Yabancı Düşmanlığı, Sosyal Dışlanma ve Türk Diasporası: Kktc Örneği

Transkript

1 Yabancı Düşmanlığı, Sosyal Dışlanma ve Türk Diasporası: Kktc Örneği Hakkı ATUN Doğu Akdeniz Üniversitesi Stratejik Araştırmaları Merkezi Başkanı KKTC Eski Başbakanı, KKTC Söze başlamadan önce, başta TASAM Başkanı olmak üzere, böylesine kapsamlı bir Forum un düzenlenmesinde ve Türk Diasporası nın bir araya getirilmesinde emeği geçen herkese teşekkürlerimi sunarım. Söz aldığım oturumun konu başlığı sanki özellikle benim ülkem, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti bilhassa düşünülerek bu geniş program içine alınmıştır. Eminim ne demek istediğimi anlamaka ve takdir etmekesiniz. Çünkü yarım asırdan fazla bir süreden beri neredeyse tüm dünyayı meşgul eden bir Kıbrıs Sorunu vardır ve Rumların ve Yunanlıların ENOSIS emellerini gerçekleştirmek için ortaya çıkmıştır. Bir türlü çözülememektedir, çünkü ta başından uluslararası hukuk dışı haksız bir temele dayandırılmıştır. Ancak gelin görün ki, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi 4 Mart 1964 te aldığı kararın, yanlış ele alınıp uygulanmasına ve Adadaki Türk Toplumuna karşı adeta işkenceye dönüşen bir şekil almasına rağmen, bu meşum kararın arkasında durmaktadır. Bu yetmezmiş gibi 2004 yılında Kıbrıs Rum tarafını Avrupa Birliğine alarak Rum iradesini daha da meşru hale getirmişlerdir. Ancak Kıbrıs Sorunu böylece daha da içinden çıkılmaz bir hal almıştır. Kanatime göre Gordion Düğümüne dönen bu çıkmazın sorumlusu BM ve AB şimdilerde de 1968 den beri sürüp gelen toplumlar arası görüşmelerden Rum tarafının bir türlü tatmin edilemeyen aşırı istekleri, tutumu ve esas niyeti anlaşılmış olmasına rağmen sıkılmadan hata yaptık, Kıbrıs Sorunu çözülmeden Rum idaresini AB ye almamalıydık diyebilmektedirler. İtiraf etmek zorunda kaldıkları bu gerçeğe rağmen Rum idaresinin Kıbrıs Türk toplumuna ve Türkiye ye karşı sürdürmekte olduğu baskı, şantaj ve kısacası zulüme boyun eğmekte, Rum tarafının veto tehdidi ile oynamağa çalıştığı ayak oyunlarını engelleyememektedirler. Özetle sunmaya çalıştığım bu genel durumun başlagıcına ve içeriğine dönerek konmuzun teması olan Yabancı Düşmanlığı ve Sosyal Dışlanma yönünde elli yıldan beri bizlere reva 1

