Sa l k Takvimi. Çocu unuzun sa l kl geliflmesi için gerekli dokuz muayene. türkische Fassung. Bundeszentrale für gesundheitliche Aufklärung

Transkript

1 Sa l k Takvimi Bundeszentrale für gesundheitliche Aufklärung Çocu unuzun sa l kl geliflmesi için gerekli dokuz muayene türkische Fassung

2 Çocu unuzun sa l kl gelece i için Sevgili anne ve babalar, 1991 y l ndan bu yana Almanya n n bütün eyaletlerinde alt yafl na kadar çocuklar hastal klar n erken teflhisi için ayn program çerçevesinde muayene edilmektedir. Çocu unuzun hastal k sigortas kart ile yapt rabilece iniz 9 tane muayene söz konusudur (U 1 den U 9 a kadar). 13 ile 14 yafllar aras nda J 1 denen bir muayene daha vard r. Hastal klar n erken teflhisi muayeneleri iste e ba l d r. Yani önceden belirlenmifl tarihlerde çocu unuzu doktora götürmeniz gerekir. Böylece siz anne ve baba olarak her muayenede bulunabilir ve doktorla konuflabilirsiniz. Randevular kendi seçti iniz doktorla önceden yap n z. Do umdan hemen sonraki ilk muayeneler (U 1 ve U 2) genellikle do umevindeki doktorlar taraf ndan yap l r. Doktorlar muayene sonuçlar n sar kapl çocuk muayene defteri ne kaydederler ( Untersuchungsheft für Kinder ), afl lar ise afl karnesi ne ( Impfpass ) ifllenir. Her iki defteri de do umevinde ya da sonradan muayeneyi yürüten doktordan alacaks n z. Bu defterleri ihtimamla saklay n z ve her doktor randevusuna muayene defterini ve afl karnesini birlikte götürünüz.» fiu muayenelere çocu unuzu mutlaka götürün: U 1 U 2 do umdan hemen sonra günlükken U haftal kken U ayl kken U ayl kken U 6 U 7 U 8 U 9 J ayl kken ayl kken ayl kken ayl kken yafl ndayken

3 U 1 do umdan hemen sonra lk muayene do umdan hemen sonra yap l r lk muayene do umdan hemen sonraki dakikalarda hastanede yap l r. Apgar-Test* diye adland r lan bir muayene ile nefes alma, kalp at fllar, sa l kl cilt rengi ve kas refleksleri gibi yeni do mufl bebeklerdeki en önemli yaflamsal fonksiyonlar s ras yla muayene edilir. Böylece bebe in do umda bir zarar görüp görmedi i tespit edilir. Korkmay n: Sa l kl bebekler de do um sonras bazen uzun süre dinlenme ihtiyac duyarlar. Tehlikeli do umlardan sonra bebeklere baflka muayeneler de uygulan r. Kuflku duyuldu unda hemen bir çocuk doktoru ça r l r. Daha sonraki randevularda: Hastal klar n erken teflhisi konusundaki her dokuz muayanede de doktor, çocu unuzun yafl na uygun geliflip geliflmedi ini kontrol eder. Bunlar n hepsinde çocu un bedeni çok yönlü muayene edilir, duyu organlar ve hareket yetene i kontrolden geçirilir. Sizin gözlemleriniz çok önemlidir. Size kuflkulu gelen bir durum oldu unda bunu mutlaka doktora bildiriniz. Ailede görülen örne in alerji gibi hastal klar da doktora bildiriniz. * Apgar-Test: A = nefes alma, P = nab z, G = kaslar n genel durumu, A = d fl görünüm, R = refleksler Federal Sa l k Bilgilendirme Merkezi nin ücretsiz geliflme takvimi ni isteyiniz. Bu takvim sizi çocu un ilk yafllar ndaki bütün geliflme aflamalar konusunda bilgilendirecektir.

4 U 2 do umdan sonra 3. ile 10. günler aras Dikkat Lütfen hiçbir muayeneyi kaç rmay n z. Bu broflür size hastal klar n erken teflhisi program konusunda yard mc olacak ve randevu takvimi olarak da size yol gösterecektir. Do umdan sonra 3. ile 10. günler aras yap lacak muayene Annelerin pekço u bu sürede henüz do umevinde bulunmaktad r. Ancak, bebe inizle birlikte daha önce evinize gittiyseniz bu muayene için bir doktora gitmeniz gerekecektir. U 2 muayenesinde bebe iniz ilk kez bir çocuk doktoru taraf ndan tepeden t rna a esasl muayene edilir. U 2 muayenesi, metabolizma hastal klar n n erken teflhisi için en do ru zamanda yap l r. Bu tür hastal klar hemen tedavi edilirse çocu unuzda kal c etkiler b rakmaz. Bu muayene için bebe in topu undan ya da bir damar ndan bir damla kan al n r. Ayr ca doktor size raflitizmi önleme konusunda bilgi vererek bebe iniz için D vitamini haplar verir. Ayr ca difllerin sertleflmesi için florit haplar verilmesi konusunda da sizi bilgilendirir.

