İTALYA ÇALIŞMA ZİYARETİ ZİYARET RAPORU. Genel Sekreter Yardımcısı, Yargıtay. Arabuluculuk Daire Başkanlığı Tetkik Hakimi

Transkript

1 ZİYARETE KATILANLAR İTALYA ÇALIŞMA ZİYARETİ ZİYARET RAPORU Musa Heybet Feyzullah Taşkın Ekrem Çetintürk Mustafa Saldırım Hakan Öztatar İsmail Nacak Kürşat Karacabey Yurdagül Gündoğan Mehmet Turgay Bilge Alper Bulur Özlem Demirel Cook Micol Eminente Müsteşar Yardımcısı Hukuk İşleri Genel Müdürü Kanunlar Genel Müdürü Genel Sekreter Yardımcısı, Yargıtay Arabuluculuk Daire Başkanı Arabuluculuk Daire Başkanlığı Tetkik Hakimi TBB Yönetim Kurulu Üyesi ve Arabuluculuk Kurulu Üyesi TBB Yönetim Kurulu Üyesi ve Arabuluculuk Kurulu Üyesi Avukat ve Arabuluculuk Kurulu Üyesi Ulusal Uzman Avrupa Konseyi Ankara Avrupa Konseyi Strazburg ZİYARET TARİHİ VE YERİ Ekim 2015 İtalya, Roma. ZİYARETİN AMACI Türkiye ve İtalya arasında yargı alanında işbirliğini geliştirmek, İtalya hukuk sistemini ve zorunlu arabuluculuk uygulamalarını yerinde görmek amacıyla Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Sisteminin Geliştirilmesi Projesi kapsamında Roma'ya çalışma ziyareti yapılmıştır. ZİYARETİN KONUSU İtalya Adalet Bakanlığı, İtalya Anayasa Mahkemesi, İtalya Yargıtay Başkanlığı, İtalya Ulusal Baro Konseyi ve İtalya AUÇ Merkezine yapılan ziyaretlerde, konusunda uzman kişiler tarafından arabuluculuk mevzuatı, zorunlu arabuluculuk, ihtiyari arabuluculuk, hakimin teşviki ile arabuluculuk, arabulucuların eğitimi, arabuluculuk merkezleri hakkında bilgi alış verişinde bulunuldu.

2 ZİYARET GÜNDEMİ İtalya AUÇ Merkezi Tarih: 20 Ekim 2015 Salı Saat: İtalya AUÇ Merkezi CEOsu Leonardo D'Urso, Merkezin 1998 yılında kurulduğunu, İtalya'da 17 ayrı yerde şubesinin bulunduğunu, yılda 5000 arabuluculuk faaliyetinin Merkez bünyesinde görüldüğünü, listelerinde çeşitli ülke vatandaşlarının da yer aldığı 100 arabulucunun görev yaptığını ifade etti. Üç faaliyet alanlarının bulunduğunu, bunlardan ilkinin arabuluculuk faaliyeti yürütmek olduğunu, bir diğer faaliyet alanlarının eğitim alanı olduğunu, şu ana kadar arabulucuya eğitim verdiklerini, bu eğitimlerin bir kısmının ülke dışında verilen eğitimler olduğunu belirtti. Üçüncü faaliyet alanlarının ise uluslararası projeler olduğunu açıkladı. İtalya arabuluculuk modelinin 2 yıllık bir model olduğunu, 2014 yılında arabuluculuk uygulamasının yapıldığını belirtti. İtalya'da yıllık 4 milyonu yeni açılan olmak üzere 5 milyon derdest dava olduğunu ifade etti. Yıllık arabuluculuk uygulamalarının %84 'ünün zorunlu arabuluculuk, %10'unun ihtiyari arabuluculuk,% 4,5 Hakimin göndermesi ile arabuluculuk olduğunu, 2010 yılı öncesinde ihtiyari arabuluculuğun olduğunu ve yılları arasında çözülen uyuşmazlığın 2000 in altında olduğu, bunun nedeninin yeterli kültürün oluşmaması ve avukatların dava açmayı tercih etmeleri nedenine bağlı olduğunu söyledi. İhtiyari arabuluculuğun istenilen düzeyde işlememesi ve dava sayılarındaki hızlı artış nedeniyle zorunlu arabuluculuk uygulamasına başlanıldığını, 2010 yılında düzenlenen yasaya göre taraflar arabuluculuk süreci için yalnız ilk oturuma değil tüm arabuluculuk oturumlarına katılmasının düzenlendiğini ve sürecin tüm ücretinin taraflardan alındığını, 2012 yılına gelindiğinde Barolar tarafından yasanın Anayasaya aykırılığı gerekçesi ile Anayasa Mahkemesine gidildiğini ve Anayasa