4 0 Yas ve Üzeri Kadınlarda Rahim Tahliyesi Sonrası Kontrasepsiyon

Transkript

1 Orijinal Adakalele 0 Yas ve Üzeri Kadınlarda Rahim Tahliyesi Sonrası Kontrasepsiyon Dr. Sarih IIIZIROfiU Dr. Kenan ERTOPÇl Dr. Hakan C, RAI.P Dr. Ali ÖZDEM R Dr. Yiappleit ÖZGESÇ Dr. Muzaffer SANCI SSK F.«e IXiJumevi ve Kadın Ması. Kjtı. lası. Özet SSK Ege Doappleumevi ve A'adın Hastalıkları Hastanesi Aile Planlaması Kliniappleinde Ol Ol tarihleri arasında toplam 768 rahim tahliyesi uygulandı. Bunların 8'si (%0,9) 0 ya ve üzeri kadınlardı. Rahim tahliyesi öncesi kadınlara ve e lerine verilen gebelikten korunma yöntemleri ile ilgili toplu eappleitimden sonra postküratif seçtikleri yöntemler deappleerlendirildi. Olguların 'si (%7.5) R/A (Rahim çi Araç). u (%7,69) (Oral Kontraseptif), li (%0,55) DMPA (Depo Medroksi Progesteron Asetat). 7'si (%9.) condom ve 8'i(%9.89) TüpLigasyonu tercih etti. Olguların 9 Ü (%5.0/ bir yıllık süre içinde kontrol için ba vurdu. Çalı mamızda, rahim tahliyesi için ba vuran 0 ya ve üzerindeki kadınlarda, tahliye öncesi uyguladıkları doappleum kontrol yöntemi, daha önceden yapılan rahim tahliyeleri ve komplikasyoniarı. toplu eappleitim sonrası seçtikleri korunma yöntemleri, yöntemlere göre bir yıllık süre içinde kontrola gelme oranları ve yöntemlerle ilgili komplikasyonlar kar ıla tırıldı. Olgular: ya. eappleitim, evlilik süresi, doappleum sayısı, doappleum ekli, rahim tahliye ve dü- ük sayısı gibi demograûk özelliklerine göre deappleerlendirildi. Çalı mamızda, aile planlaması vegebelik- D R M/WA«T.MV*N 00 I I

2 Orijinal viakalele ten korunma yöntemleriyle ilgili danı manlıappleın. 0 ya ve üzeri kadınlardaki önemini vurgulamayı amaçladık. Anahtar Sözcükler: Rahim Tahliyesi. Kontrasepsiyon. 0 ya ve üzeri. Summary In SSA' Ege Maternity Hospital Family Plaining Clinic: totaly 768 dilatation and curettage (D&-C) are done during the period of these (S0.9) were women aged 0 and over. After the gathered education sessions instructed to the women and their couples before D&C about avoiding pregnancy, the methods they had chosen post-curative are evaluated. of cases (%7.5) preferred ICD (Intra iterine Device). (%7.69) preferred (Oral Contraceptive). (%0.55) preferred D. VPA (Depot Medroxy Progesterone Asetate). 7 (%9.) preferred condom and 8 of them (%889) preferred tube ligation. 9 of cases (%5.0) applied in one year term for check-up. In our study among the women at the age of 0 and over applied for uterus removal the following issues are compared: - pregnancy control method they followed before removal uterus removals done before and their complications. control method they had chosen after education session. the ratio of coming back for check-up in one year term according to the preferred methods and the complications about the methods. The cases are evaluated according to the demographic characteristics such as age. education, marriage time, number of births, the type of births. D&-C and number of abortions. In our study we aimed to emphasize the importance of consultancy about family plaining and pregnancy controlling methods for the women at the age of 0 and over. Key Words: Dilatation and curettage. Contraception. Age of 0 and over. Giri Aile planlamasının amacı ki ilerin istediapplei zaman ve istediapplei sayıda çocuk sahibi olabilmesini saapplelamaktır. Gebelikten korunma yöntemlerinin etkili olması istenen durumlar: 8 ya altı ve 5 ya üstü gebelikleri önlemek. yıldan sık aralıklarla ve den fazla çocuk sahibi olmayı engellemektir. Premenopozal dönem, kontrasepsiyon yöntemlerinin uygulanmasında özellik göstermektedir. Ovulatuar fonksiyonların bozulmaya ba ladıappleı, disfonksiyonel kanamaların sıklıkla görüldüappleü, myom insidansının arttıappleı, malign lezyonların daha sık gözlendiapplei klimakterik yakınmaların ortaya çıktıappleı ve kadında organik, psikolojik ve sosyal hızlı deapplei imlerin gözlendiapplei premenopozal dönemde, istenmeyen gebeliklerin önlenmesi önemli bir sorun olu turmaktadır. Aile planlamasında danı manlıappleın, gebelikten korunma yöntemlerinin seçiminde, etkin ve devamlı kullanılmasında özel bir yeri vardır. Çalı mamızda 0 ya üzeri gebe kalan kadınlara ve e lerine rahim tahliye öncesi kontrasepsiyon yöntemleri ile ilgili toplu eappleitimden sonra postküratif seçtikleri korunma yöntemleri ve bu yöntemlerle ilgili yıllık takipteki sorunlar deappleerlendirildi. t i D R M/MAII-MMS 00

