HAFTALIK EKONOMİ VE FİNANS BÜLTENİ İKTİSADİ ARAŞTIRMALAR BÖLÜMÜ

Transkript

1 HAFTALIK EKONOMİ VE FİNANS BÜLTENİ İKTİSADİ ARAŞTIRMALAR BÖLÜMÜ 28 Mayıs 2012 / 22 İktisadi Araştırmalar Bölümü İzlem Erdem - Müdür izlem.erdem@isbank.com.tr Figen Yılmaz - Müd. Yrd. figen.yilmaz@isbank.com.tr Özgür Demirtaş - Uzman ozgur.demirtas@isbank.com.tr Hatice Erkiletlioğlu - Uzman hatice.erkiletlioglu@isbank.com.tr İlker Şahin - Uzm. Yrd. ilker.sahin@isbank.com.tr Ahmet Aşarkaya - Uzm. Yrd. ahmet.asarkaya@isbank.com.tr Neden Önemli Reel Kesim Güven Endeksi (MBRKGE) Endeks, TCMB tarafından yürütülen İmalat Sanayi Yönelim Anketi ne verilen cevaplar kullanılarak oluşturulmaktadır. Ekonomide ağırlığı olan özel sektör kuruluşlarının yöneticilerinin ekonomideki mevcut duruma bakışları ve geleceğe ilişkin beklentilerini ortaya koyan anket, üretim, talep, yatırım, satış, istihdam, KKO ve enflasyonla ilgili sorular içermektedir. MBRKGE nin 100 değerini alması, anketin kapsadığı reel kesim temsilcileri tarafından yapılan değerlendirmelere göre ekonomik faaliyetlere ilişkin istikrarlı bir görünüme karşılık gelmektedir. 100 ün üzerindeki değerler, güvenin arttığı iyimser bir görünüme, 100 ün altındaki değerler ise reel kesim temsilcilerinin ekonomik gidişat hakkında kötümser olduğuna işaret etmektedir. Haftaya Bakış TCMB tarafından yürütülen İktisadi Yönelim Anketi sonuçlarına dayanılarak hesaplanan Reel Kesim Güven Endeksi, Mayıs ta bir önceki aya göre 2,2 puan azaldı ve 113,8 seviyesinde belirlendi. Endekse ait mevsimsellikten arındırılmış serinin de 1,9 puan azalışla 107,9 a düştüğü açıklandı. TCMB tarafından yayımlanan raporda, mevcut mamul mal stok miktarı, sabit sermaye yatırım harcaması ve son 3 aydaki toplam sipariş miktarına ilişkin değerlendirmeler endeksi artış yönünde etkilerken; gelecek 3 aydaki ihracat sipariş miktarı, gelecek 3 aydaki toplam istihdam, gelecek 3 aydaki üretim hacmi, genel gidişat ve mevcut toplam sipariş miktarına ilişkin değerlendirmelerin endeksi azalış yönünde etkilediği belirtildi. TÜİK tarafından hizmet, perakende ticaret ve inşaat sektörleri için oluşturulan Sektörel Güven Endeksleri Mayıs ayı sonuçlarına göre ise, bir önceki aya göre hizmet sektörü güven endeksi %3,4 artışla 113,8, perakende ticaret sektörü güven endeksi %2,3 artışla 114,1 değerlerini alırken; inşaat sektörü güven endeksi %1,5 azalarak 98 e geriledi. Gerek imalat sanayi sektörlerini kapsayan TCMB Reel Kesim Güven Endeksi gerekse TÜİK in yayımladığı Sektörel Güven Endeksleri nde 100 seviyesinin üzeri, değerlendirmelerin ağırlıklı olarak iyimser olduğunu gösteriyor. Diğer taraftan alt kalemlerin incelenmesinden, sektör temsilcilerinin gelecek 3 aya dair değerlendirmelerinde giderek daha temkinli davrandıkları izlenimi ön plana çıkıyor. TCMB tarafından yayımlanan verilere göre Mayıs ayında imalat sanayiinde kapasite kullanım oranı, geçen yılın aynı ayına göre 0,5 puan azaldı ve %74,7 seviyesinde belirlendi. Aylık seyrin daha doğru izlenebildiği mevsimsellikten arındırılmış KKO serisi ise önceki aya göre 1,1 puan gerileyerek %74,4 oldu. KKO