Mahkemesi tarafından hükümetin 28/2010 sayılı KHK'yı hazırlarken yetki aşımı yaptığı gerekçesi ile yasayının iptaline karar verdiğini ve arabuluculuğun tekrar gönüllü olduğunu, gönüllü olması nedeniyle arabuluculuğa başvuru sayıları tekrardan dip seviyelere gerilediği, 2013 yılında Hükümet tarafından İtalya Barolar Birliği ile birlikte yeni bir arabuluculuk modeli düzenlendiğini ve bu modelde arabuluculuk sürecinin ilk oturumunun zorunlu olduğunu ve sonrasında tarafların iradeleri ile süreci yürütebileceklerinin düzenlendiğini, sonuç olarak bu durumda arabuluculuk sürecinin başlatılmasının zorunlu olduğunu, ancak devam etmenin zorunlu olmadığını ifade etti. Anayasa Mahkemesinin önüne getirilen Alassini davasında zorunlu arabuluculuğun mahkemeye başvurma hakkını engelleyip engellemediği hususunda 4 koşulu aradığı 1. Arabuluculuğun taraflar için tatmin edici sonuç oluşturması, 2. Mahkemeye başvurunun engellenmemesi, 3. Arabuluculuk süreci uzayıp askıda kalmaması, 4.Zorunlu arabuluculuk taraflar için ücretsiz yada çok az bir ücretle yapılması kararı verildiği anlatıldı. İtalya arabuluculuk uygulamasında, arabuluculuk faaliyetinin belirli konularda ilk görüşme zorunluluğu olarak zorunlu arabuluculuk şeklinde gerçekleştirildiğini, ilk görüşme sürecinin 30 gün, toplam sürecin ise en fazla 90 gün içinde tamamlanması gerektiğini, genelde bu süreçte 2-3 kez görüşme yapılabildiği ancak tarafların birlikte karar vermesiyle sürenin

3 uzatılabileceğini, tarafların zorunlu olan ilk görüşme toplantısına avukatları ile katılmalarının zorunlu olduğunu, tüketici konularında avukat olmadan da katılabileceğini, ailenin toplam gelirinin Avro yu geçmemesi şartıyla, mahkemede adli yardımdan yararlanabilmeye paralel olarak arabuluculuk sürecinde de adli yardımdan yararlanılabildiğini ifade etti. Bu hâli ile ilk görüşme toplantısına katılımın zorunlu olmasının yargılama bakımından bir dava şartı olarak kabul edildiğini, tarafların ilk görüşme toplantısına katılmak için 40'ar avro ödeme yapmalarının gerektiğini belirtti. Bu rakamın avronun üzerindeki uyuşmazlıklarda 80'er avro olarak ödendiğini ifade etti. Bu ödemelerin, sekreterya hizmetlerinin yürütülebilmesi ve ilk görüşmenin sağlanabilmesi için arabuluculuk kurumuna yapıldığını, arabuluculuk ücretlerinin de yine arabulucunun bağlı bulunduğu arabuluculuk kurumuna ödendiğini ve kurumun iç sözleşmesi gereğince arabuluculara ödeme yapıldığını açıkladı. İtalya'da Adalet Bakanlığı tarafından akredite edilmiş arabulucunun bulunduğunu, 616 özel arabuluculuk merkezi olmak üzere 900 arabuluculuk merkezi bulunduğunu, özel arabuluculuk kurumları (başarı oranı 48,7) ve kamu kuruluşları arabuluculuk kurumları (ticaret odalarında- başarı oranı %46,5 ve barolar birliğinde- başarı oranı %35) olduğunu, avukatların kurdukları arabuluculuk kurumlarının adliyelerde merkez kurabildikleri ve arabulucu bulunmayan yerlerde de arabuluculuk yapabildiklerini ancak diğer kurumların böyle bir haklarının bulunmadığını, arabuluculuk merkezlerinin kendilerine bağlı olan arabulucular listesini de yayımlayabildiklerini, denetimlerinin Adalet Bakanlığı tarafından yapıldığını, 1 arabulucunun en fazla 5 arabuluculuk merkezinin listesinde yer alabileceğini ancak en az bir arabuluculuk kurumuna bağlı olması gerektiğini, Adalet Bakanlığı'nın arabuluculuk