Hemispherium cerebri. Fissura longitudinalis cerebri ile serebral hemisferler birbirinden ayrılırlar.

Transkript

1 Doç. Dr. Ayşin Kale

2 Hemispherium cerebri Fissura longitudinalis cerebri ile serebral hemisferler birbirinden ayrılırlar.

3 Fissura longitudinalis cerebri: Falx cerebri ve aa. cerebri anterior bu aralıkta yer alır.

4 Fissura longitudinalis cerebri: A. cerebri anterior bu aralıkta yer alır.

5 Corpus callosum İki hemisferi birbirine bağlayan bir yapıdır.

6 Tentorium cerebelli Hemisferleri, cerebellum'dan ayıran yatay bir dura mater kıvrımıdır.

7 Sulcus 'lar kortex üzerindeki gyrus adını alan bölgeleri birbirinden ayırır.

8 Sulcus centralis (Rolando oluğu) Slyvius yarığı ya da oluğu

9

10

11 LOBLAR Sulcus lar aracılığı ile (sulcus centralis, sulcus lateralis, sulcus parietooccipitalis) ile beyin 4 loba ayrılır. Lobus frontalis Lobus parietalis Lobus temporalis Lobus occipitalis

12 Gyrus precentralis: Vücudun karşı taraf hareketlerini başlatan motor hücreleri içerir (Daima üst motor nöron buradan başlar). Gyrus postcentralis: Vücudun karşı taraf yarısından gelen duysal bilgiyi alır.

13 Sulcus lateralis Serebral hemisferlerin alt dışyan yüzünde bulunan bu sulcus, 3 kol içerir ve bu üç kol gyrus frontalis inferior içinde uzanır: Ramus anterior Ramus ascendens Ramus posterior Sulcus lateralis in üst ve alt kenarları operculum adı ile bilinir.

14 Sulcus lateralis aralandığında, insula görülür. Polus frontalis Polus temporalis Polus occipitalis

15 Insula

16 Sulcus parieto-occipitalis (üst kenardan başlar, sulcus calcarinusta biter) ve sulcus calcarinus (corpus callosum altında başlar, polus occipitalis'te biter) hemisferlerin içyan yüzlerindedir.

17

18 Lobus frontalis(central ve lateral sulcus'lar arasında) Dışyan yüzde 3 tane sulcus, 4 tane gyrus var. Sulcus precentralis Sulcus frontalis superior Sulcus frontalis inferior Gyrus precentralis Gyrus frontalis superior Gyrus frontalis medius Gyrus frontalis inferior

19 Lobus parietalis (Sulcus centralis, lateralis, parietooccipitalis arasında) Dışyan yüzde 2 sulcus, 3 gyrus vardır Sulcus postcentralis Sulcus intraparietalis Gyrus postcentralis Gyrus parietalis superior Gyrus parietalis inferior: Sulcus lateralis in üst ucundaki gyrus supramarginalis ve sulcus temporalis superior un üst ucundaki gyrus angularis i içerir

20 Lobus temporalis (Sulcus lateralis in aşağısında) Dışyan yüzde 2 sulcus, 3 gyrus vardır Sulcus temporalis superior Sulcus temporalis inferior Gyrus temporalis superior Gyrus temporalis medius Gyrus temporalis inferior

21 Hemisferlerin içyan ve alt yüzleri: loblar tam olarak ayırd edilemez. Önemli Yapılar : Corpus callosum Gyrus cinguli Sulcus corporis callosi Sulcus cinguli Lobulus paracentralis: Precuneus: Sulcus cinguli dik kısmı - sulcus parietooccipitalis Cuneus: Sulcus parietooccipitalis sulcus calcarinus arasındadır.

22 Lobulus paracentralis: Gyrus precentralis ile gyrus postcentralis in genişlemesi ile oluşur Sakral segmentlerle ilgili vücut bölümlerinin (karşı taraf bacak, ayak ve perineal bölge) motor ve duyu alanlarını içerir Miksiyon ve defekasyonun istemli kontrolü ile ilgili merkezler buradadır

23 Hemisferlerin alt yüzleri Önemli Yapılar : Sulcus collateralis: Sulcus calcarinus un aşağısında

24 Hemisferlerin içyan ve alt yüzleri: loblar tam olarak ayırd edilemez. Önemli Yapılar : Lobus temporalis in iç yüzünde görülen gyrus parahippocampalis in ön ucuna, uncus denir. Uncus, olfaktor sisteme ait piriform lobun parçasıdır Uncus tan gyrus lingualis in ön ucuna uzanan gyrus a gyrus parahippocampalis denir

