YILINDA AVRUPA BIRLIĞI NDE ZOONOZ
|
|
- Volkan Boztepe
- 8 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 2005 YILINDA AVRUPA BIRLIĞI NDE ZOONOZ
2 GİRİŞ CAMPYLOBACTERIA SALMONELLA LISTERIA VTEC ve (YERSINIA) TÜBERKÜLOZİS ve BRUSELLOZİS PARAZİTİK ZOONOZLAR KUDUZ DİĞER ZOONOZ ANTİMİKROBİYAL DİRENÇ GIDA KÖKENLİ SALGINLAR EFSA HAKKINDA
3 GİRİŞ GİRİŞ CAMPYLOBACTERIA SALMONELLA LISTERIA VTEC ve (YERSINIA) TÜBERKÜLOZİS ve BRUSELLOZİS Zoonoz, hayvanlardan insanlara geçebilen hastalık veya enfeksiyonlardır. Enfeksiyon insanlara, ya doğrudan hayvanlardan ya da kontamine olmuş gıda maddelerinin yenmesiyle bulaşmaktadır. İnsanlarda bu hastalıkların seyri hafif semptomlardan hayati tehlikeye kadar değişkenlik gösterebilir. Bir insan hastalığı olarak zoonozun önemi, hastalığın şiddeti, ölümle sonuçlanan vaka sayısı ve popülasyondaki vaka sayısı (görülme oranı) gibi çeşitli faktörlere bağlı olarak değerlendirilir. Bu hastalıkları önlemek için, ana enfeksiyon kaynağı olan hayvanların ve gıda maddelerinin tespit edilmesi önemlidir. Bu amaçla, Topluluğun gıda üretim zincirindeki kontrol tedbirlerini iyileştirmesine ve insan sağlığını korumasına yardımcı olmak üzere tüm Avrupa Birliği (AB) Üye Devletleri nden bilgi toplanmakta ve incelenmektedir PARAZİTİK ZOONOZLAR KUDUZ DİĞER ZOONOZ ANTİMİKROBİYAL DİRENÇ GIDA KÖKENLİ SALGINLAR EFSA HAKKINDA
4 Hayvan, gıda ve yem izleme Üye Devletler Gıda kaynaklı salgınlar Bulaşıcı hastalıklar Şekil S1. Topluluk Özet Raporuna yönelik veri akışının planı, 2005 DSN ler Zoonozlar -Enter-Net -EuroTB BSN Z C C Tüm AB Üye Devletleri her yıl zoonoz vakaları ve gıda kaynaklı salgın hastalıklar hakkında Avrupa Komisyonu na bilgi vermektedir. İnsanlardaki zoonoz vakaları hakkında daha ayrıntılı bilgi ise Avrupa Hastalık Önleme ve Kontrol Merkezi(ECDC) nden edinilebilmektedir yılında, toplanan veriler zoonotik hastalıkların 16 tanesini kapsamaktaydı. Avrupa Gıda Güvenliği Kurumu (EFSA), Zoonoz İşbirliği Merkezi ve ECDC ile beraber bilgileri analiz ederek sonuçları 2005 yılında, AB de Zoonoz Eğilimleri ve Kaynakları, Zoonotik Ajanlar, Antimikrobiyal Direnç ve Gıda Kaynaklı Salgınlar hakkındaki Topluluk Raporu nda ( europa.eu/en/science/monitoring_zoonoses/reports/zoonoses_report_2005. html) yayımlamıştır. Elinizdeki broşür söz konusu Topluluk Raporunun özetine dayanmaktadır yılında, AB de insanlarda en çok rapor edilen zoonotik hastalıklar kampilobakteriyozis ve salmonellozis olmuştur. Bunların yanı sıra, yersiniyozis
5 dikkate değer sayıda insan vakasına yol açmıştır. Listeriyozis, verotoksijenik Escheria coli (VTEC) enfeksiyonları, brusellozis ve M. bovis kaynaklı tüberkülozis gibi diğer bakteriyel zoonozlar, daha az sayıda insan vakasında rapor edilmiştir. Genel anlamda, parazitik ve viral zoonotik enfeksiyonlar (trişinellozis, ekinokokkozis infeksiyonları ve kuduz) az sayıda insan vakasına yol açmıştır yılında gıda kaynaklı salgınlara en çok yol açan ajanlar Salmonella ve Campylobacter olarak belirlenmiştir. GİRİŞ Bu broşür, 15 Kasım 2006 tarihinde güncellenen bildirilmiş verilere dayanmaktadır. Ayrıca, üç AB üyesi olmayan ülke de rapor için zoonozlar hakkında bilgi sağlamıştır. Zoonoz Kampilobakteriyozis N vaka = Salmonellozis Yersiniyozis 9630 VTEC 3314 Listeriyozis 1439 Brusellozis 1218 Ekinokokkozis 320 Trişinellozis 175 M. bovis e bağlı tüberkülozis 119 Kuduz 4 Şekil S2. AB nde insanlarda görülen rapor edilmiş zoonozlar, popülasyon başına görülme oranı
6 CAMPYLOBACTERIA GIDA MADDELERİ
7 CAMPYLOBACTERIA Kampilobakteriyozis insanlarda en sık rapor edilen zoonotik hastalıktır. Kanatlı etinin gıda kökenli Campylobacter enfeksiyonlarının en önemli kaynakları arasında bulunduğu düşünülmekte olup, 2005 yılında Campylobacter pozitif örneklerinin en yüksek oranı bu gıda grubu için rapor edilmiştir. Taze kanatlı etindeki pozitif örnek oranının ÜD lerin çoğunda yüksek olduğu görülmüştür. İnsanlardaki klinik kampilobakteriyozis semptomları arasında sulu, çoğu kez de kanlı ishal bulunmaktadır. Pek sık olmamakla beraber, reaktif arterit ve nörolojik rahatsızlıklar gibi enfeksiyon sonrası komplikasyonlar da görülmektedir. Campylobacter ler doğada yaygındır. Bulunduğu başlıca rezervler yabani ve evcil kuşlar ile memelilerdir. Çoğu durumda, hayvanlar enfeksiyonun sağlıklı taşıyıcılarıdır. Bakteriler çeşitli gıda maddelerine kolaylıkla bulaşabilmektedir.
8 2005 yılında yirmi iki ÜD tarafından toplamda kampilobakteriyozis vakası rapor edilmiştir. AB de popülasyon başına 51,6 olan görülme oranı; kampilobakteriyozisin AB de en sık rapor edilen zoonotik hastalık olduğunu kanıtlamaktadır. Görülme oranı ülkeler arasında önemli farklılık göstermekte olup, <0,1 ila 303 arasında değişmiştir. Önceki yıllarda olduğu gibi, en yaygın olarak rapor edilen türü C. jejuni, daha sonra da C.coli olmuştur. Topluluk ta görülme oranı 2004 yılına oranla %8 artmış olmakla beraber, ÜD ler arasında ortak bir eğilim saptanmamıştır. En yüksek vaka sayıları yaş grubunda gözlemlenmiştir. Genel olarak ise enfeksiyonların kaynağı (yerli veya yurtdışı kökenli) hakkında 13 ÜD bilgi sağlamış ve ÜD ler arasında önemli farklılıklar görülmüştür. İnsan vakalarında belirgin bir mevsimsel fark bulunurken, en çok vaka yaz aylarında rapor edilmiştir. GIDA MADDELERI Gıdalarda Campylobacter e ilişkin verilerin çoğu kanatlı eti ile kanatlı eti ürünlerinden kaynaklanmaktadır yılında, çiğ broiler etinde, incelenen örneklerin yaklaşık %66 sı Campylobacter bakımından pozitif bulunmuştur. Son 5 yıl içinde bilgi sağlayan ÜD ler arasında çiğ broiler etinde bulunan Campylobacter için ortak bir eğilim gözlemlenmemiştir. Çiğ domuz ve sığır etinde önemli oranda daha düşük olan pozitif örnek oranları; domuz etinde %0-7 arasında, sığır etinde de %2 ye kadar belirlenmiştir. Campylobacter ayrıca inek sütü, peynir, balık ürünleri, meyve ve sebze gibi bir dizi farklı gıda maddesinde de düşük sıklıklarla izole edilmiştir. CAMPYLOBACTERIA GIDA MADDELERİ
9 Avusturya Belçika Danimarka Almanya Hollanda İsveç Birleşik Krallık %100 Campylobacter pozitif örneklerin oranı %90 %80 %70 %60 %50 %40 %30 %20 %10 % Şekil CA1. Perakende satılan taze tavuk etindeki Campylobacter, Yıl CAMPYLOBACTERIA GIDA MADDELERI Hayvanlarda, kümes hayvanları ile domuz ve sığır sürülerinde önemli oranda Campylobacter bulguları rapor edilmiştir. Tavuk sürülerindeki yaygınlık oranları %0,2 ile %85 arasında değişirken, domuz sürülerinde %25 ile %85, sığır sürülerinde ise %0,3 ile %47 arasında değiştiği görülmüştür. Domuz ve sığır etinde gözlemlenen kontaminasyon seviyelerinin, domuz ve sığır sürülerinde görülenden önemli oranda daha düşük olması dikkate değer bir noktadır. Bu durum, etin daha az dışkısal kontaminasyona maruz kalması ile, bakterilerin domuz ve sığır etinin kuru yüzeyinde yaşayamamasının bir sonucu olabilir. Hayvanlardan en çok izole edilen Campylobacter türü, C. coli nin baskın olduğu domuzlar haricinde, C. jejuni ydi. Campylobacter türlerinin dağılımı da, insan enfeksiyonlarına yol açmada kümes hayvanlarının önemini destekler niteliktedir. Ev hayvanları ile yabani hayvanlardan elde edilen bazı Campylobacter bulguları, bu hayvanların da bakteri kaynağı olabileceğini göstermektedir. Pozitif Campylobacter birimleri oranı 100,0 90,0 80,0 70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0 Tavuklar Domuz sürüleri Sığır sürüleri Kanatlı Domuz eti Kanatlı Domuz eti Kanatlı Domuz eti Sığır eti Koyun eti Şekil CA2. Hayvan türü ve gıda kategorisine göre Campylobacter pozitif örneklerin maksimumminimum oranları, 2005 çiftlikte kesim işleme perakende hayvan türü ve gıda kategorisi
10 SALMONELLA GIDA MADDELERİ YEM MADDELERİ
11 SALMONELLA SALMONELLA 2004 yılıyla karşılaştırıldığında insan vakaları sayısında bir düşüş olmasına rağmen, salmonellozis AB de hala en sık rapor edilen ikinci zoonozdur. Gıda kökenli Salmonella enfeksiyonlarının başlıca kaynakları, yumurta ile birlikte kümes hayvanı ve domuz etidir yılında, Salmonella en çok kümes hayvanı ve domuz etinde rapor edilmiştir. Son 5 yıl içinde sofralık yumurtadaki Salmonella yaygınlığında genel bir düşme eğilimi gözlemlenmiştir. GIDA MADDELERİ YEM MADDELERİ Salmonellozis insanlarda genellikle akut ateş nöbeti ve ishalle başgösterir. Salmonellozis ayrıca uzun vadeli ve bazen kronik enfeksiyon sonrası komplikasyonlarla da ilişkilendirilmektedir. Salmonella nın gıda kökenli kaynakları arasında, çok çeşitli evcil ve yabani hayvanlar ile, hem hayvansal hem de bitkisel birçok gıda maddesi bulunmaktadır. Hayvanlarda subklinik enfeksiyonlar yaygındır. Vaka sayısı Toplam Şekil SA1. İnsanlarda görülen doğrulanmış salmonellozis vakalarının yaş grubuna göre dağılımı, Bilinmiyor Yaş grubu
12 24 Üye Devlet (ÜD) tarafından toplamda insan salmonellozis vakası rapor edilmiştir. AB de görülme oranı popülasyon başına 38,2 vaka olup ÜD ler arasında 4,4 ile 322 arasında değişmektedir. Her ne kadar yedi ÜD vakalarda hafif bir artış rapor etmiş olsa da, 2004 yılına oranla %9,5 lik genel bir düşüş gözlemlenmiştir. Almanya dan elde edilen veriler 2005 te rapor edilen vakaların neredeyse %30 unu açıklamaktadır. Genel olarak, bütün ÜD lerde yaz sonu ve sonbaharda mevsimsel bir yükseliş gözlemlenmiştir. En fazla vaka sayısı 0-4 yaş, 5-14 yaş ve yaş gruplarında rapor edilmiştir. Önceki yıllarda olduğu gibi, S. enteriditis ile S. typhimurium en sık rapor edilen serovarlar olmuştur. Vakaların kaynağına (yerli veya yurtdışı kökenli) ilişkin olarak 15 ÜD tarafından sağlanan verilerde ÜD ler arasında dikkate değer farklılıklar görülmüştür.