5 U 3 4 ile 6 haftal kken Do umdan sonra 4. ile 6. haftalar aras nda muayene E er do umu evde yapmad ysan z, hastal klar n erken teflhisi için yap lan muayene program çerçevesinde bebe inizi kendinizin doktora götürmesi gereken ilk muayene budur. Bu muayenede ve bundan sonraki muayenelerde de doktor çocu unuzu itinayla muayene edecektir. Çocu unuzun beslenme durumuna ve a rl na özellikle dikkat gösterecektir. Doktor, çocu un yafl na uygun hareket edip edemedi ini kontrol edecek, kalça mafsal n, göz reflekslerini ve duyma yetene ini muayene edecektir. Kalça mafsal nda herhangi bir yanl fl durufl olmas halinde tam vaktinde giriflimde bulunulabilmesi için U 3 muayenesinin tam vaktinde yap lmas çok önemlidir. Kendinizin dikkat edip doktora anlatman z gereken fleyler flunlard r: Doktor çocu unuzu daha iyi tan yabilmek için size örne in flu sorular soracakt r: Çocu unuz kilo al yor mu? Meme emmesi düzenli ve h zl m? ki ö ün aras nda uyuyor mu? Tiz bir sesle ve çok ba r yor mu? Bebe iniz çok terliyor mu? Tehlikeli kanamalara karfl önlem olarak U 1, U 2 ve U 3 muayenelerinde çocu unuza ikifler damla K vitamini verilecektir.

6 U 4 3. ile 4. aylar aras nda Federal Sa l k Bilgilendirme Merkezi nden afl takvimi ni ücretsiz olarak isteyi niz. 3. ile 4. aylar aras ndaki muayene Hastal klardan korunma konusundaki dördüncü muayenede çocu unuzun geçen süre içinde kaydetti i vücut ve beyinsel geliflmesi kontrol edilecektir. Doktor bebe inizin hareketlerini kontrol edip bebe in gözleri ile eflyalar takip edip etmedi ine, gözlerinde flafl l k olup olmad na ve elleri ile bir oyunca tutup tutamad na da bakacakt r. Ayr ca beslenme ve sindirim konusundaki sorunlar üzerinde de durulacakt r. U 4 muayenesinde çocu unuzun ilk afl lar gündeme gelir: difteri, bo maca, tetanos ve çocuk felci afl lar ve özellikle beyin zar iltihab n önlemesi aç s ndan b tipi haemophilus influenzae afl s ve b tipi sar l k afl s. Bu afl lar n tümü belirli aral klarla tekrarlanmal d r. Kendinizin dikkat edip doktora anlatman z gereken fleyler: Çocu unuz emerken ve yutarken zorluk çekiyor mu? S k s k kusuyor mu? Meme mi emiyor, yoksa mama ile mi besliyorsunuz? Çocu unuz s k s k kas l yor mu? Ellerini genellikle yumruk mu yap yor? Siz ona gülümsedi inizde o da size gülümsüyor mu?

7 Erken teflhis olana Erken teflhis muayenelerinin sundu u olanaklardan siz de çocu unuz için yararlan n Çocu unuz bedensel ve zihinsel geliflimde en önemli ad mlar ilk yafllar nda atmaktad r. Erken teflhis muayenelerinin 9 u da zaman aç s ndan öyle planlanm flt r ki, bir yandan kiflisel geliflim farkl l klar göz önünde tutulurken, öte yandan da doktor geliflmedeki gecikmeleri, sakatl klar ya da hastal klar vaktinde tespit edebilsin. Böylece hemen bafllat lan erken tedavi ya da erken teflvik çal flmalar sayesinde genellikle önemli ölçüde iyileflme, hatta tamamen flifa bulma sa lan r. Susanne: 02 31/ Elma Un/fleker Süt (2x) Portakal suyu Çocuk doktorunda gelecek randevu: U 9 Florian Çocuk doktorunda gelecek randevu: Çocuk doktorunda gelecek randevu: Çocuk doktorunda gelecek randevu: Çocuk doktorunda gelecek randevu: Çocu unuzun sa l kl oldu unu düflünseniz bile, hiçbir fleyin gözden kaçmad ndan emin olmal s n z. Bu nedenle de J 1 e kadar bütün muayeneleri yapt r n z. Güvendi iniz bir doktor bulunuz. Her muayeneden önce çocu unuzda dikkatinizi çeken fleyleri ve doktora sormak istediklerinizi not ediniz.

