TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI ÖĞRETMENLİĞİ TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI

Transkript

1 KAMU PERSONEL SEÇME SINAVI TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI ÖĞRETMENLİĞİ TÜRKİYE GENELİ ÇÖZÜMLER 03 TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 1. C 26. C 2. E 27. E 3. B 28. A 4. B 29. C 5. E 30. D 6. B 31. B 7. C 32. B 8. E 33. E 9. D 34. D 10. D 35. E 11. C 36. D 12. A 37. A 13. E 38. B 14. B 39. C 15. A 40. C 16. D 41. C 17. B 42. D 18. D 43. D 19. A 44. E 20. D 45. E 21. D 46. E 22. D 47. B 23. A 48. B 24. C 49. D 25. B 50. B

2 1. Yansıma Kuramı: Bu kuram dilin, insanın doğadaki sesleri taklit etmesinden doğduğunu savunur. Ünlem Kuramı: İlkel insanın, coşkusunu birtakım davranış ve seslerle ifade ettiğini savunur. Güneş - Dil Kuramı: Bütün dinlerin ve ulusların kökünün Sümer dini ve Sümerler olması gibi, bütün dillerin kaynağı da Sümercedir. İş Kuramı: Dil, insanların hep birlikte çalışırken vücut hareketlerinin doğurduğu refl eks seslenmelerden dilin doğduğunu savunan kuramdır. İleti Kuramı: İleti Kuramı diye bir kuram yoktur. 2. Konuşma dili farklılık gösterebilir ama yazı dili standarttır. Bu yüzden konuşma dilindeki farklılıklar yazı diline yansıtılmaz. 3. Türkler İslamiyeti kabul ettikten sonra Arapça ve Farsça sözcükler dilimize girmeye başladı. Bu döneme Orta Türkçe adı verilir. 4. Koşukta, d > t değişimine örnek yoktur, tam tersi t > d değişimine örnek vardır: tizildi. 5. Efsane, halkın hayal gücüyle oluşturduğu ideal insan tipi ni dile getirdiği ve kendisi dışında var olduğuna inandığı her şeyi anlama, açıklama yöntemidir. Destan, toplumsal hayatta derin iz bırakan yaşanmış olaylardan beslenir, onların etkisiyle oluşur. 6. Güney-Batı (Oğuz) Grubu: Türkiye Türkçesi, Türkmen Türkçesi, Azerbaycan Türkçesi Gagauz Türkçesi Kuzey Grubu: Tuva Türkçesi, Hakas Türkçesi, Kazak Türkçesi, Kırgız Türkçesi Güney - Doğu Grubu: Uygur Türkçesi - Özbek Türkçesi

3 7. Divan-ı Lügati-t-Türk Kaşgar da değil, Bağdat ta yazılmıştır. 8. Günümüz Türkçesiyle: Bu Kün Togdı hükümdar bu tavrı ile güneş ve ay gibi doğarak dünyayı aydınlattı. acunka sözcüğünde görülen -ka eki, lokatif (bulunma) eki olarak değil, belirtme durumu görevinde kullanılmıştır. 9. I ile A, II ile B, III ile C, V ile de E seçenekleri anlamca birbirini karşılamaktadır. IV. savda Bir yiğidin kara dağ yumrusunca malı olsa yığar, nasibinden artuğun yiyebilmez. diyerek Ne kadar zengin olursan ol, ihtiyacın kadarını kullanırsın, kısmetinden fazlasını yiyemezsin. denmektedir. D seçeneğinde verilen atasözünde ise zenginliğin önemli olmadığı, sonuçta herkesin fâni olduğu anlatılmak istenmiştir. 10. Parçada aynı kavramın Farsçada ve Türkçede hangi sözcüklerle ifade edildiği karşılaştırılıyor. Türkçe ile Farsçanın karşılaştırıldığı eser Ali Şir Nevâî nin Muhakemetü l- Lugateyn adlı kitabıdır. 11. Rubai ve tuyuğ tek dörtlük olduğu için dörtlüklerle kurulan nazım biçimlerindendir. Şarkı ve murabba, nazım birimi dörtlük olmasına rağmen bentlerle kurulan nazım biçimleri başlığı altında yer alır. 12. Şair, eserde Allah a yalvardığı için parçanın konusuna göre türü münacat tır. Doğru yanıt A seçeneğidir.

