HABER BÜLTENĐ. Haber Özetleri. Irak. 17 Kasım 2005

Transkript

1 HABER BÜLTENĐ 17 Kasım 2005 Haber Özetleri Irak Irak Başbakan Yardımcısı ve Irak Ulusal Kongresi Başkanı Ahmet Çelebi, Irak Uzlaşma Konferansı için Kahire de yapılacak olan hazırlık toplantısına katılmayı reddetti. Irak Ulusal Kongresi nin Genel Đlişkiler Sorumlusu Abbas El- Rubai, partinin toplantıya katılmama nedeni olarak toplantının Bağdat ta yapılmamasını ileri sürmüştür. Rubai, diğer bir sebebi olarak ise toplantıya Baas rejimi yanlılarının katılma ihtimalinin olmasını göstermiştir. Aynı zamanda Barış ve Tahrir Topluluğu da konferansa katılmayacaklarını ilan etti. Topluluğun Başkanı Meşaan El-Cuburi ise konferansa geç davet edildikleri ve gelecek seçimler için hazırlık çalışmalarını yürüttükleri için toplantıya katılmayacaklarını bildirdi. ( ( Türkiye'nin Irak Özel Temsilcisi Büyükelçi Osman Korutürk, Türkmenlerin Irak seçimlerine bir hedef etrafında katılması gerektiğini söyledi. Türkiye'nin Musul başkonsolosluğunun mümkün olan en kısa sürede göreve başlayacağını belirten Korutürk, başkonsolusluk ve çalışanlarının güvenliğinin sağlanmasının çok önemli olduğunu ve buna yönelik çalışmaların sürdüğünü kaydetti. Büyükelçi Korutürk, Türkmenlerin Irak'ın üçüncü toplumu olarak Irak siyasetinde hak ettikleri yeri almaları gerektiğine işaret ederek, Türkmenlerin Irak'ın asli unsuru olarak ülkenin gelişmesinde oynayabilecekleri önemli roller bulunduğunu ifade etti. (AA) Đngiltere Başbakanı Tony Blair, Đran ile olan sınırını kapatmak için Irak'a daha fazla Đngiliz askeri gönderilmesini reddetti. Muhalefetteki Muhafazakar Parti'den Julian Brazier, Avam Kamarası'nda yaptığı konuşmada, askeri yetkililerin, sınırın kapatılması ve Đngiliz askerlerinin ölmemesi için daha fazla asker istediklerini söylemesi üzerine Blair, asker sayısını sürekli gözden geçirdiklerini, ancak sınırda güvenliğin sağlanmasının en iyi yolunun Irak güçlerini eğitmek olacağını kaydetti. Blair hükümeti, Đran Devrim Muhafızları'nı, Iraklı direnişçilere bomba yapımı için gerekli teknolojiyi sağlamakla suçlamış ve silahlar ve savaşçıların zayıf bir şekilde korunan sınırdan kaçırıldığını öne sürmüştü. Đngiltere'nin Irak'ta yaklaşık 8,500 askeri bulunuyor. (AA)(AP) ABD, Irak'ın Felluce kentinde geçen yıl düzenlediği operasyon sırasında beyaz fosfor maddesini silah olarak kullandığını itiraf etti. Savunma Bakanlığı 1

2 Pentagon'dan bir sözcü, bu maddenin çıkardığı yangın ve dumanın, düşman savaşçılarını saklandıkları yerlerden çıkarmak amacıyla kullanılmış olabileceğini söyledi. Amerikalı yetkililer bugüne dek beyaz fosfor bombalarının Irak'ta yalnızca etrafı aydınlatmak ya da kendi askerlerinin ilerleyişini gizlemek için kullanıldığını savunuyordu. Irak hükümeti de insan haklarından sorumlu bir heyeti Felluce'ye gönderdi. Vekaleten Đnsan Hakları Bakanlığı'nı yürüten Nermin Osman, Amerika Birleşik Devletleri'nin kullandığı beyaz fosfor maddesinin, siviller üzerindeki etkilerini incelemek üzere bir heyeti görevlendirdiğini açıkladı. (BBC) Irak'ta Đçişleri Bakanlığı'na