TÜRK MEDENÎ KANUNU ve YÜRÜRLÜK KANUNU

Transkript

1 Prof. Dr. Saibe OKTAY ÖZDEM R. Ü. Hukuk Fakültesi Ö retim Üyesi Prof. Dr. Gülçin ELÇ N GRASS NGER. Ü. Hukuk Fakültesi Ö retim Üyesi TÜRK MEDENÎ KANUNU ve YÜRÜRLÜK KANUNU TÜRK BORÇLAR KANUNU ve YÜRÜRLÜK KANUNU 4. Baskı 2014

2 Yayın No : 3148 Hukuk Dizisi : Bası - Eylül İSTANBUL 2. Bası - Ağustos İSTANBUL 3. Bası - Ağustos İSTANBUL 4. Bası - Eylül İSTANBUL ISBN Cop yright Bu ki ta bın bu basısı için Tür ki ye de ki ya yın hak la rı BE TA Ba sım Ya yım Da ğı tım A.Ş. ye ait tir. Her hak kı sak lı dır. Hiç bir bö lü mü ve pa rag ra fı kıs men ve ya ta ma men ya da özet ha lin de, fo to ko pi, fak si mi le ve ya baş ka herhan gi bir şe kil de ço ğal tı la maz, da ğı tı la maz. Nor mal öl çü yü aşan ik ti bas lar ya pı la maz. Nor mal ve ka nu nî ik ti bas lar da kay nak göste ril me si zo run lu dur. Dizgi Baskı - Cilt Kapak Tasarım : Beta Basım A.Ş. : Pasifik Ofset Cihangir Mah. Güvercin Cad. No: 3 Baha İş Merkezi A Blok Avcılar / İst. Tel: (0212) (Sertifika No ) : Gülgonca Çarpık Beta BASIM YAYIM DAĞITIM A.Ş. (Sertifika No ) Narlıbahçe Sokak Damga Binası No: 11 Cağaloğlu - İSTANBUL Tel : (0-212) Fax: (0-212)

3 III 4. BASIYA ÖNSÖZ Özellikle Hukuk Fakültelerinde okuyan öğrencilerin ihtiyaçlarına dönük olarak hazırladığımız bu kanunun üçüncü basısı Borçlar Kanunu değişeceği için sadece Medeni Kanundan müteşekkil olarak hazırlanıp 2012 yılında ayrı bir Borçlar Kanunu çıkarılmıştı. Dördüncü basıda ilk tasarladığımız gibi her iki kanununa birlikte yer verilmektedir. Öğrencilerimize yararlı olacağı düşüncesiyle madde altlarında gerek eski kanun madde numaraları, gerekse de kaynak kanunumuz İsviçre Medeni ve Borçlar Kanunları nın madde numaraları verilmiş ve her madde altında ilgili Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararlarının tarihleri ile kararların kısa özetleri yazılmıştır. Yine kullanıcılar için kolaylaştırıcı olacağı düşüncesiyle kitabın sonunda eski Medeni Kanun ve Borçlar Kanunu ile yeni Türk Medeni Kanunun ve Türk Borçlar Kanunu nun karşılaştırmalı madde listesine ve kavram indeksine yer vermeyi de uygun gördük. Belirtelim ki 4721 sy. Türk Medeni Kanunun kabul edilişinden sonra yaklaşık on iki yıllık, 6098 sy. Türk Borçlar Kanunu nun kabul edilişinden ise iki yıllık bir süre geçmiştir. Kısa sayılabilecek bu sürelerde dahi her iki kanunda da bir takım değişiklikler yapılmıştır. İsviçre Medeni Kanunu nda ve Borçlar Kanunu nda bugünkü kanunumuza yansımış hükümlere göre farklı veya sonradan değiştirilmiş hükümler vardır. Kanuna değişiklik taşıyan metinler işlenmiş, ilgili madde altlarında da hem İsviçre, hem de Türk Medeni ve Türk Borçlar Kanunlarında değişiklik yapan kanunların tarihleri verilmiştir. Tüm bu çalışmaları yapan kürsümüzün değerli mensupları Sayın Yard. Doç. Dr. Cahit Günel e, Sayın Dr. Nil Karabağ Bulut a, Sayın Barış Demirsatan a teşekkür ederiz. Son baskının hazırlanmasında da öncekiler gibi emeği geçen Sayın Gülgonca Çarpık ile Gökhan Ayrancı ya ve kitabın basılmasına imkan veren Sayın Seyhan Satar a teşekkürlerimizi sunuyoruz. İstanbul, 30 Ağustos 2014 Prof. Dr. Saibe Oktay Özdemir Prof. Dr. Gülçin Elçin Grassinger

