ARABULUCULUK LOJİSTİK SEKTÖRÜNDE ARABULUCULUK UYGULAMALARI AVUKAT VE ARABULUCU DİLEK YUMRUTAŞ

Transkript

1 ARABULUCULUK LOJİSTİK SEKTÖRÜNDE ARABULUCULUK UYGULAMALARI AVUKAT VE ARABULUCU DİLEK YUMRUTAŞ

2 ARABULUCULUK = UYUŞMAZLIK ÇÖZME SANATI ARABULUCU AVUKAT DİLEK YUMRUTAŞ

3 YARGI REFORMU STRATEJİLERİ Teknolojik Gelis meler Şeffaflık / Bilgiye Eris im Avrupa Birlig i Mevzuatı ile Uyum Sag lanması Uluslararası Kurumsal Yo netim İlkeleri ile Uyum Uluslararası Denetim ve Raporlama Standartlarının Kabulü Adalete hızlı, ekonomik, güvenli eris im

4 ÜLKEMİZDE ARABULUCULUK UYGULAMALARI AV.ARB.DİLEK YUMRUTAŞ

5 AV.ARB.DİLEK YUMRUTAŞ

13 SORU Uyus mazlık nedir? -Kazanılması gereken savaş -Çözülmesi gereken sorun AV.ARB.DİLEK YUMRUTAŞ

14 UYUŞMAZLIK ÇÖZÜM YOLLARI AV.ARB.DİLEK YUMRUTAŞ

15 UYUŞMAZLIK ÇÖZÜM YOLLARI Yargılama Yapılarak Uyuşmazlık Çözümü Yargılama Yapılmadan Uyuşmazlık Çözümü Devlet Yargısı (Mahkeme) Tahkim Yargısı (Hakem) Doğrudan Tarafların Anlaşması ADR AV.ARB.DİLEK YUMRUTAŞ

16 ADR- AUÇ nedir? Alternative Dispute Resolution, (Alternatif Uyus mazlık Ço zümü) yargılama dıs ındaki uyus mazlık ço züm yo ntemlerine verilen genel bir addır. Oldukça eski bir tarihçesi vardır. Uzakdog uda binlerce yıldır uygulanmaktadır. ABD ve İngiltere de 20.yy.da gelis mis ve yerles mis tir. Başlıca ADR Yolları ; 1. Arabuluculuk 2. Uzlas tırma 3. Tarafsız o n deg erlendirme 4. Mini yargılama 5. Kolaylas tırma AV.ARB.DİLEK YUMRUTAŞ

17 UYUŞMAZLIK ÇÖZÜM YOLLARI Taraflar bir uyus mazlıkta anlas maya varabilmek için kendi aralarında müzakerede bulunabilirler veya AUÇ yollarına bas vurabilirler: (a) Üçüncü bir kis inin ço zümü kolaylas tırdıg ı arabuluculuk; (b) Uyus mazlıkta üçüncü bir kis inin karar verdig i tahkim; (c) Üçüncü bir kis inin uyus mazlıg a ilis kin bilgi edinerek fikir verdig i süreç o ncesi tarafsız deg erlendirme; (d) Ombudsman (Kamu AV.ARB.DİLEK YUMRUTAŞ Denetçilig i) programları

18 ARABULUCULUK Arabuluculuk; tarafsız bir kis inin taraflara müzakere edilmis bir anlas maya varmaları konusunda yardım sag ladıg ı go nüllü, bag layıcı olmayan ve o zel bir uyus mazlık ço zümü sürecidir. AV.ARB.DİLEK YUMRUTAŞ

19 Arabuluculuk Sistematik teknikler uygulayarak, go rüs mek ve müzakerelerde bulunmak amacıyla tarafları bir araya getiren, onların birbirlerini anlamalarını ço zümlerini kendilerinin üretmesini sag lamak için aralarında iletis im sürecinin kurulmasını gerçekles tiren, tarafların ço züm üretemediklerinin ortaya çıkması hâlinde ço züm o nerisi de getirebilen, uzmanlık eg itimi almıs olan tarafsız ve bag ımsız bir üçüncü kis inin katılımıyla ve ihtiyarî olarak yürütülen uyus mazlık ço züm yo ntemi AV.ARB.DİLEK YUMRUTAŞ

