DÖVİZ VE HAMMADDE RİSKLERİNİN YÖNETİMİ (HEDGING) Eyüp Polat Finansal Piyasalar ve Risk Yönetimi Uzmanı Futures Risk Yönetimi Danışmanlığı Tic.Şti.

Transkript

1 DÖVİZ VE HAMMADDE RİSKLERİNİN YÖNETİMİ (HEDGING) Eyüp Polat Finansal Piyasalar ve Risk Yönetimi Uzmanı Futures Risk Yönetimi Danışmanlığı Tic.Şti.

2 SUNUM PLANI Halihazırda Ne Durumdayız? Neden Risk Yönetimine Gerek Duyulur? Önümüzde Duran Stratejiler Örnek Uygulamalar Güncel Kısa Bir Risk Analizi

3 NE DURUMDAYIZ? Başarılı Bir Şirket Aynı Zamanda Risklerini de İyi Yönetebilen Bir Şirkettir. Şirketinizde Döviz-Hammadde Fiyat Riski Var mı? Bilançoda Karlarınız Bu Risklerden Etkileniyor mu? Bu Risklerden Kaynaklanan Maliyetlerinizi Fiyatlarınıza Yansıtabiliyor musunuz? Karşı Taraftan Her Vadede Kur Sabitleme Güvencesi Alabiliyor musunuz? Dövizle mi Yoksa TL ile mi Kredi Kullanmanız Gerektiğini Biliyor musunuz?

4 İŞLER KÖTÜYE Mİ GİDİYOR? İhracatçıyım, Alacağım Var Euro Düşüyor! İthal Ettiğim Hammadde Nedeniyle Borcum Var, Dolar Yükseliyor. Dolar İle Borç Aldım, Dolar Durmuyor. Euro Alacağım, Dolar Borcum Var. Eurusd Paritesi Düşmeye Devam Edecek mi?

5 İŞLER KÖTÜYE Mİ GİDİYOR? Kullandığımız Hammadde ve Enerji Ürünleri; Pamuk, Bakır, Altın, Gümüş, Platin, Şeker, Buğday, Petrol, Elektrik vs Uçuyor. Dövizle Kredi Çekmiştim, Pişman Oluyorum Galiba.. Kar Falan Kalmadı, Ama Biliyorum Düşecek.

6 NEDEN RİSK YÖNETİMİ? Döviz Bazlı Borç-Alacak Temalı Kabuslara Çözüm, Şirket İşlerine Odaklanır ve Orta-Uzun Vadeli Plan Yaparsınız, Girdi Maliyetlerinde Kontrol, Maliyetler Düşeceği İçin Rekabet Avantajı, Banka, Hissedar ve Diğer Tüm Fon Sağlayıcılar Nezdinde Prestij. Emtia (Hammadde) Ve Döviz Pozisyonlarınızda Aşırı Oynaklığa Çare,

7 NEDEN RİSK YÖNETİMİ? Orta ve Uzun Vadeli Kredi İhtiyaçlarınızda Döviz veya TL Bazlı Kredi Alma Konusunda Kolay Karar Alma. İşler Kötüye Giderken Çok Kısa Sürede Ters Pozisyon ile Önlem Alabilme. Hazine Yönetimi Kapsamında, Orta ve Uzun Vadeli Olarak Finansal Araçlarda Fırsatların Değerlendirilmesi ve Trend Dönüşlerine Karşı Önlem. Not; Fiyat Riskinin Yönetimi Şirkete Özel Bir Strateji Olup Güncel Takip Gerektirir.

