Ortaçağ Kenti & Endüstri Kenti

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Ortaçağ Kenti & Endüstri Kenti"

Ebru Karakuş
8 yıl önce
İzleme sayısı:

1 Ortaçağ Kenti & Endüstri Kenti

3 Roma nın Bozuluşu ve Ortaçağ 5.yy-10.yy. Ortaçağ dönemi Avrupa da. Roma İmp. Coğrafyasında homojen bir ekonomik yapı yok: Ren ve Tuna ötesi farklı Roma dan. Bu bölgelerde sıklıkla değiştirilen tarla alanları var. Büyük ölçüde hayvancılık var: Mera iht. Gerçek anlamda yerleşik yaşam yok: Germenler Bu toplumlar, siyasi birlikten yoksun olduklarından, sürekli çatışma içinde. Bu bölgeler, Roma tarımının işgücü için potansiyel esir coğrafyası.

Bu bölgelerde sıklıkla değiştirilen tarla alanları var. Büyük ölçüde hayvancılık var: Mera iht.

4 Hem ekon. Refah, hem barış ortamı nedeniyle Roma, doğal çekim merkezi. Bu çekim, hem sıradan göçler için hem de saldırılar için geçerli. Bu çoğrafya ve kavimleri, Asya dan gelen göçebe kavimler de sıkıştırmakta ve Roma ya doğru sürüklemekte. Doğu da Pers mirası Sasani idaresi ikle canlanmakta ve İmp. Doğu kanadı yıpranmakta. Böylece içte ayrılıkçı hareketler, dışta istilalarla karşı karşıya bir Roma.

Bu çoğrafya ve kavimleri, Asya dan gelen göçebe kavimler de sıkıştırmakta ve Roma ya doğru

5 Roma ve Diğer Kentler Roma: Zengin ve kültürlü Diğer Kentler: Yarı barbar, fakir Şair Vergilius: «Roma, Cupreus a (selvi ağacı), diğer şehirler ise Viburnum a (yol kenarlarında çit olarak yetişen bir bitki) benziyor». Latince «urbs=kent», «Urbs=Roma», «Urbanitas= Romalıları diğer kentlerdekilerden ayıran zarafet».

Viburnum a (yol kenarlarında çit olarak yetişen bir bitki) benziyor».

6 Roma da Bozulan Köy&Kent İlişkileri Helen İmp. Toprağa yerleşik kölelik kurumu. Roma da benzer durum: Kolon Neden? Roma nın barbarlarla mücadelesinde köylülerin ağır mükellef. Vergi, askerlik... Köylülerin kentlere göçü, dağa, çöle kaçması, eşkiyalık yapması. = Kentlerin artan nüfusu, işsiz-güçsüzlerin artışı, bozulan tarım yapısı Tedbir= işsiz-güçsüzler, dilencilerin zorla çalıştırılması, serbest sözleşme ile kiracı ol. Çalışan köylülerin toprağı terkedemiyecek bir statüye bağlanması (kolon)

.. Köylülerin kentlere göçü, dağa, çöle kaçması, eşkiyalık yapması.

7 Kolon sistemi, çiftçiyi Ortaçağ serfi gibi toprağa bağlı, onu istediğinde terkedemeyen bir konuma getirmiştir. Romal zengin beyler, elllerine geçirdikleri arazi ve kolonların baştan toptan vergisini ödedikleri için bağımsız görüyorlardı kend. Eskiden mamur Roma, dış akınlar nedeniyle yakılıpyıkılmaya başladığından, yeni Roma, yıkıntı taşlarından alelacele örülen duvarlar arkasında hektalık bir alana ve 4-5 bin kişiyi barındırabilecek küçük kalelerin içine hapsoldu. Kırsaldaki eski zengin villalar da taştan duvarlı kulelerle donamış şatolara dönüşmeye başlamıştı. 476 da çöktüğünde Roma da vaziyet-i umumiye budur.

Eskiden mamur Roma, dış akınlar nedeniyle yakılıpyıkılmaya başladığından, yeni Roma, yıkıntı taşlarından alelacele örülen duvarlar arkasında 10-15 hektalık

8 Ortaçağ Roma sonlarında kurulan yarı feodal toprak ilişkileri, bu dönemde en uygun dönemini bulmuştur. İstilacı kavim şefleri, eski Roma zenginleri, idari ve mali imtiyaz sahibi hakim ve aristokrat sınıfın ort. çıkışı Köylülerin senyörlerin tebaası oluşu,himaye ve tabiyet esası=sosyal ve ekonomik parçalanmanın temelleri. Bu dönemde bazı Avrupa yörelerinin Akdeniz Havzası ile ilişkileri sürmektedir. Bu dönemde Avrupa için en önemli olay, ani bir örgütlenme ile İslamiyet in ort. çıkması., Akdeniz in Doğu ve Batı sahillerini egemenl. altına almasıdır. Böylece Akdeniz le ilişki hal. Yörelerinin Doğu ve dünya ile ticareti sona erdirildi.

