DOĞUMHANE İŞLEYİŞ PROSÜDÜRÜ

Transkript

1 DÖK. KODU: SDH.PR.69 YAYIN TA: REVİZYON TA: REVİZYON NO:00 Sayfa 1 / AMAÇ: Düzce Üniversitesi Sağlık Araştırma ve Uygulama Merkezi nde hekim tarafından doğumhaneye yönlendirilen kadın-doğum hastalarının doğumhaneye kabulünü, değerlendirilmesini, girişimsel işlemlerini, takibini ve taburculuğunu doğru ve zamanında sağlamak adına ortak bir yöntem belirlemektir. 2. KAPSAM: Düzce Üniversitesi Sağlık Araştırma ve Uygulama Merkezi nde kadın doğum hekimleri, ebeler, kadın doğum servisi hemşireleri, kadın doğum poliklinik hemşiresi, pediatri doktorları, transfer personeli, temizlik personeli. 3. KISALTMALAR: NST: Normal spontan doğum EDT: Erken doğum tehditti HELLP: Kelimesi ingilizcede Hemolysis, Elevated Liver enzyme levels ve a Low Platelet count (Alyuvar erimesi, yüksek karaciğer enzimleri ve düşük trombosit) anlamına gelen bir kısaltmadır. HBYS: Hastane Bilgi Yönetim Sistemi 4. TANIMLAR: Doğumhane Ünitesi: Kadın hastalıklarına bağlı invaziv ve ya invaziv olmayan işlemleri olan hastaların, doğum eylemi başlamış gebelerin izlem ve müdahalelerinin gerçekleştirildiği ünitedir. Ancak, planlı ya da doğum esnasında acil karar verilen sezaryen işlemleri genel ameliyathanede gerçekleştirilir. Normal Spontan Doğum (NSD): 22. gebelik haftasını doldurmuş olan fetüsün, uterusun ardı ardına gelen istemsiz kasılmaları ile rahim dışına zarlar ve plasentası ile birlikte atılması olayıdır. Miadında Doğum: Gebeliğin Haftaları arasında sonlanmasıdır. Travay: Düzenli rahim kasılmalarının ortaya çıkması ile başlayan sürece Eylem ya da Travay adı verilir. Erken Doğum (Preterm Doğum): Doğumun 37. gebelik haftasının tamamlanmasından önce gerçekleşmesidir. Erken Doğum Tehdidi (EDT): 37. gebelik haftasından önce doğum sancılarının başlaması ile erken doğum riskinin oluşmasıdır. FKA: Fetal kalp atımı. NST (Non-Stress Test): Fetüsün kalp atışlarının seyrini ve bebek hareketleriyle olan ilişkisini temelalarak fetal distres taramasında kullanılan bir testtir. Epizyotomi: Doğum eyleminin 2. Evresinin son kısmında perineye doğru yapılan insizyonla vajinal orifisin cerrahi olarak genişletilmesidir. Doğum sırasında fetal baş doğum kanalından geçerken genellikle vajen

