TARİHÎ TÜRK DİLİ ALANINDA UZUNLUK/MESAFE ÖLÇÜMÜNDE KULLANILAN BİRİMLER
|
|
- Altan Şafak
- 8 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 1413 TARİHÎ TÜRK DİLİ ALANINDA UZUNLUK/MESAFE ÖLÇÜMÜNDE KULLANILAN BİRİMLER ÖZYETKİN, A. Melek * TÜRKİYE/TУРЦИЯ Bilindiği gibi bir şeyin uzunluğunun, büyüklüğünün ve ağırlığının mukayesesi için ölçü birimlerine ihtiyaç vardır. Belirli birimler ile yapılan kıyaslama neticesinde ölçü kavramının gerekleri yerine getirilir. Daha önce Eski Türkçe sahasındaki ölçü terimleri üzerine yaptığımız çalışmada, tarihsel dönemlerden bugüne uzanan süreçte Türkçede kullanılan ölçü birimlerinin çeşitliliğine ve dikkat çekici yapısına değinmiştik. 1 Bu bildiride, konuyu daha dar bir kapsamda ele alarak; tarihi Türk dili alanındaki Türkçe metinlerden tespit ettiğimiz, uzunluk/ mesafe ile ilgili somut ve soyut özellikteki birimler üzerinde duracağız. Uzunluk deyince bir cismin boyunu ifade eden büyüklüğü anlıyoruz. Bu büyüklük en, boy ve yükseklik yönlerinde olabilir. Uzunluk, fizikte mesafe uzaklık kavramıyla eşdeğer anlamda kullanılmaktadır. Dolayısıyla bu iki kavram günlük hayattaki kullanımda içiçe geçmiş kavramlar olarak görülebilir. Türklerin uzunluk/mesafe ölçümündeki düşünme ve somutlaştırma şekilleri, bu alanda yapılan metaforlar, kültürel ve psikolojik altyapı bakımından dikkat çekici olup, birçok açıdan incelenmesi gereken zengin bir malzeme sunmaktadır. Öncelikle genel olarak tarihsel metinlerimizde geçen, uzunluk/mesafe ölçümünde bir nesnenin en, boy ve yüksekliğini belirlemek için kullanılan birimleri yapısal özelliklerine göre tasnif ederek konuya genel bir giriş yapabiliriz: Antropometrik birimler: Bunlar bütün dillerde ve kültürlerde ortak olan ölçü birimleridir. İnsanın vücut organlarından yararlanarak doğal yollarla oluşturduğu birimlerin, tüm dillerde olduğu gibi Türkçede de bugüne uzanan kullanım alanları vardır. Eski Türkçe metinlerde antropometrik ölçülendirmede mesafe veya uzunluk ölçmede karşımıza çıkan Türkçe kökenli adak ~ ayak ayak (ED 45a-b), kol kol (ED 614b-615a), maŋ adım (ED 766b), erŋek parmak (ED 234b), çigin dirsek (ED 415b), kulaç (ED 618a-b, TMEN 1502), karı (ED 644b-645a, TMEN 1477), tiz ~ diz vb. geçer. Dilin aslî unsurlarından yararlanılarak ortaya konan bu antropometrik ölçülendirme yanında, özellikle geç Eski Türkçe metinlerde ölçü sisteminde büyük ölçüde Çin tesiri dikkati çeker. Hatta * A.Ü., DTCF, TDE Bölümü. Sıhhıye, Ankara/TÜRKİYE. e-posta: ozyetgin@gmail.com. 1 A. Melek Özyetgin, Eski Türkçede Ölçü, Mustafa Canpolat Armağanı, Yay.: Aysu Ata, Mehmet Ölmez, Ankara 2003,
2 1414 antropometrik birimlerin yaygın kullanılan Türkçe karşılıkları yanında Çince kökenli kelimeler de çıg ayak (ED 404b2, TMEN 1155), tsun parmak (ED 555b) gibi metinlerde bir arada geçer. Bu etkilenmede kuşkusuz Çinle olan köklü ilişkilerin, ortak tarihi, kültürel ve ekonomik ilişkilerin etkili olduğunu düşünmek gerekir. Eski Türk ölçü sistemini, özellikle Uygur sahasında, büyük ölçüde Çin tesiri altında şekillendirmiştir. Uygurların Çinlilerle yoğun ticarî faaliyetleri olmuştur. Bu nedenle, Uygurlar Çin pazarıyla uygunlaşabilmek amacıyla, ölçü konusunda standartlaşmış ve Çince ölçü birimlerini tercih etmiştir. Yine antropometrik birimlerin standart bir ayarda kabul edilerek metrik değerlerinin uzunluk ve mesafe için kullanımını eski metinlerde görüyoruz. Eski Türkçe döneminde özellikle bu terimlerdeki Çin kökenli birimlerin kullanımları dikkati çekiyor. Örneğin şıg ~ şık katı nesneler (tahıl vb.) için kullanılan ağırlık ölçü birimi; yer, arazi ölçü birimi < Çin shī < źiäk Stein (Gabain 1973: 62); ED 867b şık (< Çin. shih) as a measure of capacity, ten pecks conventionally 2,5 bushels. (Yamada 1971: ); çıg < Çin. ch ih (Giles I, 992), Orta Çin. chyek uzunluk ölçü birimi Çin tsch ik ayak = 10 tsun. ED 404b 2çıg a Chinese foot about 35 cm; Çin. bere uzunluk ölçüsü (ED355b). İslâm çevresine girilmesiyle birlikte Türklerde ölçü sistemi, bütünüyle Arap sistemine göre, gelenekten gelen yerli unsurları da içine alarak yeniden düzenlenmiş ve şekillendirilmiştir. Ayrıca bu ölçü birimleri bölgeden bölgeye, dönemden döneme değişebilen metrik değerlere de sahip olmuştur. Örneğin Osmanlı devletindeki uzunluk ölçü birimi olarak arşın kullanılmış olmakla beraber, çarşı arşını ile mimar arşını (Zira-ı Mimari/Zira) ve dolayısıyla alt birimleri de birbirinden farklıdır. Örn. Çarşı ölçüleri 1 Arşın 0,6858 m.; 1 Rub (urub) 0,0857 m. (1/8 Arşın); 1 Kerrab (Kirâh) 0,0428 m. (1/16 Arşın); 1 Endaze 0,6525 m.; Mimar ölçüleri 1 Arşın (Zira) 0, m.; 1 Parmak (1/24 zira) 0, m.; 1 Hat (1/12 parmak) 0, m.; 1 Nokta (1/12 hat) 0, m Bildirimizde özellikle üzerinde duracağımız; uzunluk ve mesafe ölçümünde karşımıza çıkan bir başka uygulama da doğadaki somut nesnelerden yararlanılarak ortaya koyulan ölçümlerdir. Fiziki nesneler ve maddeler bizim dünyayı algılamamızın esasıdır. Uzunluk/mesafe ölçümünde birim olarak doğada yer alan somut nesnelerin kültüre göre şekillendiğini söyleyebiliriz. Tarihsel dönemlerde askeri bir toplum olan Türklerde, gündelik hayatın bir parçası olarak süŋük, mızrak, ok gibi askeri aletlerin ölçüde birim olarak kullanılması dikkat çekicidir. Bunun yanında yıgaç ~ ıgaç, ip ~ tanap (ölçü ipi) ~ urgan, taş da mesafe ölçümünde kullanılan birimler olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu birimlerin de tarihsel alanlarda, bölgeden bölgeye değişebilen metrik değerleri vardır. Örneğin ıgaç ~ yıgaç ağaç özellikle mesafe ölçümlerinde, yaklaşık 5 kilometrelik (bir fersah) uzaklık için ıgaç bir birim olarak kullanılmıştır (ED 79b). Kâşgarlı Mahmut un Divan ında bir yıgaç yer bir fersah yer anlamında yıgaç fersah,
3 1415 eski bir yer ölçüsü (DLT III, 8) olarak geçmektedir. Dede Korkut kitabında agaç 1 km.ye kadar olan bir uzunluk birimi (TTS I, 26) şeklinde geçer. Ele aldığımız örneklerde, kaynağını doğadaki cansız varlık ve maddelerden alan ve uzunluk/mesafe ölçümünde kullanılan metaforlar dikkati çekmektedir. Bilindiği gibi metafor, iki kavram arasındaki benzerlik ve bağa bağlı olarak; bir kavramın bir başka kavram ile anlatılmasıdır. Bir nesnenin özelliklerinin başka bir çarpıcı nesne veya onun özellikleri ile anlatılması şeklinde bir şemalama ile dilde temel anlamda nesne (cansız şey) anlatan söz, başka bir nesneyi (cansız şeyi) estetik olarak adlandırmak için metaforik olarak kullanılır. 