13 SALMONELLA GIDA MADDELERİ YEM MADDELERİ GIDA MADDELERI Salmonella için çok çeşitli gıda maddeleri test edilmiş olmakla beraber, bunların çoğu et ve et ürünlerinden elde edilen örnekler olmuştur. Bu testlerin sonuçlarına göre Salmonella en çok kümes hayvanı eti, daha sonra da domuz etinde rapor edilmiştir. ÜD ler tarafından test edilen çiğ broiler eti örneklerinin %0 ila %18 inde pozitif bulgular rapor edilmiş, hindi eti için de benzer bulgular bildirilmiştir. Genel olarak örneklerin %0 ila %18 inin pozitif olduğu görülmüşse de, çiğ domuz etinde daha az pozitif bulgu rapor edilmiştir. Sığır etinde rapor edilen pozitif bulgu oranları ise genellikle %2 nin altında olmuştur yılında sadece birkaç ÜD tarafından tüketime hazır et ürünlerinde Salmonella rapor edilmiştir ve %3-5 e kadar pozitif örnek oranları da bazen gözlemlenmiştir. Tüketime hazır ürünlerdeki Salmonella bulguları insan sağlığı için özel bir risk teşkil etmektedir.
14 Salmonella pozitif örneklerin oranı Avusturya Almanya Yunanistan İtalya İspanya %9 %8 %7 %6 %5 %4 %3 %2 %1 Şekil SA te sürekli rapor veren ÜD lerdeki sofralık yumurtada Salmonella % Yıl Sofralık yumurtaya ilişkin veri rapor eden ülkelerde, test edilen sofralık yumurtaların %0 ila %6 sında Salmonella olduğu belirtilmiştir. Son 5 yıllık dönemde sofralık yumurtadaki Salmonella kontaminasyonunda bir düşme eğilimi görülmektedir. Süt ve süt ürünleri veya meyve ve sebzede pozitif Salmonella bulguları oldukça az görülmüştür. Ancak baharat ve bitkilerde rapor edilen pozitif örnekler oldukça önemli bir oran (%3-%7) teşkil etmiştir. Ayrıca balık ürünleri ile canlı çift kabuklu yumuşakçalarda da zaman zaman %4 e varan pozitif örnek oranlarıyla Salmonella rapor edildiği olmuştur yılında çiftlik hayvanları, ev hayvanları, hayvanat bahçesi hayvanları ile yabani hayvanlarda Salmonella rapor edilmiştir. Ancak en fazla bulguya kümes hayvanı sürülerinde rastlanmıştır. SALMONELLA GIDA MADDELERİ YEM MADDELERİ Kümes hayvanı (Gallus gallus) yetiştiriciliğinde uygulanan Salmonella ya yönelik zorunlu kontrol programı, Topluluk dahilinde göreceli olarak karşılaştırılabilir veri sağlamaktadır. Genel olarak, 2005 yılında yumurta tavukları için ebeveyn yetiştirme sürülerinin %6 sı ile et tavukları için anaç sürülerinin %5 inde Salmonella olduğu görülmüştür. Rutin izlemede, yumurta tavuğu sürülerinin %0,1 ila %13 ünde Salmonella olduğu görülürken, et tavuğu sürülerinde gözlemlenen pozitif örnek oranı %0 ile %18 arasında değişmiştir. Hindi, ördek ve kaz sürülerinde de benzer enfeksiyon oranları rapor edilmiştir. Az sayıda ÜD nin domuz ve sığırlar için etkin Salmonella izleme uygulaması bulunmaktadır. Altı ülke domuz sürülerinde %0 ila %28 yaygınlık oranları rapor etmiştir. Sığırlarda ise, rapor edilen pozitif hayvan oranı %0 ile %7 arasında değişmiştir.
15 Danimarka Fransa Almanya Yunanistan İtalya İspanya Salmonella bulunan sürülerin oranı %25 %20 %15 %10 %5 %0 Hollanda Şekil SA3 Denetim programı yürüten ÜD lerde et tavuğu anaç sürülerinde Salmonella, Yıl SALMONELLA GIDA MADDELERİ Çoğu ÜD, Gallus gallus sürüleri yetiştirmeye yönelik zorunlu kontrol programının yanı sıra yumurta tavukları ile et tavuklarında Salmonella için de kontrol programları uygulamaktadır. Bazı ÜD lerin ayrıca domuzlar için de bir kontrol programı bulunmaktadır. YEM MADDELERI Salmonella pozitif örneklerin en yüksek oranları, sebzeden elde edilen yem maddelerinde ve spesifik olarak da yağlı tohumlar ile bunların ürünlerinde (%0,4 ila %7 pozitif) bulunmuştur. Karma yem maddelerinde, test edilen örneklerin %0 ila %6 sında Salmonella izole edilmiştir. YEM MADDELERİ
16 LISTERIA GIDA MADDELERİ
17 LISTERIA LISTERIA GIDA MADDELERİ Listeriyozis, hastalığın ağırlığından dolayı insanlarda önemli bir zoonozdur. Gıda kökenli Listeria enfeksiyonlarının ana kaynağı tüketime hazır (TH) gıdalardır. İncelenen farklı TH gıda türleri arasında çok azının insan sağlığına ciddi risk teşkil eden bir sınırın (100 bakteri/gr) üzerinde L. monocytogenes taşıdığı görülmüştür. Ancak, TH su ürünlerinde 100 bakteri/gr sınırının üzerinde daha fazla pozitif bulgu ve örnek bulunması, bu gıda grubunun tüketiciler için daha fazla risk taşıdığı anlamına gelmektedir. Listeria monocytogenes anne karnındaki bebeklerde, bebek ve çocuklarda, yaşlılarda ve bağışıklık sistemi hasar görmüş olan kişilerde ağır hastalığa yol açabilir. Semptomlar hafif nezle benzeri semptomlar ve ishalden, hayati tehlike taşıyan enfeksiyonlara kadar değişebilir. Hamile kadınlarda enfeksiyon düşüğe sebep olabilmektedir. Ölüm oranı genellikle yüksektir. Listeria, bitkiler ve toprak başta olmak üzere çevrede yaygın olarak bulunmaktadır. Başlıca bulaşma yolu kontamine gıda tüketimidir; ancak enfeksiyon insandan insana geçebileceği gibi, doğrudan hasta hayvanlardan insanlara da geçebilmektedir yılında 23 ÜD den toplamda 1439 listeriyozis vakası rapor edilmiştir. AB de görülme oranı popülasyon başına 0,3 olup, bu oran 2004 ve 2003 oranları ile benzerlik göstermektedir. Almanya vaka sayısında 2004 yılına oranla yaklaşık %72 lik bir artış bildirmiştir. En yüksek görülme oranları Danimarka, Belçika, Finlandiya, Almanya ve Hollanda tarafından rapor edilmiştir. Listeriyozis en çok yetişkinler ve yaşlılar arasında görülmüş olup, vakaların %53 ü 65 yaş üzeri kişilerde meydana gelmiştir. Vakaların kaynağına ilişkin rapor veren ÜD ler tarafından sağlanan bilgiler temel alındığında, rapor edilen vakaların çoğunun ülke içi kaynaklı olduğu görülmüştür.
18 Vaka sayısı Bilinmiyor Yaş grubu Şekil LI1. Doğrulanmış insan listeriyozis vakalarının yaş grubuna göre dağılımı, 2005 GIDA MADDELERI 2005 yılında L. monocytogenes için, başta tüketime hazır (TH) gıdalar olmak üzere, çok çeşitli gıda maddeleri analiz edilmiştir. L. monocytogenes TH gıdalarda sıklıkla bulunmamışsa da, birkaç incelemede %39 a varan oranlarda pozitif örnek rapor edilmiştir. En yüksek oranda pozitif örnek ve gram başına 100 den fazla bakteri içeren örnekler TH su ürünlerinde rapor edilmiştir. 100 bakteri/gr sınırını aşan örnekler ayrıca, daha düşük oranlarda olmakla beraber, TH et ürünleri ile peynirlerde de rapor edilmiştir.
19 LISTERIA Az sayıda ÜD hayvanlarda Listeria rapor etmiştir. Listeriyozis geviş getiren hayvanlarda iyi bilinen bir hastalık olduğundan, bazı sonuçlar klinik incelemelere ilişkindir. Listeria sığır, domuz, koyun, keçi ve kümes hayvanlarında tespit edilmiştir. GIDA MADDELERİ Şekil LI2. Listeria monocytogenes için test edilen toplam gıda örneği sayısı ve gıda kategorisine göre pozitif bulgu sayısı, 2005 Tüketime hazır meyve ve sebzeler N= poz. (%0.8) pozitif örnek sayısı Tüketime hazır balık ürünleri N= poz. (%7,5) Gıda kategorisi Peynir dışındaki süt ürünleri N= poz. (%0,8) Peynir N= poz. (%0,6) Tüketime hazır et ürünleri N= poz. (%2,7) örnek sayısı
20 VTEC ve YERSINIA GIDA MADDELERİ
21 VTEC ve YERSINIA VTEC ve YERSINIA Verotoksijenik E. coli (VTEC) enfeksiyonları ve yersiniyozis de önemli zoonotik hastalıklar olup AB de önemli oranlarda görülmektedir. Gıda ve hayvanlardaki VTEC ve Yersinia bulgularının insan hastalığı vakalarıyla ilişkisine dair bilginin yetersizliği, farklı gıda ve hayvan türlerinin insan enfeksiyonları ile ilgisinin tam olarak değerlendirilmesini engellemektedir. İnsan hastalıklarıyla ilgili serotipler ve diğer virülans faktörleri hakkında daha ayrıntılı bilgiye ihtiyaç duyulmaktadır. GIDA MADDELERİ VEROTOKSIJENIK ESCHERICHIA COLI (VTEC) İnsanlarda VTEC enfeksiyonlarıyla ilişkili semptomlar hafif ishal ile kanlı ishal arasında değişmektedir. VTEC enfeksiyonları ayrıca, akut böbrek yetmezliğiyle kendini gösteren hemolitik üremik sendroma (HÜS) yol açabilir. İnsan enfeksiyonu, kontamine gıda veya su tüketimi, doğrudan kişiden kişiye ya da hastalıklı hayvanlardan insanlara bulaşma yoluyla meydana gelebilir. Hayvanlar VTEC için önemli bir kaynak oluşturmakta, geviş getirenler ise bunlar arasında başı çekmektedir yılında 18 ÜD den toplam olarak 3314 insan VTEC vakası rapor edilmiştir. Rapor edilen tüm vakaların yaklaşık %70 ini Almanya ve İngiltere oluşturmuştur. AB de genel olarak görülme oranı 2004 yılındakine benzer bir oran olan
22 popülasyon başına 1,2 olmuştur. Ancak üç yıllık bir dönemde sürekli rapor veren on ÜD deki görülme oranlarında hafif bir düşme eğilimi gözlemlenmiştir. En yaygın olarak tespit edilen VTEC serogrubu O157 olmuş ve genel olarak VTEC vakalarının üçte birinden fazlası 0-4 yaş arası çocuklarda meydana gelmiştir. İnsanlarda ortaya çıkan VTEC vakalarında belirgin mevsimsel farklar gözlemlenmiştir. GIDA MADDELERI VTEC ve O157 sero-grubu çiğ sığır, domuz ve kümes hayvanı etinin yanı sıra peynir ve diğer süt ürünleri ile çiğ inek sütünde de zaman zaman görülmüştür. VTEC için rapor edilen pozitif örnek oranı çiğ et örneklerinde %0 ila %15 arasında değişmiştir. O157 sero-grubu, %6 ya varan oranlarla, çoğunlukla çiğ sığır etinden izole edilmiştir. İnsan vakalarında sıklıkla izole edilen diğer sero-gruplar da et ve süt ürünlerinde tespit edilmiştir. Vaka sayısı O103 O145 O157 O26 O91 Şekil VT1. İnsanlarda görülen doğrulanmış VTEC vakalarının sero-grup ve yaş grubuna göre dağılımı, Bilinmiyor Yaş grubu
23 VTEC ve YERSINIA GIDA MADDELERİ 2005 yılında, aralarında sığır, domuz, kümes hayvanı, koyun ve kedi de bulunan bazı hayvan türlerinde VTEC tespit edilmiştir. Pozitif örneklerin çoğunluğu, yaygınlık oranının %0 ve %22 arasında değiştiği gözlenen sığırlardan izole edilmiştir. Bunun yanı sıra, O157 sero-grup bulgularının çoğu sığır için rapor edilmiş olup, bu durum söz konusu hayvan türünün insanların VTEC e maruz kalmasında önemli bir kaynak oluşturduğunu ortaya koymaktadır. VTEC serotiplendirme verilerinin genel olarak yetersizliği, hayvan ve gıdalardaki VTEC bulgularının halk sağlığı için önemini değerlendirmeyi güçleştirmektedir.