8 Risklerin Erken Tespiti (RET) Komitesinin Oluşturulması Mevcut Finansal Risklerin Tanımlanması Finansal Durumun Analizi ve Yorumlanması o o Ulusal ve Global Makro-Mikro Beklentilerin Belirlenmesi Birbiriyle Korelasyon Halindeki Endekslerin Analizi (VIX, TBOND10Y, DXY, INVEUR,CDS, MSCI vs.) o Teknik ve Temel Analiz ile Strateji Geliştirilmesi

9 Fiyat Tavanı ve Maliyet Düşürme Stratejilerinin Analizi Risk Yönetim Stratejileri, Baz Riski Değişimi, Hedge Oranı ve Risk Profiline Göre Dinamik Uyarlama Şirkete Özel Risk Yönetim Stratejisinin Belirlenmesi Riskten Korunma Aracının Seçilmesi

10 Yönetim Kurulu Onayı Uygulama Takip Muhasebe Kayıtlarının Oluşturulması İş Akışlarının Belirlenmesi ve Dokümantasyon Yönetim Kuruluna Aylık Rapor Sunma

11 ÖNÜMÜZDE DURAN STRATEJİLER Olanı Biteni Ekran Gerisinden Seyretmek Forward Ürünler Forex (UsdTry-EurTry-EurUsd vs.) Futures Kontratlar Opsiyon Kontratlar

12 OLANI BİTENİ EKRAN GERİSİNDEN SEYRETMEK (1) Kendi emeğinizle spekülasyon yapıyorsunuz 1 Milyon Euro Borçlusunuz. 23 Haziran. Kur; 2,95 TL (2,950,000 TL) 08 Eylül. Kur; 3,35 TL (3,350,000 TL) Zarar 400,000 TL

13 OLANI BİTENİ EKRAN GERİSİNDEN SEYRETMEK (2)

14 OLANI BİTENİ EKRAN GERİSİNDEN SEYRETMEK (3)

15 OLANI BİTENİ EKRAN GERİSİNDEN SEYRETMEK (4)

16 FORWARD NEDİR? Belirli miktardaki varlığı, belirli bir tarihte, belirli bir fiyattan, alma veya satma sözleşmesidir Vadeye kadar nakit akışı yaratmaz Türkiye de sadece kur riskinden korunmak için kullanılır Bilinmesi Gereken Değişkenler Spot Fiyat Yerli Faiz Oranı Yabancı Faiz Oranı

17 FORWARD SÖZLEŞME Kar 3,10 TL Vadedeki Fiyat -54,000 TL

18 FORWARD SÖZLEŞME İthalat yaptınız ve 3 ay vade ile 1 Milyon Euro Borçlusunuz. Bankayla Eurtry@2,95/Forward@3,10 kurdan Alım Sözleşmesi yaptınız.

19 Vade Sonu Spot Kur 3,40 2,95 2,80 Forward da Elde Edilen Kar/Zarar 3,40 3,10= 0,30 TL (1 Farkı) 0,30 x 1,000,000 = KAR 300,000 TL (1 Sözleşme) 3,10-2,95=0,15 0,15 x 1,000,000 = ZARAR 150,000 TL 3,10 2,80= 0,30 TL (1 Farkı) 0,30 x 1,000,000 = ZARAR 300,000 TL (1 Sözleşme) Vade Sonunda Spotta Oluşan K/Z 3,40 x =3,400,000 TL 2,95 x =2,950,000 TL 450,000 TL ZARAR 0 TL 2,95x ,80x ,000 TL KAR =2,950,000 TL =2,800,000 TL K/Z 150,000 TL MALİYET % ,000 TL MALİYET % ,000 TL MALİYET % 5.08 * Bankalar arası piyasada en uygun fiyatı veren kurumla anlaşma yapılabilir. Ancak Sözleşmeden Vazgeçme (Cayma) hakkımızın bulunmaması nedeniyle Fırsat getirilerinden faydalanmak mümkün değildir.

20 ÖZELLİKLERİ : Vadesi bellidir. FORWARD SÖZLEŞME Şartları taraflar arasındaki özel anlaşmayla belirlenir ( banka ve müşteri ). Fiyat taraflar arasında vade tarihi için belirlenir. Hem alıcı hem de satıcı için geri dönülemez (cayılamaz) yükümlülük söz konusudur. Min USD veya tekabülü para birimleri için yapılır.

