MODERN TOPLUMUN KURULUŞU. Bilim ve Teknoloji Düzeni Ekonomik Düzen Toplum Düzeni ve Kültür. YENİ ÇAĞ... (erken modern)

Transkript

1 MODERN TOPLUMUN KURULUŞU Bilim ve Teknoloji Düzeni Ekonomik Düzen Toplum Düzeni ve Kültür YENİ ÇAĞ... (erken modern)

2 1200 MODERN KENTE DOĞRU KOMÜNLER Toplumsal örgütlenme ve etkileşim KENTLİLİK BİLİNCİ BELEDİYELER Kentlinin kendi kendini yönetmesi YERELLİK HAREKETLİLİK Mekanda ve düşüncede devinim RÖNESANS AKIL & BİLİM ÇAĞI Her şeyi sorgulayan bireyler YENİ BULUŞLAR Modern kentin başlangıcı YENİ ÇAĞ COĞRAFİ YAYILMA Yeni yerler YENİ KAYNAKLAR ve PAZARLAR UZUN ERİMLİ TİCARET Büyük ölçekli taşımacılık, depolama ve üretim BÜYÜK ÖLÇEKLİ ÖRGÜTLENME Ulus devlet BAROK SANAYİLEŞME Büyük ölçekli üretim ANITSAL KENTLER Büyük ölçekli, dramatik mekan İMPARATORLUKLAR

3 Dışa açılma çabaları: Doğu da arayışlar! İpek Yolu - Baharat Yolu

4 Dışa açılma çabaları: Doğu da arayışlar! Haçlı Seferleri Tripoli_Suriye_Krakdes Şöv Haçlılar Konstantinopolis e giriyor 1204 (Delacroix, 1840)

5 Gezginler ve tüccarlar yeni pazarlar peşinde Marco Polo İbn Batuta İbn Batuta Marco Polo c Marco Polo

6 Ticaret Gemileri Hollar_XVII.yy Coğrafyacı Vermeer_

7 Bir Amerikan yerlisi Hollar_Virginia_1645 Zenci bir genç kız Hollar_XVII.yy

8 YENİ ÇAĞ (early modern; erken modern) BİLİMİN ÖNEMİ ARTTI TEKNOLOJİK BULUŞLAR Teknoloji yığışımlı bir biçimde, hızlanarak ilerledi ULAŞIMDA GELİŞMELER TOPLUMSAL YAŞAM LAİKLEŞTİ GÜÇLÜ BİR ORTA SINIF TÜCCAR GÜÇLENDİ Kapitalist ekonomi gelişti SANAT+BİLİM KORUYUCULARI POLİTİK BÜTÜNLEŞME ULUS DEVLETLER MUTLAKİYETÇİ KRALLIKLAR Yaşamın her alanı ulus devletin denetimine girdi.

9 TOPLUMSAL SINIFLAR KENT MEKANINDAKİ KONUMLARI SEÇKİNLER ALT SINIFLAR Seçkinlerin ev hizmetkarları DIŞLANMIŞLAR SANAYİ ÖNCESİ KENTTE SINIFSAL YAPI VE MEKAN (Sjoberg e göre) Kaynak: FLINT, C ve FLINT, D (1999) Urbanisation: Changing Environments. London: HarperCollins, sf.24; Sjoberg (1960) ve Radford (1979) kaynaklarından.

10 KRAL LORD KİLİSE ZANAATKAR TÜCCAR ÖZGÜR KÖYLÜ TOPRAĞA BAĞLI KÖYLÜ (KÖLE) TOPLUMSAL HAREKETLİLİK ve SINIF PİRAMİDİNİN DEĞİŞİMİ KRAL TÜCCAR SANAYİCİ KİLİSE ZANAATKAR İŞÇİ ; ÖZGÜR KÖYLÜ (KÖLE) ORTA ÇAĞ FEODAL DÖNEM YENİ ÇAĞ ULUS DEVLETLER DÖNEMİ

