Eğitim Paketi ÖĞRETMEN VE ÖĞRENCİ. Çengelhan Rahmi M. Koç Müzesi Sutepe Mh. Depo Sk. No:1 Altındağ - ANKARA. Tel: Fax:

Transkript

1 ÖĞRETMEN VE ÖĞRENCİ Eğitim Paketi Çengelhan Rahmi M. Koç Müzesi Sutepe Mh. Depo Sk. No:1 Altındağ - ANKARA Tel: Fax: http// ebayam@rmk-museum.org.tr

2

3 İÇİNDEKİLER 1 Genel Bilgiler (Beyaz Sayfalar) - Önsöz - Giriş - Ziyaretle İlgili Notlar - Öğretmen Notu - Sınıfta Yapılabilecek Çalışmalarla İlgili Öneriler - Hangi Obje Hangi Ünite İle Bağlantılı - Etkinlik Planları - Eğitim Paketi ile İlgili Görüş ve Öneri Formu 2 Öğretmen Çalışma Kağıtları (Sarı Sayfalar) - Karayolu Ulaşımı a) Saman Arabası b) Velosiped ve Penny - Farthing Bisikleti c) Ford T Otomobili - Denizcilik d) Kano - İletişim e) Semafor - Bilimsel Aletler f) Güneş Saati g) Teleskop 3 Öğrenci Etkinlik Kitapçığı (Yeşil Sayfalar)

4 Önsöz Çağdaş bir müzenin en önemli görevinin eğitim olduğunun bilincinde olan Rahmi M. Koç Müzesi; Eğitim ve Öğretim Yılında, VKV Koç Özel İlköğretim Okulu ile birlikte elele, gönül gönüle vererek Birlikten kuvvet doğar ilkesini doğrularcasına Türkiye de bir ilke imza attı: Müzede Eğitim. Bu proje kapsamında bir Eğitim Paketi hazırlandı ve İstanbul daki ilköğretim okullarının hizmetine sunuldu Eğitim ve Öğretim Yılında da yine VKV Koç Özel İlköğretim Okulu Anasınıfı Bölümü ve Deniz Temiz Derneği/Turmepa nın da katkılarıyla anasınıfları için bir Eğitim Paketi oluşturuldu. Ardından da Ankara da açılan müzemiz için elinizdeki bu paket hazırlandı. Çengelhan Rahmi M. Koç Müzesi Eğitim Paketi giriş bölümü ile başlamaktadır. Girişten hemen sonra müze ziyareti ile ilgili genel notlar ve müzenin yerini bulmanızı kolaylaştıracak bir harita ile açıklayıcı bilgiler sunulmaktadır. Ardından öğretmenlerimizi eğitim paketinden yararlanma konusunda bilgilendirecek öğretmen notu gelmektedir. Sonra müzemizde incelenen müze objelerinin hangi ünitelerle bağlantılı olduğunu belirten bir tabloya yer verilmiştir. Paketin önemli bir bölümü ise sizlerin değerli görüş ve önerilerinize ayırdığımız değerlendirme formudur. Formun ardından eğitim paketimizin büyük bir bölümünü oluşturan çalışma kağıtları gelmektedir. Çalışma kağıtları müzemiz koleksiyonuna göre; Karayolu Ulaşımı, Denizcilik, İletişim ve Bilimsel Aletler olmak üzere dört grupta toplanmıştır. Her grupta; önce konuyla ilgili genel bilgi, sonra bu konuyla ilgili müze objelerini tanıtan çalışma kâğıtları bulunmaktadır. Genel bilgi içeren çalışma kağıtlarının (Örnek: Karayolu) ön yüzünde konunun (Karayolu Ulaşımı) gelişimi, arkasında ise konuyla ilgili bir resim (Örnek: Güney Anadolu da Tarsus taki Roma Dönemi yolu) verilmektedir. Müze objelerinin anlatıldığı çalışma kağıtlarının ön yüzünde ise onlarla ilgili genel bilgi ve önerilen soru ile etkinlikler, arkasında da bu veya bununla ilgili objelerin (genelde tarihi) görüntüleri yer almaktadır. Ayrıca her obje ile ilgili öğrenci etkinlikleri, paketin sonunda yer alan Öğrenci Etkinlik Kitapçığı nda toplanmıştır. Bu ve daha önceki Eğitim Paketlerimizin hazırlanmasında pek çok kişiden destek aldık. Bize verdikleri cömert ve profesyonel destekten dolayı VKV Koç Özel İlköğretim Okulu ve Lisesi eski Genel Müdürü Sn. John Chandler a, yeni Genel Müdürü J. Anthony Paulus a, Genel Müdür Yardımcısı Sn. Jale Onur a, İlköğretim Okulu Müdürü Sn. Mesrure Tekay a, Müdür Yardımcısı Sn. Kadriye Osmanoğlu na, öğretmenleri Sn. Handan Sungur ve Sn Cemal Candaş a, Fen.B.Öğr. Sn. Derya Baykent e anasınıfı Müdür yardımcısı Sn. Saadet Barlas a, Öğretmenleri Sn. Gülçin Karadeniz e, Sn. Oya Tunalı ya, Sn. Müjgan Çıralar a, Deniz Temiz Derneği den Sn. Vera Bulgurlu ya, Sn. Yasemin Çağatay a, Sn. Selin Koral a, Sn. Seda Hantal a, Müzemizin Genel Müdür Yardımcısı Sn. Mahmut Zeytinoğlu na, Eğitim Danışmanımız Sn. Emine Bayam a, Küratörümüz Sn. Yeşim Anadol Zengin e ve V.K.V. Koç Özel İlköğretim Okulunun tüm çalışanları ile öğrencilerine teşekkür ederiz. Anthony J. Phillipson Genel Müdür Rahmi M. Koç Müzesi ÖNSÖZ