2 DÖK. KODU: SDH.PR.69 YAYIN TA: REVİZYON TA: REVİZYON NO:00 Sayfa 2 / 10 çıkımında oluşabilecek perineal yırtıkları ya da anal sifinkter ve anüsüde kaplayan yırtıkları engellemek bebeğin doğumunu kolaylaştırmak için epizyotomi uygulanmaktadır. Abortus İmminens: Düşük tehdidi. Gebeliğin ilk trimestırında vajinal kanama varlığında düşük tehdidinden söz edilir. Missed Abortus: Embriyonun canlılığını kaybetmesine rağmen olayın bir kanama ve düşük ile sonuçlanmaması durumunda missed abortusdan söz edilir. Laserasyon:Yırtık. Abortlar: Spontan abort, Abortus insipiens, İnkomplet abort, Rest abort, Komplet abort. Preeklampsi, Eklampsi, HELLP: Preeklampsi 20.gebelik haftasından sonra ortaya çıkan hipertansiyon proteinüri/organ bozuklukları ile kendini gösteren gebeliğe özgü sendrom. Eklampsi preeklampsi bulgularına ilave konvülzyonların da tabloya eklenmesidir. HELLP, Karaciğer enzimlerinin yükselip trombositopeninin eşlik ettiği tablodur. 5. SORUMLULUK: Kadın doğum hekimleri, ebeler, kadın doğum servisi hemşireleri, kadın doğum poliklinik hemşiresi, pediatri doktorları, transfer personeli, temizlik personeli. 6. FAALİYET AKIŞI: DOĞUMHANEYE HASTA KABULÜ: Doğumhaneye hasta /gebe kabulü Klinik İşleyiş Prosedürü ne göre acil servisten, kadın-doğum polikliniğinden ya da kadın-doğum servisinden yapılır. Yatışı yapılan hastalar Hasta Kimliğinin Doğrulanması Prosedürü ne uygun kimlik bilekliği takılır ve her işlem öncesi kimlik bilekliğinden hasta bilgileri doğrulanır. Kadın-Doğum Polikliniğinden Hasta/Gebe Kabulü ve Değerlendirilmesi: Kadın-doğum polikliniğine gelen hasta / gebe muayenesinden sonra doğumhanede invaziv işlem, yüksek riskli gebe takibi veya doğum yapacak ise doktoru/kadın-doğum polikliniği hemşireleri tarafından telefonla doğumhanedeki ebeye bilgi verilir. Yapılacak olan işlemde kullanılacak malzemelerin hazırlığı ve yatış kararı için bu ön bilgi gerekir. Kadın-doğum polikliniğinden hasta/gebenin yatış kararı verildikten sonra hasta yakınları hekim tarafından bilgilendirilir. Hastaya uygulanacak girişim / doğum hakkında doğum öncesi, hasta / hasta yakınlarına bilgi verilir. Klinik Yatış Onam Formu ve girişime özgü onam formu hekim tarafından alınır. Hastanın, Hemşirelik Süreci Hasta Tanılama Formu- Hasta İzlem Formu- Kadın Hastalıkları ve Doğum Kliniği Jinekoloji Gözlem Formu- Tıbbi Müşahade ve Muayene (Doğum Gözlem)Formu- Partograf ile ilk değerlendirilmesi yapılır.

3 DÖK. KODU: SDH.PR.69 YAYIN TA: REVİZYON TA: REVİZYON NO:00 Sayfa 3 / 10 Doğumhaneye müdahale amacıyla gelen hastalar için Hemşirelik Süreci Hasta Tanılama Formu Günübirlik - Hasta İzlem Formu- Kadın Hastalıkları ve Doğum Kliniği Jinekoloji Gözlem Formu- Tıbbi Müşahade ve Muayene (Doğum Gözlem)Formu- kullanılır. Kadın-Doğum Servisinden Hasta / Gebe Kabulü ve Değerlendirilmesi: Kadın-doğum servisinde bulunan hasta/gebe, servis hemşireleri tarafından telefonla doğumhanedeki ebeye bilgi vererek hasta / gebenin durumu ya da yapılacak invaziv işlemin önbilgisini verilir. Yapılacak olan işlemde kullanılacak malzemelerin hazırlığı için bu ön bilgi gerekir. Hastaya uygulanacak girişim / doğum hakkında doğum öncesi, hasta / hasta yakınlarına bilgi verilir. Girişime özgü onam formu hekim tarafından alınır. Hasta / gebe doğum için doğumhane ünitesine kabul edildi ise Partograf ile takip edilir. Acil Servisten Hasta / Gebe Kabulü ve Değerlendirilmesi: Acil servise gelen hasta / gebe gündüz kadın-doğum polikliniğine yönlendirilir. Erken doğum tehdidi gibi aktif travayda gelen gebe acil servisten hemen doğumhane ünitesine alınır. Gece acil servise gelen hasta/gebe direkt doğumhane ünitesine yönlendirilir. Hastaya uygulanacak girişim / doğum hakkında doğum öncesi, hasta / hasta yakınlarına bilgi verilir. Şayet mümkün ise Girişime özgü onam formu hekim tarafından alınır. Yatışı karar verilen hastanın yakınları hastanın yatış işlemleri için Yatış Bölümü ne gönderilir. Hasta / gebe doğumhane ünitesine kabul edildikten sonra Hemşirelik Süreci Hasta Tanılama Formu- Hasta İzlem Formu- Kadın Hastalıkları ve Doğum Kliniği Jinekoloji Gözlem Formu- Tıbbi Müşahade ve Muayene (Doğum Gözlem)Formu- Partograf kullanılır. DOĞUMHANEDE HASTA BAKIM VE İZLEMİ: Normal Spontan Doğum İçin Gelen Gebe Bakım ve İzlemi: Doğumhane ünitesine yatırılan gebe, kadın-doğum hekimi / ebe tarafından değerlendirilir. Şayet ebe hekimden önce ilk değerlendirmeyi yaptı ise hekimi arayarak bilgilendirir. Doktorun değerlendirmesi sonrası hastanın doğuma başlamadan önce doğum için gerekli hazırlıkları yapılır. Doğumhaneye kabul edilen her hastaya psikolojik durumu değerlendirilerek psikolojik destek verilir. Gebenin Hemşire İzlem Formu-Partograf na yaşam bulguları ve ilk tuşe bulguları ebe/doktor tarafından kayıt edilir. Poche açılmış ise açılma saati özellikle belirtilir.