8 U 5 5. ile 7. aylar aras nda 5. ile 7. aylar aras ndaki muayene Burada esas olarak çocu unuzun hareket yetene i ve el becerisi muayene edilir. Örne in doktor çocu unuzun yüzüstü yatarken ellerini açarak avuç içleriyle yere aban p abanamad n ve elleriyle birfleyler tutup tutamad n kontrol eder. Doktor çocu unuzu dikkatle muayene ettikten sonra, çocu unuzu bundan sonra da nas l iyi besleyebilece iniz konusunda ve sütlü besinler ve ek besinler konusunda size aç klamalarda bulunur. Afl konusu da U 5 muayenesinin bir parças d r. Bu aylarda genel ba fl kl k sa layan afl lar n ikinci ya da üçüncülerinin vakti gelmifltir. Kendinizin dikkat edip doktora anlatman z gereken fleyler: Çocu unuz kendi ayaklar ile oynuyor mu? S rtüstü yatarken yüzüstü yatacak flekilde dönebiliyor mu? Yak n ndaki oyuncaklara uzan yor mu? Ses ç kar yor mu? Geçen seferki muayenede (U 4) afl lara baflland ise, bu sefer afl lar tekrarlanmal d r.

9 U ile 12. aylarda 10. ile 12. aylar aras ndaki muayene Doktor dikkatini çocu unuzun yeni yeteneklerine çevirmektedir, örne in çocu unuz emekliyor mu, mobilyalara tutunarak kalkabiliyor mu, elinden tutuldu unda ilk ad mlar n at yor mu? Ayr ca cinsel organ n d fl geliflimi de kontrol edilir. Duymas, görmesi ve konuflmas s nanarak sosyal davran fllar na da de inilir. Kendinizin dikkat edip doktora anlatman z gereken fleyler: Çocu unuz bacaklar n rahatça açarak oturabiliyor mu? Baflparma ve iflaret parma ile eflyalar tutuyor mu? Mama, baba, dada gibi iki heceli kelimeleri söyleyebiliyor mu? Hafif gürültülere tepki veriyor mu? S k s k öne arkaya sallanmak gibi sürekli tekrarlanan hareketler yap yor mu? Yabanc lara karfl tepkisi ne oluyor? Bu randevuda doktor U 4 ve U 5 muayenelerinde yap lmam fl olan afl lar yaparak gelecek afl tarihlerini size bildirecektir (özellikle 11. ile 14. aylar aras nda ilkinin yap lmas gereken k zam k, kabakulak, k zam kç k afl s ).

10 U ile 24. aylar aras nda 21. ile 24. aylar aras ndaki muayene Son muayeneden bu yana tam bir y l geçti ve bu arada çocu unuz bebeklikten ç kt. Yafl na uygun geliflip geliflmedi inin tespiti çok daha büyük önem tafl maktad r. Doktor, örne in çocu unuzun kendi bafl na yürüyüp yürüyemedi ini, e ilip tekrar do rulabilmesini kontrol eder. Ayr ca çocu unuzun görme ve duyma yetisini, konuflmas n ve konuflulan anlay p anlayamad n kontrol eder. Kendinizin dikkat edip doktora anlatman z gereken fleyler: Çocu unuz basit sorulara tepki veriyor mu? Peter yiyor gibi iki kelimelik cümleler kurabiliyor mu? Trabzanlara tutunarak merdiven ç kabiliyor mu? Gece boyunca uyuyor mu yoksa s k s k uyan yor mu? Korkulu rüyalar görüyor mu? Doktor afl karnesine bakarak bütün gereken afl lar n yap l p yap lmad n kontrol eder. 15. ile 23. aylar aras nda k zam k, kabakulak, k zam kç k afl s n n ikincisi yap lmal d r.

11 U ile 48. aylar aras nda Sekizinci muayene büyük önem tafl maktad r, çünkü çocu unuz son 18 ay içinde pekçok geliflme aflamas geçirdi. Çocu- unuzun yard ma ihtiyac olmas halinde henüz pekçok fley yap labilir. 43. ile 48. aylar aras ndaki muayene Çocu unuz doktor taraf ndan yine tepeden t rna a muayene edilecektir. Vücutça becerileri (örne in tek ayak üstünde durmak gibi), görmesi, duymas, konuflmas, baflkas n n yard m olmadan baflard klar ve sosyal iletiflim kurma becerisi kontroldan geçirilir. Kendinizin dikkat edip doktora anlatman z gereken fleyler: Çocu unuz cümleler kurarak konufluyor mu? Kendi ad n ve soyad n söyleyebiliyor mu? Yeme ini kendisi yiyebiliyor mu? Kendi kendine giyinmeye bafllad m? Oyuna kendini vererek oynayabiliyor mu? Baflka çocuklarla oynuyor mu? Anaokuluna gitmeyi seviyor mu? Geceleri hiç uyanmadan uyuyor mu? Gündüzleri alt na ediyor mu? Çocu unuz inatç l k dönemini aflt m?