4 IV

5 V İÇİNDEKİLER TÜRK MEDENİ KANUNU BAŞLANGIÇ :... 3 Birinci Kitap KİŞİLER HUKUKU Birinci Kısım GERÇEK KİŞİLER Birinci Bölüm : Kişilik... 7 İkinci Bölüm : Kişisel Durum Sicili İkinci Kısım TÜZEL KİŞİLER Birinci Bölüm : Genel Hükümler İkinci Bölüm : Dernekler Üçüncü Bölüm : Vakıflar İkinci Kitap AİLE HUKUKU Birinci Kısım EVLİLİK HUKUKU Birinci Bölüm : Evlenme Birinci Ayırım : Nişanlılık İkinci Ayırım : Evlenme Ehliyeti ve Engelleri Üçüncü Ayırım : Evlenme Başvurusu ve Töreni Dördüncü Ayırım : Batıl Olan Evlenmeler İkinci Bölüm : Boşanma Üçüncü Bölüm : Evliliğin Genel Hükümleri Dördüncü Bölüm : Eşler Arasındaki Mal Rejimi... 66

6 VI Birinci Ayırım : Genel Hükümler İkinci Ayırım : Edinilmiş Mallara Katılma Üçüncü Ayırım : Mal Ayrılığı Dördüncü Ayırım : Paylaşmalı Mal Ayrılığı Beşinci Ayırım : Mal Ortaklığı İkinci Kısım HISIMLIK Birinci Bölüm : Soybağının Kurulması Birinci Ayırım : Genel Hükümler İkinci Ayırım : Kocanın Babalığı Üçüncü Ayırım : Tanıma ve Babalık Hükmü Dördüncü Ayırım : Evlât Edinme Beşinci Ayırım : Soybağının Hükümleri Altıncı Ayırım : Velâyet Yedinci Ayırım : Çocuk Malları İkinci Bölüm : Aile Birinci Ayırım : Nafaka Yükümlülüğü İkinci Ayırım : Ev Düzeni Üçüncü Ayırım : Aile Malları Üçüncü Kısım VESAYET Birinci Bölüm : Vesayet Düzeni Birinci Ayırım : Vesayet Organları İkinci Ayırım : Vesayeti Gerektiren Haller Üçüncü Ayırım : Yetki Dördüncü Ayırım : Vasinin Atanması Beşinci Ayırım : Kayyımlık ve Yasal Danışmanlık Altıncı Ayırım : Koruma Amacıyla Özgürlüğün Kısıtlanması İkinci Bölüm : Vesayetin Yürütülmesi Birinci Ayırım : Vasinin Görevleri İkinci Ayırım : Kayyımın Görevleri Üçüncü Ayırım : Vesayet Dairelerinin Görevleri Dördüncü Ayırım : Vesayet Organlarının Sorumluluğu Üçüncü Bölüm : Vesayetin Sona Ermesi