24 YERSINIA Yersiniyozis, en başta küçük çocukları etkilemekte olup en yaygın belirtisi, bazen kanlı da olabilen ishaldir. Enfeksiyon çoğunlukla kontamine gıda tüketilmesi sonucu meydana gelir. Bugüne kadar insan patojeni sero-tipler için başlıca kaynağın domuzlar olduğu bilinmektedir, ancak başka hayvan türleri de patojen sero-tipler taşıyabilir. Yirmi iki ÜD tarafından toplamda 9630 Yersinia vakası rapor edilmiştir. Almanya nın rapor ettiği vakalar toplam vaka sayısının %58 ine karşılık gelmektedir. AB deki genel görülme oranı popülasyon başına 2,6 olup, 2004 yılına oranla yaklaşık %8 lik bir artışı temsil etmektedir. Rapor edilen çoğu vaka 0-4 ile 5-14 yaş gruplarında meydana gelmiştir. Tüm vakaların yaklaşık %28 i yurtdışı kaynaklı olarak rapor edilmiştir. İnsan vakalarından izole edilen en yaygın Yersinia türü Y. enterocolitica olup, baskın serotipi O:3 tür. Az sayıda ÜD Y. pseudotuberculosis vakası rapor etmiştir. VTEC ve YERSINIA GIDA MADDELERİ
25 VTEC ve YERSINIA GIDA MADDELERİ GIDA MADDELERİ 2005 yılında dört ÜD, et ve sütteki Y. enterocolitica bulgularına ilişkin bilgi sağlamıştır. Finlandiya sadece sebzeleri incelemiştir. En yüksek oranda Y. enterocolitica pozitif örnek, %17 ye varan oranlarla domuz etinden elde edilmiştir. Ayrıca inek sütü, sığır eti ve kümes hayvanı etinden de pozitif bulgular elde edilmiştir. Ancak izole edilmiş Y. enterocolitica suşlarının insanlardaki patojenitesine ilişkin eldeki bilgiler azdı. Hayvanlarda Y. enterocolitica hakkındaki incelemelere ilişkin olarak dört ÜD rapor vermiştir. Özellikle Almanya, çeşitli hayvan türlerine ilişkin bir dizi büyük incelemeyle katkıda bulunmuştur. İnsan patojeni olanları da içeren Y. enterocolitica suşları, domuz, sığır, koyun ve keçilerde bulunmuştur. En yüksek Y. enterocolitica yaygınlık oranı sığır (%12) ve domuzlarda (%3) rapor edilmiştir.
26 TÜBERKÜLOZİS BRUSELLOZİS GIDA MADDELERİ
27 TÜBERKÜLOZİS ve BRUSELLOZİS TÜBERKÜLOZİS Hayvanlarda brusellozis ve sığır tüberkülozisini ortadan kaldırmaya yönelik Topluluk tedbirleri, çoğu ÜD nin hastalıklardan resmen ari olmasına ya da hiçbir pozitif vaka rapor etmemesine yönelik katkıda bulunmuştur. Bununla beraber, hastalıkların ortadan kaldırılmasında kaydedilen ilerleme, hastalıklardan arınmamış bazı ÜD lerde yavaş olmaktadır. BRUSELLOZİS GIDA MADDELERİ MYCOBACTERIUM BOVIS E BAĞLI TÜBERKÜLOZİS Tüberkülozis insanlarda Mycobacterium tuberculosis kompleksine ait bakteri türlerinin granülomatöz enfeksiyonlara yol açmasıyla meydana gelen kronik bir hastalıktır. M.bovis sığırlarda tüberkülozise yol açar ama insanlarda da yüksek derecede bulaşıcı olup, ciddi bir zoonotik risk oluşturur. Tüberkülozisin hayvanlardan insanlara bulaşması özellikle hastalıklı sığırdan elde edilen çiğ süt tüketimi yoluyla meydana gelmektedir. Vaka sayısı Şekil TB1. İnsanlarda görülen doğrulanmış M. bovis tüberkülozis vakalarının yaş grubuna göre dağılımı, Bilinmiyor Yaş grubu
28 Şekil TB2. AB ve iki üye olmayan ülkede sığır tüberkülozisinin durumu, ÜD tarafından M. bovis e bağlı toplam 119 insan tüberkülozis vakası rapor edilmiştir. Bu 2001 den beri rapor edilen en yüksek vaka sayısıdır. Almanya ve İngiltere den rapor edilen vakalar 2005 te rapor edilenlerin %77,3 üne karşılık gelmektedir. Rapor edilen M. bovis e bağlı vakaların çoğu 65 yaş üzeri kişilerde meydana gelmiştir. Onbir ÜD ile İtalya da dokuz eyalet 2005 yılında Sığır tüberkülozisinden Resmen Ari (OTF) idi. Bunlar arasında, 2005 te sadece Belçika ve Fransa tarafından bazı pozitif sığır sürüleri rapor edilmiştir. OTF olmayan ÜD ler genelinde, mevcut sürülerin %0,6 sının hastalıklı olduğu görülmüş olmakla beraber, bu ÜD lerden altı tanesi pozitif sığır sürüsü rapor etmemiştir. En yüksek pozitif sığır oranlarını (%3,5 a varan) İngiltere Birleşik Krallık ve İrlanda rapor etmiştir. Az sayıda ÜD koyun, keçi ya da domuzlarda M.bovis rapor etmiştir. Yabani hayvan popülasyonlarında M.bovis geyik, tilki ve yaban domuzlarında rapor edilmiştir. Ayrıca bazı hayvanat bahçesi hayvanlarına da M.bovis e bağlı tüberkülozis teşhisi konmuştur.
29 TÜBERKÜLOZİS BRUSELLOZİS GIDA MADDELERİ BRUCELLA Brusellozis insanlarda ateş ve başağrısı gibi nezle benzeri semptomlarla baş gösterir. Bununla beraber, merkezi sinir sisteminde ciddi enfeksiyonlar ya da endokardit meydana gelebilir. İnsanlar bu hastalığı genellikle hastalıklı hayvanlarla doğrudan temas, ya da kontamine gıdalar, özellikle de çiğ süt yoluyla almaktadırlar. Hayvanlarda, bu organizmalar üreme organlarına yerleşerek kısırlığa ve düşüğe yol açmakta ve idrar, süt ve plasenta sıvılarına da bol miktarlarda karışmaktadır yılında, yirmiiki ÜD tarafından 1218 brusellozis vakası rapor edilmiştir. Topluluk ta görülme oranı popülasyon başına 0,2 vaka olup, bu oran 2004 le karşılaştırıldığında hafif bir düşüşü göstermektedir. Son yıllarda, en fazla insan brusellozis vakası Yunanistan (2005 yılı için veri yoktur), İtalya, Portekiz ve İspanya da kaydedilmiştir. Genel olarak, vakaların %63,9 u 25 ve 64 yaş arası kişilerde meydana gelmiştir. Enfeksiyonların kaynağını rapor eden beş ÜD de, yurtdışı kaynaklı vakaların oranı doğrulanan vakaların %5 ine karşılık gelmiştir. İnsan vakalarında en sık rapor edilen tür ise B. melitensis olmuştur.
30 GIDA MADDELERİ Yunanistan, İtalya ve Belçika, inek ve koyun sütü ile bunların ürünlerindeki Brucella hakkında veri sağlamıştır. Bulgular sütte sıfır pozitif örnek ile %6 pozitif örnek arasında değişmektedir. Pozitif örneklerin çoğunluğu koyun sütü ile bunun ürünlerinden elde edilmiştir yılında oniki ÜD ile İngiltere nin önemli bir bölümü, İtalya da 44 eyalet ile Portekiz de bazı küçük bölgeler, hem sığır brusellozisinden resmen ari (OBF) hem de koyun ve keçi brusellozisinden resmen ari (ObmF) durumdaydı. Üç ÜD ve İngiltere nin geri kalanı (Kuzey İrlanda) ile Fransa da 64 bölge (département) ve İspanya da Kanarya adaları ise sadece ObmF idi. TÜBERKÜLOZİS BRUSELLOZİS GIDA MADDELERİ
31 TÜBERKÜLOZİS BRUSELLOZİS 2005 yılında, Avusturya daki iki hastalıklı sürü haricinde, Brucella ne OBF/ObmF olan ÜD lerde, ne de ortak finanse edilmeyen ve resmen ari olmayan ÜD lerde tespit edilmemiştir. OBF olmayan ÜD lerde sığır sürülerinin toplam %0,3 ünün hastalıklı olduğu görülürken, ObmF olmayan ÜD lerde koyun/keçi sürülerinin %2,1 inin pozitif olduğu tespit edilmiştir. Genel olarak ise, ortak finanse edilen imha programlarına sahip ÜD lerdeki pozitif sürülerin oranları 2004 e oranla biraz azalmıştır. Yabani hayvanlar, hayvanat bahçesi hayvanları ile diğer evcil hayvanlardaki Brucella bulguları hakkında da münferit raporlar bulunmaktadır. GIDA MADDELERİ Fransa Yunanistan İtalya Portekiz İspanya kişide görülen brusellozis vaka sayısı Yıl Şekil BR1. Seçilmiş OBF olmayan ÜD lerde insan brusellozisinin görülme oranı,
32 Test sonucu pozitif olan sürülerin oranı %5 %4 %3 %2 %1 İspanya Yunanistan İtalya İrlanda Portekiz TÜBERKÜLOZİS Şekil TB3. OTF olmayan seçilmiş ÜD de M. bovis testinde pozitif çıkan sığır sürülerinin oranı. BRUSELLOZİS % Yıl GIDA MADDELERİ
33 Şekil BR2. Sığır brusellozisinin durumu, 2005 TÜBERKÜLOZİS BRUSELLOZİS GIDA MADDELERİ Şekil BR3. koyun ve keçi brusellozisinin durumu (B. melitensis), 2005
34 PARAZİTİK ZOONOZLAR TRICHINELLA ECHINOCOCCUS ve TOXOPLASMA
35 PARAZİTİK ZOONOZLAR TRICHINELLA, ECHINOCOCCUS ve TOXOPLASMA PARAZİTİK ZOONOZLAR TRICHINELLA ECHINOCOCCUS ve TOXOPLASMA İki gıda kökenli parazitik zoonoz, trişinellozis ve ekinokokkozisin rapor edilen görülme oranları insanlarda düşük olmakla beraber hastalığın ciddiyetinden dolayı önemlidir. Trichinella çiftlik hayvanlarında nadiren tespit edilmiştir. Her iki zoonoz için de yabani hayvanlar önemli bir kaynak oluşturmaktadır. Bulguların AB dahilindeki coğrafi dağılımlarında ve enfeksiyon bulaşma riskinde belirgin farklar bulunmaktadır. TRICHINELLA Trişinellozisin klinik belirtileri arasında bulantı, ishal ve ateş bulunmakta, daha ağır vakalarda, hareketleri koordine etmekte güçlük ile kalp ve solunum sorunları gelişebilmektedir. İnsanlarda enfeksiyon genellikle hastalıklı bir hayvanın çiğ ya da Etçillik Domuzlar Kemirgenler 1 i d 1 i d 1 i d Etçillik Hayvan veya et parçasının yenmesi Çizgili kasta enkiste larva Az pişmiş et yenmesi (özellikle domuz) İnce bağırsakta serbest kalan larva 2 Kaynak: Şekil TR1. Trichinella nın yaşam döngüsü i = Enfektif dönem d = Diyagnostik dönem Çizgili kasta enkiste larva i d 5 Dolaşım 4 Mukozaya çökelen larva 3 İnce bağırsaktaki yetişkinler
36 Şekil TR2. Tüm yabani hayvanlarda Trichinella bulguları, 2005 yanlış koşullarda pişmiş etinin yenmesiyle oluşmaktadır. Tüm dünyada insan enfeksiyonunun en yaygın kaynakları domuz eti, yaban domuzu eti ve diğer av hayvanları etidir. Ancak at, köpek ve diğer pek çok hayvan etinden de enfeksiyonun geçtiği görülmüştür yılında yirmibir ÜD trişinellozis hakkında bilgi rapor etmiş olmakla beraber, rapor edilen 175 insan vakası altı ÜD den gelmiştir. Bu vakaların çoğu Letonya ve Polonya tarafından bildirilmiştir. AB de görülme oranı popülasyon başına <0,1 olup, Polonya nın 163 vakayla sonuçlanan bir salgın yaşadığı 2004 yılına oranla bir artışı azalışı, ancak 2003 teki duruma da benzer bir oranı temsil etmektedir. Sadece iki ÜD vakaların kaynağına ilişkin rapor vermiş olup, doğrulanmış vakaların toplamda %27 sinin yurtdışı kaynaklı olduğu görülmüştür. İnsan vakalarının çoğunluğu yaş grubunda gözlenmiştir. Tüm ÜD ler hayvanlarda Trichinella ya yönelik veri sağlamıştır. Domuzlarda, beş ÜD tarafından düşük sayıda Trichinella pozitif olan hayvan rapor edilmiş olup, pozitif örneklerin oranı %0,0001 den azdır. Trichinella atlarda tespit edilmemiştir. Yabani hayvan popülasyonunda, başta yaygınlığın %0,1 olduğu yaban domuzları olmak üzere, çeşitli etcil yabani hayvan türlerinde daha yüksek oranda pozitif örnek gözlemlenmiştir. Bu durum yabani hayvanların bu parazit için rezerv teşkil ettiğini göstermektedir. Önceki yıllarda da olduğu gibi, pozitif bulgular daha çok AB nin doğu ve kuzey doğu bölgelerinden rapor edilmiştir.