ait bir binanın yeraltı hücresinde işkence gördüğü belirtilen 173 kişinin bulunmasıyla ilgili olarak, Bedir Tugayları, bu olayın kendileriyle bir ilgisi olmadığını açıkladı. Şiilerin Irak Đslam Devrimi Yüksek Konseyi'ne (IĐDYK) bağlı olan Bedir Tugayları'nın lideri Hadi El-Ameri, ''Bu sığınak, Đçişleri Bakanlığı'na ait. Amerikalılar her gün orada'' dedi. El-Ameri, ayrıca işkence yapıldığı belirtilen sığınağa Amerikan askerlerinin baskın düzenlemesinin Irak'ın egemenliğinin ihlali olduğunu, olayın gelecek ay yapılacak seçimler öncesinde Sünnilere destek amaçlı bir görüntü sergilediğini iddia etti. Irak Đslam Partisi ve Ulema Şurası, bu konuyla ilgili olarak uluslararası soruşturma yapılmasını istedi. Irak'ın en büyük Sünni partisi olan Irak Đslam Partisi'nden Ömer Heykel, 15 Aralık'ta yapılacak genel seçimler öncesinde, ABD destekli Şii çoğunluk hükümetinin azınlıktaki Sünnilere baskı yaptığının şimdi açıkça ortada olduğunu söyledi. Heykel'in okuduğu parti açıklamasında, ''Bilgilerimiz, bunun işkence yapılan tek yer olmadığına işaret ediyor'' denildi. Irak Đslam Partisi Genel Sekreteri Tarık El-Haşimi de bu kişilerin işkenceye maruz kaldığına işaret eden fotoğraflarını göstererek, geçmişte de bu konuda hükümete şikayetlerde bulunduklarını, ancak bir cevap alamadıklarını kaydetti. El-Haşimi, bir soruşturmanın olaya Đçişleri Bakanı'nın da karıştığını kanıtlaması halinde bakanın istifa etmesi gerektiğini söyledi. El- Haşimi, Şii lider Büyük Ayetullah Ali Sistani'nin de bu eylemleri kınaması gerektiğini belirtti. Sünnilerin en büyük örgütü Ulema Şurası'nın sözcüsü Abdüsselam Kubeysi de, ''Hükümet hem davacı hem davalı olamaz. Bu hadise münferit bir şey değil. Bu tür zulümlere son vermek için uluslararası soruşturma başlamalı'' dedi. Đşkenceden geçirilen tutukluların anlattıklarını içeren belgeler olduğunu söyleyen sözcü Kubeysi, bunları Arap Birliği Genel Sekreteri Amr Musa'ya ilettiklerini anlattı. ''Şura mensubu 170 kadar imamın Đçişleri Bakanlığı'nın labirentlerinde yargılanmadan tutulduğunu'' söyleyen sözcü, bunlardan sadece birinin serbest bırakıldığını ve beyin kanaması tedavisi için Amman'a nakledildiğini anlattı. Bağdat'ın Cadiriye semtinde, Saddam döneminde bombardımanlara karşı sığınak olarak kullanılan ve Irak Đçişleri Bakanlığı'na ait olduğu belirtilen bir sığınakta, pazar günü, gözaltında tutulan 173 kişi bulunmuştu. Sünni olduğu belirtilen bu kişilerin yetersiz beslendikleri, dayak ve işkence gördüklerine dair işaretler olduğu açıklanmıştı. Bağdat Gazetesinin Los Angeles Times gazetesine dayandırarak verdiği haberde, hapishanede 17 si kadın toplam 460 kişinin Đçişleri Bakanlığı tarafından tutulduğu bildirildi. Birleşmiş Milletler ve Đnsan Hakları Kuruluşları ise bu olayı kınadıklarını bildirerek, büyük bir araştırmanın yapılmasını istedi. Irak Haber Ajansının verdiği haberde, hapishaneden sorumlu olan kişinin General Ahmet Mühendis in (Abu Mehdi Mühendis) olduğu ileri sürülmüştür. Đran istihbaratında görevli bir subay olduğu iddia edilen bu kişinin, Irak Ulusal 2

