İNTRAVENÖZ ANESTEZİKLER. Yrd.Doç.Dr. Önder AYTEKİN

Transkript

1 İNTRAVENÖZ ANESTEZİKLER Yrd.Doç.Dr. Önder AYTEKİN

2 Genel anestezinin esas karakteristik elemanları; bilinç kaybı, analjezi ve amnezidir. Genel anestezi oluşturmak için intravenöz (iv) ajanların kullanılması 19. yüzyıla kadar uzanır. Bu devirde morfin inhalasyon ajanlarına eklenen yardımcı bir ilaç olarak bazen de skopolamin ile birlikte anestezi oluşturmak için kullanılmıştır. 20. Yüzyıl başlarında barbitüratların bulunması ile birlikte anestezi endüksiyonu bu ajanlarla sağlanmaya başlanmıştır. 2

3 İdeal bir intravenöz (iv) anestezik şu şartlara sahip olmalıdır: Hızlı, sakin ve güvenli bir anestezi endüksiyonu sağlamalıdır. Eksitatuar etkisi (spontan adale hareketleri, hipertonüs) minimal olmalıdır. Kardiyovasküler ve solunum fonksiyonu üzerinde minimal bir etkiye sahip olmalıdır. Özellikle subanestezik dozlarda analjezik etkisi olmalıdır. Bilincin geri dönüşü hızlı ve sakin olmalıdır. 3 Psikomotor ve serebral fonksiyonlar çabuk

4 BARBİTÜRATLAR Tiyopental Metoheksital Thiamylal Tiyobutobarbital Tiyalbarbital Tüm intravenöz barbitüratların suda eriyen çözeltileri kullanılır. 4

5 TİYOPENTAL Tiyopentalin intravenöz uygulanmasını takiben santral sinir sistemindeki etkisinin başlangıç zamanı, fizikokimyasal özellikleri ile özellikle yüksek lipid eriyebilirliği ve pka değeriyle ilgilidir. Tiyopentalin santral etkilerinin şiddeti ise dozla ilgilidir. Yüksek doz etki süresini uzatabilir. Tiyopentalin 3-5 mg / kg dozda uygulanması, 5

6 METOHEKSİTAL Metabolizmasının tiyopentalden çok daha hızlı olması nedeniyle çabuk derlenmenin önemli olduğu vakalarda, özellikle yüksek ya da tekrarlanan dozların uygulanmasından sonra tiyopentale tercih edilir. 6

7 BARBİTÜRATLARIN ETKİ MEKANİZMALARI Barbitüratlar esas olarak retiküler aktive edici sistemi deprese ederler. Santral sinir sisteminde spesifik sinapslarda iki tip etki oluştururlar. 1- İnhibitör nörotransmitterlerin etkilerini kolaylaştırır veya artırır. GABA'nın etkisi ile açılan Cl iyon kanallarının uzun süre açık durumda kalmasına neden olarak ve kanalların içini tıkayarak (kanal blokörü gibi) etki ederler. 7

8 BARBİTÜRATLARIN SANTRAL SİNİR SİSTEMİNDEKİ A - Yüksek (Anestezik) dozlarda : Tiyopental : ETKİLERİ Beynin oksijen tüketimini azaltır, beyin metabolizma hızını önemli derecede düşürür. Beyin kan akımındaki azalma, beyin kan volümünde ve intrakraniyal basınçta düşmeye neden olur. Hipnoz, Sedasyon ve Bilinç kaybı. Antikonvülzif etki. 8

9 BARBİTÜRATLARIN KARDİYOVASKÜLER ETKİLERİ Tiyopental : Kalpte : Doza bağlı olarak direkt myokard depresyonu oluşturur. Aynı zamanda koroner kan akımı, kalp hızı ve miyokardın oksijen tüketimini artırır. Tiyopental enjeksiyon hızına bağlı olarak kardiyovasküler depresyon oluşturur. Damarlarda : Direkt olarak damar düz adalesini etkileyerek vazodilatasyona neden 9 olur. Venöz tonüsü azaltır ve venöz dönüşte

