3. Bölüm DRAW (ÇİZİM) VE MODIFY (DÜZENLEME) KOMUTLARI

Transkript

1 81 3. Bölüm DRAW (ÇİZİM) VE MODIFY (DÜZENLEME) KOMUTLARI

2 82

3 83

4 84 DRAW (ÇİZİM) KOMUTLARI Modelling Circle Donut Spline Ellipse Block Line Ray Construction Line Multiline Polyline 3D Polyline Polygon Rectangle Helix Arc Table Point Hatch Gradient Boundary Region Wipeout Revision Cloud Text

5 85 MODIFY (DÜZENLEME) KOMUTLARI Properties Match Properties Object External Reference Bind Frame Image Adjust Quality Transparency Frame Edit Hatch Edit Polyline Edit Spline Edit Multiline Attribute Single Globally Block Attribute Manager Block Description Text Edit Text Scale Text Justify Text Clip Image Xref Viewport In-Place Xref and Block Edit Edit Reference Erase Copy Mirror Offset Array Move Rotate Scale Stretch Lengthen Trim Extend Break Chamfer Fillet 3D Operation 3D Array Mirror 3D Rotate 3D Align Solids Editing Union Subtract Intersect Extrude Faces Move Faces Offset Faces Delete Faces Rotate Faces Taper Faces Color Faces Copy Faces Color Edges Copy Edges Imprint Clean Separate Shell Check Explode

6 86 POINT Nokta Çizimi Araç Çubuğu Kayar menü Komut Satırı Kısa Yol tuşu Draw Drawpoint point po Belirlenen koordinata nokta çizer. Bir noktanın koordinatı belirtilirken ilk önce X değeri daha sonra Y değeri girilir. X ve Y değerlerinin arasında virgül (,) işareti vardır. Seçenekler ve mesajlar Single Point: Multiple Point: Divide: Measure: Sadece tek nokta koyar. Birden fazla nokta koyar. Seçilen bir obje üzerine eşit aralıklarla nokta koyar. Seçilen bir obje üzerine verilen mesafe aralıklarında nokta koyar. Nokta Kenetlemek içinobject snap kodlarından şekildeki seçilmelidir (Şekil 3.1). Command: point Specify a point: 50,50 Şekil 3.1. Snap to Node POINT STYLE Kayar menü Format/point style Nokta Tipini Seçme Komut Satırı ddptype Nokta tipini seçen bir komuttur(şekil 3.2). Set Size Relative to Screen : Nokta büyüklüğünü ekrana göre tespit eder. Set Size in Absolute Units : Nokta boyutu çizim birimi olarak kabul edilir ve sabit kalır. Şekil 3.2.

7 87 PDMODE Nokta Değerini Değiştirme Komut Satırı pdmode PDMODE Noktanın ekranda değişik şekillerde görünmesi içinpdmode sistem değişkenlerinin değerinin 0, 1, 2, gibi olması gerekmektedir. Aşağıda nokta stilleri ve değerleri görülmektedir. 1 değerini alırsa nokta ekranda görünmez (Şekil 3.3). Command: pdmode Enter new value for PDMODE <0>: 32 Regenerating model. Şekil 3.3. PDSIZE Nokta Ölçüsünü Ayarlama Komut Satırı pdsize PDSIZE sistem değişkenleri ile noktanın ölçüsünü ayarlayan bir komuttur. Command: pdsize Enter new value for PDSIZE <0.0000>: 10 Regenerating model. ID POINT Nokta Koordinatının Tespiti Araç Çubuğu Kayar menü Komut Satırı Kısa Yol tuşu Inquiry/Locate point Tools/ID point id point id Ekranda belirlenen bir noktanın, mutlak X, Y, Z koordinat değerleriniı komut satırında görüntüleyen bir komuttur. Command: id Specify point:(bir nokta belirlenir.) X = Y = Z =

8 88 UYGULAMALAR: Çizim alanına aşağıda x, y koordinatları belli olan nokta uygulamalarını yapınız. 10, , , , ,290 60, , ,220 25, , , , ,190 35, ,75 220,95 325,75 425,110 0,0 230,30 420,25 LINE Düz Çizgi Çizimi Araç Çubuğu Kayar menü Komut Satırı Kısa Yol tuşu Draw Drawline line l Doğrusal çizgiler çizmek için kullanılan bir komuttur (Şekil 3.4). Komuttan çıkmak için Esc veya Enter tuşunu tıklayınız. Command: l LINE Specify first point:(1. noktayı giriniz) Specify next point or [Undo]:(2. noktayı giriniz) Specify next point or [Undo]:(3. noktayı giriniz) Specify next point or [Close/Undo]:c 3 Undo / u : Continue : Close / c : Geri al Devam et Kapat 1 2 Şekil 3.4.