3 Orijinal Makalele. Gereçler ve Yöntem SSK Ege Doappleumevi ve Kadın Hastalıkları Eappleitim Hastanesi Aile Planlaması Kliniapplei'nde tarihleri arasında rahim tahliyesi için ba vuran 0 ya ve üzeri kadınlar deappleerlendirildi. Olguların tümüne rahim tahliyesi öncesi i lemi gerçekle tirecek doktor tarafından, rahim tahliyesi ve gebelikten korunma yöntemlerini içeren toplu eappleitim, kliniappleimizin bu amaçla tasarlanmı tepegöz ve slayt makinesi ile donatılmı eappleitim odasında verildi. Olguların e lerine, aynı görsel eappleitim desteklerinden yararlanılarak ikinci bir toplu eappleitim verildi. Gereken yasal belgelerin doldurulması ve e onayından sonra ayrıntılı anamnezler ve muayene bulguları özel kartlara kaydedildi. Rahim tahliyesi, uzman denetiminde, aile planlaması danı manlıappleı ve uygulama sertifikası ile birlikte rahim tahliyesi sertifikası olan deneyimli pratisyen doktorlar tarafından gerçekle tirildi. steyen olgulara rahim tahliyesi sonrası (Rahim çi Araç) uygulandı. uygulanan olgular, hafta ve.5 ay sonra Aile Planlaması Kliniapplei'mize kontrola çaapplerıldı. (Oral Konstraseptif) seçenlere, rahim tahliyesi sonrası ilk 5 gün içinde ba lamak ko- uluyla aylık kullanıma yetecek kadar verildi. Condom tercih edenlere de aylık kullanıma yetecek kadar condom verildi. Rahim tahliyesi sonrası etkin korunma yöntemi seçen olguların tümüne tekrar yöntemlerle ilgili bireysel danı manlık ve ayrıntılı bilgi formları verilerek 7 gün sonra kontrola çaapplerıldı. Bir daha çocuk sahibi olmak istemeyenlere, ayrıntılı bireysel danı manlıktan sonra, rahim tahliyesi ile birlikte cerrahi sterilizasyon için randevu verildi. Cerrahi sterilizasyon öncesi, e in onayı ve yasal belgeler tamamlandı. Gerekli ön laboratuvar tetkikleri sonucu anestezi konsültasyonu istendi. Uygun olgulara, verilen randevu gününde, kliniappleimiz ameliyathanesinde, genel anestezi altında, rahim tahliyesi ardından mini laparatomi ile Pomeroy usulü cerrahi sterilizasyon uygulandı. Olgular post operatif günlük klinik takip ve gözlemden 7 gün sonra kontrola gelmek kaydıyla taburcu edildiler. Çalı mamızda, rahim tahliyesi için ba vuran 0 ya ve üzeri kadınlarda, tahliye öncesi uyguladıkları doappleum kontrol yöntemi, daha önceden yapılan rahim tahliyeleri ve komplikasyonları. toplu eappleitim sonrası seçtikleri korunma yöntemleri, yöntemlere göre bir yıllık süre içinde kontrola gelme oranları ve yöntemlerle ilgili komplikasyonlar kar ıla tırıldı. Olgular: ya. eappleitim, evlilik süresi, doappleum sayısı, doappleum ekli, rahim tahliye ve dü ük sayısı gibi demografik özelliklerine göre deappleerlendirildi. Bulgular SSK Ege Doappleumevi ve Kadın Hastalıkları Eappleitim Hastanesi Aile Planlaması Kliniginde tarihleri arasında toplam 768 rahim tahliyesi uygulandı. Bunların 8si (%0.9) 0 ya ve üzeri kadınlardı. Rahim tahliyesi öncesi kadınlara ve e lerine verilen gebelikten korunma yöntemleri ile ilgili toplu eappleitimden sonra postküratif seçtikleri yöntemler deappleerlendirildi. Olguların si (%7.5) RlA (Rahim tçi Araç). 'ü (%7.69) (Oral Kontraseptif). l'i (%0,55) DMPA (Depo Medroksi Progesteron Asetat). 7'si (%9.) condom ve 8'i (%9.89) tüp ligasyonu tercih etti. Olguların 9'ü (%5.0) yıllık süre içerisinde kontrol için ba vurdu. D R M/» ıs