2 görülen tutum ve davranışlara ve bunları sürdürmek için oynanan oyunlara değinmek istiyorum. Hepinizin bildiği gibi 1955 yılında Rumların İngiliz idaresine karşı başlattığı terör harekatı bilahare Türklere karşı yönelmeye başlayınca iki toplum arasında sürtüşme ve çatışmalara dönüşmüş. Türkiye ve Yunanistan aktif bir şekilde devreye girmiş; Londra ve Zürih antlaşmalarıyla iki toplumun eşit söz hakkına dayalı bir federal ortaklık yapısı olan Kıbrıs Cumhuriyeti kurulmuştur. Ancak ENOSIS sevdasının mimarı Cumhurbaşkanı ve Başpiskopos Makarios bu Ortaklık Cumhuriyetini hedefine varmak için bir atlama tahtası olarak görmüş ve daha iki yıl geçmeden Türklere verilen haklar fazladır, bu federal sistem yürümüyor diye bahaneler yaratarak Anayasada değişiklik yapmaya girişmiş ve bunu Türk halkına empoze etmek yönünde yıkıcı politikasına devam etmiştir. Ortaklık cumhuriyetinin yıkılmasına kadar varan bu durumu bakınız Cumhurbaşkanı Denktaş Kıbrıs Girit Olmasın adlı kitabında nasıl anlatıyor: Kıbrıs konusunda, Makarios 1960 da uluslararası antlaşmalara uygun olarak kurulmuş olan Kıbrıs Cumhuriyetini Akritas Planı çerçevesinde adım adım, aşama aşama yıkma eylemini 1963 te silahlı saldırıya dönüştürdükten sonra Türk tarafını Meşru hükümete karşı isyan eden azınlık olarak tanımlamış ve Türklere kurucu ortaklık, siyasi eşitlik tanıyan anayasanın geçersiz olduğunu ilan ederek Dr. Küçük ü de Cumhurbaşkan yardımcısı olarak tanımadığını ilan etmişti. Türkler isyandan (!) vazgeçip azınlık haklarını kabul etmedikçe affedilmeyeceklerdi. Makarios bu şartlar yerine gelmedikçe Türk tarafı ile görüşmeyi de gereksz buluyordu. Makarios Cumhurbaşkanı olarak, Kıbrıs Türk halkına, onların da hakkını, hukukunu ve güvenliğini sağlaması gerekirken bu kez silah gücüyle boyun eğdirip teslim olmasını ön gören Akritas Planını, 21 Aralık 1963 te tarihe Kanlı Noel olarak geçe saldırı ile uygulamaya sokmuştur. Ancak yirmi dört saatte teslim olmalarını ümit ettiği Kıbrıs Türkleri Rum yönetimine girmeyi reddetmiş, direnişe geçmiş ve daha o günden egemenliğine sahip çıkmıştır. Adanın dört bir yanında şiddet devam etmiş, nihayet Türkiye müdahale etmek zorunda kalmış, olayın ciddiyetini anlaması için Makarios un sarayının üzerinde iki jet uçuşu yaptırmıştı. Böylece günümüze dek süren ve hala iki cumhurbaşkanının çözmeye çalıştığı Kıbrıs Sorunu başlamış oluyordu. Durmadan kan akıyordu. Savunmasız köylere saldırılar sürüyordu. Yüz üç köyümüz daha güvenli yerlere gitmek için göç etmiş, bu köyler harap edilmişti. Nihayet akan kanı durdurmak için önce üslerdeki İngiliz Kuvvetleri, daha sonra BM Güvenlik Konseyi duruma müdahale etmiş ve çok uluslu bir BM Barış Gücü adaya gönderilmiştir. Bugün BM Barış Gücü 2