çıkışı Köylülerin senyörlerin tebaası oluşu,himaye ve tabiyet esası=sosyal ve ekonomik parçalanmanın temelleri.

9 Avrupa yı bir dengeye bağlayan bu ticari yaşam bağlarının koparılması, onu kendi içine kapattı ve derin bir bünye değişikliği yarattı. Nüfusu besleyecek yetmediğinden, tek oragnize güç olan kilise desteği ile bataklı ve ormanlıklar açılmaya başlandı. Bu alanları ekip biçmek için çiftçiler ve asker olmayan köylüler toprağa bağlanarak serfleştirildi. Böylece hiyerarşik bir bağla, tabandan tavana herkes bir üste bağlandı. Bu hiy. Örgütlenme=Feudus (hizmet)- feodalite.

Nüfusu besleyecek yetmediğinden, tek oragnize güç olan kilise desteği ile bataklı ve ormanlıklar açılmaya başlandı.

10 751 sonrası atın savaş değil, ekonomi için araç ol. Kullanımı=verim artışı=fenni hayvancılık, sebzecilik. Bu gelişmelerin yeni zenaatları doğurması=görece rahatlama Avrupa nın önceki sınır Ren üzerinden İskandinavya ya doğru gelişme göstermesi. Bu dönemde (9.yy) senyör ve beylerin kendilerine uzak yerlerden getirttikleri alet,edevat vs. ihtiyaçları dışında «ticaret» yok. Zirai toplum özell. baskın. Ancak XI. Yy. Da taımdaki atılım başka bir değişkeni doğurdu. Ren boyundaki eski sınır kentlerinin canlanması. Yanısıra Orta ve Kuzey İtalya da kent devletlerinin doğuşu. Bu kentlerin ort. Çıkışında köylü yok.

yy) senyör ve beylerin kendilerine uzak yerlerden getirttikleri alet,edevat vs. ihtiyaçları dışında «ticaret» yok. Zirai toplum özell. baskın. Ancak XI.

11 Kuzey Avr. İse XI. Yy. Kırsal bölge ahalisi ile fakir şövalyeler Polonya&Bohemya civarına istilacı göçe başlamıştır. K. Avrupanın zenginleşen tarımı sonradan manifaktürü artırmış, artan kumaş üretimi «özgür kent» statüsünü doğurmuştur. Kaçanlar, zenginleşen bu bölgelerde konan ağır vergilerden kaçıştır. Ağır vergilere rağmen güçlenen kent tüccarları «Hansa Verein» alı birlik kurdular. Bu dönemde Carolum Magnus un(büyük Şalr-Şarlman) imparatorluğu da çözülmektedir (Roma-Cermen İmp.=Kutsal Roma İmp.) Hansa, önceleri bir tüccar birliği iken sonradan kentlerin üye olduğu bir birlik haline geldi.

Ağır vergilere rağmen güçlenen kent tüccarları «Hansa Verein» alı birlik kurdular.

12 Bunlar, ticaret yapmakla birlikte, kırsalın aleyhine davrandıklarından, tarım baltalandı. Tarımın bozulmasıyla, Avrupa daki «ticaret kenti» formu da devrini kapattı. Bunlar, Weber in tipolojisindeki ticaret kentleridir. XV. yy itibaren eski duvarlar içinde artan ve sıkışan nüfus nedeniyle, Cenova, Edinburg, Paris gibi kentlerde 5,6, 8, 10 katlı binalar görünmeye başladı.

Bunlar, Weber in tipolojisindeki ticaret kentleridir. XV.

