Lenfödem tedavisi için kompresyon bandajları

Transkript

1 Lenfödem tedavisi için kompresyon bandajları Guenter Klose

2 Önsöz Kompresyon terapisi, lenfödem tedavisinin önemli bir parçasını olusţurur. Henüz lenfödem bandajlarının sarılma teknikleri ile, veya hangi bandaj materyalinin kullanılması ile ilgili net direktifler bulunmamaktadır. Önünüzdeki kitapçıgĭn amacı, konuyla ilgili temel ve pratik bilgilerin aktarılmasıdır. Lenfödem bandaj uygulama teknigĭ, ne bandajlama sürecinin izlenmesiyle, ne de ders kitaplarının arasţırılması veya incelenmesi ile ög renilebilir. Dolayısıyla bu kitapçık, sadece gözetim altında bandaj uygulama tekniklerini ög renenler için faydalı olabilir. Bu yüzden bu kitabın amacı, manuel lenf drenajı/kompleks bos altıcı fizyoterapi (ML/KBF) seanslarını yeni tamamlamıs olan ve tedavi sonucunu evde de sürdürmek isteyen hastalara bir yardım kaynagĭ olmaktır. Aynı sȩkilde, konu üzerinde daha deneyimli olup, çalıs anlarının egĭtimiyle veya kendi teknigĭni mükemmelesţirmek isteyenler için de hazırlanmısţır. Teorik bilgileri mümkün oldugŭnca kısa tutmaya ve kapsamlı görsellere yer vermeye çalısţıgĭm gibi, üst ve alt ekstremitelerdeki lenfödemlerin bandajlama tekniklerine yogŭnlasţım. Bu kitapçıkta yer alan direktiflerin, lenfödem hastaları ve bunun tedavisiyle ug ras an kis iler için büyük yararı olacagĭnı umuyorum. Ayrıca, sag ladıkları büyük destek ile bu kitabın olus masını mümkün kılan, Lohmann & Rauscher GmbH & Co. KG s irketine de tesȩkkür etmek istiyorum. Guenter Klose ML/KBF Uzman Egĭtmeni New York, NY Eylül 1994 Revizyon: Lafayette, Colorado Ocak

3 İçindekiler Sayfa Giris... 4 Lenfödem nasıl önlenir veya nasıl kontrol altında tutulur... 7 (ML/KBF) Manuel lenf drenajı/kompleks bos altıcı fizyoterapi... 8 Kompresyon bandaj uygulamalarının lenfödem üzerine etkileri... 9 Lenfödem bandaj uygulamalarının temel ilkeleri...11 Lenfödem bandaj uygulamalarında güvenlik tedbirleri ve kontraendikasyonları...13 Lenfödem bandajlama ürünleri...14 Üst ekstremitede lenfödem bandaj uygulamaları için önerilen malzemeler...15 Üst ekstremitede bir lenfödem bandajının uygulanması...16 Alt ekstremitede lenfödem bandaj uygulamaları için önerilen malzemeler...18 Alt ekstremitede lenfödem bandajının uygulanması...19 Ayak bilegĭne destek amaçlı bandaj teknigĭ...22 Kalça bandajı sarımı teknigĭ...23 Lenfödem bandajlarının bakımı...23 Lenfödemlerde yara bakımı...24 Sözlükçe...XX Author: Guenter Klose, Klose Trainung & Consulting, LLC, ML/KBF Uzman Eg itmeni Lafayette, Colorado. Kısmen kullanılmasını da kapsamak üzere; tüm hakları saklıdır. Copyright 2010 by Lohmann & Rauscher GmbH & Co. KG, D Neuwied, Germany 3

4 Giriş Lenfödem nedir? Lenfödem, lenf sıvısının doku içinde anormal sȩkilde toplanması sonucu bir vücut parçasının - çogŭ zaman tek bir ekstremitenin - s is mesidir. Lenfödem yüzde, boyunda, karında ve akcigĕrlerde de görülebilir. Kronik ve ilerleyen bir hastalık olmasına rag men, iyi bakım ile ve birtakım temel kuralları dikkate alarak genellikle kontrol altına alınabilmektedir. Lenfödem, normal ve aktif bir yas am tarzının sürdürülmesine engel degĭldir. Hastalıgĭn sıklıkla agĭrlık hissine, kozmetik deformasyon algısına, hafif sancılara, tekrarlanan enfeksiyon ataklarına (erizipel (yılancık) ve lenfanjit) ve nadir durumlarda malign dejenerasyona yol açtıgĭ görülmektedir. Agĭr vakalarda beraberinde cildin kalınlas ması, ilgili vücut bölgesinde sertles me, lenf sıvısının ciltten dıs arı sızması ve as ırı s is me (elefantiasis) görülebilir. Birçok hekimin, lenfödemi nadir görülen bir hastalık olarak nitelendirmelerine rag men, yaygınlık oranı oldukça yüksektir: Nüfusun yaklas ık yüzde birinde görülmektedir. Primer (birincil) lenfödem Lenfödem, primer (birincil) veya sekonder (ikincil) olabilir. Primer vakalara belirgin bir sebebi olmadan ortaya çıkan lenfödemler girmektedir. Bunlar, dogŭsţan olabilecekleri gibi (lymphoedema congenitale), ileriki yasļarda da ortaya çıkabilir (lymphoedema praecox) veya 35 yas ından sonra gelisȩbilir (lymphoedema tardum). Bazı vakalarda genetik yatkınlık söz konusudur. Primer lenfödeme kadınlarda daha sık rastlanıldıgĭ gibi, çogŭnlukla alt ekstremitelerde görülür. Sekonder (ikincil) lenfödem Sekonder lenfödem, yaralanma, nedbe dokusu olus umu veya lenf nodüllerinin alınması sonucu olus ur. Ve genelde radyasyon terapisi ve/veya boyun, koltuk altı, legĕn veya kasık bölgesindeki lenf nodüllerine cerrahi müdahale sonrasında ortaya çıkar. Bu tür tedaviler genelde gög üs, rahim, mesane, yumurtalık, prostat veya testis kanserlerinde ve de kötü huylu melanomlarda ve lenfomalarda uygulanır. Sekonder lenfödemler, zaman zaman travmalara veya lenf sistemindeki kronik enfeksiyonlara bag lı olarak da ortaya çıkabilir. Amerika Birles ik Devletleri nde, çogŭnlugŭ meme kanseri tedavisi sonucu gelis mis olmak üzere iki milyonun üzerinde sekonder lenfödem hastasının var oldugŭ tahmin edilmektedir. Üçüncü dünya ülkelerinde, lenf damarlarını engelleyen parazitlerin yaygın olması nedeniyle sekonder lenfödem vakalarına daha da sık rastlanılmaktadır. Primer lenfödem vücutta deformasyona yol açtığı gibi, hareket özgürlüğünü de engeller. Mastektomi sonrası sekonder lenfödem 4

