VERGİ İNDİRİMLERİNİN ARZ VE TALEP ETKİLERİ *
|
|
- Altan Çalış
- 8 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 VERGİ İNDİRİMLERİNİN ARZ VE TALEP ETKİLERİ * Yazan: Peter A.G. van Bergeijk, Jarig van Sinderen and Pieter M. Waasdorp Çeviren: Kamil GÜNGÖR ** Özet Bu makale MESEM (kısmi genel denge modeli) modelini kullanarak küçük ve açık ekonomili bir refah devletinde vergi kesintilerinin orta vadedeki etkileri ile ilgili genel bir yaklaşımı tartışmaktadır. 1980'li yıllarda vergi kesintileri ve sosyal güvenlik yardımları sonucu vergi gelirlerindeki kaybı hesaplamak için bu modeli Hollanda'ya uyguladık. Vergi politikalarının ekonomik büyüme yanında arz ve talep yönlü politikalar üzerinde de etkileri olduğunu açık bir şekilde gördük. Amerika'daki vergi politikaları ile yaptığımız bir karşılaştırma, vergi kesintilerinin arz yönlü etkilerinin Hollanda ekonomisi üzerinde ABD'dekinden daha geniş bir rol oynadığını, buna karşın küçük ve açık ekonomilerdeki talep etkilerinin büyük ekonomilere göre daha az önemli olduğunu göstermiştir. Bunun kısmi nedeni küçük ve açık ekonomilerde özellikle talepteki bir artışın ithalatı canlandırması ve böylece iç ekonomik büyümede küçük bir etkinin meydana gelmesidir. Hollanda'da vergi yükü ve sosyal güvenlik yardımları Amerika dakinden daha fazla olduğundan burada vergi kesintisinin arz yönlü etkileri daha önemlidir. * Supply and Demand Effects of Tax Reductions Peter A.G. van Bergeijk, Jarig van Sinderen and Pieter M. Waasdorp tarafından yazılmıştır. ** Araştırma Görevlisi; Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Maliye Bölümü 1
2 Giriş Vergi reformu, geniş ölçüdeki transfer harcamaları ve aşırı kamu harcamaları nedeniyle oluşan yüksek vergiden zarar gören Avrupa refah devletleri için önemli bir politika konusudur li yılların başlarında ABD'deki vergi reformları (Reaganomic), İngiltere'de muhafazakarlar tarafından uygulanan reformlar (Thatcherism) ile daha yakın zamanlarda Hollanda'daki vergi reform çalışmaları (OORT) veya 1991 İsveç vergi reformu bir çok OECD ülkesine vergi yükü getirdi. (detaylı bilgi için bk: Keen 1991, Jorgensen ve Yun (1990), De Kam (1993), Lindbeck (1993). Tablo 1 toplam marjinal vergi değişmelerini özetleyerek bu gelişmeleri göstermektedir. Toplam marjinal vergi değişmesi, ortalama bir çalışanın ülke içi özel tüketim harcamaları ortalamasına dayanak teşkil eden, işçilerin ve işverenlerin sosyal güvenlik katkılarını, kişisel gelir vergisini ve tüketim vergilerini içermektedir. Tablo 1.Bazı OECD ülkelerinde Arası Toplam Marjinal Vergi Değişmeleri 1985 (%) 1992 (%) İndirim Oranları Danimarka Hollanda Norveç İsveç Finlandiya İngiltere ABD OECD Avrupa OECD Diğer
3 Kaynak: OECD 1994, Tablo 8.1 Vergi kesintilerinin etkili olup olmadığı ile ilgili tartışmalar, daha çok vergi kesintileri yoluyla toplam vergi yükündeki indirimlerden hazine ne dereceye kadar zarar görebilir sorusu üzerinde yoğunlaşmış gibi gözükmektedir. Vergi indirimleri yüzünden hazinenin kısa vadede zarar görme ihtimaline karşılık bu etkinin uzun dönemde ekonomik büyüme ile refaha yol açması ve bu yüzden vergi hasılatı üzerinde pozitif bir etki yaptığı gerçeği vergi işlemlerinin analizlerinde genellikle ihmal edilen bir olgudur. Vergiler çok yüksek olursa vergi kesintileri aşırı vergi yükünü azaltacaktır. Bu azalma çalışma ve boş durma arasındaki marjinal bireysel kararlara zarar verecek düzeye kadar azaltır Netice itibariyle vergi kesintileri ekonomik faaliyetleri canlandırır ve vergi tabanını genişletir. Böylece hazine bu vergi kesintilerinden yararlanmış olur. Bu durum, özellikle toplam vergi yükünün yüksek olduğu zaman doğru olabilir. Çünkü, örneğin Fullerton (1982) tarafından gösterildiği gibi vergi yükü marjinal vergi oranının düzeyi ile birlikte hızlı bir şekilde artar. Lindbeck (1994, s. 3) yüksek marjinal vergilerin hizmetleri (tamircilik, bahçıvanlık, hizmetçilik vs) piyasa ekonomisinden ev ekonomisine kaydırdığına, artık bunların vergilendirilemediğine işaret etmiştir. Bu bulgular hem yüksek ortalama vergi ve hem de yüksek marjinal vergiye sahip Kuzey Avrupa ülkeleri ve Hollanda gibi bazı küçük Avrupa ülkeleri için büyük oranda doğrudan ilişkilidir. Bu çalışma bir genel denge modelini kullanarak küçük bazı refah devletlerinde vergi kesintilerinin orta vadeli etkilerini ortaya koymak için bir genel yaklaşımı tartışmaktadır. Vergi reformu etkilerinin değerlendirilmesi sadece vergi politikalarındaki değişikliklere değil, konu ile ilgili bütün değişkenlere bağlı olduğu için bir genel denge modeli zorunludur. (Jorgensen ve Yun; 1990 s. 151) Modelimizi 3
4 1980'li yıllarda vergilerdeki kesintilerden ve sosyal güvenlik yardımlarından kaynaklanan vergi gelirlerindeki kayıpların hesaplanması için Hollanda'ya uyguladık te Hollanda'da uygulanan genel denge modelinden elde edilen tutarlı bir makro ekonomik çerçeveyi kullandık. Bu bize vergi politikalarının ekonomik büyümenin yanında hem arz hem de talep üzerindeki etkilerini açık bir şekilde göz önünde tutma imkanı vermektedir. Ekonominin açıklığı ve küçüklüğüne bağlı olarak talep etkileri daha az önemli iken, vergi kesintilerinin arz yönlü etkilerinin Hollanda ekonomisi üzerinde daha geniş rol oynadığı sonucuna ulaştık. Bu çalışmada 1980'lerdeki vergi yükündeki indirimlerin vergi gelirleri üzerindeki sonuçlarının gösterildiği model hesaplamalar ortaya konmuştur. Bulgularımızı Amerika daki benzer etkileri farklı bir metedoloji kullanarak hesaplayan Lindsey'in (1990) bulgularıyla karşılaştırdık. Hem bizim hem de Lindsey'in yaklaşımları arz ve talep etkilerini içermektedir. Vergilerin Etkileri 1990'daki makalelerinde King ve Rebelo çok sayıda ülkede hükümetlerin mali politikaları ile büyüme arasında açık bir ilişki olduğunu buldular. Ayrıca sermayenin dışa akışı daha kolay olduğu için açık ekonomilerin mali alandaki değişikliklere daha duyarlı olduğuna dikkat çekmişlerdir. Siyasal belirlemelerin vergi oranlarını azalttığı görülmektedir. Vergi kesintilerinin ekonomi üzerinde oldukça çok etkisi vardır. İlki kesintiler özel sektördeki kullanılabilir geliri artırmaktadır. Bunun sonucu olarak talepte ortaya çıkan artış geleneksel analizlerde önemli bir rol oynar. Pozitif talep etkisi esasen kısa vadeli 4