2 Metaforların esasında benzetme vardır ve çoğunlukla tamlamalardan oluşmuş ögeler şeklinde karşımıza çıkar. Metinlerde ölçü birimleriyle ilgili metaforların belirli kalıplar içinde verildiğini görüyoruz. İşlevleri arasında ölçü bildiren kelimeler yapma da bulunan fiilden isim yapım eki -(X)m 3 ile bir kelimesi deyimsel bir kullanım içinde, uzunluk/mesafe ölçümlerinde görev almaktadır: (bir) -m (nesne) Divan da geçen bir yügrüm yer bir koşuşla gidilecek kadar yer. yügür- koşmak fiilinden -m ile türetilen yügrüm < yügür-üm bir koşuluk yer (DLT III, 47) anlamında geçer. -m ekiyle türetilmiş diğer bir ölçü kavramı DLT de geçen turum <turum birinin boyu kadarınca olan uzunluk (DLT I, 396). Özellikle uzunluk ölçümlerinde insan bedeninin birim olarak kullanıldığını biliyoruz. Burada turum kelimesi boy kelimesinin eş anlamlısı olup kişi boyu (Bab.), adam boyu (DS) şeklindeki uzunluk/derinlik ölçümlerinde eş kullanımda olan bir şekildir. Divan da bir er turumu suv bir adam boyu su cümlesinde bir nesnenin derinliğinin ölçümünde birim olarak karşımıza çıkıyor. DLT de aynı zamanda turumla- suyun derinliğini boyu ile ölçmek fiili de geçmektedir. Ölçü kelimelerinden -m nin türevlerinden atım menzil, mesafe anlamında genel bir ölçü bildiren terim olarak tarihi Türk dili alanında kullanılmıştır: atım (<at-ım) (ED59b) tek atış, a single shot. Bir ok atımının ulaştığı mesafe. atım atış, atım (DLT III, 59); Çağ. ok atımı a distance of a bow-shot (Sang.). TTS atım yeri Ok, kurşun menzili, okun ve kurşunun erişebileceği yer (I, 275). Ok atımı bir okun gidebileceği mesafe. Farklı tarihsel metinlerde aynı kullanımda gez atımı, tir atımı (Çağ.) da geçmektedir. Buradaki metafor modeli, kaynak alan olan ok ile hedef alanı olan mesafe arasındaki mantıksal 2 Melek Erdem, Türkmen Türkçesinde Metaforlar, KÖKSAV: Tengrim Türklük Bilgisi Araştırmaları Dizisi: 6, Ankara 2003, s Marcel Erdal, Old Turkic Word Formation, I, Wiesbaden 1991, s. 291.
4 1416 ilişkilendirmeyle ortaya çıkar. Burada metafor şemasında birim olarak kullanılan ok (~ tir), teğet ve çizgisel hareket eden bir nesnedir. Ve hızlı bir nesne olarak varılacak uzak ve aşağı yukarı belirli bir mesafeyi gösterir. Çünkü okların da metrik açıdan bilinen bir menzili vardır. Burada hedef olarak belirli bir uzaklığı gösteren bu ölçü metaforunda maddenin fonksiyonel özelliğinin kaynak olarak alındığını görüyoruz. Ok ile ilgili bir başka kelime oktam Bir ok atımı (DLT I, 107), bir oktam yer bir ok atımı yer, bir okun gidebileceği mesafe ibaresinde geçmektedir. Clauson kelimeyi tek veri olarak değerlendirmiştir. Kelime ok+ta-> okta- ok atmak (Erdal II, 456) fiilinden ölçü kelimeleri yapma işlevi olan -m ile türetilmiş bir şekildir. Kelime tarihi alanda başka yerde tespit edilememiştir. Bununla birlikte modern lehçelerde geçmektedir. Osmanlı sahasında bir 16. yüzıl metninde taş atımı yer, kendü diyarımızdan bir yer istedüm, bir atseğirdimi miktarı ve üç taş atımı yer bana tayin eyledi (TTS I, 274) belirli bir uzunluğa işaret eden ölçü birimi olarak geçiyor. Çağatay sahasında, Babürname de ise taş ın birim olarak değeri daha farklıdır: deve adımı veya tırıs giden bir atın bir saatte katettiği mesafe anlamında geçer. Yine askerî kültürden gelen somut nesnelerin uzunluk için birim olarak kullanıldığı bir başka örnek; Orhon yazıtlarında geçen süŋüg batımı karıg söküpen kögmen yışıg toga yorıp kırkız bodunug uda basdımız Mızrak batımı karı söküp Kögmen dağlarını aşarak Kırgız halkını uykuda (iken) bastık (KT D35, BK D26-27) cümlesindeki süŋüg batımı karıg ibaresinde karın derinliğinin ölçümünde doğadan bir nesne, süŋüg ün mızrak ölçü birimi olarak kullanımı ilgi çekicidir. Burada kaynağını süŋüg ün fonksiyonel özelliğinden alan metaforik bir kullanım vardır. Belirli bir uzunlukta olan süŋüg mızrak, derinlik ölçümü için kullanılmıştır. Yukarıda örneklerini işlediğimiz metaforik yapıda kullanılan -m ile türetilmiş kelimeler yanında, tarihi Türkçenin sözvarlığında uzunluk kavramına ad olan kelimeler de somut nesnelerle birlikte uzunluk/mesafe ölçümünde kullanılmıştır. DLT de bu türden ölçü kelimeleri geçmektedir: Örneğin turk (<tur-k) bir cismin uzunluğu, boyu (I, 349) bir süngü turkı bir süngü uzunluğunca. Clauson kelimenin bir şeyin uzunluğu anlamında olduğunu söyler. (ED537b). Kelime Kırg. Kaz. turk, Trkm. durk, Tuv. durt olarak yaşar. Clauson kelimenin tur- fiil kökünden türetildiğini söyler. Kelime Budist metinlerde de geçer altırar yegirmi erŋek turkı onaltışar parmak uzunluğunda.., tört eŋrek /// turkınça yer (AbitAnk.82) (Erdal I, ). DLT de bu isimden türemiş turkla- ölçmek fiili de geçmektedir (III, 445). Özellikle insanın boyunun ölçümünde kullanılan metaforik kullanımlar da Divan da dikkati çeker: erŋeyü çok kısa boylu, boyu iki arşın olan adam, cüce (I, 136). Bu kelime muhtemelen erŋek parmak kelimesiyle ilgili olmalıdır.
5 1417 Kelimenin kökeni açık değildir. Yine tapı ne uzun ne kısa, orta (III, 216). Bodı tapı er a man of moderate stature. Büktel orta boylu, insan hakkında (I, 481), büktel er orta boylu adam. Taylaŋ er boylu poslu adam Bir başka metaforik kullanım sın boy, pos (III, 138), sınlıg boylu, poslu (III, 138). sın the human body (ED832a) hence stature, height, external apperance (Kırg.Kzk. Nog.), bodlug sınlıg kişi a tall men (III, 138), bod sın (hend.) (KB); tal bodlug boyu düzgünce kişi, en çok ince, uzun cariyeler için kullanılır (III, 156). Burada ölçü birimi olarak kullanılan tal düzgün ve uzun bir nesne olarak, uzun boya metafor olarak kullanılmıştır. Uzunluk/mesafe ölçümünde kullanılan metaforlarda en dikkat çekici olanı at ile ilgili olanlarıdır. Bozkır Türk kültüründe en önemli unsurlardan olan, gündelik hayatın ayrılmaz parçası at; at oruukı, at ayagı, at yorukı, at yürüyüşü, at adımı gibi ibarelerde, mesafe ölçümünde kullanılmıştır. Tonyukuk Yazıtı nda geçen: az yir yolı anı birle (?)... ermiş bir at oruukı ermiş Az ülkesi yolu Anı ırmağı boyunca imiş (ancak) bir atın geçebileceği kadar imiş (Ton. D 24). 4 Bu ibarede oruk yol path (ED215a) anlamındadır. at oruukı ibaresinde, yolun genişliğinin ölçümünde birim olarak bir atın geçebileceği genişlikte metaforuna dayanılmıştır. Burada metaforun kaynağı at olup hedef bir yerin genişliğinin ölçümüdür. Orta dönem metinlerinde aynı kullanımda at ayagı ibaresi de metaforik bir kullanım olarak genişlik ölçümü için geçmektedir. Yine uzaklık/mesafe için atla ilgili bir başka metaforik kullanım eşg/kin uzun yol (DLT I, 109) kelimesidir. Kelime genel Türkçenin sözvarlığında at için kullanılmıştır: eşgin hızlı yürüme, rahvan (ED 260b). Osm. eşkin açık adımlarla hızlı yürüyen (at) (TTS III, 1556) anlamındadır. Bu metafor modelinde kaynak olarak atın yürüyüş özelliklerine dayanılarak, kısa at adımlarıyla olan uzun yolculuğa işaret edilmiştir. at yorukı, at yürüyüşü, at adımı gibi tarihsel metinlerde geçen kullanımlar da bu metafor modeline uyan biçimlerdir. Uzunluk/mesafe ölçümlerindeki bir başka metafor modeli, kaynağını insan vücuduyla, duyu organlarından alanlardır. İnsanın duyu organlarıyla ilgili olarak meydana getirilmiş mesafe ölçümlerinde belirli sınırlar ve farklılıklar vardır. Uzaklık-yakınlık derecesine göre kullanılan ölçü birimlerinde de farklılıklar olur. Örneğin gözün ve kulağın ulaşabildiği mesafeler birbirinden farklıdır ve ayrıca insan bedeninde duyuların ulaşabildiği mesafeler de tahmine dayalıdır. Mesafe, uzaklık-yakınlık derecesinin ölçümünde kullanılan birime göre ölçü farklılık gösterir. 5 Bir göz görümü ifadesi, bir çagrımlık yerden daha uzak bir mesafeyi ifade eder. Bugünkü modern Türk dili alanında da bu kullanımlar vardır: göz 4 Talat Tekin, Tunyukuk Yazıtı, Simurg: Ankara Melek Erdem, Türkmen Türkçesinde Metaforlar, KÖKSAV: Tengrim Türklük Bilgisi Araştırmaları Dizisi: 6, Ankara 2003, s. 210.