10 BARBİTÜRATLARIN SOLUNUMA ETKİLERİ Tiyopental dozla ilgili olarak : Solunumu deprese eder. Solunum merkezinin CO2'e cevap verme yeteneğini inhibe eder. Laringospazm ve bronkospazmı davet edebilir. Ancak kendisi tek başına laringospazm ve bronkokonstriksiyona neden olmaz. Larinks refleksleri yüzeyel tiyopental anestezisinde deprese olmaz, bu nedenle yüzeysel anestezi 10

11 BARBİTÜRATLARIN KARACİĞERE ETKİLERİ Tiyopental endüksiyon dozlarında (3-5 mg / kg) karaciğer fonksiyonunda önemli bir değişiklik oluşturmaz. Yüksek dozlarda hepatik fonksiyonda geçici değişikliklere neden olabilir. Ancak bu değişikliklerin klinik olarak önemi yoktur. 11

12 BARBİTÜRATLARIN BÖBREKLERE ETKİLERİ Tiyopentalin böbrek fonksiyonları üzerindeki etkisi primer olarak renal kan akımı ile ilgilidir. Kardiyovasküler depresyon renal kan akımında azalma ve böylece renal fonksiyonun düşmesine neden olur. 12

13 BARBİTÜRATLARIN DİĞER FARMAKOLOJİK ETKİLERİ Tiyopental plasentadan fötüse geçmesine karşın gebe uterus üzerinde çok az etkilidir. Tiyopental sezaryen endüksiyonunda hızla anneden fötüse geçer, 45 sn içinde fötüsde görülür, 2-3 dakika sonra anne ve fötüs kanındaki tiyopental konsantrasyonları eşit hale gelir, bundan sonra konsantrasyon her ikisinde de senkron olarak giderek azalır. Tiyopental 4-7 mg / kg dozlarda, fötüste % önemli bir depresyona neden olmaz. 13

14 14 anestezi uygulamasında intravenöz olarak kullanılırlar. BARBİTÜRATLARIN ENDİKASYONLARI ve UYGULAMA ALANLARI 1 - Anestezi indüksiyonunu sağlamak için 2 - Değişik balans anestezi tekniklerinde yardımcı ajan olarak 3 - Rejyonal anestezi sırasında sedasyon oluşturmak için 4 - Kısa ve hafif analjezi gerektiren girişimlerde tek başına genel anestezi oluşturmak için

15 BARBİTÜRATLARIN YAN ETKİLERİ Barbitüratların kullanılmasından sonra derlenme uzun sürer. Tiyopental veya metoheksitalden sonra hastalar 24 saat araba kullanmamalıdır. Lokal etkileri : Tiyopentalin % 2,5 veya metoheksitalin % 1 konsantrasyonda intravenöz olarak enjeksiyonu çok nadiren venöz irritasyon veya tromboza neden olur. Bu solüsyonlar intramusküler olarak verilse bile hafif bir irritasyon oluşturur. 15 Yüksek konsantrasyon veya volümde cilt altı

16 BARBİTÜRATLARIN KONTRENDİKASYONLARI Akut intermitant porfiri ve muhtemelen hem sentezinde yetmezlik gösteren diğer porfirilerde kontrendikedir. Rölatif kontraendikasyonları : a) İnfantlar, yenidoğanlar ve yaşlı hastalar b) Kardiyak rezervi sınırlı hastalar c) Karaciğer ve Böbrek yetmezliği d) Endokrin bozukluklar. 16