7 Birinci Ayırım : Vesayeti Gerektiren Hallerin Sona Ermesi İkinci Ayırım : Vasilik Görevinin Sona Ermesi Üçüncü Ayırım : Vesayetin Sona Ermesinin Sonuçları Üçüncü Kitap MİRAS HUKUKU Birinci Kısım MİRASÇILAR Birinci Bölüm : Yasal Mirasçılar İkinci Bölüm : Ölüme Bağlı Tasarruflar Birinci Ayırım : Tasarruf Ehliyeti İkinci Ayırım : Tasarruf Özgürlüğü Üçüncü Ayırım : Ölüme Bağlı Tasarrufların Çeşitleri Dördüncü Ayırım : Ölüme Bağlı Tasarrufların Şekilleri Beşinci Ayırım : Vasiyeti Yerine Getirme Görevlisi Altıncı Ayırım : Ölüme Bağlı Tasarrufların İptali ve Tenkisi Yedinci Ayırım : Miras Sözleşmesinden Doğan Davalar İkinci Kısım MİRASIN GEÇMESİ Birinci Bölüm : Mirasın Açılması İkinci Bölüm : Mirasın Geçmesinin Sonuçları Birinci Ayırım : Koruma Önlemleri İkinci Ayırım : Mirasın Kazanılması Üçüncü Ayırım : Resmi Defter Tutma Dördüncü Ayırım : Resmi Tasfiye Beşinci Ayırım : Miras Sebebiyle İstihkak Davası Üçüncü Bölüm : Mirasın Paylaşılması Birinci Ayırım : Paylaşımdan Önce Miras Ortaklığı İkinci Ayırım : Paylaşmanın Nasıl Yapılacağı Üçüncü Ayırım : Mirasta Denkleştirme Dördüncü Ayırım : Paylaşmanın Tamamlanması ve Sonucu VII

8 VIII Dördüncü Kitap EŞYA HUKUKU Birinci Kısım MÜLKİYET Birinci Bölüm : Genel Hükümler İkinci Bölüm : Taşınmaz Mülkiyeti Birinci Ayırım : Taşınmaz Mülkiyetinin Konusu, Kazanılması ve Kaybı İkinci Ayırım : Taşınmaz Mülkiyetinin İçeriği ve Kısıtlamaları Üçüncü Bölüm : Taşınır Mülkiyeti İkinci Kısım SINIRLI AYNÎ HAKLAR Birinci Bölüm : İrtifak Hakları ve Taşınmaz Yükü Birinci Ayırım : Taşınmaz Lehine İrtifak Hakkı İkinci Ayırım : İntifa Hakkı ve Diğer İrtifak Hakları Üçüncü Ayırım : Taşınmaz Yükü İkinci Bölüm : Taşınmaz Rehni Birinci Ayırım : Genel Hükümler İkinci Ayırım : İpotek Üçüncü Ayırım : İpotekli Borç Senedi ve İrat Senedi Dördüncü Ayırım : Taşınmaz Rehniyle Güvence Altına Alınan Ödünç Senetleri Üçüncü Bölüm : Taşınır Rehni Birinci Ayırım : Teslime Bağlı Rehin ve Hapis Hakkı İkinci Ayırım : Alacaklar ve Diğer Haklar Üzerinde Rehin Üçüncü Ayırım : Rehin Karşılığında Ödünç Verme İşi İle Uğraşanlar Dördüncü Ayırım : Rehinli Tahvil Üçüncü Kısım ZİLYETLİK VE TAPU SİCİLİ Birinci Bölüm : Zilyetlik İkinci Bölüm : Tapu Sicili

9 IX TÜRK MEDENİ KANUNU NUN YÜRÜRLÜĞÜ VE UYGULAMA ŞEKLİ HAKKINDA KANUN Birinci Bölüm : Genel Hükümler İkinci Bölüm : Kişiler Hukuku Üçüncü Bölüm : Aile Hukuku Dördüncü Bölüm : Miras Hukuku Beşinci Bölüm : Eşya Hukuku Altıncı Bölüm : Diğer Hükümler TÜRK BORÇLAR KANUNU BİRİNCİ KISIM GENEL HÜKÜMLER BİRİNCİ BÖLÜM BORÇ İLİŞKİSİNİN KAYNAKLARI BİRİNCİ AYIRIM SÖZLEŞMEDEN DOĞAN BORÇ İLİŞKİLERİ A. Sözleşmenin kurulması B. Sözleşmelerin şekli C. Borç tanıması D. Sözleşmelerin yorumu, muvazaalı işlemler E. Genel işlem koşulları F. Sözleşmenin içeriği G. İrade bozuklukları H. Temsil İKİNCİ AYIRIM HAKSIZ FİİLLERDEN DOĞAN BORÇ İLİŞKİLERİ A. Sorumluluk B. Kusursuz sorumluluk