kurumlarını listesini, eğitim veren kurumların listesini, arabulucuların listesini, eğitim veren eğitmenlerin listesini sitesinde yayınladığını, arabulucuların %70-80'inin avukatlardan oluştuğunu ifade etti. Arabuluculuk sürecinde davacı, mahkemenin yargılama yetkisinin bulunduğu alanda faaliyet gösteren bir arabuluculuk kurumunu seçip karşı tarafa bildirdiğini, ancak taraf vekilinin kendi çalıştığı arabuluculuk kurumuna başvuramadığını, seçilen kurumun arabulucuyu belirlediğini, arabuluculuk görüşmeleri arabulucunun ofisinde yapılamadığını, %99 oranında arabuluculuk kurumunda gerçekleştirildiğini, taraflar arasında uzak mesafe bulunması halinde video konferans yöntemiyle görüşme sağlanabildiğini, süreç öncesinde arabulucunun tarafsızlık antlaşması imzaladığını, arabuluculuk sürecinin gizli olduğunu, arabulucunun sürecin sonunda taraflara öneride bulunduğunu, anlaşma sağlanamadığında bu önerinin davaya bakmakla görevli hakime iletildiğini, önerilen teklifin davada çıkan kararla bağlantısı oranınca, hakim, arabulucunun önerisini kabul etmeyen tarafa davayı kazanmış olması halinde dahi yargılama giderlerinin tümünü veya bir kısmını ödemeye mahkum edebildiğini, arabuluculuk sürecinin sonunda anlaşmaya varılması halinde anlaşmanın tüm taraflarca imzalanması halinde ilam niteliğini kazandığını, taraf avukatlarının imzalarının bulunmaması halinde belgenin mahkeme başkanı tarafından imzalanması gerektiğini, avukatların imzalarının belgenin emredici hukuk kurallarına uygun olduğunun garantisi olduğunu ve sürecin bu şekilde devam ettiğini söyledi.

4 Arabuluculuk evraklarının hiçbirisi için harç ödenmediğini, tarafların başarı ile sonuçlanan uyuşmazlıklarda 500 Avro, başarısızlık ile sonuçlanan uyuşmazlıklarda 250 Avro'yu vergilerinden düşebildiklerini ifade etti. Avukatlar zorunlu arabuluculuk kapsamında olmayan konularla ilgili olarak önlerine gelen her uyuşmazlıkta müvekkillerini arabuluculuk konusunda bilgilendirdiğini yazılı olarak göstermek zorunda olduğu anlatıldı. Aynı zamanda hem avukatlık hem de arabuluculuk mesleğini icra edenlerin, avukat olarak kendi müvekkillerini, listesinde arabulucu olarak yer aldıkları merkezlere yönlendiremediklerini ifade etti. İtalya'da arabulucuların taraflara çözüm önerisi de sunabildiği değerlendirici arabuluculuk sisteminin uygulandığını açıkladı. İtalya'da Adalet Bakanlığı tarafından, arabulucuların, arabuluculuk merkezlerinin, eğitim kurumlarının ve eğiticilerin akredite edildiğini ifade etti. Eğitimlerin içeriğinin mevzuat, iletişim, müzakere ve arabuluculuk konularını kapsadığı; eğitimde katılımcı sayısının en fazla 30 kişi olması gerektiği belirtildi. Monica De Rita-Ticaret Odası Tahkim Kurumu görevlisi Yukarıdaki açıklamalara ek olarak ticaret odalarında kurulan arabuluculuk kurumlarındaki arabulucuların, tarafların kendi kararlarını kendilerinin buldukları çözüm tiplerinde, çözümün taraflarca daha kabul edilebilir olduğunu, bu nedenle öneri getiremediklerini, her Kasım ayının 2. haftasının arabuluculuk haftası olarak kutlandığını, bu hafta da her ticaret odasının bir uyuşmazlığını arabuluculuk yoluna gönderdiğini, 3 yıllık üniversite mezunu olan ve 50 saatlik eğitim alan herkesin arabulucu olabildiğini, avukatların ise bu eğitimi almadan da arabulucu olabildikleri, teamül olarak ise avukatların