17 BENZODİAZEPİNLER Anestezide önemli olan 3 benzodiazepin vardır. Bunlar : Diazepam Lorazepam Midazolam 17

18 Diazepam Hipnozun ve uykunun başlangıcı yavaş ve düzensizdir. Bu nedenle anestezi endüksiyonu için uygun bir ajan değildir. Diazepamın kandan beyin omurilik sıvısına geçişi çabuktur ancak, santral etkileri yüksek dozlarda bile geç oluşur. Anestezide esas olarak, premedikasyonda kullanılır. Aktif metaboliti olan Oksazepam klinikte 18

19 Lorazepam Lorazepamın etkisi Diazepama göre daha geç başlar. Bu da anestezi endüksiyonu için uygun bir ajan değildir. Anestezide premedikasyonda ve bazı vakalarda balans anestezinin bir komponenti olarak kullanılır. Yüksek dozlarda santral sinir sisteminde derin depresyon oluşturmaz ama postoperatif sedatif etkisi uzar. 19

20 Midazolam Klinik uygulamaya en son giren intravenöz benzodiazepindir. Midazolam intravenöz uygulamadan sonra çok çabuk santral sinir sistemine girer ancak, maksimal depresyon 3 dakikadan önce oluşmaz. Tiyopentanla karşılaştırıldığında daha yavaş etkilidir, bazı vakalarda tam bir iyileşme için daha uzun bir süre gerektirir. İntramusküler uygulamadan sonra iyi absorbe 20

21 BENZODİAZEPİNLERİN ETKİ MEKANİZMALARI Benzodiazepinler santral sinir sisteminde spesifik benzodiazepin reseptörlerine bağlanarak etki ederler. Bu reseptörler GABA reseptörlerine çok yakındır. Santral sinir sisteminde iki tip benzodiazepin reseptörü tanımlanmıştır : Tip I reseptörler postsinaptiktir ve serebellumda bulunur. Tip II reseptörler ise presinaptiktir ve kortekste bulunur. Benzodiazepinler direkt GABA mimetik etki 21

22 BENZODİAZEPİNLERİN SANTRAL SİNİR SİSTEMİ ETKİLERİ A) Benzodiazepinler yüksek dozlarda ve intravenöz uygulama ile 2-3 dakika içinde; Bilinç kaybına neden olur (bu bilinç kaybı hiç bir zaman tiyopentalle olduğu kadar çabuk oluşmaz). Anterograt amnezi oluşturur (bu etki en fazla lorazepamda olur). 22 B) Benzodiazepinler anestezi dışındaki

23 BENZODİAZEPİNLERİN KARDİYOVASKÜLER ETKİLERİ Genelde bu ajanlar normal kişilerde kardiyovasküler sistem üzerinde çok az etki gösterirler. Enteresan olarak, diazepam atropine benzer bir etki ile kalp hızını artırır. SOLUNUMA ETKİLERİ Ancak yüksek dozlarda minimal bir solunum depresyonuna neden olurlar. 23

24 Benzodiazepinler-KLİNİK FARMAKOLOJİ Benzodiazepinlerin etkisi midazolam dahil tiyopentana göre çok geç başlar. Bu nedenle endüksiyon ajanı olarak ancak, yavaş endüksiyon veya uzun postoperatif sedasyon istenilen vakalarda yararlıdırlar. Benzodiazepinler esas olarak; Premedikasyonda, 24

25 KETAMİN Ketamin santral sinir sistemi üzerinde çok çabuk etki gösterir, bu etki tiyopentana göre biraz daha yavaş olur. İntravenöz olarak 2 mg / kg dozda uygulanmasından dakika sonra bilinç geri döner ancak, tam bir iyileşme biraz daha uzayabilir. Ketamin intramusküler yolla da iyi emilir ancak bu yolla uygulandığında, plazmada peak seviyeye ulaşması 15 dakika gecikir. 25