5 Lenf Vücudumuz, atardamarlardaki ve toplardamarlardaki kan dolas ımına ek, ikinci bir sıvı dolas ımına sahiptir; lenf sıvısı. Atardamarlar kanı, kalpten alıp vücudun çes itli dokularına tas ır; toplardamarlar ve lenf damarları ise kanı ve lenfi tekrar kalbe geri tas ır. Lenf, vücudun tüm doku aralıklarında olus an berrak, renksiz, sȩffaf bir sıvıdır. Bu sıvı, lenf damarları üzerinden boyundaki büyük toplardamarlara tas ınır. Bagĭrsaklardan drenaj yapan lenf damarlarının içinde bulunan lenf sıvısı, yüksek yag içerigĭ nedeniyle, sütümsü bir renk alır. Lenfi kandan ayıran özellik, daha az protein içermesi ve yapısında kırmızı kan hücrelerinin bulunmamasıdır. Görevi, vücut hücrelerinde ve doku aralıklarında olus an fazla sıvıyı, proteinleri, bakterileri, virüsleri ve atık maddeleri toplayıp bunların atılmasını sag lamaktır. Doku sıvılarının büyük bir kısmı toplardamarlar üzerinden kalbe geri aktarılır. Günde yaklas ık 2 litreden olus an geri kalan miktar, lenf damarları üzerinden Ultrafiltrasyon tas ınarak yeniden kan dolas ımına katılır. Lenf akımı Lenf, vücut içinde bir bölgeden digĕr bir bölgeye geçmek için, bölgesel lenf nodüllerini geçer. Lenf nodüllerinde lenf filtrelenerek bakterilerden, toksinlerden ve ölü hücrelerden arındırılır. Lenf nodülleri, timüs bezi, tonsiller ve dalak ile birlikte lenfositlerin üremesini sag lar; bu hücreler vücudun enfeksiyonlara kars ı direnç göstermesinde ve bagĭs ıklık kompetansının yükseltilmesinde önemli bir rol oynamaktadır. Lenfin çes itli lenf damarları üzerinden hareket ettirilmesi, vücuttaki kas hareketleri, damarların kendi kendine kasılması, diyafram (nefes alma) hareketi ve nefes alma sürecinde gög üs kafesinde olus an alt basınç sayesinde gerçekles ir. Lenf damarlarının duvarlarında valfler bulundugŭndan lenf sadece tek bir yöne tas ınabilir - kalbe gitmek üzere kanla lenfin bulusţugŭ, vucüdun alt boyun bölgesindeki büyük damarlara dog ru. Difüsyon Atardamarlar Kalp Akciğer Doku aralıkları Toplardamarlar Boyunda lenf nodülü Kasık bölgesinde lenf nodülü Rezorpsiyon (emilim) Lenf damarları Koltuk altı bölgesinde lenf nodülü Şkl. I Kan ve lenf dolas ımın çizimsel anlatımı 5

6 Lenfödeme neden olan etkenler ameliyat ve/veya radyasyon terapisi ameliyat ve ameliyat sonrası enfeksiyon obezite enfeksiyonlar (böcek ısırıkları, ayak mantarı, tırnak dibi iltihabı) uzun süreli oturmalı yas am stili sıkı kıyafetler veya sıkı takılar ilgili vücut bölgesinin sarkmıs olması tekrarlayan tümörler agĭr gög üs protezleri rezidü lenf damarlarında travma Hasta üzerindeki etkiler uzuvlarda veya vücudun digĕr bölgelerinde s is me rahatsızlık giderek kötüles ir agĭrlık hissi ve hareket özgürlüg ünün kısıtlanması tekrarlanan enfeksiyon atakları cildin kalınlas ması, lenf sıvısının ciltten dıs arı sızması kozmetik sorunlar, uygun kıyafet veya ayakkabı bulmakta zorlanma sık sık hastanede yatmak zorunda kalmak degĭsȩn yas am tarzı, günes veya as ırı sıcagĭn yasak olus u, etkinliklerin kısıtlanması sürekli tıbbi bakımın gerekmesi ve artan masraflar Tedavi sorunları Lenfödem olus an hastalar net bir sȩkilde büyük bir problemle kars ı kars ıya kalırlar. Bunun birçok sebebi bulunmaktadır. Tıp dalları arasında lenfödem tedavisini kendi alanı içine dahil etmis bir dal bulunmamakla birlikte, lenfödemin önlenmesine veya etkin sȩkilde tedavisine ilisķin özel talimatlara yer veren egĭtim programlarının sayısı da azdır. Lenf damar sistemi hastalıkları ve bunların tedavisi konusunda uzmanlas mıs veya kendini bu dala adamıs çok az uzmanın bulunmasından dolayı hasta, danıs ma ve tedavi için nereye bas vuracagĭnı bilmiyor. Birçok hasta doktordan doktora yönlendiriliyor ve çok az hekim bu konuda genis bilgiye ve deneyime sahiptir. Aynı sȩkilde - Avrupa'nın Almanca konus ulan bölgelerinin dıs ında - fizyoterapistler de çogŭ zaman lenfödem tedavisi konusunda egĭtimli degĭldir. Üstelik, lenfödemi tedavi etmek için etkin tek bir ilaç tedavisi de bulunmamaktadır. Çogŭ zaman, uzun süreli veya yararlı etki göstermemelerine rag men, diüretikler reçete edilmektedir. Uzun yıllardan beri benzopironlar ile deneysel çalıs malar yapılmaktadır; ancak bunların lenfödem hastaları için pratikte bir faydası olmadıgĭ gözlemlenmisţir. Alıs agelmis tedavi yöntemleri (yüksegĕ kaldırmak, pnömatik pompalar, elastik mansȩtler veya çoraplar) genellikle etkisizdir ve sadece kısa süreli fayda sag lar. Düzinelerce degĭs ik ameliyatların tavsiye edilmesi ve binlerce hastanın buna uyarak ameliyat olmasına rag men, lenfödem sorunu ameliyat yoluyla da hiçbir zaman çözülemedi. Nitekim, gög üs kanserinde radikal cerrahi giris imlerin azaltılması egĭlimine rag men, lenfödem vakalarının yıl be yıl arttıgĭ görülmektedir. Tüm bu faktörler göz önünde bulunduruldugŭnda, lenfödem gelis imi mümkün oldugŭnca önlemek konusunda hastaları bilgilendirme ve önlem alınması mümkün olmayan durumlarda, güvenli ve etkin bir tedavi sag lama gerekliligĭ ortaya çıkmaktadır. 6