12 U ile 64. aylar aras nda 60. ile 64. aylar aras nda muayene Çocu unuz okula bafllamadan önceki son muayene budur. Özellikle U 8 muayenesinde çok çekingen olan çocuklarda doktor daha iyi bir fikir edinecektir. Yine vücut ve ruhi geliflmesi, hareketlerini yap fl biçimi, görmesi, duymas ve konuflmas oldu u gibi sosyal yetenekleri de önem tafl maktad r. Kendinizin dikkat edip doktora anlatman z gereken fleyler: Sizce çocu unuz göze batacak kadar sakin ya da sald rgan m? Arkadafllar var m? Dikkatini vererek oyun oynayabiliyor ya da resim gibi eliflleri yap yor mu? Bir rol yapma oyununu anl yor mu? Alt n ya da yata n sürekli ya da arada bir slat yor mu? Ak c biçimde ve tam cümleler kurarak konufluyor mu? Kendi kendine giyinip soyunabiliyor mu? Bütün anne ve babalar için çok önemli: U 8 ve U 9 ve J 1 muayenelerine çocu unuzu mutlaka götürün. Çocu unuzun bu yafllarda da tedavi görmesi gereken bozukluklar olabilir ve siz anne ve baba olarak bu bozukluklar tespit edemeyebilirsiniz. Sorular n z ya da endifleleriniz varsa bu randevularda ayr nt l olarak konuflabilirsiniz. Doktor afl karnesine bakarak tavsiye edilen bütün afl lar n yap l p yap lmad n bir daha kontrol eder ve difteri ve tetanos afl lar henüz tazelenmemifl ise bu afl lar yapar. Lütfen afl karnesini beraberinizde götürmeyi unutmay n z

13 J ile 14. yafllar aras nda Bu muayenede afl konusundaki eksiklikler ele al nacakt r (örne in b tipi sar l a karfl temel afl gibi), ayrca difteri, tetanos, bo maca afl lar n n tazelenmesi gerekir. Bu yafl grubuna özel olan vücut ve psikososyal geliflim sorunlar da ele al nabilir. 13. ile 14. yafllar aras ndaki muayene Çocu unuzu henüz daha tam olarak bir genç k z ya da delikanl gibi görmeseniz de 1998 den bu yana gençlere yönelik sa l k muayenesinin 13. yafl n doldurulmas ndan itibaren 14. yafl n bitimine kadar yap lmakta oldu unu hat rlatal m (J 1). Hastal klardan korunma program na al nan bu ek muayene ile vücut sa l kontrol edildi i gibi ergenlik sorunlar ve psikososyal geliflim koflullar da ele al nacakt r. Ayr ca okul sorunlar ve baflka sorunlar da ele al nabilir. Bu dönemde çocu unuz belki de art k tek bafl na doktora gitmek isteyecektir. Çocuk doktorlar n n pekço u yo un olarak gençlere yönelik t b konusunda çal flmalar yapm flt r ve özellikle gençlere yönelik muayene randevular verirler. Özellikle ergenlik yafl n n bafllang c nda gençlerin pekçok sorular olmaktad r, bunlar gençler konusunda uzmanlaflm fl doktorlara sorabilirler.

14 Anne babalara yard mc olacak enformasyon broflürleri fiu bilgilendirme kaynaklar n ücretsiz olarak alabilirsiniz: Çocuklar m z Ismarlama numaras : Afl Takvimi Ismarlama numaras : Bebek Ismarlama numaras : Geliflme Takvimi Ismarlama numaras : Güvenlik Kitab» Ismarlama numaras : Ismarlamada kolayl k: Bu broflürleri BZgA, Köln adresinden ya da order@bzga.de adresinden ücretsiz olarak isteyebilirsiniz. Yay mc : Sa l k Bakanl ad na Federal Sa l k Bilgilendirme Merkezi (Bundeszentrale für gesundheitliche Aufklärung) taraf ndan yay nlanm flt r. Bütün haklar mahfuzdur. Düzenleme: medienwerkstatt, ECC Dortmund Bask : ODT, Witten Tiraj: Yay n tarihi: A ustos 2002 Ismarlama numaras : Broflürün içeri i yay mc taraf ndan sürekli güncellefltirilmektedir.