26 KETAMİN in ETKİ MEKANİZMASI Ketaminin nörofarmakolojik etkileri «dissosiyatif anestezi durumu» oluşturur. Talamus ile limbik sistem arasında dissosiasyona neden olur. Burada fonksiyonel ve elektrofizyolojik olarak talamus ve limbik sistem arasında bir ayrılma söz konusudur. Ağrının emosyonel komponentlerini yüksek merkezlere taşıyan afferent iletim sistemini deprese eder, bu yolla analjezi oluşturur. Hasta ağrıyı duymasına karşın bu duyguyu 26

27 KETAMİN in SANTRAL SİNİR SİSTEMİ ETKİLERİ Retiküler formasyoda selektif bir depresyon yapar (medial medüller nükleuslarda). Ağrının emosyonel komponentlerini omurilikten yüksek merkezlere ileten afferent iletimi deprese eder. İntrakraniyal basıncı artırır. Bu muhtemelen serebral vazodilatasyon ve sistemik kan basıncında artmaya bağlıdır. KARDİYOVASKÜLER ETKİLERİ 27

28 KETAMİN in SOLUNUMA ETKİLERİ Ketamin dozla ilişkili olarak ; Solunum depresyonuna neden olur. Solunum depresyonunun derecesi ilacın dozuna ve verilme hızına bağlıdır. Bronkodilatasyon oluşturur. NÖROMUSKÜLER ETKİLERİ 28

29 KETAMİN in ENDİKASYONLARI Akut hipovolemik şok : Ketamin akut hipovolemik şoklu hastalarda diğer endüksiyon ajanlarının çoğundan daha iyi bir kardiyovasküler stabilizasyon ve denge sağlar. Ancak, şokta bir süre kalan hastada veya otonom sinir sisteminin ileri derecede stress altında olduğu hastalarda kullanılması ise sıklıkla derin bir kardiyovasküler depresyona neden olur. Ciddi inatçı bronkospazm. 29

30 KETAMİN in KONTRENDİKASYONLARI Kontrol altına alınmayan hipertansif hastalar Anstabil anjina Miyokard infarktüsü olan hastalar İntrakraniyal, torasik veya abdominal anevrizmalar Sağ veya sol kalp yetmezliği Kafa içi basınç artışı olan hastalar Psikiatrik hastalar. 30

31 Benzodiazepinler ketaminin postoperatif 31 reaksiyon ve halüsinasyon insidansını azaltır. Bu KETAMİN in YAN ETKİLERİ Postanestetik reaksiyonlar : Ketaminin postanestetik reaksiyonları % 5-30 oranında ortaya çıkar. Bunlar bir çok faktöre bağlıdır : Hastanın yaşı (gençlerde daha az), Cinsiyet (kadınlarda daha fazla), Doz (intravenöz 2 mg / kg üstünde daha fazla), Kişilik özelliği, Premedikasyon (atropin veya droperidol).

32 ETOMİDAT Etomidatın intravenöz enjeksiyonu pentotale benzer veya ondan hafifçe daha yavaş bir hızda bilinç kaybına neden olur. Santral sinir sistemindeki etki süresi doza bağlı olmakla birlikte endüksiyon dozundan sonra (0,3 mg / kg) bilinç, 3-5 dakika arasında geri döner. 32

33 ETOMİDAT ın ETKİ MEKANİZMASI Etomidatın nörofizyolojik etkileri barbitüratlar ve diğer intravenöz anesteziklere benzer. Etomidat, esas depresan etkisini barbitüratlara benzer şekilde retiküler aktive edici sistem üzerinde gösterir ve spinal nöronlarda inhibitör veya fasilitör etkiye neden olur. Eksitatör nörotransmitterlerin (asetilkolin, glutamik asit) sinaptik etkilerini inhibe eder. 33

34 ETOMİDAT ın SANTRAL SİNİR SİSTEMİ ETKİLERİ Etomidat tiyopental gibi beynin oksijen tüketimini, kan akımını ve kafa içi basıncını azaltır. Bu ve diğer etkileri ilacın beyin üzerinde koruyucu bir etkisinin olduğunu gösterir. Etomidatla endüksiyon sırasında erken devrede sıklıkla miyotonik aktivite, inkoordine adale kasılmaları oluşur. KARDİYOVASKÜLER ETKİLERİ Etomidatın kardiyovasküler parametreler 34

