İŞÇİ SAĞLIĞI ve İŞ GÜVENLİĞİ

Transkript

1 İŞÇİ SAĞLIĞI ve İŞ GÜVENLİĞİ BÖLÜM 4 SAĞLIK GÖZETİMİ ve MESLEK HASTALIKLARI Öğr.Gör.Dr. Ömer ERKAN

2 2 MESLEK HASTALIĞI TANIMI Sigortalının, çalıştırıldığı işin niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin yürütüm şartları yüzünden uğradığı, geçici veya sürekli hastalık, sakatlık ve ruhi arıza halleri meslek hastalığıdır.

3 3 Meslek Hastalıklarının Sınıflandırılması Hastalığın geliştiği doku, organ yada sisteme göre Deri Akciğer Kan Dolaşım Sistemi Ruh ve Sinir Enfeksiyon Rahatsızlıkları Etkene Göre Kimyasal Etkenler Tozlar Fiziksel Etkenler Biyolojik Etkenler Ergonomik Etkenler

4 4 Fiziksel Meslek Hastalıkları Sık örnekleri olarak gürültüye bağlı işitme kaybı, sıcak ve soğuk ortamda çalışanlarda görülen meslek hastalıkları, iyonizan ve non-iyonizan radyasyonun etkilerine bağlı hastalıklar, yüksek ve düşük basıncın neden olduğu sağlık sorunları, titreşim etkisi ve tekrarlayan (repetitive) işlemler nedeniyle meydana gelen hastalıklar vs. sayılabilir.

5 5 Kimyasal Meslek Hastalıkları Sık olarak karşılaşılan örnekleri arasında kurşun, civa gibi ağır metallerle meydana gelen zehirlenmeler, karbonmonoksit, hidrojen siyanür, kükürt dioksit gibi zehirli ve irritan gazların yol açtığı hastalıklar, benzen, toluen, hekzan, trikloretilen vb. solventlerin neden olduğu sağlık sorunları, asit ve alkali maddeler, pestisidler, kanserojen maddelerin neden olduğu hastalıklar vs. sayılabilir.

6 6 Tozlarla Meydana Gelen Meslek Hastalıkları Toz maruziyeti en çok madencilikte sorundur. Bununla birlikte toprak ve seramik malzeme imali, demir döküm işleri gibi pek çok alanda toz maruziyeti söz konusu olabilir. Bu işlerde çalışanlar inorganik tozlarla karşılaşırlar. Öte yandan dokumacılık, tarım ve hayvancılık gibi bazı mesleklerde çalışanlar da bu işleri sırasında bazı organik tozlarla karşılaşırlar.

7 7 Biyolojik Meslek Rahatsızlıkları Bu grupta başlıca sağlık personeli ile tarım ve hayvancılık işlerinde çalışanlarda görülen ve mikro organizmaların neden olduğu hastalıklar bulunur. Bu grupta yer alan hastalıkların bazıları hem insanlarda hem de hayvanlarda görülebilir. Tüberküloz, şarbon, brusellozis, parazit hastalıkları biyolojik nedenli meslek hastalıklarının en çok bilinen örnekleridir.

8 8 Ergonomik Meslek Rahatsızlıkları Çalışma sırasında sağlığa uygun olmayan duruş ve çalışma şekilleri, ağırlık kaldırma ve taşıma, hızlı çalışma temposu gibi faktörler de bazı sağlık sorunlarının nedeni olabilir.

9 9 Akciğer Hastalıkları Asbestoz (Asbestosis): Bu hastalık, akciğerlerde gittikçe ilerleyen nefes darlığına yol açar. Bu hastalık; asbestos'dan etkilendikten hemen sonra ilerlemeye başlar. Özel bir tedavisi yoktur. Hastalık yıllık bir periyot sonunda ortaya çıkar. Asbestin yol açtığı bu hastalığa en çok izolasyon ve tersane işçileri yakalanmaktadır.