en az 16 saatlik eğitim almalarının beklendiğini ifade etti. İtalya Ulusal Baro Konseyi Tarih: 21 Ekim 2015 Çarşamba Saat: İtalya Ulusal Baro Konseyi Uluslararası İnsan Hakları Komisyonu ve Akdeniz Ülkeleri Komisyonu Koordinatörü Francesco Caia ve Devamlı Profesyonel Gelişim Komisyonu Koordinatörü Francesca Sorbi, bazı uyuşmazlıklar bakımından arabuluculuk sürecinde ilk görüşme zorunluluğu bulunduğunu, ilk görüşmeye tarafların avukatları ile katılmasının da zorunlu olduğunu, ekonomik durumu iyi olmayan kişilerin belirli şartları taşıyor olması durumunda adli yardım sisteminden yararlanabildiğini, yargılama süreci için öngörülen adli yardım sisteminin arabuluculuk süreci için de geçerli olduğunu, arabuluculuk süreci için ayrı bir adli yardım kalemi ayrılmadığını, ekonomik durumu iyi olmayanlar için avukatın Ulusal Baro Konseyi tarafından atandığını belirtti. İtalya'da arabulucu olmak isteyenlerin 50 saatlik bir eğitim almaları gerektiğini, ancak avukatların bu eğitimi almadan arabulucu olmak için Adalet Bakanlığına başvurup akredite

5 edilebildiklerini söyledi. Bununla birlikte, avukatların baroların merkezlerinin listelerinde yer alabilmeleri için baroların avukatlar için de saatlik bir eğitimi şart koştuğunu belirtti. Arabuluculuğun zorunlu olduğu alanların mevcut derdest dosya sayısının %8'ine denk geldiğini ifade etmiştir. İtalya'da avukatların uzlaşma sağlama yetkilerinin bulunduğunu, iki tarafın avukatları ile birlikte arabuluculuk anlaşma belgesini imzaladıkları takdirde, arabuluculuk anlaşma belgesinin icra edilebilir bir belge hâline geldiğini, bu durumda ayrıca mahkemeden icra edilebilirlik şerhi alınması uygulamasının olmadığını açıkladılar. Bu çerçevede İtalya'da, icra edilebilirlik bakımından uyuşmazlığın arabuluculuğa elverişliliği ve kamu düzenine uygunluğu denetiminin avukatlar tarafından yapıldığı, bu durumun avukatın görevini özenle yerine getirmesi yükümlülüğü çerçevesinde değerlendirildiği belirtildi. İtalya Adalet Bakanlığı Tarih: 21 Ekim 2015 Çarşamba Saat: Adalet Bakanlığı İstatistik Genel Müdürü Fabio Bartolomeo (İstatistik Genel Müdürü) ve Yasa Ofisi Hâkimi Giancarlo Triscari (Arabuluculuk Sorumlusu) İtalya'da uzlaşma kültürünün oluşması için zorunlu arabuluculuğun empoze edilmesi gerektiğini düşündüklerini, bu nedenle 4 yıl süre ile zorunlu arabuluculuk uygulaması getirdiklerini, 4 yılın sonunda Eylül 2017'de durumun tekrar değerlendirilerek ya zorunlu arabuluculuğun kaldırılmasına ya da kapsamının genişletilmesine karar verileceğini, şuan arabuluculuğun en başarılı olduğu konuların başında aile, miras, mülkiyet konularının geldiğini, hakimlerin önlerine gelen davaların %9 unu arabuluculuğa gönderdiğini belirtti. Arabuluculuğun çözüldüğü en yaygın uyuşmazlık değerleri Avro civarında olduğu, Avro Avro arasındaki uyuşmazlıklardaki başarının da memnun edici düzeyde olduğu istatistikleri açıkladı. İtalya'da ortalama dava çözülme süresinin 844 gün olduğu, arabuluculuk sürecinde ise, 2012 yılında 65 gün, 2013 yılında 82 gün, 2014 yılında 83 gün, 2015 yılında 98 gün olduğu belirtilmiştir. Zorunlu arabuluculuk sürecinde taraflarca ilk oturumda ödenecek ücret; Avro ya kadar olan uyuşmazlıklarda 40 Avro+KDV, 'den fazla olan uyuşmazlıklarda 80 Avro+KDV olduğu, bu ücretlerin yapılacak ilk oturum için gerekli masrafları karşılamak üzere verildiği, arabulucunun alacağı ücret için ise Bakanlığın bir tarife yayınladığı, bu tarifeye göre 65 Avro ile 9200 Avro arasında ücret alabildikleri, ilk toplantı için ise arabulucular her hangi bir ücret almayıp alınan 40 ve 80 Avroluk ücretin ilk toplantı masraflarını karşılamak için alındığı bilgisi verilmiştir. Dott Giancarlo Triscari: Arabuluculuk Sorumlusu 2010/28 sayılı KHK ya göre 4 farklı arabuluculuk sistemi öngörüldüğü, bunların; 1. Gönüllü arabuluculuk

