pa$a 0dffit JOURNAL OF MEDICINE Cilt/Volume:28 Nisan-Haziran / April-June I 997 Sayr / Number : 2 Sayfa/Pages: tssn

Transkript

1 KUFULU$U: CEFIRAHPAgA TIP FAKLJLTEsI DEFOI6I, dffit pa$a JOURNAL OF Cilt/Volume:28 Nisan-Haziran / April-June I 997 Sayr / Number : 2 Sayfa/Pages: tssn

2 Nisan-Haziran 1997 isyeri CURULTUSU: VEIIiD VE ARK, 89 ls yeri {TERSANEI cunulrtlsurrrr-lrrr KAN BAstNct Uzenlrur Efl(lsl* Suphi VEHID, Setcuk KOKSAL, Ahmer yucfokur, Musrafa senocak, Hitmi ERGINOZ Background and Design.- The purpose of this study is to investigate the relatjon between iob-si_ te noise and blood pressure. With lhis prrpoi" *" studied worker of Ihe pendik K.rynarca shipydrd for the six months period between Seprember 1994 and February Femaie workers. the physicaily or the mentally handicapped, workers who had compiaints of hypertension, and workers ma Adrcsi (Addrcsslj Dr. S. Velrid, lu Cerralrpaga Trp Fa kiiltesi CerrahpaSa, istanbul. ugiinku bilgilerimizle hastahk ne_ denleri bunyesel ve gewesel olarak iki grupta toplanmaktadrr. r I8. yu?flla baqlayan ve Aijnumuzde de olanca hrzr ile devam e tmekre olan endustriyel geligim Eriphesiz yaeamsal rahathk ve koliy_ Lklar sa$lamaktadrr. Ancak diper taraftan ja bilhassa qewe rjzerine olan olumsuz elkileri ve bu etkilere karqr gerekli onlemlerin ahnma, masl veya ahnmrg onlemlere uygulanmasr so_ nucu gewesel hastalann baehca kayna$r olan gewe hirlili$ine yol agarak saghgr olumsuz yonde etkilemkte veya buna zemin hazrlava_ rak insan varhgrnr lelldit elmektedir.2 whose working period is less than three Vears we_ re excluded from the study. one hundred trruenty Qewe hirlili[ine yol agan olaylardan bir ta_ seven workers exposed to an envrronmenul noisl nesi olan guniltnln insan salhfirnr QeSitli level $e_ of more than B5 db{al were the case qrouos hillerde olunsuz olarak e rilemektedir. iu_ of the study. whereas those 75 who were eiposed rlrltr:i etkisi ile yorgunluk ve l(onsantrasyon level less than 85 db{aj compriseci the control.tro_ bozukltr{u gibi psi$il( belirtiler, kan basrncr ve up. Data includrng age, smoking and drinkinq ha_ sinirlilik gibi norovejetatif hastahklar ve isit_ bits, education level. body weight and nergni. ta, nre l<aybr gibi orolojil( lrastalrklar oriava crka_ mily history of hypertension and diabetes mellitus bilmekteclir. were obtained in both groups by a descriptive qu_ estionnaire. in each participant a complete E-ndlistrinin bu giinkii kadar geliqmedi{i physj_ 1910'lrr yrllarda Robert Koch..I(olera ve vebi cal examination was carried out. gibi gurultu ile de miicadele edilmesi qereken Results.