9 89 Araç Çubuğu Modify Kayar menü ModifyErase ERASE Komut Satırı erase & e Silme Fare Kısa Yol tuşu Silinecek objeleri seçilir, sağ tuşu tıklayarak komuta girilir. İstenmeyen çizim öğelerini siler. Komuta girildikten sonra imleç küçük bir kutu (Object Selection İmleci) şeklini alır. Objeler tek tek seçilerek Enter tuşuna veya fare sağ tuşuna basılarak komut sonlandırılır (Şekil 3.5). Command: e Select Objects : (1. seçimi yapınız) Select Objects : (2. seçimi yapınız) Select Objects : (Enter tuşuna basınız) 1. seçim 2. seçim Şekil 3.5. OOPS Silme Komutunu Geri Al Komut Satırı oops Erase komutu ile silinen objeleri yalnızca bir defa geri getirir (Şekil 3.6).Block vewblock komutları ile oluşturulmuş blok objeler silindiği zaman bu komut kullanılabilir. Command: e Select Objects : (1. seçimi yapınız) Select Objects : (2. seçimi yapınız) Select Objects : (Enter tuşuna basınız) Command: oops 1. Seçim 2. Seçim Erase Şekil 3.6. oops

10 90 UNDO Geri Al Araç Çubuğu Kayar menü Komut Satırı Kısa Yol tuşu Standard Editundo undo u & Ctrl Z Sondan başlayarak sistem değişkenlerini ve komut aşamalarını tek tek geri alır. Hangi komutun geri alındığı komut ve mesaj alanında görüntülenir. Command: _u OOPS Command: _u Erase GROUP Command: _u Copy GROUP REDO & MREDO Undo Komutunu Geri Al Araç Çubuğu Kayar menü Komut Satırı Kısa Yol tuşu Standard Editredo redo & mredo & Ctrl Y Obje seçilmeden çizim alanında sağ tıklanır ve redo komutu seçilir. Redo en son undo komutunu bir def a geri alır. Mredo komutu ise undo komutunu birden fazla geri alır. Araç Çubuğu Standard Kayar menü EditCut CUT Komut Satırı cutclip & Ctrl X Kesme Fare Kısa Yol tuşu Obje seçiminden sonra çizim alanında sağ tıklanır ve cut komutu seçilir. COPY Kopyalama PASTE Yapıştır Araç Çubuğu Kayar menü Komut Satırı Fare Kısa Yol tuşu Araç Çubuğu Kayar menü Komut Satırı Fare Kısa Yol tuşu Standard EditCopy Copyclip & Ctrl c Kopyalanacak objeler seçilir, sağ tuşu tıklayarak komuta girilir. Standard EditPaste pasteclip & Ctrl v Yapıştırılacak objeler seçilir, sağ tuşu tıklayarak komuta girilir.

11 91 ÇİZİM YÖNTEMLERİ Mutlak Koordinatlara Göre Çizim Tüm noktaların koordinat değerleri orijine göre yani ekranın sol alt köşesine göre ifade edilir(şekil 3.7-8). Şekil 3.7. Command: l Specify first point: 50,50 Specify next point or [Undo]: 50,100 Specify next point or [Undo]: 100,100 Specify next point or [Close/Undo]: 100,50 Specify next point or [Close/Undo]: 50,50 veya Specify next point or [Close/Undo]: c 50, ,100 50,50 Şekil ,50

12 92 UYGULAMALAR: 1 30, ,115 c (Close) 30,55 125, ,120 95,120 10,100 10,40 40,70 95, ,90 105,50 95,40 145,90 145,50 10,20 95,20