10 10 Akciğer Hastalıkları Bisinoz (Byssinosis): Bu hastalık göğüste sıkışma, öksürük ve solunum yollarında tıkanıklığa sebep olur. Bu etkiler akut (şiddetli) veya kronik (müzmin) şekilde görülebilir. Bu hastalığa pamuk, keten ve kendir (kenevir) tozları sebep olur ve hastalık bu maddelerden en çok etkilenen tekstil işçilerinde daha sık görülür.

11 11 Akciğer Hastalıkları Silikoz (Silicosis): İlerleyen bir hastalıktır ve solunumu engeller. Bu hastalığa silica kristalleri sebep olur ve bu maddeden en çok madenciler, döküm işçileri, yol açma gibi patlatarak aşındırma işinde çalışan işçiler, taş, kil ve cam işleyenler etkilenir.

12 12 Akciğer Hastalıkları Akciğer Kanseri (Long Cancer): Birçok belirtisi ve türü vardır. Kromatlar, arsenik, asbest, kloroeterler, radyasyon, nikel ve polinükleer aromatik hidrokarbon bileşikleri gibi maddeler bu hastalığa yol açar. Bu maddelerin etkileri sigara içen kişilerde akciğer kanseri riskini arttırır. Birçok sanayi kolundaki çalışanlar bu maddelerden etkilenmektedirler.

13 13 Akciğer Hastalıkları Astım (Asthma): Aşırı hassas akciğer reaksiyonları ile astım oluşur. Bu hastalığa yol açan maddeler hububat tozları, un, metaller, inorganik kimyasal maddeler, izosiyonat, enzimler ve mantarlardır. Bu maddelerden tarım, üretim ve montaj gibi geniş bir alandaki çalışanların etkilendiği görülür.

14 14 Kas-İskelet Sistemi Hastalıkları Bel ve sırt hastalıkları: Sırt ve bel hastalıkları en sık görülen meslek hastalıklarıdır ve toplam yaralanmaların yaklaşık % 20 sini (ABD'de son 20 yılda ödenen tazminat gerekçelerinin de %25 ini) oluşturmaktadır. Bunlar omurilik diskleri ve kaslarının zedelenmesi ve sırt ağrıları gibi rahatsızlıklardır. Ağrı, acı, tutulma, sertleşme ve hareket alanını kısıtlama gibi belirtilerle kendini gösterir. Başlıca sebebi malzeme taşımanın uygun olmayan bir şekilde yapılması ve tüm vücudun titreşimidir. Bu rahatsızlık tüm endüstri kollarında yaygın olmasına rağmen en çok üretim ve taşıma alanlarında çalışanlarda görülür.

15 15 Kas-İskelet Sistemi Hastalıkları Birikimli Travma Hastalıkları (Cumulative Trauma Disorders-CTD): Kas-iskelet sistemi hastalıklarının bu sınıfı, ortaya çıktığı anda yaralanmaya yol açmayan mikro travmaların çok sayıda tekrarı sonucu ortaya çıkar. Bu tekrarların etkileri vücutta birleşerek ciddi zararlara yol açabilir. Belirtileri ağrı, acı, kaslarda sertleşme, tutulma, karıncalanma, sızlama ve hareketin kısıtlanmasıdır. Tekrarlı hareketler, zorlayıcı hareketler, vücut duruşundaki bozukluklar ve kısmi titreşim bu hastalıkların başlıca sebebidir.

16 16 Şiddetli Travma (Acute Trauma) Travmatik Ölümler (Traumatic Deaths): Travmatik ölümlerin asıl sebepleri trafik kazaları, düşmeler, endüstri araçlarının kazaları, darbeler ve elektrik çarpmalarıdır. Bunun gibi çok çeşitli faktörler ölümlere sebep olmaktadır. Maden, tarım ve inşaat endüstrileri bu tip iş kazaları sonucu ölümlerin en çok görüldüğü alanlardır.