5 bir olgudur. Orta vadede arz yanlı etkiler önem taşır.1980'lerde arz yönlü iktisatçılar tarafından ileri sürülen bu iki fikrin ve OECD tarafından düzenlenen ekonomik performans ve yapısal düzenlemelerle ilgili bir raporda yapılan yapısal düzenleme politikasına ilişkin tavsiyenin sonucu olarak, ağır vergiye sahip ekonomilerin genellikle kötü bir büyüme ve işsizlik oranına sahip oldukları açıkça ortaya çıkmıştır. Yüksek vergiler yatırım eğilimi, çalışma, yeniden eğitim üzerinde olumsuz etkide bulunur. OECD'ye göre (1987) ülkelerin ekonomik büyümeyi kendi kendilerine sağlama kapasitesi yeterli değildir. Örneğin vergi sistemlerinin bu yeteneklerin teşvikler yoluyla performansa dönüştürülmesi zorunludur. Bu etkiler daha çok dolaylıdır ve işlevi orta vadededir, fakat ekonomik büyüme için hayati derecede önemlidir. Her ne kadar bazı politikacılar ilk zamanlarda biraz kararsız olmuşlarsa da verginin bu sonuçlarının yıllarca göz ardı edildiği kanaati gelişmiştir. Globalleşme süreci ve Avrupa'daki ekonomik entegrasyonu ile ilgili son tartışmalarda genel olarak refah devletinin maliyeti ve daha özel olarak vergi rekabeti, uluslararası sermaye hareketleri, sosyal dampingler ve uluslararası ticari anlaşmalar gibi hususlar hakkındaki tartışmalarda vergilerin yapısal etkileri önemli bir konu haline gelmiştir. Vergi politikalarının dolaylı etkileri, vergi oranlarında değişikliklerle ortaya çıkan vergilendirilmiş üretim faktörü davranışını da kapsar. Mesela ücret maliyeti ile işsizlik ödemeleri arasındaki oran azalırsa işgücü arzının hem kalite hem de miktarı artar. Bu durum ayni zamanda teşebbüs ve yatırımı özendirir ve üretim kapasitesinde ve bir bütün olarak ekonomide uzun vadeli büyümeye yol açar. Ancak mali teşviklerin arz ve talep etkileri birbirinden kesin olarak ayrılamazlar. Mesela yatırımlar hem arz ve hem de talep etkilerine sahiptir. 5
6 Şimdiye kadar sadece vergileri inceledik. Bununla birlikte bir çok Avrupa ülkesinde olduğu gibi Hollanda'da da sosyal güvenlik katkılarının da göz önüne alınması gerektiği unutulmamalıdır. Bunun da ötesinde kesilen verginin tipini bilmek önem taşır. (cf. Sandmo 1976). Kurumlar vergisindeki oran indirimi gelir vergisindeki indirimden oldukça farklı etkiler doğuracaktır. Üstelik bir vergi tipindeki indirim diğer vergi tiplerinde toplanan hasılatı etkiler. Bununla birlikte, mesela gelir vergisindeki bir kesintinin vergi gelirlerini azaltma ihtimaline rağmen, kurumlar vergisi gelirleri yüksek oranda kullanılabilir gelirden ortaya çıkan tüketim talebini bir sonucu olarak artacaktır. Dolayısıyla vergi oranındaki indirimlerden dolayı ortaya çıkan gelir ayrı tutulursa toplam vergi gelirlerinde beklenenden daha az bir düşmeye neden olabilir. Siyasi Arka plan 1982'de Hollanda hükümeti ekonomisinin canlanması için yapısal düzenleme politikasına başladı. (De Kam 1988). Bu politikaların üç unsuru vardı: Kamu maliyesinin yeniden yapılanması, vergi kesintilerini de kapsayan önlemler aracılığıyla özel sektörün güçlendirilmesi, devlet müdahalelerinin kaldırılması ve istihdamın (yeniden) dağıtılması. Bu reformlar, daha çok bir çok OECD ülkesindeki vergi reformuna yönelik genel eğilimin bir parçası idi, fakat Hollanda nın eğilimi daha düşük oranda vergi yönünde idi. De Kam a göre "reform çalışmalarına gösterilen geniş ilgi Hollanda vergi sisteminin sadece ekonomik kararları bozarak topluma büyük maliyetler yüklemekle kalmadığı, aynı zamanda vergilerin gerekenden fazla kompleks ve adaletsiz olduğu şeklindeki düşünceleri yansıtmıştır". 6
7 Özel sektörü güçlendirmek için, vergiler kamu harcamalarında eş zamanlı olarak yapılan kesintilerle birlikte en başta kesilir. Önce kurumlar vergisi ve işverenlerin sosyal güvenlik katkıları düşürüldü. Bunu işçilerden yapılan küçük vergi kesintileri ve sosyal sigorta katkıları takip etti. Son olarak, kurumlar vergisi oranları, Yatırım Hesabı Kanununa göre tanınan yatırım teşviklerinin kaldırılmasıyla eş zamanlı olarak 1988'de keskin bir şekilde düşürüldü. Tablo 2 Amerika ve Hollanda'daki kurumlar vergisi oranlarının ve ücretlerin ortalama efektif birleştirilmiş oranı ile gelir vergisi ve sosyal sigorta yardımlarının gelişimini göstermektedir. Ortalama Efektif Birleştirilmiş Oran (AEIR) dolaysız vergilerin toplamı, brüt ücretler üzerinden zorunlu olarak alınan sosyal sigorta katkıları, sosyal güvenlik yardımları ve diğer gelirler olarak tanımlanır ve ilgili milli hesaplardan makro ekonomik düzeyde hesaplanır. Bu dönem boyunca Hollanda'da ortalama toplam birleştirilmiş oran (AEIR) %2.1, ve kurumlar vergisi oranı % 13 düştü. Yine bu dönemde çalışanların marjinal vergi yükü % 5.4 düşerken toplam vergi yükü oranı % 1.8 düşmüştür. Amerika Birleşik Devletleri 1982'de Başkan Reagan Vergide Ekonomik İyileşme Yasasını (ERTA) takdim etti. İlk dönemde (1981'den 1983 sonuna kadar) kişisel vergiler üzerindeki marjinal vergi oranları muazzam ölçüde düşürüldü. Ayni zamanda tasarrufları artırmak için Kişisel Emeklilik Hesabı yürürlüğe kondu teki ile 1980'in vergi oranları 7
8 karşılaştırıldığında ERTA ortalama gelir elde edenler için vergi oranlarında % 2'lik bir düşüşe yol açmıştır. ERTA'daki en önemli unsur, kurumlar vergisindeki kesintilerin hatırı sayılır ölçüde düşürülmüş olmasıydı. Marjinal kurumlar vergisi oranı ciddi anlamda düştü. Değişik çalışmalara göre bu düşüş %25-35 arasında gerçekleşti. (daha fazla bilgi için bkz: Van Sinderen, 1993) Mesela değerli kağıtlara yapılan yatırımlar artık vergilendirilmiyor, tam aksine sübvanse ediliyordu vergi reformu, marjinal gelir vergisi oranlarında daha fazla bir indirimi öngörüyordu. Bunun sonucunda reform sonrasında sadece iki oran kaldı; % 15, % 28. Aynı zamanda bir çok kalemde artık indirimlere izin verilmedi ve yatırımlara karşı takınılan tavır yeniden gözden geçirildi. Reagan Yönetimi bütün özel yatırım türleri için öncelikli yatırımı teşvik etmek üzere derecelendirme yaptı. Vergi tabanındaki genişlemeyi tazmin etmek için en üst yasal vergi oranı % 46'dan % 34'e indirildi. Tablo 2'ye göre Hollanda'daki şahsi vergi indirimleri ABD'dekinden daha fazladır. ABD'de gelir vergisindeki indirim ortalaması % 25.8'den % 24.4'e (% 1.4) kurumlar vergisi oranındaki indirim de ayni büyüklüktedir. Bununla birlikte yatırım indirimlerindeki farklılıklar nedeniyle vergi kesintilerini karşılaştırmak zordur. 8
9 Tablo2 Hollanda ve ABD'de Yılları Arasında Vergi Oranlarıyla İlgili Gelişmeler Ortalama Efektif Birleştirilmiş Oran Kurumlar Vergisi Oranları (AEIR) Yıllar Hollanda ABD** Hollanda ABD * Notlar: * Yıllık Ortalama **Ortalama Federal Gelir Vergisi artı dört kişilik bir aile için birleştirilmiş sosyal güvenlik ve sağlık yardımı oranları (kaynak: Lerman daha fazla bilgi için bkz: Van Sinderen 1994, s. 244.) 9