13 93 İzafi Koordinatlara Göre Çizim Mutlak koordinatlara göre çizime göre daha kolaydır. Mutlak koordinatlara göre çizimde ekranın sol alt köşesindeki orijin noktasına göre değerler giriliyordu. Bu durum, yapacağımız çizim karmaşık hale geldikçe işimiz zorlaştırmaktaydı. İzafi koordinatlara göre çizimde, çizim yaparken bir önceki noktamız orijin noktası olarak kabül edilmektedir. Bu işi yaparken koordinat değerlerimizin işareti konur(şekil ). Burada ilk girilen değer x, ikinci girilen değer y koordinatıdır. First point next point=@2,0 2 Şekil 3.9. Command: l LINE Specify first point: 50,50 Specify next point or Specify next point or Specify next point or Specify next point or UYGULAMA: Şekil c (Close) 75, ,45

14 94 İzafi Kutupsal Koordinatlara Göre Çizim Bu yöntemle yatay eksene açısı ve boyu bilinen çizgiler çizilir. Bu yöntemde izafi koordinatlarda olduğu gibi işareti kullanılır (Şekil uzunluğu<yatayla yaptığı açı (@l<ɵ) Açı saat ibresinin tersi yönünde artar. Eğer bu açılar - negatif olarak girilirse çizeceğimiz çizgilerin yönü saat ibresi yönünde olur. Örneğin, 330 o yerine -30 o yazılabilir. Şekil Command: l LINE Specify first point: 50,50 Specify next point or Specify next point or Specify next point or Specify next point or Şekil 3.12.

15 @30<315 35,90 R12.5 Doğrudan Ölçü Girerek (Koordinatsız) Çizmek Doğrudan çizginin uzunluğu girildiği için diğer yöntemlere göre en kolay ve en çok kullanılan yöntemdir. Bu yöntemle çizim yaparken noktaların koordinatlarını vermeye gerek kalmaz. Buda işimizi oldukça kolaylaştırır. Bu yöntemle başlangıç noktası belirlendikten sonra çizginin yönü imleç ile gösterilir. Sonrada çizginin uzunluğu girilir. Bu yöntemle çizim yapılırkenortho modu açık olduğu zaman yatay ve dikey çizgileri rahatlıkla çizilebiliriz.ortho modu ekranın altındaki durum çubuklarının içerisinde yer alır. ORTHO modu üzrine bir defa bastığımızda açar, tekrar bastığımızda bu modu kapatır. Ayrıca F8 tuşuna basarakta bu modu açıp kapatabiliriz. Ortho on durumunda imleç sadece yatay ve dikey konumda hareket edebilmektedir. Bu modda yatay ve dikey çizgiler rahatlıkla yapılabilmektedir. Ortho OFF durumunda imleç sadece yatay ve dikey konumda değil tüm konumlarda bağımsız hareket eder. Bu yöntemde çizeceğimiz çizginin açısı belli olmadığı için bu şekilde çizim yapmak zordur. İmlecin gösterdiği yönde istenilen uzunlukta çizgi çizilebilir(şekil 3.13). Command: <Ortho on> (F8 ile açıp kapatılabilir) Command: l LINE Specify first point: 50,50 Specify next point or [Undo]: 50 Specify next point or [Undo]: 50 Specify next point or [Close/Undo]: 50 Specify next point or [Close/Undo]: c ,50 50 Şekil 3.13.

16 96 UYGULAMA: , Kutupsal Açı Kullanarak Çizim Bu yöntemle istediğimiz açılarda çizgiler çizebiliyoruz. Bu yöntemle çizim çizilirken önce çizginin yatayla yaptığı açı değeri girilir. Sonra enter tuşuna basılır. Daha sorada çizginin uzunluğu girilir. Açı girilirken verilecek açı değerinden önce < işareti yazılır(şekil 3.14). Command: l LINE Specify first point: 50,50 Specify next point or [Undo]: <45 Angle Override: 45 Specify next point or [Undo]: 50 Specify next point or [Undo]: <135 Angle Override: 135 Specify next point or [Undo]: 50 Specify next point or [Close/Undo]: <225 Angle Override: 225 Specify next point or [Close/Undo]: ,50 Şekil 3.14.

17 Yön belirterek veri girişi Bu yöntemle çizgi yönüne göre boyu bilinen çizgiler çizilir. Bu yöntemde izafi koordinatlarda olduğu gibi işareti kullanılır(şekil uzunluğu<çizgi yönü 0 o Doğu (E) : Kuzey (N) : 90 o Batı (W) : 180 o Güney (S) : 270 o 97 Command: l LINE Specify first point: 50,50 Specify next point or Specify next point or Specify next point or Specify next point Şekil 3.15.