6 1418 alabildiğine gözün görebileceği en uzak mesafeler (TSl. 787), çağrım yüksek bir sesin yetişebileceği kadar uzaklık (TSl. 382), bir çagrımlık yer vb. tüm bunlar metaforik kullanımlar olarak dikkati çeker. Bu türden duyu organlarıyla ilgili metaforik kullanımlar, Eski Türk yazıtlarında da geçmektedir: közün körmedük kulkakın eşidmedük bodunumın ilgerü kün tugsıkıŋa birigerü kün ortusıŋa kurıgaru kün batsıkıŋa yırıgaru tün ortusıŋa tegi konturtum gözle görülmedik, kulakla işitilmedik (kadar çok) halkımı ileride gün doğusuna, güneyde gün ortasına, geride gün batısına, kuzeyde gece ortasına kadar (uzanan geniş topraklarım üzerinde) yerleştirdim (BK K 11). Bilge Kağan Yazıtı nda geçen bu cümledeki közün körmedük kulkakın eşidmedük bodunum cümlesini Talat Tekin gözle görülmedik, kulakla işitilmedik (kadar çok) anlamında miktar bildiren bir ölçü birimi olarak değerlendirmiştir. Ancak burada halkın sayıca çokluğundan ziyade, bu metaforik yapıyı gözün göremeyeceği kulağın işitemeyeceği kadar uzak mesafelerde yaşayan anlamında düşünülebileceğini söyleyebiliriz. Tarihsel metinlerde uzunluk/mesafe ölçümü için kullanılan bu türden metaforik ibarelerin sayısını kuşkusuz artırmak mümkündür. Türkçe kavramlaştırma özelliği bakımından son derece zengin bir dildir. Ölçü konusunda metrik değerler olmakla birlikte, uzaklık/mesafe kavramlarının daha belirgin ifade edilmesinde önemli rol oynayan metaforlu yapıların, dilin bu zengin kavramlaştırma yönünü ortaya çıkarması açısından dikkatle ele alınması gerekir. Edebi metinlerimizin bu açıdan da değerlendirilmesi gerekmektedir. Kültürün ayrılmaz bir parçası olan dili, o kültüre sahip olanların duygu ve düşüncelerini yansıtan bir ayna olarak düşünebiliriz. Her kültürde sözvarlığı, insan ile doğal çevresi arasındaki ilişkiyi yansıtır ve insan hayat tarzına tanıklık eder. 6 Konumuz gereği ele aldığımız uzunluk/mesafe ölçümlerinde somut ve soyut birimlere dayalı metaforik kullanımlar da Türklerin yaşam ve düşünce tarzından, tecrübelerinden yansıyan unsurlardan kaynaklanmaktadır. KAYNAKÇA VE KISALTMALAR Atalay, Besim, ( ). Divanü Lugati t-türk Tercümesi, C. I-Iv, Türk Dil Kurumu Yayınları: Ankara. Clauson, Sir Gerard, (1972). An Etymological Dictionary of Pre- Thirteenth-Century Turkish, Oxford. DLT: Bkz.: Atalay. Doerfer, G., ( ). Türkische Und Mongolische Elemente İm Neupersischen, I-IV, Wiesbaden. Ed: Bkz.: Clauson (1972). 6 Melek Erdem, a.g.e., s. 291.
7 1419 Erdem, Melek, (2003). Türkmen Türkçesinde Metaforlar, Köksav: Tengrim Türklük Bilgisi Araştırmaları Dizisi: 6, Ankara 2003, Erdal, Marcel, (1991). Old Turkic Word Formation, A Functional Approach To The Lexicon, Vol. I-II, Wiesbaden. Gabain, Annemarie Von, (1973). Das Leben Im Uigurischen Königreich Von Qoço ( ), Wiesbaden. Giles, H. A., Chinese-English Dictionary, London Özyetgin, A. Melek, (2003). Eski Türkçede Ölçü, Mustafa Canpolat Armağanı, Yay. Aysu Ata, Mehmet Ölmez, Ankara 2003, Tekin, Talat, (1988). Orhun Yazıtları, Türk Dil Kurumu Yayınları: Ankara , (1994). Tunyukuk Yazıtı, Ankara. Tmen: Bkz.: Doerfer. Tsl. Türkçe Sözlük, 25. Baskı, Türk Dil Kurumu: Ankara Tts: Tarama Sözlüğü, 6 C., Türk Dil Kurumu Yayınları: Ankara Yamada, N., (1971). Four Notes On Several Names For Weights And Measures İn Uighur Documents, In: L. Liget (Ed.), Studia Turcica, Budapest, , (1993). Sammlung Uigurischer Kontrakte. Hrsg. Von Juten Oda, Peter Zieme, Hiroshi Umera Und Takao Moriyasu Osaka. Zieme, P.-Kara, G. (1978). Ein Uigurisches Totenbuch, Nāropas Lehre in Uigurischer Übersetzung, Akadémiai Kiadó, Budapest.