daki seyir incelendiğinde, ilk çeyrekteki yavaşlama yönündeki işaretlerin ikinci çeyrekte biraz daha belirginleştiği görülüyor. TCMB nin Beklenti Anketi Mayıs ayı 2. dönemi sonuçları da geçen hafta açıklandı. Buna göre piyasaların yıl sonu TÜFE beklentisi %7,66, GSYH büyümesi beklentisi %3,7 düzeyinde oluştu. Anket katılımcılarının yıl sonu Dolar kuru beklentisi son ankette 1,8016 ya yükselirken, yıl sonu cari işlemler açığı beklentisi $65,6 milyardan $65 milyara geriledi. Geçen hafta ABD de makroekonomik veriler, konut piyasasının toparlanma yönünde yavaş da olsa istikrarlı bir patikaya girmiş olabileceğini gösterirken, imalat sektöründe büyümenin ivme kaybettiğine yönelik işaretler göze çarpıyordu. Nisan ayına ait yıllık ikinci el konut satışları 4,62 milyon adet olarak açıklandı. Bu rakam 4,66 milyon adet olan beklentilerin altında kalsa da Mart ayına göre %3,4; bir önceki yılın aynı göre ise %10 luk bir artışa karşılık geliyor. Kredi batıklarından kaynaklanan düşük fiyatlı konutların genel arz içindeki payının azalmasının da etkisiyle ikinci el konut fiyatlarının yukarı yönlü bir eğilim sergilemeye başladığı izleniyor. Bu veriye benzer şekilde Nisan ayında yeni konut satışları da Mart taki 332 binlik rakamı aştı ve 343 bin adet olarak açıklandı. Diğer taraftan ABD dayanıklı tüketim malları siparişleri, Nisan - da%0,5 olan beklentilerin altında, %0,2 arttı. Artış beklentisinin %0,7 olduğu ulaşım araçları dışındaki kalemlerde %0,2 gerileme yaşandı. Ulaşım araçları hariç tutulduğunda zayıflamanın sektörlerde yaygınlık göstermesi, ABD imalat sektörlerine ilişkin önümüzdeki günlerde açıklanacak başta ISM olmak üzere ilgili verilerin daha yakından takip edilmesine neden olacak. Geçen hafta Avrupa daki makroekonomik veri trafiğinde PMI endeksleri ve İngiltere de beklenenden daha fazla gerileyen perakende satışlar verisi ön plana çıktı. KAPANIŞ VERİLERİ (25 Mayıs) İMKB-100 : / $ : 1,2515 USD : 1,8319 $ / : 79,65 EURO : 2,3028 Petrol ($/varil) : 107,69 Gösterge Tahvil Bileşik Faizi : %9,51 Altın ($/ons) : 1.572,84

2 28 Mayıs 2012 Neden Önemli ABD Dayanıklı Tüketim Malları Siparişleri Üreticilerin önümüzdeki döneme ilişkin aldıkları siparişleri yansıtan veri, buzdolabı ve otomobil gibi tüketicilere yönelik kalemlerin yanı sıra makineler gibi üretime yönelik yatırım harcamalarını da kapsıyor. Haftaya Bakış İngiltere de Nisan da perakende satışların, aylık bazda %1 olan gerileme beklentisini de aşarak %2,3 lük bir gerileme kaydettiği açıklandı. Bunda Nisan da İngiltere de yağışların rekor düzeye ulaşmasının da etkisi olduğu düşünülmekle birlikte, Mayıs ayındaki talep göstergelerinin de aşağı yönlü olması durumunda İngiltere Merkez Bankası nın yeni bir parasal genişleme programını uygulamaya alabileceği yönünde yorumların arttığı gözleniyor. Geçen hafta Markit, ABD için ilk defa olmak üzere ABD, Çin, Fransa, Almanya ve Euro Alanı için Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI) öncü sonuçlarını açıkladı. Verinin düşük olması, alt kalemlere de bağlı olarak yatırım ve tüketim malı talebinde daralmaya işaret