- The differences among two groups yrllar yakrndrr" diyerek konuya ill( were clikkatleri found to be statistically not significant as to qel(migl ir.3 Ancak aragrrrrlan kaynaklardan their main characteristics with the exception of gurullu ile n,icadelenin MO 600 gibi qok their eski average systolic blood pressure level which yrllarda bagladrsr anlaqrlmaktadrr. was 14O3 higher vrhnda Bern gehrinde griniltu ile ilgili in the case group (121.25! in the krsruamala_ case group. I I 5.86 t in the control qroup, t=2.306, p<o.o5l. rrn getirilmesi, 1515 yrhnda Zurih Sehrinde geceleri sol{akta gurtilrri yaprlmamasi kogulu Conclusions.- Our result suggesthat environ_ gelirilmesi benzer orneklerdir.a 155g. l603 mental noise has an increasing effect on bloori yrllan arasrnda yaqamre olan ingiltere pressure- Kraliqc The need of specific education and the si 1. Elizabeth doneminde gece saat 22.O0'clen need of using protective equipments such as eare sonra aile kavgalanna izin verilmemesi gcze lugs is slressed. Vehid 5. Koksal S. y0ceokura. balen garprcr onlemlerdenr lir.s Ulkemizde- ise 5enocak M, Ergi_ guniltu ile ilgili ilk etkin miicaclele l95o'li noz H. The effect of the job-site vrllarda Fahretlin l(er im Cokay noise on biojd pressure. rn hem istantul Cerrahpasa J Med 1997;28: 89_94. Valisi hem de Belediye bagkanr olcluau clo, nemde 'At]@htar yaprlmrgtrr. Bu donemde araglaia Relimeler: kor Kan basrncl, i$yeri, Tersan e, ciini I tij ; na yasagr getirdigj KelJ Worals: hatrrlarcladrr. Blood pressure, Job-site, Iggl Shipyard, vrhnda Noise; AIndgL Tarih: 0l Ocah 1997; UaD_ Dr. Suphi Qevre Bakan Irgrnrn kurulmasrnclan Vehid. sonra Yar.DoQ.Dr Sel(uk Kdksal, ydr.doq.dr Ahmet yilreokrrr, tarih ve glb6 sayr ile yayrnlanan Proi Dr. Hilmi Ergindz: iu Cerrahpaga p Fakiiltesi alk bir genelge ile sokak gririiltlisiine yol SagLgr Anabilim Dah; prof. acan Dr. Mustafa genocak: iu Cer_ arag ve olaylara krsrllama rahpa$a getirilmigtir. Trp Fakrittesi Trbbi Biyoloji Anabilim Dah. y.]zls 1956 yrhnda Lehmann gurultunun oditu var etkisi yanrnda non-odituvar etkisinin de

3 90 CEI1RTN IPNSA TIP DI'RCISI Cilt (Sayr) 28 {2) varhglnl ortaya l{oym:tsr ile konu yeni bir boyrrt kazanmrq ve gtirultunun non odiluvar etkileri de arastrr.lmaya baqlanmrgttr.6 l96o'h yrllarda Dr. Rosen'in Sudan'ru Ma aban kabilesi uzerinde yaptrer Qahqma gurtrltr.inun non-odituvar etkileri uzerirle yapllmts Qahqmalara iyi bir omeh teqkil etmelttedir. Bu qahgrnada gurultuden annml$ olarak yagayan Maabanllarda Eehirde yaeayanlara gore peri ferik vazokonstriksiyon orarllarr oldukca du- E[ik bulunnuqtur.t insan yagarnrnr etkileyen kronih hastaltk lardan bir tanesi de "ytiksel( han basurcr" has tahlrdrr. Flastallh oranr ABD'de 9o15,8 ulkemizde ise Altan Onat ve arkadaglarlrca yaprlan qahgmada 7ol1 oldu{u gosterihnektedir.e ABD'de yaprlan bir qahqrnada hastahea sahip olanlarrn