5 Giriş Müze nedir? Müze; kültürel değer taşıyan objelerin ya da eserlerin bütününü (koleksiyon) korumak, incelemek, değerlendirmek ve özellikle halkın beğenisinin yükselmesi ve eğitimi için sergilemek amacıyla toplum yararına sürekli yönetilen kurumdur. Diğer bir deyişle, müzelerin iki önemli konusu vardır: Koleksiyonları ve eğitim. Müzeler neden önemlidir? Müzeler, tarihte önemli yeri olan veya günlük hayatta her zaman kullanılan ve bahsedilen objelerin gerçeklerini görme imkânını bizlere sunduğu için önemlidir. Çağdaş bir müze, sadece bir grup objenin sergilendiği yer olmanın ötesinde, ziyaretçilerinin de yardımıyla, devamlı değişen ve gelişen dinamik bir yapı sergiler. Eğitim çağdaş bir müzenin en önemli görevidir ve müzeler örgün eğitim kurumları olan okullara alternatif oluşturan yaygın eğitim kurumlarıdır. Rahmi M. Koç Müzesi ve Eğitim Sayın Rahmi M. Koç tarafından kurulan Rahmi M. Koç Müzesi, Türkiye de sanayi, ulaşım ve iletişim tarihine adanmış ilk ve tek müzedir. Günümüzde ulaşım ve iletişim araçları, nasıl çalıştıkları konusunda hiçbir ipucu vermeyen kara kutular gibidir. Ancak bu araçların ataları çok daha basit ve şeffaf bir şekilde tasarlandıklarından bunlar incelenerek ulaşım ve iletişim araçlarının gelişimlerini anlamak mümkün olmaktadır. Dolayısıyla, Rahmi M. Koç Müzesi nin zengin koleksiyonu bu konuda ideal bir kaynak teşkil etmektedir. Bu zengin koleksiyondan yararlanarak Eğitim ve Öğretim Yılında Türkiye de ilk kez uygulamaya konulan sistemli bir Müze Eğitim Programı na VKV Koç Özel Okulları ile birlikte imza atmış durumdadır. Bu program sayesinde öğrenciler müzeyi büyük gruplar halinde, alelacele, hiçbir şey anlamadan gezmek yerine, müze koleksiyonunun hangi müfredat konularına hitap ettiğinin bilincinde olarak gezecekler ve en verimli şekilde nasıl yararlanabileceklerini anlamış olacaklardır. Programın iki aşamada gerçekleşmesi düşünülmüştür: 1. Sınıfta yapılacak tartışmalar ve etkinlikler, 2. Müzede yapılacak etkinlikler Eğitim ve Öğretim yılında da anasınıfları için hazırlanan Eğitim Paketi nden sonra Ankara da açılan Çengelhan Rahmi M. Koç Müzesi için bir Eğitim Paketi hazırlandı. Bu programın yürütülebilmesi için siz eğitimcilerin yardım ve desteğine ihtiyacımız olacaktır. GİRİŞ

6 Ziyaretle İlgili Notlar Müze ziyareti öncesinde Rezervasyon: Müzeye gelmeden önce lütfen (0312) numaralı telefonlardan danışma ile görüşerek rezervasyon yaptırınız. Müzemizi ziyaret için yılın her ayında rezervasyon yaptırabilirsiniz. Özel bir müze olduğumuz için, Kültür Bakanlığı nın yaz aylarında turist sezonu nedeni ile yaptığı uygulamalardan etkilenmiyoruz. Değişiklikler Eğer ziyaretiniz ertelenir veya iptal olursa lütfen mümkün olan en kısa zamanda danışmaya haber veriniz. Müzeye giriş Müzeye grup halinde ve müze kurallarının bilincinde olarak giriş yaparsanız müze ziyaretleriniz daha verimli geçecektir. Lütfen bilet gişesine geldiğinizde grubunuzdaki öğrenci ve yetişkin sayısını belirlemiş, bilet ücretini hazırlamış olarak geliniz. Ziyaretten sonra Lütfen eğitim paketinin içinde yer alan Görüş ve Öneri Formunu doldurarak girişe bırakınız. Posta yoluyla da yollayabilirsiniz. Sizin görüş ve önerileriniz bizim için büyük önem taşımaktadır. ZİYARETLE İLGİLİ NOTLER Öğrenci ve öğretmen sayısı Her on öğrenci için bir öğretmen getirmenizi öneriyoruz. Bu öğretmenlerimizden giriş ücreti alınmayacaktır. Müze kuralları Öğrencilerinizi ziyaret boyunca yalnız bırakmamanızı önemle rica ediyoruz. Lütfen, öğrencilerinize objelerin ellenmemesi gerektiğini, bariyerleri geçmeleri veya bariyerlerin üzerinden uzanarak objelere dokunmalarının, koşmak ve bağırmanın yasak olduğunu anlatınız.

7 Ziyaretle İlgili Notlar MÜZEYE GELİŞ Ulus Meydanı ndan Ankara Kalesi yönüne devam ediniz. Anadolu Medeniyetleri Müzesi nin önünden geçip ilk sağdan kale kapısına çıkan yokuşu takip ediniz. Çengelhan Rahmi M. Koç Müzesi ni, Saat kulesi ve kale kapısının tam karşısında göreceksiniz.