ederken takip eden dönemde tüketimin azalacağı yönünde beklentileri kuvvetlendiriyor. Aynı zamanda üretim ve istihdam üzerinde de baskı yaratıyor. Verinin yüksek olması ise yatırım, tüketim ve istihdamda artış beklentilerini kuvvetlendirirken, diğer taraftan enflasyona ilişkin kaygılar doğurabiliyor. ABD İkinci El Konut Satışları Aylık bazda yayımlanan ikinci el konut satışları verisi, ABD konut piyasasına ilişkin önemli ipuçları vermektedir. Konut satışları, ekonomide güçlü bir çarpan etkisi yaratmaktadır. Ev satışlarındaki canlılık çoğu zaman beyaz eşya ve mobilya satışlarına da yansımakta, dolayısıyla, konut piyasasındaki canlılık veya durgunluk, inşaat firmaları, mortgage kreditörleri ve mobilya üreticilerinin beklenen performansına dair önemli bir gösterge niteliği taşımaktadır. Öte yandan, konut piyasasındaki hareketlilik, tüketicilerin ekonominin yakın geleceğine ilişkin beklentileri ve finansman olanakları ile yakından ilgilidir. Dolayısıyla, ikinci el konut satışları verisi tüketici kesiminden kaynaklanacak iç talebin muhtemel seyri hakkında da bilgi vermektedir. Yukarıdaki grafikten de izlenebildiği üzere, önceki aya göre gerilemesine rağmen ABD de imalat sektörünün görece daha olumlu bir tablo çizerek 50 puan olan büyüme sınırının üzerinde seyrettiği görülüyor. Ancak Çin de ve Avrupa daki yavaşlama eğiliminin özellikle ihracat kanalı üzerinden ABD imalat sanayiini de etkilemekte olduğu gözleniyor. Avrupa tarafında ise imalat sanayiindeki daralma eğiliminin Mayıs ta olumsuz yönde ivme kazandığı görülüyor. Ortaya çıkan tabloya bakarak Euro Bölgesi nde ikinci çeyrekte GSYH nin en az %0,5 daralacağı yorumları yapılırken, Birliğin daha küçük ülkelerindeki sorunların, merkezdeki Almanya ve Fransa yı giderek daha derinden etkilemeye başlayacağı düşünülüyor. Almanya da açıklanan Ifo anketi sonuçları da bu durumu teyit eder nitelikte. Zira hem en çok takip edilen genel Ifo güven endeksi, hem de mevcut koşullara ve beklentilere ilişkin alt endeksler Mayıs ayı itibarıyla beklentilerin altında kalarak gerilemiş durumda. Ifo mevcut durum endeksi 4,2 puan, beklentiler endeksi 1,8 puan gerilerken; genel durumu gösteren Ifo ekonomik güven endeksi de 3 puan gerileyerek sırasıyla 113,3, 100,9 ve 106,9 puan olarak açıklandı. Sektörler bazında incelendiğinde de hizmet sektörü dışında tüm sektörlerde Alman iş çevrelerinin kötümserleştiği izleniyor. Makroekonomik verilerin Avrupa için giderek daha olumsuz bir görüntü sergilemeye başladığı bu ortamda başta Yunanistan konusunda olmak üzere çözümsüzlüğün devam ettiği gözleniyor. Önceki haftasonu yapılan G8 zirvesinin ardından geçen hafta gerçekleşen AB liderleri toplantısından da temennilerin ve genel geçer argümanların ötesinde bir sonuç çıkmaması, Bölge - de sorunların derinleşebileceğine işaret ediyor. Yunanistan daki siyasi belirsizliğin Haziran seçimlerinden sonra da devam etme ihtimali ve biraz da çözümsüzlüğün artık kanıksanması, dikkatlerin artık bölgenin diğer sorunlu ülkelerinde yoğunlaşmasına ve piyasada da Yunanistan sonrası na ilişkin tartışmaların yaygınlaşmasına