o/030'unun hastaltklarrutn farkrnda olmadrklarrnr belirtmektedir.8 Guriiltu etldsi ile yuksek kan bastncr hastallr qu gekilde olugmaktadrr: Gtirtiltu insanda strese yol aqarak ACTH saltntmtnr uyarmakta ve vazokonstrihsiyona yol aquraktadrr, bu uyanmn etkisi ile bir slire sonra damar elastikiyeti bozulmakta ve yuksek kan bastncr hastahfir ortaya grkrnaktadtr. lo 26 sigorta Qirketince yaprlan arastrrrnada 45 yaqndaki erkeklerde l50/ IOO mrn Hg.'ltk arter basrncrr-rrn beklenen hayat stiresini 8.5, aynl yaqtaki kadrnlarda ise Il.5 yll krsalttrgr bildirilmektedir.l I Beldenen hayat suresini krsaltmasr yanrslra girultii insalllar arastnda ileiieimi saglayan i$itrne ve ltonuerna gibi ozel- Iikleri bozarak iq veriminin azaluasttta ve iq kazalarrnrn artlnasrna yol agnraktadrr.r i5 ka zalarrnrn neden oldu{u sonuqlar- ve behlenet-t hayat sriresinir krsalrnasr Halk SaEhArnr ilgilendiren konular iqerisinde olup geliqmiq ve geligmekte olan ulkeler ve r.illkemiz iqin bir sorun olarak yer alnaktadtr. trndristrinin bir parqasr gibi goninen iq kazalannrn olu$masrnda kisinin ise konsantrasyonut-tun azalntasr en buyuk etken olup gurultu bu konsantrasyonun azalrnasrna yol aqan faktorler arasrr-rdadrr. Gurultn ile ilgili olarah ulketnizde yaptlan qabgrrralarda odjluvar ell(i ulasllrlllrlrs attcal( non-odituvar etki araqtlrlln)amtgttr. QahEna mrzda, gemi yaptm sektoruntin endustri gli rultiisline iyi bir ornek oluqturmasr r-redeni ile bu ortamda qahganlarm kan basrnqlarr tizerine giirultunun etkisini araetrrmayr ve bu konuda onlernler ahnurasrm sallamayr arnagla drk. a] GereQler GEREELER VE YONTEM Vaka konlrol Lurunde, kesitsel ve deskriptif bi. calqma olan arastrrmamtz Trirkiye Geni iqletmele A.S. ye ait Perldik Kaynalca tersanesinde Eyliil. EkiDr, Kasrnr. Arahk 1994 ve Ocak, $ubat 1995 ta rihleri ar asllxla?rlll ay slrresidcle gerqehleqtir:illllistir. qahsnr.ulln yaplldlar lersane l)endik ileesi sllurlall i(r'lisirrlc. E 5 Kal:ryollr tizrlirtrle isllrtbrrl Att kara yolllinde Kadrkoy den yaklagtk 35 hnr uzakhk ta I knr2 yiiz dlqr:imune sahip bir aelr sanayi tcsisidir. QahEmanln yaprldrar taflhte eahenakta ollur l30o ki$iye cilrsiyetlerine, ise giriq nluayenelerindc veya saflrk fiqi kaytlarnda yuksek kan basrncra sahip olduklan saptarallar. herhangibir tarihte ameliyat geqinris olanlar, lnetabolik ve liziksel rahatslzlrar olanlar. askerliklerini topqu srnrllncla yapmrq olar-rlar, iq kazasr geairmie olanlar ile cale ma sureleri 3 yrldar-r az olanlar arastrrma kapsantl na ahnmamrglar drr. On eleme ile araqttrnra kapsamrna uygur] olduklarr saptananlardal I27'si r:rr!iltu duzeyi 85 db (A) den daha yiiksek bir ortanrda cahsmakta olup eahsmamrzul vaka grubunu olu$turmaktadrrlar. Bunlar ingaiye bolunlu eallsalllan