8 Öğretmen Notu Değerli öğretmen arkadaşlarımız, Müze ziyaretiyle ilgili önerilerimizi aşağıda sizlere sunuyoruz. Bunlardan yararlanarak bir ön hazırlık yapabilirsiniz. Müze ziyareti öncesinde: 1. Sınıfta uygulanabilecek çalışmalara ilişkin sunduğumuz önerileri gözden geçiriniz. 2. Müze kurallarını öğrencilerle birlikte belirleyebilirsiniz. 3. Müzeye gelmeden önce ilgili tabloyu inceleyerek, ünitelerinizle bağlantılı objeleri seçiniz.( En az 1 obje seçmenizi öneriyoruz) 4. Öğrencilerinizden seçtiğiniz objelerle ilgili araştırma yapmalarını isteyiniz. 5. Öğrenci Etkinlik Kitapçığı ndan seçtiğiniz obje veya objelerle ilgili etkinlikleri, imkan varsa fotokopiyle çoğaltarak, her öğrenci için bir kitapçık hazırlayabilir ya da müzeye gelmeden önce öğrencilerinizin defterine yazdırabilirsiniz. 6. Öğrencilerinizin bu defterleri ya da fotokopileri müze ziyareti sırasında sizin denetiminizde kullanmaları, müze ziyaretinizin daha etkili ve bilgilendirici geçmesi açısından önemlidir. 7. Eğer Etkinlik Plânları ndaki etkinlikleri müzede gerçekleştirmeyi düşünüyorsanız, müzede zaman kaybetmemek için öğretmen çalışma kâğıtlarındaki genel bilgileri öğrencilerinizle sınıfta paylaşabilirsiniz. 8. Seçtiğiniz objelerle ilgili bilgiler, soru ve etkinliklerden sınıf seviyenize uygun olanları işaretleyebilir, sınıf seviyenizin üstünde olan bilgi, soru ve etkinlikleri vermeyebilirsiniz. 9. Eğitim paketi ve eğitim programı ile ilgili her türlü sorunuz için Sayın Mine Türkyılmaz ı, numaralı telefondan arayabilirsiniz. Ayrıca, kendisine mturkyilmaz@rmkmuseum.org.tr adresinden de ulaşabilirsiniz. 10.İstanbul daki müzemizde görevli olan Eğitim Danışmanımız Sayın Emine Bayam a da ebayam@rmk-museum.org.tr adresinden ulaşabilirsiniz. Müze Ziyareti Sırasında: Müze ziyareti için 2 saatlik bir zaman dilimi ayırabilir, seçtiğiniz her objeyi en az 20 dakika inceleyip, geri kalan zamanda da müzenin diğer kısımlarını gezebilirsiniz. Müze objelerini incelerken hazırladığımız Etkinlik Plânları ndan yararlanabilirsiniz. (Bu plandaki etkinlikleri yapmayı düşünüyorsanız ÖĞRETMEN NOTU

9 Öğretmen Notu plânlarda belirtilen süreye göre hareket edebilirsiniz.) Önce inceleyeceğiniz ilk objenin bulunduğu bölümü gezebilir, sonra da seçtiğiniz obje üzerine yoğunlaşabilirsiniz. Diğer objeleri incelemek için de aynı şekilde hareket edebilirsiniz. Etkinliklerinizi tamamladıktan sonra müzenin tamamını gezebilirsiniz. Müze ziyeretinin daha verimli geçmesi için kişilik gruplarla çalışma yapabilirsiniz. (en fazla kişi) Öğrencileriniz objeleri incelerken bariyerlerin önünde yarım ay şeklini alarak ayakta durabilir veya oturabilirler. Etkinlikler için objelerin dışındaki mekanları kullanabilirsiniz. Seçtiğiniz etkinlikleri, Öğretmen Çalışma Kâğıtları ndaki sırayı takip ederek yapmanızı öneririz. Öğrenci Etkinlik Kitapçığında Evde veya okulda yapılabilir. yazmayan etkinlikleri müzede yaptırabilirsiniz. Müze Ziyareti Sonrasında: Müze ziyareti sonrası eğitim paketi ile ilgili görüş ve öneri formunu doldurmanız, bu paketi geliştirmemiz ve eksiklerini gidermemiz açısından son derece önemlidir. Ayrıca öğrencilerinizin müze ile ilgili duygu ve düşünceleri de bizim için çok önemlidir. Onların duygularını da bize iletebilirseniz çok mutlu oluruz.(en azından 1-2 öğrencinin.) Müze Ziyareti Öncesi Sınıfta Uygulanabilecek Çalışmalarla İlgili Önerilerimiz * : Sorgulama Öğrencilerin okula gelmek için kullandıkları ulaşım araçlarının çeşitleri tartışılabilir. Alışverişe gitmek için, başka bir şehirdeki arkadaşlarını ziyaret etmek için, spor faaliyetlerine katılmak için, başka bir ülkeye gitmek için hangi taşıtları kullanabiliriz? Anne babanız işe gitmek için hangi taşıtları kullanıyorlar? Toplu taşımanın önemiyle ilgili beyin fırtınası yapılabilir. Herkes kendi arabasını kullanırsa yollarda ve şehirlerde neler olurdu?(çevre kirliliği, trafik sıkışıklığı, trafik kazalarının artması, iletişim eksikliği, ülke ekonomisine zararları, yolların daha çabuk aşınması, insan gücü kaybı...) Taşıtlar hangi yakıtlarla çalışır? Çevrenizde kaç yakıt istasyonu vardır? Yerlerini ve adlarını öğreniniz. Yakıt istasyonları nerelerde yapılmalı? sorularına cevaplar aranabilir. Sınıf Sergisi ve Grup Çalışması Büyük bir duvar süsü hazırlığı: Öğrenciler üç gruba ayrılır ve duvara üç farklı renkte karton yapıştırılır.