18 98 UYGULAMALAR:

19 o o 60 o

20 o 135 o 135 o 135 o o o o o o 45 o o 40

21 101 TRIM Budama Araç Çubuğu Kayar menü Komut Satırı Kısa Yol tuşu ModifyTrim ModifyTrim trim tr Birbiriyle kesişen çizim öğelerinin kesişen noktaları arasında kalan ve istenmeyen kısımlarını silen bir komuttur (Şekil ). Birden fazla sınır seçilerek yine birden fazla budama yapılabilir. Command : Trim Select an object : (Budanacak çizgiyi kesen sınır çizgisi (1) seçilir.) Select an object : Enter Select object to trim or [Project/Edge/Undo] : (Budanacak çizgi (2) seçilir.) Select object to trim or [Project/Edge/Undo] : Enter 1 2 Önce Sonra Şekil Command: trim Current settings: Projection=UCS, Edge=Extend Select cutting edges... Select objects or <select all>: 1 found (Budanacak çizgiyi kesen sınır çizgisi (1) seçilir.) Select objects: Enter Select object to trim or shift-select to extend or [Fence/Crossing/Project/Edge/eRase/Undo]: (Budanacak çizgi (2) seçilir.) Select object to trim or shift-select to extend or [Fence/Crossing/Project/Edge/eRase/Undo]: (Budanacak çizgi (2) seçilir.) Select object to trim or shift-select to extend or [Fence/Crossing/Project/Edge/eRase/Undo]: Enter Command: trim Current settings: Projection=UCS, Edge=Extend Select cutting edges... Select objects or <select all>: 1 found (Budanacak çizgiyi kesen sınır çizgisi (3) seçilir.) Select objects: 1 found, 1 total Select objects: 1 found, 2 total Select objects: Enter Select object to trim or shift-select to extend or [Fence/Crossing/Project/Edge/eRase/Undo]: (Budanacak çizgi (4) seçilir.) Select object to trim or shift-select to extend or [Fence/Crossing/Project/Edge/eRase/Undo]: (Budanacak çizgi (4) seçilir.) Select object to trim or shift-select to extend or [Fence/Crossing/Project/Edge/eRase/Undo]: Enter

22 Şekil Edge Command: trim Current settings: Projection=UCS, Edge=None Select cutting edges... Select objects or <select all>: 1 found (Budanacak çizgiyi kesen sınır çizgisi (1) seçilir.) Select objects: Enter Select object to trim or shift-select to extend or [Fence/Crossing/Project/Edge/eRase/Undo]: e Enter an implied edge extension mode [Extend/No extend] <No extend>: e Select object to trim or shift-select to extend or [Fence/Crossing/Project/Edge/eRase/Undo]: (Budanacak çizgi (2) seçilir.) Select object to trim or shift-select to extend or [Fence/Crossing/Project/Edge/eRase/Undo]: Enter

23 103 2 Object to trim 1 Cutting edge Şekil Extend No Extend Edge Command: trim Current settings: Projection=UCS, Edge=None Select cutting edges... Select objects or <select all>: 1 found (Budanacak çizgiyi kesen sınır çizgisi (1) seçilir.) Select objects: Enter Select object to trim or shift-select to extend or [Fence/Crossing/Project/Edge/eRase/Undo]: e Enter an implied edge extension mode [Extend/No extend] <No extend>: e Select object to trim or shift-select to extend or [Fence/Crossing/Project/Edge/eRase/Undo]: (Budanacak çizgi (2) seçilir.) Select object to trim or shift-select to extend or [Fence/Crossing/Project/Edge/eRase/Undo]: Enter 1 Cutting edge 2 Object to trim Şekil Extend