ile boyacl ve illaiyecilerdir. Ayrlr tersanenin biiro \,e mutfak boh.imunde qalrqan ve ortan gurultiisiiniirl 85 db {A)'del az oldu[u saptanan 75 QahQan ise ara$tllnranllzln l{ontrol grlrbunu ollle Ltlrnlahl adu. b) YdnLcnr CLin:illii cliiz yi Brilel S l{jaer. Tip 2l2l nrarl(a gtiniltri olaer bir aletle clb (A) olarak ieliklerin mer' l(ezi bil yerin(len giinluk Qahslra esllaslu(la sap tallrdlsllr. QalrsaDlarrn kan baslnclarl ise Accosson marka crvah slignromanonelre ile sabahlarl l5 dk.llk bir dinlenr)e suresi sonunda oturur pozis yonda sa[ koldan olaiilmustur.l2 Olgr-imler her de ' nek iqin 3 kez ardarcla tekrarlanmls ve ortalanrala n ahndiqtrr. Sistolik kan basrncl l60 mnr Hg. darl veya diastolik kan basrncr 90 nrdr IIgdan yukselr bulunanlar h\)ertanclii olarak ltabul edilmielerdir. Solgulana ile elde edilen boy ve vucut aarrhfltla ail vcrilcrden beden kille incleksi hesap edilerek Ill(l 25 den diiaiik olallar zayll, olal]lal norutal ve 30'dan yill(scl( ol.rdlerr Qirirnart htrbul c(lillrti$lcr' dr r. Sorgulama ve nluayene teknikleri elcle ediletr

4 Nisan Haziran lggt isyeri GUrrtjl-l.UsU; VEIIiI] VE ARI(, 9r Tablo L Vaka ve Kontrol Cntplarrna Art 'lhblo ya$ Dagrllunlan II. V:rl(a ve KoDtrol cntplann(la Q:rh$ma Siireleri YA$ CRUBU VAI{A CRUT]U KON] ROL CRUBU QAIIQMA s0ritsi vai{a crubu xorut-nor_ cnuuu SAYI 20 2!\ l5.9 ty[-i 4.(j SAYI '2, SAYI AB ll )7.3 I3 )7.4 r0 l L6 ' I s 4.O TOPI-AM r oo.0 TOPLAM t27 I O0.O vaka.ve kontrol gruplarlna ail veriler aras]ltda tiksel ista aerdan anlamh lark blunmachfr Utfgi""yor.l" SPSS pakel programr l{ullanrlarak ara$trrrlnrr$, rektiginde ge_ uyglln istaliksel melod Lryl{Lllanmrgtrr. BULGUTAR QaLganlarrn vaka ve l(ontrol gruplarrna gcire ya$ daglllmlan Tabr{o I,cle sunulmaktadrr. :lg,j:: v04n Buna gdre istatiksel agrdan iki g..rp u.r"rrrju clagrtrm ::ttll farjkr lrrrlrrirrrranraktactrr {x2=3.67 p>o.05 srt=3). Her ikt grrrba air galr. ganlann yag ortalamalarr istatihsel olaral( in_ celendiginde de iki gr.rrp arasrrrllr anlarnlr da_ $thm farl<r bulurrnrirnalrradrr (l(onlrol Grrrbrr yaq ortalamasr 3b.gO :: 4.e7 ve vaka grubu_ r"l-{39 ortalmaasr t= b.sso. p>0.o5). ^.ler- tki gruba air Sah$ma srjreleri daarhmr Tablo II de sunulmaktadir. Kontrol grubrrnda #j1ta1.u? 1 ile lo_re yrl arasrndi sahsma sahip ::f^*-r"" olanlarcla iken vaka grubuncla Vo49.6 ile 3-g yrl arasrncla qahsma sliresine sanlp otanlardadrr. Her iki grubun degiginr arahldann:n geniq olmasr nedeni ile M"ann_ wnllney U metodu ile yaprlan yargrlamada va EGiTiM DUzDyi Tablo III. Vaka ve Kontrol Gruplanna Ail Dgiiilrr Dlrnl n)u DagtrnDl valg CRUIJU XON-r.ttot_ ctrur:u ka, grubunun qahgma sriresi anlamh olaralr 1:i lti\ sa.pranmrqirr (Konrrol e.,,;,;;;' n$ma srrresi ortalamasr 9.66! 