17 17 Şiddetli Travma (Acute Trauma) Kopmalar (Amputations): En sık parmak kopması şeklinde görülür. Elektrikli el aletleri ve makinalar başlıca sebepleridir. Birçok iş kolunda bu tip yaralanmalar görülür. Makina operatörleri bu kazalara en çok maruz kalan çalışanlardır.

18 18 Şiddetli Travma (Acute Trauma) Kırıklar (Fractures): Kırıkların başlıca sebepleri düşme ve darbelerdir. Döşeme, zemin ve metal parçaları da bu yaralanmalara neden olan faktörlerdir. Yani bir yerden düşme veya bir şeyin çarpması, kırılmaların ana sebepleridir. Şoförler, vasıfsız işçiler ve inşaat işçileri kırılma ile sonuçlanan kazaların en çok görüldüğü çalışanlardır.

19 19 Şiddetli Travma (Acute Trauma) Göz Kaybı (Eye Loss): Göz kayıplarının çoğu göze metal, tahta veya cam parçası kaçması sonucu meydana gelirken, bir kısmına da göze kaçan kimyasal maddeler neden olur. Ağaç işleri, metal işleri ve tarım alanlarında çalışanlar en çok etkilenenlerdir.

20 20 Şiddetli Travma (Acute Trauma) Kesikler (Lacerations): Kesiklerin çoğu da parmak kesilmesi şeklinde ortaya çıkmakta, bunu kol, bacak, baş, boyun ve boğaz kesilmeleri izlemektedir. Kesilmeler, genellikle bir şeyin çarpması, batması veya bir şeye çarpılması sonucu ortaya çıkmaktadır. En çok bıçak, keskin metal parçalar, testere, cam parçaları, çiviler ve makinalar sebep olmaktadır. En çok yiyecek ve içecek üreten kuruluşlarda, et işleme ve inşaat sektöründe görülmektedir.

21 21 Kalp Hastalıkları (Cordiovascular Disease, CVD) Kardiyopulmonar Kapasiteyi Etkileyen Maddeler (c): Berilyum, antimon, kurşun, kobalt gibi metaller silika ve asbest kalp hastalıklarına yol açabilmektedir. Toz, sis, ağır metaller, silika ve diğer daha az rastlanan maddeler akciğerlerin normalden daha fazla çalışmasına ve kalp hastalıklarına sebep olabilmektedir.

22 22 Kalp Hastalıkları (Cordiovascular Disease, CVD) Kimyasal Maddeler (Chemicals): Bazı kimyasal maddeler kalp kaslarını ve kan damarlarının düz kaslarını etkileyerek duyarlılaştırmakta, bazıları da kanın oksijen taşıma kapasitesini azaltmaktadır. Bunlar nitrogliserin, karbonmonoksit, karbon disülfit ve halojenli hidrokarbonlar gibi maddelerdir.

23 23 Kalp Hastalıkları (Cordiovascular Disease, CVD) Gürültü (Noise): Yapılan çalışmalar, gürültünün kan basıncında geçici artışlara sebep olduğunu ve bunun da kardiyovasküler hastalıklara sebep olabileceğini göstermektedir. Strese bağlı olarak ortaya çıkan psikolojik faktörler de buna sebep olabilir.

24 24 Kalp Hastalıkları (Cordiovascular Disease, CVD) Stres (psychosocial stress): Kardiyovasküler sağlık ile ilgili araştırmalar, iş memnuniyeti ve stresi ile kardiyovasküler hastalıklar arasında bir ilişki olduğunu göstermektedir. Yüksek talepli özel karakteristiklere sahip bazı meslek çalışanlarında koroner kalp hastalıklarına yakalanma riski daha yüksektir. Diğer araştırmalar da stresli işlerde çalışan kişilerde kan basıncında artış olduğunu göstermiştir.