24 104 UYGULAMALAR: o o o o o

25 o o

26 106 RECTANGLE Dikdörtgen Çizimi Araç Çubuğu Kayar menü Komut Satırı Kısa Yol tuşu Draw Drawrectangle Rectangle & rectang rec Dikdörtgen çizmek için kullanılan bir komuttur. Bunun için dikdörtgenin karşılıklı iki köşesi belirlenir (Şekil 3.21) Command: rectang Current settings: Rotation = 0 Specify first corner point or [Chamfer/Elevation/Fillet/Thickness/Width] : (1. noktayı seçiniz) Specify other corner point or [Dimensions]: d Specify length for rectangles <0.0000>: 70 (X ekseni yönünde) Specify width for rectangles <0.0000>: 40 (Y ekseni yönünde) Specify other corner point or [Dimensions]: *Cancel* Şekil Dimention seçeneğini kullanmadan da dikdörtgen çizilebilir(şekil 3.22). Command: rec RECTANG Specify first corner point or [Chamfer/Elevation/Fillet/Thickness/Width]: (1. noktayı seçiniz) Specify other corner point or Şekil 3.21.

27 107 Chamfer: Köşelere pah kırar. İleri de ayrı bir komut olarak verilecektir(şekil 3.23). Command: rectang Specify first corner point or [Chamfer/Elevation/Fillet/Thickness/Width]: C Birinci köşe noktasını belirleyin veya [Pah/Yükseklik/Köşe yuvarlat/kalınlık/genişlik]: Specify first chamfer distance for rectangles <0.0000>: 10 Specify second chamfer distance for rectangles < >: Enter Specify first corner point or [Chamfer/Elevation/Fillet/Thickness/Width]: (1. noktayı seçiniz) Specify other corner point or (2. noktanın koordinatını giriniz.) 1 Şekil Fillet: Köşeleri yuvarlatır. İleri de ayrı bir komut olarak verilecektir(şekil 3.24). Command: rectang Current rectangle modes: Chamfer= x Specify first corner point or [Chamfer/Elevation/Fillet/Thickness/Width]: F Specify fillet radius for rectangles < >: Enter Specify first corner point or [Chamfer/Elevation/Fillet/Thickness/Width]: (1. noktayı seçiniz) Specify other corner point or (2. noktayı seçiniz) 1 2 Şekil Width: Dikdörtgen çizgilerinin kalınlığını ayarlamak içindir(şekil 3.25). Command: rectang Current rectangle modes: Fillet= Specify first corner point or [Chamfer/Elevation/Fillet/Thickness/Width]: W Specify line width for rectangles <0.0000>: 1 Specify first corner point or [Chamfer/Elevation/Fillet/Thickness/Width]: (1. noktayı seçiniz) Specify other corner point or [Dimensions]: (2. noktayı seçiniz) 1 2 Şekil 3.24.

28 108 Elevation: XY düzlemine olan uzaklıktır. 3B kullanılır. Thickness: Dikdörtgene kalınlık vererek 3 boyutlu hale getirir. Not: Chamfer, fillet width ayarları değiştirildikten sonra kullanılan dosyada hep aynı kalır. Tekrar komuta girilerek eski durumuna getirilir. PLINE Birleşik Çizgi Çizimi Araç Çubuğu Kayar menü Komut Satırı Kısa Yol tuşu Draw Drawpolyline pline pl Birbirine birleşik doğru ve yaylar çizmek için kullanılan bir komuttur. Bu komutla çizilen bir nesne seçildiğinde tamamı seçilmektedir(şekil 3.26). Command: pline Specify start point: 50,50 Current line-width is Specify next point or [Arc/Halfwidth/Length/Undo/Width]: <Ortho on> 50 Specify next point or [Arc/Close/Halfwidth/Length/Undo/Width]: 50 Specify next point or [Arc/Close/Halfwidth/Length/Undo/Width]: 50 Specify next point or [Arc/Close/Halfwidth/Length/Undo/Width]: C Bir sonraki noktayı belirtiniz[yay/kapat/yarıgenişlik/uzunluk/geri al/genişlik] Şekil UYGULAMA: R25 50

29 Araç Çubuğu Modify EXPLODE Kayar menü ModifyExplode Çizim Öğelerini Ayırma (Patlatma) Komut Satırı explode 109 Birden fazla çizim öğesinin bir araya getirilmesiyle oluşturulan şekillerdeki birleşik çizim öğelerini (polygon, pline, rectangle vb. gibi) birbirinden ayrılıp bağımsız hale getirir (Şekil ). Command : Explode Select object : 1 found (Nesne seçimi yapılır.) Select object : *Cancel* Şekil 3.26.rectangle obje Şekil Patlatılmışrectangle obje Şekil 3.28.Polygon obje Şekil PatlatılmışPolygon obje