25 Hemisferlerin içyan ve alt yüzlerinde, loblar tam olarak ayırtedilemez. Alt yüzde Lobus temporalis in iç yüzünde görülen gyrus parahippocampalis in ön ucuna, uncus denir. Uncus, olfaktor sisteme ait piriform lobun parçasıdır Uncus tan gyrus lingualis in ön ucuna uzanan gyrus a gyrus parahippocampalis denir

26 Hemisferlerin içyan ve alt yüzleri: loblar tam olarak ayırd edilemez. Önemli Yapılar : Gyrus occipitotemporalis medialis: Polus occipitalis ten, polus temporalis e uzanır. Dışta sulcus occipitotemporalis, içte sulcus collateralis ve sulcus rhinalis ile sınırlanır. Gyrus occipitotemporalis lateralis: Gyrus temporalis inferior ile devam eder.

27 Hemisferlerin içyan ve alt yüzlerinde, loblar tam olarak ayırtedilemez. Alt yüzde Gyrus occipitotemporalis medialis: Polus occipitalis ten, polus temporalis e uzanır. Dışta sulcus occipitotemporalis, içte sulcus collateralis ve sulcus rhinalis ile sınırlanır. Gyrus occipitotemporalis lateralis: Gyrus temporalis inferior ile devam eder.

28 Gyrus lingualis: Sulcus calcarinus un altında kalan gyrus

29 Cerebral hemisferlerin İç Yapısı Cerebral hemisferlerin içinde ventriculus lateralisler, gri madde kitleleri, basal nucleuslar ve sinir lifleri vardır. Her bir hemisfer içinde yer alan yan ventriküller C harfi şeklinde, epandym ile döşeli ve cerebrospinal sıvı ile dolu boşluklardır.

30

31

32

33 Hidrocephali: BOS un akımının herhangi bir yerindeki duraklamaya bağlı olarak, BOS un venöz sisteme verilememesi

34

35 Nuclei basales (nucleus caudatus, putamen, globus pallidus, nucleus subthalamicus, substantia nigra Telencephalon un derininde, substantia alba içerisinde yerleşmiş olan, beş çift gri cevher kitlesi Motor kontrolde rolü vardır Hareketin hazırlığı ve kortikal olarak başlatılmış olan hareketi uygulamaya sokmaktan sorumlu (örgü örmek, bisiklete binmek gibi alışılmış hareketlerin uygulanması)

36

37 Nuclei basales Nucleus lentiformis= putamen + globus pallidus Corpus striatum = nucleus lentiformis + nucleus caudatus+ capsula interna nın nucleus caudatus ve nucleus lentiformis arasında olan lifleri Figure 12.11a Striatum: Nucleus caudatus + putamen

38 Striatum: Nucleus caudatus + putamen

39 Nuclei basales Primer olarak afferentlerini serebral korteksten alır Efferentleri, beyin sapına ve thalamus aracılığı ile motor ve premotor kortekse gider

40 Nuclei basales Striatum; bazal çekirdeklerin afferentlerinin geldiği esas yapı Globus pallidus ise, bazal çekirdeklerin efferentlerinin çıktığı esas kaynak

41 Diskinezi: Gövde ve ekstremite kaslarındaki ani, sık, şiddetli, istemdışı, ve amaçsız hareketler (Bazal ganglion hasarında oluşan patolojik hareketler) 1- Atetoz: Ekstremitelerin distal bölümlerinde (özellikle parmaklarda) devamlı, yavaş, solucan benzeri hareketler Putamen lezyonlarında olur Cavalı dansözlerin kol ve el hareketlerine benzetilir. Koreik hareketlerden ani ve hızlı olmayışlarıyla ayrılırlar

42 Diskinezi 2- Kore: Ekstremitelerin distal bölümlerinde olan hızlı ve amaçsız hareketler Nucleus caudatus lezyonlarında olur

43 Diskinezi 3- Ballismus: Kol ve bacağı tümüyle tutan, geniş amplitüdlü, şiddetli istemsiz hareketlerdir. Hareketin şiddetinden hasta kolunu-bacağını duvara çarpıp kendini yaralayabilir, yatak yüzeyine sürtünme sonucu derileri soyulabilir. Nucleus subthalamicus un lezyonlarında oluşur