4.2dU = 2.27 ve p<0.05)., 1"I ili gruba aii egitim durunrlan inceten. j,ro" r) yrgrlmrn konlrol grubundr lle trse mezunlarlnda. vaka grub nlla ise %58.8 ile ilkokul mezunlanndallougrr saf_ tanmr$trr. Istatiksel olarak anlaml clagrhirr farkr bultrnmal<tadrr (t= 2.306, p<o.05). Tablocla gosteriienler.h$rnda aragtrnlan Parametreler araslnda yer alan orlalanra riias. ro t( l(an lrnsl qlarr orlillamalarl aqrs ),larl g.lr,r" (72.A6!s.s4) l:rjrit, it..,rat o g.,ltr., ! 1O.63) arasrnda istatiksel ulu.u'k or,l lam_h farkhhk bulunmal<taclrr (t= I.S6, lrasrncr ;> yiiksetrliginde 9;O.U) 1l: etiyotojik er, kisi olabilecek beden ki e incleksi agrslnclan. kontrol grubu (26.07! 3.42) ile ".1;.;.;;; I 3.29) arasrnda istatiksel olarak lamh an_ da{rhm farkr bulunmamahtaclr (t= 1.39, p>o.05), sigara kullananlann oranr \.aha grll bundi ob57.b. konlrol grubultrla ise olarak qo72.o saplanmahtadrr. Deneltler sigara iqtne :]rjtt-sl"r gore fkullanmayan, arasrra, I paket_ u: I paketten :.: fazla) ": gruplara ay.rlarat< isla liksel olarak incelercligiide'arala rrndn Irr_ rarnlt t,ir rlagtl n far kr bulunmamaktarltr- (x2=5.95, p>o.o5 scl=3), alhol ftullanma orlrrr SAYI n/a SA\'I 'lhl)lo IV. Sistolih t{an l}asrnct Ortal OKUR YAZAR O o.o ) t.3 ll,kokul ORIAOKUL ls) r.4.9 I8 24.C I,iSE a !t3.ZS 48.0 lt1=t?) I I8.30r TOPLAM l4.i B {n= Ba) t D- + t30.oo!24.ro (n=22) yaq crupra,na.,,..,liiij,]j""" t"' " '' YA$ GITUBU VAI(A CITUIJU KONTIiOI- (IRUIJU I25.OOa5.O0 (r)= ort5.60 (,1=58) 122.5Oa9.lS (r)= I.tl

5 92 CBRRAIJPA$A T]P DERGiSi Cilt (Sayr) 28 [2) vaka grubunda o/o32.3, kontrol Erubuncla ise 0/033.3 olarak saplaunugltr. Alkol kullanrna duzeyine gore (kullanan, arasrra, haftada bir, her gece) denekler gruplara ayrrlarak istatiksel olarak incelendieilde il(i grup arasrncla anlamh dafrhm farkr bulunlnamaktaclrr (x2=7.50. p> 0.05 sd= 3). Ailede diabet hastah[r varl$ araqlurldr[ur_ da bu durumun valta grubunda o/o I I.9 ve kontrol grubunda o/olz.3 oranrnda olclugu ver_ dikleri ya: l lardai sapr a n r nalr tadrr. Sapta nan bulgulann istatiksel olarak ki kare metodu ile yargrlanmasrnda iki grup arasrnda anlarnlr da!rhm farkr bulurrrnatlr!r a r rlagrlrrrakl adrr (xr= 1.20, p>o.os sd=lt. Ailede tatp - tr"stas, varl(r aragtrnldrfrnda bunun vaka grubunda o/o2o.s ve kontrofpru_ bunda 0/o26.7 orarrrnda oldugu verdiklerila_ mtlardan saptanmaktadrr. IJuna grire bulgu_ lann istatiksel olarak ki kare metodu ile var_ grlanmaslnda iki gt.ul ar.aslrtrianlanrlr d"agr_ lrrn lar kr bulurrrrrakladrr lxz= i.03, p>o.65 sd= 1). Ailede hipertar-rsjyon ltastasr varhir alastr_ rrldrgrnda ise bu durulrrun vaka giubuntla u/o22.1. konlrol gruhuncla ozo 33.3 oranrnda bulundusu verdikleri yam ardan saptanmak tadrr. Saptanan degerler arasrnda istatiksei olarak