10 Öğretmen Notu Kartonların üzerinde ulaşım araçları; gelişim sırası, hızları ve büyüklüklerine göre ya da ilimizde, bölgemizde, yurdumuzda ulaşım olmak üzere üç bölüme ayrılır. Her grup, gazete veya dergilerden resimler keserek veya kutulardan üç boyutlu taşıtlar hazırlayarak kartonların üzerine yapıştırır ve duvar süslerini oluşturur. Bu bölümün önünde sunum yapabilirler. Model Yapımı Öğrenciler, kendi çizdikleri kara, hava, deniz taşıtlarının modellerini kartondan veya ilaç kutularından yapabilirler. Kendi yaptıkları taşıtların ( kamyon, otomobil, bisiklet, motosiklet...)plakalarını da hazırlayabilirler. Plaka nedir? Üzerindeki harf ve numaralar neyi ifade eder? Gerekli midir? Neden hem önde hem de arkada bulunur? Drama - Dramatizasyon Dedemizden günümüze ulaşım araçlarının draması yapılabilir. Karşıdan karşıya geçiş veya taşıtlara binme-inme denemeleri yapılabilir. Toplu yerlerde uymamız gereken kuralların önemi konusunda drama yapılabilir. Güvenlik Çocuklara, halkın toplu ziyaretine açık alanlarda (müze, sinema, sergi, fuar) ve toplu taşımada kurallara uymanın güvenlik açısından neden gerekli olduğu sorusu yöneltilerek, birlikte uyulması gereken kurallar beyin fırtınası ile belirlenebilir. Her öğrenci söylediği kuralın sahibi olur ve kendi kuralının önemini istediği şekilde (resmini çizerek, dramayla, bir öyküyle ) anlatabilir. Çengelhan Rahmi M. Koç Müzesi ne Nasıl Gidilir? Müzeye seyahat planlamasında öğrenciler de görev alabilir. Haritada müzenin nerede olduğu sınıfça incelenebilir. Müze ile okul arası kaç kilometredir? Hangi taşıtlarla gidilebileceği, nerelerden gidilebileceği, yolda ne gibi önemli yerlerden geçileceği ve seyahatin ne kadar süreceği araştırılabilir. * Bu öneriler Ulaşım konusunda seçilen objelere göre hazırlanmıştır.

11 HANGİ OBJE, HANGİ ÜNİTEYLE BAĞLANTILI? FEN BİLGİSİ SOSYAL BİLGİLER TÜRKÇE MATEMATİK RESİM VE İŞ EĞİTİMİ MADDEYİ TANIYALIM 4 (Kazanım : 1.18) KUVVET VE HAREKET 4 Kazanım : 1, 2, 3 KUVVET VE HAREKET -5 Kazanım : 1.1 Kazanım : 3.1, 3.2, 3.3, 3.4, 3.5, 3.10 GEÇMİŞİMİ ÖĞRENİYORUM -4 (Geçmişten Günümüze Tarım Araçlarımız) ADIM ADIM TÜRKİYE 5 Kazanım : 1, 2, 3, 5, 6 -Harman yeriyle ilgili metin okunur -Atatürk ün Kişilik Özellikleri (Öğreticilik Yönü, Önder Oluşu) -Devrimler (Tarımda yeni teknolojiler kullanarak üretimi artırma) araştırır. - Atatürk Orman Çiftliğinde metni incelenebilir. -Çember ile daire arasındaki ilişkiyi açıklar. [!] Yarıçap ile çap arasındaki ilişki belirtilir. [!] Merkezin çember üzerindeki her noktaya eşit uzaklıkta olduğu vurgulanır 4 Çevreden çember yardımıyla oluşturulmuş logolara (olimpiyat logosu gibi) örnekler buldurulur. Pergel ve diğer ölçme araçlarını kullandırarak kendi sınıf logolarını oluşturmaları istenir. Daire ve Dairenin Çevresi RESİM: Tekerleğin gelişimi (Tekerleklerin şeklini çizerek ) İŞ EĞİTİMİ-5 : Ağaç İşleri-Dingilin gelişimi (Hareketli ve yerinde sabit dingil) KUVVET VE HAREKET 4 Kazanım : 1, 2, 3 KUVVET VE HAREKET -5 Kazanım : 1.1, 1.2, 1.3 Kazanım : 3.1, 3.2, 3.3, 3.4, 3.5, 3.10 SES VE IŞIK 5 Kazanım : 9.5 GEÇMİŞİMİ ÖĞRENİYORUM -4 (Bisikletin tarihi gelişimi) GERÇEKLEŞEN DÜŞLER 5 Kazanım : 1, 2, 3 HEPİMİZİN DÜNYASI 5 Kazanım : 2, 3 İYİ Kİ VAR 4 Kazanım : 1, 3, 4, 5, 6 Geleceğin bisikletini tasarlar, bunu akıcı ve özgün biçimde ifade eder. -Çemberin merkezini, yarıçapını ve çapını belirtir. -Çember ile daire arasındaki ilişkiyi açıklar. -Çember ve dairelerden yararlanarak bu bisiklete ait logo tasarlarlar. İŞ EĞİTİMİ: -Müzeler - Geleceğin bisikletini tasarlar. KUVVET VE HAREKET 4 Kazanım : 1, 2, 3 KUVVET VE HAREKET -5 Kazanım : 1.1, 1.2, 1.3 Kazanım : 3.1, 3.2, 3.3, 3.4, 3.5, 3.10 GEÇMİŞİMİ ÖĞRENİYORUM -4 (Otomobilin tarihi gelişimi-yurtta ve Dünya2da) GERÇEKLEŞEN DÜŞLER 5 Kazanım : 1, 2, İYİ Kİ VAR 4 Kazanım : 1, 3, 4, 5, 6 -Otomobilin Tarihi Gelişimi ile ilgili görsel sunum yapar. -Henry Ford un hayat hikayesini araştırır. -Ford T ile günümüz otomobilleri karşılaştırır. - Geleceğin otomobilini tasarlar, bunu akıcı ve özgün biçimde ifade eder -Dört İşlem Problemleri RESİM : Geleceğin otomobilini tasarlar. İŞ EĞİTİMİ: 1.Müzeler 2. Halka Açık Yer ve Tesislerde Uyulması Gereken Hususlar (Müzelerde) SINIF HAYAT BİLGİSİ 3,4,5 DÜN BÜGÜN YARIN - 3 Kazanım : C.3. 11, C.3.12, C ,4,5 DÜN BÜGÜN YARIN - 3 Kazanım : C.3. 11, C.3.12, C ,5 DÜN BÜGÜN YARIN - 3 Kazanım : C.3. 11, C.3.12, C.3.16 OBJENİN ADI A SAMAN ARABASI B VELOSPED VE PENNY- FARTHING BİSİKLETİ C FORD T 1908 MODEL OTOMOBİL