20 Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yollarının Farkı Nerede? Taraflar, bir üçüncü kis inin yardımıyla; ancak, kendi inisiyatifleri ile aralarındaki uyus mazlıg ı çözebilmektedirler. Uyus mazlıg ı yaratan taraflar, uyus mazlıg ı sonlandırmak ve çözüme katkı bulunma as amasında da etkin bir s ekilde is in içindedir. Taraflar, ihtiyaçları ve çıkarları boyutunda birbirlerini deg erlendirebilme fırsatı bulur. Bu durum gelecekteki ilis kilerini de yoluna koyabilir. AV.ARB.DİLEK YUMRUTAŞ

21 AUÇ Yöntemlerinin Diğer Karakteristik Özellikleri Nelerdir? Tamamen gönüllülük esasına göre is lerlik kazanması, Sürecin yürütülmesinde gizlilig in esas olması, Süreç sonunda bag layıcı olmayan tavsiyelerde bulunulması, Süreç sonunda uzlas ma sag lanamaması hâlinde yargıya bas vuru hakkının korunuyor olmasıdır. AV.ARB.DİLEK YUMRUTAŞ

22 ARABULUCULUK ÜCRETİNDE ADLİ YARDIM Arabuluculuk ücretini kars ılamak için adli yardıma ihtiyaç duyan taraf, arabuluculuk bürosunun bulundug u yerdeki sulh hukuk mahkemesinin kararıyla adli yardımdan yararlanabilir. AV.ARB.DİLEK YUMRUTAŞ

23 ARABULUCULUK TOPLANTILARINA KATILABİLECEKLER Arabuluculuk müzakerelerine taraflar bizzat, kanuni temsilcileri veya avukatları aracılıg ıyla katılabilirler. Uyus mazlıg ın ço zümüne katkı sag layabilecek uzman kis iler de müzakerelerde hazır bulundurulabilir. AV.ARB.DİLEK YUMRUTAŞ

24 ARABULUCULUKTA ÇÖZÜM ÜRETİLMESİ Tarafların ço züm üretemediklerinin ortaya çıkması halinde arabulucu bir ço züm o nerisinde bulunabilir AV.ARB.DİLEK YUMRUTAŞ

25 ARABULUCULUKTA İDARENİN TEMSİLİ Arabuluculuk müzakerelerinde idareyi, üst yo netici tarafından belirlenen iki üye ile hukuk birimi amiri veya onun belirleyeceg i bir avukat ya da hukuk müs avirinden olus an komisyon temsil eder. AV.ARB.DİLEK YUMRUTAŞ

26 ARABULUCULUKTA İDAREYİ TEMSİL EDENLERİN SORUMLUUĞU Komisyon üyelerinin arabuluculuk faaliyeti kapsamında yaptıkları is ler ve aldıkları kararlar sebebiyle açılacak tazminat davaları, ancak Devlet aleyhine açılabilir. Devlet o dedig i tazminattan dolayı go revinin gereklerine aykırı hareket etmek suretiyle go revini ko tüye kullanan üyelere o deme tarihinden itibaren bir yıl içinde rücu eder. AV.ARB.DİLEK YUMRUTAŞ

27 ARABULUCULUKTA TARAFLARIN TEMSİLİ Taraflar kendileri Kanuni Temsilcileri Avukatları aracılıg ıyla Uyus mazlıg ın ço zümüne katkı sag layabilecek uzman kis iler Avukatın, arabuluculuk müzakerelerine taraf adına katılabilmesi için, kendisine bu konuda o zel yetki verilmesi gerekir. AV.ARB.DİLEK YUMRUTAŞ

28 DAVA İLE ARABULUCULUK ARASINDAKİ FARKLAR DAVA AÇMA Hakların infazı Deg er talep etme Zorlayıcı ve bag layıcı Hukuki yargı süreci Katılım ilis kisi Resmilik Norm dayatıcı Tutarlılık ve emsal tes kil etme Eylem merkezli Olguya dayalı Geçmis odaklı Profesyonelles mis Kamuya açık ve hesap verebilir Hasmane AV.ARB.DİLEK YUMRUTAŞ ARABULUCULUK Çıkarları gerçekles tirmek Deg er yaratma Go nüllü ve mutabakata dayalı Usul esneklig i Genis o lçüde katılımcı Gayri resmilik Norm olus turucu Duruma ve kis iye bag lı Kis i merkezli İlis ki yo nelimli Gelecek odaklı Akran temelli Özel ve gizli İs birlikçi ve dostane