21 FOREX NEDİR? Forex, bir ülkenin para birimi ile başka bir ülkenin para birimi arasındaki değişim oranından faydalanılarak, döviz ticaretinin yapıldığı uluslararası piyasaların tamamını ifade eder. Forex piyasası yatırımcılarına kaldıraçlı işlem yapma imkânı sunan dünyanın en büyük pazarlarından biridir. Vadeye kadar nakit akışı vardır. Türkiye de çok büyük oranda spekülasyon maksadı için kullanılır

22 FOREX ÖZELLİKLERİ : Vadesi olmayan Tezgah üstü (OTC) bir piyasadır. Fiyat, piyasadaki cari spot fiyattır. Hedging yapacak kişi, zamanı belirler ve riskini sigorta eder. Çok likit bir piyasadır. İstendiği zaman paraya çevrilir. 50 lota (5 mio USD) kadar, küçük miktarlar da dahil hedge edilebilir. (Örnek; 1,000$, 10,000 vs. )

23 FOREX Başlangıç Teminatı yatırılmalı ve Her zaman belli miktarda hesapta Sürdürme Teminatı bulunduruur. Teminat ayarlama zorunluluğu olduğu için tehlikelidir. Kaldıracı çok yüksek belirlenirse Teminatı güçlü tutsanız bile ani bir fiyat patlamasında Otomatik pozisyon kapatma nedeniyle paranın % 90 ı kaybedilebilir. SWAP oranları USDTRY ve EURTRY için uzun pozisyon için negatif geliştiğinden yekûn yüklü olabilir.

24 FOREX Örnek SWAP Maliyeti AKTİF-PASİF denkleştirmesi sonucu pasifte 1,000,000 açık pozisyon taşıdığınızı anladınız. Forex piyasasında 1,000,000 hedge edebilmek için 1/10 kaldıraç kullanmak istiyorsunuz. Bunun için 100,000 teminat yatırmak gerekiyor. 90 günlük HEDGE için 1 LOT EURTRY 100,000 günlük 100 TL 9,000 TL -% 2,45 1 LOT USDTRY 100,000 $ günlük 83 TL 7,470 TL -% 2,13

25 Kur Riski Yönetiminde FOREX Örneği ve Uygulaması İthalatçıyız ve 3 ay vadeli 1,000,000 Euro borcumuz var, Kur Satış: 2,90 Kur Alış; 2,9145 EurTry nin yükselmesine karşı önlem almak istiyoruz. 1/20 kaldıraçlı değerinde olarak 10 Lot (1 Lot 100,000 ) EurTry paritesi satarız (Uzun Pozisyon). Bu işlem nedeniyle, 50,000 EUR tutarında teminat yatırmamız gerekir. Euro satış fiyatını 2,9145 e sabitlemiş oluruz.

26 FOREX TE İŞLEM YAPMAK (EURTRY) 1/20 KALDIRAÇ, 10 LOT EURTRY UZUN POZİSYON, 50,000 (145,725TL) TEMİNAT İLE 1.000,000 NUN 3 AY VADE İLE HEDGE EDİLMESİ % 95,9 285,500 TL K/Z 2,7833 TL 2,85 TL Cari Fiyat 2,9145TL 3,20 TL % 55,7 64,500 TL ZARAR Spotta ani bir % 4,5 lik bir değer kaybı yatırılan teminatın % 90 ı kaybetmek demektir. Geri dönüşü yok. % ,200 TL