3 Güvenlik Bakanlığı ile de işbirliği içerisinde olduğu belirtilmiştir. Haberde ayrıca Mühendis e bağlı kişilerin Đran istihbaratıyla ilişkisi olduğu kaydedildi. (AA)(REU)(AFP) (BAĞDAT GAZETESĐ) ( ( Irak Đçişleri eski Bakanı Felah El-Nakip yaptığı açıklamada, Đyad Allavi nin hükümeti döneminde görev yapan Đçişleri Bakanlığının önemli üye ve yetkililerinden bazılarının öldürüldüğünü, bazılarının ise görevden uzaklaştırıldığını belirtti. (BAĞDAT GAZETESĐ) ( Anayasa referandumuna hile karıştığına yönelik Irak Yüksek Seçim Kurulu na yapılan itirazlarla ilgili olarak Musul Mahkemesinin araştırma yaptığı bildirildi. Musul Hukukçular Birliği Başkanı Faris El-Baggu, referandumda hile yapıldığına dair ellerinde delillerin olduğunu ileri sürdü. Bu konuda 100 avukattan imza toplamaya başladıklarını açıkladı. ( Irak Meclis Başkanı Haçim El-Hasani'nin, bir direnişçi hücresi yönettiği şüphesiyle tutuklanan kardeşi Hatem El-Hasani'nin serbest bırakıldığı bildirildi. Hatem El-Hasani, Irak polisi tarafından geçen hafta tutuklanmıştı. (AA)(REU) Irak'ın batısında düzenlenen operasyonda 5 Amerikalı asker öldü. Bağdat Amerikan karargahından yapılan açıklamada, 2. Deniz Piyadeleri Tümeni Muharebe Birliği'ne bağlı 5 askerin, başkent Bağdat'ın 300 km batısında Suriye sınırı yakınında Ubeydi bölgesinde çıkan çatışmada öldüklerini duyurdu. (AA)(AP) Orta Doğu Dışişleri Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Abdullah Gül, Suriye ziyaretinin amacının BM Güvenlik Konseyi kararlarının süratli ve tam uygulanmasına katkı sağlamak olduğunu söyleyerek, verdiği mesajları Suriye Cumhurbaşkanı Beşşar Esad'ın anlayışlı bir şekilde aldığını söyledi. Lübnan eski Başbakanı Refik Hariri'nin suikasti ile ilgili bir soruşturma komisyonu kurulduğunu ve bu komisyonun sunduğu raporun BM tarafından kabul edildiğini hatırlatan Gül, komisyonun çalışma sürecinin 15 Aralık'a kadar uzatıldığına da dikkat çekti. Gül, sözlerini söyle sürdürdü: ''Bölgemizde olup bitenlerin tecrübesiyle hareket ederek, şunu biliyoruz ki eğer sorunlar kronikleşmeden halledilmezse, katkı sağlanmazsa, daha sonra içinden çıkılmaz hale geliyor''. Gül, Suriye ziyaretini BM Güvenlik Konseyi'nin verdiği zamanın giderek azaldığını göz önünde tutarak uzun süredir düşündüklerini söyleyerek, ziyaretin altyapısını geçen haftaki Bahreyn ziyareti sırasında olgunlaştırdıklarını kaydetti. Gül, ''Ziyaretimin amacı BM Güvenlik Konseyi kararlarının süratli ve tam olarak uygulanmasına katkı sağlamaktır. Ziyaretimin faydalı olduğuna inanıyorum. Görüşlerimizi aktardık, umarım bölgedeki sorunların çözümüne katkısı olur'' dedi. Bu arada diplomatik kaynaklardan edinilen bilgiye göre Gül, Esad'a uluslararası toplumun ve BM'nin Hariri suikasti ile ilgili kendilerinden beklenileni yerine getirme telkininde bulundu. Suriye'nin BM ile işbirliği içinde olduğuna dair ikna edici bir işaret vermesi gerektiğini de Esad'a ileten Gül, Irak konusunda da işbirliği yapılmasını gerektiğini söyledi. (AA) 3