4 13. Hamseye düzyazıyı sokan ilk sanatçı Genceli Nizami değil, Nergisi dir. 14. Ziya Paşa nın Terkib-i Bend inden alınan bu beytin ikinci dizesinde Yumuşak huylu atın çiftesi pektir. atasözü kullanılmıştır. Bir şiirin içinde atasözü kullanılarak yapılan sanatın adı İrsalimesel dir. 15. Verilen parçada göç kavramı ile beraber görülen değişim ifade edilmektedir. Bu açıdan ortalığın renk cümbüşüne dönmesi sözüyle de özellikle her tipten, her renkten, her kıyafetten insanla karşılaşmanın mümkün olduğu anlatılmak istenmiştir. Doğru yanıt A seçeneğidir. 16. Cümlenin doğru sıralaması şöyledir: Bir yazar başka bir yazar için istediğini düşünür, yasalar çerçevesinde istediğini yazabilir fakat başka yazarın ağzından konuşamaz. 17. A seçeneğinde örneklerin devam ettiğini göstermek için; C, D ve E seçeneklerinde eksiltili cümlenin sonunda üç nokta kullanılmıştır. B seçeneğinde Bu, ekonomik sıkıntı çeken tüm işletmelerin ortak sorunu(dur). cümlesi ad cümlesidir ve sonuna nokta kullanılmalıdır. 18. II. cümlede; din ile bir dine inananlar (İslamiyet ile Hristiyanlar) eş değer kavramlar gibi değerlendirilmiş. İslamiyeti de Hristiyanlığı da inceledim. denmeliydi. V. cümlede; Bu araştırmalarımdaki elde edilen bulguları da bir kitapta topladım. cümlesinde araştırmalarımdaki sözcüğü araştırmalarımdan şeklinde değiştirilmelidir.

5 19. Esenler de afet riskli alan dönüşümü için ocakta temelleri atıyoruz. cümlesinin yüklemi şimdiki zaman kipinde olmasına rağmen cümlenin zaman belirteci ocakta yani gelecek zamandır. Doğru yanıt A seçeneğidir. 20. İkon: Dili kullanmada bilgi ve ileti aktaran en basit araçlardır. Örnek: fotoğraf, resim, arma, portre, şemalar Anadolu sahasının ilk tezkiresi Sehi Bey in Heşt Behişt adlı eseridir. Latifi nin eseri ise Tezkiretü ş Şuara ya da Latifî Tezkiresi olarak bilinir. 22. ( )Salim: Asli harflerinde bulunmayan köklere denir. ( ) Mehmuz: Asli harflerinden biri olan köklere denir. ( ) Misal: Asli ilk harfi veya olan köklere denir. ( ) Ecvef: kinci asli harfi harf-i illet olan köklere denir. ( ) Nak s: Asli harflerinden üçüncüsü harf-i illet olan köklere denir. 23. A seçeneğinde sözü edilen sanatçı Adalet Ağaoğlu dur. Sennur Sezer öncelikle şairdir. Romanı yoktur.şiir kitapları, edebiyat incelemeleri ve çeşitli alanlarda antoloji çalışmaları vardır. Doğru yanıt A seçeneğidir. 24. Yorgun Savaşçı Kemal Tahir in romanıdır.

6 25. Şiirde serbest nazım söz konusudur. büyük insanlık sözüyle toplumsal sorunlara eğiliş, geniş kitlelerin yaşamına bakış toplumcu şiirin başlıca özelliklerindendir. Öz şiir anlayışında anlamda kapalılık, millî edebiyat anlayışında millî değerler, Hisarcılar da Türk-İslam sentezi, İkinci Yeni şiirinde ise imgeci anlayış söz konusudur. 26. Yahya Kemal, sembolizmin etkisinde kalmamıştır. Parnasizmin biçim mükemmelliği bütün şiirlerine egemendir. 27. Namık Kemal in Tahrib-i Harabat adlı yazısı, ilk eleştiri olarak ele alınır. İlk eleştiri yazısı olarak yine Namık Kemal in Lisan-ı Osmanînin Edebiyatı Hakkında Bazı Mülâhazâtı Şâmildir başlıklı makalesine dikkat çekilir. 28. Parçada sözü edilen yapıt tiyatro türündedir. Hacle Hamit in şiir kitabıdır. Diğerleri tiyatro yapıtlarıdır. Doğru yanıt A seçeneğidir. 29. Orhan Asena (7 Ocak Şubat 2001) oyun yazarı, şair, çocuk hastalıkları uzmanıdır sonrası Türk tiyatrosunun önemli yazarlarındandır. Asena kırkı aşkın oyun yazdı ve oyunları tüm Türkiye deki sahnelerde oynandı. Tanrılar ve İnsanlar, Atçalı Kel Mehmet, Şili de Av, Ya Devlet Başa Ya Kuzgun Leşe diğer oyunlarından bazılarıdır. 30. Türk Sazı, Mehmet Emin Yurdakul un şiir kitabıdır te çıkarılmıştır. Ziya Gökalp ın Kızıl Elma, Yeni Hayat, Altun Işık adlı şiir kitapları vardır.

