Buradan içinde 2 yazan doğru sonra

Transkript

1 Montreal Bilişsel Değerlendirme Basit (MoCA B) Uygulama ve Puanlama Yönergesi Montreal Bilişsel Değerlendirme Ölçeği (MoCA), hafif bilişsel bozukluğu ( HBB) tespit etmek için hızlı bir tarama testi olarak geliştirilmiştir. Yüksek eğitimli (ortalama eğitim 13 yıl) yaşlılardan oluşan bir gurupta HBB si olanları sağlıklı bireylerden ayırt etmek üzere geçerliliği test edilmiştir. Ancak, bu ölçeğin birçok bileşenii eğitime son derece bağlıdır. MoCA nın yeni versiyonu olan Montreal Bilişsel Değerlendirme Ölçeği Basit (MoCA B) için geliştirilmiştir. MoCA B, orijinal MoCA ile aynı bilişsel alanları: yürütücüü işlevler, dil, yönelim, hesaplama, kavramsal düşünme, bellek, görsel algı (görsel okuma yazma bilmeyen ve düşük eğitim popülasyonlarında HBB taramasıı konstrüksiyonel beceriler yerine) ), dikkat ve konsantrasyo onu değerlendirir. MoCA B nin uygulanması yaklaşık 15 dakika alır. Toplam olası skor 30 puandır. BAŞLANGIÇ ZAMANI: Teste, sağ üst taraftaki sütuna, testin ilk bölümü (yürütücü fonksiyonlar) için yönergeleri vermeyee başladığınız zamanı (saat dakika saniye) yazarak başlayın. 1. Yürütücü fonksiyonlar (Alternatif İz Sürme) Uygulama: Uygulayıcı test uygulanacak kişiye talimat verir: Lütfen içinde rakam bulunan bir kareden içinde ona karşılık gelen sayıda nokta içeren kareye doğru sayılar giderek artacak şekilde çizgii çizin. Buradan [içinde 1 yazılı olan kareyi işaret edin] başlayın ve içinde 1 yazan kareden içinde 1 nokta bulunan kareye [içinde 1 nokta olan kareyi işaret edin] doğru bir çizgi çizin. Sonra içinde 2 yazan kareye [içinde 2 yazılı olan kareyi işaret edin] doğru sonra da içinde 2 nokta bulunan kareye [ içinde 2 nokta olan kareyi işaret edin] doğru bir çizgi çizin ve bu şekilde devam edin. Burada bitirin [içinde 6 nokta olan kareyi işaret edin]. Doğru şekli aşağıdaki gibidir: Eğer testt uygulanan kişi şekli doğru çizerse 1 puan verilir. Eğer yanlış çizerse veya düzeltmeler yaparsa puan verilmez. 2. Hemen hatırlama Uygulama: Uygulayıcı test uygulanacak kişiye talimat verir: Bu bir bellek testi. Size beş kelimelik bir liste okuyacağım.bu kelimeleri hatırlamalısınız. Dikkatli dinleyin. Bitirdiğim zaman hatırlayabildiğiniz kadar çok kelimeyi bana söyleyin. Kelimeleri hangi sıradaa söylediğinizin bir önemi yok. Sonra uygulayıcı beş kelimelik listeyi (lale, yatak, ayak, mavi, kaşık) saniyede bir kelime olacak şekilde okur. İlk denemedenn sonra test yapılan kişinin hatırladığı her kelime için o kelimenin altında ayrılmış boşluğa tik atılır. Test yapılan kişi bitirdiğini (tüm kelimeleri hatırladığını) ifade ettiğinde veya daha fazla kelime hatırlayamadığında liste şu talimaltla ikinci kez okunur: Size aynı kelimeleri ikinci kez