35 ETOMİDAT ın ENDİKASYONLARI Kardiyak hastalar : Kardiyovasküler fonksiyonu azalmış olan hastaların endüksiyonu için yararlı olabilir. Çünkü kardiyovasküler sistem üzerindeki etkileri dozla ilişkilidir, düşük dozda yavaş bir endüksiyonla kardiyovasküler stabilite sağlar. Kafa içi basınç artışı + kardiyovasküler hastalığı olan beyin cerrahisi vakaları : Bu hastalarda beyin kan akımı ve kafa içi basıncındaki minimal etkisi nedeniyle seçilmesi gereken anestezik ajandır. 35

36 ETOMİDAT ın YAN ETKİLERİ Enjeksiyon sırasında oluşan ağrı. Primer olarak ilacın içinde çözüldüğü solüsyona bağlıdır. Propilen glikol ilave edilmesi ağrıyı önemli derecede azaltır. Miyotoni. Ağır premedikasyon ve özellikle narkotiklerle azalır. Bulantı ve kusma. Sıklıkla (% 50), özellikle multipl dozlar kullanıldığında görülür. Surrenal korteks supresyonu. Özellikle uzun süreli enfüzyonda adrenal steroid yapımında 36

37 ALTEZİN (ALPHAXALONE, ALPHADİONE, ALPHADOLONE) Steroid yapıdaki tek intravenöz anestetik ajandır Anestetik etkisinin başlangıcı tiyopentan gibidir. Endüksiyon dozundan sonra (50-60 mg / kg) bilincin geri dönüşü çok daha çabuktur ancak tam iyileşme uzayabilir. 37

38 ALTEZİN in ETKİ MEKANİZMASI Altezin de diğer intravenöz ajanlar gibi santral sinir sisteminde snaptik iletim üzerinde selektif depresan etki gösterir. Bu etkisi anestezik olmayan steroidlerle geri çevrilir. Barbitüratlar gibi sinapslarda «iyon kanalı bloke edici etki» oluşturur. 38

39 ALTEZİN in SANTRAL SİNİR SİSTEMİ ETKİLERİ Beyin kan akımı ve metabolizma hızını düşürür. Tiyopentan ve diğer intravenöz anestetiklere benzer dozla ilişkili bir etki oluşturur. Yüksek oranda (% 20) tremor ve kas hareketlerine neden olur. Bu etkisi ilacın önemli bir dezavantajıdır. Kas aktivitesinin ciddiyeti ve insidansı enjeksiyon hızı ve total doza bağlıdır. 39

40 ALTEZİN in KLİNİK FARMAKOLOJİSİ Altezin, santral sinir sistemi etkisi ve ortaminumum kardiyovasküler etkisi nedeniyle iyi bir endüksiyon ajanıdır. Reflekslerin ve bilincin çok çabuk geri dönmesi, çok az bulantı-kusmaya neden olması önemli avantajlarıdır. Endüksiyon dozu mg / kg dır ve dakika süren bir anestezi oluşturur ki bu 40

41 ALTEZİN in YAN ETKİLERİ Altezinin en önemli dezavantajı önemli oranda hipersensitiviteye neden olmasıdır. Allerjik reaksiyonlar : Ciltte kızarıklık, ödem, ürtiker ile birlikte hipotansiyon oluşur. Bronkospazm : Bir çok vakada çok ciddi bronkospazma neden olur. Bronkospazm özellikle trakeanın maniplasyonu veya entübasyon sırasında oluşur. Bu reaksiyonlar 41