4 Orijinal M.akalele\ Olguların demografik daappleılımı: - Ya a Göre Olguların Daappleılımı: YAfi 0 9 Y Rahim Tahliyesi Öncesi Korunma Yöntemleri: 5- Takılanların Kontrollardaki Yakınmaları: YÖNTEMLER YAKINMALAR Condom Spermisid Takvim Laktasvon Vaginal Du Coitus interruptus YÖNTEMLER Condom Tüp Ligasyonu DMPA S - Rahim Tahliyesi Sonrası Seçilen Yöntemler: L 7 8 ı - Seçilen Yöntemlere Göre Kontrola Gelme Sayılan: Lökore Menometroraji idrar Yolu Enfeksiyonu Hipomenore Rest Placenta Bel Aapplerısı Dü mesi 6- Yöntem Terk Oranlan: Terk Edenler Kontrola Gelenler 68 Toplam Sayı 0 CONDOM i 7- Eappleitim Durumuna Göre Daappleılım: E T M DURUMU OLCU YÜZDES (%) 7 7 YÖNTEMLER Condom 68 7 Üniversite Ortaokul lkokul Eappleitimsiz D R M/*uaı.Ntu\00

5 Orijinal Makaleler 8- Evlilik Süresine Göre Daappleılım: SÜRE -5 YIL 6-0 YIL -5 YIL 6-0 Y L 9- Doappleum fiekilleri: 6 8 DO UM fiekl OLCU YÜZDES (%) Normal Doappleum Sezaryen Doappleum Sayılanna Göre Daappleılım: DO UM SAYISI Doappleum Doappleum ve üzeri doappleum iı.. i'l - Abortus Durumuna Göre Daappleılım: ABORTUS OLGU YÜZDES (%) Yapanlar Yapmayanlar 66 - Önceki Rahim Tahliye Sayılan: ÖNCEK RAH M TAHL YE SAYISI 0 ve daha çok 5 5 Rahim tahliyesi olan olguların ya ortalaması idi. En yüksek ya 5. en dü ük ya 0 idi. Ortalama doappleum sayıları.5 idi. En az doappleum sayısı. en fazla doappleum sayısı olarak belirlendi. 8 olgudan 5ü daha önce rahim tahliyesi olmamı tı. En fazla rahim tahliye sayısı, 7 idi. Olguların 9'ü (%5.0) yıllık süre içerisinde kontrola geldiler. Tartı ma Premenopozal dönemde istenmeyen gebelikler önemli bir sorun olu turmaktadır. Çalı mamızda da yıllık süre içinde rahim tahliyelerinin %0.9'unun 0 ya ve üzerinde olduappleunu gözledik. Olguların %90'ının ilkokul ve daha alt düzeyde eappleitimli olduappleu dikkati çeken bir bulguydu. Ülkemizde toplumun %0 civarı etkin korunma yöntemleri ile korunmaktadır. %8.8 ile en sık kullanılan yöntemdir. 