OKUL SEÇİMİNDE VELİLERE REHBERLİK NİTELİĞİNDE ÖNERİLER

Transkript

1 OKUL SEÇİMİNDE VELİLERE REHBERLİK NİTELİĞİNDE ÖNERİLER Aileler, çocuklarının sevgi dolu mutlu bir ortamda, akademik ve sosyal alanda yeteneklerinin en üst düzeye çıkarılmasını; kendilerine, ailelerine, ülkesine ve dünyaya yararlı bireyler olarak yetiştirilmelerini isterler. Bu nedenle de çocuklarının gideceği okulu özenle seçerler. Veliler çocuklarını kaydettirecekleri okulu seçmek için o okul senin bu okul benim dolaşıp dururlar. Okulların fiziki görüntüsünü, eğitim alanlarını, spor ve sosyal etkinlik alanlarını, bahçe ve oyun alanlarını, laboratuvarlarını ve tuvaletleri incelerler. Komşulara, çocuğunu bu okula verenlere danışırlar, internette araştırma yaparlar. Hem en iyi okul hem de en uygun ücretli okul bulmak için ciddi çaba gösterirler. Ülkemizde; eğitim hizmeti veren özel okulların bir kısmı ne yazık ki öğrenci kazanmak ya da var olanı kaybetmemek için, ticari kaygılar nedeniyle bazen velilerin bilinçsizce istek ve taleplerini karşılamak üzere, bazen de bilimsel içeriği olmayan popüler bazı uygulamalarla göz boyamakta, yanlış uygulamalar yapmakta, dolayısıyla da onlar ciddi güven kaybı yaşarken zararı çocuklarımız üstlenmektedir. İşlevsiz görsellik öne çıktığında, eğitimin gerçek amacı olan; hızla gelişen dünya ile rekabet edebilecek donanımda kalifiye insan yetiştirmek zorunluluğundan uzaklaşılmaktadır. Anne-Babaların, ülkemizde eğitim gören çocukların akademik ve hayat başarılarının hangi düzeyde olduklarını anlamaları için 2015 PİSA sınav sonuçlarına bakmaları yeterli olacaktır. Ne yazık ki 15 yaşındaki bu çocuklarımız kendi dilinde okuduğunu anlama, problem çözme, karar verme, eleştirel düşünme gibi üst düzey beceriler açısından OECD ülkeleri içinde son sırada yer almaktadır. Ayrıca bilim, sanat, spor alanlarında uluslararası yeterlilikte başarı gösteremiyor olmamız da çocuklarımıza nitelikli eğitim veremediğimizin açık sonuçlarıdır. Anne-Babalar çocuğunu kaydettirecek okul araştırırken öncelikle; okul atmosferine, pedagojik yapıya ve uygulanan eğitim modeline, ana dil ve yabancı dil öğretme