neden oluyor. Özellikle S&P nin İspanya da geçen hafta devlet tarafından kurtarılan Bankia dahil 5 bankanın kredi notunu düşürmesi ve bu ülkede kötüleşen ekonomik durumun sorunlu varlıklardaki artışı hızlandırabileceğinin belirtilmesi, piyasalarda Euro Alanı na ilişkin endişeleri yoğunlaştırdı. Bu bağlamda önümüzdeki haftalarda Yunanistan seçimlerine ilişkin süreçlerin yanı sıra Euro Alanı nın diğer sorunlu ülkelerindeki gelişmelerin ve bu durumun Bölge genelinde muhtemel makroekonomik ve politik yansımalarının yakından takip edilmesi gerektiğini düşünüyoruz. 2

3 May Mayıs 2012 Hisse Senedi Piyasaları ENDEKS 18.May 25.May Değişim İMKB %3,73 İMKB %3,74 Sınai %3,31 Hizmetler %0,45 Mali %4,70 Kaynak: İMKB Hacim (milyon TL) May 21.May 22.May 23.May 24.May 25.May İşlem Hacmi İMKB-100 Endeksi İMKB Geçtiğimiz hafta hisse senedi piyasalarında satıcılı bir seyir hakimdi. Hafta başında Çin ile G8 ülkelerinin liderlerinin Avrupa'daki krize yönelik adım atabileceklerini açıklamaları, Euro Alanı na yönelik endişelerin yoğun etkisi altındaki piyasalara sınırlı destek sağladı. ABD de ikinci el konut satışlarının beklentilerin üzerinde açıklanması ve yurtiçinde bankacılık sektörüne dair olumlu değerlendirmelerin de etkisiyle İMKB-100 endeksi Salı gününü artıda tamamladı. İzleyen günlerde ise, Yunanistan'ın Euro Alanı ndan çıkabileceğine yönelik endişelerin ağır basması ile riskli varlıklardan çıkış eğiliminin güçlendiği gözlendi. Hafta sonuna doğru yurtiçinde borsa endeksinin gelişmekte olan ülkelerden negatif yönde ayrıştığı izlendi. Bu gelişmelerin etkisiyle, haftalık bazda %3,73 oranında gerileyen İMKB-100 endeksi Cuma gününü ,94 seviyesinden tamamladı. Tahvil-Bono Piyasaları TAHVİL-BONO BİLEŞİK FAİZLERİ (%) Değişim Vade 18.May 25.May (Puan) ,09 10,15 0, ,60 9,51-0, ,56 2,76 0, ,44 9,39-0, ,48 9,39-0, ,45 9,35-0,10 İMKB DİBS Fiyat Endeksi 133,63 133,54-0,09 Kaynak: İMKB %5,00 %4,00 %3,00 %2,00 %1,00 %0,00 Beklenen Reel Faiz (%) %2,81 Geçtiğimiz haftanın ilk günlerinde dar bir bantta hareket eden tahvil-bono piyasasında faiz oranları hafif aşağı yönlü bir seyir izledi. Öte yandan, TCMB nin istisnai gün uygulamasına gitmesinin etkisiyle ağırlıklı ortalama fonlama maliyetinde artış gözlenirken, gösterge tahvilde kazançların bir kısmı geri verildi. Hafta ortasında Euro Alanı na ilişkin endişelerin yeniden canlanmasının risk iştahını azaltması sonucu faiz oranlarında yukarı yönlü bir hareket yaşandı. Euro Alanı na ilişkin olumsuz veri akışı takip eden günlerde de sürerken, tahvil-bono piyasasında faiz oranları yön bulmakta zorlanarak dar bir bantta aşağı yönde hareket etti. TCMB nin izlediği politika sonucunda ağırlıklı ortalama fonlama maliyeti bir önceki hafta bulunduğu %8,86 seviyesinden Cuma günü %10,83 seviyesine yükseldi. Bu gelişmeler çerçevesinde, 5 Mart 2014 vadeli gösterge tahvilin faizi haftalık bazda 9 baz puan düşüşle Cuma gününü %9,51 seviyesinden tamamladı. 3