4 DÖK. KODU: SDH.PR.69 YAYIN TA: REVİZYON TA: REVİZYON NO:00 Sayfa 4 / 10 Doğum eylemi başlamış olan gebenin durumuna ve doğumun evresine göre belirlenen aralıklarla kontraksiyon, dilatasyon, efasman, FKA, prezantasyon takipleri yapılarak Doktor Gözlem Formu- Partograf arka sayfasına ebe/doktor tarafından kayıt edilir. Ayrıca ebenin gözlemleri de not edilir. Kadın doğum hekimine bulgu ve gözlemler konusunda bilgi verilir. Gebeye NST uygulaması yapılır. NST uygulaması öncesi mesane kontrolü yapılarak dolu ise boşaltılır. Tuvalete gitmesinde bir sakınca yok ise tuvalete gitmesine yardım edilir. Gebe tuvalete gidemiyor ise Üriner Katater Takılması ve Bakımı Talimatı na göre mesanesi boşaltılır. Hekim istemine göre hastaya göre lavman uygulanır. Doğum için yatışı yapılan gebelerde hekim kararına ve doğum sürecinin gidişatına göre NST çekimi doğum eylemi sonlanıncaya kadar sürekli yapılabilir. Gebenin damar yolu açılır. Kan tahlili istenmiş ise alınan örnekler laboratuara gönderilir. Sonuçlar çıktıktan sonra gebenin dosyasına çıktı alınarak konur. Gebenin hazırlığı bittiğinde doğum odası malzemeleri (vakum, oksijen, aspiratör, NST,bacri balon doğum seti steril bohça, gibi) ve ilaçları kontrol edilir. Çocuk doktoruna haber verilir. Hazırlık yapmaları için doğum hakkında bilgilendirilir. Ebe/doktor gebenin servikal açılımına göre doğum sürecinin başladığına karar verdiğinde gebenin jınekolojik doğum masasına geçmesini sağlar. Ebe ve kadın doğum hekimi ellerini El Hijyeni ve Eldiven Kullanımı Talimatı na uygun olarak yıkar, steril eldiven giyer. Doğum sırasında kullanılacak malzemeler (doğum seti, müdahale seti, kullanılacak ilaçlar v.b) steril tekniğe uygun olarak hazırlanır. Perine temizliği yapılır. Gebenin üzeri steril örtü ile örtülerek mahremiyetinin korunması sağlanır. Başlayan doğum kadın-doğum hekimi, ebe eşliğinde gerçekleştirilir. Kadın doğum hekimi steril pedlerin yardımıyla perine bölgesini korur. Laserasyon oluşmaması için gerektiğinde epizyo açılır. Doğum gerçekleştiğinde çocuk doktoru tarafından bebek Sağlık Bakanlığı Bebek ve Çocuk İzlem Protokolü ne uygun alınır ve gereken işlemler yapılır. Hasta Kimliğinin Doğrulanması Prosedürü ne göre anneye ve bebeğe uygun kol kimlik bantları takılır. Bebeğin ayak izi ve annenin baş parmak izi Yenidoğan Tanıtım Kartı alınır.