7 31. Asıl adı Cemalettin Seber olancemal Süreya ( ) Erzincan da doğdu. Haydarpaşa Lisesini, AÜ SBF Maliye ve İktisat Bölümünü bitirdi. İlk şiiri Şarkısı Beyaz 1953 te yayımlanmıştır. Geleneğe karşı olmasına rağmen geleneği şiirinde özgün bileşimlerle kullanan bir şairdir. Kendine özgü söyleyiş biçimi ve şaşırtıcı buluşlarıyla, zengin birikimi ile; duyarlı, çarpıcı, yoğun, diri imgeleriyle İkinci Yeni şiirinin başarılı örneklerini vermiştir. Üvercinka,Göçebe, Beni Öp Sonra Doğur Beni, Sevda Sözleri şiirlerinin toplandığı kitaplardır. Deneme, eleştiri, çocuk edebiyatı, söyleşi ve günceleri vardır. 32. Battalname, Battal Gazi nin efsanevi yaşamı ve kahramanlıkları çevresinde oluşan halk öyküsü; Risaletü n Nushiyye, Yunus Emre ye aittir; dinî, tasavvufi, ahlaki öğütler veren bir kitap; Budalaname Kaygusuz Abdal a aittir; mensurdur, tasavvuf felsefesini içerir; Dolapname de Kaygusuz Abdal a aittir, aruz ölçüsüyle yazılmış, sorulu yanıtlı mesnevidir. Makalat dışındakiler, Arapça yazılmamıştır. 33. İkinci metinde yiğitlik, kahramanlık yoktur; metin koçaklama değil, güzelleme niteliği gösterir. ela gözlü dilber le ilgili duygular dile getirilmiştir. 34. Seçenekteki dizelerde kır atın güzelliği betimlenmiştir. Dizeler güzelleme özelliği gösterir. A seçeneğinde garip bülbül ün uyuması ölüm, B seçeneğinde ok ve kalkan ile savaş, C seçeneğinde toplumsal bozukluğa eleştiri, E seçeneğinde genç kıza övgü söz konusudur. 35. Şathiye, inançlardan alaycı bir dille söz eder gibi söylenen şiirlerdir. Görünüşte akla, mantığa, inanca aykırı gibi görünen bu şiirler tasavvufi yorumla gerçek anlamını bulur. Tevhid, Allah ın birliğini, ululuğunu anlatan şiirlerdir.

8 36. Hikâyelerin nazım bölümlerinde belli bir uyak düzeni yoktur. Halk şiirinin yarım, tam, cinaslı uyak kullanım özellikleri görülür. Nesir bölümlerinde aliterasyon ve seci kullanımı şiirsel özelliklerin işaretidir. 37. Âşık Ömer, Konya nın Hadim ilçesinin Gezlevi köyünde yıllarında doğmuş olduğu rivayet edilen halk şairidir. Ölüm yılı 1707 olarak rivayetlere geçmiştir. Âşık Ömer in Divan ında, Hafız Âşık Ömer ibaresinin yer alması, çeşitli kaynaklarda saz çaldığının kayıtlı olması nedeniyle Âşık unvanını aldığı düşünülmektedir. Doğru yanıt A seçeneğidir. 38. Ercişli Emrah, 17. yüzyıl halk şairidir. Şiirlerini daha çok sevgi, aşk, doğa üzerine söylemiştir. Divan şiirinden hiç etkilenmemiştir. 39. I. metinde yar, yar, yâr sözcükleri sesteştir. Cinaslı uyak kullanılmıştır. Birinci dizede yar uçurum, ikinci dizede yar yarmak eylemi, üçüncü dizede yâr sevgili anlamında kullanılmıştır. 11 lik hece ölçüsü kullanımı nedeniyle metinlere koşma denebilir. Bütün dizeler cinaslı ise koşma, tecnis adını alır. İç uyaklı koşmalara ise musammat koşma denir. 40. Rubai, aaxa uyak örgüsüyle yazılır. Dörtlük aaab koşma tipi uyakla söylenmiştir. 41. Vygotsky sosyal yapılandırmacılığın önemli temsilcilerindendir. Öğrenmede kültür ve dilin oldukça önemli olduğunu savunur. Bilgi sosyal etkileşimler sonucunda oluşmaktadır. Sınıf ortamında öğrenci-öğretmen ve öğrenci-öğrenci etkileşimleri oldukça önemlidir. Çocuklar, bir yetişkin ya da kendilerinden daha üst seviyede bulunan başka bir çocuğun yardımıyla, kendi başına anlayamayacağı kavram ve fi kirleri kavrayabilirler.

