BİLİMSEL ARAŞTIRMA GİRİŞ

Transkript

1 BİLİMSEL ARAŞTIRMA GİRİŞ

2 Araştırma: herhangi bir konuyu aydınlatmak, bir probleme çözüm bulmak, belirli kavramlara, kuramlara veya kanunlara ulaşmak için yapılan planlı ve bilimsel bir çalışma

3 Toplumsal Araştırma Araştırmacıların toplumsal dünya hakkında bilimsel temelli bilgi üretmek için sistematik olarak uyguladığı yöntem ve yöntembilimlerin bir toplamıdır Kaynak: Neuman, 2006, s. 2

4 Araştırma ve Bilim birbirini tamamlayan iki etmendir. Araştırma planlı bir etkinliktir. Bilgi, beceri ve tecrübe gerektirir.

5 Araştırma fikri: Kişinin bilgi birikimi ve önceki çalışma alanı ilgisi Kişinin ilgi alanı ile ilgili gözlem ve deneyimlerine Bilim çevresinin etkinliklerine Bölgenin sorunlarına Toplumun gereksinimlerine Bağlı olarak gelişebilir.

6 Araştırma Türleri I Temel araştırmalar Kuram geliştirmeye yönelik bilgi üretmek Varolan bilgiye yenilerini katmak Açıklama -> Ayrıntı saptama -> Neden-sonuç ilişkisi saptama -> Kuram geliştirme Uygulamalı araştırmalar Üretilen bilgilerin değerlendirilmesiyle sorunların fiili çözümü (aksiyon araştırmaları, AR- GE araştırmaları) Türleri: Değerlendirme, aksiyon, toplumsal etki ölçümü

7 Araştırma Türleri II Niceliksel Araştırmalar Maddi olguların ölçümü Değişkenler üzerine odaklanır Güvenilirlik önemli Değerden arındırılmış Bağlamdan bağımsız Denek sayısı çok Araştırmacı olayın dışında Niteliksel Araştırmalar Sosyal gerçekliğin, kültürel anlamın yapısı Etkileşimli süreçlere, olaylara odaklanır Gerçeğe uygunluk önemli Değerler var ve açık Durumla sınırlı Denek sayısı az Tematik analiz Araştırmacı olayın içinde Kaynak: Neuman, 2003, s. 16

8 Nicel Araştırma Sürecinin Aşamaları 1 Konu seç 7 Başkalarını bilgilendir 2 Soruya odaklan 6 Verileri yorumla Kuram 3 Araştırmayı tasarla 5 Verileri analiz et 4 Veri topla Kaynak: Neuman, 2006, s. 15

9 Nitel Araştırma Sürecinin Aşamaları 1 Toplumsal benliği kabul et 7 Başkalarını bilgilendir 2 Bakış açısı benimse 6 Verileri yorumla Kuram 3 Araştırmayı tasarla 5 Verileri analiz et 4 Veri topla Kaynak: Neuman, 2006, s. 15

10 Araştırma Türleri III Keşfedici Temel maddi verilerle aşinalık sağla Koşulların genel bir zihni resmini yarat Gelecekte yapılacak araştırmaların sorularını formüle et Yeni fikirler, hipotezler geliştir Araştırma yapılıp yapılamayacağını kararlaştır Yeni veri bulma ve ölçme teknikleri geliştir Tanımlayıcı Detaylı, doğru bir resim oluştur Eski verilerle çelişen yeni veri bul Yeni bir dizi kategori yarat ya da türleri sınıfla Nedensel bir süreci ya da mekanizmayı belgele Bir durumun arka planını ya da bağlamını rapor et Açıklayıcı Bir kuramın kestirimlerini ya da ilkelerini sına Bir kuramın açıklamasını detaylandır ya da zenginleştir Bir kuramı yeni sorunlara ya da konulara uygula Bir kestirim ya da açıklamayı destekle ya da çürüt Sorun ya da konuları genel bir ilkeyle ilişkilendir Hangi açıklamaların en iyisi olduğunu kararlaştır

11 ARAŞTIRMANIN AŞAMALARI Araştırma sorusunun belirlenmesi Konunun saptanması Konu önce genel olarak anlatılır. Sonra küçük bölümlere ayrılır ve araştırılacak bölüm kesin olarak sınırlandırılır. Sınırlı bölüm ayrıntılı bir biçimde anlatılarak konunun tanımlanması bitirilir. Araştırma kurumları Araştırma raporları Her düzeydeki tezler Araştırma kaynakçaları Bilimsel yayınlar: kitap, dergi, broşür vb. Bilimsel toplantılar Öğretim üyeleri, uzmanlarla tartışmalar Toplum, tabiat

12 Ön gözlemlerin ortaya konulması Kaynak taranması Araştırmacı konu ile ilgili bütün kaynak taramasını kütüphane, veri tabanları ve elektronik ortamlardan gerçekleştirir. Amacın yalın bir şekilde belirlenmesi Problem iyi tanımlanmış ise okuyucu araştırmanın amacını anlayabilir. Bunun için konu açık ve anlaşılır bir şekilde tanımlanmalıdır.