12 RESİM: İlk deniz taşıtlarının resmi İŞ EĞİTİMİ: 1. Su kuvveti 2. Ağaç ürünlerini şekillendirme- Ağaçtan sandal oyma RESİM VE İŞ EĞİTİMİ : -Geleceğin iletişim aracını tasarlar. İŞ EĞİTİMİ: -Güneş saati yapılabilir. -Güneş in Isı Enerjisinden Yararlanılanma Yolları İŞ EĞİTİMİ: İnce kenarlı mercekler kullanılarak Galilei teleskobu yapılabilir. -Ölçülerde Yenilik -Zamanı Ölçme Dünya ve Ay ın şekilleri incelenir. -İlk Deniz Taşıtlarından Günümüze (Araştırma ve Görsel Sunu) - Geleceğin deniz taşıtını tasarlar, bunu akıcı ve özgün biçimde ifade eder. -Kurtuluş Savaşı nda Haberleşmenin Önemi konuşulur. -Geleceğin iletişim aracını tasarlar, bunu akıcı ve özgün biçimde ifade eder. -Güneş in Yararları -Güneş Işığından Yararlanılarak Yapılan Araçlar -Günümüzde Güneş Saati kullanılıyor mu? -Geçmişten Günümüze Zaman Ölçme Araçlarıyla ilgili görsel sunu yapılabilir. - Galilei den Günümüze Teleskop konulu bir metin incelenebilir. -Geleceğin teleskobunu tasarlar, bunu akıcı ve özgün biçimde ifade eder. GEÇMİŞİMİ ÖĞRENİYORUM -4 (Deniz taşıtlarının tarihi gelişimi) UZAKTAKİ ARKADAŞLARIM 4 -Dünya Turu İYİ Kİ VAR 4 Kazanım : 1, 3, 4, 5 İYİ Kİ VAR 4 Kazanım : 2, 3, 4, 5 HEPİMİZİN DÜNYASI 5 Kazanım : 2, 3 GEÇMİŞİMİ ÖĞRENİYORUM -4 (İletişim Araçlarının Tarihi Gelişimi araştırılır ve fotoğrafları zaman şeridi üzerine yerleştirilir.) YAŞADIĞIMIZ YER 4 Kazanım : 1 (Gölge Oyunu) İYİ Kİ VAR 4 Kazanım : 2, 3, 4, 5 GEÇMİŞİMİ ÖĞRENİYORUM -4 (Günümüze kadar kullanılan zaman ölçme araçları araştırılır, zaman şeridi üzerine yerleştirilir.) GERÇEKLEŞEN DÜŞLER 5 Kazanım : 1, 2, 3 İYİ Kİ VAR 4 Kazanım : 1, 3, 4, 5 KUVVET VE HAREKET -5 Kazanım :1.1 Kazanım : 3.1, 3.2, 3.3, 3.4, 3.5, 3.7, 3.8, 3.10 MADDENİN DEĞİŞİMİ VE TANINMASI 5 Kazanım : 7.1, 7.2, 7.3, 7.4 SES VE IŞIK-5 Kazanım : 3 ve 4 SES VE IŞIK 4 Kazanım : 5.2 DÜNYA, GÜNEŞ VE AY 5 Kazanım : 1 ve 3 DÜN BÜGÜN YARIN - 3 Kazanım : C.3. 11, C.3.12, C.3.16 DÜN BÜGÜN YARIN - 3 Kazanım : C.3. 11, C.3.12, C.3.16 D KANO 3,4,5 E SEMAFOR 4,5 F BAHÇE GÜNEŞ SAATİ 4,5 G TELESKOP 5