44

45 Serebral hemisferlerin ak maddesi Ak madde nöroglia tarafından destekli myelinli liflerden oluşur. Bağlantılarına göre lifler 3 grupta toplanır 1- Commissural 2- Association 3- Projection

46 Serebral hemisferlerin ak maddesi Tractus ları oluşturmak üzere biraraya gelip demetler oluşturan, derin myelinli liflerden oluşur Bu sayede serebral korteksteki farklı alanlar birbirleriyle veya beyin sapı ve medulla spinalis ile iletişim kurar

47 Serebral hemisferlerin ak maddesi 1- Commissural Sağ ve sol serebral hemisferler arası iletişimi sağlar En genişi corpus callosum dur 2- Association Aynı hemisferin içindeki farklı alanların iletişimi sağlar 3- Projection Vertikal seyreder Hemisferlerin beyin sapı veya medulla spinalis le olan iletişimi sağlar İnen ve çıkan yolları oluşturur

48 Fiber Tracts in White Matter Figure 12.10b

49 Commissura lar (Commissural lifler) Corpus callosum Commissura anterior Commissura posterior Commissura fornicis Commissura habenulare

50 Corpus callosum

51 Corpus callosum un bölümleri (önden arkaya) 1- Rostrum 2- Genu 3- Truncus 4- Splenium

52 Corpus callosum 1. Forceps minor (genu dan öne giden lifler) 2. Radiatio corporis callosi (truncus dan dışyana giden lifler) 4. Forceps major (splenium dan arkaya giden lifler)

53 Commissura anterior İki taraf tractus olfactorius u bağlar Koku alma yolları ile ilgili

54 Commissura posterior Aquaductus mesencephali nin 3. ventriküle açıldığı deliğin hemen üzerinde Pupilla ışık refleksi ile ilgili pretektal çekirdeklerdeki nöronların uzantıları, burada çarpraz yaptıktan sonra karşı taraf Edinger Westphal çekirdeğine gider Görme ile ilgili

55 Commissura fornicis Fornix: Myelinli liflerden oluşur. Hippocampus un efferent sistemini oluşturur ve hypothalamus un corpus mamillare sine gider Commissura fornicis: Yakın hafıza ile ilgili olan sağ ve sol formatio hippocampi leri birbirine bağlar

56 Commissura habenularis Epifiz bezinin çatısında Nucleus habenularis: Nuclei amygdaloideus ve hippocampus tan afferentler alır. Bu afferentler stria medullaris ile gelir. Bu liflerden bir kısmı karşıya geçer ve commissura habenularis ismini alır.

57 Assosiasyon lifleri: Aynı hemisferdeki kortikal alanları birleştirir 1- Fasciculus longitudinalis superior: Frontal lobun ön kısmını, oksipital ve temporal loblara birleştirir 2- Fasciculus longitudinalis inferior: Oksipital lobdan öne doğru temporal loba gider 3- Fasciculus frontooccipitalis 4- Fasciculus uncinatus: İlk motor konuşma alanı ile frontal lob iç yüzündeki gyrus lar ile lobus temporalis i birleştirir

58 Assosiasyon lifleri örn : Fasciculus arcuatus

59 Projeksiyon Lifleri Vertikal seyreder Hemisferlerin beyin sapı veya medulla spinalis le olan iletişimi sağlar İnen ve çıkan yolları oluşturur Beyin sapının üst kısmında bu liflerin oluşturduğu yoğun bant capsula interna adını alır

60 Capsula interna Capsula interna nın medialinde, nucleus caudatus ve thalamus, lateralinde nucleus lentiformis vardır Capsula interna nın crus anterior u ve crus posterior u, ortada genu ile birleşir Birleşen liflerin tüm doğrultularda serebral kortekse yayılması : corona radiata

61 Septum pellucidum Ak ve gri madde içeren, her iki tarafı epandim ile örtülü, ince vertikal bir yaprak Corpus callosum ve fornix arasında gerili. Esas olarak bir çift membran. Membranlar arasında kapalı bir boşluk var. Lateral ventriküllerin ön boynuzları arasında bir bölme oluşturur

62 ela choroidea İki katlı bir pia mater kıvrımı Yukarıda fornix ve 3. ventrikül tavanı ile aşağıda iki thalamus un üst yüzleri arasında yerleşir