25 25 Üreme Sistemi Hastalıkları (Disorders of Reproduction) İş çevresinden kaynaklanan sorunlara doğurganlığın azalması, düşükler, ceninde bozukluklar, ölü ve sakat doğumlar örnek verilebilir. Bu sorunların çoğunun kaynağı tam olarak bilinmemekle beraber, çalışma yerinden kaynaklanan sorunlar riski artırmaktadır. Birkaç milyon çalışanın bu şartlardan etkilendiği tahmin edilmektedir.

26 26 Sinir Hastalıkları (Neurotoxic Disorders) İşyerinden kaynaklanan nörolojik (sinir) hastalıklarından birisi kurşun tozlarının neden olduğu kurşun zehirlenmesidir. Civa gibi diğer ağır metallerden etkilenen kişilerde de benzer şekilde titremeler ortaya çıkar. Karbon disülfitten etkilenen çalışanlarda pencereden dışarıya atlama gibi garip davranışlar görülmüştür. Nötrotoksit hastalıklar merkezi sinir sisteminin zarar görmesiyle ortaya çıkmaktadır. Dikkatini toplayamama, muhakeme, düşünme, hatırlama ve yapma kararları, sinir bozuklukları, kişilik bozuklukları, anormal davranışlar, reaksiyon zamanında ve algılamada olumsuz etkiler oluşmaktadır. İlk belirtileri el ve ayaklarda sızlama, karıncalanma, hissizlik, ağrı veya baş dönmesi olarak görülmektedir. İleri safha belirtileri ise koordinasyon bozukluğu ve sakarlık gibi algılama problemleri, hafıza kaybı, şaşkınlık, ruhsal durumda dalgalanmalar ve akıl hastalıkları gibi merkezi sinir sistemi problemleridir. Algılama problemlerinin ve bunların derecesinin belirlenmesi, nörotoksik etkilenmelere göre daha kolaydır. Endüstride kullanılan ve nöroktoksik etkilere sebep olan kimyasal maddeler ve ağır metallerin sayısı çok fazladır.

27 27 Gürültüye Bağlı İşitme Kaybı (Noise-Induced Hearing Loss) İşitme kaybı, gürültü seviyesinin şiddetli bir etki oluşturacağından geçici veya sürekli olabilir. Çok yüksek şiddete bir kez dahi maruz kalmak kalıcı işitme kayıplarına sebep olabilir. Bununla beraber kalıcı işitme kayıpları şiddetli gürültüye uzun süre maruz kalmak sonucunda iç kulaktaki duyu hücrelerinde oluşan kümülatif zedelenme sonucu ortaya çıkar. 80 db altındaki gürültü seviyesi normal kabul edilir. Fakat 90 db ve üzerindeki seviyede gürültüye uzun süre maruz kalmak kalıcı işitme kayıplarına sebep olabilir. Gürültüyü kontrol altına almak için sesi izole edici malzemeler ile gürültü kaynağı yalıtılabilir. Bu mümkün değilse, işçiler gürültülü yerlerde rotasyonla çalıştırılır ve gürültüyü kesici kulaklıklar kullandırılır

28 28 Dermatolojik Hastalıklar (Dermatologic Disorders) Cilt hastalıklarına yakalanma oranının en yüksek olduğu alanlar, üretim ve inşaat endüstrilerinden sonra tarım, ormancılık ve balıkçılıktadır. Bu hastalıklardan korunmanın temeli, cildi tahriş edici etkilerden korumaktır. Bu ise uygun elbise, eldiven, cilt losyonları ve koruyucu kremler kullanımı ile sağlanabilir

29 29 Psikolojik Hastalıklar (Psychological Disorders) Çalışma şartlarından kaynaklanan psikolojik rahatsızlıklardan bazıları uyku bozukluğu, ruhsal motivasyonda düşüş ve çalışma isteğinde azalmadır. Stresin kişi üzerindeki etkileri strese sebep olan faktörler ve kişinin fiziksel ve psikolojik özellikleri ile de ilgilidir. Çalışma şartlarının büyük bölümünün stres, psikolojik ve fiziksel rahatsızlıklarla ilişkisi olduğu bilinmektedir. Bunlar iş çizelgesi, iş yüklemesi, işin kontrolü, işin içeriği, görevi ve sosyal ilişkileri de içermektedir.