10 X C. Zamanaşımı D. Yargılama ÜÇÜNCÜ AYIRIM SEBEPSİZ ZENGİNLEŞMEDEN DOĞAN BORÇ İLİŞKİLERİ A. Koşulları B. Geri vermenin kapsamı C. Geri istenememe D. Zamanaşımı İKİNCİ BÖLÜM BORÇ İLİŞKİSİNİN HÜKÜMLERİ BİRİNCİ AYIRIM BORÇLARIN İFASI A. Genel olarak B. İfa yeri C. İfa zamanı D. Ödeme E. Alacaklının temerrüdü F. Diğer ifa engelleri İKİNCİ AYIRIM BORÇLARIN İFA EDİLMEMESİNİN SONUÇLARI A. Borcun ifa edilmemesi B. Borçlunun temerrüdü ÜÇÜNCÜ AYIRIM BORÇ İLİŞKİLERİNİN ÜÇÜNCÜ KİŞİLERE ETKİSİ A. Alacaklıya halef olma B. Üçüncü kişinin fiilini üstlenme C. Üçüncü kişi yararına sözleşme

11 XI ÜÇÜNCÜ BÖLÜM BORÇLARIN VE BORÇ İLİŞKİLERİNİN SONA ERMESİ, ZAMANAŞIMI BİRİNCİ AYIRIM SONA ERME HÂLLERİ A. Asıl borca bağlı hak ve borçların sona ermesi B. İbra C. Yenileme D. Birleşme E. İfa imkânsızlığı F. Takas İKİNCİ AYIRIM ZAMANAŞIMI A. Süreler B. Bağlı alacaklarda zamanaşımı C. Zamanaşımının durması D. Zamanaşımının kesilmesi E. Davanın reddinde ek süre F. Taşınır rehni ile güvenceye bağlanmış alacakta G. Zamanaşımından feragat H. İleri sürülmesi DÖRDÜNCÜ BÖLÜM BORÇ İLİŞKİLERİNDE ÖZEL DURUMLAR BİRİNCİ AYIRIM TESELSÜL A. Müteselsil borçluluk B. Müteselsil alacaklılık İKİNCİ AYIRIM KOŞULLAR A. Geciktirici koşul B. Bozucu koşul C. Ortak hükümler

12 XII ÜÇÜNCÜ AYIRIM BAĞLANMA PARASI, CAYMA PARASI VE CEZA KOŞULU A. Bağlanma parası B. Cayma parası C. Ceza koşulu BEŞİNCİ BÖLÜM BORÇ İLİŞKİLERİNDE TARAF DEĞİŞİKLİKLERİ BİRİNCİ AYIRIM ALACAĞIN DEVRİ A. Koşulları B. Devrin hükümleri C. Özel hükümlerin saklılığı İKİNCİ AYIRIM BORCUN ÜSTLENİLMESİ A. İç üstlenme sözleşmesi B. Dış üstlenme sözleşmesi C. Borçlunun değişmesinin sonuçları D. Sözleşmenin hükümsüzlüğü E. Borca katılma F. Malvarlığının veya işletmenin devralınması G. İşletmelerin birleşmesi ve şekil değiştirmesi H. Özel hükümlerin saklılığı ÜÇÜNCÜ AYIRIM SÖZLEŞMENİN DEVRİ VE SÖZLEŞMEYE KATILMA A. Sözleşmenin devri B. Sözleşmeye katılma