13 Kavramların tanımı: Herkes tarafından aynı anlama gelmeyen ya da değişik yoruma neden olabilecek kavramların tanımlanması yeterlidir. Her kullanılan sözcüğü açıklamak gereksizdir. Ör: çocuk istismarı, aile içi şiddet

14 Varsayımların kurgulanması Araştırma ile test edilmek istenen hipotezler açıkça belirtilmelidir. Bulguların değerlendirilmesinde bunların göz önüne alınması gerekir.

15 Kısıtlayıcı durumlar: Araştırıcı bazı nedenler yüzünden her istediği ya da gerekli gördüğü noktaları incelemek olanağı bulamayabilir ve bazı sınırlar içinde çalışmak zorunda kalabilir. Genellemede bu kısıtlayıcı durumların göz önüne alınması gerekir. Ör: bir işyerinde işçiler üzerinde yapılan çalışmanın sonuçları yalnız bu işyerine genellenebilir.

16 Araştırmanın planlanması Kim, nerede, ne zaman sorularına yanıt verilmesi Diğer bir deyiş ile araştırma kimlerde, nerede ve ne zaman yapılmıştır sorusu yanıtlanır. Araştırma yönteminin belirlenmesi Uygulama takviminin belirlenmesi Değişkenlerin tanımlanması Ölçüm gereçlerinin belirlenmesi Veri toplama araçlarının belirlenmesi

17 Uygulama ve veri toplama yönteminin belirlenmesi Veri girişinin belirlenmesi Uygulamanın zaman takviminin belirlenmesi Girişim var ise ayrıntılanması (kim, nerede, nasıl, kimlere, ne zaman, )

18 Alma ve dışlama kriterlerinin saptanması Örnek büyüklüğünün belirlenmesi Sonuçların ölçüm biçiminin belirlenmesi Analiz yöntemlerinin belirlenmesi (boş tabloların oluşturulması, uygulanacak yönteme ilişkin litaratür bilgisinin yazılması, )

19 Süre ve olanakların belirlenmesi Araştırmanın başında zaman, insangücü, maliyet analizi yapılmalı ve bunlar araştırmanın planında gösterilmedir.

20 Uygulama Sürecin işletilmesi Girişim yapılması Verilerin toplanması Gözlemlerin yapılması Ölçümlerin yapılması Verilerin işlenmesi

21 Çözümleme Verilerin hata kontrolü ve doğruluğunun sınanması Tanımlayıcı bulguların ortaya konulması Çözümleyici yöntemlerin uygulanması Elde edilen analiz sonuçlarının önceden belirlenen tablolar üzerinde gösterilmesi

22 Bulguların tartışılması (yorumlanması) Elde edilen bulguların yorumlanması Araştırma için bulgular ile karşılaştırılması Literatür ışığında elde edilen bulguların yorumlanması Benzer ve zıt yönlerin tartışılması, olası faktörlerin karşılaştırılması

23 Genel sonuçların ortaya konulması Araştırmadan elde edilen genel bulguların tartışma ışığında öz bir şekilde ortaya konulması

24 Araştırmanın rapor, makale, bildiri, kitap, broşür, el notu vb. biçimlerde bilim çevreleri ve gerekiyor ise toplum ile paylaşılması.

25 Konu seçimi için ölçütler Konunun önemi ve özgünlüğü İlk yapılıyor olması Yenilik getirmesi Yeni bir kuram veya bilgi üretmesi Toplum için yeni bir uygulama olması Daha önceden sınanmamış olması

26 Araştırılabilir olması Gözlenebilmeli Veriler toplanabilmeli Değerlendirme ölçütleri olmalı Değerlendirilebilmeli

27 Uygulanabilir olmalı Araştırma konusu Uygulama Ver i toplama

28 Zamanlama araştırma uygulama zamanı önceden belirlenmeli Konunun özelliğine göre zamanlama belirlenmelidir (ör:)

29 Araştırılacak kişiler ve araştırmacılar Araştırmak yapılacak kişiler uygun mu? İşbirliği yapmaya gönüllü mü? Toplu grupta mı, toplumda mı yürütülecek? Aydınlatılmış onam alınmalı. Araştırma yürütücülerin eğitimi (anketör, numune alıcı, analiz yapanlar vb.)