10 Arz ve Talebin Ayrılması Hollanda ekonomisinde vergi kesintilerinin dolaylı ve dolaysız etkilerini ölçmek için MESEM modelini kullandık (detaylı bilgi için Van Sinderen, 1993) Arzı talep etkilerinden ayırmada kullandığımız yöntem bir vergi politikasının iki ayrı değerlendirmesi üzerinde durmaktadır. Birinci değerlendirme hem arz hem de talep etkilerini kapsayan orijinal model biçimi kullanılarak gerçekleştirilmiştir. İkinci bir model değerlendirmesi MESEM içerisindeki belirli arz yönlü unsurların devre dışı bırakıldığı bir durumda yapılmıştır. Mesela ihracat dengesi, üretim kapasitesi ile ihracat arasında bağlantı kuran bir pozitif katsayıyı içerir. İkinci modelde bu katsayı sıfıra eşittir. (bu değerlendirmelerde kullanılan diğer arz parametreleri için, tablo 3'e bkz.) Son model arz yönlü etkilerin olmadığı az veya çok geleneksel talep yönelimli makro model şeklinde yorumlanabilir. Bu, işgücü arzına tepkilerin bu değerlendirmede dikkate alınmadığı ve vergi değişmelerinin teknolojik değişim oranı üzerinde herhangi bir etkisi olmadığı, üretim kapasitesindeki bir artışın ihracat üzerindeki etkisinin ihmal edildiği manasına gelir. Bu iki değerlendirme metodu arasındaki farklılığın hesap edilmesiyle arz yönlü vergi kesintilerinin etkisi tanımlanabilir. Vergi kesintilerinin vergi gelirleri üzerindeki etkilerini ortaya çıkarmak amacıyla hem arz hem de talep faktörlerinin etkileri için tahmin edilen vergi tabanını tashih ettik. İlk tashih talebin vergi gelirleri üzerindeki etkileri ile ilgili oldu. Bu, arz yönlü unsurlar olmaksızın MESEM versiyonunun sonuçlarının kullanılmasıyla belirlenmiştir. Vergi gelirlerinin hesaplanmasında esas alınan vergi tabanı her yıl vergi kesintilerinin talep etkileri için tashih edilmiştir. 10
11 İkinci bir tashih gelir eğrisini benzer bir biçimde gelir eğrisini oluşturarak hem arz ve hem de talep etkilerini dikkate alır. Bu durum, eğer vergi oranları düşürülmemişse ve bunun sonucu olarak ne arz ne talep yan etkisi yoksa devlet gelirlerindeki spekülatif hareketi ortaya çıkarır. Artık gelir ve gerçek hareketler arasındaki fark bir vergi kesintisinin net maliyetlerini oluşturur. Bu net maliyetler hükümetler için vergi indirimlerinin gerçek maliyetleridir. Bu maliyetler gelir eğrisine dayanan basit muhasebe yöntemiyle belirlenir. Buradaki farklılık iyileştirme politikası ve özelde vergi kesintilerinin ekonominin hem arz hem de talep yönleri üzerinde sahip olduğu etkilerde yatmaktadır. Bunlar vergi indirimlerinden doğan gelir kayıplarını telafi etmek üzere ortaya çıkan iyileştirme işlemleridir. Net maliyetler "muhasebe" yöntemiyle hesaplananlardan daha düşüktür ama hala pozitiftir. Diğer bir deyişle bir vergi kesintisi belli ölçüde kendisini karşılar fakat tamamını değil lerin Politikasına Yönelik Olarak ABD İle Bir Karşılaştırma Tablo 3 Vergi Kesintisinin Hollanda ve ABD'de Etkisi (Yüzde olarak ortalama periyot) Hollanda ABD ( ) ( ) N R N R Talep Etkisi Oranı Arz Etkisi Oranı
12 Yeni Hasılat Oranı Net maliyet Oranı Notlar: N maliyetlerin yüzdesi R elde edilen hasılat yüzdesi Tablo 3 te hesaplarımızı 1980'li yılların başlarında Amerika'da ERTA vergi reformunun sonuçlarını analiz eden Lindsey'in araştırmalarıyla karşılaştırılmıştır. Lindsey biraz farklı bir metodoloji kullanmış ve değerlendirmelerini 1979 vergi gelirlerinin numunesi üzerine dayandırmıştır. Lindsey vergi geliri eğrisini göstermek için bir bireysel vergi getirisi içerisindeki her bir gelir kalemini bu kalemin inceleme dönemine ait gerçek büyüme ortalaması ile birlikte örneğine uyarlamıştır. Kendi sonuçlarımızı ve Lindsey'in bulgularını sekiz oranda özetledik. Bu karşılaştırma bizim makro ekonomik analizlerimiz tutarlı bir makro ekonomik çerçevede yapıldığı, ama Lindsey arz yönlü unsurları makro ekonomik talep etkilerini ve mikro bilgiler setini eklektik bir şekilde ihmal ettiği için dikkatlice yorumlanmalıdır. Bir vergi kesintisinin iyileştirme etkisi Hollanda'da ABD'dekinden daha düşüktür: Amerika'daki %72 ile kıyaslandığında maliyetler Hollanda'da %45 tir. Dolayısıyla burada net maliyet maliyetlerin sadece % 28'idir. Vergi kesintilerinin arz yönlü etkileri Hollanda'da dikkat çekecek ölçüde geniş rol oynar, yüksek arz etkisi oranlarında gösterildiği gibi talep etkisi oranları Hollanda'da Amerika dakinden daha düşüktür. Hollanda'daki yüksek düzeyli vergi yükü ve sosyal güvenlik yardımları ve ekonominin açık olma özelliği göz önüne alındığında bu doğal bir sonuçtur. Literatürden de iyi bir 12
13 şekilde bilindiği gibi iş gücü arzı ve tasarrufların esnekliğine bağlı olarak başlangıçtaki vergi oranı ve vergi kesintisi yüksekse, arz etkileri de yüksek olacaktır. (Browning 1987) Üstelik Hollanda gibi açık ekonomilerde talep artışı ithalatı artırır ve bundan dolayı hükümet harcamalarının gelir çarpanı da bir azalma ortaya çıkar. Göreceli olarak daha kapalı olan Amerika ekonomisinde bu çarpan daha yüksektir ve bundan dolayı bu iyileştirici gelirler milli sınırlar içinde elde edilebilir. Hollanda'da elde edilen canlandırıcı gelirler geniş oranda daha fazla talep uyarılması değil, ekonominin arz yönündeki güçlenmeye hasredilmek zorundadır. Sonuç 1980'lerdeki kesintilerinin neden olduğu vergi kayıplarıyla ilgili gerçek maliyeti bulmak istiyorsak bunun için olağan muhasebe yöntemi yeterli değildir. Statik vergi tabanı üzerine dayanan analizler vergi oranlarının teşvikler yoluyla ekonomi üzerindeki vergilerin etkilerinin derecesini belirlemede başarılı olamaz. Vergi kesintilerinin ekonomik gelişme üzerindeki etkisinin göz ardı edilmesi bir ekonominin dinamizminin yanlış hesaplandığını gösterir. Dolayısıyla vergi kesintilerinin arz ve talep etkileri vergi kesintilerinin vergi gelirleri üzerindeki etkilerini tam bir şekilde gösterebilmek için eş zamanlı olarak dikkate alınmalıdır. Bizim hesaplarımıza göre 1980'li yıllarda Hollanda ve Amerika'daki vergi kesintileri bir muhasebe yönteminin ortaya koyduğundan daha az bir maliyete sahiptir. Buradaki farklılık bizim iyileştirme işlemleri olarak tanımladığımız durumdan ortaya çıkmaktadır: Bir ekonomi, bir vergi kesintisine olumlu olarak tepki göstereceğinden ek gelirler ortaya çıkar. Bu olumlu tepki, (özellikle Hollanda da) ekonominin hem arz hem talep yönünde doğmuştur. 13
14 Amerika daki vergi politikası ile ilgili karşılaştırmalarımız bir yandan, vergi kesintilerinin arz yönlü etkilerinin Hollanda ekonomisi üzerinde büyük rol oynadığını göstermiştir. Diğer yandan talep etlileri küçük ve açık bir ekonomilerde büyük bir ekonomiye kıyasla daha az önemlidir. Bu kısmen Bir açık ekonomideki talepteki artışın ithalatı uyaracağı ve bundan dolayı iç ekonomik büyümede daha küçük bir etkiye sahip olduğu içindir. Diğer yandan geniş ekonomilerle karşılaşıldığında açık ekonomilerde talep etkileri daha azdır. Hollanda'da vergi kesintilerinin arz etkileri daha önemlidir. Çünkü Hollanda'daki vergi yükü ve sosyal güvenlik yardımları Amerika dakinden bir hayli yüksektir. İyileştirme işlemleri temel olmasına rağmen, vergi kesintileri hala vergi gelirlerinin kaybedilmesi açısından bir maliyet içerir. Bu yüzden bütçe açığının büyümesinden kaçınmak için yapılan vergi indirimleri durumunda telafi edici harcama kesintileri her zaman zorunludur. Bu yüzden vergi indirimlerinden kaynaklanan bütçe açıklarındaki artıştan kaçınmak için telafi edici kesintiler her zaman zorunludur. Böylece, harcamalardaki bu kesintiler vergi kesintilerinden daha küçük miktarda olabilir. Referanslar Browning E.K. (1987), `On the marginal welfare cost of taxation', American Economic Review, pp Fullerton D. (1982), `On the possibility of an inverse relationship between tax rates and government revenues', Journal of Public Economics, pp