anlaml dalrhm farkll[r bulunmamak_ tadrr {x2 = 3. I0, p>o.05 sd= l.l. TARTISMA Qahgmada elde edilen vedlerin deeerlendi_ rilmesinde iki grup arasrntla sistotik kan ba_ srncr-agrsrndan vaka grubunun yrikseklili yonunde anlaml farkhhk oldulu saptannrakta drr (t= 2.3O6, pco.ob). Sistolik kan basrncr yul<sehlili etiyolo.iisin_ de birgok faktor yer- ahnahtaclrr. Calsirrada ikincil etken olarak ar.aslrrrlan ya; rlirlrlrrrrr. sigara ve alkol kullarrrrrl. beden ki e i;deksi dafihmr, ailede hipertansiyon, diabet ve kalp hastasl varlrgl dagrlrmlarr aqrsrndarr lrer iki grup arasrnda istatiksel olarak anlamh dadr, hm farkr bulunmanrasr galrqmada saplanin sislolik kan basrncr farkhlrgr uzerine elkileri nin olmadr{rnr veya etkilerinin her iki grupta da homojen dagrldr$rnr drisnndurmektedir. _ Qahgma srireleri agrsrndan iki grup ince_ lendilinde vaka grubunda ortalama Cahsma suresini dalra krsa ol rasr ve yille bu grupla ortalama sistolik kan basrncrnrn vliksek bu_ lunmasr rredeni ile elde edilen sonuc uzerine olumlu elkisi bulunan bir farkhhk oliral dik_ kali gekmektedir. Qalrgmada elde edilen sonuqlar arasrnda yer almakta olan dialostik kan basrncr acrsrn_ dan iki grup araslnda istatiksel olarak anlam_ L dalrlrrn farkr bulunmamasr ortamda var olan gurultunin anhk degil siiregen olmasrn_ dan ileri gelmektedir.13 Diastolik kan basrncr anhk gilrultrilerden etkilenmekte buna kargl_ hk sistolik kan basrncr stirea[en gtirultuler_ den etkilenmektedir. la Calrsmamtz sonucuna gore vaka grubunda saptanan ortalama sistolik kan basrncr ortala_ nasr yuhsehlisitle yol aqacak etkenler qurultr:i dr$rnda iki gr-upta da esit dagrlmrqrrr. B; dflgl htrla gore Qahgrnamzda elde edilen sonuc rize_ rine etkileri bulunmatnaktadlr. Cahsmada oitaya grkarr ortalar)la sislolik kall basrncr larl<hhgrnxr gnrliltu sorrucu olugtugu karanna va_ lrlmaktadrr. Tomei ve arkadaglart vaka-hontrol triruncle yaptrhlan gahgrnada gurultri drerndaki etken_ lerin e$it olarak etkiledigi iki grup arasrnda yriksek kan basrncrna sahip olanlann oranrnr anlamh derecede farkh bulmuglardrr.l4 eals_ rnalnrz gerek icerigi gerekse sonuglarr agrsrn darr bu galgmaya benzerlik gosternrekted ir. Talbott ve arkadaqlan gurultrihi ortamda hipertansiyon prevalansndaki artlsr sadta nu$lardrr. rs Qalqmarnrzrn sonuglarr iatboit ve arkadaglarrnca da destekledmektedir. B. iclzior-walus "rnesleksel olarah purriltti ve vibrasyollla karqr karerya kalarr erkehlercle koroner rish f:rktorleri" baglrkh gahgnasrnda yuksek grirrtltuyle hargr kargrya olanlarcla karr basrr-rcrm kontrol grubuna oranla ylrksek bul_ lnasr, Qahglnamrzln sollucunu desteldemekte, dir.lo. Trong-Neng Wu ve arkadaglannca bir tersanede vaka - kontrol olarak yaprlan galtqma_ da ortalama kan basrncrnr guniltnlu ortamda qahganlarda gurultustiz ortamda cahsanlara gore daha ytiksek bulmuglardrr.rt furders ve