27 Vade Sonu Spot Kur 3,20 2,85 FOREX'de Elde Edilen Kar/Zarar 3,20 2,9145= 0,2855 TL (1 Farkı) 0,2855 * 1000 = 285,5 TL (1 Kontrat) 285,5*1000 Kontrat = 285,500 KAR 2,85-2,9145= -0,0645 TL (1 Farkı) 0,0645 * 1000 = 64,5TL (1 Kontrat) 64,5*1000 Kontrat = 64,500 TL ZARAR Vade Sonunda Spotta Oluşan K/Z 3,20 * =3,200,000 TL 2,9145* =2,914,500 TL 285,500 TL ZARAR 2,9145* =2,914,500 TL 2,85* =2,850,000 TL 64,500 TL KAR K/Z 0 TL 2,9145-2,9 SPREAD FARKI -14,500X2= 28,500 TL +9,000 TL SWAP 0 TL 2,9145-2,9 SPREAD FARKI -14,500X2= TL +9,000 TL SWAP * Spread oranları FOREX de Spot Piyasaya göre çok daha uygundur. 2,9145-2,900= 0,0145 * 1,000,000= 14,500 TL Bu yüzden Spotta yapılan işlemde Masraf daha da artacaktır!

28 FUTURES (VADELİ İŞLEMLER) Futures, bir mal ya da finansal aracın ileri bir tarihte bugünden üzerinde anlaşılan bir fiyattan alınıp satılması işlemidir. Futures sözleşmelerde malın kalitesi ve adedi gibi detaylar da yer almakta olup, vadede fiziki teslim ya da nakit ödeme yapılarak sözleşme sonlandırılır. Futures işlemleri organize piyasalarda gerçekleştirilir. Günlük fiyata göre hesap bakiyesinin ayarlanması vardır.

29 FUTURES (VADELİ İŞLEMLER) Forex e benzer şekilde Başlangıç Teminatı yatırılmalı ve her zaman belli miktarda hesapta teminat bulundurulmalıdır. Kaldıraç genellikle 1 e 5 ila 20 civarındadır.

30 FUTURES (VADELİ İŞLEMLER) Forex deki gibi Sürdürme teminatı istenir. Tamamlanmaması halinde pozisyon zararla kapatılır. Böyle bir durumda Forex deki gibi Otomatik pozisyon kapatma söz konusu değildir. Spot fiyat ile Vadeli(Futures ) fiyatın arasındaki fark Forex deki Swap oranı gibi ek bir maliyettir. 2 aylık vadede yaklaşık % 2-2,5

31 FUTURES KONTRATLARLA İŞLEM

32 FUTURES KONTRATLARLA İŞLEM (İHRACATÇI İÇİN KISA-SHORT POZİSYON)

33 FUTURES KONTRATLARLA İŞLEM (İHRACATÇI İÇİN KISA-SHORT POZİSYON)

34 FUTURES KONTRATLARLA İŞLEM Kur Riski Yönetiminde VIOP Örneği ve Uygulaması İhracatçıyız ve 2 ay vadeli 1,000,000 Euro alacağımız var, Spot Kur: 2,90 Vadeli kur; 2,95 Euronun düşmesine karşı önlem almak istiyoruz değerinde 1/20 kaldıraçlı olarak 1000 adet Haziran vadeli EURO kontratı satarız. Bu işlem nedeniyle, 1, EUR tutarında, yani 1000*170 TL= teminat yatırılıp Euro satış fiyatını 2,95 e sabitlemiş oluruz.

35 1,000,000 LUK TOPLAM RİSKİMİZİN 1/20 KALDIRAÇ, 170,000 TL TEMİNAT, 1000 KONTRATLIK KISA POZİSYON, 2 AY VADELİ FUTURES SÖZLEŞMELER İLE HEDGE EDİLMESİ Kar % ,000TL 2,9925TL 3,05TL 2,85 TL Cari Vadeli Fiyat 170*1000=170,000 Toplam Teminat 170,000*0,75=127,500 Sürdürme Teminatı 170, ,500= 42,500 TL Alış Fiyatı 2,95 TL 2,95-3,05=0,10*1,000,000=-100,000 -%58,8 % 75 42,500 TL 2,9925 DEN İTİBAREN TEMİNAT TAMAMLAMA