9 42. İstasyon tekniğinin temel amacı, iş birliğini, yaratıcılığı, iletişim becerisini geliştirme; başlanan bir işi bitirme ya da işe katkı sağlama, kurallara uyma ve derse katılımdan keyif almadır. Sınıftaki tüm öğrencilerin özellikle çekingen öğrencilerin etkin olarak derse katılımının sağlanması tekniğin olumlu yanlarından sadece bir tanesidir. Tekniğin uygulama adımları şu şekildedir: Çalışılacak konu belirlenir, sınıf farklı yerlerde bulunan gruplara (istasyonlara) bölünür, bütün öğrenciler rastlantısal olarak gruplara atanır, öğretmen etkinliği yönetecek kişi olarak belirlenir, kaç tane istasyon varsa o sayıda istasyon şefi belirlenir. 43. İnternet tabanlı öğretimin bir çeşidi olarak düşünebileceğimiz mobil öğretim, öğrencinin zamandan ve mekândan bağımsız bir şekilde öğrenme - öğretme etkinliklerine ulaşması anlamına gelmektedir. Bu sayede istediği zaman öğretimsel faaliyetlere katılabilen öğrenci, yaşam boyu öğrenmeyi gerçekleştirmiş olacaktır. Mobil öğretim tablet bilgisayarlar veya akıllı cep telefonları ile yapılan bir öğretim çeşididir. 44. Açıklık (ayanilik) ilkesi, özellikle anlatım yönteminin kullanıldığı derslerde öğretmenin öğrencinin seviyesine uygun, onun bildiği sözcüklerle ve anlayabileceği cümle yapılarını kullanarak, öğrencinin çevresinden örnekler vererek konuyu açıklamaya çalışması açıklık ilkesinin tanımlarından biridir. Diğeri ise bir ders işlenirken mümkün olduğu kadar çok duyu organına hitap edilmesidir. Öğrenciler ile yapılan görüşmede de öğrencilerin edebiyat öğretmenin dilini anlamadıklarını söylemeleri açıklık ilkesine uyulmadığını göstermektedir. 45. Verilen etkinlik dokuzuncu sınıfların amaç kazanımlarında yer alan iletişim, dil ve kültür ünitesi ile ilgili kazanımlardandır. C seçeneği Türkçenin dünya dilleri arasındaki yeri kazanımlarına yöneliktir, D seçeneği de ses bilgisi ve telaffuz kazanımlarına yöneliktir. B seçeneği insan, dil ve iletişime yönelik bir amaç kazanımdır. A ve E seçenekleri ise dil ve kültür kazanımlarına yöneliktir. Ancak verilen etkinlik siyasi ve coğrafi farklılıklar ile ilgili bir durum içermediğinden Kullanımdan kaynaklanan dil farklılıklarını açıklar. kazanımına yönelik bir etkinliktir.

10 46. Eğitim - öğretim sürecini değerlendirmek için öğrencinin öğrenme ve öğretme sürecinde yaptığı projeler, ödevler, sunular vb. çalışmalar dikkate alınır. Süreçte değerlendirmeye yönelik yapılacak çalışmalarla ilgili ana başlıklar; okumayı gözlemleme (anlatmaya bağlı metinleri okuma, öğretici metinleri okuma, şiir okuma), yazmayı gözlemleme (şiir yazma, öğretici metin yazma, sanat metinleri yazma), anlamayı gözlemleme (metni anlama), metin inceleme ve yorumlamayı gözlemlemedir. Doğru - yanlış testleri ise süreci değil, sonucu değerlendirmeye yöneliktir. 47. Öğretim programında belirtildiği şekli ile problem çözme becerisinin alt becerileri şunlardır: Problemi anlayarak uygun şekilde çözmek için planlama yapar, işlemler sırasındaki çalışmaları gözlemler, gerektiğinde stratejileri ve planları değiştirir, yöntemleri sınar, çözüm aşamasında elde edilen verileri ve bilgileri değerlendirir, çözümün anlam ve değerini ortaya koyar, yeni problemleri fark eder konu, tema ve olayı doğrulayan mantıksal sıralamayı yapar, temel düşünceyi destekleyen yardımcı düşünceleri sıralar, olaylar ve kavramlar arasındaki ilişkileri ortaya koyarak neden-sonuç ilişkisini açıklar, kavram ve olguların sosyal yönünü belirler, metni meydana getiren unsurlar arasındaki ilişkiyi belirler; olay, mekân ve kişi arasındaki ilişkiyi belirler, yapı - tema arasındaki ilişkiyi açıklar, söz ve söz öbeklerinin metinde kazandıkları anlam değerlerini belirler, söz ve söz öbeklerinin metinde yüklendikleri duygu değerlerini belirler, metni meydana getiren parçalar arasındaki ilişkiyi belirler, olay örgüsünden yola çıkarak metnin temasını bulur, metindeki cümleleri kullanarak bilgileri birleştirir, parçadan hareketle ulaşılabilecek yargıları bulur, metinde kurmaca olanla olmayanı belirler, metnin yazılış amacını belirler, bir metni hangi yönlerden inceleyeceğini belirler, metni değerlendirerek genel bir yargıya varır, bir cümlede veya metinde bırakılan boşlukları uygun şekilde tamamlar.