2 modeline, okulun sanat ve spor çalışmalarına gösterdiği öneme, vâdedilen hizmetlerin istenen ücret ile uyumlu olup olmadığına dikkat etmelidir. Pekiyi, ama bunu nasıl değerlendirecekler? Okuldaki gündelik akışı çok az veli bilmekte. Bu nedenle veliler iyi bir okulu iyi olmayan bir okuldan nelerin ayırt ettiğini bilmemekte. Gelişmiş ülke uzmanları, bilim insanları ve eğitim bilimciler, ilk bakışta son derece kuramsal görünse de aslında uygulamaya dayalı 6 ölçüt sıralamışlar. Bunların 6 sı da aynı ölçüde önem taşımakta olup, ilkokuldan liseye kadar tüm okul türleri için aynı derecede geçerli. Hepsi, nitelikli bir eğitim için bir tür önemli sınav niteliği taşımakta. Anne-babalar bu ölçütlerden birer kılavuz olarak yararlanabilirler. Aşırı koruyucu aile olarak öğretmenlere ve okul yönetimlerine baskı yapsınlar diye değil, tersine konuya ilişkin bilgi sahibi ve soğukkanlı veliler olarak görüşebilsinler diye. 1.Başarı Her çocuk, yeteneklerini geliştirmek ve severek öğrenme olanağına sahip olarak toplumdaki yerini bulmak ister; bu insanî bir temel ihtiyaçtır. Başarı yalnızca derslere ve notlara göre ölçülmemelidir. Öğrencilerin öğrenme şekillerini kendileri disipline edebilme, iyi ve kötüyü ayırt edebilme yetisi kazanma, ekip ruhu ile çalışabilme, problemleri kendi başlarına çözebilme yeteneklerini de kapsamaktadır. Okul çocuklara bir yaşam anlayışı, kültürü kazandırarak, iyi insan olmayı öğretmelidir. Ayrıca şunlara dikkat edin veya özellikle sorun: Okul, örneğin il ya da ilçe çapında ulusal sınav başarıları ya da okul başarıları sıralamasının neresinde? *Anadilini çok iyi öğrenmeye yönelik çalışmaları ve en az bir yabancı dili uluslar arası standartlarda öğretebildiğinin somut ölçümleri var mı? Öğrenciler çeşitli yarışmalara katılıyorlar mı? Okul, çocukların okul dışı veya sosyal alanda, spor ve sanat çalışmalarını destekliyor, imkân sağlıyor mu?

3 Bu okulda başarı neye göre ölçülüyor; klasik anlamda notlara göre mi, yoksa bunun yanı sıra kapsamlı raporları da var mı? Mesela öğrencilerin Portfolyo dosyaları oluşturuluyor mu? Öğrenciler ve öğretmenler arasında düzenli olarak görüşme yapılıyor mu? Bu görüşmelere anne-babalar da dâhil ediliyor mu? * 21.yy becerileri olarak kabul edilen; İşbirliği ve Ekip Çalışması Yaratıcılık, Hayal Gücü Eleştirel Düşünme Problem Çözme Becerileri kazanımlarını programlarına almışlar mı? 2. Çeşitlilik Her çocuk bir diğerinden farklıdır. Kimi bazı alanlarda çabuk öğrenir, kimi ise daha fazla zamana ihtiyaç duyar. Öğretmenler bu farklılığa saygı duyarlar ve öğrencilerinin farklı öğrenme biçimlerine destek olarak yapıcı bir biçimde yaklaşırlar. Belirleyici olan, tüm çocukların ilerleme kaydedebilmesidir. Şunları özellikle sorabilirsiniz: Öğrenciler karşılıklı yardımlaşıyorlar mı? Akran dayanışma çalışmaları var mı? Okul, dersleri zayıf öğrencilere ne tür bir destek sunuyor? Okul tarafından düzenlenen özel ders veya etüt gibi olanaklar var mı? Okul, özellikle yetenekli öğrencilere ne tür olanaklar sunuyor? Bireysel teşvik nasıl yapılıyor?

4 Pedagogları, mesela disleksi, öğrenme güçlüğü gibi zorluklarda yardımcı oluyorlar mı? 3. Verimli ders işleyişi Uzmanların tanımlamasına göre, bilgilendiren değil, öğrenmeye imkân sağlayan ve destekleyen model iyi bir ders anlamına gelmekte. Buna göre öğretmenler, ders saati boyunca tahtanın önünde monolog yapmak yerine, yöntemlerini ustaca değiştirirler ve bunu yaparken de, gözleri her bir öğrencinin üzerinde olur: Öğrenciyi derse katılıma yöneltir ama onu zorlamazlar. Öğretmenler, öğrencilere onların kaydettikleri ilerlemeler hakkında görüşlerini bildirirler. İyi okulların pek çoğu, öngörülen ders planını zümre arkadaşlarıyla birlikte ortak geliştirirler ve aynı programı uygularlar. Periyodik olarak bir birlerinin derslerine gözlemci olarak katılır ve tüm öğretmenlerin ders işleme, sınıf yönetim standartlarını geliştirerek yükseltirler. İyi okulların, ulusal programların yanında uluslararası standartlara sahip kuruluşlardan akreditasyonları da vardır. Şu hususlara dikkat edebilirsiniz: Misafir olarak derslere katılıp katılamayacağınızı sorun. Bu soruya alacağınız tepkiden bile pek çok şey çıkarılabilir. Sınıf dışında daha başka atölye ve laboratuvar yerleri var mı? Öğrenciler kendi başlarına başka ders malzemeleri ve araçları kullanıyorlar mı? Şunu sorun: Pedagoglar dersi daha iyi hale getirmek için ne yapıyorlar? Bunda okul idaresinden destek görüyorlar mı? Akademisyen Uzman Eğitimciler, psikologlar gibi kadroları var mı?