29 Arabuluculuk Yargısal Sistemin Yerine İkame Edilmeye Çalışılan Bir Çözüm Süreci Midir? Alternatif uyus mazlık ço züm yo ntemleri, yargısal sistemin yerine ikame edilmeye çalıs ılan veya onunla rekabet hâlinde olan bir ço zümler süreci deg ildir. So z konusu yo ntemlerin asıl amacı, kamu düzenini ilgilendirmeyen uyus mazlıkların, adli bir soruna do nüs meden ço zümünü gerçekles tirmektir. Alternatif uyus mazlık ço züm yo ntemleri ile taraflar uzlas tırma sürecine dahil olmakta, kendi iradeleriyle uzlas arak menfaatlerini dengelemekte ve haklarına ulas maktadırlar. Arabuluculuk bu yo nüyle, devletin, yargı yetkisi dıs ında uyus mazlıkların ço zümü konusunda vatandas larına sundug u bir imkândır AV.ARB.DİLEK YUMRUTAŞ

30 Her zaman is e yarar mı? AV.ARB.DİLEK YUMRUTAŞ

31 TARAFLAR VE AVUKATLAR ARABULUCULUKTA TARAF TEMSİLCİLERİ AVANTAJLAR RİSKLER AV.ARB.DİLEK YUMRUTAŞ

32 Arabuluculug a Uygunsuz Olabilecek Durumlar Mahkemelerin günümüzde makul olmayan biçimde arabuluculug u reddeden taraflara yaptırım uygulama ihtimallerinin olmasından dolayı, s u soru gündeme gelmektedir: Arabuluculug u reddetmek ne zaman makuldür veya hangi durumlar arabuluculug a uygun deg ildir? AV.ARB.DİLEK YUMRUTAŞ

33 Arabuluculug a Uygunsuz Olabilecek Durumlar Tespit Edilirken; Uyus mazlıg ın mahiyeti; Davanın esası; Dig er anlas ma yo ntemlerinin ne o lçüde denendig i; Arabuluculuk giderlerinin orantısız biçimde yüksek olup olmadıg ı; Arabuluculug un düzenlenmesi veya arabuluculug a katılım konularında herhangi bir gecikmenin sakıncalı olup olmayacag ı; Arabuluculug un makul bir bas arı ihtimalinin olup olmaması. AV.ARB.DİLEK YUMRUTAŞ

34 Arabuluculug a Uygunsuz Olabilecek Durumlar Uluslararası uygulamalarda; davanın o zellig i gereg i arabuluculug a uygun olmadıg ı kabul edilen davalara birtakım o rnekler verilmis tir: Tarafların devam etmekte olan uzun vadeli bir so zles me kapsamında gelecekteki ticaret ilişkileri açısından vazgeçilmez olan hukuk veya yorumlama sorunları konusunda ve de belirli bir ticaret veya piyasada bulunan kis iler açısında genel olarak önemli olan meselelerde mahkemenin karar vermesini istediği durumlarda. AV.ARB.DİLEK YUMRUTAŞ

35 Arabuluculug a Uygunsuz Olabilecek Durumlar Benzer s ekilde, taraflardan birinin zaman zaman ortaya çıkan bir hukuk sorununun mahkeme tarafından çözülmesini istediği ve bir veya daha fazla tarafın bağlayıcı bir emsalin faydalı olacağını düşündüğü durumlarda. Tarafın gelecekteki davranıs larına ilis kin güven duyulamaması nedeniyle arabuluculuk çabalarının muhtemelen başarısız olacağı, bir birey veya gruba kars ı is lenen dolandırıcılık veya başka bir haysiyetsiz davranış iddiası içeren davalarda. Taraflardan birinin pozisyonunu korumak için bir ihtiyati veya başka tür bir tedbirin zaruri olduğu davalarda. AV.ARB.DİLEK YUMRUTAŞ