37 Şekil EH1. E. granulosus un yaşam döngüsü 5 Kistteki protoskoleks 6 Organlardaki kistlerin yenmesi d 4 Skoleks bağırsağa yapışır Kesin(son) Konak (köpek ve diğer köpekgil ler) Ara Konak (koyun, keçi, domuz, vb.) 1 İnce bağırsaktaki yetişkin (Dışkıdaki) Yumurtaların ağız yoluyla alınması Dışkıdakembriyolu yumurta 3 i Kaynak: Karaciğer, akciğerlerde, v.s. hidatid kist Onkosfer çatlar; bağırsak duvarına girer i = Enfektif dönem d = Diyagnostik dönem PARAZİTİK ZOONOZLAR TRICHINELLA ECHINOCOCCUS ve TOXOPLASMA ECHINOCOCCUS Echinococcus multilocularis insanlarda yüksek oranda patojen olup, alveoler ekinokokkozise neden olan mikroorganizmadır. Kanser benzeri kronik bir hastalıktır ve tedavi edilmeyen hastalarda %100 e oranlarda ölümcüldür. Diğer türü olan Echinococcus granulosus parazitik kistlerin oluşumuna sebep olur ve semptomları yavaşça büyüyen bir tümörün semptomlarına benzemektedir. E. granulosus köpekler ve diğer köpekgillerin ince bağırsaklarında yaşarken, E. multilocularis in kesin konağı tilkidir. İnsanlara bu hastalık, hastalıklı hayvanların dışkısıyla dışarı atılan parazitin yumurtalarının yanlışlıkla gıdaya bulaşması sonucu geçebilmektedir. Şekil EH2. Yabani hayvanlarda Echinococcus bulguları, 2005
38 2005 yılında yirmi ÜD 320 insan ekinokokkozis vakası rapor etmiştir. Rapor eden ÜD lerden beş tanesinde vaka bulunmamaktaydı. AB de görülme oranı popülasyon başına <0,1 olup, onaylanmış vakaların %39 una, E.granulosus, %15 ine ise E.multilocularis karşılık gelmekteydi. Geri kalan vakalarda, tür belirtilmemişti. Enfeksiyonun kaynağına ilişkin bilgiler eksikti: dokuz ÜD vakaların kaynağını rapor etmiş, bu ÜD lerin üçü yurtdışı kaynaklı vakalar belirtmiştir. İnsan vakalarının çoğunluğunun 25-44, ve >65 yaş grubu arasında eşit olarak dağıldığı görülmüştür. Veri sağlayan yirmiiki ÜD den sadece üçü hiçbir bulgu rapor etmemiştir. Çiftlik hayvanlarında, en yüksek pozitif örnek yaygınlık oranları; birkaç Akdeniz ÜD si, İngiltere ve Polonya dan bildirilmiştir. Akdeniz ülkelerinde son beş yıl içerisinde PARAZİTİK ZOONOZLAR TRICHINELLA ECHINOCOCCUS ve TOXOPLASMA
39 PARAZİTİK ZOONOZLAR TRICHINELLA ECHINOCOCCUS ve TOXOPLASMA genel bir düşme eğilimi gözlemlenmiştir. Sadece dört ÜD çiftlik hayvanlarında tür düzeyindeki dağılıma ilişkin bilgi sağlamıştır ve rapor edilen bulguların hepsi de E. granulosus tur. Altı ÜD tarafından tilkilerde E. multilocularis rapor edilmiştir. E. granulosus porsuk, sansar, yaban koyunu ve kurtlarda rapor edilmiştir. Yaban domuzlarında türü belirsiz Echinococcus rapor edilmiştir. Yabani hayvanlardaki Echinococcus bulgularının birçoğu orta Avrupa ülkeleri tarafından rapor edilmiştir. Hastalık insanlara tilki ve diğer köpekgillerin dışkıyla attığı yumurtalar aracılığıyla bulaştığından, bu hayvanlardaki bulgular insan sağlığı için son derece önemlidir.
40 TOXOPLASMA İnsanlarda Toxoplasma hakkında 2005 yılına ait hiçbir bilgi bulunmamaktadır. Gıdalardaki Toxoplasma hakkındaki bilgiler de oldukça azdır. AB de bu mikrobiyal ajanın tespit ve rapor edilmesine yönelik iyileştirmeye ve iyi izleme planları oluşturmaya ihtiyaç bulunmaktadır. İnsanlarda Toxoplasma enfeksiyonlarının çoğu asemptomatiktir veya hafif nezle benzeri semptomlara yol açar. Ancak toksoplazmozis hayati tehlike de oluşturabilmektedir. Toksoplazmozis hamilelik sırasında kapılırsa düşüğe veya doğum sakatlıklarına yol açabilir. Enfeksiyon, parazit yumurtası bulunan az pişmiş etin ya da kedi dışkısı bulunan gıdanın tüketimiyle veya kontamine toprak ya da kedi kumu kutularıyla el teması yoluyla insanlara geçebilmektedir. i 3 1 Fekal Ookistler i = Enfektif dönem d = Diyagnostik dönem Hem ookistler hem de doku kistleri emildikten kısa süre sonra takizoitlere dönüşebilir. Takizoitler nöral ve kas dokularına yerleşir ve doku kisti bradizoitlerine dönüşürler. Hamile bir kadın enfekte olursa, takizoitler kandolaşımı yoluyla fetüse bulaştırabilir. Doku Kistleri i 2 Kaynak: PARAZİTİK ZOONOZLAR TRICHINELLA ECHINOCOCCUS ve TOXOPLASMA Şekil TO1. Toxoplasma gondii nin yaşam döngüsü d d Serum, ZSF
41 PARAZİTİK ZOONOZLAR TRICHINELLA ECHINOCOCCUS ve TOXOPLASMA 2005 yılında insanlarda toksoplazmozis vakalarına ilişkin veri bulunmamaktaydı. AB 2004 te, bu hastalığın görülme oranının popülasyon başına 0,6 vaka olduğunu ve vakaların çoğunun laboratuvar onaylı klinik vakalar olduğunu rapor etmiştir. Çok az sayıda ÜD nin hamile kadınlar ve yeni doğan bebeklerde toksoplazmozise yönelik rutin bir denetimi bulunmaktadır. Dokuz ÜD hayvanlarda Toxoplasma hakkında veri sağlamıştır. Genel olarak, hayvanlardaki toksoplazmozisin odağı, koyun ve keçilerde düşüğe yol açan T. gondii dir. Dolayısıyla, örneklerin çoğunluğu ve pozitif olanların çoğu koyun ve keçilerden gelmektedir, ancak sığır, köpek, kedi ve vahşi hayvanlardan da pozitif örnekler rapor edilmiştir.
42 KUDUZ
43 KUDUZ KUDUZ Her ne kadar insanlarda az sayıda yerli kuduz vakası rapor edilmiş olsa da, AB nin doğusunda çiftlik hayvanları ve vahşi hayvanlarda rapor edilen vakaların artması önem arzetmektedir. Kuduz virüsü tüm sıcakkanlı hayvanları etkileyebilir ve tilkilerle sokak köpekleri başta olmak üzere, hastalıklı hayvanların tükürüğüyle temas edilmesi, örneğin hayvan ısırması yoluyla geçer. Hastalık konakçının merkezi sinir sisteminde şişmeye yol açar ve genellikle ölümcüldür. İnsanlarda görülen kuduzda kuruntu, başağrısı ve ateş gibi semptomları, sinir sisteminin bozulması takip eder ve etkilenen kişinin ölümüyle sonlanır. Şekil RA2. Evcil hayvanlar ve ev hayvanlarında kuduz bulguları, 2005
44 AB de rapor edilen çok az sayıda kuduz vakası genellikle Topluluk dışı kaynaklıdır. Bununla beraber, 2005 yılında dört vaka bildirilmiştir. Rapor edilen dört vakanın üçü, AB dışına yaptığı bir seyahat sırasında kuduz kapmış olan bir vericiden yapılan organ nakli sonucu meydana gelmiştir. Tablo RA1. İnsanlarda rapor edilen kuduz vakaları sayısı, Yıl Ülke Vaka 2001 İngiltere Filipinler den 1 ziyaretçi 2002 İngiltere 1 kayıtlı yarasa uzmanı EBL den 1 öldü 2003 Fransa Gabon dan 1 ziyaretçi 2004 Avusturya Fas tan ithal edilen 1 vaka Almanya 1 yurtdışı kaynaklı vaka 2005 Almanya Toplamda 4 vaka. 3 kişi kuduza yakalanmış bir donörden organ aldıktan sonra hastalandı. Donör hastalığı Hindistan a bir seyahat sırasında kapmıştı. 1 EBL = Avrupa Yarasası Lyssavirus
45 KUDUZ Oniki ÜD çeşitli hayvan türlerinde kuduz rapor etmiştir. Evcil ve yabani hayvanlardaki kuduz vakalarının büyük çoğunluğu, yabani hayvanların (özellikle de tilki ve rakunların) sıklıkla hastalık kaptığı doğu Avrupa ÜD leri tarafından rapor edilmiştir. Hastalığı kontrol etmeye yönelik aşılama programları, yabani etçil popülasyonun enfeksiyon taşıdığı ÜD lerde etkin olmuştur ve pozitif bulgulara sahip tüm ÜD lerde de hastalığı imha programları uygulanmaktadır. Evcil hayvanlar Ev hayvanları Tilkiler Rakunlar Diğer vahşi hayvanlar Vaka sayısı EU-15+CY+LV+LT+SI EU-25 EU-25 Şekil RA1. Hayvanlarda rapor edilen kuduz vakaları sayısı, EU Yıl
46 DİĞER ZOONOZ DELİDANA KUŞ GRİBİ CYSTIRCERCI ve SARCOCYSTIS BALKAN GRİBİ
47 DİĞER ZOONOZ DELİ DANA (SIĞIRLARIN BULAŞICI SÜNGERİMSİ BEYİN HASTALIĞI BSE) AB de 2005 yılında Geviş Getiren Hayvanların Deli Dana Hastalığı için Test Edilmesi ve İzlenmesi (TSE) hakkındaki Avrupa Komisyonu Raporundan alınan bilgiler, ÜD lerde sadece az sayıda büyükbaş hayvanın deli dana hastalığı (BSE) testinde pozitif çıktığını göstermektedir te bir keçide tespit edilen şüpheli BSE vakasının 2005 teki onaylanması haricinde, koyun veya keçilerde başka hiçbir BSE vakası onaylanmamıştır. KUŞ GRIBI (AVIAN INFLUENZA) Avrupa Komisyonu 2005 yılında ÜD lerdeki Kümes Hayvanlarında Kuş Gribi Araştırmaları hakkında bir rapor yayımlamıştır. Rapora göre, AB de 78 kanatlı kümesi Avian Influenza A virüsü testinde pozitif çıkmış olup, bunların 74 ünün H5 ya da H7 virüs alttipleri için pozitif olduğu doğrulanmıştır.