6 2.Zorunlu arabuluculuk 3.Sözleşme uyarınca arabuluculuk 4. Hakim önerisi üzerine yapılan arabuluculuk olduğu, bu sistemlerden olan zorunlu arabuluculuk sistemi, dava açmak isteyen kimseler için bir basamak durumunda olduğu, dava açmak isteyen kişi, zorunlu arabuluculuğun söz konusu olduğu durumlarda arabuluculuk sürecini yürütmeden dava açması halinde davanın görülemeyeceği, arabuluculuk sürecinde geçirilen sürelerin zamanaşımı hesaplamasında dikkate alınmadığı, zorunlu arabuluculuk uygulaması dışında, dava sırasında hâkimlerin de tarafları arabuluculuğa teşvik edebildiğini ve yönlendirebildiğini; hâkimin bu teşvik ve yönlendirme sırasında, kendi mahkemesinde bakmak zorunda olduğu iş sayısı ve uyuşmazlığın niteliği gibi birçok kıstası bir arada değerlendirerek gerekçeli bir karar oluşturduğunu ifade etti. Zorunlu arabuluculuk müzakerelerinin her aşamasında avukat bulunmasının gerekli olduğu, avukat olmadığı takdirde bu anlaşmanın mahkeme önünde yapılması gerektiği anlatıldı. Dott. Adele Verde: Arabuluculuk Prosedürü ve Denetim Sorumlusu Zorunlu arabuluculuk sisteminin Adalet Bakanlığı'na akredite edilen arabuluculuk merkezleri üzerinden yürütüldüğünü açıkladı. Arabuluculuk merkezlerinin akredite edilebilmesi şartları arasında, avro sermayeye sahip olmaları, avroluk tazminat ödeyebilme kabiliyetlerinin bulunması, en az 2 şehirde merkez/şubesinin bulunması, en az 5 arabulucuya sahip olunması, 2 yıl içinde en az 10 arabuluculuk faaliyetini yürütebilmiş olmaları ve disiplin cezası almamış olmaları gibi kriterler bulunduğunu, hukukçuların oluşturdukları Kamu kuruluşları niteliğindeki ve hakimlerin bulunduğu arabuluculuk merkezleri için diğer arabuluculuk merkezlerine nazaran ek avantajlar sunulduğunu, örneğin adliyelerde yer verilebildiğini ifade etti. Arabuluculuk merkezleri ve arabulucuların müfettişler aracılığıyla denetlendiği, denetimlerde bir aksaklık tespit edildiğinde sicilden silme kararı alabildikleri veya vahim olaylarda farklı cezalar ön görebildikleri, örneğin istatistiki bilgi vermemenin kayıttan silinme cezasını gerektirdiği, 2 yıl içinde 10 arabuluculuk uygulamasının yapılmamasında yine sicilden çıkarılabildiği anlatıldı. Zorunlu arabuluculuk uygulamaları çerçevesinde arabulucu atandığında bir tarafsızlık beyannamesi düzenlendiğini, ilk görüşmeye geçerli bir mazereti bulunmadan katılmayan tarafın davayı kazansa bile yargılama giderlerine mahkûm olduğunu söyledi. Arabuluculuk sürecinin kolaylaştırıcı ve değerlendirici arabuluculuk olmak üzere ikiye ayrıldığı, değerlendirici arabuluculukta arabulucu bir öneri getirdiği, bu önerinin 7 gün içinde taraflarca kabul edilmesi gerektiği, kabul edilmediği takdirde mahkemenin öneriyi uygun bulması halinde, öneriyi kabul etmeyen tarafın davayı kazanması halinde dahi yargılama giderlerine mahkum edilebildiği belirtildi.