13 XIII İKİNCİ KISIM ÖZEL BORÇ İLİŞKİLERİ BİRİNCİ BÖLÜM SATIŞ SÖZLEŞMESİ BİRİNCİ AYIRIM GENEL HÜKÜMLER A. Tanımı ve hükümleri B. Yarar ve hasar İKİNCİ AYIRIM TAŞINIR SATIŞI A. Konusu B. Satıcının borçları C. Alıcının borçları ÜÇÜNCÜ AYIRIM TAŞINMAZ SATIŞI VE SATIŞ İLİŞKİSİ DOĞURAN HAKLAR A. Şekil B. Satış ilişkisi doğuran haklar C. Taşınmaz satışı DÖRDÜNCÜ AYIRIM BAZI SATIŞ TÜRLERİ A. Örnek üzerine satış B. Beğenme koşuluyla satış C. Kısmi ödemeli satışlar D. Açık artırma yoluyla satış İKİNCİ BÖLÜM MAL DEĞİŞİM SÖZLEŞMESİ A. Tanımı B. Tabi olduğu hükümler C. Zapttan ve ayıptan sorumluluk

14 XIV ÜÇÜNCÜ BÖLÜM BAĞIŞLAMA SÖZLEŞMESİ A. Tanımı B. Bağışlama ehliyeti C. Kurulması D. Bağışlayanın sorumluluğu E. Bağışlamanın ortadan kalkması DÖRDÜNCÜ BÖLÜM KİRA SÖZLEŞMESİ BİRİNCİ AYIRIM GENEL HÜKÜMLER A. Tanımı B. Kira süresi C. Kiraya verenin borçları D. Kiracının borçları E. Özel durumlar F. Sözleşmenin sona ermesi G. Kiralananın geri verilmesi H. Kiraya verenin hapis hakkı İKİNCİ AYIRIM KONUT VE ÇATILI İŞYERİ KİRALARI A. Uygulama alanı B. Bağlantılı sözleşme C. Kullanma giderleri D. Kiracının güvence vermesi E. Kira bedeli F. Konut ve çatılı işyeri kiralarında sözleşmenin sona ermesi ÜÇÜNCÜ AYIRIM ÜRÜN KİRASI A. Tanımı B. Genel hükümlerin uygulanması

15 XV C. Tutanak düzenleme D. Kiraya verenin borçları E. Kiracının borçları F. Alt kira ve kullanım hakkını devir yasağı G. Sözleşmenin sona ermesi H. Hayvan kirası BEŞİNCİ BÖLÜM ÖDÜNÇ SÖZLEŞMELERİ BİRİNCİ AYIRIM KULLANIM ÖDÜNCÜ A. Tanımı B. Hükümleri C. Sona ermesi İKİNCİ AYIRIM TÜKETİM ÖDÜNCÜ A. Tanımı B. Hükümleri C. Para yerine verilen şeyler D. Geri verme zamanı ALTINCI BÖLÜM HİZMET SÖZLEŞMELERİ BİRİNCİ AYIRIM GENEL HİZMET SÖZLEŞMESİ A. Tanımı B. Kurulması C. İşçinin borçları D. İşverenin borçları E. Sınaî ve fikrî mülkiyet hakkı F. Hizmet ilişkisinin devri G. Sözleşmenin sona ermesi

16 XVI İKİNCİ AYIRIM PAZARLAMACILIK SÖZLEŞMESİ A. Tanımı ve kurulması B. Pazarlamacının yükümlülük ve yetkileri C. İşverenin özel yükümlülükleri D. Sona ermesi ÜÇÜNCÜ AYIRIM EVDE HİZMET SÖZLEŞMESİ A. Tanımı ve çalışma koşulları B. Genel hükümlerin uygulanması YEDİNCİ BÖLÜM ESER SÖZLEŞMESİ A. Tanımı B. Hükümleri C. Sözleşmenin sona ermesi SEKİZİNCİ BÖLÜM YAYIM SÖZLEŞMESİ A. Tanımı B. Şekli C. Hükümleri D. Sona ermesi E. Sipariş üzerine yayım sözleşmesi DOKUZUNCU BÖLÜM VEKÂLET İLİŞKİLERİ BİRİNCİ AYIRIM VEKÂLET SÖZLEŞMESİ A. Tanımı B. Kurulması C. Hükümleri D. Sona ermesi