48 SISTISERK VE SARKOSISTIS 2005 yılında sistiserkuss (Taenia saginata) ve Sarkosistis e ilişkin veri sağlayan tek ülke Belçika ydı. Genel olarak ise, karkasların %0,3 ünde Cysticercus ve çok azında da (%0,002) Sarkosistis bulunmuştur. BALKAN GRIBI (Q ATEŞI COXIELLA BURNETII) Hayvanlarda Coxiella burnetii ye ilişkin olarak Belçika ve Portekiz bilgi sağlamıştır. Artan düşük vakalarına bağlı olarak inek, koyun ve keçiler incelenmiş ve Portekiz bir pozitif inek rapor etmiştir. Belçika bazı boğaları da incelemiş olmakla beraber tüm sonuçlar negatif çıkmıştır. DIĞER ZOONOZ DELI DANA KUŞ GRIBI SISTISERK ve SARKOSISTIS BALKAN GRIBI
49 ANTIMIKROBIK DIRENÇ ANTIMIKROBIK DIRENÇ KAMPILOBAKTER LER DE ANTIMIKROBIK DIRENÇ SALMONELLA LAR DA ANTIBIYOTIK DIRENCI Hayvanlar ve gıdalardan alınan nispeten yüksek oranlardaki Campylobacter ve Salmonella izolatları insan tedavisinde yaygın olarak kullanılan antimikrobiklere direnç göstermiştir. Bu durum özellikle kümes hayvanlarından alınan Campylobacter izolatlarındaki florokinolonlara direnç konusunda geçerlidir. Bu dirençli bakterilerin yol açtığı gıda kökenli enfeksiyonlar, tedavi seçenekleri sınırlı olabileceğinden, insanlar için özellikle risk oluşturmaktadır. KAMPILOBAKTER LER DE ANTIMIKROBIK DIRENÇ İnsanlardan alınan Campylobacter izolatlarında, siprofloksasine (florokinolon bir madde) direncin yaygın olduğu ve %37 ila %48 arasında değiştiği rapor edilmiştir. C. jejuni de, tetrasiklin ve ampisiline direnç daha az görülürken C. coli de tetrasiklin direncin daha yüksek düzeyde (%38) olduğu gözlemlenmiştir. Gıdadan alınan Campylobacter izolatları arasında, en yüksek direnç düzeyleri tetrasiklin ve siprofloksazin için (sırasıyla %23 ve %16 ya kadar) rapor edilmiştir. Campylobacter de en yüksek direnç düzeyi, başta kümes hayvanları ve domuzlar olmak üzere, hayvanlardan alınan izolatlarda bulunmuştur. Siprofloksasin ve tetrasikline direnç, hayvan izolatlarında sırasıyla %94 ve %99 a varıyordu. C. coli izolatlarında eritromisin ve streptomisine direnç önemli oranda olup, sırasıyla %72 ve %90 a varıyordu. SALMONELLA LAR DA ANTIBIYOTIK DIRENCI İnsanlardan alınan Salmonella izolatları arasında S. enteritidis izolatlarının çoğunluğu test edilen antibiyotiklere tamamen duyarlıydı ve %1 den azı 4 ten fazla antibiyotiğe dirençliydi. S. typhimurium un durumu belirgin şekilde farklıydı çünkü
50 durumunun belirgin şekilde farklı olduğu görüldü; çünkü izolatların sadece %26 sı tamamen duyarlı ve izolatların %27 si de test edilen antibiyotiklerin dördünden fazlasına dirençliydi. Domuz etinden alınan Salmonella izolatlarında ampisiline (%35 e kadar), nalidiksik aside (%17 ye kadar) ve tetrasikline (%59 a kadar) direnç yaygındı. Birkaç ÜD ayrıca başka hayvan türlerindeki Salmonella da ampisilin, tetrasiklin ve sulfonamide yüksek düzeylerde direnç bildirmiştir. Buna ek olarak, bazı ÜD ler tarafından nalidiksik aside nispeten yüksek düzeyde bir direnç bildirilmiştir. Nalidiksik asit, insanlarda Salmonella nın tedavisinde kullanılan önemli bir antimikrobiyal grubu olan florokinolonlara direncin arttığının bir göstergesidir. Bazı ÜD ler gıda ve hayvanlardan alınan izolatlarda florokinolonlara karşı direnç rapor etmişse de, beraber, bu düşük bir seviyededir (%<2). ANTİMİKROBİYAL DİRENÇ CAMPYLOBACTER LER DE ANTİMİKROBİYAL DIRENÇ SALMONELLA LAR DA ANTİBİYOTİK DİRENCİ
51 GIDA KÖKENLİ SALGINLAR GIDA KÖKENLİ SALGINLAR 2005 yılında gıda kökenli salgınların en önemli sebepleri Salmonella ve Campylobacter idi. Salmonella salgınlarının en yaygın kaynakları yumurta ve unlu mamullerken, tavuk eti hem Salmonella hem de Campylobacter salgınlarının önemli bir kaynağını teşkil ediyordu. Salgınların raporlarının daha ileri düzeyde uyumlaştırılması Topluluk analizlerinin kalitesini artıracaktır. Yirmiüç ÜD kişinin etkilendiği ve 5330 hospitalizasyon vakası ve 24 ölümle sonuçlanan toplam 5311 gıda kökenli salgın rapor etmiştir. Bu rakamlar, raporda daha fazla nedensel madde içerilmesine ve daha etkin bir raporlamaya rağmen, 2004 ten beri rapor edilen gıda kökenli salgınların sayısında genel bir düşüşü temsil etmektedir. Önceki yıllarda olduğu gibi, 2005 te de gıda kökenli salgınlarda rapor edilen en yaygın madde Salmonella ve onu takiben Campylobacterdi (sırasıyla, tüm rapor edilen salgınların %64 ve %9 u). Genelde
52 Genelde ise, Salmonella nın yol açtığı salgınlar Campylobacter enfeksiyonlarından daha çok kişiyi etkilemiş ve daha fazla hastane tedavisi gerektirmiştir. Salmonella salgınlarından, %14 ünün hastaneye yattığı kişi etkilenmiştir. Salmonella ya en çok evlerde ve restoranlarda maruz kalındığı rapor edilmekle beraber, yurtdışı seyahatleri de sıklıkla Salmonella salgınlarıyla ilişkilendirilmiştir. Salgınlarda sözü geçen en yaygın kaynaklar yumurta, unlu mamuller ve tavuk eti olmuştur. Campylobacter le ilişkili salgınlar %6 sının hastaneye kaldırıldığı 2478 kişiyi etkilemiştir. Campylobacter salgınlarının en yaygın rapor edilen kaynaklarından biri tavuk etidir. GIDA KAYNAKLI SALGINLAR 6812 kişiyi etkileyen ve bunların %4 ünün hastaneye kaldırılmasını gerektiren, rapor edilmiş tüm salgınların %6 sında etken ajanın gıda kaynaklı virüsler olduğu bildirilmiştir. Ortalama olarak salgın başına en fazla kişiyi etkileyen virüsler gıda kaynaklıdır. Calisivirus (Norovirüs dahil) 2005 yılında en yaygın olarak rapor edilen gıda kökenli virüs olmuştur. En yaygın enfeksiyon kaynaklarının; kontamine su, meyve ve sebzeler ya da taşıyıcı kişiler olduğu rapor edilmiştir. Flavivirus ve Trichinella spp. ın yol açtığı salgınlar nispeten daha yüksek oranda vakanın hastaneye kabulünü gerektirmiştir (sırasıyla %72 ve %44). AB de gıda kökenli salgınların diğer ana sebepleri Staphylococcus spp. (tüm salgınların %3 ü), Clostridium spp. (%2), Bacillus spp. (%1), patojen E. coli (%1) ve Shigella(1%) olmuştur.
53
54 EFSA HAKKINDA
55 EFSA HAKKINDA Avrupa Gıda Güvenliği Kurumu (EFSA), Avrupa halkının gıda güvenliği ile ilgili otoritelerin tüketicileri koruma becerilerine ilişkin endişelerini dile getirmesine yol açan bir dizi gıda salgınını takiben, 2002 yılında Avrupa Topluluğu tarafından bağımsız bir ajans olarak kurulmuştur ve Topluluk tarafından finanse edilmektedir. EFSA, ulusal otoritelerle yakın işbirliği ve konuyla ilgili paydaşlarla açık istişare içerisinde, hayvan sağlığı ve refahı ile bitki koruması da dahil olmak üzere, gıda ve yem güvenliğine doğrudan veya dolaylı etkisi olan tüm konularda tarafsız bilimsel tavsiye sunmaktadır. EFSA ya ayrıca Topluluk mevzuatına ilişkin olarak beslenme konusunda da danışılmaktadır. EFSA HAKKINDA EFSA nın çalışmaları iki alanı kapsamaktadır: risk değerlendirme ve risk iletişimi. EFSA nın risk değerlendirmeleri risk yöneticilerine (politik sorumluluğu bulunan AB kurumları, yani Avrupa Komisyonu, Avrupa Parlamentosu ve Konsey) gıda ve yem güvenliğine ilişkin yüksek düzeyde tüketici korunması için gereken politika ve yasal düzenlemelerin belirlenmesinde sağlam bir bilimsel temel sağlamaktadır. EFSA halka, görevi kapsamındaki tüm hususlar hakkında açık ve şeffaf bilgi verir. 28 Ocak 2002 tarih ve 178/2002 (EC) sayılı kuruluş Tüzüğü nde belirtildiği gibi, bilimsel veri toplanması ve analizi, yeni ortaya çıkan risklerin saptanması ve özellikle gıda krizi durumunda Komisyon a bilimsel destek verilmesi de EFSA nın görev kapsamına girmektedir. EFSA, 2003/99/AT sayılı Direktif uyarınca zoonoz, antimikrobiyal direnç ve gıda kaynaklı salgınlar hakkında Üye Devletler den toplanan verilerin incelenmesinden ve sonuçlara dayanarak Topluluk Özet Raporunun hazırlanmasından sorumludur. İnsanlarda zoonoz vakaları hakkındaki veriler ve bunların analizleri Avrupa Hastalık Önleme ve Kontrol Merkezi nden edinilmiştir. Danimarka Gıda ve Veterinerlik Araştırma Kurumu ndaki (EFSA yla anlaşmalı) Zoonoz İşbirliği Merkezi de verilerin analiz edilmesinde EFSA ya yardımcı olmuştur.
56 EFSA hakkında ayrıntılı bilgi için: Avrupa Gıda Güvenliği Kurumu Largo N. Palli 5/A I Parma İtalya Tel: Faks: E-posta:
57 EFSA HAKKINDA Avrupa Gıda Güvenliği Ocak 2008 ISBN: Aksi belirtilmediği sürece, kaynak göstermek kaydıyla, çoğaltımına izin verilmiştir. Bu kitapçıkta yer alan görüş veya tutumlar hukuki anlamda Avrupa Gıda Güvenliği Kurumu nun resmi tutumunu yansıtmayabilir. Avrupa Gıda Güvenliği Kurumu olabilecek hiçbir hata veya yanlışlık için sorumluluk veya yükümlülük kabul etmez.
58 TM-AE TR-C Largo N. Palli 5/A I Parma İtalya Tel: Faks:
Gıda Kaynaklı İnfeksiyon Hastalıkları
Gıda Kaynaklı İnfeksiyon Hastalıkları Dr. Serap Şimşek-Yavuz İstanbul Üniversitesi, İstanbul Tıp Fakültesi, İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Gıda Kaynaklı İnfeksiyon Hastalıkları
DetaylıZOONOZLAR VE ZOONOTĐK ETKENLER, ĐLGĐLĐ ANTĐMĐKROBĐYAL DĐRENÇ VE GIDA KAYNAKLI SALGINLARIN ĐZLENMESĐ YÖNETMELĐĞĐ
ZOONOZLAR VE ZOONOTĐK ETKENLER, ĐLGĐLĐ ANTĐMĐKROBĐYAL DĐRENÇ VE GIDA KAYNAKLI SALGINLARIN ĐZLENMESĐ YÖNETMELĐĞĐ 23 Aralık 2011 CUMA Resmî Gazete Sayı : 28151 BĐRĐNCĐ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak, Tanımlar
DetaylıEnterohemorajik Escherichia coli nin Gıda Güvenliği Yönünden Önemi
Enterohemorajik Escherichia coli nin Gıda Güvenliği Yönünden Önemi Escherichia coli Enterobacteriaceae familyasında Gram negatif Mezofil E. coli Min.-Maks. Opt. Sıcaklık( o C) 7-45 37 ph değeri 4.4-9.0
Detaylıİlk «sarı renkli koliform» olarak 1929 da rapor edildi
Tarihçe İlk «sarı renkli koliform» olarak 1929 da rapor edildi Bebekte septisimiyaya neden olmuştur 1958 ve 1961 de İngiltere de yine iki ölümcül menenjit vakasına neden olmuştur Enterobacter sakazakii
DetaylıGıda zehirlenmeleri neden önemlidir?
GIDA KAYNAKLI İNTOKSİKASYON VE ENFEKSİYONLAR Gıda zehirlenmesi nedir? 1 2 İNTOKSİKASYON TİPİ GIDA ZEHİRLENMESİ Bazı bakteriler gıda üzerinde gelişerek toksin üretirler ve toksin içeren gıdanın tüketilmesi
DetaylıSU VE BESİNLER İLE BULAŞAN HASTALIKLAR VE KORUNMA YOLLARI
SU VE BESİNLER İLE BULAŞAN HASTALIKLAR VE KORUNMA YOLLARI 1 Dersin Amacı: Su ve besinler ile bulaşan hastalıklar ve korunma yolları konusunda bilgi ve tutum kazandırmak. 2 Dersin Öğrenim Hedefleri Su ve
DetaylıSayfa-2 EFSA Hakkında
Sayfa-1 AVRUPA BİRLİĞİ NDE 2008 YILI İÇERİSİNDE MEYDANA GELEN ZOONOZLAR, ZOONOTİK AJANLAR VE GIDA KAYNAKLI SALGINLARIN KAYNAKLARI VE YAYILMASI İLE İLGİLİ BİRLİK ÖZET RAPORU 23 Aralık 2009 tarihinde yayınlanmış
DetaylıGIDA KONTROLÜNDE HIFZISSIHHANIN ROLÜ. Mustafa ERTEK
GIDA KONTROLÜNDE HIFZISSIHHANIN ROLÜ Mustafa ERTEK Gıda Güvenliği İnsanların sağlıklı yaşaması için yeterli miktarda gıda alabilmesi ve bu gıdaların sağlık yönünden güvenli olması gerekmektedir. FAO/WHO
DetaylıULUSAL ENTERİK PATOJENLER LABORATUVAR SÜRVEYANS AĞI (UEPLA) XXXVII. TÜRK MİKROBİYOLOJİ KONGRESİ KASIM 2016 ANTALYA
ULUSAL ENTERİK PATOJENLER LABORATUVAR SÜRVEYANS AĞI (UEPLA) XXXVII. TÜRK MİKROBİYOLOJİ KONGRESİ 16-20 KASIM 2016 ANTALYA 1 Ulusal Enterik Patojenler Laboratuvar Sürveyans Ağı (UEPLA) Türkiye de Bulaşıcı
DetaylıGIDA KAYNAKLI HASTALIKLAR. Gıda orijinli hastalıklar gıda zehirlenmesi gıda enfeksiyonu olarak 2 ana gruba ayrılır.