36 Vade Sonu Spot Kur 3,05 2,85 VIOP'da Elde Vade Sonunda İhracat Bedeli Edilen Kar/Zarar Oluşan K/Z 2,95 3,05= - 0,10 TL (1 Farkı) 3,05* =3,050,000 TL 0,10 * 1000 = -100 TL 2,90* =2,900,000 TL (1 Kontrat) -100*1000 Kontrat 150,000 TL KAR = - 100,000 ZARAR 2,95-2,85= 0,10 TL 2,90* =2,900,000 TL (1 Farkı) 2,85* =2,850,000 TL 0,10 * 1000 = 100 TL (1 Kontrat) 50,000 TL ZARAR 100*1000 Kontrat = 100,000 TL KAR K/Z 50,000 TL -1,500 TL Komisyon 50,000 TL -1,500 TL Komisyon * İlk pozisyona girdiğimizde spot fiyat ile vadeli fiyat arasındaki fark (Baz etkisi yaklaşık 2 ay için % 2 ) Örn; 2,95*%2=3,00 Baz etkisi; TL dir, TL fark buradan kaynaklanır. * İlave olarak 0,0005*1,000,000=500 (3,00*500= 1500 TL) komisyon

37 OPSİYON SÖZLEŞMELERİ Alım Opsiyonu (Call Option): Alıcısına gelecekte belirli bir periyotta belirli bir miktarda malı önceden belirlenen bir fiyattan alma hakkı verir. Satım Opsiyonu (Put Option): Alıcısına gelecekte belirli bir periyotta belirli bir miktarda malı önceden belirlenen bir fiyattan satma hakkı verir.

38 OPSİYON SÖZLEŞMELERİ UZUN POZİSYON (Hak Sahibi) Alım opsiyonunda uzun pozisyon sahibi, sözleşmede belirtilen fiyattan ve belirtilen miktarda satın almak ya da nakdi uzlaşmada bulunmak hakkına sahiptir Satım opsiyonunda uzun pozisyon sahibi, sözleşmede belirtilen fiyattan ve belirtilen miktardan satmak ya da nakdi uzlaşmada bulunmak hakkına sahiptir

39 OPSİYON SÖZLEŞMELERİ KISA POZİSYON (Yükümlü) Alım opsiyonunda kısa pozisyon sahibi, sözleşmede belirtilen fiyattan ve belirlenen miktardan satmak ya da nakdi uzlaşmayı sağlamakla yükümlüdür. Satım opsiyonunda kısa pozisyon sahibi, sözleşmede belirtilen fiyattan ve belirtilen miktardan satın almak ya da nakdi uzlaşmayı sağlamakla yükümlüdür.

40 OPSİYON SÖZLEŞMELERİ OPSİYON SÖZLEŞMELERİNİN TEMEL ÖZELLİKLERİ 1 Opsiyon satın alan kişi, isterse vadesi geldiğinde önceden belirlenen fiyattan söz konusu malı satın almama hakkı vardır. Opsiyon satın alan kişi bu özgürlüğün karşısında kendisine opsiyon satan kişiye belirli bir prim öder (option premium) Kullanım Fiyatı (exercise price): Riski hedge etmek isteyen taraf için fiyatı garantilediği rakamdır.

41 OPSİYON SÖZLEŞMELERİ OPSİYON SÖZLEŞMELERİNİN TEMEL ÖZELLİKLERİ 2 Opsiyon alan yatırımcı alım ya da satım hakkına kazançlı ise kullanacak, kazançlı değil ise kullanmayacaktır. Opsiyon satan taraf ise yükümlülük altındadır. Opsiyon alanın hakkını kullanmak istemesi halinde satan taraf yükümlülüğü yerine getirmek zorundadır.

42 Opsiyon satın alanın riski ödediği primle sınırlı iken, satan tarafın yükümlülüğü sınırsızdır. OPSİYON SÖZLEŞMELERİ OPSİYON SÖZLEŞMELERİNİN TEMEL ÖZELLİKLERİ 3 Bu açıdan opsiyon satın almak, futures işlem yapmaktan daha az risklidir.