11 KENT VE TOPLUM KENTLİ İNSAN

12 KENT VE TOPLUM TARİHİNDEN ALINACAK MESAJLAR KENT, tüm yeniliklerin doğduğu yerdir. TEKNOLOJİ-BULUŞLAR EKONOMİK GELİŞME SİYASAL İSTİKRAR KENTİN BÜYÜMESİ XI. - XII.yy KENT KİMLİĞİ Kente özgü dünya görüşü_kültür Demokrasi geleneği Yerel yönetim geleneği XII. XIV.yy BİLİM SANAT FELSEFE YENİLİKLER FARKLILIKLAR XIV. - XV.yy KENTSEL YAŞAMIN CANLANMASI EKONOMİK BÜYÜME XII.-XV.yy

13 Tütün içenler_hollar_1635

14 Rembrandt_NightWatch_1642

15 Kumaş üreticileri loncası üyeleri, Rembrandt, 1662

16 Anatomi Dersi, Rembrandt, 1632

17 31Ekim Leiden Üniversitesi Kütüphanesi 1575 deki kuruluşundan sonra kapılarını yeniden açıyor.

18 KENT YAŞAMI music-party Rembrandt_1626

19 KENT YAŞAMI TİYATRO Roma İmparatorluğu Hristiyanlığı resmi din olarak kabul ettikten sonra, V.Yüzyılda tiyatrolar kapatıldı. Sonraları kilise, tiyatroyu yeniden başlattı; ancak Dini mesajlar iletmek için; İncil deki öyküleri canlandırmak için Bağımsız tiyatro grupları panayırlarda, kent meydanlarında gösteriler yapıyordu. İlk tiyatro sahnesi/binası (özellikle tiyatro için tasarlanmış) Shoreditch de 1576 da yapıldı. LONDRA DAKİ TİYATROLAR: 1576 The Theatre, Finsbury Fields, Shoreditch 1576 Newington Butts, Southwark, Surrey 1577 The Curtain, Finsbury Fields, Shoreditch 1587 The Rose, Bankside, Surrey 1595 The Swan, Paris Garden, Surrey 1599 The Globe, Bankside, Surrey (rebuilt 1613) 1600 The Fortune, Golding Lane, Clerkenwell 1604 The Red Bull, Clerkenwell 1614, The Hope, Bankside, Surrey

20 BAROK Bu dönemin sanatının tanımlanması zor; çünkü, farklı hatta çelişkili formlar bir arada bulunuyor. Ancak, yapıtların her zaman duyguları harekete geçirmeyi, dramatik etki yapmayı hedeflediği görülüyor. HAREKETLİLİK Mekanı çevreleyen yapıların cephelerindeki girinti-çıkıntılar; Meydan-sokak ilişkisindeki hareket & genişleme ÇOK YÖNLÜLÜK Formlarda çeşitlilik Her yapının, her mekanın farklı açılardan faklı görünümü olması BİRLEŞME BÜTÜNE KATILMA DERİNLİĞİNE GELİŞME Perspektifler Teatral etkiler; görsel oyunlar Akslar; simetri

21 BAROK XIV.Louis nin maliye bakanı Foucault nun şatosu (Chateau Vaux-le-Vicomte) en önemli örneklerdendir. Şatonun bahçesi çeşitli şölenlerin sergilendiği dev bir tiyatro sahnesi gibiydi. Chateau Vaux-le-Vicomte, 1661

22 GEÇMİŞTEN YANSIMALAR Pantheon (Hadrianus) Roma, antik dönem St. Pierre kilisesi, Roma, Barok ÇOK YÖNLÜLÜK - BİRLEŞME, BÜTÜNE KATILMA

23 Akıl & bilim çağı: Bilimsel ve sorgulayıcı birey İstikrarlı Üretim &Ticaret ortamı SERMAYE BİRİKİMİ ULAŞIM BULUŞLAR Yeni Teknoloji ULUS DEVLET Büyük ölçekli örgütlenme BİRLEŞME, BÜTÜNE KATILMA COĞRAFİ YAYILMA sömürgecilik COĞRAFİ HAREKETLİLİK Büyük ölçekli Üretim & ticaret HAREKETLİLİK YENİ KAYNAKLAR