4 Suriye dün, eski Lübnan Başbakanı Refik Hariri'ye düzenlenen suikastle ilgili olarak suçlanan Suriyeli yetkililerin, BM görevlileri tarafından Golan Tepeleri'ndeki BM Bürosu'nda sorgulanmasını önerdi. Kimliğinin açıklanmasını istemeyen Suriyeli bir yetkili, Dışişleri Bakanlığı'nın bir hukuk danışmanını da, yakında BM soruşturmasını sürdüren Detlev Mehlis'le görüşmeye göndereceklerini söyledi. (AA)(REU) Avrupalı diplomatlara göre Đran, gaz halinde uranyum dönüştürmeye yeni miktarlarla yeniden başladı. Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı nın denetimleriyle yakından ilgili Avrupalı diplomatlar, Đsfahan tesisinde uranyum dönüştürme işlemlerinin tekrar başladığını söyledi. Diplomatik kaynaklara göre Đran, zenginleştirilmiş uranyum üretiminde kullanılmak üzere stok yapabileceği yeni bir 50 ton uranyum filizini dönüştürmeye hazırlanıyor. Bu miktarla 10 a yakın nükleer bomba yapılabileceğine dikkat çekiliyor. AB Dönem Başkanı Đngiltere'nin Avrupa Bakanı Douglas Alexander ise, Avrupa Parlamentosu'nda Đran konusu ele alınırken yaptığı konuşmada, AB-Đran ilişkilerinin, Tahran yönetiminin nükleer enerji programının silah üretimine dönüşebileceği kaygıları nedeniyle son zamanlarda kötüleşmesine rağmen yoğun uğraşların sürmesi gerektiğini söyledi. Alexander, ''AB, Đran'ın yeni hükümetiyle diyaloğu sürdürmeli. Bu ülkenin çıkarına olacak seçimleri yapması için iktidarı elinde tutanları cesaretlendirmekle sorumluyuz'' dedi. (NTV)(AA)(AP) Mısır'da geçen hafta yapılan genel seçimlerin ilk aşamasında yasadışı Müslüman Kardeşler örgütünün desteklediği bağımsız adaylardan 34'ünün kazandığı bildirildi. Örgüt sözcüsü Essam El-Eryan, seçimlerin ilk aşamasında Müslüman Kardeşler örgütünün 164 sandalyenin yüzde 20'sinden fazlasını kazandığını belirtti. Üç aşamalı genel seçimlerin ikinci aşaması 20 Kasım, üçüncü aşaması 1 Aralık'ta yapılacak. Seçimler sonucunda yıllardır mecliste çoğunlukta olan iktidardaki Ulusal Demokrat Parti'nin çoğunluğunu kaybetmesi beklenmiyor yılındaki son seçimlerde Ulusal Demokrat Parti 454 üyeli meclisteki milletvekilliklerinin yüzde 88'ini kazanmıştı. Mısır'da milletvekili genel seçimleri, üç bölgede ayrı tarihlerde yapılıyor. (AA)(AFP) Đsrail Dışişleri Bakanı Silvan Şalom ve Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas ile dün, Tunus'ta sürpriz bir görüşmede bulundu. Görüşmenin, Gazze sınır kapısı konusunda, Đsrail ve Filistin arasında ABD'nin yoğun baskısıyla varılan anlaşmadan bir gün sonra yapıldığına dikkat çekildi. (AA)(AP) Kafkasya ve Orta Asya Kırgızistan'ın resmi ideolojisinin Kültür Bakanlığı tarafından belirlendiği, düzenlenen anket sonucunda vatandaşların yüzde 99'unun buna destek verdiği bildirildi. Kültür Bakanlığı devlet ideolojisinin ana kriterlerini: devletçilik, Kırgız milletinin milli birliği ve ülkede yaşayan diğer halkların birliği, güçlü ekonomi, yasaların gücü, yolsuzlukla mücadele, iktidarın şeffaflığı olarak belirledi. Kültür Bakanlığı tarafından yapılan yazılı açıklamada, devletin ideolojisini yaymak ve propaganda çalışmaları için özel çalışma grubunun oluşturulduğuna dikkat çekildi. Bundan sonra bu unsurların yaygınlaşması ve bu yönde hareket edilmesi için adımların atılacağı da ifade edildi. (AA) 4