2 okuyacağım. Hatırlamaya çalışın ve söyleyebildiğiniz kadar çok kelimeyi ilk seferde söylediğiniz kelimeler de dahil olmak üzere söyleyin. İkinci denemeden sonra hatırlanan her kelimeyi ayrılmış boşlukta işaretleyin. İkinci denemenin sonunda test yaptığınız kişiyi test sırasında ileriki bir zamanda bu kelimeleri tekrar hatırlamasını isteyeceğinizi şu talimatla söyleyin: Bu kelimeleri hatırlayın, bir süre sonra sizden tekrar hatırlamanızı isteyeceğim. Bu bölüme puan verilmez. 3. Akıcılık Uygulama: Uygulayıcı test uygulanacak kişiye talimat verir: Sizden sayabildiğiniz kadar çok MEYVE ismi saymanızı istiyorum 60 saniye süreniz var. Başlayın.[60 saniye sonra durun] Durun. Uygulayıcı ayrılmış alana tüm kelimeleri yazar, tekrarlanan kelimelerin sayılmadığından emin olur. Kişi 13 kelime veya üzerinde söylerse 2 puan 8 12 kelime arasında söylerse 1 puan verilir. 7 kelime ve altına puan verilmez. 4. Yönelim Uygulama: Uygulayıcı test uygulanacak kişiye şu talimatı verir: Lütfen kendi saatinize veya herhangi bir saate bakmayın, şimdi saatin kaç olduğunu söyleyebilir misiniz Sonra bir sonraki soruyu sorun: Şimdi, bana haftanın hangi gününde olduğumuzu, hangi ayda ve hangi yılda olduğumuzu söyleyin. Ondan sonra: Şimdi bu binanın ve bulunduğumuz şehrin adını söyleyin. Her doğru cevap için bir puan verin. Zaman için, gerçek zamandan 2 saat veya daha az fark doğru kabul edilir. Kişi haftanın gününü ve yeri (hastanenin adı, klinik, muayenehane) tam doğru söylemelidir. Yerel yıl ve ay sistemleri kabul edilir. 5. Hesaplama Uygulama: Uygulayıcı şu talimatı verir: "Cebinizde bir sürü 1 lira, 5 lira ve 10 lira olduğunu düşünün. 13 lira eden bir ürünü bu paralarla ödemenin 3 değişik yolunu söyleyin. Para üstü isteyemezsiniz, ödemenizi tam 13 lira olarak yapmanız lazım. Eğer 3 doğru ödeme şekli söylenirse 3 puan verilir Eğer 2 doğru ödeme şekli söylenirse 2 puan verilir Eğer 1 doğru ödeme şekli söylenirse 1 puan verilir Eğer hiçbir doğru cevap veremezse puan verilmez

3 6. Soyutlama Uygulama: Test uygulanan kişiden verilen kelime çiftlerinin hangi kategoriye ait olduğunu söylemesi istenir. Şu örnekle başlayın: Portakal ve muz hangi kategoriye aittir? Eğer kişi somut bir yanıt verirse sadece bir kez daha Bana bu ögelerin ait olduğu başka bir kategori söyleyin denir. Eğer kişi doğru yanıt (meyve) veremezse Evet, ve ayrıca bunlar meyveler kategorisinde de yer alır denir. Herhangi bir ek talimat ya da açıklama verilmez. Bu alıştırmadan sonra Şimdi bana tren ve vapur hangi kategoriye aittir söyleyin denir. Eğer ilk yanıt uygun değilse sadece bir kez daha Bunların ait olduğu başka kategori var mı? diye sorulur. Sonra ikinci ve üçüncü sorular bir önceki ile aynı yönerge ile sorulur: Şimdi bana kuzey ve güney hangi kategoriye aittir söyleyin ve Şimdi bana davul ve zurna hangi kategoriye aittir söyleyin denir. Başka herhangi ek talimat ya da açıklama verilmez. Sadece son üç kelime çiftine puan verilir. Her doğru cevaplanan kelime çifti için 1 puan verilir. Şu yanıtlar kabul edilebilir: tren vapur: taşıtlar, seyahat etmek için, taşıma aracı kuzey güney: bölge, yön davul zurna: müzik enstrümanı, düğün dernek Aşağıdaki yanıtlar kabul edilemez: tren vapur: her ikisi de demirden yapılmıştır. veya her iksinin de motoru var veya benzin, petrol veya gaz kullanırlar davul zurna: her ikisi de tahtadan veya başka bir maddeden yapılmıştır, ses çıkarırlar 7. Gecikmiş Hatırlama Uygulama: Uygulayıcı test uygulanacak kişiye şu talimatı verir: Size bir süre önce hatırlamanızı isteyerek birkaç kelime söylemiştim. Bu kelimelerden hatırlayabildiklerinizi söyleyin. Hepsini hatırlayamazsanız veya sırasını karıştırırsanız da endişelenmeyin. Her ipucu olmaksızın spontan doğru ha rlanan kelime için ayrılmış alana ( ) k a lır. Her ipucu olmaksızın spontan doğru hatırlanan kelime için 1 puan verilir. İpuçlarının verilmesi: Gecikmiş hatırlama denemesinden sonra, test yapılan kişiye hatırlanmayan kelimeler için aşağıda belirtilen semantik kategori ipuçlarını verin. Eğer kişi kelimeleri kategori veya çoktan seçmeli ipucu ile bilirse doğru ha rlanan kelime için ayrılmış alana ( ) k a lır. Tüm hatırlanmayan kelimelerin hatırlanması bu şekilde teşvik edin. Eğer kişi kategori ipucundan sonra kelimeyi hatırlamazsa aşağıdaki örnek talimatı kullanarak çoktan seçme imkanı sunun, Şimdi söyleyeceğim kelimelerden hangisi olduğunu düşünüyorsunuz LALE, GÜL veya PAPATYA? Uygun olduğu zaman her kelime için aşağıdaki kategori ve/veya çoktan seçmeli ipuçlarını kullanın:

4 LALE: kategori ipucu: bir çiçek türü çoktan seçme: lale, papatya, gül YATAK: AYAK: kategori ipucu: bir mobilya türü çoktan seçme: masa, yatak, koltuk kategori ipucu: bir vücut parçası çoktan seçme: el, ayak, diz SARI: kategori ipucu: bir renk çoktan seçme: sarı, yeşil, kırmızı KAŞIK: kategori ipucu: bir mutfak aleti çoktan seçme: çatal, bıçak, kaşık İpucu ile hatırlanan kelimelere puan verilmez. İpuçları sadece klinik bilgi amacı ile kullanılır ve testi yapan kişiye bellek probleminin tipi hakkında ek bilgi verebilir. Geri çağırma problemine bağlı bellek problemlerinde ipucu ile performans arttırılabilir. Kodlama hatalarına bağlı bellek problemlerinde, ipuçları ile performans artmaz. 8. Görsel Algı Uygulama: Test uygulayan kişi çalışma sayfasının görsel algı bölümündeki çizime işaret eder ve "Şimdi bu çizimlere bakmanızı istiyorum. Birçok üst üste çakışan nesne var. Lütfen mümkün olduğu kadar çok sayıda nesne tanımlayın. Eğer nesnelerin bazılarının isimlerini bilemiyorsanız, bu nesnelerin ana hatlarını gösterin veya işlevini söyleyin. Resmi döndürmenize izin yok. 2 dakikayı aşmamak üzere istediğiniz kadar zaman harcayabilirsiniz. Hazır mısınız? Başlayın. diye komut verir. Talimatların bitiminden 60 saniye sonra test yapılan kişi durdurulur. Kağıdı döndürmesine izin verilmez. Puanlama sayfasının görsel algı için ayrılan bölümünde tanımlanan her kelimenin yanına bir onay işareti konur. Çizim 10 nesneden oluşmaktadır: makas, fincan, tişört, saat, muz, yaprak, lamba, anahtar, mum ve kaşık. Eğer kişi 9 10 nesne bilirse 3 puan verilir Eğer kişi 6 8 nesne bilirse 2 puan verilir Eğer kişi 4 5 nesne bilirse 1 puan verilir Eğer kişi 3 nesne veya daha az bilirse puan verilmez 9. İsimlendirme Uygulama: Ücretsiz çalışma kağıdının isimlendirme bölümünde her hayvanı soldan sağa ve yukarıdan aşağıya doğru başlayarak gösterin ve: Bana bu hayvanın ismini söyleyin. deyin. Puanlandırma: Aşağıda gösterildiği gibi her doğru cevap için 1 puan verilir: (1) ZEBRA [At, eşek kabul edilmez.] (2) TAVUS KUŞU [Kuş kabul edilmez.] (3) KAPLAN [Çita, leopar, pars kabul edilmez.] (4) KELEBEK [Böcek kabul edilmez.]

5 10. Dikkat Uygulama: Ücretsiz çalışma kağıdının dikkat bölümünde, test uygulayıcı beyaz fonu olan sayı dizisini gösterir ve "Beyaz fon üzerindeki sayıları görüyor musunuz. Lütfen sadece YUVARLAKLARIN içindeki sayıları yüksek sesle okuyun, kare veya üçgenlerdekileri okumayın. Bu noktadan başlayın [dizinin başlangıcını gösterin] ve bu noktada bitirin [dizinin sonunu gösterin]. Haydi başlayın. der. Skorlama: Eğer kişi görevi 1 veya daha az hata ile bitirirse 1 puan verilir. Eğer kişi görevi 2 veya daha fazla hata ile bitirirse hiç puan verilmez. Bir hata aşağıdaki gibi tanımlanmaktadır: Daire içinde olmayan bir sayıyı okumak, daire içinde olan bir sayıyı okumadan geçmek veya sayıları yanlış sırada okumak ve önceki sayıya geri dönmek. Hataların sayısı puanlama için ayrılan boşluğa kayıt edilir. BİTİŞ ZAMANI: Test uygulanan kişi testin son bölümünü (dikkat) bitirdiğinde bitiş zamanını yazın (saat dakika saniye) ve toplam test süresini (dakika, saniye) kaydedin. MoCA B testi için ek talimat Testin her bir bölümü ve görevi için talimatlar aksi söylenmediği takdirde sadece bir kez tekrarlanabilir. TOTAL PUAN: Testin sağ sütununda yer alan tüm alt ögelerinin puanlarını toplayın. En yüksek puan 30 dur. Eğitimle ilgili kalan ayrımı düzeltmek için, eğitimi 4 yıldan az olan katılımcıların toplam puanına 1 puan eklenir (eğer puan <30 ise) Okur yazar olmayanlarla ilgili ayrımı düzeltmek için, katılımcının eğitim seviyesine bakılmaksızın, okur yazar olmadığı kabul edilenlerin puanına 1 ek puan eklenir (eğer puan <30 ise) Okur yazar olmama günlük yaşamda akıcı olarak okuyup yazamama olarak tanımlanmıştır. This Document translated from English to Turkish By Ufuk Can MD