13 Eğitim Paketi ile İlgili Görüş ve Öneri Formu Okul adı:... Okul adresi:... Öğrencilerin sınıfı:... Ziyaret tarihi ve saatleri:... Lütfen aşağıda verilenleri yandaki düzeylere göre değerlendiriniz. Değerlendirme Çok iyi İyi Orta Gelişmesi gerekiyor Paketin giriş sayfalarının müze ziyareti öncesi ile ilgili bilgilerinin yeterliliği Eğitim paketinin genel düzeni Çalışma kağıtlarındaki bilgilerin sınıf düzeyine uygunluğu Çalışma kağıtlarındaki bilgilerin ilgili müfredata uygunluğu Çalışma kağıtlarındaki resimlerin seçimi Öğrenci etkinlikleri Sorular Aşağıdaki soruların yanıtlarını lütfen bırakılan boşluklara yazınız. Öğrencileriniz paketin en çok hangi bölümünü sevdiler? Eklemek veya değiştirmek istediğiniz bölümler ve etkinliklerle ilgili fikirlerinizi yazar mısınız? Sınıfınızı tekrar getirir misiniz? Neden? Çalışma kağıtlarındaki bilgi ve/veya etkinliklerden hangisi sizin için daha faydalı oldu? Formu dolduran öğretmenin adı: İmzası: Tarih: Lütfen formu doldurduktan sonra resepsiyona bırakınız veya Mine Türyılmaz adına Çengelhan Rahmi M. Koç Müzesi, Sutepe Mh. Depo Sk. No:1 Altındağ - ANKARA adresine postalayınız veya (0312) a fakslayınız.

14 Karayolu Ulaşımı İlk başarılı yollar İ.Ö İ.S. 400 yılları arasında ordularının ilerlemesi için Romalılar tarafından yapılmıştır. Düzgün ve çok dayanıklı olan bu yollar; kuzeyde Büyük Britanya dan güneyde Kuzey Afrika ya ve batıda İber Yarımadası nın kıyılarından doğuda Basra Körfezi ne kadar uzanmaktaydı. Bu yolların en ünlüsü olan İtalya daki Appia Yolu çizgilerle şeritlere ayrılmış, iki yönlü bir karayoluydu. Roma İmparatorluğu nun yıkılmasıyla yol yapımı geriledi. Buna karşın 12. yüzyılda kentler içindeki taş döşeli sokaklar giderek arttı. 18. yüzyıla gelindiğinde Avrupa da yolcu ve yük arabalarıyla düzenli olarak insan ve eşya taşımacılığı başladı. Yolların bozuk ve bakımsız olması yolculukları engelliyordu. Böyle olunca 18. yüzyılın sonu ile 19. yüzyılın başlarında asfalt yol yapım metotları geliştirildi. İrlandalı bir mühendis olan John Loudon McAdam, yolun ağırlığını yüzeyin değil, altındaki tabakanın taşıdığını keşfetti. Kendi adını alan Makadam yol sistemine göre; eğer temeldeki tabaka yeteri kadar sıkı ve kanallı (suyu akıtmak için), yol yüzeyi de su geçirmemesi için yeteri kadar yoğun ve suyu üzerinden atabilmesi için dışbükey olarak yapılırsa dayanıklı anayollar inşa edilebilirdi. 19. yüzyılda ağır eşyaların karayolu ile taşınmasının zorlaşması, su kanalları ve demiryollarının gerekliliğini ortaya koydu. Bu dönemde demiryollarının gelişimiyle karayollarının yapımı geriledi. Kentlerdeki sokaklar ve demiryollarıyla bağlantılı yollara önem verildi. Fakat 1888 de İngiliz John Boyd Dunlop ın yolları kısa sürede bozan sert lastik tekerlekler yerine, şişirilmiş lastik tekerleği buluşuyla bisiklet kullanımı yaygınlaşmaya başladı. Böylece motorlu araçların yolu açıldı. 20. yüzyılda motorlu taşıtların yaygınlaşması, asfalt yol yapımında hızlı gelişmelere neden oldu ve otomobiller özgürlüğün ve hareketliliğin sembolü haline geldi. KARAYOLU ULAŞIMI

15 Güney Anadolu da Tarsus taki Roma Dönemi yolu. Araba ulaşımı için dönemin en gelişmiş yol koşullarına sahipti (Fotoğraf: Şemsi Güner). Türk Otomotiv Sanayii ve Tofaş, Prof. Önder Küçükerman s. 26, 27.