15 Hansson, I. and C. Stuart, (1993), `The effects of Taxes on Aggregate Labor: A Cross-Country General-Equilibrium Study', The Scandinavian Journal of Economics 95 (3) Jorgenson, D.W. and K.Y. Yung, (1990) `Tax Reform and U.S. Economic Growth', Journal of Political Economy 98 S151-S193 Kam, C.A. de, 1988, Tax Reform in the Welfare State, Groningen University: Groningen. Kam, C.A. de, 1993, `Tax Policies in the 1980s and 1990s: the Case of The Netherlands', in: A. Knoester (ed), Taxation in the United States and Europe: Theory and Practice, MacMillan, London, 1993 pp Keen, M. 1991, `Tax Reform' Oxford review of Economic Policy 7 (3), King R.G. and S. Rebelo (1990), "Public policy and economic growth: developing neoclassical implications," Journal of Political Economy, pp. s126-s150. Lerman, A.H. (1991), Average and marginal income tax, social security and medicare tax rates for four-person families at the same relative positions in the income distribution, , Office of Tax Analysis, Department of the Treasury, Washington D.C. Lindsey, L. (1990), The growth experiment. How the new tax policy is transforming the U.S. economy, Basic Books: New York. Lindbeck A., et al., `Options for economic and political reform in Sweden', Economic Policy 17 (October 1993),
16 Lindbeck, A. (1994) `Overshooting, reform and retreat of the welfare state', De Economist 142 (1), pp OECD (1987), Structural adjustment and economic performance, Paris. OECD (1994), Employment/Unemployment Study: Paris Sandmo A. (1976), Optimal taxation: an introduction to the literature, Journal of Public Economics, pp Sinderen, J. van (1993a), Taxation and economic growth, Economic Modelling, pp Sinderen, J. van (1993b), `Tax Policies in the 1980s and 1990s: the Case of the United States', in A. Knoester (ed), Taxation in the United States and Europe, St. Martin's Press, New York, pp
Makro İktisat II Örnek Sorular. 1. Tüketim fonksiyonu ise otonom vergi çarpanı nedir? (718 78) 2. GSYİH=120
Makro İktisat II Örnek Sorular 1. Tüketim fonksiyonu ise otonom vergi çarpanı nedir? (718 78) 2. GSYİH=120 Tüketim harcamaları = 85 İhracat = 6 İthalat = 4 Hükümet harcamaları = 14 Dolaylı vergiler = 12
Detaylı2015 2017 Yılları Bütçesinin Makroekonomik Çerçevede Değerlendirilmesi
2015 2017 Yılları Bütçesinin Makroekonomik Çerçevede Değerlendirilmesi Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisadi ve Mali Analiz Yüksek Lisansı Bütçe Uygulamaları ve Mali Mevzuat Dersi Kıvanç
DetaylıIS-MP-PC: Kısa Dönem Makroekonomik Model
1 Toplam Talep Toplam Talebin Elde Edilmesi 2 Para Politikası AD Eğrisi 3 4 Eğrisi Toplam Talep Toplam Talebin Elde Edilmesi Keynes (1936), The General Theory of Employment, Interest, and Money Toplam
DetaylıSORU SETİ 11 MİKTAR TEORİSİ TOPLAM ARZ VE TALEP ENFLASYON KLASİK VE KEYNEZYEN YAKLAŞIMLAR PARA
SORU SETİ 11 MİKTAR TEORİSİ TOPLAM ARZ VE TALEP ENFLASYON KLASİK VE KEYNEZYEN YAKLAŞIMLAR PARA Problem 1 (KMS-2001) Kısa dönem toplam arz eğrisinin pozitif eğimli olmasının nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
DetaylıFİNAL ÖNCESİ ÇÖZÜMLÜ DENEME MALİYE POLİTİKASI 1 SORULAR
SORULAR 1- Genişletici maliye politikası uygulanması sonucunda faiz oranının yükselmesine bağlı olarak özel yatırım harcamalarının azalması durumuna ne ad verilir? A) Dışlama etkisi B) Para yanılsaması
Detaylı[AI= Aggregate Income (Toplam Gelir); AE: Aggregate Expenditure (Toplam Harcama)]
88 BÖLÜM 5: TOPLAM GELİR-TOPLAM HARCAMA MODELİ (KEYNESYEN MODEL) Bölüm 4 te Toplam Talep-Toplam Arz modelini (AD-AS modeli) inceledik. Bölüm 5 te ise Toplam Gelir-Toplam Harcama modelini (AI-AE modeli)
Detaylıİçindekiler kısa tablosu
İçindekiler kısa tablosu Önsöz x Rehberli Tur xii Kutulanmış Malzeme xiv Yazarlar Hakkında xx BİRİNCİ KISIM Giriş 1 İktisat ve ekonomi 2 2 Ekonomik analiz araçları 22 3 Arz, talep ve piyasa 42 İKİNCİ KISIM
Detaylı2018/1. Dönem Deneme Sınavı.
1. Aşağıdakilerden hangisi mikro ekonominin konuları arasında yer almamaktadır? A) Tüketici maksimizasyonu B) Faktör piyasası C) Firma maliyetleri D) İşsizlik E) Üretici dengesi 2. Firmanın üretim miktarı
Detaylıgerçekleşen harcamanın mal ve hizmet çıktısına eşit olmasının gerekmemesidir
BÖLÜM 5 Açık Ekonomi Açık Ekonomi Önceki bölümlerde kapalı ekonomi varsayımı yaptık Bu varsayımı terk ediyoruz çünkü ekonomilerin çoğu dışa açıktır. Kapalı ve açık ekonomiler arasındaki fark açık ekonomide
DetaylıKamu bütçesi, Millet Meclisi tarafından onaylanıp kanunlaşan ve devletin planlanan gelir ve harcamalarını gösteren yıllık bir programdır.
97 BÖLÜM 6. KAMU BÜTÇESİ ve MALİYE POLİTİKASI (KEYNESYEN MODEL DEVAMI) Kamu bütçesi, Millet Meclisi tarafından onaylanıp kanunlaşan ve devletin planlanan gelir ve harcamalarını gösteren yıllık bir programdır.
DetaylıBİRİNCİ BÖLÜM... 1 KAYIT DIŞI İSTİHDAM... 1 I. KAYIT DIŞI EKONOMİ...
İÇİNDEKİLER BİRİNCİ BÖLÜM... 1 KAYIT DIŞI İSTİHDAM... 1 I. KAYIT DIŞI EKONOMİ... 1 A. Kayıt Dışı Ekonominin Tanımı ve Kapsamı... 1 B. Kayıt Dışı Ekonominin Nedenleri... 4 C. Kayıt Dışı Ekonominin Büyüklüğü...
DetaylıSAĞLIK HARCAMALARINDA SON DURUM
1 SAĞLIK HARCAMALARINDA SON DURUM Temmuz 2018 Sağlık harcamaları ekonomik kriz sonrası yaşadığı düşüşten sonra artma eğilimi göstermiştir. 2016 yılında sağlık harcamaları, 2017 yılında beklenenden daha
DetaylıFinansal Piyasa Dinamikleri. Yekta NAZLI ynazli@yahoo.com
Finansal Piyasa Dinamikleri Yekta NAZLI ynazli@yahoo.com Neleri İşleyeceğiz? Finansal Sistemin Resmi Makro Göstergeler ve Yorumlanması Para ve Maliye Politikaları Merkez Bankası ve Piyasalar Finansal Piyasalardaki
DetaylıİÇİNDEKİLER Sayfa ÖNSÖZ... v İÇİNDEKİLER... vi GENEL EKONOMİ 1. Ekonominin Tanımı ve Kapsamı... 1 1.1. Ekonomide Kıtlık ve Tercih... 1 1.2.
İÇİNDEKİLER Sayfa ÖNSÖZ... v İÇİNDEKİLER... vi GENEL EKONOMİ 1. Ekonominin Tanımı ve Kapsamı... 1 1.1. Ekonomide Kıtlık ve Tercih... 1 1.2. Ekonominin Tanımı... 3 1.3. Ekonomi Biliminde Yöntem... 4 1.4.
DetaylıOECD Ülkelerinde Çalışanların Sosyal Güvenlik Kesintileri ve Vergisel Yükümlülükleri*
OECD Ülkelerinde Çalışanların Sosyal Güvenlik Kesintileri ve Vergisel Yükümlülükleri* SOCIAL SECURITY CONTRIBUTIONS AND TAX RESPONSIBILITIES OF THE WAGE EARNERS IN OECD COUNTRIES (2012) Doç. Dr. Selda
DetaylıFİYATLAR GENEL DÜZEYİ VE MİLLİ GELİR DENGESİ
FİYATLAR GENEL DÜZEYİ VE MİLLİ GELİR DENGESİ Bu bölümde Fiyatlar genel düzeyi (Fgd) ile MG dengesi arasındaki ilişkiler incelenecek. Mg dengesi; Toplam talep ile toplam arzın kesiştiği noktada bulunacaktır.
DetaylıDünya Ekonomisindeki Son Gelişmeler
Dünya Ekonomisindeki Son Gelişmeler Risk Yönetimi ve Kontrol Genel Müdürlüğü Ekonomik Analiz ve Değerlendirme Dairesi Küresel Ekonomik Görünüm OECD 6 Mayıs ta yaptığı değerlendirmede 2014 yılı için yaptığı
DetaylıİÇİNDEKİLER BÖLÜM 1: EKONOMİ İLE İLGİLİ DÜŞÜNCELER VE TEMEL KAVRAMLAR...
İÇİNDEKİLER BÖLÜM 1: EKONOMİ İLE İLGİLİ DÜŞÜNCELER VE TEMEL KAVRAMLAR... 1 1.1. EKONOMİ İLE İLGİLİ DÜŞÜNCELER... 3 1.1.1. Romalıların Ekonomik Düşünceleri... 3 1.1.2. Orta Çağ da Ekonomik Düşünceler...