5 DÖK. KODU: SDH.PR.69 YAYIN TA: REVİZYON TA: REVİZYON NO:00 Sayfa 5 / 10 Plasenta spontan ayrılması için beklenir. Epizyotomi açıldı ise usulüne göre doktor/ebe tarafından sutüre edilir. Uterus fundusunun sertliği ve yüksekliği, uterus involüsyonu için çok önemli bir göstergedir. Doğumdan hemen sonra fundus sert ve genellikle umblikus seviyesinde veya hemen üzerindedir. Uterus sert/kontrakte değil ise fundus masajı yapılır. Anneye fundus masajının nasıl yapılacağı hakkında eğitim verilir. Annenin doğum salonundan ayrılmasından önce ebe tarafından uterus, kanama kontrolü yapılır. Doğum sonrası bakım (uterus involsiyonu, doğum sonu kanama, epizyo bakımı gibi) hakkında anneye eğitim verilir. Hastanın perine temizliği yapılır. İşlemler tamamlandıktan sonra hasta postpartum takip odasına alınır. Sağlık Bakanlığı Doğum Sonu Bakım Yönetim Rehberi ne uygun olarak yapılır. Yapılan tüm işlemler Hemşire İzlem Formu-Partograf na kayıt edilir. Doğum Kayıt Defteri ne doğum saati, tarihi, bebeğin ölçüleri ve cinsiyeti, doğumu gerçekleştiren kadın doğum hekimi, ebe isimleri eksiksiz kayıt edilir. Gebenin doğum öncesi izlemi esnasında (FKA düşmesi gibi) ya da doğum sonrası izlemi esnasında (anormal kanama gibi) komplikasyon geliştiğinde hekimine hemen haber verilir. Doğum öncesi izlemi esnasında acil sezaryen endikasyonları gelişir ise ameliyathaneye bilgi verilerek hasta Güvenli Hasta Transferi Talimatı na uygun olarak transfer personeli eşliğinde ameliyathaneye gönderilir. Yapılan bütün işlemler ilgili formlara (Hemşire İzlem Formu -Partograf, Doğum Kayıt Defteri)kayıt edilir. Kullanılan sarf malzemeler ve ilaçlar bir sonraki işlemde kullanılmak üzere tamamlanır. Kullanılan kirli aletler sterilizasyona gönderilir. Doğumhanenin temizliği Genel Temizlik Kuralları Talimatı nda belirtilen yüksek riskli alanların temizlik talimatına göre yapılır. Erken Doğum Tehdidi Olan Gebe Bakım ve İzlemi: Erken doğum takibi için hekim tarafından doğumhaneye yatışı yapılan hastanın NST takibi yapılır. Erken doğum hastaları erken membran rüptürü açısından takip edilir. Doktor direktifine göre Tokoliz tedavisine başlanılır. Sezaryen Gidecek Olan Gebe Bakım ve İzlemi: Gebenin normal doğum öncesi izlemi esnasında acil sezaryen gerektiren bir durum ortaya çıkarsa, hekimin kararı doğrultusunda acil sezaryen için hazırlık yapılır.