4 May.11 May Mayıs 2012 Döviz Piyasaları DÖVİZ KURLARI 18.May 25.May Değişim Dolar (¹) 1,8236 1,8319 %0,46 Euro (¹) 2,3158 2,3028 -%0,56 Sepet (²) 2,0697 2,0674 -%0,11 /$ Paritesi (³) 1,2782 1,2515 -%2,09 $/Yen Paritesi (³) 79,01 79,65 %0,81 (¹) 15:30'da açıklanan TCMB döviz alış kurudur. (²) 0,5$ + 0,5 (³) Uluslararası piyasa kapanış verileridir. 1,55 1,50 1,45 1,40 1,35 1,30 1,25 1,20 1,15 / $ $ / / $ $ / Geçtiğimiz hafta Euro Alanı ekonomilerine ilişkin süre giden kaygıların yanı sıra Bölge nin geleceğine ilişkin belirsizlikler, Euro nun zayıf seyrini sürdürmesine neden oldu. Özellikle Yunanistan ın Euro Alanı nda kalıp kalmayacağı yönündeki söylentilerin artması, G-8 zirvesinde Yunanistan ın Euro Alanı nda kalması için çabaların süreceğine dönük kararlı açıklamalar gelmiş olsa da, Euro yu baskı altına aldı. Ortak tahvil ihracı gerçekleştirilmesine dönük haberlerin az da olsa desteklediği Euro, Dolar karşısında 1,25 seviyesinin altını gördü, ancak gelen tepki alımlarıyla tekrar 1,25 in üzerine çıktı. Hafta boyunca risk iştahında yaşanan dalgalanmanın Dolar ı desteklemesi, Dolar ın diğer para birimlerine karşı güçlü bir seyir izlemesini sağladı. /$ paritesi haftayı %2,1 lik düşüşle 1,2515 düzeyinden kapatırken, $/ paritesi %0,8 yükseldi ve 79,65 seviyesine yükseldi. /$ paritesindeki gelişmeler paralelinde TL, Dolar karşısında gerilerken, Euro karşısında hafif değer kazandı. Eurotahvil Piyasaları EUROTAHVİL HAFTALIK DEĞİŞİM Değişim 55 VIX Endeksi 18.May 25.May (Puan) 45 EMBI+ Endeks 622,82 620,68-2,15 Spread Türkiye ,76 Endeks 409,47 410,30 0,83 5 Spread Kaynak: JP Morgan Geçtiğimiz hafta küresel risk algılamasının oldukça dalgalı seyrettiği görüldü. Hafta başında G-8 zirvesinden gelen küresel krizle mücadeleye devam edileceği ve Yunanistan ın Euro da kalması gerektiği yönündeki açıklamaların etkisiyle risk iştahının arttığı ve güvenli liman konumundaki ABD hazine tahvillerinin getirilerinin gelen satışlarla birlikte yükseldiği görüldü. Ancak, sonrasında S&P nin İspanyol bankalarının notlarında indirime gitmesinin yanı sıra, Yunanistan a ilişkin kaygıların güçlenmesi riskten kaçışa neden oldu. Çin de büyümenin geleceğine ilişkin endişeler de risk algılamasındaki artışta etkiliydi. Öte yandan, gerek duyulması halinde Fed in yeni bir parasal gevşemeye gidebileceği yönündeki haberler risk iştahını destekleyici bir unsur olarak değerlendirildi. Yukarıda gelişmelere bağlı olarak gelişmekte olan ülke eurotahvillerine ilişkin risk primi haftayı 3 baz puanlık yükselişle 389 dan kapatırken, Türk eurotahvillerine ait risk primi 3 baz puan gerileyerek 351 e indi. Küresel risk algılamasını gösteren VIX endeksi geçtiğimiz haftayı 21,76 ya gerileyerek kapattı. 4

5 May.11 May Mayıs 2012 Emtia Piyasaları Altın Petrol $/ons ,84 $/varil ,69 Geçtiğimiz haftanın ilk işlem gününe AB Zirvesi nden çıkacak sonucu bekleyerek yatay bir seyirle başlayan altın fiyatları, Salı günü Euro Alanı ndan gelen olumsuz veri akışı ve AB Zirvesi nden çözüme yönelik yeni adımlar için karar çıkmayacağı beklentisi nedeniyle hızlı bir düşüş yaşadı. İzleyen günlerde küresel büyümeye, Euro Alanı borç sorununa ve Yunanistan ekonomisine yönelik endişelerin yanı sıra Dolar daki değerlenmenin etkisiyle düşüşünü