3 sembolik denecek kadar az bir sayıda hala Kıbrıs ta görevini sürdürmekte, masrafları da Kıbrıs Rum yönetimi tarafından karşılanmaktadır. Yabancı Düşmanlığı ve Sosyal Dışlanma konusuna, yani bu oturumun ana temasına gelince Yunanlıların ve özellikle Kıbrıs Rumlarının Türklere karşı düşmanlığı, İstanbul un fethinden hatta 1071 Malazgirt fethinden beri iflah olmaz bir paranoya halindedir. Kıbrıs da ENOSIS arzularının da bir parçası olduğu Megali Idea hayali ile yola çıkan ve fanatik ortodoks kilisesinin beslediği bu düşmanca politik yaklaşım, Atatürk Venezilos döneminde durulur ve yatışır gibi olmakla birlikte 1955 te başlatılan EOKA terör olaylarıyla yeniden canlanmış ve tırmanarak devamedegelmiştir. Talat Hristofyas görüşme döneminde güven yaratıcı önlemler paketinin bir parçası olarak, tarih kitaplarında değişiklik, Türk tarafınca ele alınıp gerçekleştirilmesine rağmen, Rum tarafı kilisenin baskısı ile bu adımı hala atamamış, Türk tarafı ve kanımca dış dünya nezdinde, güven kaybetmiştir. Ancak umurlarında olmayıp hiçbir olumlu adım atmamaktadırlar. Günümüzde yapılan anketler, özellikle Rum gençleri arasında, bu nefret ve düşmanlığın devam ettiğini göstermektedir. Çünkü ailede, okulda ve orduda beyin yıkama devam etmektedir. En iyi Türk ölü Türk tür sloganına varacak kadar ileri gidilmektedir, 1960 lı yılların başında Kıbrıs Rum Radyosunda (RIK) bir gün şu olay yaşanmıştır. İlkokul çocukları için bir soru cevap programında bir Rum çocuğuna İsa yı kimler öldürdü sorusu sorulur. Çocuk, hemen Türkler diye yanıtlar. Programı yöneten Bravo, çocuğum cevap yanlış olmakla birlikte sana tam not veriyorum deyiverir. Sosyal dışlanma konusuna gelince Kıbrıs ta 1963 yılından günümüze kadar dünyada eşine ender rastlanan insan haklarına ve hatta haysiyetine aykırı bir uygulama devam etmektedir. Özellikle arasındaki onbir yıllık karanlık dönemde Kıbrıs Türk halkı kendi egemen idaresi altındaki, kantonları ilkel denebilecek silahlarla savunma durumunda bırakılmıştır ve tüm dünya ile irtibatı kesilmiş, posta, telefon ve telgraf hizmetleri BM aracılığı ile ve olabildiğince Türkiye üzerinden yürütülmüştür. Rum yönetimi, silah zoruyla Kıbrıs Türklerini dize getiremeyince halkımıza bu kez acımasız ve insafsız bir idari ve ekonomik ambargo uygulamış, halkımızı dört yıl sığındıkları küçük kantonlara hapsetmiş, Kızılay yardımıyla yaşamağa zorlamış, gelen gıda yardımına gümrük uygulamaktan çekinmemiştir. En insani konularda bile ambargo ve izolasyonu uygulayanlar, dünya ile siyasi ilişkilerimize de etkin bir set çekmiştir. 3

4 Meşru idare onlardır; Kıbrıs taki BM Gücü onların talimatına ters düşmemek durumundadır, tankı ve tüfeği ile üzerimize gelindiğinda aradan çıkıp gitmiştir Geçitkale olaylarından sonra endişe içinde aylarca kırmızı alarm altında mevzilerde nöbet tuttuğumuzu hatırlıyorum Barış Harakatından sonra kurulan Devletin örgütlenmesiyle, Türkiye tarafından sağlanan altyapı vs. olanaklarla dış dünyaya açılma sağlanmış olmakla birlikte Rumların etkisi ve becerisi ile uluslarası uçuşlardan, eğitime, serbest ticaretten, kültüre ve sportif faaliyetlere ve en sonunda bir türlü hazmedemedikleri altı üniversitemizdeki eğitime kadar ambargo sürüp gitmektedir. 4 Nisan 2004 tarihinde Annan Çözüm Planı için yapılan referandumda Kıbrıs Türk halkı evet diyerek, tanınmanın kapısının açılacağı, ambargoların kalkacağına dair AB ve BM tarafından söz verildiği halde bugüne kadar verilen sözler tutulmamış. Bütün Kıbrıs adına AB üyesi yapılan Rum tarafının hem de referandumda yüzde 75 oranında hayır demelerine rağmen sözü ve itirazları dinlenmekte, bu yetmezmiş gibi Türkiye nin Kıbrıs Cumhuriyeti adı altında, Kıbrıs Rum yönetimini tanıması, limanlarını onların ticret gemilerine açması istenmektedir. Hala BM büyük bir sabırla görüşmeleri sürdürmeye çalışmakta, ancak 4 Mart 1964 te aldığı yanlış kararla tükürdüğünü yalamak istememekte, bu durumdan yararlanan Rum ve Yunan tarafı Kıbrıs Türk halkına elli yıldır reva gördüğü haksızlık ve kötülükler devam etmekte, Türkiye nin AB sürecine veto tehditiyle takoz koymaktadır. Kıbrıs taki siyasi gelişmeleri yakından izleyen ve Talat Hristofyas görüşmelerinin başlamasından itibaren bir düşünce kuruluşu olarak faaliyet gösteren şahsım ve DAÜ SAM adına benim de mensubu bulunduğum Beş Parmak Grubu bir süre önce aşağıdaki değerlendirmeği yapmıştır. Türk tarafı olarak Kıbrıs konusuna birbiri ile bağlantılı iki farklı eksenden bakmak gerekir, A. Kıbrıs Türk Halkının hayati çıkarları B. Daha Geniş Çerçevede Türkiye ve Türk Ulusunun Bütünlüklü Çıkarları Konuya ikinci eksenden baktığımızda, Anavatanımız Türkiye nin özellikle Akdeniz deki güvenlik, ekonomik (münhasır alan), stratejik, deniz ve hava ulaşımı gibi hayati çıkarlarının derinliği ve gözetilmesi konusu gündeme gelmektedir. 4