6 DÖK. KODU: SDH.PR.69 YAYIN TA: REVİZYON TA: REVİZYON NO:00 Sayfa 6 / 10 Doğumhane doktoru tarafından ameliyathaneye haber verilir ve ameliyathanenin de hazırlanması sağlanır. Pediatri doktoruna haber verilir. Yatışı yapılan elektif sezaryen vakalarının hazırlanması kadın doğum servisinde yapılır. Sezaryen Endikasyonları: Sezaryen endikasyonları Sağlık Bakanlığı Doğum ve Sezaryen Eylemi Yönetim Rehberi ne uygun hareket edilerek belirlenir. Sezaryena Gidecek Olan Hastanın Hazırlanması: Gebenin kadın doğum servisine yatışı yapıldığında ya da acil sezeryan endikasyon durumu ortaya çıktığında anestezi doktoru şayet gebeyi görmemiş ise, aranarak hastayı görmesi sağlanır. Anestezi Aydınlatılmış Onam Formu anestezi hekimi tarafından, gebenin bilgilendirilmesinden sonra imzalatılır. Kan tahlili istenmiş ise alınan örnekler laboratuara gönderilir. Sonuçlar çıktıktan sonra gebenin dosyasına çıktı alınarak konur. Gebe Preopertif Hasta Hazırlık Talimatı na göre hazırlanır. Gebeye Üriner Kateterizasyon ve Bakımı Talimatı na göre foley sonda takılır. Güvenli Hasta Transferi Talimatı na uygun gebe ameliyathaneye hasta taransfer personeli eşliğinde teslim edilir. Doğum gerçekleştiğinde çocuk doktoru tarafından bebek Sağlık Bakanlığı Bebek ve Çocuk İzlem Protokolü ne uygun alınır ve gereken işlemler yapılır. Hasta Kimliğinin Doğrulanması Prosedürü ne göre anneye ve bebeğe uygun kol kimlik bantları takılır. Bebeğin ayak izi ve annenin başparmak izi Yenidoğan Tanıtım Kartı na alınır. Müdahale İçin Gelen Hasta Bakım ve İzlemi: Kadın doğum hekiminin değerlendirmesi sonrası ÜNİTEYE kabul edilen hastanın girişime başlamadan müdahale için gerekli hazırlıkları yapılır. Yapılan tüm işlemler Hemşire İzlem Formu /Doktor Gözlem Formu na kayıt edilir. Patoloji incelemesi gerekli ise, müdahale esnasında hekim tarafından numune alınarak HBYS üzrinden patoloji istek formu doldurulur. Gözlem/müdahale sonrası hastalar hekim istemine göre doğumhane ünitesinde takip amacıyla bir süre gözlenir. Daha sonra şayet hasta taburcu olacak ise kat sekreteri tarafından taburculuk işlemleri yapılır.