8 1420
ÖZGEÇMİŞ. Yüksek Lisans Tezi: Çin in Ming Döneminde Yapılmış olan Türkçe-Uygurca Sözlük: Ġdikut Mahkemesi Sözlüğü (1997 Ankara)
ÖZGEÇMİŞ 1. Adı Soyadı: Mağfiret Kemal YUNUSOĞLU 2. Doğum yeri ve tarihi: DT, Gulca 3. Çalıştığı kurum: T.C. Beykent Üniversitesi, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü 4. Unvanı: Yar.Doç.Dr. 5. Öğrenim Durumu:
DetaylıTürk Dili Anabilim Dalı- Tezli Yüksek Lisans (Sak.Üni.Ort) Programı Ders İçerikleri
Türk Dili Anabilim Dalı- Tezli Yüksek Lisans (Sak.Üni.Ort) Programı Ders İçerikleri 1. Yıl - Güz 1. Yarıyıl Ders Planı SOSYAL BİLİMLERDE ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ TDE729 1 3 + 0 6 Sosyal bilimlerle ilişkili
DetaylıTürklerin Anayurdu ve Göçler Video Ders Anlatımı
Türklerin Anayurdu ve Göçler Video Ders Anlatımı III. ÜNİTE TÜRKLERİN TARİH SAHNESİNE ÇIKIŞI VE İLK TÜRK DEVLETLERİ ( BAŞLANGIÇTAN X. YÜZYILA KADAR ) A- TÜRKLERİN TARİH SAHNESİNE ÇIKIŞI I-Türk Adının Anlamı
DetaylıDEDE KORKUT KİTABI NDA tur- FİİLİ
DEDE KORKUT KİTABI NDA tur- FİİLİ Ali AKAR * ÖZET Batı Oğuzcasının en önemli ortak metinlerinden sayılan Dede Korkut Kitabı, pek çok yönüyle Türk dili, edebiyatı ve kültürünün kaynak kitabı olma özelliğine
DetaylıTablo 2: Doktora Programı Ortak Zorunlu-Seçmeli Dersler TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI ANABİLİM DALI DOKTORA PROGRAMI GÜZ YARIYILI
Tablo 2: Doktora Programı Ortak Zorunlu-Seçmeli Dersler TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI ANABİLİM DALI DOKTORA PROGRAMI GÜZ YARIYILI Ortak Zorunlu-Seçmeli Dersler Eski Türk Edebiyatı Bilim Dalı TDE 601 Divan Şiiri
DetaylıTürkçe İlgi Hâli Eki ni n Kökeni Üzerine
2010 Yılı İtibarıyla Höşöö Tsaídam Bölgesi ve Orhun Vadisi Dil Araştırmaları... Sayı: 13 Güz 2013, 157-162 Dî...ü ss. Lügati t-türk te Geçen Her Kelime Türkçe Kökenli midir? Türkçe İlgi Hâli Eki ni n Kökeni
DetaylıEĞİTİM - ÖĞRETİM YILI... ANADOLU LİSESİ 12. SINIF TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI DERSİ DESTEKLEME VE YETİŞTİRME KURSU KAZANIMLARI VE TESTLERİ
AY HAFTA DERS SAATİ KONU ADI KAZANIMLAR TEST NO TEST ADI 1 2 EDEBİ BİLGİLER (ŞİİR BİLGİSİ) 1. İncelediği şiirden hareketle metnin oluşmasına imkân sağlayan zihniyeti 2. Şiirin yapısını çözümler. 3. Şiirin
Detaylı10.SINIF TÜRK EDEBİYATI DERSİ KURS KAZANIMLARI VE TESTLERİ
EKİM AY HAFTA DERS SAATİ KONU ADI KAZANIMLAR TEST NO TEST ADI 1 EDEBİYAT TARİHİ / TÜRK EDEBİYATININ DÖNEMLERE AYRILMASINDAKİ ÖLÇÜTLER 1.Edebiyat tarihinin uygarlık tarihi içindeki yerini.edebiyat tarihinin
DetaylıEski Türkçe kı Ünlemi ve Bunun Anadolu Ağızlarındaki kı/gı Ünlemiyle Karşılaştırılması 1
Modern Türklük Araştırmaları Dergisi Cilt 4, Sayı 2 (Haziran 2007) Mak. #25, ss. 146-151 Telif Hakkı Ankara Üniversitesi Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları
DetaylıEĞİTİM - ÖĞRETİM YILI... ANADOLU LİSESİ 10. SINIF TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI DERSİ DESTEKLEME VE YETİŞTİRME KURSU KAZANIMLARI VE TESTLERİ
AY HAFTA DERS SAATİ KONU ADI KAZANIMLAR 1. Edebiyat tarihinin incelediği konuları açıklar. 2. Edebî eserlerin yazıldığı dönemi temsil eden belge olma niteliğini sorgular 3. Uygarlık tarihiyle edebiyat
DetaylıPROF. DR. HÜLYA SAVRAN. hsavran@balikesir.edu.tr. 4. ÖĞRENİM DURUMU Derece Alan Üniversite Yıl Lisans
PROF. DR. HÜLYA SAVRAN ÖZGEÇMİŞ 1. Adı Soyadı Hülya SAVRAN İletişim Bilgileri Adres Telefon Mail Balıkesir Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Bölümü 10145 Çağış Yerleşkesi / BALIKESİR 0 266 612 10 00
DetaylıKURLUGAN KELİMESİNİN KÖKENİ ÜZERİNE
KURLUGAN KELİMESİNİN KÖKENİ ÜZERİNE Seyfullah TÜRKMEN ÖZ: Türkçenin söz varlığı tam olarak ele alınıp değerlendirilmiş değildir. Bu yazıda bir tıp terimi olan kurlugan kelimesi üzerinde durulmaktadır.
DetaylıMİMARİ BİÇİMLENMEYİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER
MİMARİ BİÇİMLENMEYİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER İNSAN VE KULLANICI GEREKSİNMELERİ İnsan gereksinmeleri: insanların fizyolojik, toplumsal ve psikolojik açılardan rahatsızlık duymadan yaşamlarını sürdürebilmelerine
DetaylıFeryal KORKMAZ. Feryal KORKMAZ/ Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi Cilt/Sayı: XLVIII
152 RUNİK HARFLİ TÜRK YAZITLARINDA ij ÜNSÜZÜ ÜZERİNE ij CONSANANT IN THE TURKISH SCRIPT WITH RUNIC ALPHABET Feryal KORKMAZ ÖZET Türk Dilinin ilk yazılı metinleri runik alfabe ile yazılmıştır. Bu çalışmada,
DetaylıDoç.Dr. ENGİN ÇETİN ÖZGEÇMİŞ DOSYASI
Doç.Dr. ENGİN ÇETİN ÖZGEÇMİŞ DOSYASI KİŞİSEL BİLGİLER Doğum Yılı : Doğum Yeri : Sabit Telefon : Faks : E-Posta Adresi : Web Adresi : Posta Adresi : 1977 DÖRTYOL T: 32233860842443 3223387528 F: ecetin@cu.edu.tr
DetaylıAğrı İbrahim Çeçen Üniversitesi
Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ TDE 515 CUMHURİYET DÖNEMİ HİKAYE VE ROMANI Yarıyıl Kodu Adı T+U 1 TDE 515 Öğrenim Türü Örgün Öğretim Dersin Dili Türkçe Dersin Düzeyi Yüksek Lisans
DetaylıGÖKTÜRK HARFLİ YAZITLARDA gali EKİ ÜZERİNE
GÖKTÜRK HARFLİ YAZITLARDA gali EKİ ÜZERİNE Özcan TABAKLAR* ÖZET Bugün Türkiye Türkçesinde -dan beri anlamıyla kullanılan Alı zarf-fiil eki, Eski Türkçede gali şeklinde karşımıza çıkar. Göktürk harfli yazıtlarda
Detaylı3. Emine Yılmaz Ceylan, Çuvaşça Çok Zamanlı Ses Bilgisi, TDK yay., 675, Ankara 1997.
Prof. Dr. Emine Yılmaz Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Eski Türk Dili KİTAPLAR 1. Türkmence Türkçe Sözlük, Haz. Talat Tekin, M. Ölmez, E. Ceylan (o, ö, p, r, s,
DetaylıESKİ UYGURCA DİN DIŞI METİNLERİN KARŞILAŞTIRMALI SÖZ VARLIĞI
ESKİ UYGURCA DİN DIŞI METİNLERİN KARŞILAŞTIRMALI SÖZ VARLIĞI Ayazlı, Özlem (2016), Eski Uygurca Din Dışı Metinlerin Karşılaştırmalı Söz Varlığı, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, 572 s., ISBN: 978-975-16-3219-7
DetaylıKazak Hanlığı nın kuruluşunun 550. yılı dolayısıyla Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümümüzce düzenlenen Kazak
Kazak Hanlığı nın kuruluşunun 550. yılı dolayısıyla Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümümüzce düzenlenen Kazak Hanlığı ve Kazakistan konulu bu toplantıda Kısaca Kazak
DetaylıKÖL TĐGĐN VE BĐLGE KAĞAN YAZITLARINDAKĐ AMGA (AMGI) KORGAN ÜZERĐNE
KÖL TĐGĐN VE BĐLGE KAĞAN YAZITLARINDAKĐ AMGA (AMGI) KORGAN ÜZERĐNE Erhan AYDIN ÖZET Bu yazıda Köl Tigin yazıtının kuzey yüzünün 8. satırı ile Bilge Kağan yazıtının doğu yüzünün 31. satırında geçen ve iki
DetaylıKÖKTÜRK TÜRKÇESİNDEKİ BİR ÇİFT ÜNSÜZ İŞARETİ ÜZERİNE
KÖKTÜRK TÜRKÇESİNDEKİ BİR ÇİFT ÜNSÜZ İŞARETİ ÜZERİNE Özet Köktürk Türkçesinde bulunan ve çift ünsüz okutan bir işaret ( ) incelenmiş ve bu işaret için başka bir okuma teklifi getirilmiştir. Anahtar sözcükler:
DetaylıPROJE RAPORU. - Prof. Dr. İrfan ŞİAP - Doç. Dr. Ünal UFUKTEPE
TÜBİTAK-BİDEB Y.İ.B.O. ÖĞRETMENLERİ(FEN ve TEKNOLOJİ, FİZİK, KİMYA, BİYOLOJİ ve MATEMATİK) PROJE DANIŞMANLIĞI EĞİTİMİ ÇALIŞTAY PROGRAMI 2009-2 PROJE RAPORU PROJENİN ADI: Uzunluk Ölçümlerinde Farklı Bir
DetaylıTürk Dilleri Araştırmaları, 25.2 (2015): Sabırlı ve hoşgörülü olmanın örneği, Mehmet Ölmez * (İstanbul)
Türk Dilleri Araştırmaları, 25.2 (2015): 177-182 Fes tsch rift for Uwe Bliising ve Sabırlı ve hoşgörülü olmanın örneği, güzel insan Uwe ağabeyime! Mehmet Ölmez * (İstanbul) Özet: Türk dilleri, akrabalık
DetaylıİÇİNDEKİLER BÖLÜM 1 BÖLÜM 2
İÇİNDEKİLER BÖLÜM 1 ÖNSÖZ DİL NEDİR? / İsmet EMRE 1.Dil Nedir?... 1 2.Dilin Özellikleri.... 4 3.Günlük Dil ile Edebî Dil Arasındaki Benzerlik ve Farklılıklar... 5 3.1. Benzerlikler... 5 3.2. Farklılıklar...