GIDA KAYNAKLI HASTALIKLAR Gıda orijinli hastalıklar gıda zehirlenmesi gıda enfeksiyonu olarak 2 ana gruba ayrılır. Gıda Enfeksiyonu: Patojen bir m.o ile kontamine olmuş bir gıdanın yenmesi sonucu oluşan
DetaylıSAĞLIK ÇALIŞANLARININ ENFEKSİYON RİSKLERİ
SAĞLIK ÇALIŞANLARININ ENFEKSİYON RİSKLERİ Sağlık hizmeti veren, Doktor Ebe Hemşire Diş hekimi Hemşirelik öğrencileri, risk altındadır Bu personelin enfeksiyon açısından izlemi personel sağlığı ve hastane
DetaylıAvian Influenza Tavuk Vebası Hastalığı Kuş Gribi
Avian Influenza Tavuk Vebası Hastalığı Kuş Gribi Doç.Dr.Fethiye ÇÖVEN İzmir - Bornova VKE Kanatlı Hastalıkları Teşhis Laboratuvarı AI/ND Ulusal Referans Laboratuvarı fethiye.coven@tarimorman.gov.tr - Avian
DetaylıGIDA KAYNAKLI HASTALIKLAR. Fırat ÖZEL, Gıda Mühendisi 2006
GIDA KAYNAKLI HASTALIKLAR Fırat ÖZEL, Gıda Mühendisi 2006 1 Amaç Eğitimin amacı : Gıda sanayinde hataların sonuçlarını belirtmek. Yaptığımız işin ciddiyetini göstermek. Dikkatli olunmaması durumunda gıdaların
DetaylıKANATLI SAĞLIĞI KÖŞESİ GÜNEŞLİ A.Ş.
Giriş Kanatlılar, en ilginç ve en renkli hayvan gruplarından biridir. Uluslararası Kanatlıları Koruma Konseyi'ne (Bird Life Internatioinceleme1 Zoonoz Kanatlı Hastalıkları Kanatlılar, en ilginç ve en renkli
DetaylıZoonoz parazit nedir?
PARAZİTER ZOONOZLAR Zoonoz parazit nedir? Zoonoz hastalık; herhangi bir hastalığın hayvandan insana ya da insandan hayvana geçmesidir. İnsanlarda görülen parazitlerin yaklaşık % 60 ı zoonozdur. Veteriner
DetaylıSu Çiçeği. Suçiçeği Nedir?
Suçiçeği Nedir? Su çiçeği varisella zoster adı verilen bir virüs tarafından meydana getirilen ateşli bir enfeksiyon hastalığıdır. Varisella zoster virüsü havada 1-2 saat canlı kalan ve çok hızlı çoğalan
DetaylıGIDALARDA ÖNEMLİ MİKRO ORGANİZMALAR: Gıdalarda önem taşıyan mikroorganizmalar; bakteriler, funguslar (maya-küf) ve virüslerdir.
GIDALARDA ÖNEMLİ MİKRO ORGANİZMALAR: Gıdalarda önem taşıyan mikroorganizmalar; bakteriler, funguslar (maya-küf) ve virüslerdir. Bu mikroorganizmalardan; bakteriler ve funguslar gıdalarda çoğalarak gıdaların
DetaylıISO 22000 TEHLİKE VE RİSK ANALİZİ TALİMATI
SAYFA NO 1/5 1. AMAÇ Bu talimatta; - ISO 22000 Gıda Güvenliği Yönetim Sistemi içerisinde işletmede muhtemel olan bütün tehlikelerin veya risklerin tespit edilmesi, - Mevcut tehlike ve/veya risklerin tanımlanması,
DetaylıYrd. Doç. Dr. Nural KARAGÖZLÜ. Celal Bayar Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Gıda Mühendisliği Bölümü
Yrd. Doç. Dr. Nural KARAGÖZLÜ Celal Bayar Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Gıda Mühendisliği Bölümü Mikrobiyal kaynaklı Kimyasal kaynaklı Alerjik Diğerleri Zayıf hijyenik koşullar Gıda üretiminin büyük
DetaylıBİR BAKIŞTA SAĞLIK -AVRUPA 2010 -
BİR BAKIŞTA SAĞLIK -AVRUPA 2010 - (OECD ve Avrupa Birliği işbirliğinde hazırlanan Bir Bakışta Sağlık-Avrupa 2010 adlı yayının özetidir) AĞUSTOS 2011 ANKARA İçindekiler ÖZET 1 BÖLÜM 1- SAĞLIĞIN DURUMU...
DetaylıZoonoz Hastalıklar İle İlgili Seminer
Zoonoz Hastalıklar İle İlgili Seminer Zeytinburnu Belediyesi Sağlık İşleri Müdürlüğü tarafından, İlçemiz okullarında öğrencilerimize zoonoz hastalıklarla ilgili bilgilendirmek üzere seminerler gerçekleştirilmiştir.
DetaylıBakteriler, virüsler, parazitler, mantarlar gibi pek çok patojen hastalığın oluşmasına neden olur.
Dr.Armağan HAZAR ZATÜRRE (PNÖMONİ) Zatürre yada tıbbi tanımla pnömoni nedir? Halk arasında zatürre olarak bilinmekte olan hastalık akciğer dokusunun iltihaplanmasıdır. Tedavi edilmediği takdirde ölümcül
DetaylıÇocuk ve Yetişkin Üriner Escherichia coli İzolatlarında Plazmidik Kinolon Direnç Genlerinin Araştırılması
Çocuk ve Yetişkin Üriner Escherichia coli İzolatlarında Plazmidik Kinolon Direnç Genlerinin Araştırılması Melisa Akgöz 1, İrem Akman 1, Asuman Begüm Ateş 1, Cem Çelik 1, Betül Keskin 1, Büşra Betül Özmen
DetaylıECHİNOCOCCCOSİS/HYDATİDOSİS (Kist Hidatit) Zekai BASTEM Veteriner Hekim
ECHİNOCOCCCOSİS/HYDATİDOSİS (Kist Hidatit) Zekai BASTEM Veteriner Hekim VETERİNER KONTROL ENSTİTÜSÜ MÜDÜRLÜĞÜ ERZURUM 2018 KİST HİDATİT Özellikle tarım ve hayvancılık yapılan yerlerde, helmint hastalıkları
DetaylıS. typhi tifoya neden olur. S. typhimurium salmonellozisin en yaygın etmenidir.
GIDA ENFEKSİYONU Patojenle kontamine olmuş gıdanın yenmesiyle oluşan aktif enfeksiyondur. Gıda konakçıda enfeksiyon ve hastalık oluşturmak için yeterli sayıda patojen içerebilir. Salmonellozis Bazen gıda
DetaylıGıda Zehirlenmeleri. 10,Sınıf Enfeksiyondan Korunma. Gıda Zehirlenmeleri. Gıda Zehirlenmeleri. Gıda Zehirlenmeleri. Gıda Zehirlenmeleri
10,Sınıf Enfeksiyondan Korunma 17. Hafta ( 05 09 / 01 / 2015 ) BAKTERİLERİN NEDEN OLDUĞU HASTALIKLAR GIDA ZEHİRLENMELERİ Slayt No : 37 Etken ve Bulaşma Yolları Stafilokoklarla oluşan gıda zehirlenmelerinde
Detaylıtarihli 184 sayılı AB Tarım Mevzuatı Değişiklikleri
03.08.2018 tarihli 184 sayılı AB Tarım Mevzuatı Değişiklikleri Zeytinyağının etiketlenmesiyle ilgili bazı işaretlerin belirlenmesi hakkında 29/2012/AB sayılı Komisyon Uygulama Tüzüğü'nü tadil eden 2018/1096/AB
DetaylıToxoplasma tüm omurgalı canlıları ve çekirdeği olan tüm hücreleri enfekte edebilen bir protozoondur.
Toxoplasma gondii Toxoplasma gondii Toxoplasma tüm omurgalı canlıları ve çekirdeği olan tüm hücreleri enfekte edebilen bir protozoondur. İnsanların yaklaşık 1/3 ü yaşamlarının herhangi bir döneminde bu
DetaylıTARIMSAL EMTİA FİYATLARI
TARIMSAL EMTİA FİYATLARI No 58 Mart 2017 İstanbul Ticaret Borsası, Araştırma Proje ve İş Geliştirme Şubesi tarafından yapılan gayriresmi tercümedir. Yayım Tarihi: 28.04.2017 Tarımsal Emtia AVRUPA BİRLİĞİ
DetaylıMaymun Çiçek Virüsü (Monkeypox) VEYSEL TAHİROĞLU
Maymun Çiçek Virüsü (Monkeypox) VEYSEL TAHİROĞLU insanlarda ölümcül hastalığa neden olabilir; her ne kadar genellikle çok daha az ciddi olsa da insan çiçek virüsü hastalığına benzer. Maymun çiçek virüsü
DetaylıTARIMSAL EMTİA FİYATLARI
TARIMSAL EMTİA FİYATLARI No 59 Nisan 2017 İstanbul Ticaret Borsası, Araştırma Proje ve İş Geliştirme Şubesi tarafından yapılan gayriresmi tercümedir. Yayım Tarihi: 31.05.2017 Tarımsal Emtia DÜNYA BİRLİĞİ
DetaylıHazırlayan: Fadime Kaya Acıbadem Adana Hastanesi Enfeksiyon Kontrol Hemşiresi Hazırlanma Tarihi:
Hazırlayan: Fadime Kaya Acıbadem Adana Hastanesi Enfeksiyon Kontrol Hemşiresi Hazırlanma Tarihi: 30.06.2018 » İnfluenzanın Tanımı» İnfluenza Bulaş Türleri» İnfluenza Nasıl Bulaşır?» Konak Seçimi» Klinik
DetaylıBASİLLİ DİZANTERİ (SHİGELLOZİS) (KANLI İSHAL)
BASİLLİ DİZANTERİ (SHİGELLOZİS) (KANLI İSHAL) TANIMI Shigella türü bakterilerde meydana gelen;karekteristik belirti ve bulguları olan,ilium ve kolonun akut enfeksiyonudur.basilli ve amipli dizanteri olmak
Detaylıİnfluenza virüsünün yol açtığı hastalıkların ve ölümlerin çoğu yıllık grip aşıları ile önlenebiliyor.
Her yıl milyonlarca kişiyi etkileyen bir solunum yolu enfeksiyonu olan grip, hastaneye yatışı gerektirecek kadar ağır hastalık tablolarına neden olabiliyor. Grip ve sonrasında gelişen akciğer enfeksiyonları
DetaylıGIDA PATOJENLERİNİN BİYOKONTROLÜNDE YENİ YAKLAŞIM: BAKTERİYOFAJ UYGULAMALARI
GIDA PATOJENLERİNİN BİYOKONTROLÜNDE YENİ YAKLAŞIM: BAKTERİYOFAJ UYGULAMALARI Doç. Dr. Pınar ŞANLIBABA Ankara Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Gıda Mühendisliği Bölümü Doğal veya az işlem görmüş ve katkı
DetaylıMEVSİM GRİBİ Neden aşı olmanız gerekir
MEVSİM GRİBİ Neden aşı olmanız gerekir Grip. Korunun, koruyun. MEVSİM GRİBİ: NEDEN AŞI OLMANIZ GEREKİR Son zamanlarda sık sık mevsim gribi ve domuz gribi gibi farklı grip türlerinden söz edildiğini duymuş
DetaylıKanatlılarda Salmonella İnfeksiyonları ve Kontrolünde Temel Prensipler
Kanatlılarda Salmonella İnfeksiyonları ve Kontrolünde Temel Prensipler Prof. Dr. Mehmet Akan Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı 21 Mayıs 2008, Ankara Genel Bilgi Dünya
DetaylıSalmonella. XLT Agar'da Salmonella (hidrojen sülfür oluşumuna bağlı olarak siyah) ve Citrobacter (sarı) kolonileri
Enterobacteriaceae İnsan sağlığı açısından en önemli bakteri ailesidir. Doğal ortamları insan ve hayvan bağırsaklarıdır. Tipik klinik semptomlarla seyreden hastalığın (tifo, basilli dizanteri, veba) etkeni
DetaylıHAZİRAN 2017 AYLIK İHRACAT RAPORU
EGE İHRACATÇI BİRLİKLERİ Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller İhracatçıları Birliği HAZİRAN 2017 AYLIK İHRACAT RAPORU TÜRKİYE GENELİ DURUM: 2017 yılının Ocak Haziran döneminde bir önceki senenin aynı dönemine
DetaylıBornova Vet.Kont.Arst.Enst.