7 Lenfödem nasıl önlenir veya nasıl kontrol altında tutulur Aşırı ısı değişimlerinden kaçınma: çok sıcak banyo yapma, dus alma hamam, sauna ziyaretleri yanıklar, (yemek yaparken, sigara içerken, günes yanıkları) as ırı sıcak veya sogŭk iklimlere seyahatler Enfeksiyonlardan kaçınma: böcek ısırmaları/sokmaları manikür, pedikür, as ılar, ilgili vücut bölgesin damar içine ig ne sokulması veya akupunktur uygulamaları evcil hayvanlardan kaynaklanan çizikler ciltte dikis ve kesikler venografi lenfogram Künt travmasından kaçınma: agĭr cisimler kaldırma tenis veya golf kan basıncı ölçme mas onları sıkı giysiler, özellikle sutyenler agĭr gög üs protezleri, kol saatleri, kol bileklikleri Genel güvenlik tedbirleri: sag lıklı beslenme - az tuzlu, çok az kızarmıs gıda, bol miktarda taze meyve ve sebze alkol ve nikotinden mümkün oldugŭnca uzak durma obeziteden kaçınma: temizlikte titizlik cilt ve tırnak bakımında özen gösterme ekstremiteyi yüksek tutarak veya sararak uyuma sportif etkinlikler - yürüyüs, yüzme ve özel olarak verilen egzersizler alerjiye yol açmayan sabunların ve parfümlerin kullanımı en ufak lenfödem gelis iminde hekime bas vurmak enfeksiyonların aktif tedavisi yüksek topuklu ayakkabılardan kaçınma seyahat ederken ekstremiteyi yüksekte tutma 7

8 ML/KBF: Kompleks boşaltıcı fizyoterapinin dört kademesi 1. Harici kullanım için hijyen ve cilt bakım ürünleri Hijyene son derece dikkat edilmesi kaçınılmazdır. Bu tedavinin amacı, bakteri ve mantar olus umunu ortadan kaldırmaktır - her ikisi de tekrar eden erizipel ve/veya lenfanjit ataklarına yol açabilir. Titiz cilt ve tırnak bakımı ög retilir ve buna uyulur. Enfeksiyon riskini azaltmak için günde iki kez, ph degĕri düs ük cilt losyonları uygulanır. 2. Manuel lenf drenajı Bloke olmus lenf damarlarını açmak için kullanılan özel bir fizyoterapi teknigĭdir. Günde bir veya iki kez, birer saat boyunca uygulanır. Lenfatik yollar üzerinde elle yapılan özel hareketlerden olus an bu masajda, bloke olmus lenf damarları bos altılır ve uygulanan basınç ile rahatlatılır. Bu terapi, venöz dolas ımda lenf sıvısının öngörülen sȩkilde, engelsizce akıs ını destekleyerek, sorunlu vücut bölgesinin normal veya normale yakın bir hale dönmesini sag lar. Bu, sırttan veya omuzdan geçen ve ortanca çizgi ile kesisȩn, cilt altı lenf damarlarından, toplardamarlar ve lenf damarları arasında bulunan anastomozlardan ve lenfatik ag da bulunan digĕr katmanlardan faydalanması sayesinde gerçeklesţirilir. 3. Kompresyon bandajının uygulanması Her ML tedavisinin ardından sorunlu vücut bölgesine bandaj uygulanır. Bu amaçla kullanılan sargılar, minimum düzeyde elastiktir ve lenfödem içindeki doku basıncının yükselmesini sag lar. Bu, terapinin önemli bir parçasını olusţurur; azalan doku basıncının artmasını sag lar ve sorunlu vücut bölgesinin tekrar durgun lenf ile dolmasını engeller. Bandajlar, mümkün oldugŭnca gece boyu, bir sonraki MLD seansı basļayana kadar sarılı olarak kalır. Tedavi süreci tamamlandıgĭnda, ilgili vücut birimi yine normal veya normale yakın bir büyüklügĕ döndüg ünde hastaya uygun bir (düz örme, ısmarlama) kompresyon çorabı reçete edilir. Bazı hastalar, kompresyon bandajını geceleri kullanmaya devam etme ihtiyacı duyar. 4. Egzersizler ve yüksekte tutma Her hastaya, bandajlar sarılı iken destek egzersizleri reçete edilir. Bu sȩkilde, tüm kas gruplarının ve s is mis vücut birimindeki eklemlerin etkinlesţirilmesi sag lanır ve bu da lenf dolas ımının artmasını beraberinde getirir. Hasta, mümkün oldugŭnca sarılı, fazla elastik olmayan bandajı çıkartmadan veya s is vücut birimini kalp hizasında veya az yukarısında tutarak uyumaya çalıs malıdır. Daha etkin oldugŭndan genellikle bandajın tas ınması tavsiye olunur. Bandajın uygulanması, tedavi sürecinde her hastaya ög retilen becerilerden biridir. Yüksekte tutmanın gerekli oldugŭ durumlarda, piyasada bulunan köpük dolgulu yastıklardan faydalanılması tavsiye olunur. Bandaj sarılı iken yapılan egzersizler, lenf akışının düzelmesini sağlanır. 8