DetaylıDAVRANIŞ BİLİMLERİ DAVRANIŞ BİLİMLERİNİN İNCELENDİĞİ SİSTEMLER
DAVRANIŞ BİLİMLERİ DAVRANIŞ BİLİMLERİNİN İNCELENDİĞİ SİSTEMLER Doç. Dr. Mahmut AKBOLAT Davranış Bilimleri I. Fizyobiyolojik Sistem A Biyolojik Yaklaşım II. Psikolojik Sistem B. Davranışçı Yaklaşım C. Gestalt
DetaylıYükseklik Ölçme (Nivelman) Prof.Dr.Mustafa KARAŞAHİN
Yükseklik Ölçme (Nivelman) Prof.Dr.Mustafa KARAŞAHİN Yükseklik Ölçümü Arazide, yerleri belli olan noktaların deviz seviyesine göre yüksekliklerinin belirlenmesi işlemidir. Noktalar arasındaki yükseklik
DetaylıTOPOĞRAFİK HARİTALAR VE KESİTLER
TOPOĞRAFİK HARİTALAR VE KESİTLER Prof.Dr. Murat UTKUCU Yrd.Doç.Dr. ŞefikRAMAZANOĞLU TOPOĞRAFİK HARİTALAR VE Haritalar KESİTLER Yeryüzü şekillerini belirli bir yöntem ve ölçek dahilinde plan konumunda gösteren
DetaylıORTA ASYA TÜRK TARİHİ-I 1.Ders. Dr. İsmail BAYTAK. Orta Asya Tarihine Giriş
ORTA ASYA TÜRK TARİHİ-I 1.Ders Dr. İsmail BAYTAK Orta Asya Tarihine Giriş Türk Adının Anlamı: Türklerin Tarih Sahnesine Çıkışı Türk adından ilk olarak Çin Yıllıklarında bahsedilmektedir. Çin kaynaklarında
DetaylıDR. MUSTAFA SARI, TÜRKÇEDE ART ZAMANLI DEĞİŞMELER (YÜZ HADİS YÜZ HİKÂYE ÖRNEĞİ), PEGEMA YAYINCILIK, ANKARA 2007, 358 S.
- International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 8/1 Winter 2013, p.2951-2955, ANKARA-TURKEY DR. MUSTAFA SARI, TÜRKÇEDE ART ZAMANLI DEĞİŞMELER (YÜZ HADİS
Detaylı1. DÜNYADAKİ BAŞLICA DİL AİLELERİ
1. DÜNYADAKİ BAŞLICA DİL AİLELERİ Kaynak bakımından birbirine yakın olan diller bir aile teşkil ederler. Dünya dilleri bu şekilde çeşitli dil ailelerine ayrılırlar. Bir dil ailesi tarihin bilinmeyen devirlerinde
DetaylıG D S MART. Sınıf Ders Ünite Kazanım BETİMLEYİCİ (TASVİR ETDİCİ) ANLATIM. 4. Betimleyici metinler yazar. 10. sınıf Dil ve Anlatım
G D S 4 2013 MART Sınıf Ders Ünite Kazanım BETİMLEYİCİ (TASVİR ETDİCİ) 4. Betimleyici metinler yazar. SIFAT 3. Metinden hareketle sıfatları türlerine göre gruplandırır. SIFAT 4. Farklı sıfat türlerini
DetaylıCentral Asian Studies
Prof. Dr. Mustafa Canpolat Armağanı ISSN 1226-4490 International Journal of Central Asian Studies Volume 10-1 2005 Editor in Chief Choi Han-Woo The International Association of Central Asian Studies Institute
DetaylıFizik Antropoloji Anabilim Dalına ait dersler, Antropoloji Lisans Programı dahilinde verilmektedir. Fizik Antropolojiye Giriş.
Fizik Antropoloji Anabilim Dalına ait dersler, Antropoloji Lisans Programı dahilinde verilmektedir. Fizik Antropolojiye Giriş Bu ders içerisinde, Fizik Antropolojinin tarihsel gelişimi, çalışma alanları,
DetaylıBALTA KELİMESİNİN KÖKENİNE DAİR
BALTA KELİMESİNİN KÖKENİNE DAİR Ahmet Karadoğan Özet Türkçede kökeni izah edilemeyen kelimelerden biri de balta kelimesidir. Bu kelime etimoloji sözlüklerinde ya izah edilmemekte ya da bir yabancı dilden
DetaylıRussell ın Belirli Betimlemeler Kuramı
Russell ın Belirli Betimlemeler Kuramı Russell ın dil felsefesi Frege nin anlam kuramına eleştirileri ile başlamaktadır. Frege nin kuramında bilindiği üzere adların hem göndergelerinden hem de duyumlarından
DetaylıERZİNCAN AĞIZLARINDAKİ OTUR-LAN- VE SUVAR-LAN- ÜZERİNE
TÜRKİYAT ARAŞTIRMALARI ENSTİTÜSÜ DERGİSİ [TAED], 58, ERZURUM 2017, 289-294 ERZİNCAN AĞIZLARINDAKİ OTUR-LAN- VE SUVAR-LAN- ÜZERİNE Öz Arzu Sema ERTANE BAYDAR * Geliş Tarihi : 19.10.2016 Kabul Tarihi : 29.12.2016
DetaylıCanlı ve cansız varlıklara, çeşitli somut ve soyut kavramlara ad olan sözcük türüdür.
İsimler (Adlar) Canlı ve cansız varlıklara, çeşitli somut ve soyut kavramlara ad olan sözcük türüdür. Özel İsimler Özel adlar, benzerleri bulunmayan, yaratılışta tek olan varlıklara verilen adlardır. Kişi
DetaylıUluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi The Journal of International Social Research Cilt: 5 Sayı: 22 Volume: 5 Issue: 22 Yaz 2012 Summer 2012 www.sosyalarastirmalar.com Issn: 1307-9581 DĪVĀNÜ LUĠĀTİ
DetaylıTürk Dili I El Kitabı
Türk Dili I El Kitabı Editörler Osman Gündüz Osman Mert Yazarlar Sıddık Bakır Yasin Mahmut Yakar Osman Mert Kürşad Çağrı Bozkırlı Erhan Durukan Nurşat Biçer Oğuzhan Yılmaz M. Abdullah Arslan Osman Gündüz
DetaylıÜNİTE TÜRK DİLİ - I İÇİNDEKİLER HEDEFLER TÜRKÇENİN KİMLİK BİLGİLERİ
HEDEFLER İÇİNDEKİLER TÜRKÇENİN KİMLİK BİLGİLERİ Türk Dilinin Dünya Dilleri Arasındaki Yeri Türk Dilinin Gelişmesi ve Tarihî Devreleri TÜRK DİLİ - I Bu üniteyi çalıştıktan sonra; Türk dilinin dünya dilleri
DetaylıEski Uygurcada Yeterlik Kipi -gali bol- mu yoksa -gali bul- mu?