5 Avrupa Birliği Türkiye-AB katılım müzakereleri kapsamında 26. başlık olan eğitim ve kültürde ayrıntılı tarama toplantısı başladı. Basına kapalı bilgilendirme toplantısında Türkiye heyeti; Başbakanlık, Dışişleri Bakanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Turizm ve Kültür Bakanlığı, Devlet Planlama Teşkilatı, Avrupa Birliği Genel Sekreterliği, Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü, Türkiye Đş Kurumu, Ulusal Ajans, YÖK ve Türkiye'nin AB Daimi Temsilciliği'nden gelen 43 temsilciden oluşuyor. Bilim ve araştırma başlığında sadece AB müktesebatının anlatıldığı tanıtıcı tarama toplantısı 26 Ekim'de yapılmıştı. Ayrıntılı tarama sürecinde, tanıtıcı taramadan farklı olarak Türk heyeti, Türkiye'de eğitim ve kültür alanını ilgilendiren yasal düzenlemeleri AB Komisyonu yetkililerine aktarıyor. Türkiye-AB tarama sürecine, Kasım'da 3. başlık olan yerleşme hakkı ve hizmetlerin serbest dolaşımıyla ilgili tanıtıcı tarama toplantısıyla devam edilecek. (AB HABER) Diğer Haberler ABD Başkanı George Bush'un Uzakdoğu gezisi çerçevesinde ziyaret ettiği Güney Kore'de yapılan ortak basın toplantısında, liderler Kuzey Kore'nin nükleer silah edinmesine göz yummayacaklarını bir kez daha yineledi. Ancak Başkan George Bush ve Güney Kore lideri Roh Moo-hyun, sorunun barışçı ve diplomatik yollardan çözümlenmesi gerektiğini de vurguladı. Sekiz günlük gezisine Japonya'dan başlayan Bush, Güney Kore'den sonra Çin'i ve Irak savaşında ülkesini destekleyen Moğolistan'ı da ziyaret edecek. Ancak bu ülkelerden Çin'le diplomatik gerginlik şimdiden başladı. Çin Dışişleri Bakanı Li Zaoçing, Bush'un dün yaptığı 'Çin halkına daha fazla özgürlük' çağrısını reddetti. Diğer yandan Kuzey Kore, Avrupalı yardım kuruluşlarının çalışanlarından bu ülkeyi terk etmelerini istedi. Pyongyang yönetiminin bu kararı, AB'nin, Kuzey Kore'deki işkence ve dini kısıtlamaları eleştiren bir tasarıyı BM Genel Kurulu'na sunmasının ardından, geçen hafta aldığı ifade edildi. Tasarıda, Kuzey Kore'ye, BM insan hakları denetçileriyle işbirliği yapması çağrısında bulunuluyor. BM Genel Kurulu'nun tasarıyı birkaç hafta içinde oylaması bekleniyor. (BBC)(AA)(AP) Dünya Basını Guardian Fransa Đçişleri Bakanı Nicolas Sarkozy'nin, Cumhurbaşkanı Jacques Chirac'ın ülkede haftalardır süren şiddet olaylarına karşı ürettiği politikaları sert bir dille eleştirdiğini söylüyor. Gazeteye göre Bakan Sarkozy, ayaklanan azınlık gençleri ile toplum arasındaki uçurumu kapatmak için eşit fırsat sözünün yetmeyeceğini, onlara fırsatlar sağlamak için bir tür pozitif ayrımcılık yapılmasının gerektiğini söylemiş. Chirac ise eşitlik ilkesini savunuyor ve gençlere özel hak ya da kotalar tanınmasını şiddetle reddediyor. Washington Post Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin in sivil toplum örgütlerini denetim altına almayı amaçlayan girişimini karşı devrim olarak niteliyor. Gazete, Putin in Ukrayna daki turuncu devrimden sivil toplum örgütlerini sorumlu tuttuğunu hatırlatıyor. Rusya da 2007 yılında parlamento, 5