30 30

31 31

32 32

33 33

34 34

35 35 MESLEK HASTALIKLARINDA ALINACAK TEDBİRLER

36 36 TIBBİ TEDBİRLER İşe Giriş Tıbbi Kontrolleri: İşe göre işçi (hamile hanımların radyasyona maruz çalışma yerlerinde çalıştırılmamaları, gürültülü ortamlarda sağırların istihdamı vb.) seçilmelidir. Bazı iş kollarında, özellikle tozlu işyerlerinde iş yeri hekimi, çalıştırmayı düşündüğü işçiyi tam bir (klinik ve radyolojik) akciğer muayenesinden geçirmeli, akciğerleri tozları temizlemeye (vücuttan atmaya) elverişli olanlar bu işyerlerine kabul edilmelidir.

37 37 TIBBİ TEDBİRLER Periyodik Tıbbi Kontroller: İşin durumuna göre işçiler belirli sürelerle tıbbi muayenelerden geçirilmeli ve bu süre altı ayı geçirilmemelidir. Hastalık belirtileri meydana çıkmadan dahi bu periyodik muayeneler ile çoğu meslek hastalığı daha başlangıcında yakalanabilir.

38 38 Çalışma Çerçevesine Ait Tedbirler Kullanılan Zararlı Maddelerin Değiştirilmesi: İş yerinde kullanılan zararlı maddeler zararsız veya daha az zararlı maddeler ile ikame (örneğin, bileme işlerinde kum taşı yerine korut gibi sentetik bileme taşları kullanılabilir) edilmelidir.

39 39 Çalışma Çerçevesine Ait Tedbirler Kapalı Çalışma Yöntemi: Zaralı maddelerin kullanıldığı imalathanelerde üretimin işçiyle direkt temas halinde olmadan kapalı kaplar veya odalar içinde yapılması için gerekli teknik gelişmelerden faydalanılmalıdır. Kullanılan makinelerin zararlı maddeleri dışarıya sızdırmamaları sağlanmalıdır.

40 40 Çalışma Çerçevesine Ait Tedbirler Ayırma: İş yerlerinde meslek hastalığı oluşturulabilecek maddelerle çalışılan yerler kesinlikle diğer bölümlerden ayrı tutulmalı, bu maddelerin kaynakları izole edilmelidir. Bu tip yerlerde giyinilen özel giysisi ve araçların iş yerinden çıkarken çıkarılması gerekir

41 41 Çalışma Çerçevesine Ait Tedbirler Havalandırma: Yapılan işe göre lokal veya genel havalandırma yapılmalıdır. Lokal havalandırma belirli bir bölgenin havalandırılmasıdır. Örneğin, civa ve benzenle çalışılan iş kollarında bu maddelerin buharlarını havadan ağır olması sebebiyle, havalandırma tertibatı döşemeye yakın kısımlara yerleştirilmelidir. Genel havlandırmada ise işyerlerinde devamlı olarak ortam havasını değiştiren sistemler yapılır ve her iş bitiminden sonra iş yeri pencereler açılarak havalandırılır.

42 42 Çalışma Çerçevesine Ait Tedbirler Nemli Çalışma Yöntemleri: Çok toz çıkaran iş kollarında sulu delicilerin kullanılması iyi bir yöntemdir. Parçalandığında tozlanan malzemelerin önceden ıslatılması toz oluşumunu önler. Genel temizlikte yerlerin ıslak paspaslarla silinmesi zararlı tozların etrafa yayılmasını önler.