36 Arabuluculuk kullanıcıları bu sürecin faydalarını s u s ekilde ifade etmektedirler: 1. Belirlilik: Riskin azaltılması ve sonuçların kontrolü 2. Giderler: Giderlerin kısılması 3. Etkinlik: Uyus mazlıg ın temel konularına odaklanma 4. İlişkiler: Mümkün oldug u yerlerde çatıs maların artmasını o nlemek ve ilis kileri korumak 5. Hız: Mümkün olan en hızlı sonuca ulas mak 6. Sonuçlar veya kararların uygulanabilirliği 7. Gizlilik SÜRECİN FAYDALARI AV.ARB.DİLEK YUMRUTAŞ

37 ANAYASA MAHKEMESİ NE DİYOR? Alternatif uyuşmazlık çözüm yöntemleri, uyuşmazlıkların çözümünde yargısal yolların yanında yer alan ve tarafların istemleri hâlinde işlerlik kazanan, esas itibarıyla ilişkilerin koparılmadan sürdürülmesini ve adil bir karardan ziyade, her iki tarafı da tatmin edici bir çözüme ulaşılmasını hedefleyen yöntemler bütünüdür. Bir başka ifadeyle, alternatif uyuşmazlık çözümleri, Devlete ait yargı yetkisinin mutlak egemenliğine zarar vermeden işlerlik kazanan ve uygulama alanı bulan ek yöntemler bütünü olarak nitelendirilebilir. Anayasa Mahkemesi, T , E. 2012/94, K. 2013/89 (RG. 37 T/ , S/ 28893)

38 ARABULUCULUK NE SAĞLAR Arabuluculukta amacın sahibi, yo nteme katılanlardır; yani arabulucu, taraflar, avukatlar ve dig erleridir. Arabuluculuk çalıs masına s ekil veren bu kis ilerin amaçlarıdır. Uyuşmazlığı Çözmek Tarafların İradesi-Anlaşması- Her İki Tarafın Kazanacağı Çözümlere Ulaşmak Adalete Erişimin Sağlanması (Etkin çözüm-zaman-maliyet-işyükü) Toplumsal Dönüşüm Sağlanması Uzlaşma Kültürü-

39 ARABULUCU Arabulucular objektif, tarafsız 3.kişilerdir. Hakim değildirler Hakem değildirler Taraflar adına karar vermezler Bir otorite figürü değildirler Iletişimin koptuğu noktada iletişimin yeniden kurulmasını sağlarlar Çatışmanın hararetini düşürerek tarafların çözüme kendi kendilerine ulaşabilmeleri yolunda onları desteklerler Her iki tarafın da içine sinecek, her iki tarafı da mutlu edecek bir çözüme ulaşılmasını sağlarlar. (win-win) Mahkeme sürecinde win-lose veya lose-lose gibi bir netice elde edilmektedir.

40 NASIL ARABULUCULUK? UNSURLARI: Objektif 3. tarafın varlığı Tarafların gönüllülüğü Resmi olmayan, mahkemeden bağımsız, rahat bir ortam Tarafların hepsinin görüşmelerde hazır bulunması ESASLARI: Gizlilik esası Tarafsızlık esası Gönüllülük esası Eşitlik esası

41 Yargısal Ço züm ve Arabuluculuk Kars ıs las tırıldıg ında Yargısal ço züme go re arabuluculuk genellikle daha kısa sürer. Yargısal ço züme go re arabuluculuk çok daha az maliyetli ve masraflıdır.

42 Yargısal Ço züm ve Arabuluculuk Kars ıs las tırıldıg ında Yargısal ço zümde karar verme yetkisi üçüncü bir kis inin elinde iken arabuluculukta anlas ma belgesinin içerig i veya anlas amama hali tarafların iradesindedir.

43 Yargısal Ço züm ve Arabuluculuk Kars ıs las tırıldıg ında Yargısal ço zümde kimin ne o lçüde haklı oldug una bakılırken arabuluculukta ço züme ulas mada taraf menfaatleri esas alınır. Mahkemelerde alenilik esas iken arabuluculukta gizlilik esastır.