9 Kompresyon bandaj uygulamalarının lenfödem üzerine etkileri I. Bandajlar, ultrafiltrasyon miktarının azalmasını sag lar. Lenf, vücudun tüm doku aralıklarında, sȩffaf, yüksek protein konsantrasyonlu bir sıvı olarak olus ur. Bu sıvı (günde 1-2 litre), genelde lenf damarları üzerinden, bölgesel lenf nodüllerinden geçerek, kalbe ulas masından kısa bir süre önce toplardamarlardaki kan ile birlesţikten sonra kalbe tas ınır. Lenf dolas ımı, tüm vücutta normal doku homeostazının sag lanabilmesi için önemlidir. Bir yanda, artiyel uçtan kapiller damarları terk eden sıvı (ultrafiltrasyon) ile digĕr yanda venöz uçta gerçeklesȩn emilim ile lenfatik drenaj arasındaki dengeyi olusţuran kuvvetler, Starling Dengesi olarak bilinir (Sķl. 1). Lenfödemde, lenf dolas ımının bozulması sonucu bu denge bozulur; protein miktarı yüksek sıvı doku aralıklarında birikir, kolloid osmotik basınç artar ve tüm bunlar ultrafiltrasyon oranının artmasına yol açar. Dıs arıdan uygulanan güç (kompresyon bandajı) vasıtasıyla doku arasında bulunan basıncının (interstisyel basıncın) yükseltilmesi sayesinde, etkin ultrafiltrasyon basıncı azaltılır; böylece daha az sıvı birikir ve doku aralıklarından çıkartılması gereken sıvı miktarı azalır. Lenfödemde düzelme görülür. eklemlerin normal durumda olmaları gerekmektedir. Lenfödemde bu durum bozulur. Cilt (az veya çok) as ırı gerilir ve özellikle lenfödemin dekonjesyone edilmesinin ardından cilt ve doku basıncında azalma olus ur. Harici kompresyon bandajlarının uygulanmasıyla, azalan doku ve cilt basıncının dengelenmesini ve böylece kas ve eklem pompalarının etkinligĭnin yükselmesi sag lanır. III. Bandajlama, açıgă çıkan lenf sıvısının tekrar birikmesini önler Manüel lenf drenajı (MLD), lenfatik yolların takip edildigĭ, elle yapılan özel hareketlerden olus ur ve s isȩn vücut bölgesindeki tıkanık lenf damarlarının bos almasını ve dekomprese olmasını sag lar. Her MLD tedavisi, sorunlu vücut bölgesini dekonjesyone eder ve normal boyutuna dönmesine yardımcı olur. Ancak, ödem hacminin azalması ve yetersiz cilt elastisitesi yüzünden, sorunlu vücut bölgesinde ödem sıvısı tekrar kolayca birikebilir. Kompresyon bandajları, azalan doku ve cilt basıncının artmasını sag layarak, açıgă çıkan, durgun lenf sıvısının tekrar birikmesini önler. Bu sayede MLD tedavisiyle elde edilen sonucun korunmasını sag lanır. II. Bandajlama, kas ve eklem pompalarının etkinligĭni artırır. Lenfin, çes itli lenf damarları üzerinden ileriye dog ru hareket ettirilmesi, vücuttaki kas hareketleri, lenf damarlarının kendi kendine kasılması, diyafram (nefes alma) hareketleri ve nefes alma sürecinde gög üs kafesinde olus an alt basınç sayesinde gerçekles ir. Ekstremitelerdeki iskelet kaslarının aktivitesi de lenfin hareket ettirilmesinde önemli bir rol oynar. Kol veya bacak kaslarındaki kasılıp gevsȩme hareketleri sırasında, venöz ve lenf sistemleri içerisindeki sıvı kalbe dog ru hareket ettirilir. Böylece daha hızlı bir akıs ın elde edilmesi ve her iki sistemin de dekompresyonunu sag lanır (Sȩkil II ve III). Bu sürecin korunması için, dokunun (cilt) ve Lenfödeminin oluşumu As ama l Geri dönüsļü lenfödem Proteinden zengin sıvının birikmesi As ama li Spontan, geri dönüs ümsüz lenfödem Proteinden zengin ödem sıvısı Bag ve skar dokusu As ama lii Lenfostatik elefantiasis Proteinden zengin ödem sıvısı Bag ve skar dokusu Cilt dokusunun sertles mesi Deri papillomu Tablo l 9

10 IV. MLD ve bandajlama, skar ve bağ dokularındaki birikintileri çözer. Lenfödemin birinci as aması, proteinden zengin ödem sıvısının birikmesi nedeniyle olus ur. Lenfödem, daha sonraki fazlarında ciltte kalınlas maya ve ilgili vücut bölgesinin sertles mesine sebep olur. Bu sertles me, bag ve skar dokularındaki proliferasyondan kaynaklanır (bkz. tablo). Bag dokusundaki bu sertles meyi yumus atmak için, MLD tedavisi sırasında özel teknikler uygulanmalıdır. Yumus ama ve fibrotik dokunun çözülme oranını artırmak için, hafif basınçlı bandajın altına köpük bir tampon malzemesi (örn. Komprex ) eklenebilir. Böylece bu bölgede, lokal olarak bir basıncın olusţurulması sag lanır. Kas hareketleri fibrotik bölge üzerinde etki göstermeye devam eder; skar ve bag dokusunda biriken artıkların gevsȩtilmesinde ve çözülmesinde etkili olur (mikro masaj). Belirtilen faydalı etkilerinin yanı sıra, lenfödemde kompresyon bandajları, venöz rahatsızlıklarda da büyük etki gösterir. Toplardamar hastalıklarından muzdarip hastaların tedavisi için çok sayıda teknik ve degĭs ik malzemeler arasında seçim imkânı bulundugŭndan, bu konuyu elinizdeki kitapçıgă dahil etmek, amacına uygun olmaz. Şekil II: Kasılan kaslar Şekil III: Gevsȩyen kaslar Kas pompası: Kas hareketleri sayesinde hem toplardamar, hem lenf damarları sistemi dekomprese olur. 10