11 48. Dil ve anlatım dersinde ölçme ve değerlendirme tabloda verilen amaçlarla yapılarak öğrencilerin gelişimine katkı sağlamaya yönelik olmalıdır. Böylece öğrencilerin öğrenme süreçleri izlenerek gerektiğinde kullanılan eğitim etkinlikleri zenginleştirilmelidir. Bu süreçte öğretmen, varsa öğrencilerin eksikliklerini belirlemeli; onları program doğrultusunda gerekli becerileri kazanmaya ve geliştirmeye özendirmelidir. Bunun için öğretmen, birkaç aracı birlikte kullanarak ölçme ve değerlendirme yapmalıdır. Tartışma, yazma, okuma, performans görevleri ve sunular öğrenci hakkında bilgi edinmenin yollarındandır. Ancak bunlardan hiçbiri tek başına yeterli değildir. Ayrıca öz değerlendirme çağdaş ölçme ve değerlendirme yöntemleri arasında önemli bir yer tutar. Verilen tablodaki kriterlere bakıldığında bireyin ağzından yapılan konuşmalardır. O hâlde bu tablo bir öz değerlendirme formudur. 49. Öğretim programına göre dinlenecek / izlenecek materyallerde bulunması gereken özellikler şunlardır: Türk millî eğitiminin genel amaçlarına ve temel ilkelerine uygun olmalıdır; millî, kültürel ve ahlaki değerlere, milletimizin bölünmez bütünlüğüne aykırı unsurlar yer almamalıdır; siyasi kutuplaşmalara ve ayrımcılığa yol açacak bölücü, yıkıcı ve ideolojik ifadeler yer almamalıdır; öğrencilerin sosyal, zihinsel, psikolojik gelişimini olumsuz yönde etkileyebilecek cinsellik, karamsarlık, şiddet vb. ögeler yer almamalıdır; insan hak ve özgürlüklerine, insani değerlere aykırı ögeler yer almamalıdır; dersin amaçları ile kazanımlarını gerçekleştirecek nitelikte olmalıdır, öğrencilerin ilgi alanlarına ve seviyesine uygun olmalıdır; işlenecek süreye uygun uzunlukta olmalıdır, Türkçenin anlatım zenginliklerini ve güzelliklerini yansıtmalıdır; dinleme metinlerinde, metnin özünü ve anlam bütünlüğünü bozmamak kaydıyla kısaltma ya da düzenlemeye gidilebilir, düzenleme sırasında metne cümle ya da paragraf düzeyinde ekleme yapılamaz; öğrencilerin dil zevkini ve bilincini geliştirecek, hayal dünyalarını zenginleştirecek nitelikte olmalıdır; öğrencinin kişisel gelişimine katkıda bulunacak ve onlara estetik bir duyarlılık kazandıracak nitelikte olmalıdır. Aynı temada birden fazla dinleme/izleme materyaline yer verilebilir ancak bunların türleri farklı olmalıdır.

12 50. Anlatım yöntemi, öğretmenlerin sıklıkla kullandığı, öğretmen merkezli, işiterek öğrenme temelli, sunuş yoluyla öğretim stratejisinde çoğunlukla tercih edilen yöntemdir. Duygusal yönü ağırlıklı olan dinleyicilerin motivasyonlarını arttırmak için yapılan konuşmalar, nutuk tekniği olarak adlandırılır.