6 2008 yılında da devlet başkanlığı seçimleri yapılacağı belirtilen yorumda, Putin in sivil toplum örgütlerini kontrol altına alarak bu seçimleri garantilemeyi hedeflediği öne sürülüyor: "Putin, Batı'nın destekledikleri de dahil olmak üzere, kendisinden yana olmayan bütün sivil örgütlerinden kurtularak, Rusların hileli bir seçime tepki gösterme ihtimalini ortadan kaldırmak istiyor. Rus yetkililere göre hazırlanan yasa, Rusya nın G-8 in başkanlığını devralacağı 1 Haziran da yürürlüğe girecek. Putin Amerikan vakıflarının, düşünce kuruluşlarının ve insan hakları örgütlerinin Moskova daki şubelerini yok ederken, Başkan Bush bir zamanlar sadece demokratik ülkelerin üye olduğu G-8 in başkanlığını böyle bir liderin üstlenmesini içine sindirebilecek mi?" New York Times Irak ın parçalanmasının Amerika açısından büyük bir tehlike yaratacağını belirtiyor ve Irak ta güçlü bir merkezi hükümetin hayati önem taşıdığını vurguluyor. Ancak gazete, Amerikan askerlerinin sonsuza kadar Irak ta kalamayacağının da altını çiziyor; Bush yönetimi ile Iraklı yetkililerin katılımcı demokrasi, insan hakları ve güvenlik konularında daha somut hedefler belirlemesi gerektiğini savunuyor: "Başkan Bush, Irak konusunda Amerikan halkının ve kendi partisinin güvenini büyük ölçüde yitirdi. Eğer bu güveni yeniden kazanmak istiyorsa, Irak hükümetinden askeri ve siyasi açıdan ne istediğini açıkça ortaya koyan net bir yol haritası oluşturmalıdır. Eğer Iraklılar bu hedeflere ulaşmakta başarısız olursa, bunun bedelinin Amerikan askerlerinin geri çekilmesi olacağını göstermelidir. Eğer Bush, bir takvim oluşturmazsa, Amerikan halkı kendi takvimini işletecektir." Boston Globe da ABD Başkanı Bush un Irak tan çekilme konusunda aşamalı bir plan hazırlamasının zamanının geldiği görüşünde. Bush un Irak savaşı konusunda Demokrat Parti'yi suçlamasını eleştiren gazete, savaş kararı alınmasından Demokratların değil Bush un kendisinin sorumlu olduğunu hatırlatıyor: "Savunma Bakanı Donald Rumsfeld, savaşa yol açan istihbarat bilgilerinin samimi hatalara dayandığını söyledi. Bush yönetiminin, doğası gereği güvenilmez olan istihbarat konusunda ne kadar dürüst olduğunu henüz bilmiyoruz. Ancak Amerikan halkı arasında savaşın kendisinin bir hata olduğunu düşünenlerin sayısı giderek artıyor." Washington Times ise, Amerika nın, ikisi de nükleer güç olan Hindistan ve Pakistan arasındaki yumuşama sürecine daha etkin biçimde müdahale etmesi gerektiği görüşüne yer veriyor. Pakistan ı Keşmir in bağımsızlığı için mücadele eden Đslamcı örgütlere karşı harekete geçmemekle suçlayan gazete, Bush yönetiminden bu konuda Pakistan Devlet Başkanı Pervez Müşerref e baskı yapmasını istiyor: "Hindistan-Pakistan ilişkileri ve Müşerref yönetiminin istikrarı, terörle mücadele hedeflerimiz ve bölgesel istikrar açısından büyük önem taşıyor. Keşmir deki terörist saldırılar ve Güney Asya Bölgesel Đşbirliği Örgütü nün son zirvesinde iki ülke arasında yaşanan gerginlik, ilgili bütün tarafların bu konuda harekete geçmesi için bir uyarı olarak görülmelidir." 6