11 Lenfödem bandaj uygulamalarının temel ilkeleri Bandajlamaya basļamadan önce dog ru bandajlama malzemelerinin seçilmesi önemlidir. Lenfödem bandajı için gerekli ürünleri bu kitapçıkta bulabilirsiniz. Neden kısa çekisļi bandajlar? Yüksek dinlenme basıncı olusţurduklarından (sķl. IV) ve bu durumun tolere edilmesi oldukça zor oldugŭndan, yüksek elastikiyete sahip bandajların kullanımından mutlaka kaçınılmalıdır. Lenfödemde ihtiyaç duyulan basıncın elde edilmesi için, birkaç kat kısa çekisļi bandaj sarılması gereklidir. Ancak bandaj son noktasına gelecek sȩkilde gerilmemelidir. Dog ru uygulanması durumunda düs ük bir gerilme basıncını temin eder, yani düs ük dinlenme basıncı sag lanır. Kas hareketleri ile birlikte kısa gerilmeli bandajlar güçlü bir destek olusţurur, yani yüksek hareket basıncının elde edilmesini sag larlar (Sȩkil V). Bu bandajlar hem dinlenme pozisyonunda, hem egzersizler sırasında kullanılabildigĭnden, ödem sıvısının etkin bir sȩkilde uzaklasţırılması için idealdir. Üstelik, yüksek pamuk oranı sayesinde hastada rahatsızlık hissi uyandırmaz ve böylece uzun süreli bandaj olarak kullanmaya da çok uygundur. Kompresyon derecesi ve hareketlilik Kompresyon bandajı uygulandıktan sonra istenen kompresyon derecesinin elde edilip edilmedigĭ titizlikle kontrol edilmelidir. Sıkı bir sȩkilde bandajlanmıs kol veya bacaktaki kan dolas ımını kesmemek için bandaj basıncı, ekstremitenin (el/ayak) distal kısmında az s iddetli ve proksimal kısmında (üst kol/kalça) bundan daha az olmalıdır (Sȩkil VI). Bandajlı vücut bölgesinin kaslarının kasılması esnasında bir veya iki elle dıs basıncın kuvveti hissedilerek bu basınç farkı kolayca ölçülebilir. Kompresyon bandajının düzgün oturmasını sag lamak için, bandajlama sırasında hastanın uygun pozisyonda kalmayı sürdürmesine dikkat edilmelidir; yani örn., parmakların bandajlanması sırasında parmaklar açık ve gergin konumda tutulmalıdır, kol bandaj sarımı sırasında ise el (kasları gererek) yumruk yapılmaktadır, ayak veya ayak bilegĭnin bandajlanmasında ise ayak hafif öne egĭlmelidir. Bunun yanı sıra, kolun/bacagĭn bandajlı oldugŭnda da hareket edebilmesinden emin olunmalıdır. Egzersiz, yürüme ve yeme hareketleri kolayca yapılabilmelidir. Normal yas am biçimi dahilinde yürüttüg ümüz isļevlerde bandaj kendini sadece agĭrlıgĭyla biraz belli eder. Bandajlamanın temel ilkeleri yi sonuçlar elde etmek için, as agĭdaki bandajlama temellerine uyulması tavsiye olunur: Bandajlama isļemi, her zaman ekstremitenin distal ucundan basļar ve proksimal yönde (kalbe dog ru) ilerler. Bandajı uygulayan kis i, bandajlama sırasında daima bandaj açısına dikkat etmelidir (Sȩkil VII). Kompresyon bandajı, tek tek parmaklarla degĭl, tüm elle tututulmalı ve sarım yapılacak vücut bölgesine yakın tutulmalıdır. El ve ayak parmaklarının bandajlanması hariç, bandaj hafif gergin tutulmalıdır. Bandaj asla son noktasına gelecek sȩkilde gerilmemelidir. stenen bandaj basıncını elde edebilmek için, kısa gerilmeli bandajlar birkaç kat halinde uygulanmalıdır. Bandaj uygulanacak vücut biriminin tümü, dolgu bandajları ve/veya köpük tamponlar ile korunmalıdır (desteklenmelidir). Bandajlama sırasında bandajda kırıs ıklıkların ve katlanmaların olus mamasına dikkat edilmelidir. lk bandaj her zaman "hafif" uygulanmalıdır, ardından basınç uygun bir süre sonra yavas ça artırılmalıdır. Bandajı sabitlemek için sadece flaster kullanılmalıdır (bandaj kancaları lenfödem hastaları için tavsiye edilmez; bunlar cildin yaralanmasına ve ciddi enfeksiyonlara yol açabilir) 11

12 Şekil IV Dinlenme basıncı = Bandajın uyguladığı basınç, dinlenme pozisyonunda veya uyku esnasında. Şekil V Hareket basıncı = Bandajın sarılı olduğu vücut birimindeki kasların kasılmasıyla olus an basınç, yürürken veya egzersiz esnasında. Bandaj açısı Şekil VII Şekil VI Kompresyon derecesi: Basınç, ekstremitenin distal kısımlarında en fazla, proksimal kısımlarda da en azdır. 12