Detaylıtepav Mart2011 N201139 POLİTİKANOTU Cari Açığın Sebebini Merak Eden Bütçeye Baksın Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı
POLİTİKANOTU Mart2011 N201139 tepav Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Sarp Kalkan 1 Politika Analisti, Ekonomi Etütleri Cari Açığın Sebebini Merak Eden Bütçeye Baksın Cari açık, uzun yıllardan
DetaylıAB Ülkelerinin Temel Ekonomik Göstergeleri Üye ve Aday Ülkeler
AB inin Temel Ekonomik Göstergeleri Üye ve Sayfa No Nüfus (Bin Kişi) 1 Nüfus Artış Hızı (%) 2 Cari Fiyatlarla GSYİH (Milyar $) 3 Kişi Başına GSYİH ($) 4 Satınalma Gücü Paritesine Göre Kişi Başına GSYİH
DetaylıSemester I. PSPA 105 Introductionto Law Hukuka Giriş C 3 5 ECON 101 Introduction to Economics İktisada Giriş I C 3 5
s Offered in the Undergraduate Program Semester I PUBF 101 PSPA 103 Mathematics for Public Mali Matematik C 3 5 Finance I I Introduction to Social Sosyal Bilimlere Giriş C 3 6 Sciences PSPA 105 Introductionto
DetaylıBüyüme Değerlendirmesi : Çeyrek
Büyüme Değerlendirmesi : 2015 1. Çeyrek 10 Haziran 2015 NET İHRACAT BÜYÜMEYİ SIRTLADI Seyfettin Gürsel, Zümrüt İmamoğlu ve Barış Soybilgen Yönetici özeti TÜİK'in bugün açıkladığı rakamlara göre Gayri Safi
DetaylıCourses Offered in the PhD Program
Courses Offered in the PhD Program Compulsory Courses Course Code Course Title Dersin Adı PUBF 601 Advanced Topics in Public Finance Kamu Maliyesinde İleri Düzey Konular Elective Courses Course Code Course
DetaylıEkonomik Görünüm ve Tahminler: Nisan 2015
Ekonomik Görünüm ve Tahminler: Nisan 215 BÜYÜME DÜŞMEYE DEVAM EDİYOR Zümrüt İmamoğlu* ve Barış Soybilgen ** 13 Nisan 215 Yönetici Özeti Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış Sanayi Üretim Endeksi (SÜE)
DetaylıMAKROİKTİSAT BÖLÜM 1: MAKROEKONOMİYE GENEL BİR BAKIŞ. Mikro kelimesi küçük, Makro kelimesi ise büyük anlamına gelmektedir.
68 MAKROİKTİSAT BÖLÜM 1: MAKROEKONOMİYE GENEL BİR BAKIŞ Mikro kelimesi küçük, Makro kelimesi ise büyük anlamına gelmektedir. Mikroiktisat küçük ekonomik birimler (hanehalkı, firmalar ve piyasalar) ile
DetaylıVergi İndirimleri - Ekonomik Büyüme İlişkisi - Teorik ve Ampirik Bulgular, DEÜ- İİBF Dergisi, Cilt:6, Sayı:2, Yıl 1991, s
Vergi İndirimleri - Ekonomik Büyüme İlişkisi - Teorik ve Ampirik Bulgular, DEÜ- İİBF Dergisi, Cilt:6, Sayı:2, Yıl 1991, s.50-71. ARZ-YÖNLÜ İKTİSAT TEORİSİNDE VERGİ İNDİRİMLERİ VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİ
DetaylıFEDERAL ALMANYA EKONOMİK GELİŞMELER RAPORU Yılı. II. Çeyrek Dönem Değerlendirmesi. Berlin Ekonomi Müşavirliği
FEDERAL ALMANYA EKONOMİK GELİŞMELER RAPORU Yılı II. Çeyrek Dönem Değerlendirmesi Berlin Ekonomi Müşavirliği İÇİNDEKİLER Yönetici Özeti (Genel Görünüm)...... 2 Sektörel Gelişmeler... 5 Cari Denge... 6 Tüketim....
Detaylıiktisaoa GiRiş 7. Ürettiği mala ilişkin talebin fiyat esnekliği değeri bire eşit olan bir firma, söz konusu
2009 BS 3204-1. şağıdakilerden hangisi dayanıksız mal veya hizmet grubu içerisinde ~ almaz? iktiso GiRiş 5. Gelirdeki bir artış karşısında talebi azalan mallara ne ad verili r? ) Benzin B) Mum C) Ekmek
DetaylıCourses Offered in the MSc Program
Courses Offered in the MSc Program Compulsory Courses Course Code Course Title Dersin Adı PUBF 501 Public Expenditure in Theory and Practice Teori ve Uygulamada Kamu Harcamaları PUBF 502 Public Revenue
DetaylıKONU 1: TÜRKİYE EKONOMİSİNDE ( ) İŞGÜCÜ VERİMLİLİĞİ ve YATIRIMLAR İLİŞKİSİ (DOĞRUSAL BAĞINTI ÇÖZÜMLEMESİ) Dr. Halit Suiçmez(iktisatçı-uzman)
KONU 1: TÜRKİYE EKONOMİSİNDE (1987-2007) İŞGÜCÜ VERİMLİLİĞİ ve YATIRIMLAR İLİŞKİSİ (DOĞRUSAL BAĞINTI ÇÖZÜMLEMESİ) Dr. Halit Suiçmez(iktisatçı-uzman) NE YAPILDI? ÖZET - Bu çalışmada, işgücü verimliliği
DetaylıCourses Offered in the MsC Program
Courses Offered in the MsC Program Compulsory Courses Course Code Course Title Dersin Adı PUBF 501 Public Expenditure in Theory and Practice Teori ve Uygulamada Kamu Harcamaları PUBF 502 Public Revenue
DetaylıGiriş İktisat Politikası. İktisat Politikası. Bilgin Bari. 28.Eylül.2015
28.Eylül.2015 1 Giriş Temel Kavramlar Politika Etkilerinin Analizi 2 nın Yürütülmesi Tanımlar Giriş Temel Kavramlar Politika Etkilerinin Analizi İktisat kıt kaynakların etkin dağılımı üzerine çalışır.
DetaylıÇALIŞMA SORULARI TOPLAM TALEP I: MAL-HİZMET (IS) VE PARA (LM) PİYASALARI
ÇALIŞMA SORULARI TOPLAM TALEP I: MAL-HİZMET (IS) VE PARA (LM) PİYASALARI 1. John Maynard Keynes e göre, konjonktürün daralma dönemlerinde görülen düşük gelir ve yüksek işsizliğin nedeni aşağıdakilerden
DetaylıAraştırmacı İlaç Firmaları Derneği AİFD Türkiye 2006 Yılı İlaç Harcamaları Değerlendirmesi. bilgilendirme notu. Sayfa 1
Araştırmacı İlaç Firmaları Derneği AİFD Türkiye 2006 Yılı İlaç Harcamaları Değerlendirmesi bilgilendirme notu Sayfa 1 İçindekiler: Konu Sayfa Genel Değerlendirme: Türk ilaç piyasasında neler oldu?... 3
DetaylıMAKRO İKTİSAT KONUYA İLİŞKİN SORU ÖRNEKLERİ(KARMA)
MAKRO İKTİSAT KONUYA İLİŞKİN SORU ÖRNEKLERİ(KARMA) 1- Bir ekonomide işsizlik ve istihdamdaki değişimler iktisatta hangi alan içinde incelenmektedir? a) Mikro b) Makro c) Para d) Yatırım e) Milli Gelir
DetaylıSORU SETİ 2 TOPLAM HARCAMALAR VE DENGE ÇIKTI
SORU SETİ 2 TOPLAM HARCAMALAR VE DENGE ÇIKTI Problem 1 (KMS-2001) Bir ekonomiyle ilgili olarak aşağıdaki bilgiler verilmiştir: Y net milli geliri, Ca tüketimi, In net yatırımı, Xn net ihracatı, G hükümet
DetaylıORTA VADELİ PROGRAM ( ) 4 Ekim 2016
ORTA VADELİ PROGRAM (2017-2019) 4 Ekim 2016 İçindekiler 1. Dünya Ekonomisi 2. Orta Vadeli Programın Temel Amaçları ve Büyüme Stratejisi 3. Orta Vadeli Programın (2017-2019) Temel Makroekonomik Büyüklükleri
DetaylıİKTİSAT BİLİMİ VE İKTİSATTAKİ TEMEL KAVRAMLAR
İÇİNDEKİLER Önsöz BİRİNCİ BÖLÜM İKTİSAT BİLİMİ VE İKTİSATTAKİ TEMEL KAVRAMLAR 1.1.İktisat Bilimi 1.2.İktisadi Kavramlar 1.2.1.İhtiyaçlar 1.2.2.Mal ve Hizmetler 1.2.3.Üretim 1.2.4.Fayda, Değer ve Fiyat
Detaylı2016 YILI I.DÖNEM AKTÜERLİK SINAVLARI EKONOMİ
SORU 1: Aşağıdakilerden hangisi/hangileri tüm dünyada görülen artan işsizlik oranını açıklamaktadır? I. İşsizlik yardımı miktarının arttırılması II. Sendikalaşma oranında azalma III. İşgücü piyasında etkin
DetaylıHAZIRGİYİM VE KONFEKSİYON SEKTÖRÜ 2017 TEMMUZ AYLIK İHRACAT BİLGİ NOTU. İTKİB Genel Sekreterliği Hazırgiyim ve Konfeksiyon Ar-Ge Şubesi.