2010 Yılı İtibarıyla Höşöö Tsaídam Bölgesi ve Orhun Vadisi Dil Araştırmaları Sayı: 14 Bahar 2014, 55-61 Dîvânü ss. Lügati t-türk te Geçen Her Kelime Türkçe Kökenli midir? Eski Uygurcada Yeterlik Kipi -gali
DetaylıSPORCU EĞİTİM MERKEZLERİ Eğitim ve Öğretim Yılı TEK AŞAMALI JUDO SINAV TALİMATI
SPORCU EĞİTİM MERKEZLERİ 2015-2016 Eğitim ve Öğretim Yılı TEK AŞAMALI JUDO SINAV TALİMATI ANTROPOMETRİK ÖLÇÜMLER Boy (cm) Ağırlık (kğ) Doğum Tarihi Antropometrik ölçümler puanlamaya dahil değildir. 1-
DetaylıYrd. Doç. Dr. Ali GURBETOĞLU İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi
Türk Eğitim Tarihi Yrd. Doç. Dr. Ali GURBETOĞLU İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi İslam Öncesi Türklerde Eğitimin Temel Özellikleri 2 Yaşam biçimi eğitimi etkiler mi? Çocuklar ve gençlerin
DetaylıSayı: 12 Bahar 2013 Ankara
Sayı: 12 Bahar 2013 Ankara 1 Dil Araştırmaları/Language Studies Uluslararası Hakemli Dergi ISSN: 1307-7821 Sayı: 12 Bahar 2013 Sahibi/Owner Avrasya Yazarlar Birliği adına Yakup DELİÖMEROĞLU Yayın Yönetmeni/Editor
DetaylıTÜRKÇE MODÜLÜ BİREYSEL EĞİTİM PLANI (TÜRKÇE DERSİ) (1.ÜNİTE) GÜZEL ÜLKEM TÜRKİYE
(1.ÜNİTE) GÜZEL ÜLKEM TÜRKİYE KISA DÖNEMLİ MATERYAL YÖNTEM- i doğru kullanır. 1 2 3 4 Söylenen sözcüğü tekrar eder. Gösterilen ve söylenen nesnenin adını söyler. Gösterilen nesnenin adını söyler. Resmi
DetaylıUlusal Metroloji Enstitüsü GENEL METROLOJİ
Ulusal Metroloji Enstitüsü GENEL METROLOJİ METROLOJİNİN TANIMI Kelime olarak metreden türetilmiş olup anlamı ÖLÇME BİLİMİ dir. Metrolojinin Görevi : Bütün ölçme sistemlerinin temeli olan birimleri (SI
DetaylıTÜRKÇEDE ÜÇÜNCÜ GRUP (ARA) EKLER
1 TÜRKÇEDE ÜÇÜNCÜ GRUP (ARA) EKLER Cahit BAŞDAŞ * Türkçede anlamlı kelimelerin yanında, doğrudan kavram karşılığı bulunmayan pek çok görevli ses veya ses birliği kullanılmaktadır. Evrendeki nesne, kavram,
DetaylıFiz 1011 I. Vize UYGULAMA
Fiz 1011 I. Vize UYGULAMA Bölüm 1. Fizik ve Ölçme 1. Aşağıdaki ölçme sonuçlarını 3 anlamlı rakamla gösteriniz. (a) 145,61 (b) 23457 (c) 2,4558 (d) 0,023001 (e) 0,12453 2. Farklı hasaslıkta aletler kullanılarak
DetaylıDünyadaki milletlerin temel yapısını aile kurumu teşkil eder. Her aile üyesi için de farklı
TÜRKİYE NİN KOCAELİ BÖLGESİ ve KIRGIZİSTAN IN BÖLGELERİ ÖRNEĞİNDE AKRABALIK TERİMLERİNE MUKAYESELİ BİR BAKIŞ Negizbek ŞABDANALİYEV* Giriş Dünyadaki milletlerin temel yapısını aile kurumu teşkil eder. Her
DetaylıDOÇ. DR. SERKAN ŞEN İN ESKİ UYGUR TÜRKÇESİ DERSLERİ ADLI ESERİ ÜZERİNE
DOÇ. DR. SERKAN ŞEN İN ESKİ UYGUR TÜRKÇESİ DERSLERİ ADLI ESERİ ÜZERİNE Kuban SEÇKİN 1. Doç. Dr. Serkan Şen in Öz Geçmişi 09.04.1976 Samsun doğumlu olan Şen, Selçuk Üniversitesi Eğitim Fakültesi Türk Dili
DetaylıMantıksal Operatörlerin Semantiği (Anlambilimi)
Mantıksal Operatörlerin Semantiği (Anlambilimi) Şimdi bu beş mantıksal operatörün nasıl yorumlanması gerektiğine (semantiğine) ilişkin kesin ve net kuralları belirleyeceğiz. Bir deyimin semantiği (anlambilimi),
DetaylıLisans Türk Dili ve Edebiyatı Selçuk Üniversitesi 1979-1984. Y. Lisans Türk Dili ve Edebiyatı Cumhuriyet Üniversitesi 1992-1993
1. Adı Soyadı: H. İbrahim DELİCE 2. Doğum Tarihi: 01 Nisan 1964 3. Unvanı: Prof. Dr. 4. Öğrenim Durumu: Derece Alan Üniversite Yıl Lisans Türk Dili ve Edebiyatı Selçuk Üniversitesi 1979-1984 Y. Lisans
DetaylıYangın emniyet işaretleri
Yangın emniyet işaretleri Yangın emniyet işaretleri Şekil 6 veya Şekil 7 de verilen yerleştirme kurallarına uygun olmalıdır. 1 Şekil 6 - Kare şeklinde bir yangın emniyet işareti için yerleştirme kuralları
DetaylıZirve 9. Sınıf Dil ve Anlatım
Zirve 9. Sınıf Dil ve Anlatım İLETİŞİM, DİL VE KÜLTÜR 1. İletişim 2. İnsan, İletişim ve Dil 3. Dil Kültür İlişkisi DİLLERİN SINIFLANDIRILMASI VE TÜRKÇENİN DÜNYA DİLLERİ ARASINDAKİ YERİ 1. Dillerin Sınıflandırılması
DetaylıAHMET TURAN SİNAN, TÜRKÇENİN DEYİM VARLIĞI, KUBBEALTI YAYINCILIK, MALATYA 2001, 516 S.
AHMET TURAN SİNAN, TÜRKÇENİN DEYİM VARLIĞI, KUBBEALTI YAYINCILIK, MALATYA 2001, 516 S. Yavuz TANYERİ * Genellikle gerçek anlamından az çok ayrı, kendine özgü bir anlam taşıyan kalıplaşmış söz öbeği 1 olarak
DetaylıBesim Atalay DOÇ. DR. PAŞA YAVUZARSLAN
Besim Atalay DOÇ. DR. PAŞA YAVUZARSLAN Türkiye ve dünya Türkolojisinde Kâşgarlı Mahmud un Divanü Lugati t-türk ünü Türkiye Türkçesine çevirisiyle Türk dili çalışmalarında adını ölümsüzleştiren Besim Atalay
DetaylıKARAHANLI TÜRKÇESİNDE ASKERLİKLE İLGİLİ BAZI TERİMLER ÜZERİNE (2) *
KARAHANLI TÜRKÇESİNDE ASKERLİKLE İLGİLİ BAZI TERİMLER ÜZERİNE (2) * Ersin TERES ** ÖZET Türk tarihine göz atıldığında savaşlarla ve kahramanlıklarla dolu olduğu görülecektir. Bu durum bilinen en eski Türk
DetaylıESKİ UYGURCADA DAVUL MANASINDA KULLANILAN SÖZLERE DAİR * ON OLD UYGUR WORDS DENOTING DRUMS
Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Türkoloji Dergisi 21, 1 (2014) 161-170 ESKİ UYGURCADA DAVUL MANASINDA KULLANILAN SÖZLERE DAİR * Peter ZIEME ** Özet Bu yazıda, Eski Uygurcada davul manasında
DetaylıRİSÂLE-İ MÛZE-DÛZLUK ÜZERİNE
A. Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi [TAED] 51, ERZURUM 2014, 471-475 RİSÂLE-İ MÛZE-DÛZLUK ÜZERİNE ABOUT RİSÂLE-İ MÛZE-DÛZLUK Ahmet DEMİRTAŞ * Resim 1: Kitaba ait kapak görüntüsü Çizmecilik /
DetaylıT.C. ERCİYES ÜNİVERSİTESİ REKTÖRLÜĞÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürlüğü
T.C. ERCİYES ÜNİVERSİTESİ REKTÖRLÜĞÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürlüğü *BEL5BEH3M* Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı Başkanlığı Sayı :70677404/105.04/E.80966 13/09/2017 Konu :2017-2018 Güz Dönemi
DetaylıMİTOLOJİ İLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR
MİTOLOJİ İLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR Mit, Mitoloji, Ritüel DR. SÜHEYLA SARITAŞ 1 Kelime olarak Mit Yunanca myth, epos, logos Osmanlı Türkçesi esâtir, ustûre Türkiye Türkçesi: söylence DR. SÜHEYLA SARITAŞ
DetaylıZAMANA HÜKÜMDAR OLMAK
ZAMANA HÜKÜMDAR OLMAK Yard.Doç.Dr. Nadir İLHAN * Bilindiği gibi hükümdarlık; hâkimiyet sahibi olmak, bir ülkenin, devletin, bir imparatorluğun yönetimini elinde bulundurmaktır. Zamana hükümdar olmak ise
DetaylıKonumuz CÜMLENİN ÖĞELERİ çocuklar.
Konumuz CÜMLENİN ÖĞELERİ çocuklar. Mustafa Öğretmenim, cümlenin asıl öğeleri Yüklem ve Özne dir. Öğretmenim, Zarf Tümleci, Dolaylı Tümleç ve Nesne (Belirtili Nesne Belirtisiz Nesne) de yardımcı öğeleridir.