13 Lenfödem bandaj uygulamalarına ilişkin güvenlik tedbirleri ve kontraendikasyonlar Güvenlik tedbirleri Lenfödemde, kısa gerilmeli kompresyon bandajlarının öngörüldüg ü sȩkilde uygulanması durumda normal kan sirkülasyonu olumsuz etkilenmez. Buna rag men, bandaj uygulanmadan önce, reçete yazdırmak için, bir hekime bas vurulması önemle tavsiye olunur. Komplikasyonları önleyebilmek için, hastanın tüm hasta hikayesi bilinmelidir. Lenfödemin yanı sıra, hipertoni, felç, diyabet, kalp yetmezligĭ, brons it, astım gibi hastalıkların bulunması durumunda özellikle dikkat edilmelidir. Lenfödem bandajları asla sancılara, karıncalanmaya, hissizligĕ, nefes darlıgĭna, el veya ayak parmaklarında diskolarasyona yol açmamalıdır. Bu tür semptomlar görüldüg ünde bandaj derhal çözülmelidir. Kontraendikasyonlar Atardamar hastalıkları Kardiyal ödem Akut enfeksiyonlar (örn. erizipel) Kötü huylu lenfödem (rölatif kontraendikasyon) 13

14 Lenfödem bandajlama ürünleri tg tubuler bandaj Bu ürün cildi korumak için kullanılır. Bu tubuler bandaj, yüksek oranda pamuk içerdigĭnden ve böylece fazla terin emilmesini sag ladıgĭndan, kompresyon bandajından önce uygulanmalıdır. Mollelast elastik sabitleme bandajı Bu sabitleme bandajı (4cm veya 6cm genisļigĭnde), el veya ayak parmaklarının tek olarak sarılmasında kullanılır. Daha genis ebata sahip olanlar (10 cm veya 12 cm genisļigĭnde), kısa çekisļi kompresyon bandajının sarılmadan önce köpük tamponlarının sabitlenmesi için kullanabilir. Cellona sentetik alçı altı pamuğu veya Rosidal Soft köpük bandaj Bunlar asıl kompresyon bandajının hemen altına uygulanır. lgili vücut birimine tampon görevi sag layarak, bandajın cildi kesmemesini ve/veya irritasyonların olus mamasını sag lar. Ayrıca, bandajlama uygulanan kol veya bacakta basıncın es it sȩkilde dagĭtılmasını sag lar. Cildin girintili veya kemik çıkıntısı olan (örn. popliteal fossa, el ve ayak bilegĭ vs.) yerlerinde daha iyi tamponlama elde etmek için iki veya üç kat kullanılabilir. Rosidal K elastik kısa çekisļi kompresyon bandajı Bu bandaj hiçbir elastomerik lif içermez, sadece dokuma sȩklinden dolayı elastik özelligĕ sahiptir. stenen basıncı elde edebilmek için kullanılır. Özel bandajlama teknigĭ ve lenfödemde gerek duyulan basıncının sag lanması için bu bandajlara yüksek sayıda ihtiyaç duyulmaktadır. Komprex yüksek yoğunluklu köpük kauçuk ped Köpük kauçuk pedlerinin ve s ablonlarının, kemik çıkıntıların etrafındaki anatomik girintilerde (örn. ayak bilegĭ, el bilegĭ) kullanılması tavsiye edilmektedir. Köpük kauçuk parçaları, istenen ebata kesildikten sonra girintilere yerlesţirilir. Böylece basıncın oldukça es it olarak dagĭtılması sag lanır. Köpük kauçuk kalıplar bunun yanı sıra, fibrotik doku bölgelerinde lokal olarak artırılmıs basınç elde edilmesinde de kullanılır. Komprex II köpük tabaka, dalgalı Cilde iyi gelen, dokusuz kumas bir tabakaya dahil edilmis ince köpük sȩritlerle, yüksek oranda hava geçirgen ve kaymaya kars ı dirençli bir tampon malzemesi elde edilir. Komprex II nin özel dalgalı yüzeyi, derinlemesine, nazik bir mikro masaj özelligĭ etkisi gösterir. Lenfolojik kompresyon bandajlama ürünleri 14

15 Üst ekstremitede lenfödem bandaj uygulamaları için önerilen malzemeler ph degĕri düs ük losyon ebatı 5 veya 6 olan (seçilen ürüne göre degĭs ir) elastik bir tubuler bandaj tg tubuler bandaj 4 veya 6 cm genisļigĭnde iki elastik sabitleme bandajı (yarı genisļigĭne katlanmıs ) Mollelast iki dolgu bandaj, 10 cm genisļigĭnde Cellona veya Rosidal soft dört-bes adet elastik kısa çekisļi kompresyon bandajı: Bandajın biri 6 cm genisļigĭnde, bir bandaj 8 cm genisļigĭnde, iki veya üç bandaj da 10 cm genisļigĭnde Rosidal K yüksek yogŭnluklu köpük kauçuk ped Komprex bir flaster Porofix 15

16 Üst ekstremitede bir lenfödem bandajının uygulanması 1. Önce cilde, alkalik ph degĕri biraz düs ük bir nemlendirici losyon uygulayın. tg tubuler bandaja, bas parmagĭ geçirmek için bir delik açın ve bandajı kola geçirin. 2. Parmakların sarılması: Yarı genisļigĭne katlanmıs, elastik bir sabitleme bandajı (Mollelast ) ile basļayın. Bandajı, elin proksimal ucu etrafında, tam bir tur gelecek sȩkilde sarın (bilegĭ açıkta bırakın). 3. Ardından her parmak tek tek sarılır. Elin üst tarafından basļayarak ve sirküler teknigĕ uyarak, tek tek parmakları bandajlayın. Bandajlama isļemini yaparken bandajı hafif gergin tutun cm genisļigĭnde bir Rosidal kompresyon bandajını, el bilegĭnden basļayarak sarmaya basļayın. Bandajlama sırasında bandajı hafif gergin tutun ve tüm eli, parmak eklemleri dahil olmak üzere, sarın. 9. Not: Gerekli basıncı sag lamak için bandaj, ele birkaç kat sarılmalıdır. Elin bandajlanması sırasında parmaklar açık ve gergin pozisyonda tutulmalıdır. 10. Bandajın geri kalanını ön kola dog ru ilerleyerek sarın. 11. Tekrar bilegĭnden basļayarak, ikinci bir Rosidal (8 cm genisļigĭnde) kompresyon bandajını sarmaya basļayın ve ardından ön kolun etrafına sarın. Her yeni kat, bir öncekini yaklas ık üçte ikisini kapsamak üzere örtmelidir. Not: Bandajlı eli yumruk yaparak, kol kaslarını gerili tutun. 16