HAZIRGİYİM VE KONFEKSİYON SEKTÖRÜ 2017 TEMMUZ AYLIK İHRACAT BİLGİ NOTU Ağustos 2017 1 HAZIRGİYİM VE KONFEKSİYON SEKTÖRÜNÜN 2017 TEMMUZ İHRACAT PERFORMANSI ÜZERİNE KISA DEĞERLENDİRME Yılın İlk 7 Ayında
DetaylıDÜNYA EKONOMİSİNDEKİ GELİŞMELER
DÜNYA EKONOMİSİNDEKİ GELİŞMELER 1.KÜRESEL EKONOMİK GÖRÜNÜM ABD Merkez Bankası FED, 18 Aralık tarihinde tahvil alım programında azaltıma giderek toplam tahvil alım miktarını 85 milyar dolardan 75 milyar
DetaylıORTA VADELİ PROGRAMA İLİŞKİN DEĞERLENDİRME ( )
ORTA VADELİ PROGRAMA İLİŞKİN DEĞERLENDİRME (2014-2016) I- Dünya Ekonomisine İlişkin Öngörüler Orta Vadeli Program ın (OVP) global makroekonomik çerçevesi oluşturulurken, 2014-2016 döneminde; küresel büyümenin
DetaylıDengede; sızıntılar ve enjeksiyonlar eşit olacaktır:
Sızıntılar: Harcama akımından çıkanlar olup, kapalı ekonomide tasarruflar (S) ve vergilerden (TA) oluşmaktadır. Enjeksiyonlar: Harcama akımına yapılan ilaveler olup, kapalı bir ekonomide yatırımlar (I),
DetaylıİKT 207: Mikro iktisat. Faktör Piyasaları
İKT 207: Mikro iktisat Faktör Piyasaları Tartışılacak Konular Tam Rekabetçi Faktör Piyasaları Tam Rekabetçi Faktör Piyasalarında Denge Monopson Gücünün Olduğu Faktör Piyasaları Monopol Gücünün Olduğu Faktör
DetaylıDers Notları Dr. Murat ASLAN. Bu notlar; Prof. Dr. ABUZER PINAR ın MALĠYE POLĠTĠKASI ders kitabından faydalanılarak hazırlanmıştır.
Ders Notları Dr. Murat ASLAN Bu notlar; Prof. Dr. ABUZER PINAR ın MALĠYE POLĠTĠKASI ders kitabından faydalanılarak hazırlanmıştır. genişleme trend Daralma Kriz, küçülme 12,00 Reel Büyüme Hızı Oranı 1950-2008
DetaylıEkonomi II. 21.Enflasyon. Doç.Dr.Tufan BAL. Not:Bu sunun hazırlanmasında büyük oranda Prof.Dr.Tümay ERTEK in Temel Ekonomi kitabından
Ekonomi II 21.Enflasyon Doç.Dr.Tufan BAL Not:Bu sunun hazırlanmasında büyük oranda Prof.Dr.Tümay ERTEK in Temel Ekonomi kitabından faydalanılmıştır. 2 21.1.Nedenlerine Göre Enflasyon 1.Talep Enflasyonu:
Detaylı8. BÖLÜM STAGFLASYONLA MÜCADELEDE MALİYE POLİTİKASI. Dr. Süleyman BOLAT
8. BÖLÜM STAGFLASYONLA MÜCADELEDE MALİYE POLİTİKASI 1 STAGFLASYON Stagflasyon: Üretimde görülen durgunluk ve fiyatlarda yaşanan artışın bir araya gelmesidir. - Durgunluk içinde enflasyon: Reel ekonomik
DetaylıEkonomik Görünüm ve Tahminler: Temmuz 2014
Ekonomik Görünüm ve Tahminler: Temmuz 2014 11 Temmuz 2014 CARİ AÇIK HIZLA AZALIYOR Zümrüt İmamoğlu* ve Barış Soybilgen ** Yönetici Özeti Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış Sanayi Üretim Endeksi (SÜE)
DetaylıIMF KÜRESEL EKONOMİK GÖRÜNÜMÜ
IMF KÜRESEL EKONOMİK GÖRÜNÜMÜ Hazırlayan: Sıla Özsümer AB ve Uluslararası Organizasyonlar Şefliği Uzman Yardımcısı IMF Küresel Ekonomik Görünümü IMF düzenli olarak hazırladığı Küresel Ekonomi Görünümü
DetaylıIS LM MODELİ ÇALIŞMA SORULARI
IS LM MODELİ ÇALIŞMA SORULARI Soru KPSS 2001 Otonom tüketim harcamalarının artması aşağıdakilerin hangisine neden olur? a) Denge üretim düzeyinin artmasına, LM eğrisinin sağa doğru kaymasına b) Denge üretim
DetaylıEĞİTİMİN EKONOMİK TEMELLERİ
EĞİTİMİN EKONOMİK TEMELLERİ Eğitimin Ekonomik Temelleri Ekonomi kökeni Yunanca da ki oikia (ev) ve nomos (kural) kelimelerine dayanır. Ev yönetimi anlamına gelir. Ekonomi yerine, Arapça dan gelen iktisat
Detaylı1 MAKRO EKONOMİNİN DOĞUŞU
İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ III Bölüm 1 MAKRO EKONOMİNİN DOĞUŞU ve TEMEL KAVRAMLAR 11 1.1.Makro Ekonominin Doğuşu 12 1.1.1.Makro Ekonominin Doğuş Süreci 12 1.1.2.Mikro ve Makro Ekonomi Ayrımı 15 1.1.3.Makro Analiz
DetaylıBüyüme Değerlendirmesi : Çeyrek
Büyüme Değerlendirmesi : 2014 3. Çeyrek 10 Aralık 2014 STOKLARDAKİ AZALIŞ BÜYÜMEYİ DÜŞÜRDÜ Seyfettin Gürsel, Zümrüt İmamoğlu ve Ayşenur Acar Yönetici özeti TÜİK'in bugün açıkladığı rakamlara göre Gayri
DetaylıGARANTİ EMEKLİLİK VE HAYAT A.Ş. ALTIN EMEKLİLİK YATIRIM FONU 2013 YILI 6 AYLIK FAALİYET RAPORU 1-Ekonominin Genel durumu Dünya ekonomisi 2013 ü genel olarak bir toparlanma dönemi olarak geride bıraktı.
DetaylıYILDIRIM BEYAZIT ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ MALİYE BÖLÜMÜ LİSANSÜSTÜ PROGRAMLARI
YILDIRIM BEYAZIT ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ MALİYE BÖLÜMÜ LİSANSÜSTÜ PROGRAMLARI YÜKSEK LİSANS PROGRAMLARI MALİYE Tezli Yüksek Lisans Programı Maliye tezli yüksek lisans programının eğitim
Detaylı2010 YILI OCAK-MART DÖNEMİ TÜRKİYE DERİ VE DERİ ÜRÜNLERİ İHRACATI DEĞERLENDİRMESİ
2010 YILI DÖNEMİ TÜRKİYE DERİ VE DERİ ÜRÜNLERİ İHRACATI DEĞERLENDİRMESİ 2010 yılı Ocak-Mart döneminde, Türkiye deri ve deri ürünleri ihracatı % 13,7 artışla 247,8 milyon dolara yükselmiştir. Aynı dönemde
DetaylıSORU SETİ 7 IS-LM MODELİ
SORU SETİ 7 IS-LM MODELİ Problem 1 (KMS-2001) Marjinal tüketim eğiliminin düşük olması aşağıdakilerden hangisini gösterir? A) LM eğrisinin göreli olarak yatık olduğunu B) LM eğrisinin göreli olarak dik
DetaylıİSPANYA ÜLKE RAPORU AĞUSTOS 2017 ULUSLARARASI İLİŞKİLER MÜDÜRLÜĞÜ
İSPANYA ÜLKE RAPORU AĞUSTOS 2017 ULUSLARARASI İLİŞKİLER MÜDÜRLÜĞÜ 1. ÖZET BİLGİLER Resmi Adı : İspanya Krallığı Nüfus : 48.146.136 Dil :İspanyolca (resmi dil), Katalanca, Portekizce. Din :%96 Katolik Yüzölçümü
DetaylıDers içeriği (11. Hafta)
11. Milli Gelir 11.1. Gayri Safi Milli Hasıla 11.2. Gayri safi Yurtiçi Hasıla 11.3. Safi Milli Hasıla 11.4. Milli Gelir 11.5. Nominal ve Reel Milli Gelir 11.6. Şahsi Gelir ve Kullanılabilir Gelir Ders
Detaylıİthalat 5 birim olduğuna göre, toplam talep kaç birimdir?