5 4. Okul hayatı Okuldaki öğrencilerle sohbet etmeye çalışın. Onlarla konuşmanız sırasında gözlemleyeceğiniz özgüven, ifade yeterliliği ve samimiyet okulun kişiliği ve kurumsallığı açısından doğru bilgiyi verecek en önemli kaynaktır. Çalışmalarını anlatmalarını isteyin ya da onlara öğrendikleriyle ilgili sorular sorun. Mutlu olup olmadıklarını, okullarını sevip sevmediklerini sorun. En doğru ve dürüst yanıtları onlar verecektir, güvenin. Sonra öğretmenler ve diğer çalışanlarla konuşun. Okul hakkında, eğitim-öğretim hedefleriyle ilgili sorular sorun. Aralarındaki tutarlılığa bakın. Bir okulun kurum olabilmesi için ön koşul tüm paydaşlarının ortak vizyona sahip olmalarıdır, unutmayın. Öğretmenlerin, okul müdürlerinin, öğrencilerin ve anne-babaların hepsinin okulda kendilerini iyi hissedebilmeleri gerek. Bunda belirleyici olan, binanın ne kadar eski olduğu veya duvarların yeni boyanmış olup olmadığı değildir. Ödül almış pek çok okulda sınıflar, öğrencilerin yapmış olduğu sanat eserleri ile zevkli bir biçimde donatılmış durumda. Çoğunun yeterli donanımda bahçesi ve hatta bazılarının hayvanat bahçesi bile var. Kutlamalar ve gösterilere ders yılının akışına göre tüm çocuklar katılır. Bu türden etkinlikler, öğrencilere performanslarını gösterme ve sorumluluk alma olanağı verdiği için dersi bütünlemekte. Ayrıca iyi bir okul, müzik okullarıyla, müzelerle veya spor dernekleriyle iletişimini canlı tutar, geziler düzenler. Okula girdiğinizde, içinizden gelen sese kulak verin: Okul, size sıkıntılı bir hal mi veriyor? Okul, bir satış gösterisi yapıyor izlenimi mi yaratıyor? Yoksa gerçek bir kulak verme ve ilgilenme mi hissediyorsunuz? Peki çocuğunuz yanınızda ise nasıl bir tepki veriyor? Okul hakkında ne düşünüyor? İlk izlenim nasıl: Sınıflar hoşunuza gitti mi? Duvarlarda öğrencilerin yaptığı resimler asılı mı, onların yaptığı heykeller sergileniyor mu? Koridorlarda veya kapalı okul avlusunda çiçekler var mı? Yoksa duvarlarda delikler türünden vandalizm izlerine mi rastlanıyor? Tuvaletlere bir göz atmak da o okul hakkında oldukça bilgi verir. Şunu gözlemleyin: Öğretmenler ve öğrenciler birbirlerine nasıl davranıyorlar?