devam ettiren altın fiyatları, haftanın son işlem gününde Yunanistan da seçim öncesi yapılan anketlerde yardım paketi yanlısı olan muhafazakâr partilerin önde oldukları haberleriyle bir miktar yükseldi. Altın fiyatları haftalık bazda %1,2 gerileyerek $/ons seviyesinden kapandı. Geçtiğimiz hafta Çarşamba günü gerçekleşen AB Zirvesi öncesinde Euro Alanı borç sorununa ilişkin ve özellikle Yunanistan ekonomisine yönelik yeni kararlar alınabileceği beklentisiyle petrol fiyatları haftanın ilk işlem gününde pozitif alanda seyretti. İlerleyen günlerde Euro Alanı ndan gelen olumsuz veri akışı ve AB Zirvesi nde beklenen kararların çıkmaması sonucu petrolde kazanımların geri verildiği görüldü. Çin in petrol talebine ilişkin endişeler de petrol fiyatlarını baskıladı. Öte yandan, Orta Doğu, özellikle de İran kaynaklı petrol arzının geleceğine yönelik olumlu bir gelişme yaşanmaması petrol fiyatlarını destekleyen bir unsur oldu. Brent türü petrolün spot fiyatı, %0,4 düşüşle haftayı $/varil 107,7 seviyesinden kapattı. Bu Haftanın Gündemi 29 Mayıs TCMB Para Politikası Kurulu (PPK) Toplantısı (Piyasa Beklentisi: Faiz Oranları Değiştirilmeyecek) ABD Mayıs Ayı Tüketici Güven Endeksi (Piyasa Beklentisi: 69,7) 30 Mayıs ABD Nisan Ayı Bekleyen Ev Satışları Endeksi (Piyasa Beklentisi: %0,5 Artış) 31 Mayıs TÜİK Nisan Ayı Dış Ticaret Verileri ABD I. Çeyrek Büyüme Verisi (Piyasa Beklentisi: %1,9) Euro Alanı Mayıs Ayı Tüketici Fiyat Enflasyonu (HICP) Japonya Nisan Ayı Sanayi Üretim Verisi (Piyasa Beklentisi Aylık: %0,7 Artış) 1 Haziran ABD Mayıs Ayı Tarım Dışı İstihdam Verisi (Piyasa Beklentisi: 150 Bin Kişilik Artış) ABD Mayıs Ayı İşsizlik Verisi (Piyasa Beklentisi: %8,1) ABD Nisan Ayı Kişisel Tüketim Harcamaları (PCE) Fiyat Endeksi (Piyasa Beklentisi: %0,1 Artış) ABD Nisan Ayı Kişisel Tüketim Harcamaları Verisi (Piyasa Beklentisi: %0,3 Artış) ABD Nisan Ayı Kişisel Gelir Verisi (Piyasa Beklentisi: %0,3 Artış) ABD Mayıs Ayı ISM İmalat Sanayi Endeksi (Piyasa Beklentisi: 54) Euro Alanı Nisan Ayı İşsizlik Verisi (Piyasa Beklentisi: %11) 5

6 28 Mayıs 2012 Uyarı Notu: Bu rapor Türkiye İş Bankası A.Ş. tarafından güvenilir olduğuna inanılan kamuya açık kaynaklardan elde edilen bilgiler kullanılmak suretiyle, sadece bilgilendirme amacıyla hazırlanmış olup, hiçbir şekilde finansal enstrümanların alım veya satımı konusunda tavsiye veya finansal danışmanlık hizmeti sağlanması olarak yorumlanmamalıdır. Türkiye İş Bankası A.Ş. bu raporda yer alan bilgilerin doğru ve tam olması konusunda herhangi bir şekilde garanti vermemektedir. Türkiye İş Bankası A.Ş. bu raporda yer alan bilgilerde herhangi bir bildirimde bulunmaksızın değişiklik yapma hakkına sahiptir. Bu rapor ve içindeki bilgilerin kullanılması nedeniyle doğrudan veya dolaylı olarak oluşacak zararlardan Türkiye İş Bankası A.Ş. hiçbir şekilde sorumluluk kabul etmemektedir. İşbu rapor üzerinde Bankamızın telif hakkı olup, Bankamızın yazılı izni alınmaksızın herhangi bir kişi tarafından, herhangi bir amaçla, kısmen veya tamamen çoğaltılamaz, dağıtılamaz veya yayınlanamaz. Tüm haklarımız saklıdır. 6