43 ALIM (CALL) OPSİYONU K/Z DURUMU

44 SATIM (PUT) OPSİYONU K/Z DURUMU

45 OPSİYON SÖZLEŞMELERİ Kur Riski Yönetiminde OPSİYON Örneği ve Uygulaması İthalatçıyız ve 2 ay vadeli 1,000,000 USD borcumuz var. Spot Fiyat; 2,90 TL. UsdTry nin yükselmesine karşı önlem almak istiyoruz $ (10x100,000$) değerinde 10 adet alım (call) kontratını 15 Mart 2016 vadeli, 2,90 Kullanım fiyatlı olarak alırız (Uzun Alım Pozisyonu). Bu işlem nedeniyle 136,610TL (13,661x10 kontrat) yani % 4.71 prim öderiz ve UsdTry satış fiyatını 2,90 a sabitlemiş oluruz. Not; Aşırı oynak bir durumda olan ve yukarı yönde beklentisi devam eden USDTRY için ödenen prim biraz yüksektir.

46 $ IN 15 MART 2016 VADELİ, 2,90 KULLANIM FİYATLI, 136,610 TL PRİM ÖDEMELİ 10 ADET ALIM OPSİYON KONTRATI İLE HEDGE EDİLMESİ K/Z PARA DIŞI PARADA KULLANIM FİYATI PARA İÇİ KAR SINIRSIZ 2,7 2,8 2,9 3,0 3,1 BAŞABAŞ NOKTASI 3,036 MALİYET 136,610 TL Spot Fiyat 136,610 TL Spotta ani bir değer kaybı olsa da yatırılan teminatta sadece % 4,71 prim kaybı yaşanıyor.

47 Vade Sonu Spot Kur OPSİYON ile Elde Edilen Kar/Zarar Vade Sonunda İthalat ile Oluşan K/Z K/Z PARA İÇİ 3,05 3,05-2,90=0,15 X1,000,000=150, ,610= 13,390 TL KAR 3,05* $=3,050,000 TL 2,90* $=2,900,000 TL 150,000 TL ZARAR -136,610 TL MALİYET -1,500 TL Komisyon PARADA 2,90 2,90-2,90=0-136,610= -136,610 TL MALİYET 0 TL -136,610 TL MALİYET -1,500 TL Komisyon PARA DIŞI 2,75 2,75-2,90=-0,15 X1,000,000=-150, ,610= 286,610 TL ZARAR+MALİYET 2,9* $=2,900,000 TL 2,75* $=2,750,000 TL 150,000 TL KAR -136,610 TL MALİYET -1,500 TL Komisyon * İlave olarak 0,0005*1,000,000=500 (3,00*500=1500 TL) komisyon

48 OPSİYON SÖZLEŞMELERİ Kur Riski Yönetiminde OPSİYON Örneği ve Uygulaması İhracatçıyız ve 2 ay vadeli 1,000,000 Euro alacağımız var. Spot Fiyat; 2,90 TL. EurTry nin düşmesine karşı önlem almak istiyoruz (10x100,000 ) değerinde 10 adet satım (put) kontratını 15 Mart 2016 vadeli, 2,90 Kullanım fiyatlı olarak alırız (Uzun Satım Pozisyonu). Bu işlem nedeniyle 74,660TL (7,466x10 kontrat) yani % 2,57 prim öderiz ve EurTry satış fiyatını 2,90 a sabitlemiş oluruz. Not; Düşüş yönündeki beklentilerin çok düşük olması nedeniyle EURTRY Satım (Put) Opsionu için ödenen prim çok daha düşüktür.

49 IN 15 MART 2016 VADELİ, 2,90 KUL. FİYATLI, 74,660 TL PRİM ÖDEMELİ 10 ADET SATIM OPSİYON KONTRATI İLE HEDGE EDİLMESİ K/Z PARA İÇİ KAR TEORİK OLARAK 2,825,300 E KADAR 2,7 KULLANIM FİYATI PARADA 2,7 2,8 2,9 3,0 PARA DIŞI BAŞABAŞ NOKTASI 2,8253 Spot Fiyat MALİYET 74,660 TL 74,660 TL Spotta ani bir değer artışı olsa da yatırılan teminatta sadece % 2,57 prim kaybı yaşanıyor.