DetaylıOSMANİYE AĞZINDA KULLANILAN FİİLDEN AD TÜRETEN gel EKİ ÜZERİNE Yrd. Doç. Dr. Mustafa TANÇ
OSMANİYE AĞZINDA KULLANILAN FİİLDEN AD TÜRETEN gel EKİ ÜZERİNE Yrd. Doç. Dr. Mustafa TANÇ Özet Ağızlar bir dilin ölçünlü dilden ayrılan konuşma biçimleridir. Ölçünlü dilden farklı olarak ses bilgisi, şekil
Detaylı3. Yarıyıl. 4. Yarıyıl. Eski Türk Edebiyatı Programı Ders Listesi KODU DERSİN ADI Z/S T P K AKTS TDE ÖZEL KONULAR Z
3. Yarıyıl Eski Türk Edebiyatı Programı Ders Listesi TDE600-01 ÖZEL KONULAR Z 4 0 0 30 Zorunlu Olarak Alınması Gereken AKTS Toplamı 4 0 0 30 Seçmeli Olarak Alınması Gereken AKTS Toplamı 0 3. Yarıyılda
DetaylıTRİGONMETRİK FONKSİYONLAR: DİK ÜÇGEN YAKLAŞIMI
TRİGONMETRİK FONKSİYONLAR: DİK ÜÇGEN YAKLAŞIMI Diyelim ki yeryüzünden güneşe olan mesafeyi bulmak istiyoruz. Şerit metre kullanmak açıkçası pratik değildir. Bu nedenle bu sorunun üstesinden gelmek için
DetaylıDr. Mikail CENGİZ. Derece Alan Üniversite Yıl Lisans Türk Dili ve Edebiyatı Ahmet Yesevi Üniversitesi Türkoloji Fakültesi
Ö Z G E Ç M İ Ş Dr. Mikail CENGİZ Adı Soyadı: Mikail CENGİZ Unvanı: Araştırma Görevlisi Dr. Yabancı Diller: İngilizce, Rusça E-posta: mikail@hacettepe.edu.tr Telefon: +90 312 780 71 49 ÖĞRENİM DURUMU:
DetaylıİSLÂMİYET ETKİSİNDE GELİŞEN TÜRK EDEBİYATI İSLÂMİ İLK ESERLER SORU PROĞRAMI AHMET ARSLAN
İSLÂMİYET ETKİSİNDE GELİŞEN TÜRK EDEBİYATI İSLÂMİ İLK ESERLER SORU PROĞRAMI AHMET ARSLAN 1) XI. Yüzyıl dil ürünlerinden olan bu eserin değeri, yalnızca Türk dilinin sözcüklerini toplamak, kurallarını ve
DetaylıKöktürkçede Yön Bildiren Kelimeler ve Bunların Okunuşuna Farklı Bir Bakış
TÜRKİYAT ARAŞTIRMALARI DERGİSİ 1 Köktürkçede Yön Bildiren Kelimeler ve Bunların Okunuşuna Farklı Bir Bakış Directional Words in Orkhon Turkic and Different Perspective Toward Their Pronunciation Mustafa
DetaylıMustafa Canpolat Armağanı
Mustafa Canpolat Armağanı A. Ata, M. Ölmez, Ankara 2003: 135-142 Çağatayacadakl Eskicil Öğeler Üzerine 1. Eskidilik Nedir? Mehmet Ölmez (İstanbul) Öncelikle eskicillik nedir, ne anlaşılmaktadır onu belideyip
DetaylıTEMEL İŞLEMLER VE UYGULAMALARI Prof.Dr. Salim ASLANLAR
1. ÖLÇME TEKNİĞİ Bilinen bir değer ile bilinmeyen bir değerin karşılaştırılmasına ölçme denir. Makine parçalarının veya yapılan herhangi işin görevini yapabilmesi için istenen ölçülerde olması gerekir.
DetaylıDil olgusu :DEĞİŞMEYENLER Dil dışı olgu : DEĞİŞENLER ARABA. Aynı değişimi soyut olarak şöyle formülleştirebiliriz:
A N L A M D E Ğ İ Ş M E L E R İ Bu yazıda yeni şeyler bulacağınızı düşünüyoruz! Prof. Dr. Rıza Filizok Anlam bilimci G. Stern, kelimelerdeki anlam değişmelerini sebeplerine ve görevlerine göre şöyle snıflandırır:
DetaylıHazırlayan Muhammed ARTUNÇ 6.SINIF SOSYAL BİLGİER
Hazırlayan Muhammed ARTUNÇ 6.SINIF SOSYAL BİLGİER SOSYAL BİLGİLER KONU:ORTA ASYA TÜRK DEVLETLERİ (Büyük)Asya Hun Devleti (Köktürk) Göktürk Devleti 2.Göktürk (Kutluk) Devleti Uygur Devleti Hunlar önceleri
DetaylıZAMBAK 7.Sınıf Din Kültürü Konu Başlıkları
ZAMBAK 7.Sınıf Din Kültürü Varlıklar Âlemi Meleklere İman Kur an a Göre Cin ve Şeytan ÜNİTE 1 Şeytanın Kötülüğünden Korunma Konusunda Kur an ın Öğütleri Toplumda Yaygın Olan Bazı Batıl İnançlar Ahirete
Detaylı3. Ünsal Tülbentçi Matematik Yarışması Mayıs 2014 8.Sınıf Sayfa 1
. Alanı 36 5 olan bir ABC ikizkenar üçgeninde ==2 ise bu üçgende B den AC ye inilen dikmenin ayağının C noktasına olan uzaklığı nedir? ) 2,8) 3) 3,2 ) 3,7 ) 4, 2. Ayrıt uzunlukları 4, 0 ve 4 5 olan dikdörtgenler
DetaylıHARİTA BİLGİSİ ETKİNLİK
HARİTA Dünya nın tamamının veya bir bölümünün kuş bakışı, küçültülerek bir düzleme aktarılmasıdır. kuşbakışı PLAN... Bir çizimin harita olabilmesi için... KROKİ... PROJEKSİYONLAR: Dünya nın şeklinin geoit
DetaylıDENEY 1 SABİT HIZLA DÜZGÜN DOĞRUSAL HAREKET
DENEY 1 SABİT HIZLA DÜZGÜN DOĞRUSAL HAREKET AMAÇ: Bir nesnenin sabit hızda, net gücün etkisi altında olmadan düzgün bir hat üzerinde hareket etmesini doğrulamak ve bu hızı hesaplanmaktır. GENEL BİLGİLER:
DetaylıTürk Eğitim Tarihi. 1. Türklerin İslam Öncesi Eğitimlerinin Temel Özellikleri. Yrd. Doç. Dr.
Türk Eğitim Tarihi 1. Türklerin İslam Öncesi Eğitimlerinin Temel Özellikleri Yrd. Doç. Dr. Ali GURBETOĞLU www.agurbetoglu.com agurbetoglu@yahoo.com 1. Türklerin İslam Öncesi Eğitimlerinin Temel Özellikleri
DetaylıUYGUR KAĞANLIĞI YAZITLARI ERHAN AYDIN
UYGUR KAĞANLIĞI YAZITLARI ERHAN AYDIN Konya, 2011 Kömen Yayınları 74 1. Baskı Konya Ekim 2011 ISBN: 978-975-6527- Kömen Eğitim Elektronik Turizm Tic.Ltd. Şti. Kürkçü Mah. Rampalı Çarşı Zemin Kat Nu: 11
DetaylıYrd. Doç. Dr. Erhan AYDIN *
BİLGE KAGAN YAZITINDA GEÇEN kök teyeŋ HAYVAN ADI ÜZERİNE (Büyük Türk Dili Kurultayı Bildirileri, Bilkent Üniversitesi. Ankara, 2006: Bilkent Üniversitesi Yayınları, 347-356) Yrd. Doç. Dr. Erhan AYDIN *
DetaylıTarım, yeryüzündeki belli başlı üretim şekillerinden en gerekli ve yaygın olanıdır. Tarımın yapılış şekli ve yoğunluğu, ülkelerin gelişmişlik
TARIM VE EKONOMİ Tarım, yeryüzündeki belli başlı üretim şekillerinden en gerekli ve yaygın olanıdır. Tarımın yapılış şekli ve yoğunluğu, ülkelerin gelişmişlik düzeyine bağlıdır. Bazı ülkelerde tarım tekniği
Detaylı(TÜRKÇE) I. (Ana sayfada görünecektir.)
(TÜRKÇE) I. (Ana sayfada görünecektir.) Adı Soyadı (Unvanı) Akartürk Karahan (Yrd.Doç.Dr.) Doktora: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2009 E-posta: (kurum/özel) akartrk@yahoo.com Web sayfası
DetaylıFikret Yıldırım, Irk Bitig ve Orhon Yazılı Metinlerin Dili, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, 2017, 399 s.