16 Saman Arabası Müzede Bulunduğu Yer: Bodrum kat,tarım Bölümü Kazanım : İlk tekerlekler ve ilk arabalar hakkında bilgi edinir. Buğday, arpa, yulaf, çavdar gibi çeşitli ekinlerin taneleri ayrıldıktan sonra kalan sapların harmanda küçük parçalara ayrılmış haline saman denir. Çiftlik hayvanlarına yem olarak verilen saman, çürümesini önlemek için güneşte kurutulur. Samanı tarlalardan ahırlara veya samanlıklara taşımada kullanılan bu arabalar öküzler tarafından çekilir. Dört tekerleği vardır. bu arabanın tekerlekleri kağnı tekerlekleri gibi tek parçadır ve tekerlekler dönerken dingil de onlarla beraber döner. Yani dingili hareketlidir. Tekerlekleri parmaklı, dingili haraketsiz (sabit) saman arabaları daha sonra yapılmıştır. Yük ve insan taşımada kullanılan saman arabaları, kağnı gibi en ilkel arabalardan biridir. ÖNERİLEN SORULAR VE ETKİNLİKLER Bu araba neler taşıyabilir? Bu arabayı nasıl hareket ettirebiliriz? (Öküz, at gücü vb.) Öküzler arabaya nasıl bağlanır? Öküzlerin boyunları, koşum aleti dediğimiz boyunduruğa geçirilerek. Boyunduruk ve boyunduruk altında olmak kelimelerinin anlamları üzerinde durulabilir. (Esaret, başkasının baskısı altında kalmak.) Saman nerelerde kullanılır? 1. Hayvan yemi olarak, 2. Kerpiç yapmak için, (Köylüler, samanı çamurla karıştırıp tuğla şeklinde kerpiç yaparlar ve kuruyan kerpiçlerle evlerinin duvarlarını örerler.) 3. Tezek yapmak için kullanılır. (Anadolu daki bazı köylerde de hayvan gübresi ile saman karıştırılır, kurutulur ve kışın sobada yakacak olarak kullanılır.) Hayvanların arabaları çekmesi, ilkel toplumlarda insanlara ne gibi yararlar sağlamıştır? Tarım aletlerinin, ürünlerin ve eşyaların taşınmasını sağlamış, yolculuk yapmayı kolaylaştırmıştır. Günümüzde saman arabasının yerine hangi taşıtlar kullanılıyor? Traktörler kullanılır. Aşağıdaki cümlelerde yer alan samanla ilgili sözlerin ne anlama geldiklerini söyleyiniz. 1. Benzi saman rengindeydi. Belli ki çok korkmuştu. (Solmuş, sararmış) 2. Kerim Bey in hiddeti saman alevi gibiydi. (Birden parlayıp arkasından hemen yatışan) 3. Saman altından su yürüttüğünün farkındayım. (Hiç belli etmeden iş çevirmek, ortalığı karıştırmak.) ETKİNLİK NO 1 : (Bkz. Öğrenci Etkinlik Kitapçığı) ETKİNLİK NO 2 : (Bkz. Öğrenci Etkinlik Kitapçığı) Tekerlekleri tek parçadır. Ağaç gövdesinin dilimler halinde kesilmesi ile elde edilmiştir ve dingili hareketlidir, tekerleklerle birlikte döner. KARAYOLU ULAŞIMI 1: A SAMAN ARABASI

17 Anadolu nun bir köyünden saman arabalarının kullanıldığı dönemlere ait bir görünüm (Rahmi M. Koç Müzesi - Tarım Bölümü)

18 Velosiped ve Penny- Farthing Müzede Bulunduğu Yer: Zemin kat, Karayolu Ulaşımı Bölümü, sağdan 2. oda. Kazanımlar: Günümüz bisikletleriyle geçmişte kullanılan bisikletleri karşılaştırır. Hareket ve kuvvet arasında ilişki kurar. Oyuncak imal etmeye meraklı olan Fransız asillerinden Sivrak Kontu; 1790 yılında, bir tahtanın iki ucuna yine tahtadan iki tekerlek koyarak meydana getirdiği ve Celerifere adını verdiği oyuncakla ilk bisikleti keşfettiğinin farkında bile değildi. Pedalı hatta gidonu bile olmayan bu aletin üzerine ata biner gibi oturan kişi ayaklarıyla yerden hız alarak yürüyordu. Aradan 27 yıl geçtikten sonra Fransız Baron Drais, bu araca bir sele ve gidon ilave etti. Böylece daha rahat oturulabilen ve istenilen yöne doğru çevrilebilen bu araca Draisenne (direzen) adını verdi. Pedallar, 19. yüzyılın ikinci yarısında (1855), Pierre Michaux adlı bir Fransız ve oğlu Ernest tarafından ön tekerlek göbeğine takıldı. Bu dönemde ön tekerleğin boyutunu büyüterek bisikletin hızını arttırma fikri doğdu ve velosiped denilen vitessiz bisikletler icat edildi. Böylece daha az pedal çevirerek daha fazla yol alınmış oluyordu. Penny-Farthing tarzı bisikletler de bu fikrin ürünüydü yılına kadar bisikletlerde hızın ön tekerleğin büyüklüğüne bağlı olduğuna inanıldığından ön tekerleğin çapı 175 cm ye kadar genişletilirken arka tekerleğin çapı da 30 cm ye kadar küçültüldü. Ancak bu durum, öndeki tekerleğin sağa-sola dönerken sürücünün bacaklarına çarpmasına sebep olmuştur. 19. yüzyıl İngiltere sinde Penny ve Farthing en düşük değerli para birimlerindendi. Farthing, değer ve boyut olarak Penny nin dörtte biriydi. Bu bisikletlerin de arka tekerleği, ön tekerleğin dörtte biri kadardı. Adını buradan alan bu bisikletler; 1870 te, İngiliz James Starley tarafından icat edilmiştir. Bu ilginç, ancak pratik ve güvenli olmayan bisikletler, tarihe kısa süreli ve başarısız icatlar olarak geçti. Günümüz bisikletlerine oldukça benzeyen, iki tekerleğin eşit boyda olduğu, sürücünün de iki tekerleğin arasında rahat ve güvenli bir şekilde oturduğu Rover Güvenlik Bisikleti (Rover Safety Bicycle) 1880 lerde ortaya çıktı. Yine aynı dönemde havayla şişirilen lastikler icat edildi ve bisikletlerde rahatsız edici sarsıntılara son verildi. Bugün kullandığımız vites sistemi ise 1925 te geliştirildi. ÖNERİLEN SORULAR VE ETKİNLİKLER ETKİNLİK NO : 3 (Bkz. Öğrenci Etkinlik Kitapçığı) Bu bisikletlerde ön tekerlek niçin büyük yapılmıştır? Tekerlek büyüdükçe pedalların her dönüşünde, çevresi kadar yol alacağı için daha az pedal çevirerek daha uzun yol almış oluruz. Dolayısıyla, ön tekerlek büyüdükçe hız artmış olur. Gerçekten de yokuş aşağı giden bisikletler arasında Penny den daha hızlısı yoktur! ETKİNLİK NO: 4 (Bkz. Öğrenci Etkinlik Kitapçığı) Bisikletin selesi, yerçekimi merkezinden çok yüksekte olduğu için yolda bir taşa çarptığı veya önüne bir köpek çıktığı zaman tüm sistem ters döner ve sürücü ayakları yukarıda, başının üzerine düşer. Kask takmalıyız... ULAŞIMI 2: VELOSİPED VE PENNY-FARTHING B KARAYOLU