17 4. Not: Elin tersi üzerindeki kompresyon etkisini artırmak ve bandajlıyken daha rahat edilmesini sag lamak için, önceden istenen büyüklügĕ kesilmis köpük pedler (Komprex ) bandaj katlarının arasına dahil edilebilir. 5. Ardından, elden basļayarak, 10 cm genisļigĭnde bir dolgu bandajını (Cellona veya Rosidal soft) uygulamaya basļayın. Elin tümünü sarın ve kola dog ru gidin. Her kat bir öncekini yaklas ık %50 oranında örtmelidir. 6. Dirsek bölgesine ek koruma sag lamak için dolgu bandajını buraya iki veya üç kat uygulayın. 7. Dolgu bandajının, kolun tamamını örtmeye yetmedigĭ durumlarda ikinci bir dolgu bandajı kullanın. 12. Dirsegĕ (dirsek hafif bükülü tutulmalı) ulas ıldıktan sonra bandaj dirsek çukuruna çapraz gelecek sȩkilde ilerletilmelidir, ardından üst kolun distal bölgesinden bir tur uygulanmalı ve tekrar ön kola dönülmelidir. 13. Not: Dirsek çukurunda çaprazlayarak ilerlemek zorunludur; böylece dirsegĭn iç kısmına ek koruma ve destek sag lanır. Ardından sirküler teknigĭ uygulayarak dirsegĭ sarın. 14. Bir sonraki Rosidal K (10 cm genisļigĭnde) kompresyon bandajının uygulanmasına ters yönden, ön kolun distal ucundan basļanır. Tüm kolu sarın. Bandajlama isļemini yaparken bandajı az gergin tutun. Kompresyon etkisini arttırmak için kola üçüncü ve dördüncü bir kat bandaj uygulanabilir. Ardından bandaj proksimal ucundan flaster yardımıyla sabitlenir. 15. Kaslar gerili vaziyette iken bandajın basınç seviyesini kontrol edin. Basınç, distalden proksimale dog ru azalmalıdır. Bkz. sayfa

18 Alt ekstremitede lenfödem bandaj uygulamaları için önerilen malzemeler ph degĕri düs ük losyon Ebatı 7 veya 9 olan (seçilen ürüne göre degĭs ir) elastik bir tubuler bandaj tg tubuler bandaj 4 veya 6 cm genisļigĭnde bir elastik sabitleme bandajı (yarı genisļigĭne katlanmıs ) Mollelast 10 cm ve 15 cm genisļigĭnde iki-dört arası dolgu bandajı Cellona veya Rosidal soft dokuz-oniki adet elastik kısa gerilmeli kompresyon bandajı: Bandajın biri 6 cm genisļigĭnde, bir bandaj 8 cm genisļigĭnde ve dördü-altısı 10 cm genisļigĭnde olmalıdır Rosidal K yüksek yogŭnluklu köpük kauçuk ped Komprex bir flaster Silkafix 18

19 Alt ekstremitede lenfödem bandajının uygulanması 1. Önce cilde, ph degĕri biraz düs ük bir nemlendirici losyon uygulayın. tg tubuler bandajı bacagă geçirin. Tüm bacak, ayak parmaklarından kasık bölgesine kadar örtülmüs olmalıdır. 2. Yarı genisļigĭne katlanmıs, elastik bir sabitleme bandajı (Mollelast ) ile basļayarak ayak parmaklarını sarın. Bandajı, ayagĭn distal ucunun (ayak parmagĭnın en ucu) etrafına bir tur sarın. 3. Ardından her ayak parmagĭ tek tek sarılır. Ayagĭn üst tarafından basļayarak ve sirküler teknigĕ uyarak, ayak parmaklarını tek tek bandajlayın. Bandajlama isļemini yaparken bandajı hafif gergin tutun. 4. Anatomik girintilerde (ayak bilegĭnin altında ve arkasında) daha yüksek bir temas basıncı sag lamak için, L sȩkline getirilmis, kenarları pahlanmıs Komprex köpük kauçuk pedler kullanın. 5. Ayaktan basļayarak, 10 cm genisļigĭnde bir dolgu bandajını (Cellona veya Rosidal soft) uygulamaya basļayın. Bandaj, bilegĕ dog ru devam ettirilmeden önce ayak, sirküler teknigĕ göre uygulanan iki kat ile sarılmıs olmalıdır. 6. Bilek ve topuk etrafına uygulanan turlarda, önceden kesilerek istenen büyüklügĕ getirilmis köpük kauçuk pedleri (Komprex ) de bandajın içine dahil edin. Dolgu bandajının hafif gergin tutulmasıyla dog ru pozisyona gelmeleri sag lanır. 7. Ardından geri kalan dolgu bandajıyla baldırı tamponlayın. Her kat bir öncekini yaklas ık %50 oranında örtmelidir. 8. Bir sonraki Rosidal K (6 cm veya 8 cm genisļigĭnde) kompresyon bandajının uygulanmasına, ayagĭ tam bir tur sararak, ayak parmaklarına yakın basļanır. 9. Ayagĭn hafif pronasyonlu, 90 derece açı yapacak sȩkilde tutarak bandajı, bilegĭn etrafına sarın. L sȩklindeki köpük kauçuk pedlerinin (Komprex ) alt tarafını örtün; bunu yaparken bandajı hafif gergin tutun. 19