7 DÖK. KODU: SDH.PR.69 YAYIN TA: REVİZYON TA: REVİZYON NO:00 Sayfa 7 / 10 Doğumhanenin temizliği Genel Temizlik Kuralları Talimatında belirtilen yüksek riskli alanların temizlik talimatına göre yapılır. Missed Abort/Abortlar: Hastaların değerlendirme ve takipleri Sağlık Bakanlığı Düşük Yönetim Rehberi ne uygun olarak yapılır ve Hemşire İzlem Formu /Doktor Gözlem Formu na kaydedilir. Gerektiğinde müdahale işlemleri kapsamında tıbbi tahliye yapılır. Materyal patoloji ve / veya genetik incelemeye gönderilir. Fetüs 12 haftadan büyük 22 haftadan küçük ve 500 gramın altında ise Kardiyak Aktivite negatif veya Fetal Anomoli nedeniyle tıbbı tahliye yapılacaksa buna da İntrauterin ex Fetüs denir. Materyal patoloji ve genetik incelemeye gönderilebilir. Patolojiye gönderilecek Fetüs patoloji kabına konulur. Kadın doğum doktoru HBYS üzerinden patoloji istek formu doldurur. Eğer aile gönderilmesini istemiyor ve ailede Fetüsü almak istiyor ise Fetüs hasta alt bezine sarılır. Aileden fetüsü aldığına dair 3 nüshalı tutanak alınır. 1 nüsha fetüsle birlikte aileye, bir nüsha hasta dosyasında, bir nüsha tutanak dosyasında muhafaza edilir. Fetüs 22 haftadan büyük ve 500 gram ve üzerinde ise NSD olarak takip edilir, doğum gerçekleştiğinde fetüs çocuk doktoru tarafından alınır. Exitus olarak kabul edildiğinde EX tutanağı yazılır ve ÖBS üzerinden bildirimi yapılır. Preeklampsi, Eklampsi, HELLP: Komplike vakalarda doğum öncesi doğum ve doğum sonrası kurallar Sağlık Bakanlığı Riskli Gebelikler Yönetim Rehberi ve ''Acil Obstetrik Bakım Yönetim Rehberi ne göre belirlenir ve uygulanır. Sözel order verilmesi durumunda Sözel Order Talimatı na göre hareket edilir. Doğumhanede yapılan işlem ve müdahalelerde kan transfüzyonu yapılması gerekir ise Kan ve Kan Ürünleri Trasnsfüzyon Talimatı na uygun hareket edilir. Hekim hastanın kadın doğum servisine transferini uygun görmüş ise Güvenli Hasta Transfer Prosedürü ne uygun olarak ebe ve transfer personeli eşliğinde hasta kadın doğum servisine transfer edilir. Doğumhanede yapılan işlemler ya da müdahalelerde tüm çalışanlar Klinik Kişisel Koruyucu Ekipman listesine uygun hareket eder. Hastaya taburcu işlemleri sırasında Doğum Raporu, Epikriz, Reçete, Doğum Sonu Sıkça Sorulan Sorular Broşürü ve Yeni Doğan Taburculuk Bilgilendirme Formu doktor tarafından düzenlenerek verilir.

8 DÖK. KODU: SDH.PR.69 YAYIN TA: REVİZYON TA: REVİZYON NO:00 Sayfa 8 / İLGİLİ DÖKÜMANLAR: Hasta Kimliğinin Doğrulanması Prosedürü Klinik İşleyiş Prosedürü Klinik Yatış Onam Formu Hemşirelik Süreci Tanılama Formu Hasta İzlem Formu Kadın Hastalıkları ve Doğum Kliniği Jinekoloji Gözlemi Tıbbi müşahade ve Muayene (doğum gözlem) Formu Patograf Hemşirelik Süreci Hasta Tanıma Formu (günübirlik) Doktor Gözlem Formu Üriner Katater Takılması Ve Bakımı Talimatı El Hijyeni ve eldiven Kullanımı Talimatı Bebek ve Çocuk İzlem Protokolü Yeni Doğan Tanıtım Kartı Doğum Sonu Bakım Yönetimi Rehberi Doğum Kayıt Defteri Güvenli Hasta Transferi Talimatı Genel Temizlik Kuralları talimatı Doğum ve Sezaryen Eylemi Yönetim Rehberi Anestezi Aydınlatılmış Onam Formu Preoperatif Hasta Hazırlık Talimatı Düşük Yönetim Rehberi Riskli Gebelikler Yönetim Rehberi Sözel Ordır Talimatı

9 DÖK. KODU: SDH.PR.69 YAYIN TA: REVİZYON TA: REVİZYON NO:00 Sayfa 9 / 10 Kan ve kan ürünleri talimatı Klinik kişisel koruyucu listesi Doğum sonu sıkça sorulan sorular broşürü 8. GÖZDEN GEÇİRME: Yayınlanan her bir doküman güncellik açısından yılda bir defa Kalite Yönetim Direktörü tarafından değerlendirmeye tabi tutulur.

10 DÖK. KODU: SDH.PR.69 YAYIN TA: REVİZYON TA: REVİZYON NO:00 Sayfa 10 / 10