7 Arabuluculuk süreci anlaşmayla sonuçlandığı takdirde vergi kolaylıkları öngörüldüğünü, örneğin gayrimenkul ile ilgili bir uyuşmazlıkta, anlaşma ile çözülmesi halinde bir kısım vergiler düşürülebileceği gibi hiç alınmayabileceğini ifade ettiler. Hakimin, özellikle ihtilafın doğası gereği aile içi ihtilaflarda mahremiyetin bulunmasında, bir alacak davasında borçlu olan tarafın kısmi ödeme yapması durumunda, tarafların iradelerinde anlaşmaya meyilli olduğu hallerde uyuşmazlıkları arabulucuya yönlendirdiği, zorunlu arabuluculuktan sonra aşamada ise mahkemede tarafları dinleyen hakimin tarafları yeniden arabuluculuğa yönlendirebileceği, bu durumda hakimin tarafları neden arabulucuya göndermeye karar verdiği, olayın hangi özelliği nedeniyle yönlendirdiği, neden arabuluculuk fikri oluştuğu açıklamasında bulunduğunu izah etmiştir. İtalya-Yargıtay -22 Ekim 2015-Perşembe Saat 09:30-12:30 İlk defa zorunlu arabuluculuğun 2010/28 Sayılı Kanun Hükmündeki Kararname ile düzenlendiğini ve zorunlu arabuluculuk müessesesini Anayasaya uygun hale getirmek için bu KHK'da 2013 yılında değişiklik yapıldığını, zorunlu arabuluculuk konuları belirlenirken insan ilişkilerinin sık yaşandığı, uzun süren ilişkileri etkileyen uyuşmazlıkların olduğu, miras, mal paylaşımı, bina yönetimi banka ve sigortacılılık sözleşmeleri, komşuluk hukuku alanındaki konular, sağlık konuları olmasına özen gösterildiğini, 2010/28 sayılı KHK'nın 5. Maddesinin zorunlu arabuluculuk müzakerelerine konu olan uyuşmazlıkları, 14. Maddesi de arabulucuların özen yükümlülüklerini düzenlediği ifade edilmiştir. Arabulucuların, arabuluculuk kurumları tarafından seçilebildiklerini, 3 yıllık üniversite mezunu olma şartının bulunduğunu, arabuluculuk kurumları tarafından 50 saatlik eğitime tabi tutulduklarını ve hukukçu olup olmadığına bakmaksızın arabulucu olabilmesine izin verildiklerini söyledi. Arabuluculuk sürecinde tarafların vardıkları anlaşmanın emredici kanun hükümlerine uygun olması, kamu düzenine aykırı bir durum içermemesinin gerektiğini, anlaşma sağlandıktan sonra taraflar ve vekillerince imzalandığını ve bu belge imzalanmayla birlikte icra edilebilir bir belge haline geldiğini, bu belgeye karşı herhangi bir kanun yoluna gidilemediğini, kamu düzeni ve icra edilebilir kabiliyeti incelemesinin belgeyi imzalayan avukatlar tarafından yapıldığını ifade etti.

8 Uyuşmazlığın çözümü için tarafların arabuluculuk kurumlarına başvurduklarını, arabuluculuk sürecinde taraflar anlaşamazlarsa, başvurulan arabuluculuk kurumunun bir tutanakla bu durumu belgelendirdiğini, bunun üzerine mahkemelerde dava aşamasına devam edilebildiğini, zorunlu arabuluculuğun haiz olduğu konularda arabuluculuk sürecini başlatmadan mahkeme önüne gelinmesi halinde ise, hâkimin taraflara arabuluculuk sürecini başlatmaları için bir süre verdiğini ve duruşmayı ertelediğini, tarafların bu süre içinde uyuşmazlıklarını arabuluculuğa taşımak zorunda olduklarını, eğer taraflara verilen bu süre içinde arabuluculuk sürecine başlanılmamış ise hâkimin davanın görülemez olduğuna ilişkin bir karar verdiğini söylemiştir. Zorunlu arabuluculuk görüşmelerine taraflardan birisi katılmamış ise, mahkemece yapılan yargılamanın sonunda, görüşmelere katılmayan taraf, davayı kazanmış olsa dahi hakimin takdirine göre yargılama giderlerine mahkum edilebileceğini, yine aynı şekilde arabulucu