6 Nisan Flaziran 1997 Qahqmamrzrn amacr i$yeri grirnltusri ile kan basrncr arasrndaki iligkiyi gdstermekte, dir. Bu amaqla Eyliil 1994 ile gubat lg95 tarihleri arasrnda altr ay suresince Pendik Kaynarca Tersanesi Qahsanlarl uzerinde arastlrma yapllmlqtr. Bayan gahqanlar, fiziksel ve mental ozurlu olanlar, yiiksek kan basrncr hastahfr gikayeti olanlar. gahqma sfiresi 3 yrli$yeri Ci'JR0LTOSU; VU TD ve ARK. 93 arkada$larrnca Volvo otomollil fabrikasrncla yaprlan qahqmada da gurultrilii ortamda gahqanlarda sistolik kan basrnqlan yuksek bulunmugtur. r2 BirQok kaynakta da belirtildigi uzere devamh gurultu, stres yaratan bir uyaran olup, i$itme kaybr yanrsrra kan basrncr yukseklieine de yol aqmaktadrr. Ses cluzeyindeki 30 db (A) hk bir artrgrn yirksek kan basrncr hastahfr ris kini 2 kat artrrdrer belirtilmehtedir. t8 SONUE VE ONERILER QeEitli alanlan kapsayan kirlilik kawarnrnrn bir turu olan gurirltu kirliligi, son yllarda giderek buyuyen ve. gtinluk yagam kogullarr iqerisinde insanlarr tedirgin eden bir toplum sorunu ve buynk ilgi kaynagr haline gelmiqtir. Qahqmamrzrn sonuqlarrna giire gurultrlintin tersane galtganlarr iizerinde ltan bastncr duzeyini yrikseltici yonde etki ettigi ortaya qrkmak tadlr. Buna gore; 1. Gemi yaprm sanayi gibi ifyerlerinde ortamrn gurliltu dnzeyi kritik srnrr olarak kabul edilen 85 db (A) duzeyinden ytiksel(tir. 2. Ortamrn gurliltrisri nedeni ile qahganla rrn l(an basrnqlannda arttg oldu!u gozlenmek tedir. 3. Koruyucu Trbbrn ve iq Salh[rnrn amaqlanndan biri olan i$yeri ortamrndan gelebilecek zararlara kalqrl gahqanlarrn korunnrasr \.eya etl(ilerinilt en dii$iih cltrzeyde trrtulabil nesi igin giirtiltiilil igyerlerincle Qah$acah olanlann ige giris muayeneleri ile periyodik muayenelerinin yaprlmasrna ve gahqrrken koruyucu amaqla kulahhk kullanrlmasrna ozen gosterilmelidir. OZET dan az olanlar qahgna kapsamrna ahnmamrglardrr. Guriiltii duzeyinin 85 db (A)'dan daha yriksek oldu[u saptanan ingaiye bolumiinde eahsan 127 kigi, qah$mamlzrn vak'a grubunu, 85 db(a)'dan daha duqrik bir ortamda qahgan 75 brliro grirevlisi gahgmamrzrn kontrol grubu nu olueturma kl adr r. Sigara ve alkol hullanrml, egitim drizeyi, yaq, ailevi diyabet ve hipertansiyon hikayesi, boy ve beden afrrllltna ait bilgileri kapsayan sorgulama ile fiziksel muayene her iki gruba da yaprlmrqtrr. iki grupta da aragtrrrlan parametreler iqerisinde sadece ortalama sistolik kan basrncr agrsrndan iki grup arasrnda istatiksel olarak anlamh da[r_ hm farkr saptanmrgtrr (Vak'a grubuncla 12I-25 t 16.77, kontrol grubunda tlb_86 t 14.75, t , p<o.05) Aragtrrmamrzrn so nuqlarr giirultlinun kan basrncr yuksekligine yol