43 43 Çalışma Çerçevesine Ait Tedbirler Sürekli Temizlik ve Bakım: İş yerleri temiz tutulmalı, iş bitiminde temizlik yapılıp havalandırılmalı ve makineler bakımdan geçirilmelidir. Üretim Planlaması: Çalışma saatleri iyi düzenlenerek zararlı maddelerle temas edenlerin çalışma süreleri kısa tutulmalıdır. Çalışma Ortamı Ölçümleri : İşyeri ortamında biyolojik (kan ve idrar vb.) ve çevresel (gürültü, zararlı toz ve gaz) ölçümler yapılmalıdır. Bu şekilde kullanılan veya ortaya çıkan zararlı maddelerin ortamdaki yoğunluğu tesbit edilmelidir.

44 44 İşçiye Ait Tedbirler Aşırı tozlu bir yerde çalışırken özel maske kullanmak o tozun zararından işçiyi büyük oranda korur. Aşırı gürültülü yerlerde kulak tıkacı kullanmak kulak rahatsızlıklarını önler, Kaynak yapanlar için gözlük veya maske kullanmak göz rahatsızlıklarını önler, Zehirli maddelerle çalışılan yerlerde koruyucu solunum cihazları (Kapalı sistem solunum cihazları: Kimyasal reaksiyonlu, basınçlı oksijen tüplü, hava vericili) ve hava tesisatından hava temin eden solunum cihazları zehirlenmeyi önler, Özel iş elbisesi giymek ve iş bitiminde hemen o elbiseyi değiştirmek zehirli madde ile uzun süre temas etmeyi önler.

45 45 Türkiye de Meslek Hastalıkları 2000 yılında 803 ve 2002 yılında da 601 meslek hastalığı olgusu rapor edilmiştir. Meslek hastalıklarının yüzbin çalışanda görülme sıklığı olarak incelenmesinde de 1998 yılında yüzbin işçi arasında 26 kişide meslek hastalığı görülmekteyken 2002 yılında bu sayının yüzbinde 12 düzeyine düşmüş olduğu görülmektedir. Bu değerlerin Türkiye için beklenen sayılara göre oldukça düşük olduğu ifade edilebilir. Örneğin Almanya da her yıl , ABD de de dolayında meslek hastalığı olgusu rapor edilmektedr. Meslek hastalığı türleri olarak incelendiğinde de Türkiye de en büyük bölümün kurşun zehirlenmesi ve pnömokonyozlar olduğu, mesleki deri hastalıklarının ve kasiskelet sistemi rahatsızlıklarının hemen hiç bulunmadığı görülmektedir.

46 46 Türkiye de Meslek Hastalıkları Türkiye de meslek hastalığı sayısının az oluşunun nedeninin meslek hastalığı olgularının yeterince saptanmaması olduğu düşünülmektedir. Örneğin 2002 yılında bildirimi yapılmış olan 601 meslek hastalığı olgusunun 313 tanesi kömür madenciliği, 139 tanesi de nakil araçları imali işkollarında görülmüştür. Bu durumda bütün meslek hastalığı olgularının %75.2 si bu iki işkolunda görülmüş olmaktadır. Oysa ülkedeki bütün işyerlerinin %2.2 si ve bütün çalışanların %4.1 i bu iki işkolunda çalışan kişilerdir. Benzeri şekilde bütün melek hastalığı olgularının %83.3 lük bölmü Ankara, İstanbul ve Zonguldak tan bidirilmiştir. Oysa işyerlerinin ve işçilerin ancak %40 kadarı bu üç ilde bulunmaktadır. Bu üç il meslek hastalıkları hastanelerinin bulunduğu illerdir. Bu illerde diğer illere göre daha fazla hastaya tanı konuyor olması beklenebilecek bir durumdur, ancak ülkedeki her 5 meslek hastalığından 4 tanesinin bu üç ilde görülüyor olması doğal karşılanamaz.