42 PROPANİDİD (EPONTOL) Santral sinir sistemi etkisi çabuk başlar ve çok çabuk geri döner. Endüksiyon dozundan (7 mg / kg) sonra etkisi dakika sürer. 42

43 PROPANİDİD in SANTRAL SİNİR SİSTEMİ ETKİLERİ Epontol, tiyopentale benzer şekilde çok hızlı bir anestezik durum oluşturur. Analjezik aktivitesi yoktur, ancak barbitüratlar gibi antianaljezik etki de göstermez. Etomidat gibi miyotonik kas hareketlerine neden olur. KARDİYOVASKÜLER ETKİLERİ Propanidid dozla ilgili olarak kardiyovasküler sistemde depresyona neden olur. 43

44 DİİSOPROPİLFENOL - DİSOPROFOL Propofolün (diprivan) intravenöz uygulanması barbitüratlara eşit bir hızda veya hafifçe daha (PROPOFOL) yavaş olarak bilinç kaybına neden olur. Geri dönüş ise çok daha çabuk olur. Örneğin 2 mg / kg tek bir endüksiyon dozundan sonra 4,4 dakikada tam bir iyileşme görülür. Etki mekanizması Barbitüratlarla aynıdır 44

45 PROPOFOL ün SANTRAL SİNİR SİSTEMİ ETKİLERİ Diprivan anestezi endüksiyonunda etkin bir intravenöz ajandır. Anestezi süresi metoheksitale benzer. İndüksiyon dozu 2 mg / kg dır. Kan seviyesi hızlı metabolizasyonuna bağlı olarak çok hızlı düşer. 1 - İntrakranial basıncı düşürür. Beyin metabolizma hızını azaltır. 2 - İstem dışı kas hareketlerine neden olabilir. 45

46 OPİOİDLER & anestezi Opioidler, yüzyıllardır anksieteyi yatıştırmak ve analjezi sağlamak amacıyla kullanılmışlardır. «Opioid», «narkotik analjezik», «narkotik anestezik» terimleri spesifik opioid reseptörlerine bağlanarak opioid agonist etkiler gösteren ilaçları tanımlamak için kullanılır. Bu ilaçların çoğu yalnızca intravenöz analjezik olarak değil, primer intravenöz anestezik olarak da kullanılır. 46

47 OPİOİDLER in SINIFLANDIRILMASI Doğal opioidler Fenantren türevleri : Morfin, Kodein, Tebain Benzilizokinolin türevleri : Papaverin Yarı sentetik opioidler : Eroin, Dihidromorphone / morphinone, Tebain türevleri (etorfin) Sentetik opioidler Morfinan türevleri (levorphanol) 47

48 OPİOİD lerin ETKİ MEKANİZMASI Opioidlerin etki mekanizması yapıları, etki yerleri ve endojen SSS (santral sinir sistemi) peptidleri ile etkileşmeleriyle açıklanır. Opioidlerin prototipi morfindir. Etki yerleri : Opioid reseptörleri Bu güne kadar 4 tip reseptör kanıtlanmıştır. Bunlar : mü (µ), kappa (k), sigma (s) ve delta (d) reseptörleridir. Opioidler kendilerine özgü reseptörlere bağlanarak etkilerini gösterirler. 48

49 OPİOİD lerin SANTRAL SİNİR SİSTEMİNDEKİ ETKİLERİ Analjezi : Narkotik analjezikler ağrının algılanmasını ve ona karşı reaksiyonu değiştirirler. Hasta, ağrıyı duymasına karşın onu hoş olmayan bir duygu olarak algılamadığını belirtir. Öfori : Narkotikler, ağrılı hastada sıkıntı ve kaygıyı ortadan kaldırır ve bir öfori hali yaratır. Ağrısı olmayan kişilerde ise huzursuzlukla birlikte bir disforiye neden olur. 49