30 110 CIRCLE Çember Çizimi Araç Çubuğu Kayar menü Komut Satırı Kısa Yol tuşu Draw DrawCircle circle c Belirlenen bir koordinata istenilen ölçüde çember çizer. Command: c CIRCLE Specify center point for circle or [3P/2P/Ttr (tan tan radius)]: 1. Merkezi Ve Yarıçapı Bilinen Çember CEN, RAN: Merkez noktayı ve yarıçapı kullanarak çember çizer(şekil 3.31). Command: c CIRCLE Specify center point for circle or [3P/2P/Ttr (tan tan radius)]:50,50 Specify radius of circle or [Diameter] < >: Merkezi ve Çapı Bilinen Çember CEN, DIA: Merkez noktayı ve çapı kullanarak çember çizer(şekil 3.32). Command: c Specify center point for circle or [3P/2P/Ttr (tan tan radius)]: 50,50 Specify radius of circle or [Diameter]: d Specify diameter of circle: 15 R15 ɸ15 50,50 50,50 Circle-R Circle-R Circle-D Circle-D Şekil Şekil 3.31.

31 İki Noktadan Geçen Çember 2 POINT: 2P: Çemberi (çapı) tanımlayan iki noktadan geçen çember çizer(şekil 3.33). Command: c CIRCLE Specify center point for circle or [3P/2P/Ttr (tan tan radius)]: 2p Specify first end point of circle's diameter: (1. noktayı seçiniz) Specify second end point of circle's diameter: (2. noktayı seçiniz) 4. Üç Noktadan Geçen Çember 3 POINT (3P): Çemberi tanımlayan üç noktadan geçen çember çizer(şekil 3.34). Command: c CIRCLE Specify center point for circle or [3P/2P/Ttr (tan tan radius)]: 3p Specify first point on circle:(1. noktayı seçiniz) Specify second point on circle: (2. noktayı seçiniz) Specify third point on circle:(3. noktayı seçiniz) Circle-2P Circle-2P Circle-3P Circle-3P Şekil Şekil İki Öğeye Teğet ve Yarıçapı Bilinen Çember TTR: Çembere teğet iki çizim öğesi ve yarıçapı kullanarak çember çizer(şekil 3.35). Command: c CIRCLE Specify center point for circle or [3P/2P/Ttr (tan tan radius)]: ttr Specify point on object for first tangent of circle: (1. teğet noktasını seçiniz) Specify point on object for second tangent of circle: (2. teğet noktasını seçiniz) Specify radius of circle < >: Üç Öğeye Teğet Çember TAN, TAN, TAN: Çembere teğet üç çizim öğesini kullanarak çember çizer(şekil 3.36). Kayar menüden; DrawCircleTan, Tan, Tan Command: _circle Specify center point for circle or [3P/2P/Ttr (tan tan radius)]: _3p Specify first point on circle: (1. teğet noktasını seçiniz) Specify second point on circle: (2. teğet noktasını seçiniz) Specify third point on circle: (3. teğet noktasını seçiniz) R15 Circle-TTR Circle-TTR Circle-TTT Circle-TTT Şekil Şekil 3.35.

32 112 UYGULAMALAR: 1 2

33 R90 200,

34 o Ø60 410,240 2 Ø80 370, Ø ,160

35 115 8 R9,5 R22, ,5 28,5 9 R50 R30 110

36

37

38

39 o 120 o 12

40 R R R R12 R6 R36

41 R R20 22 R20 R R R28

42 R36 R29,5 R R22 15 o 45 o R8 R20 R98 R32 R20

43 R R R20 R R R30

44 R R R12 R12 R R35 R20 R100 R R16 R8 R10 R R o 150

45 ,5 R17,5 R40 3xØ R60 R25 22,5 45 R7,5 R15 R60 25 R20 30 Ø13 Ø20 R40,5 Ø16 R56 R6 Ø

46 R R R10 R R8 10 R12 30 R10

47 Ø100 Ø50 Ø R R75 Ø R12 3xØ12

48 R23 R15 R18 60 R , R5 R10 R60 18 R16 Ø20 Ø40

49 R2 R7 R R4 R30 R3 R R38 R15 R R ,25 R48 R74 R R

50 R42 R12 R45 5 R20 16 R72 53 R106 3 R o R32 R22 R56 5