44 Yargısal Ço züm ve Arabuluculuk Kars ıs las tırıldıg ında Mahkemeler ço züm usulü esnek deg ildir buna kars ın arabuluculuk yo ntem taraflara ve uyus mazlıg a uygun olarak belirlenir. Yargısal ço züm yollarında verilen kararla bir taraf veya iki taraf ta kaybeder; tarafların ilis kileri bozulur; arabuluculukta ise kazankazan kuralı geçerlidir.

45 ARABULUCULUĞA İLİŞKİN TEMEL İLKELER ARABULUCULUK YÖNTEMİNİN İRADİ OLMASI Arabuluculug a bas vuru, süreci yürütme ve sona erdirme tamamen tarafların iradesine tabidir (HUAK m. 3; Yo netmelik m. 5).

46 ARABULUCULUK GÖRÜŞMELERİ GİZLİDİR Taraflarca aksi kararlaştırılmadıkça arabulucu, arabuluculuk faaliyeti çerçevesinde kendisine sunulan veya diğer bir şekilde elde ettiği bilgi ve belgeler ile diğer kayıtları gizli tutmakla yükümlüdür. * Arabuluculuk faaliyeti sırasında fotoğraf çekilemez, ses ve görüntü kaydı yapılamaz ARABULUCU AVUKAT DİLEK YUMRUTAŞ

47 Arabuluculuk İçinde Etkili Müzakere 1. Her iki taraf için de adil olmayan bir sonuç talep etmeyin 2. Dig er tarafa sürekli, mümkünse anında geri bildirim verin 3. Sorgulandıg ı her durumda olgulara dayalı pozisyonunuzu koruyun İçin On Kural AV.ARB.DİLEK YUMRUTAŞ

48 Arabuluculuk İçinde Etkili Müzakere İçin On Kural 4. Vücut dilini go zlemleyin 5. Ekibinizi go zlemciler olarak kullanın 6. Muhalif olun 7. Profesyonellik, dürüstlük, güven ve etkililig e dayalı bir izlenim verin AV.ARB.DİLEK YUMRUTAŞ

49 Arabuluculuk İçinde Etkili Müzakere İçin On Kural 7. Profesyonellik, dürüstlük, güven ve etkililig e dayalı bir izlenim verin 8. Uygun s ekilde hazırlanmıs go rünün 9. Müzakere boyunca olgusal ve hukuki açıdan açıkça anlas ılır ve belirgin bir temayı sürdürün 10. Notlara olan bag lılıg ınızı asgariye çekin AV.ARB.DİLEK YUMRUTAŞ

50 LOJİSTİK UYUŞMAZLIKLARINDA Arabulucuktaki asıl felsefe, dostane ilis kilerin devamıdır. Arabuluculuk faaliyetinde esas olan, uyus mazlık ortaya çıkana dek ilis kilerin sürdürülmesini sag layan güzel unsurları ARABULUCULUK tekrar gün yüzüne çıkarmak. Bu unsurlar uzerinden ilis kiyi geleceg e yo nelik olarak yeniden ins a etmek. ARABULUCU AVUKAT DİLEK YUMRUTAŞ

51 LOJİSTİK UYUŞMAZLIKLARINDA Son söz yerine; ARABULUCULUK Alternatif uyuşmazlık çözüm yollarında arabuluculuk uygulamalarının yasalaşması sağlanarak, yargıdaki iş yükünün hafifletilmesi yanında daha az maliyetle daha hızlı çözüm üretmeyi kolaylaştırmakla uluslararası kazanımlarla tüm dünyada rekabet edebilirliği yükselterek ekonomiye katkı sağlama yanında dostane çözüm sunması neticesinde, ilişkileri sürdürülebilir kılma ve böyle toplumsal barış ve uzlaşı kültürünün yerleşmesine hizmet etmektedir. Arabuluculug un benimsenip gelis tirilmesiyle barıs ın hüküm sürdüg ü kardes çe yas adıg ımız uzlas ı kültürünün yerles tig i bir ülkemiz olması o zlem ve ümidiyle ARABULUCU AVUKAT DİLEK YUMRUTAŞ