ÇALIŞMA SORULARI MAKRO İKTİSAT SORU ÇÖZÜMLER 1- Toplam tüketim fonksiyonu C = 120 + 0,8 (Yd) ve T = 50 + 0,2 Y ise, Gelir 2500 birim olduğunda toplam tüketim harcamaları kaçtır? (C: tüketim miktarı, Y:
DetaylıPARA, FAİZ VE MİLLİ GELİR: IS-LM MODELİ
PARA, FAİZ VE MİLLİ GELİR: IS-LM MODELİ Bu bölümde faiz oranlarının belirlenmesi ile faizin denge milli gelir düzeyinin belirlenmesi üzerindeki rolü incelenecektir. IS LM modeli, İngiliz iktisatçılar John
DetaylıIS-LM-BP Grafikleri. A. Sabit kur rejimi ve tam (sınırsız) sermaye hareketliliği altında politikaların etkinliği:
IS-LM-BP Grafikleri A. Sabit kur rejimi ve tam (sınırsız) sermaye hareketliliği altında politikaların etkinliği: A.1. Sabit kur rejimi, sınırlı sermaye hareketliliği ve BP nin eğimi, LM in eğiminden düşükken
DetaylıSağlık Kuruluşlarında Maliyet Yönetimi ve Güncel
Sağlık Kuruluşlarında Maliyet Yönetimi ve Güncel Uygulamalar YRD. DOÇ. DR. EMRE ATILGAN TRAKYA ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK YÖNETİMİ BÖLÜMÜ Sağlık Kurumlarında Maliyet Yönetimi ve Güncel Uygulamalar Sunum Planı:
DetaylıIS-LM-BP Grafikleri. B. Sabit kur rejimi ve tam (sınırsız) sermaye hareketliliği altında politikaların etkinliği:
IS-LM-BP Grafikleri B. Sabit kur rejimi ve tam (sınırsız) sermaye hareketliliği altında politikaların etkinliği: B.1. Sabit kur rejimi ve sınırsız sermaye hareketliliği durumunda para politikasının etkinliğini
Detaylı2.BÖLÜM ÇOKTAN SEÇMELİ
CEVAP ANAHTARI 1.BÖLÜM ÇOKTAN SEÇMELİ 1.(e) 2.(d) 3.(a) 4.(c) 5.(e) 6.(d) 7.(e) 8.(d) 9.(b) 10.(e) 11.(a) 12.(b) 13.(a) 14.(c) 15.(c) 16.(e) 17.(e) 18.(b) 19.(d) 20.(a) 1.BÖLÜM BOŞLUK DOLDURMA 1. gereksinme
DetaylıEkonomi Bülteni. 18 Temmuz 2016, Sayı: 28. Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Veri Akışı
Ekonomi Bülteni, Sayı: 28 Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Veri Akışı Ekonomik Araştırma ve Strateji Dr. Saruhan Özel Ezgi Gülbaş Orhan Kaya 1 DenizBank Ekonomi Bülteni
Detaylı5. İşçi fazlasını, işveren fazlasını ve iş fazlasını şekil yardımıyla gösteriniz.
1. Emeğin marjinal ürününün formulü nedir? 2. İşçi fazlasının formulü nedir? 3. İşveren fazlasının formulü nedir? 4. İş fazlasının formulü nedir? 5. İşçi fazlasını, işveren fazlasını ve iş fazlasını şekil
DetaylıDURGUNLUK VE MALİYE POLİTİKASI
1 DURGUNLUK VE MALİYE POLİTİKASI Durgunluk Tanımı Toplam arz ile toplam talep arasındaki dengesizlik talep eksikliği şeklinde ortaya çıkmakta, toplam talebin uyardığı üretim düzeyinin o ekonominin üretim
DetaylıMaliye Politikası ve Bütçe
Maliye Politikası ve Bütçe Giriş Bütçe ve kamu borcu arasındaki ilişki Bütçe açıklarının, vergi indirimlerinin ve artan kamu harcamalarının kısa veuzun dönem ekonomik etkileri Devlet Bütçesi Bütçe dengesi
DetaylıEkonomik Görünüm ve Tahminler: Aralık 2013
Ekonomik Görünüm ve Tahminler: Aralık 2013 SON ÇEYREKTE GÖRÜNÜM YATAY Zümrüt İmamoğlu* ve Barış Soybilgen 13.12.2013 Yönetici Özeti Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış Sanayi Üretim Endeksi (SÜE)
DetaylıRUS TÜRK İŞADAMLARI BİRLİĞİ (RTİB) AYLIK EKONOMİ RAPORU. Rusya ekonomisindeki gelişmeler: Aralık Rusya Ekonomisi Temel Göstergeler Tablosu
RUS TÜRK İŞADAMLARI BİRLİĞİ (RTİB) AYLIK EKONOMİ RAPORU Rusya ekonomisindeki gelişmeler: Aralık Rusya Ekonomisi Temel Göstergeler Tablosu 11 1 13 1 * GSMH (milyar dolar) 1.9..79 1.86 1.3 1.83 1.578 1.61
Detaylı1 İKTİSAT İLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR
İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ III Bölüm 1 İKTİSAT İLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR 13 1.1.İktisadın Konusu ve Kapsamı 14 1.2. İktisadın Bölümleri 15 1.2.1.Mikro ve Makro İktisat 15 1.2.2. Pozitif İktisat ve Normatif İktisat
DetaylıDış Ticaret Politikası-Giriş Dr. Dilek Seymen Dr. Aslı Seda Bilman
Dış Ticaret Politikası-Giriş Dr. Dilek Seymen Dr. Aslı Seda Bilman 2 Đçerik 1.Dış Ticaret Politikası-Giriş: Tanım, Genel Ekonomi Politikası içindeki Yeri, Teori-Politika Farkı, Devlet Müdahalesinin Gerekliliği;
DetaylıDERS NOTU 09 DIŞLAMA ETKİSİ UYUMLU MALİYE VE PARA POLİTİKALARI PARA ARZI TANIMLARI KLASİK PARA VE FAİZ TEORİLERİ
DERS NOTU 09 DIŞLAMA ETKİSİ UYUMLU MALİYE VE PARA POLİTİKALARI PARA ARZI TANIMLARI KLASİK PARA VE FAİZ TEORİLERİ Bugünki dersin içeriği: 1. MALİYE POLİTİKASI VE DIŞLAMA ETKİSİ... 1 2. UYUMLU MALİYE VE
DetaylıEkonomik Görünüm ve Tahminler: Ekim 2014
Ekonomik Görünüm ve Tahminler: Ekim 2014 ILIMLI BÜYÜME DEVAM EDİYOR Zümrüt İmamoğlu* ve Barış Soybilgen ** 24 Ekim 2014 Yönetici Özeti Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış Sanayi Üretim Endeksi (SÜE)
Detaylı1. Yatırımın Faiz Esnekliği
DERS NOTU 08 YATIRIMIN FAİZ ESNEKLİĞİ, PARA VE MALİYE POLİTİKALARININ ETKİNLİKLERİ, TOPLAM TALEP (AD) EĞRİSİNİN ELDE EDİLİŞİ Bugünki dersin içeriği: 1. YATIRIMIN FAİZ ESNEKLİĞİ... 1 2. PARA VE MALİYE POLİTİKALARININ
DetaylıTablo 7.1: Merkezi Yönetim Bütçe Büyüklükleri
7. Kamu Maliyesi 2016 yılında, maliye politikaları özellikle kamu harcamaları yoluyla büyümeye katkı sağlamıştır. Buna ek olarak, özel tüketimi desteklemek, reel sektöre finansal destek sağlamak ve yatırımı
DetaylıTürkiye Ekonomisi 2014 Bütçe Büyüklükleri ve Bütçe Performansı Raporu
Türkiye Ekonomisi 2014 Bütçe Büyüklükleri ve Bütçe Performansı Raporu HAZIRLAYAN 18.11.2013 RAPOR Doç. Dr. Nazan Susam Doç. Dr. Murat Şeker Araş. Gör. Erkan Kılıçer Türkiye Ekonomisi Bütçe Büyüklükleri
DetaylıTÜRKİYE CERN FIRSATINI KAÇIRDI
DEĞERLENDİRMENOTU Aralık2012 N201288 tepav Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Bilgi ASLANKURT 1 Araştırmacı, Ekonomi Etütleri H. Ekrem CUNEDİOĞLU 2 Araştırmacı, Finans Enstitüsü TÜRKİYE CERN
DetaylıAvrupa Birliği Lizbon Hedefleri ne UlaĢabiliyor mu?