aqtrgrnt duqrindiirmektedir. eahganlarrn bu yonde bir etkiden horunabilmesi iqin ozel egitimin ve koruyucu kulakhklarrn kullanrl, n rasr gerekliligiizerinde durulmuetur. I(AYNAI(IAR l. Fiqek NH. llalk Saflrfrna Gjri$, eag Matbaasr, Ankara Bjlgin Y. insan ve Qevre, istanbul Bolgesi eevre Sorunlarr Ulusal Sempozyumu TebliEi, lg l9 Ekim Velicangil S. Koruyrcu Hekimlik ve Sosyal Trp. Filiz Kiiabevi, istanbul I g $(:nocilk M. gelrirsel l]ijlgede Rasllanan Ciinliik Cririillii Farl{lrlasnral:rnnrn DeAerlendirilmesi, I)ol<torel'ltzi, islillll)rrl I guo. 5. Giiray O. Anl<ara'nrn clirultii problemi, a.u.t'rp Fak.Mec. 1962; l5:153 l6t. 6. Kurra S. Trafik Giiniltusu, iqitsel Konfor ve Mimari Tasarlnt, Turk Otolarengolojj Ar$. 1978; l6: I Anon Noise Environmetal Health Criteria I2, World Ilealth Organization Geneva I9BO. 8. Ray W G Jr. Hypertension, Fourteenth Bdil.ion of the Merck Manual of Diagnosis and Therapy, Editor in Chiel Robert Berkow,39O, published by Merck Sharpand Dohme Researcll Laboratories, Onat A, $enocak M, Ornek E, cozrikara y, Sur, dum-avcr G, Karaaslan Y, dzrqrk V, igler M, 'l'ag krn V, 'l'abak lt, 6z 6, 6zcan Il. Trirl(iye de Dri$-

7 94 CBRRAFIPASA TIP DERGisi cilt (sayt 28 {2) kinlerde Kalp HastahEr ve Risk Fakldrleri Srkhdr Taramasr, 5. Ilipertansiyon ve Sigara iqinri. Triil Kardiol Dern Ars. t99l:.19:169_177. lo. Altug H, Ozuner Z. Akqasu A, Clinilllide SeruDl Kortizal Seviyesinde Degisiklikler, Trirk Otolarengolojisi Ars. 1973: I l:7_g. ll. Drgitroz IL EriQkjltlcr(lc nrtcrycl K.!lt ljasrtrcl Dag lmnrn'toplumici AraEtrrmalarla Degerlen_ dirilmesi "Silivri-Fener Koyrinde yaprlai Bir A.raqttrmanln Sonuglarr" Doqenuik Tezi, istan_ bul Jonsson A, Hansson L. prolenged Exposure to a Stressfull Stimulus (Noise) as a Cause o[ Raised Blood pressure in Matl Lancet Ig77; 8: Hirai A, Tahata M, Mikama M, yasumoto K, Lida H, Ssayama S, Kagamimon S. prolonged Exposure to Industrial Noise Cause Heajng Loss But Not High Blood pressure, J Hypertens l99l:9:1069,1o73. 14, Tomci F, Tornao E, papaleo B, Baccolo Tp. AIi P: Study of Some Cardiovasculer parameters Af- Ler Cltronic Exposure to lddustrial Noise, lnt J Cardiol 1991; 33: Talbotl DO. Findlay RC, Killer LFI, Lenl(er LA. Matthcws I(A. Day RD. lshii EK. Noise lrldused HeariDg Loss: A possible Marker for Higlt Bloocl Pressure in Older Noise Exposed populations. J Occup Med l99o:32: Idzior, Waks, B. Coronary Risk factors in Men Occupationally Exposed to Vibration and Noise. Eur Heart J l9g7;8:1040_ Wu TN, Ko yc, Chang py. Study of Noise Ex_ posure and High Blood pressure in Shipvarcl Workers. Am J lnt Med t98z:12;431_ ZhaofM, Zlnng SZ, Selvin S, Spear RC. A Dose Response Relation for Noise_lnduced Hyperten_ sior). BrJ Int Med t99t:49:l79_1a4.