19 Velosiped ve Penny-Farthing Bisikletin olumlu yanları nelerdir? 1. Yakıta ihtiyacı yoktur. 2. Egzoz gazlarıyla havayı kirletmez. 3. Kısa yolculuklarda kullanışlı ve ekonomiktir. 4. Gürültü kirliliği oluşturmaz. 5. Kasları çalıştırarak insanları zinde yapar. Bisikletin olumsuz yanları nelerdir? 1. Trafikte güvenli değildir. Diğer araçların çarpmasıyla kazalar meydana gelebilir. 2. Uzun yolculuklar yapılamaz. 3. Her türlü hava şartları için uygun değildir. 4. En fazla iki kişi taşıyabilir. Bisiklete binmeden önce güvenlik açısından nelere dikkat ediyorsunuz? Bisikletin lastiklerine, frenlerine, zincirlerin temiz ve yağlanmış olmasına, ön ve arkada reflektör bulunmasına dikkat ederiz ve kask takarız. Bisiklet kullanırken hangi kurallara uyuyorsunuz? 1870 lerde hızını artırmak için ön tekerleği iyice büyütülmüş yüksek bisikletler icat edildi. Transportation A Pictorial Archive from Nineteenth- Century Sources, s. 29

20 Ford T Müzede Bulunduğu Yer: Zemin kat, Karayolu Ulaşımı Bölümü nün önünde Kazanım: Otomobilin tarihi gelişimini öğrenir. Bir Fransız yüzbaşısı olan Nicollas Josseph Cugnot, 1769 da orduda top çekmek üzere ilk buharlı araba yı yapmıştır. Cugnot tan sonra 1801 de İngiliz Richard Trewitchich, 1829 da İngiliz Sir Goldworthy Gurney, 1805 te Amerikalı Oliver Evans da buharlı araçlar yapmışlardır. İlk motorla çalışan otomobil 1862 yılında Fransız Etienne Lenoir tarafından icat edildi. Lenoir in başarısı benzinin bir silindir içinde yanmasıyla çalışan içten yanmalı küçük motoru icat etmesi olmuştur. Benzinle çalışan motorları geliştiren Alman Gottlieb Daimler ve Karl Benz, 1885 te halka satılan ilk otomobilleri üretmeyi başarmışlardır. Böylece otomobil çağı başlamış ve insanlığa hareket özgürlüğü armağan edilmiştir yılına gelindiğinde benzinle çalışan otomobiller kısa zamanda bütün otomobil piyasasında üstünlüğü ele almışlardır. İlk otomobillerin tasarımlarında, at arabalarından yararlanılmış ve at arabalarına çok benzediği için de atsız araba adı verilmiştir. Ancak 1900 yıllarına gelindiğinde, arabalar artık atlı taşıtlardan çok, otomobile benzemeye başlamıştı. Üstü kapalı ilk otomobil Fransız Panhard tarafından 1895 te yapılmıştır. Başlangıçta otomobilleri sadece zenginler alabiliyordu. Ancak Detroitli çiftçi çocuğu olan Henry Ford un düşü, daha ilk gençlik yıllarından başlayarak Çok sayıda otomobil yapmak ve fazla para kazanamayanların bile satın alabilmesini sağlamaktı. Sonunda düşünü gerçekleştirip 1908 de ilk T Modeli otomobili ürettiğinde gerçek anlamda bir devrim yapmıştı. T Modeli, bir at ile hafif bir taşıta parası yeten herkesin otomobil satın alabilmesi anlamına gelmekteydi de ABD de den az kişinin otomobili varken 5 yıl sonra yalnızca T Modelini satın alan kişiyi bulmuştu yıllarına geldiğinde de 15 milyon T Modeli satılmıştı. Ford un başarısının sırrı, seri üretim deydi. Çok sayıda otomobil yapmak için büyük insan ekiplerini sistemli biçimde çalıştırarak otomobilini çok ucuza satmayı başarıyordu.. Gerçekten de otomobiller ucuzladıkça Ford un sattığı otomobil sayısı artmaktaydı. Pratik, basit, ucuz, dayanıklı ve tam anlamıyla güvenilir T Modeli, iki kuşak boyunca Amerikalıların sevgisini kazanmıştır. ÖNERİLEN SORULAR VE ETKİNLİKLER ETKİNLİK 5: (Bkz. Öğr. Etk. Kit.) Marş koluyla çalışır, ön sağda ayna yok, üstünde açılıp kapanan tente var, bagajı yok vb. Motorla çalışan otomobilin icadı yaşantımızı olumlu açıdan nasıl etkilemiştir? Bize; istediğimiz zaman istediğimiz yere gidebilme özgürlüğünü ve rahatlığını vermiştir. Çiftçiliğin, turizmin, ithalat ve ihracatın gelişmesini sağlamıştır. ETKİNLİK 6 :(Bkz.Öğr.Etk.Kit.) ETKİNLİK 7:(Bkz.Öğr.Etk.Kit.) ETKİNLİK 8 :(Bkz.Öğr.Etk.Kit.) (İlk yardım çantası, yangın söndürücü, stepne, kriko, zincir... ) ULAŞIMI 3: FORD T C KARAYOLU