tarafından arabuluculuk süreci sonunda taraflar için bir anlaşma önerisi sunması halinde, anlaşma teklifi ile mahkemenin verdiği karar ilişkisine göre, mahkeme masraflarını, arabulucunun önerisini kabul etmeyen tarafın aleyhine hükmedilebileceğini ifade etmiştir. Zorunlu arabuluculuk uygulamaları haricindeki hallerde, dosya istinaf mahkemesinin önüne gelmiş olsa dahi, hâkim davanın arabuluculuk ile çözülmeye müsait bir dava olduğu kanısına varırsa tarafları arabuluculuğa yönlendirebileceğini, bahsedilen bu yönlendirmenin güçlü bir yönlendirme olduğunu söyledi. İtalya Anayasa Mahkemesi Tarih: 23 Ekim 2015 Cuma Saat: İtalya Anayasa Mahkemesi Başkan Vekili Giorgo Lattanzi, 2010 tarihli zorunlu arabuluculuk uygulaması getirilen KHK'nın zorunlu arabuluculuğun ücretli olması ve eşitliğe aykırı olması, arabulucuların niteliği ve arabuluculuk sürecinin belirsizliği gibi aykırılıklar sebebiyle ile iptalinin istendiğini; ancak, Anayasa Mahkemesinin 2010 tarihli KHK'yı "yetki aşımı" nedeniyle iptal ettiğini ve esasına girilmediğini, bu çerçevede henüz İtalya Anayasası m. 24 çerçevesinde hak arama özgürlüğü anlamında bir değerlendirme yapılmadığını belirtti. Mario Rosario Marelli: Yukarıda açıklanan hususlara ek olarak Anayasa mahkemesinin "yetki aşımı" kararı üzerine, hükümet tarafından usule ilişkin aykırılıkları dikkate alarak 2010/28 sayılı KHK'da değişiklik yapıldığını ifade etmiştir.. Tomaso Epidendio: Zorunlu arabuluculuk düzenlemesinin Anayasaya aykırılık hususundaki hükümetin yetki aşımı incelemesi sonrasında, Hükümet Avrupa Adalet Divanı kararları ve Anayasa mahkemesinin verdiği önceki kararı nazara alarak yeni bir düzenleme yaptığını,

9 Avrupa Adalet Divanının 2010 yılındaki kararına göre zorunlu arabuluculuk uygulamasının getirilmesine belirli koşullara göre izin verildiğini, Adalet Divanı Kararı'na göre; 1-Zorunlu arabuluculukta alınacak olan kararların tarafları tatmin edici olması 2-Arabuluculuk sürecinin mahkemeye erişimi kısıtlayacak şekilde aşırı uzun olmaması, 3-Arabuluculuk süreci sonrasında taraflar isterlerse mahkemeye gidebilmeli, 4- Arabuluculuk süreci her iki taraf için ağır maliyetler getirmemeli, şeklinde koşullarının bulunduğunu, Bu karar dikkate alınarak hazırlanan yeni hükümet düzenlemesinde hâkimin arabuluculuğun zorunlu olmadığı konularda etkin yönlendirme yapabilmesi konusunun, arabuluculuk sürecinin 3 ay içerisinde bitirilmesinin, Arabulucunun görüşme sonunda görüşünü açıklamasına izin verilmesinin düzenlendiğini, bu izne göre arabulucunun, sürecin sonunda taraflara bir öneri sunduğunu, tarafların arabulucunun sunmuş olduğu bu öneriyi kabul etmemesi durumunda, sürecin mahkemede devam ettiğini, hâkimin davanın sonunda arabulucunun önerisi yönünde karar vermesi halinde, öneriyi kabul etmeyen tarafın yargılama masraflarının tümünü ödemeye mahkûm edilme gibi müeyyideler ile karşılaşabileceğini söylemiştir.. Bununla birlikte 2000/276 sayılı iş uyuşmazlıklarında zorunlu uzlaşma prosedürünü düzenleyen Kanun'un anayasa aykırılık iddiası ile Anayasa Mahkemesi'nin önüne geldiğini, ancak, Anayasa Mahkemesi'nin söz konusu Kanunu anayasaya aykırı bulmayarak iptal kararı vermediğini belirtiler tarihli zorunlu arabuluculuğu tekrar düzenleyen yeni Kanun'un ise henüz anayasaya aykırılık iddiası ile Anayasa Mahkemesi'nin önüne gelmediğini ifade ettiler. İsmail NACAK Alper BULUR