Avian Influenza Kuş Gribi Tavuk Vebası Hastalığı Dr.Fethiye ÇÖVEN Uzm.Veteriner Hekim Bornova VKAE Kanatlı Hastalıkları Teşhis Laboratuvarı Avian Influenza Tavuk Vebası, Kuş Gribi olarak da bilinen Avian
DetaylıGAİTADA PARAZİT ARAŞTIRMASI
GAİTADA PARAZİT ARAŞTIRMASI Kullanım amacı: Gaitada parazit yumurtası bulunup bulunmadığının araştırılması amacıyla kullanılır. Genel bilgiler: Parazit enfeksiyonu, enfeksiyon yapabilecek aşamadaki bir
DetaylıMANDALARIN SIK KARŞILAŞILAN HASTALIKLARI. Doç. Dr. Bülent Elitok İç Hastalıkları A.B.D.
MANDALARIN SIK KARŞILAŞILAN HASTALIKLARI Doç. Dr. Bülent Elitok İç Hastalıkları A.B.D. Anavatanı Hindistan ve Güney Asya olan manda, boynuzlugiller familyasının sığırlar alt familyasına ait olup, genellikle
DetaylıGRUP A Anabolik etkiye sahip maddeler ve kullanımına izin verilmeyen maddeler
Ek-1 GRUP A Anabolik etkiye sahip maddeler ve kullanımına izin verilmeyen maddeler (1) Stilbenler, stilben türevleri ve bunların tuzları ve esterleri (2) Antitroid ajanları (3) Steroidler (4) Zeranol içeren
DetaylıANTRAKS (ŞARBON) septisemik, bulaşıcı, zoonoz
ANTRAKS (ŞARBON) septisemik, bulaşıcı, zoonoz ÖLÜMden hemen önce ya da sonra doğal boşluklardan KAN PIHTILAŞMAMA KOYU RENK alma DALAKta büyüme ÖDEM ETİYOLOJİ Bacillus anthracis Gram pozitif kapsüllü *
DetaylıT.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
1 DIġKI ÖRNEKLERĠNDE SHIGA TOKSĠN OLUġTURAN E. COLI LERĠN SEROTĠP, VĠRÜLANS GENLERĠ VE ANTĠBĠYOTĠKLERE DĠRENÇLERĠNĠN DEĞERLENDĠRĠLMESĠ Dr. Revasiye GÜLEŞEN Mikrobiyoloji Referans Laboratuvarları Daire
DetaylıEbola virüsü İstanbul'a geldi!
On5yirmi5.com Ebola virüsü İstanbul'a geldi! Ebola Virüsü İstanbul'a Geldi! Ebola Nedir? Afrika'da birçok insanın ölmesine sebep olan Ebola virüsünün İstanbul'a gelmiş olduğundan şüpheleniliyor. Yayın
DetaylıBiyofilm nedir? Biyofilmler, mikroorganizmaların canlı/cansız yüzeye yapışmaları sonucu oluşan uzaklaştırılması güç tabakalardır.
Biyofilm nedir? Biyofilmler, mikroorganizmaların canlı/cansız yüzeye yapışmaları sonucu oluşan uzaklaştırılması güç tabakalardır. Birbirine bağlı bu hücreler genellikle kendilerince üretilen hücre dışı
DetaylıTarımsal Emtia Fiyatları
TARIMSAL EMTİA FİYATLARI No 56 Ocak 2017 İstanbul Ticaret Borsası, Araştırma Proje ve İş Geliştirme Şubesi tarafından yapılan gayriresmi tercümedir. Yayım Tarihi: 01.03.2017 Tarımsal Emtia DÜNYA BİRLİĞİ
Detaylıİki temel sorun. Gıda güvenliğinin yetersizliği Gıda güvencesizliği
İki temel sorun Gıda güvenliğinin yetersizliği Gıda güvencesizliği Tüm insanların sağlıklı ve aktif yaşamlarını sürdürebilmeleri için, her zaman yeterli, güvenli, besin değeri olan gıdalara ulaşabilmeleri
DetaylıOlgularla Klinik Bakteriyoloji: Antibiyotik Duyarlılık Testleri Yorumları. Dilara Öğünç Gülçin Bayramoğlu Onur Karatuna
Olgularla Klinik Bakteriyoloji: Antibiyotik Duyarlılık Testleri Yorumları Dilara Öğünç Gülçin Bayramoğlu Onur Karatuna Olgularla Klinik Bakteriyoloji: Antibiyotik Duyarlılık Testleri Yorumları Dr Dilara
DetaylıTARIMSAL EMTİA FİYATLARI No 61 Haziran 2017
TARIMSAL EMTİA FİYATLARI No 61 Haziran 2017 İstanbul Ticaret Borsası, Araştırma Proje ve İş Geliştirme Şubesi tarafından yapılan gayriresmi tercümedir Yayım Tarihi: 28.07.2017 Tarımsal Emtia AVRUPA BİRLİĞİ
DetaylıTARIMSAL EMTİA FİYATLARI No 65 - Ekim 2017
TARIMSAL EMTİA FİYATLARI No 65 - Ekim 2017 İstanbul Ticaret Borsası, Araştırma Proje ve İş Geliştirme Şubesi tarafından yapılan gayriresmi tercümedir Yayım Tarihi: 24.11.2017 Tarımsal Emtia AVRUPA BİRLİĞİ
DetaylıBAL ÜRETİM SÜRECİNDE KRİTİK KONTROL NOKTALARININ BELİRLENMESİ, SEKONDER KONTAMİNASYON KAYNAKLARININ
BAL ÜRETİM SÜRECİNDE KRİTİK KONTROL NOKTALARININ BELİRLENMESİ, SEKONDER KONTAMİNASYON KAYNAKLARININ ve TEHLİKELERİN TANIMLANMASI, RİSK FAKTÖRLERİNİN VE KORELASYON İLİŞKİLERİNİN ORTAYA KONMASI Hayrettin
DetaylıViral Hepatitler. Hepatit A Virus. Viral Hepatitler- Tarihsel Bakış. Hepatit Tipleri. Hepatit A Klinik Özellikler
Viral Hepatitler- Tarihsel Bakış Viral Hepatitler İnfeksiyöz Viral hepatitler A NANB E Enterik yolla geçen Dr. Ömer Şentürk Serum B D C F, G, TTV,? diğerleri Parenteral yolla geçen Hepatit Tipleri A B
DetaylıViral gastroenteritlere bağlı salgınlar Türkiye ve Dünyada Güncel Durum
Viral gastroenteritlere bağlı salgınlar Türkiye ve Dünyada Güncel Durum Dr.Gülay KORUKLUOĞLU Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Tanımlar Salgın Belirli bir yer (veya populasyonda) ve zamanda, beklenenin üzerinde
DetaylıDünyada ve Türkiye de Gıda Kaynaklı Hastalıklar, Kontrol Etme ve Önleme Mekanizmaları
Dünyada ve Türkiye de Gıda Kaynaklı Hastalıklar, Kontrol Etme ve Önleme Mekanizmaları MEHMET YÜKSEL1*, SELAHATTİN SERT2, ARZU KAVAZ YÜKSEL3 1ATATÜRK ÜNİVERSİTESİ HINIS MESLEK YÜKSEKOKULU GIDA İŞLEME BÖLÜMÜ,
DetaylıHepatit B ile Yaşamak
Hepatit B ile Yaşamak NEDİR? Hepatit B, karaciğerin iltihaplanmasına sebep olan, kan yolu ve cinsel ilişkiyle bulaşan bir virüs hastalığıdır. Zaman içerisinde karaciğer hasarlarına ve karaciğer kanseri
DetaylıGIDA GÜVENLİĞİ, VETERİNERLİK VE BİTKİ SAĞLIĞI POLİTİKALARI FASLI
GIDA GÜVENLİĞİ, VETERİNERLİK VE BİTKİ SAĞLIĞI POLİTİKALARI FASLI Dr.Şebnem GÜRBÜZ Koordinatör Avrupa Birliği Bakanlığı Tarım Balıkçılık Başkanlığı 1 KAPSAM Gıda Güvenliği, Veterinerlik ve Bitki Sağlığı
DetaylıNo 64 Eylül 2017 AVRUPA BİRLİĞİ 28. Aylık. Ekmeklik Buğday % -1.2% (2) % 6.3% (3) % 1.8%
TARIMSAL EMTİA FİYATLARI No 64 Eylül 2017 İstanbul Ticaret Borsası, Araştırma Proje ve İş Geliştirme Şubesi tarafından yapılan gayriresmi tercümedir Yayım Tarihi: 26.10.2017 Tarımsal Emtia AVRUPA BİRLİĞİ
DetaylıGıda Fiyatları Endeksi Ocak AB, Eurostat endeksi, 2005=100. Aylık ortalama GIDA % 0.5% Aylık ortalama GIDA % 0.
TARIMSAL EMTİA FİYATLARI No 68 - Ocak 2018 İstanbul Ticaret Borsası, Araştırma Proje ve İş Geliştirme Şubesi tarafından yapılan gayriresmi tercümedir Yayım Tarihi: 27.03.2018 Tarımsal Emtia Fiyatları Ocak
DetaylıZOONOTİK HASTALIKLARIN VETERİNER HEKİMLİK BOYUTU
9 ZOONOTİK HASTALIKLARIN VETERİNER HEKİMLİK BOYUTU Dr. Bekir YAMAN Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Koruma ve Kontrol Genel Müdürlüğü Bugün dünyada 250 den fazla zoonoz karekterli hastalıktan bahsedilmektedir.
DetaylıKırmızı Tavuk Biti (Dermanyssus gallinea, Tavuk Akarı)
Kırmızı Tavuk Biti (Dermanyssus gallinea, Tavuk Akarı) - İnfeksiyöz Hastalıkların Bulaşma ve Yayılmasında Potansiyel Tehlike - Kırmızı tavuk biti ( Dermanyssus gallinae ) evcil kümes hayvanlarında özellikle
DetaylıKISITLI ANTİBİYOTİK BİLDİRİMİ
KISITLI ANTİBİYOTİK BİLDİRİMİ YAYIN TARİHİ 01/07/2011 REVİZYON TAR.-NO 00 BÖLÜM NO 04 STANDART NO 11 DEĞERLENDİRME ÖLÇÜTÜ 00 Kısıtlı Bildirim : Duyarlılık test sonuçları klinikteki geniş spektrumlu antimikrobik
DetaylıVİRAL ENFEKSİYONLAR VE KORUNMA. Yrd. Doç. Dr. Banu KAŞKATEPE
VİRAL ENFEKSİYONLAR VE KORUNMA Yrd. Doç. Dr. Banu KAŞKATEPE MERS-CoV (Middle East Respiratoy Seyndrome- Corona Virus Mers-CoV Öyküsü İlk olgu: v Haziran 2012 Suudi Arabistan v Pnömoni ve akut böbrek yetmezliği-
DetaylıTARIMSAL EMTİA FİYATLARI No 44 OCAK 2016
TARIMSAL EMTİA FİYATLARI No 44 OCAK 2016 İstanbul Ticaret Borsası, Araştırma Proje ve İş Geliştirme Şubesi tarafından yapılan gayriresmi tercümedir. Yayın Tarihi: 18.04.2016 AVRUPA BİRLİĞİ 28 DÜNYA Tarımsal
DetaylıTARIMSAL EMTİA FİYATLARI No 67 - Aralık 2017
TARIMSAL EMTİA FİYATLARI No 67 - Aralık 2017 İstanbul Ticaret Borsası, Araştırma Proje ve İş Geliştirme Şubesi tarafından yapılan gayriresmi tercümedir Yayım Tarihi: 25.01.2018 Tarımsal Emtia AVRUPA BİRLİĞİ
DetaylıMİKROBİYAL BULAŞMA KAYNAKLARI
MİKROBİYAL BULAŞMA KAYNAKLARI Gıdaların mikrobiyal floralarını gıda üzerinde doğal olarak bulunan m.o larla; depolama, taşıma ve işleme faaliyetleri sırasında dışarıdan / çevreden bulaşan m.o lar oluşturur.