13 Ortaçağ (Kale) Kentleri (5.-10.yy.) Feodalizmin etkileri İstihkam ve yönetim merkezleri olarak kentler Kale kentler

14 Ortaçağ Kentleri Akdeniz çevresinde İslam Kenti nin yükselişi Ticaretin yeniden önem kazanması (10. yy.) Haçlı Seferleri, Doğu-Batı arası ilişkilerin gelişmesi, ticaret merkezi kentlerin ortaya çıkışı Floransa, Venedik, Cenova Kiev, Novgorod, Moskova

) Haçlı Seferleri, Doğu-Batı arası ilişkilerin gelişmesi,

15 Ortaçağ ın Sonları ve Kent Avrupa nın deniz kıyısı kentlerinin gelişmesi Ticaret ve zanaat= Burjuvazi Komünler ve kentlerin büyümesi, toplumsal yaşam= Fransız İhtilali Burjuvazinin hakimiyeti+üretim artışı= Endüstri Devrimi (Burjuvazinin baskınlığı) Endüstri Devrimi= Kentlerin Asıl Gelişimi

yaşam= Fransız İhtilali Burjuvazinin hakimiyeti+üretim artışı= Endüstri

16 Ticaret ve Zanaat Ticaret ve zanaat= Burjuvazi Komünler ve kentlerin büyümesi, toplumsal yaşam= Fransız İhtilali Burjuvazinin hakimiyeti+üretim artışı= Endüstri Devrimi

17 Endüstri Devrimi Endüstri Devrimi= Kentlerin Asıl Gelişimi Feodalizmin çöküşü ve kırdan kente göç Eski feodal beyler=şehirli kapitalist Burjuvazi= para, mal ticareti elinde olan (yükselen) sınıf Katı kurallarla toprağa bağlı köylünün yönünü kente çevirmesi Sermaye birikimi, ticaretteki gelişmeler, kıtaların keşfi, kentlerdeki manifaktür vd. 17.yy önce hızlanan kentleşme 1830 lardan sonra fanfika üretiminin artması, ulaşımın gelişmes=kırdan kente göç akını 19. yy kadar surlarla çevrili kentlerin bu yapı özelliğinin değişmesi ve günümüz Avrupa kentlerinin ort. çıkışı Sanayi kenti&kentleşme Çağı

gelişmeler, kıtaların keşfi, kentlerdeki manifaktür vd. 17.

19 Endüstri Kentleri Kırdan kente göçün hızlanması Büyük endüstri merkezleri olarak kentler Hızlı kentleşme Kır nüfus azalıyor ve yaşlanıyor. Bununla birlikte Avrupa da bazı bölgelerde yeni köy toplumları kurmuş başarılı bölgeler vardır. Sanayi öncesi kentler içinde küçük ve orta büyüklükteki bazı kentler özell. Koruyarak varlığını sürdürmektedir. Bunlar, metropol niteliği kazanmış kentlerle kır arasında bir denge unsuru görünümündedirler.

Bununla birlikte Avrupa da bazı bölgelerde yeni köy toplumları kurmuş başarılı bölgeler vardır.

20 Modern Çağ Kenti 1. Bu kent, 19. yüzyılın ürünü olan endüstri kentidir. 2. Her biri kendi savunmasını gerçekleştiren kale-kent ortadan kalkmıştır. (Ulus-devlet yapısı nedeniyle) Savunma sadece bir kentin değil, bütün bir ülkenin savunmasına yöneliktir. 3. Kentle kır arasında ve kentteki sosyal tabakalar arasında ayrım ortadan kalkmış, evrensel oy hakkıyla herkes eşit siyasal haklara kavuşmuştur. 4. Siyasi olarak kentler sadece yerel özerkliği olan birer idari merkez durumundadır. Egemenlik hakkı yoktur. 5. Modern kentte sınıf yapısında hukuki eşitlik söz konusudur. Bununla birlikte, grup prestiji, statü ve ekonomik koşullardan kaynaklanan farklılıklar vardır ve bunlar gerilim yaratma potansiyeline sahiptirler.

Kentle kır arasında ve kentteki sosyal tabakalar arasında ayrım ortadan kalkmış, evrensel oy hakkıyla herkes eşit siyasal haklara kavuşmuştur. 4.

Benzer belgeler

AVRUPA DA MEYDANA GELEN TEKNİK GELİŞMELER : 1)BARUTUN ATEŞLİ SİLAHLARDA KULLANILMASI: Çinliler tarafından icat edilen barut, Çinlilerden Türklere,

COĞRAFİ KEŞİFLER 1)YENİ ÇAĞ AVRUPASI AVRUPA DA MEYDANA GELEN TEKNİK GELİŞMELER : 1)BARUTUN ATEŞLİ SİLAHLARDA KULLANILMASI: Çinliler tarafından icat edilen barut, Çinlilerden Türklere, Türklerden Müslüman