50 OPİOİD lerin KARDİYOVASKÜLER ETKİLERİ Morfinin kardiyovasküler sistemdeki etkileri şu şekilde sıralanabilir. Hipotansiyon, Hipertansiyon, Bradikardi. Tüm bu yan etkiler fentanil uygulamasında çok daha az sıklıkta görülür. En yeni ve daha potent bir opioid olan sufentanil de kardiyovasküler sistemde genellikle minimal değişiklikler oluşturur. Opioidlerin, minimal kardiyovasküler etkilerine karşın bazı hastalarda uygulanmalarını 50 takiben

51 OPİOİD lerin SOLUNUM SİSTEMİNDEKİ ETKİLERİ Tüm m-reseptör stimülatörü olan opioidler, doza bağlı olarak solunumda bir depresyona neden olurlar. Narkotikler, solunum hızında yavaşlama ve azalmaya neden olur. Yüksek doz narkotikler spontan solunumu total olarak bloke eder. Bunu bilinç kaybı oluşturmaksızın yapabilirler. Bu hastalar sözlü emirlere sıklıkla cevap verir ve istenirse soluyabilirler. 51

52 OPİOİD lerin NÖROFİZYOLOJİK ETKİLERİ Genel anestetikler: doza bağlı olarak SSS'de jeneralize bir depresyon oluştururlar, Opioid analjezikler ise daha selektif etki gösterirler. Opioidler SSS'de jeneralize bir depresyondan çok SSS'ne gelen afferent iletimi bloke ederek anestezi oluştururlar. Fentanil, beyin kan akımı ve beyin metabolizmasını düşürür. Bu nedenle intrakraniyal basıncı yüksek olan hastalarda KİB'nı düşürmek için uygun bir ajandır. 52

53 OPİOİD lerin BÖBREK ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ Morfin ADH salınımını artırarak önemli bir antidiüretik etki gösterir. Halothan ve morfin anestezisi karşılaştırıldığında intraoperatif ve postoperatif idrar atılımının farklı olmadığı görülür. GASTROİNTESTİNAL SİSTEMDEKİ ETKİLERİ Opioidler kemoreseptör trigger zonu stimüle ederek emetik etki gösterirler. Morfin GİS düz 53 adalesinin tonusunu artırır ve ciddi sfinkter

54 OPİOİD lerin ANTİTUSSİF ETKİ Narkotikler içinde en kuvvetli antitussif etkili ajan kodeindir. MİYOSİS Bütün narkotik analjezikler pupillalarda konstrüksiyona neden olurlar. Bu etkilerine karşı hiç bir zaman tolerans gelişmez ve opioid zehirlenmesinin iyi bir belirtisidir. 54

55 OPİOİD lerle ANESTEZİ TEKNİKLERİ BALANS ANESTEZİ NÖROLEPT ANALJEZİ - ANESTEZİ YÜKSEK DOZ NARKOTİK ANESTEZİ TEKNİKLERİ 55

56 OPİOİD lerin ENDİKASYONLARI Ağrı : Kronik ve geçirilemeyen şiddetli ağrılarda yararlıdırlar. Kanser ve terminal hastalıklarda kullanılırlar. Doğum ağrılarının giderilmesinde sıklıkla kullanılırlar, ancak tüm narkotikler plasentayı geçerek fötüste solunum depresyonuna neden olurlar. Diyare : Narkotikler her türlü diyareyi etkin biçimde önlerler. 56

57 OPİOİD lerin KONTRENDİKASYONLARI Tam agonist bir narkotiğin agonist-antagonist özellikteki narkotikle birlikte kullanılması : Örneğin morfin kullanan bir hastaya pentazosin gibi agonist-antagonist bir narkotik verildiğinde morfinin analjezik etkisi kaybolur ve yoksunluk belirtileri ortaya çıkar. Kafa travmaları : Solunum depresyonu nedeniyle biriken CO2 serebral vazodilatasyona neden olur ve kafa içi basıncını artırır. Kafa içi basıncı artmış 57 olan

58 58