6 Şunu sorun: Okulda düzenli olarak kutlamalar yapılıyor mu? Gündelik okul hayatında ders yılı süresince okula kayıt ve mezuniyet kutlamaları türünden törenler yapılıyor mu? Anne-babalar için de etkinlikler düzenleniyor mu, mesela düzenli olarak yapılan annebaba eğitimleri gibi? Ya da danışmanlık hizmetleri var mı? Yemek düzeni nasıl? Ne tür yemekler veriliyor? Tüm öğrenciler için dinlenecekleri veya gönüllerince gürültü-patırtı edecekleri alanları var mı? Kulüpler öğrencilerin ihtiyaç ve isteklerine yönelik mi? Kütüphane var mı? Yazar ve şairlerle çocuklar buluşturuluyorlar mı, okuma kültürü oluşturmak için programları var mı? 5. Sorumluluk Çatışmalar, günlük yaşamın bir parçası - Okulda da. O nedenle hem öğrenciler hem de öğretmenler için geçerli olacak ve herkes tarafından uyulacak net kurallara ihtiyaç var. Öğrenciler sık sık sorun ve anlaşmazlıklar hakkında tartışırlar, çatışmalarda arabulucu olmayı öğrenir sorun çözme ve sorumluluk yetisi geliştirirler. Okulun yazılı disiplin politikaları var mı, var ise bilimsel ölçütlere dayandırılarak hazırlanmış mı? inceleyin. Öğrencilerin söz sahibi olduğu sınıf kurulu, okul öğrenci meclisi türünden kurullar var mı? Bu kurullar düzenli olarak toplanıyor mu? Öğrencilerin görüşleri öğretmenler tarafından gerçekten ciddiye alınıyor mu? Öğrenciler, öğretmene rağmen kimi zaman - okul yasaları çerçevesinde kalmak şartıyla - sözlerini geçirebiliyorlar mı? Çocuklar ve gençler okul dışında da toplumsal sorumluluk üstleniyorlar mı?

7 6. Okulun gelişimi; İyi bir okul, başkaları istemeden de kendini geliştirmeye çaba harcar. Örneğin öğretmenlerinin meslekî gelişimlerini destekleyen, geliştiren hizmet içi eğitim programları yapar. İyi bir öğretmen kadrosunun arkasında her zaman güçlü bir okul yönetimi vardır. Okul gelişimine yönelik bir uzman danışma kurulu var mı? Bu kurulda kimler görev yapıyor. Öğretmenler nasıl çalışıyor: tek başlarına mı yoksa aynı zümredeki veya aynı branştaki öğretmenler ekip oluşturuyorlar mı? Birbirlerinin derslerine girerek birbirlerini geliştirmeye yönelik gözlemler yapıyorlar mı? Okul müdürü öğretmenlere yeni öğretim yöntemlerinin geliştirilmesinde destek veriyor mu? Okulda kendi odaları var mı? Yeni fikirler katan ve gelecekte görevlendirilecek yetiştirilmek üzere genç öğretmenler var mı? Sonuç olarak; 1. Belirlediğiniz okulları MUTLAKA çocuğunuzla birlikte yeniden ziyaret etmelisiniz. Okul ortamında onun tepkilerini gözlemleyin. Çocuklar yanılmazlar. Mutlu olabilecekleri ortamı belirlemekte yetişkinlerden daha isabetli kararlar verirler. 2. İlkokul ziyaretlerinizi çocuğunuzla birlikte yapmayın. Unutmayın ki kötü örnekler onun okul imajını zedeleyebilir ve okul hakkında yanlış önyargılar oluşturmasına neden olabilir. 3. Çocuğunuzu iyi tanıyın. Onun kişisel özellikleri, ilgi ve yetenekleri ve öğrenme stillerine uygun kurum mutlu ve verimli olabileceği okuldur. Tercihlerini sorun, tartışın ve saygı gösterin. 4. Kararınızı hep birlikte oluşturun. Gözlemlerinizi, izlenimlerinizi ve çekincelerinizi açık ve anlayabileceği bir dille paylaşın. Unutmayınız ki okul onun ikinci yuvası olacak.