Şahin, Can Cüneyt (201). Fikret Yıldırım, Irk Bitig ve Orhon Yazılı Metinlerin Dili, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, 2017, 399 s., Uluslararası Uygur Araştırmaları Dergisi, Sayı: 2018/12, s. 226-230.
DetaylıSelahittin Tolkun, Özbekçede Fiilimsiler, Dijital Sanat Yayıncılık, Kadıköy, İstanbul, 2009, s. 269.
Selahittin Tolkun, Özbekçede Fiilimsiler, Dijital Sanat Yayıncılık, Kadıköy, İstanbul, 2009, s. 269. Birçok dilde olduğu gibi Türkçede de kelimeler isim ve fiil olarak iki temel gruba ayrılır. Diğer kelime
DetaylıTürk Eğitim Tarihi. 2. Türklerin İslam Öncesi Eğitimlerinin Temel Özellikleri. Dr.
Türk Eğitim Tarihi 2. Türklerin İslam Öncesi Eğitimlerinin Temel Özellikleri Dr. Ali GURBETOĞLU www.agurbetoglu.com agurbetoglu@hotmail.com 1. Türklerin İslam Öncesi Eğitimlerinin Temel Özellikleri İslam
DetaylıORTA TÜRKÇEDE ZIRH, KALKAN ANLAMI TAŞIYAN BAZI SÖZCÜKLER
ORTA TÜRKÇEDE ZIRH, KALKAN ANLAMI TAŞIYAN BAZI SÖZCÜKLER ÖZET Ersin TERES Bu makalede Orta Türkçe döneminde zırh ve kalkan anlamı taşıyan bazı sözcükler üzerinde durulacaktır. Savaşta bedeni korumaya yarayan
DetaylıBURSA GÖÇMEN AĞIZLARI FİİL İŞLETİMİNDE ŞİMDİKİ ZAMAN Şükrü BAŞTÜRK * Mustafa ULUOCAK ** Erol OGUR *** Süleyman EROĞLU **** Hatice ŞAHİN ***** ÖZET
YAZ SUMMER 2013 SAYI NUMBER 6 SAYFA PAGE 7-13 BURSA GÖÇMEN AĞIZLARI FİİL İŞLETİMİNDE ŞİMDİKİ ZAMAN Şükrü BAŞTÜRK * Mustafa ULUOCAK ** Erol OGUR *** Süleyman EROĞLU **** Hatice ŞAHİN ***** ÖZET Anadolu'da
DetaylıÖLÇME BİLGİSİ UZUNLUKLARIN ÖLÇÜLMESİ DİK İNME VE ÇIKMA İŞLEMLERİ VE ARAÇLARI
ÖLÇME BİLGİSİ UZUNLUKLARIN ÖLÇÜLMESİ DİK İNME VE ÇIKMA İŞLEMLERİ VE ARAÇLARI Doç. Dr. Alper Serdar ANLI 3.Hafta UZUNLUK ÖLÇME ARAÇLARI VE UZUNLUKLARIN ÖLÇÜLMESİ Ölçme Mesafe Açı Yatay (Uzunluk) Düşey (Yükseklik)
DetaylıKAVRAMLARIN ANLAMINI KARŞITLARI BELİRLER
KAVRAMLARIN ANLAMINI KARŞITLARI BELİRLER Rıza FİLİZOK Kastım odur şehre varam Feryad ü figan koparam Yunus Emre Büyük dilbilimci Saussure ün dilin bir sistem olduğunu ve anlamın karşıtlıklardan (mukabil/opposition)
DetaylıYayını) Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara 2012, 506 s.
Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi Sayı: 2/3 2013 s. 206-212, TÜRKİYE International Journal of Turkish Literature Culture Education Volume 2/3 2013 p. 206-212, TURKEY ÖZLEM AYAZLI, ALTUN
DetaylıDr. Mikail CENGİZ. Derece Alan Üniversite Yıl Lisans Türk Dili ve Edebiyatı Ahmet Yesevi Üniversitesi Türkoloji Fakültesi
Ö Z G E Ç M İ Ş Dr. Mikail CENGİZ Adı Soyadı: Mikail CENGİZ Unvanı: Dr. Öğr. Üyesi Yabancı Diller: İngilizce, Rusça E-posta: mikail@hacettepe.edu.tr Telefon: +90 312 780 71 49 ÖĞRENİM DURUMU: Derece Alan
DetaylıCNC KOORDİNAT ÖLÇÜM CİHAZLARI
CNC KOORDİNAT ÖLÇÜM CİHAZLARI ÖZEL TALEPLER KOORDİNAT ÖLÇÜM CİHAZLARI PRE1341 CNC Koordinat Ölçüm Cihazları Özel Talepler Büyük silindirik iş parçalarının oldukça etkin ölçümü için büyük döner tabla dahil
DetaylıYıldız Teknik Üniversitesi İnşaat Fakültesi Harita Mühendisliği Bölümü TOPOGRAFYA (HRT3351) Yrd. Doç. Dr. Ercenk ATA
Yıldız Teknik Üniversitesi İnşaat Fakültesi Harita Mühendisliği Bölümü 4. HAFTA KOORDİNAT SİSTEMLERİ VE HARİTA PROJEKSİYONLARI Coğrafi Koordinat Sistemi Yeryüzü üzerindeki bir noktanın konumunun enlem
DetaylıKİTÂBİYAT KARAHAN, AKARTÜRK (2013), DÎVÂNU LUGATİ T-TÜRK E GÖRE XI. YÜZYIL TÜRK LEHÇE BİLGİSİ, TDK YAY., ANKARA.
KİTÂBİYAT KARAHAN, AKARTÜRK (2013), DÎVÂNU LUGATİ T-TÜRK E GÖRE XI. YÜZYIL TÜRK LEHÇE BİLGİSİ, TDK YAY., ANKARA. 11. yüzyılda yaşamış olan büyük dil bilgini Kâşgarlı Mahmut Dîvânu Lugati t-türk adlı eserini
DetaylıMİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI OKUL ÖNCESİ EĞİTİM PROGRAMI (48-60) TAM GÜNLÜK AYLIK EĞİTİM PLANI OCAK 2017 AYLIK PLAN BİLİŞSEL GELİŞİM Kazanım 1.
MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI OKUL ÖNCESİ EĞİTİM PROGRAMI (48-60) TAM GÜNLÜK AYLIK EĞİTİM PLANI OCAK 2017 AYLIK PLAN BİLİŞSEL GELİŞİM Kazanım 1. Nesne/durum/olaya dikkatini verir. Ø Dikkatini çeken nesne/durum/olayı
DetaylıGÜZ YARIYILI FİZİK 1 DERSİ
2015-2016 GÜZ YARIYILI FİZİK 1 DERSİ Yrd. Doç. Dr. Hakan YAKUT SAÜ Fen Edebiyat Fakültesi Fizik Bölümü Ofis: FEF A Blok, 812 nolu oda Tel.: +90 264 295 (6092) 1 Bölüm 3 İKİ BOYUTTA HAREKET 2 İçerik Yerdeğistirme,
DetaylıBugünkü Teknolojiyle Bile İnşa Edilmesi Mümkün Olmayan 19 Akıl A lmaz Antik Yapı
Bugünkü Teknolojiyle Bile İnşa Edilmesi Mümkün Olmayan 19 Akıl A lmaz Antik Yapı Bugünkü Teknolojiyle Bile İnşa Edilmesi Mümkün Olmayan 19 Akıl Almaz Antik Yapı 19. Büyük Hipostil Salonu Mısır Karnak Tapınağı
DetaylıDivanü Lügati t-türk te Geçen baδram ~ bayram Kelimesinin Etimolojisi Üzerine. Mustafa ARGUNŞAH Galip GÜNER
Uluslararası Doğumunun 1000. Yıl Dönümünde Kaşgarlı Mahmud ve Divanü Lugati t-türk Bilgi Şöleni (Türk Dil Kurumu - Çin Halk Cumhuriyeti Merkezî Milliyetler Üniversitesi, 24-27 Kasım 2008, PEKĐN) Divanü
Detaylı6. SINIF TÜRKÇE DERSİ KURS KAZANIMLARI VE TESTLERİ
EKİM 6. SINIF TÜRKÇE İ KURS I VE LERİ AY 1 Biçim Bilgisi Biçim Bilgisi Biçim Bilgisi 4 5 Çok anlamlılık (temel, yan, mecaz ve terim anlam) Çok anlamlılık (temel, yan, mecaz ve terim anlam) Kök ve eki kavrar.
Detaylı