DetaylıTARIMSAL EMTİA FİYATLARI No 77 - Ekim 2018
TARIMSAL EMTİA FİYATLARI No 77 - Ekim 2018 İstanbul Ticaret Borsası, Araştırma Proje ve İş Geliştirme Şubesi tarafından yapılan gayriresmi tercümedir Yayım Tarihi: 29.11.2018 Tarımsal Emtia Fiyatları Ekim
DetaylıSAĞLIK BAKANLIĞI BAKIŞ AÇISI İLE «TEK SAĞLIK» UYGULAMALARI
SAĞLIK BAKANLIĞI BAKIŞ AÇISI İLE «TEK SAĞLIK» UYGULAMALARI Dr. Ebru AYDIN Zoonotik ve Vektörel Hastalıklar Daire Başkanı Halk Sağlığı Uygulamalarında Veterinerlik Hizmetlerinin Rolü Sempozyumu Ankara,
DetaylıTARIMSAL EMTİA FİYATLARI No 66 - Eylül 2017
TARIMSAL EMTİA FİYATLARI No 66 - Eylül 2017.İstanbul Ticaret Borsası, Araştırma Proje ve İş Geliştirme Şubesi tarafından yapılan gayriresmi tercümedir Yayım Tarihi 21.12.2017 Tarımsal Emtia AVRUPA BİRLİĞİ
DetaylıNobilis Salenvac T. Salmonella ile mücadelede öldürücü yumruk
Nobilis Salenvac T ile mücadelede öldürücü yumruk Yağ içermeyen adjuvant minimum aşı reaksiyonu, aluminyum hidroksit jel içerir. Yağ içermeyen bu adjuvant güçlü bir bağışıklık cevabını uyarır ve aşı reaksiyonlarını
DetaylıTürkiye'de Tütün Ekonomisi ve Tütün Ürünlerinin Vergilendirilmesi
'de Tütün Ekonomisi ve Tütün Ürünlerinin Vergilendirilmesi Ek Yürekli A, Önder Z, Elibol HM, Erk N, Çabuk A, Fisunoğlu M, Erk SF, Chaloupka FJ Şekil A1: Batı Avrupa Ülkelerinde Erkeklerde Yaşa Göre Standardize
DetaylıYrd. Doç. Dr. Deniz KOÇAN AKSARAY ÜNİVERSİTESİ Türkiye 11. Gıda Kongresi
Yrd. Doç. Dr. Deniz KOÇAN AKSARAY ÜNİVERSİTESİ 11.10.2012 Türkiye 11. Gıda Kongresi 1 11.10.2012 Türkiye 11. Gıda Kongresi 2 Listeria monocytogenes ABD. de gıda ile ilişkili bakteriyel kökenli ölümlerin
Detaylıİ. Ü İstanbul Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji Anabilim Dalı Prof. Dr. Filiz Aydın
İ. Ü İstanbul Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji Anabilim Dalı Prof. Dr. Filiz Aydın Canlının en küçük birimi Hücre 1665 yılında ilk olarak İngiliz bilim adamı Robert Hooke şişe mantarından kesit alıp mikroskopta
DetaylıZOONOZLAR. Prof. Dr. Ayşe Emel Önal
ZOONOZLAR Prof. Dr. Ayşe Emel Önal ZOONOZLAR İnsan patojenlerinin %60 ınden fazlası hayvansal kökenlidir. Günümüzde halk sağlığı açısından önemli olan bulaşıcı hastalıkların yaklaşık % 25 ini zoonotik
DetaylıYUMURTA ÜRETİMİ VE İHRACAT Yeni Hedefler ve Potansiyel Problemler DERYA PALA YUM-BİR HAZİRAN 2010 ANKARA
YUMURTA ÜRETİMİ VE İHRACAT Yeni Hedefler ve Potansiyel Problemler DERYA PALA YUM-BİR HAZİRAN 2010 ANKARA YUM-BİR Kuruluş :2006 Üye Sayısı: 15 Birlik 500 üretici Misyonu:Üreticilerin hak ve menfaatlerini
DetaylıTARIMSAL EMTİA FİYATLARI No 62 Temmuz 2017
TARIMSAL EMTİA FİYATLARI No 62 Temmuz 2017 İstanbul Ticaret Borsası, Araştırma Proje ve İş Geliştirme Şubesi tarafından yapılan gayriresmi tercümedir. Yayım Tarihi : 28.08.2017 Tarımsal Emtia AVRUPA BİRLİĞİ
DetaylıTürkiye de Toplum Kökenli Enfeksiyon Hastalıklarında Neredeyiz?
Türkiye de Toplum Kökenli Enfeksiyon Hastalıklarında Neredeyiz? İzmir İl Sağlık Müdürü Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Uz. Dr. Bediha TÜRKYILMAZ Toplum Kökenli Enfeksiyonlar Toplum kökenli enfeksiyon; önemli
DetaylıHollanda da Avian Influenza nın İzleme (Monitoring) ve Sürveyansı. Ruth Bouwstra DVM PhD GD Animal Health
Hollanda da Avian Influenza nın İzleme (Monitoring) ve Sürveyansı Ruth Bouwstra DVM PhD GD Animal Health Hollanda Hollanda; küçük bir ülke İhracatçı ülke: ürünler Tarımsal gıda endüstrisinden ihraç edilen
DetaylıSU ÜRÜNLERİ VE HAYVANSAL MAMULLER SEKTÖRÜ 2017 YILI NİSAN AYI İHRACAT RAKAMLARI DEĞERLENDİRMESİ AKİB GENEL SEKRETERLİĞİ
SU ÜRÜNLERİ VE HAYVANSAL MAMULLER SEKTÖRÜ 2017 YILI NİSAN AYI İHRACAT RAKAMLARI DEĞERLENDİRMESİ AKİB GENEL SEKRETERLİĞİ SEKTÖRLER 2017 NISAN TR GENELİ 2016 2017 Değişim ('17/ '16) 2017 NISAN AKİB Pay (17)
Detaylı2012 YILI TEKSTİL SEKTÖRÜ İHRACAT DEĞERLENDİRME RAPORU AKİB GENEL SEKRETERLİĞİ TEKSTİL SEKTÖR ŞUBESİ. Erman Yerman / Şef
2012 YILI TEKSTİL SEKTÖRÜ İHRACAT DEĞERLENDİRME RAPORU AKİB GENEL SEKRETERLİĞİ TEKSTİL SEKTÖR ŞUBESİ Erman Yerman / Şef İÇİNDEKİLER I. 2011 YILI TÜRKİYE İHRACATI 3 A. GENEL İHRACAT 4. Tekstil ve Hammaddeleri
DetaylıHalis Akalın, Nesrin Kebabcı, Bekir Çelebi, Selçuk Kılıç, Mustafa Vural, Ülkü Tırpan, Sibel Yorulmaz Göktaş, Melda Sınırtaş, Güher Göral
Halis Akalın, Nesrin Kebabcı, Bekir Çelebi, Selçuk Kılıç, Mustafa Vural, Ülkü Tırpan, Sibel Yorulmaz Göktaş, Melda Sınırtaş, Güher Göral Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik
DetaylıBRUSELLOZUN İNSANLARDA ÖNLENMESİ VE KONTROLÜ
BRUSELLOZUN İNSANLARDA ÖNLENMESİ VE KONTROLÜ Prof. Dr. Fatma Ulutan Gazi Üniversitesi Tıp T p Fakültesi Klinik Mikrobiyoloji ve Enfeksiyon Hastalıklar kları Anabilim Dalı BRUSELLOZ KONTROLÜ VE ERADİKASYONU
DetaylıDirençli Bakteri Yayılımının Önlenmesinde Laboratuvarın Rolü
Dirençli Bakteri Yayılımının Önlenmesinde Laboratuvarın Rolü Dr. Özlem Kurt Azap Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji AD 29 Mart 2017, KLİMİK-Ankara 1 Antonie
DetaylıGıda Güvenilirliği Bilgi Formu
Gıda Güvenilirliği Bilgi Formu Mart 2015 Bilgi Formu No: 399 Mart 2015 Gıda Güvenilirliği ANAHTAR BİLGİLER Yeterli miktarda güvenilir ve besleyici gıdaya erişim yaşamın devamı ve sağlığın geliştirilmesi
DetaylıAvrupa Ve Türkiye Araç Pazarı Değerlendirmesi (2013/2014 Şubat)
Rapor No: 1/ Avrupa Ve Türkiye Araç Pazarı Değerlendirmesi (13/1 Şubat) Şubat 1 OSD OICA Üyesidir OSD is a Member of OICA 1. Otomobil Pazarı AB (7) ve EFTA ülkelerinde otomobil pazarı 13 yılı Şubat ayında
DetaylıZOONOZ HASTALIKLAR İNSAN HAYVAN
ZOONOZ HASTALIKLAR İNSAN HAYVAN Zoonoz hastalıklar hayvanlardan insanlara, insanlardan da hayvanlara geçebilen hastalıklar olarak tanımlanır. Dünyada insan ve hayvanları ilgilendiren 150 den fazla zoonoz
DetaylıKuş Gribi; Avian İnfluenza; H5N1virüsü; Tavuk vebası; Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı
KUŞ GRİBİ Kuş Gribi; Avian İnfluenza; H5N1virüsü; Tavuk vebası; Dr. Aydoğan Lermi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Grip virüsü nedir? Kuş gribi insanlarda da hastalık yapabilen grip
DetaylıAKUT HALK SAĞLIĞI OLAYLARI HIZLI RĠSK DEĞERLENDĠRĠLMESĠ ÇALIġTAYI 23-24 Eylül 2013
AKUT HALK SAĞLIĞI OLAYLARI HIZLI RĠSK DEĞERLENDĠRĠLMESĠ ÇALIġTAYI 23-24 Eylül 2013 Dr. Semra YILMAZ Veteriner Sağlık Ürünleri ve Halk Sağlığı Daire BaĢkanı VETERĠNER SAĞLIK ÜRÜNLERĠ VE HALK SAĞLIĞI DAĠRE
DetaylıMeslek Hastalığı Olarak Bulaşıcı Hastalıklar ve Risk Grupları. Dr. Nazmi Bilir
Meslek Hastalığı Olarak Bulaşıcı Hastalıklar ve Risk Grupları Dr. Nazmi Bilir 25 yaşında yoğun bakım servisinde çalışan hemşire bulantı, halsizlik, iştahsızlık ve idrarının koyu renkli olması yakınmaları
DetaylıSIĞIRLARIN NODÜLER EKZANTEMİ LUMPY SKIN DISEASE (LSD) Hastalık Kartı. Hazırlayan. Dr. M. Fatih BARUT Vet. Hekim
SIĞIRLARIN NODÜLER EKZANTEMİ LUMPY SKIN DISEASE (LSD) Hastalık Kartı Hazırlayan Dr. M. Fatih BARUT Vet. Hekim Etlik Veteriner Kontrol Merkez Araştırma Enstitüsü Virolojik Teşhis Laboratuvarı Etken: Etken,
DetaylıMEVZUAT BİLGİLENDİRME SERVİSİ
27 Mart 2014 PERŞEMBE Resmî Gazete Sayı : 28954 Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığından: YÖNETMELİK SALMONELLA VE BELİRLENMİŞ DİĞER GIDA KAYNAKLI ZOONOTİK ETKENLERİN KONTROL ALTINA ALINMASI HAKKINDA YÖNETMELİK
DetaylıAcil Serviste Akılcı Antibiyotik Kullanımının Temel İlkeleri Dr. A. Çağrı Büke
Acil Serviste Akılcı Antibiyotik Kullanımının Temel İlkeleri Dr. A. Çağrı Büke Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji 12/o4/2014 Akılcı antibiyotik kullanımı Antibiyotiklere
DetaylıBölüm 2. Tarımın Türkiye Ekonomisine Katkısı
Bölüm 2. Tarımın Türkiye Ekonomisine Katkısı Nüfus ve İşgücü Katkısı Üretim ve Verim Katkısı Toplum Beslenmesine Katkı Sanayi Sektörüne Katkı Milli Gelire Katkı Dış Ticaret Katkısı Nüfus ve İşgücü Katkısı
DetaylıKatılım Öncesi Risk İletişim Semineri 6-7 Mayıs 2014 Belgrad/Sırbistan
Katılım Öncesi Risk İletişim Semineri 6-7 Mayıs 2014 Belgrad/Sırbistan Seminerin Amacı? Aday ve potansiyel aday ülkelere, AB Gıda Güvenlik Otoritesi (EFSA) tarafından AB üye ülkelerinde risk iletişiminin
DetaylıTİFO. Tifo; Paratifo; Enterik Ateş;
TİFO Tifo; Paratifo; Enterik Ateş; Tifo ve paratifo hastalığı Salmonella bakterisi ile meydana gelen sistemik enfeksiyon hastalıklarıdır. Tifoya Salmonella typhi paratifoya ise Salmonella paratyphi neden
DetaylıADIM ADIM YGS-LYS 55. ADIM CANLILARIN SINIFLANDIRILMASI-15 VİRÜSLER
ADIM ADIM YGS-LYS 55. ADIM CANLILARIN SINIFLANDIRILMASI-15 VİRÜSLER Virüsler Hücresel yapı da dahil olmak üzere canlıların ortak özelliklerini göstermeyen canlılardır. Prokaryotlardan daha küçüklerdir.
DetaylıTravmalı hastaya müdahale eden sağlık çalışanları, hasta kanı ve diğer vücut salgıları ile çalışma ortamında karşılaşma riski bulunan diğer sağlık
Doç. Dr. Onur POLAT Travmalı hastaya müdahale eden sağlık çalışanları, hasta kanı ve diğer vücut salgıları ile çalışma ortamında karşılaşma riski bulunan diğer sağlık personeli gibi hastalardan bulaşabilecek
DetaylıTARIMSAL EMTİA FİYATLARI
TARIMSAL EMTİA FİYATLARI No 54 Aralık 2016 İstanbul Ticaret Borsası, Araştırma Proje ve İş Geliştirme Şubesi tarafından yapılan gayriresmi tercümedir. Yayım Tarihi: 31.01.2017 Tarımsal Emtia DÜNYA BİRLİĞİ
DetaylıT.C. SAĞLIK BAKANLIĞI Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü BRUSELLOZİS
T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü BRUSELLOZİS (Dünyadaki ve Ülkemizdeki durum; Yapılan Çalışmalar) Dr. Vet. Hekim Ramazan UZUN Vet. Hekim İbrahim KÖŞKER Vet. Hekim Ahmet SAFRAN
Detaylı