17 XVII İKİNCİ AYIRIM A. Kredi mektubu B. Kredi emri ÜÇÜNCÜ AYIRIM SİMSARLIK SÖZLEŞMESİ A. Tanımı ve şekli B. Ücret ONUNCU BÖLÜM VEKÂLETSİZ İŞGÖRME A. İşgörenin hak ve borçları B. İşsahibinin hak ve borçları ONBİRİNCİ BÖLÜM KOMİSYON SÖZLEŞMESİ A. Alım veya satım komisyonculuğu B. Diğer komisyon işleri ONİKİNCİ BÖLÜM TİCARİ TEMSİLCİLER, TİCARİ VEKİLLER VE DİĞER TACİR YARDIMCILARI A. Ticari temsilci B. Ticari vekil C. Diğer tacir yardımcıları D. Rekabet yasağı E. Ticari temsilcilerin, ticari vekillerin ve diğer tacir yardımcılarının yetkilerinin sona ermesi ONÜÇÜNCÜ BÖLÜM HAVALE A. Tanımı B. Hükümleri

18 XVIII C. Geri alma D. Kıymetli evrak konusunda havale ONDÖRDÜNCÜ BÖLÜM SAKLAMA SÖZLEŞMELERİ A. Genel saklama sözleşmesi B. Mislî şeylerin saklanması C. Ardiyeciye bırakma D. Konaklama yeri, garaj, otopark ve benzeri yerleri işletenlere bırakma ONBEŞİNCİ BÖLÜM KEFALET SÖZLEŞMESİ A. Tanımı B. Koşulları C. İçeriği D. Sona ermesi E. Uygulama alanı ONALTINCI BÖLÜM KUMAR VE BAHİS A. Alacağın dava ve takip edilememesi B. Borç senedi verme ve isteyerek ödeme C. Piyango ve diğer şans oyunları ONYEDİNCİ BÖLÜM ÖMÜR BOYU GELİR VE ÖLÜNCEYE KADAR BAKMA SÖZLEŞMELERİ BİRİNCİ AYIRIM ÖMÜR BOYU GELİR SÖZLEŞMESİ A. Tanımı B. Şekli C. Gelir alacaklısının hakları

19 XIX İKİNCİ AYIRIM ÖLÜNCEYE KADAR BAKMA SÖZLEŞMESİ A. Tanımı B. Şekli C. Güvencesi D. Konusu E. İptali ve tenkisi F. Sona ermesi G. Devredilemezlik, iflas ve haciz hâlinde istem ONSEKİZİNCİ BÖLÜM ADİ ORTAKLIK SÖZLEŞMESI A. Tanımı B. Ortaklar arasındaki ilişki C. Ortakların üçüncü kişilerle ilişkisi D. Ortaklığın sona ermesi TÜRK BORÇLAR KANUNUNUN YÜRÜRLÜĞÜ ve UYGULAMA ŞEKLİ HAKKINDA KANUN Birinci Bölüm : Genel Hükümler İkinci Bölüm : Kişiler Hukuku KAVRAM İNDEKSİ KARŞILAŞTIRMALI LİSTELER

20 XX

21 XXI KISALTMALAR b. : bend BK. : Borçlar Kanunu bkz. : bakınız c. : cümle C. : Cilt ÇTK. : Çiftçiyi Topraklandırma Kanunu EMK. : Eski Medenî Kanun EYK. : Eski Yürürlük Kanunu f. : fıkra GKHK. : Gayrimenkul Kiraları Hakkında Kanun HUMK. : Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu İBK. : İçtihadı Birleştirme Kararı İsv. BK. : İsviçre Borçlar Kanunu İsv. MK. : İsviçre Medenî Kanunu İsv. YK. : İsviçre Yürürlük Kanunu K. : Kanun m. : madde MK. : Medenî Kanun RG. : Resmi Gazete s. : sayfa t. : tarih TBK. : Türk Borçlar Kanunu TTK. : Türk Ticaret Kanunu YK. : Yürürlük Kanunu YKD : Yargıtay Kararları Dergisi

22 XXII