'leri kadınlarımızın %.9'u kullanmaktadır. () Rahim tahliye öncesi ba vuran kadınların 57'si (%.0) önceden ile korunmu tu. 5i (%9.0) kullanmı lardı. Rahim tahliyesi sonrası ise olgu (%7.50) tercih etti. Olguların %7,70'i. %9.0'u condomu seçenek olarak kabul ettiler. Cerrahi sterilizasyon isteyenler, olguların %9,9'unu olu turdular. Kliniappleimizde DMPA uygulamaları yeni ba ladıappleı için. bu dönemde sadece olgu aylık enjeksiyonu tercih etmi oldu. Gebelikten korunma yöntemleri ile ilgili yakınma ve komplikasyonlar yöntemin sürekliliappleini etkileyen temel unsurlardır. ile %5 olguda kanama yakınması. %0 olguda kasık aapplerısı ve dismenoreler en sık kar- ıla ılan yakınmalardır. () gibi hormonal yöntemlerde ise. bulantı, göappleüste gerginlik, ba aapplerısı ve depresyon sık rastlanan yakınmalardır. Premenopozal dönemde D K M... M.,-. 00 t'.

6 Orijinal IWakalele disfonksiyonel kanamalar sıklıkla gözlenecek, myom insidansı artacak, genital malign lezyonlar daha sık görülecek, klirnakterik yakınmalar ortaya çıkacak ve kadında organik, psikolojik ve sosyal hızlı deapplei imler ya anacaktır. Etkin gebelikten korunma yöntemlerinin sürekli ve düzenli kullanımı bu nedenlerle aksayacaktır. Tüm olguların %5.0ü yıllık süre içinde kontrol için ba vurdular. Cerrahi sterilizasyon olan 8 olgunun ü kontrola gelmi ti. uygulanan olguların 68i (%5) kontrola gelmi ti. Bunların ()'sinde lökore. 'inde menometroraji yakınması mevcuttu. kontrolü için ba vuran olguların 0 tanesinde (%9) hiç yakınma belirtilmedi. yıllık dönem içerisinde 'yı terk eden sadece olgu gözlendi. Oral kontraseptif tercih eden olgudan 'ü kontrola geldi. Bunlardan sadece tanesi yöntemi terk etti. Condom tercih eden 7 olgudan 7'si kontrola geldi, bunların tanesi yöntem deapplei tirdiler. Kliniappleimize kontrola gelen yöntem deapplei tiren 7 olgunun tümü tekrar tercih etmi lerdir. Sonuç Premenopozal kontrasepsiyon aile planlamasının temel sorunlarından biridir. Gebelikten korunma yöntemlerinin etkin ve sürekli kullanımı zordur. Yöntem seçiminde ve devamlılıappleında aile planlaması danı manlıappleının önemi büyüktür. Kaynaklar. Türkiye l'renıe Saapplelıappleı Hizmetleri Durum Analizi Ara tırması U'IT.. Ulusal Aile Ptatılaması Hizmet Hı'lı H-ri., D R M/MA" -.ısı-. 00