47 47 Meslek Hastalıklarında Hukuksal Boyut Hastalık meydana geldiğinde, hastanın her türlü tedavisi sigorta sistemi tarafından sağlanır. Bu süre boyunca hastanın işine gidemediği günler için sigorta hastaya geçici işgöremezlik ödeneği adı ile ödeme yapar. Ayrıca hastalık nedeniyle sürekli bir işgöremezlik durumu söz konusu ise, sigorta kişiye sürekli işgöremezlik ödeneği (tazminat) öder. İşçilerin sigortalanması, hastalık durumunda tedavi giderlerinin karşılanması ve tazminat ödenmesi konuları meslek hastalıklarının hukuksal boyutunu oluşturur.

48 48 Meslek Hastalıklarında Hukuksal Boyut Ödenecek sürekli işgöremezlik ödeneğinin miktarı, işçide hastalık sonucu ortaya çıkan işgöremezlik düzeyi ile ilişkilidir. İşgöremezlik düzeyinin hesaplanması meslek hastalıklarının hukuksal boyutu ve sigorta açısından önemlidir. Bu hesaplamada hastalığa bağlı fonksiyonel kaybın yanı sıra kişinin yaşı ve mesleği de dikkate alınmaktadır. Ülkemizde bu konular Sosyal Sigorta Sağlık İşlemleri Tüzüğü nde belirtilmiştir.

49 49 Meslek Hastalıklarında Hukuksal Boyut Örneğin tekstil endüstrisinde dokuma tezgahı işçisi olarak çalışmakta olan 48 yaşındaki bir erkek işçide bir kulakta tam sağırlık, diğer kulakta da beş metreden yüksek sesle konuşmayı işitememe durumu olsa, Tüzük te öngörülen hesaplamalar sonucunda bu kişinin meslekte kazanma gücü kaybı %40.2 olarak bulunur. Bu değer, bu kişinin hasta olmadığı duruma göre bu hastalık yüzünden, meslekte kazanma gücünün %40.2 oranında azaldığı anlamına gelir ve sigorta işçiye bu yüzde üzerinden sürekli işgöremezlik ödeneği öder.

50 50 Meslek Hastalıklarında Hukuksal Boyut Yükümlülük süresi, bir meslek hastalığı durumunda işçinin daha önce çalıştığı işyerinin, dolayısı ile işverenin sorumluluğuna işaret eder. Meslek hastalıkları çoğu kez uzun zamanda meydana gelir, hatta bazı meslek hastalıkları işçi emekli olduktan sonra ortaya çıkar. Bu durumda hasta olan işçinin daha önce çalışmış olduğu işyerlerinin, bu hastalığın meydana gelmesindeki sorumluluk payları yükümlülük süresi olarak ifade edilir. Benzeri şekilde, iş değişimi durumunda da hastalık ortaya çıktığında, önceki işverenin hastalıktaki sorumluluk payı bu kapsamda ele alınır. Her meslek hastalığı için yükümlülük süreleri Sosyal Sigorta Sağlık İşlemleri Tüzüğü nde belirtilmiştir.

51 51 Meslek Hastalıklarında Hukuksal Boyut Örneğin kronik kurşun zehirlenmesi için yükümlülük süresi Tüzük te 3 yıl olarak belirtilmiştir. Bir iş değişimi durumunda 3 yıl içinde kurşun zehirlenmesi tablosu ortaya çıkarsa, önceki işyerinin de bu hastalıkt yükümlülüğü olacaktır. Eğer hastalık 3 yıldan sonra ortaya çıkmışsa bu durumda önceki işyeinin hastalıkta yükümlülüğü söz konusu değildir. Yükümlülük süresi akut tablolarda daha kısa, kronik durumlarda ise uzundur. Örneğin akut arsenik zehirlenmesi için yükümlülük süresi 1 ay, kronik zehirlenmesi durumunda ise 1 yıldır.

52 52 BÖLÜM 4 SONU BÖLÜM 5 ERGONOMİ

53 53 TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ MAKİNE ve İMALAT MÜHENDİSLİĞİ