5 Ancak birinci ve ikinci eksen arasındaki bağlantı nedeni ile Anavatanımız Türkiye nin sözü edilen hayati çıkarlarının gözetilmesi, Kıbrıs ta Türk halkının egemenlik ve siyasi eşitlik haklarının benimsenme/ tescil edilme derecesine bağlıdır. Kıbrıs Türk etkinliği azaldığı oranda adada ve Akdeniz de Yunanista nın etkinliği artacak ve Doğu Akdeniz de Egeleşecektir. Arada Kıbrıs Türkleri nin varlığı ve etkinliği ise dört temel gereksinime dayanmaktadır. Bunlar sırası ile: Olası anlaşma şekli, ne olursa olsun ( Yeni bir ortaklık veya iki ayrı devlet) Rum Devleti/ halkı ile KKTC nin Kıbrıs Türk halkının egemen eşitlik zemininin korunması ve gözetilmesi; bunu pekiştirebilmek için KKTC devleti ve Kamu yönetimi / sektöründe verimlilik, etkinlik, liyakat, hukukun üstünlüğü, şefaflık, demokrasi ve güvenilirlik gibi kriterlerin hassasiyetle gözetilmesi / pekiştirilmesi. KKTC / Kıbrıs Türk Halkı nın şu anda sahip olduğu, coğrafya zeminin (iki kesimlilik veya toprak ayrımı) mülkiyet rejimine getirilecek düzenlemeler (tazminat ve takas) ve olası bir hudut ayarlaması antlaşması muhakkak gözetilmesi. KKTC nin dinamik ve rekabet edebilirliği olan sürdürülebilir bir sosyo ekonomik yapıya kavuşturulması. Anavatan Türkiye nin ada üzerindeki hukuki hak (1960 İttifak ve Garanti Antlaşmaları) ve tarihi bağlarının kesinlikle yıpratılmaması, güçlendirilmesi. Bu bağlamda İttifak ve Garanti Antlaşmaları nın olası yeni bir ortaklık kapsamında sürdürülebilirliği adada Türk varlığı ve Kıbrıslı Türklerin Anavatanlarına bağlılık derecesiyle ilişkilidir. Çözüm şekli ne olursa olsun Kıbrıs Türklerinin adadaki varlığı ve etkinliği için gözetilmesi zaruri olan yukarıdaki dört temel gereksimin şu anda BM aracılığı ile yürütülmekte olan kapsamlı uzlaşı müzakereleri açısından büyük önem taşımaktadır. Sayın Başkan, Değerli Katılımcılar, Sevgili Konuklar, Tüm Türk Dünyası nın temsilcilerini bir araya getiren böylesine büyük ve anlamlı bir Forum da sizlere yaşanan gerçekleri ve halen içinde bulunduğumuz durumu yansıtmaya çalıştım. Sözlerime son vermeden önce az da olsa Güney Kıbrıs da rasyonel düşünen ve tarihi gerçeklere parmak basan kişilerin de çıktığını belirtmek isterim örneğin: 5

6 Yıllarca Cumhurbaşkanları Kiprianu ya Dışişleri ve Ticaret Turizm Bakanlığı yapmış Nikos Rolandis, son elli yılın boşuna heba edilmiş olduğunu on beş kez bir çözüme varma noktasına gelindiği halde hep Rum ve Yunan tarafının bu fırsatları heba ettiğini söylemektedir. Forumun varmak istediği hedef doğrultusunda ve sunulan bu gerçekler ışığında, gerekenlerin yapılacağını umuyor, hepinizi en derin sevgi ve saygıyla selamlıyorum. 6