30 Teknik olanaklar Araç gereçler Dökümantasyon Yazılım Ulaşım İletişim

31 Maliyet Kırtasiye Veri toplama araçları Veri toplayıcılar Verilerin işlenmesi ve çözümlenmesi Ulaşım Yazım Basım Hacırah Kiralama Satınalma

32 Araştırmacının özelliklerine uygunluğu Araştırmacının deneyimi Araştırmacının ilgisi Problemin genellenebilirliği Etik konular

33 VERİ Bir olayı aydınlatmak, bir gerçeği ortaya çıkarmak, bir kavrama ulaşmak, bir yargıya varabilmek için gerekli olan materyal (bilgi, belge, madde vb) Üzerinde inceleme yapılan materyal

34 Veri toplamada genel prensipler Veri toplama planlı bir işlemdir. Hangi amaçla, neyin, ne şekilde, nasıl, hangi sürede, nerede ve kimler tarafından toplanacağı önceden belirlenir. Bunun için:

35 Amaç saptanır: niçin toplanacaktır, hangi kavram, kuram, öneriler ve sonuçlara varılacaktır. Hangi veriler toplanacaktır: Gerekli olan veri nedir? Hangi veriler amaca ulaşmayı sağlayacaktır? Gereksiz verileri toplamaktan nasıl sakınmalıyız?

36 Veri toplama tekniği nedir? Anket, gözlem, ölçüm, tarama testleri vb. yöntemler kimler tarafından, nerede, ne zaman ve hangi koşullar altında toplanacak, kaydedilecektir.

37 Değerlendirme nasıl ve kim tarafından yapılacaktır? Ölçüm materyalinin değerlendiriciler tarafından incelenmesi ve karar varılması nasıl olacak (tek veya çift taraflı farkına vardırmama, tek değerlendirici-iki veya daha fazla değerlendirici uzman vb.) Elde edilen bulgular nasıl incelenecek (tablo, grafik, tanımlayıcı ölçütler, analiz yöntemleri neler olacak)

38 Veriler nasıl saklanacak ve kullanıcıların nasıl kullanacağının önceden belirlenir. Kullanıcılar verileri nasıl saklayacak Değerlendirme sonuçları nasıl kullanılacak Veriler yeniden nasıl kullanılabilecek

39 Verinin Özellikleri Veri doğru olmalıdır Yan tutmadan, doğru bir veri toplanmalıdır Veri geçerli olmalıdır Elde edilen veri ölçülmek istenen özelliği, diğer farklı bir durum ile karıştırmadan ölçebilmelidir

40 Veri güvenilir olmalıdır. Aynı durumu değişik zaman dilimlerinde aynı şekilde yanıtlayabilmelidir. Tutarlı yanıtlar verebilmelidir.

41 Veri kullanılabilir olmalıdır Veriler herkes tarafından kullanılabilir ve denetlenebilir olmalıdır Veri yararlı olmalıdır Toplanan veri belirli bir konuyu aydınlatabiliyor veya çözüm sağlayabiliyor ise yararlıdır.

42 Veri eksiksiz olmalıdır Soruyu yanıtlayabilecek her türlü veri eksiksiz bir şekilde toplanabilmelidir.

43 Verinin özelliklerini etkileyen etmenler Veri kaynağı ile ilgili etmenler: Veri kayıtlardan toplanıyor ise: kayıtlar düzenli, doğru ve gerekli bilgiyi içermelidir Anket ile toplanıyor ise, doğru, gerçek, dürüst yanıtlar olmalıdır Gözlem ile toplanıyor ise, gözlemcinin yan tutmaması, farkına vardırmama gibi ilkelere uyması

44 Form ile ilgili etmenler Yanıtlayıcının özelliklerine uygun Bilgi toplama akışı yanıtlayıcıya uygun bir düzende Anlaşılır sorular barındıran Yanıt seçenekleri açık ve uygun Gerektiğinde açıklama yapmaya uygun

45 Veri toplayan kişiye ait özellikler Tarafsız, gayretli, titiz, yan tutmayan Yönlendirici olmayan Veriyi doğru toplayıp kaydedebilecek özellikte Toplanacak veri ile ilgili eğitimli olmalıdır

46 Kişi, kurum ve kuruluşların izni Verinin toplanacağı kişiden öncelikle bir onam formu doldurması istenmelidir. Ayrıca bir kurum ya da kuruluşta yapılacak ise önceden izin alınmış olması gerekir Yanıtlayıcıların kimliğinin gizliliği doğru yanıt elde edebilmek için önemlidir.

47 Verinin denetimi Veri toplama aşamasında denetim Toplanan verilerin denetimi Hata kontrolü Özel ölçütlerin hesaplanması yoluyla denetim.