50 Vade Sonu Spot Kur OPSİYON ile Elde Edilen Kar/Zarar Vade Sonunda İhracat Bedeli Oluşan K/Z K/Z PARA İÇİ 3,05 2,90-3,05=-0,15 X1,000,000 = -74, ,000 = 224,660 TL MALİYET+ZARAR 3,05* $=3,050,000 TL 2,90* $=2,900,000 TL 150,000 TL KAR -74,660 TL MALİYET -1,500 TL Komisyon PARADA 2,90 2,90-2,90=0-74,660 =-74,660 TL MALİYET 0 TL -74,660 TL MALİYET -1,500 TL Komisyon PARA DIŞI 2,75 2,90-2,75=0,15 X1,000,000 =150,000 74,660 = 75,340 TL KAR- MALİYET 2,90* $=2,900,000 TL 2,75* $=2,750,000 TL -150,000 TL ZARAR -74,660 TL MALİYET -1,500 TL Komisyon * İlave olarak 0,0005*1,000,000=500 (3,00*500=1500 TL) komisyon

51 ENSTRÜMANLAR ARASI KARŞILAŞTIRMA Temel Özellikler Forward Forex Futures Opsiyon Riskten Korunma Aracı Evet Evet Evet Evet Standart Sözleşmeler Hayır Hayır Evet Evet Borsa/Tezgahüstü (OTC) OTC OTC Borsa Borsa ve OTC Fiziki Teslimat Var Yok Pek Tercih Edilmiyor Hak Kullanılırsa Var. Teminat Zorunluluğu Genelde Yok Var Var Satıcı İçin Var. Sürdürme Teminatı Otomatik Stop Yok Var Yok Yok Vadeye Kadar Nakit Akışı Yok Var Var Satıcı İçin Var. Kredi Riski Var Yok Yok Yok Kaldıraç Etkisi Önemi Yok Var Var Var Hak ve Yükümlülük Birlikteliği Var Yok Var Yok 1 Mio USD için Yaklaşık Hedge Maliyeti (%) % 5.0 % 1,30 % 1,80 % 4,70/2,6

52 İLERİ OPSİYON STRATEJİLERİ STRATEJİ BEKLENTİ Yatay Ayı Yayılımı Dayanak Varlık Fiyatının Düşmesi Yayılma Pergel Çanak Kelebek Akbaba Çıt Diyagonal Boğa Yayılımı Diyagonal Avı Yayılımı Uzun Pergel Kısa Pergel Uzun Çanak Kısa Çanak Uzun Kelebek Kısa Kelebek Uzun Akbaba Kısa Akbaba Uzun Çit Kısa Çit Dayanak Varlık Fiyatının Yükselmesi Dayanak Varlık Fiyatının Düşmesi Dayanak Varlık Fiyatında Yüksek Dalgalanma Dayanak Varlık Fiyatında Düşük Dalgalanma Dayanak Varlık Fiyatında Yüksek Dalgalanma Dayanak Varlık Fiyatında Düşük Dalgalanma Dayanak Varlık Fiyatında Düşük Dalgalanma Dayanak Varlık Fiyatında Yüksek Dalgalanma Dayanak Varlık Fiyatında Düşük Dalgalanma Dayanak Varlık Fiyatında Yüksek Dalgalanma Dayanak Varlık Fiyatının Düşmesi Dayanak Varlık Fiyatının Yükselmesi

53 Kur Riski Ve Hammadde-emtia Risklerinin Yönetmenin Temeli Bilgi Yönetimidir. Şirketler Fiyat Hareketlerini Kontrol Edemezler. Ancak Ne Zaman ve Nasıl Fiyatlama Yapılacağına Müdahale Edebilirler. Kurumsal Risk Alma Konsepti Uygun Finansal Aracın Seçimi, Gerçekçi Bir Beklenti ve Trend Analizi, Doğru Zamanda Doğru Yönde Olmaktır.