Avrupa Birliği Lizbon Hedefleri ne UlaĢabiliyor mu? Yrd. Doç. Dr. Elif UÇKAN DAĞDEMĠR Anadolu Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, İktisat Bölümü Öğretim Üyesi 1. GĠRĠġ Avrupa Birliği (AB)
DetaylıBÖLÜM I MAKROEKONOMİYE GENEL BİR BAKIŞ
İÇİNDEKİLER BÖLÜM I MAKROEKONOMİYE GENEL BİR BAKIŞ Giriş... 1 1. Makroekonomi Kuramı... 1 2. Makroekonomi Politikası... 2 2.1. Makroekonomi Politikasının Amaçları... 2 2.1.1. Yüksek Üretim ve Çalışma Düzeyi...
DetaylıREEL İŞÇİLİK MALİYETİ ARTIŞI 2012'DEN BERİ HIZLANARAK SÜRÜYOR
REEL İŞÇİLİK MALİYETİ ARTIŞI 2012'DEN BERİ HIZLANARAK SÜRÜYOR 9 Eylül 2016 TÜİK in açıkladığı 2016 yılının ikinci çeyreğine ait imalat sanayii üretim ve istihdam verileri kullanılarak yapılan hesaplamalara
DetaylıİZMİR TİCARET ODASI EKONOMİK KALKINMA VE İŞBİRLİĞİ ÖRGÜTÜ (OECD) TÜRKİYE EKONOMİK TAHMİN ÖZETİ 2017 RAPORU DEĞERLENDİRMESİ
İZMİR TİCARET ODASI EKONOMİK KALKINMA VE İŞBİRLİĞİ ÖRGÜTÜ (OECD) TÜRKİYE EKONOMİK TAHMİN ÖZETİ 2017 RAPORU DEĞERLENDİRMESİ ULUSLARARASI İLİŞKİLER MÜDÜRLÜĞÜ MART 2018 Hazırlayan: Yağmur Özcan Uluslararası
DetaylıMali İzleme Raporu Eylül 2005 Ön Değerlendirme
economicpolicyresearchinstitute ekonomipolitikalarıaraştırmaenstitüsü Mali İzleme Raporu Eylül 2005 Ön Değerlendirme Yönetişim Etütleri Programı uğur mumcu caddesi 80/3 g.o.p ankara türkiye tel: +90 312
Detaylıİstihdam Faiz ve Paranın Genel Teorisi, makro iktisadın kökenini oluşturur.
1-John Maynard Keynes in en önemli eseri ve bu eserin içeriği nedir? İstihdam Faiz ve Paranın Genel Teorisi, makro iktisadın kökenini oluşturur. 2-Keynes in geliştirdiği görüş nedir? Toplam talebin istihdamı
Detaylı2010 OCAK NİSAN DÖNEMİ HALI SEKTÖRÜ İHRACATININ DEĞERLENDİRMESİ
2010 OCAK NİSAN DÖNEMİ HALI SEKTÖRÜ İHRACATININ DEĞERLENDİRMESİ 2010 yılına iyi başlayan ülkemiz halı ihracatı, yılın ilk dört ayının sonunda bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla % 23,1 oranında artarak
DetaylıALMANYA DA SOSYAL GÜVENLİK SİSTEMİ SEÇKİN KESGİN
ALMANYA DA SOSYAL GÜVENLİK SİSTEMİ SEÇKİN KESGİN Almanya; Orta Avrupa da bir ülkedir. Kuzeyinde Kuzey denizi, Danimarka, ve Baltık denizi; doğusunda Polonya ve Çek cumhuriyeti; güneyinde Avusturya ve İsviçre;
DetaylıKıvanç Duru 2015 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Programı Değerlendirmesi
Kıvanç Duru 2015 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Programı Değerlendirmesi Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisadi ve Mali Analiz Yüksek Lisansı Bütçe Uygulamaları ve Mali Mevzuat Dersi 2015 YILI
DetaylıEkonomi Bülteni. 22 Ağustos 2016, Sayı: 33. Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Veri Akışı
Ekonomi Bülteni, Sayı: 33 Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Veri Akışı Ekonomik Araştırma ve Strateji Dr. Saruhan Özel Ezgi Gülbaş Orhan Kaya 1 DenizBank Ekonomi Bülteni
DetaylıOCAK 2019-BÜLTEN 12 MARMARA ÜNİVERSİTESİ İKTİSAT FAKÜLTESİ AYLIK EKONOMİ BÜLTENİ
OCAK 2019-BÜLTEN 12 MARMARA ÜNİVERSİTESİ İKTİSAT FAKÜLTESİ AYLIK EKONOMİ BÜLTENİ 1 Bu Ay 1. Büyümede Duraksama... 2 2. İthalat Düşüyor... 2 3. Sanayi Üretiminde Duraklama... 3 4. İşsizlik Artıyor... 4
DetaylıDERS KODU DERS ADI ZORUNLU TEORİ UYGULAMA LAB KREDİ AKTS Atatürk İlkeleri ve İnkılap AIT181 Tarihi I Zorunlu 2 0 0 2 2
1.YARIYIL LERİ KODU ADI ZORUNLU TEORİ Atatürk İlkeleri ve İnkılap AIT181 Tarihi I Zorunlu 2 0 0 2 2 IKT101 İktisada Giriş I Zorunlu 3 0 0 3 6 IKT103 İktisatçılar İçin Matematik I Zorunlu 3 0 0 3 6 IKT105
DetaylıDünya Ekonomisindeki Son Gelişmeler
Dünya Ekonomisindeki Son Gelişmeler Risk Yönetimi ve Kontrol Genel Müdürlüğü Ekonomik Analiz ve Değerlendirme Dairesi Küresel Ekonomik Görünüm Çin Ekonomisi Nisan-Haziran döneminde bir önceki yılın aynı
DetaylıBÖLGELERE GÖRE DEĞİŞMEKLE BERABER İŞSİZLİK ORANI YÜZDE 30 U AŞIYOR
19/04/2008 2008/9 BASIN BÜLTENİ BÖLGELERE GÖRE DEĞİŞMEKLE BERABER İŞSİZLİK ORANI YÜZDE 30 U AŞIYOR Dünyada işsizlik oranı istihdam halinde olmayan, son üç ay içinde iş aramış ve 15 gün içinde iş başı yapabilecek
DetaylıVERGİ POLİTİKASI ANALİZ ARACI OLARAK KATMA DEĞER VERGİSİ GELİR RASYOSU
VERGİ POLİTİKASI ANALİZ ARACI OLARAK KATMA DEĞER VERGİSİ GELİR RASYOSU Dr. Hasan AYKIN I. GİRİŞ Katma Değer Vergisi (KDV), 1980 lerin ortalarından itibaren pek çok ülkede temel vergi kalemi niteliği kazanmıştır.
DetaylıDünya Ekonomisindeki Son Gelişmeler
Dünya Ekonomisindeki Son Gelişmeler Risk Yönetimi ve Kontrol Genel Müdürlüğü Ekonomik Analiz ve Değerlendirme Dairesi Küresel Ekonomik Görünüm CPB nin açıkladığı verilere göre Haziran ayında bir önceki
DetaylıBASIN TANITIMI TÜRKİYE DE BÜYÜMENİN KISITLARI: BİR ÖNCELİKLENDİRME ÇALIŞMASI
BASIN TANITIMI TÜRKİYE DE BÜYÜMENİN KISITLARI: BİR ÖNCELİKLENDİRME ÇALIŞMASI İzak Atiyas Sabancı Üniversitesi ve Rekabet Forumu Ozan Bakış Rekabet Forumu 29 Kasım 2011 Büyüme performansı 2000 li yıllar,
Detaylı1. Toplam Harcama ve Denge Çıktı
DERS NOTU 03 TOPLAM HARCAMALAR VE DENGE ÇIKTI - I Bugünki dersin içeriği: 1. TOPLAM HARCAMA VE DENGE ÇIKTI... 1 HANEHALKI TÜKETİM VE TASARRUFU... 2 PLANLANAN YATIRIM (I)... 6 2. DENGE TOPLAM ÇIKTI (GELİR)...
DetaylıN VE PARA ARZININ ÖZELL
PARANIN MAKRO EKONOMİDEKİ ROLÜ 1-PARA TALEBİ, PARA ARZI VE FAİZ HADDİ (KEYNESYEN FAİZ TEORİSİ) Klasik ve neoklasik ekonomistlerce öne sürülen faiz teorisinde, faiz haddi, tasarruf arzı ve yatırım talebinin
DetaylıEkonomik Görünüm ve Tahminler: Mayıs 2013
Ekonomik Görünüm ve Tahminler: Mayıs 2013 İLK ÇEYREKTE BÜYÜME ZAYIF Zümrüt İmamoğlu* ve Barış Soybilgen 13.05.2013 Yönetici Özeti Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış Sanayi Üretim Endeksi (SÜE) Mart
Detaylı2010 OCAK MART DÖNEMİ HALI SEKTÖRÜ İHRACATININ DEĞERLENDİRMESİ
2010 OCAK MART DÖNEMİ HALI SEKTÖRÜ İHRACATININ DEĞERLENDİRMESİ 2009 yılında ülkemiz halı ihracatı % 7,2 oranında düşüşle 1 milyar 86 milyon dolar olarak kaydedilmiştir. 2010 yılının ilk çeyreğinin sonunda
Detaylı