20 10. Bandajı, ayagĭn üst kısmında çapraz gelecek sȩkilde uygulayın ve ayagĭn etrafına atılan ilk turu takip edin. Bu teknigĭ, ön ayak ve ayak bilegĭnde yeterince basınç olus ana kadar, üç veya dört kez tekrar edin. 11. Geri kalan bandaj, minimum sȩkilde gergin tutularak baldırdan yukarı dog ru uygulanır. Baldırda atılan her tur bir önceki turun yaklas ık üçte ikisini örtecek sȩkilde uygulanmalıdır. 12. Tam ayak bilegĭnin üstünden atılan bir tur ile basļayarak ikinci bir Rosidal (8 cm veya 10 cm genisļigĭnde) kompresyon bandajını sarmaya basļayın. Bandajı çok az gerin. 18. Gerekli durumlarda (orta veya agĭr lenfödem vakalarında), bandaj diz altında flaster yardımıyla sabitlenmeden önce, 10 cm genisļigĭnde dördüncü bir kat Rosidal K kompresyon bandajı uygulanabilir. 19. Ardından dize, 15 cm genisļigĭnde bir dolgu bandajının (Cellona veya Rosidal soft) uygulanmasına basļanır. Bandajın rahat oturması için bandajı diz çukurunda iki veya üç kat uygulayın. Not: Bacagĭn dizden yukarı kısmını, ayakta durarak ve bacagĭ hafif bükülü tutarak sarın; agĭrlık ilgili bacagă verilmis olmalıdır. 20. Dolgu bandajını, bacagĭn dizden yukarı kısmının tamamını örtecek sȩkilde uygulamaya devam edin. 20

21 13. Bandaji, hafif eg ri ilerleyecek sȩkilde ve topugŭ kapatacak sȩkilde uygulayın. 14. Bir sonraki tur ile ayak bilegĭ örtülür; ki bu kat ile bir önceki kat örtülür. 15. Ardından, topugă uygulanan bir önceki katı örtecek sȩkilde, ayak tabanını sarın. 16. Geri kalan bandajı, hafif gererek baldırın etrafına uygulayın. 17. Üçüncü Rosidal K (10 cm genisļigĭnde) kompresyon bandajının uygulanmasına ters yönden, ayak bilegĭnin üstünden basļanır. Her yeni tur, bir önceki katın yaklas ık üçte ikisini kapsamak üzere örtmelidir. Not: Kompresyonunun artırılması istenirse, ayaktan da basļanabilir. 21. Bir sonraki Rosidal K (10 cm genisļigĭnde) kompresyon bandajının uygulanmasına diz altından basļayın. Bandaj, sabitleme isļeminin ardından diz çukuruna çapraz gelecek sȩkilde ilerler, bacagĭn diz üstü kısmının distal noktası etrafına sarılır ve basļangıç noktasına geri döner. Not: Diz arkasında çaprazlayarak ilerlenmesi zorunludur; böylece diz çukuruna ek koruma ve destek sag lanır. Bandajın geri kalanını, sirküler olarak, dizin etrafına sarın. 22. Bir Rosidal K (10 cm genisļigĭnde) kompresyon bandajını bir önceki bandajın ucuna sabitleyin ve kasık bölgesine dog ru ilerleyerek uygulayın cm genisļigĭndeki digĕr bir Rosidal K kompresyon bandajı, yine diz altından basļayarak, uygulayın. Ardından banndajı, flaster yardımıyla kasık altında sabitleyin. 24. Bacagă ek bir bandaj katı uygulanarak uygulanan basıncın artması sag lanabilir. Bandajın basınç seviyesini kontrol edin. Basınç, distalden proksimale dog ru azalmalıdır. Bkz. sayfa

22 Ayak bileğine destek amaçlı bandaj tekniği 1. Kompresyon bandajını (6 cm genisļigĭnde) baldırın distal bölgesinin etrafına bir turda uygulayarak basļayın. Bandajı, iç ayak bilegĭnin üstünden çapraz gelecek sȩkilde as agĭ, ayak tabanına dog ru uygulayın bunu yaparken bandajı hafif gergin tutun ve ayagĭn distal kısmına bir kez sarın. 2. Bandajı, dıs ayak bilegĭ üzerinden baldıra dog ru geri gelecek sȩkilde sarın bunu yaparken de yine bandajı hafif gergin tutun. Bu teknik, kalan bandajın baldıra sarılmaya devam edilmesinden önce, iki-üç kez tekrarlanabilir. Tavsiye edilen ürünler: Bir adet Rosidal K (6 cm genisļigĭnde) elastik kısa gerilmeli kompresyon bandajı. Not: Bu özel bandajlama teknigĭ, iç ve dıs bilegĭn arkasında ek kompresyon elde edilmesini sag lar ve yukarıda anlatılan bacak bandajlama uygulamalarına dahil edilebilir. Zor bir teknik oldugŭndan sadece deneyimli bandajlama terapistleri tarafından uygulanması önerilir. 22

23 Kalça bandajı sarımı tekniği 1. Bacak bandaj sarımı tamamlandıktan sonra, 15 cm genisļigĭndeki bir ideal bandaj kompresyon bandajının sarılmasıyla basļayın; bandajı, gövdenin kontralateral kadranına çapraz gelecek ve hafif gergin bir sȩkilde tutarak bacagĭn üst (uyluk) kısmına sarın. 2. Bandajı, alt karın etrafına uygulayın ve bacagĭn üst kısmına çapraz olarak sarmaya devam edin (kalçayı örtecek sȩkilde). kinci bandajın uygulanmasına alt karına (kalçaya) uygulanan bir turla basļanabilir; ardından önceki bandajlama teknigĭni göz önünde tutarak devam edin. Not: Bandajlama isļeminin tamamlanmasından sonra tüm bandajın kompresyon derecesinini kontrol etmeyi unutmayın. Tavsiye edilen ürünler: 2 ila 3 adet, 15 cm genisļigĭnde ideal bandaj. Kalça bandajının uygulanması, gövdenin ipsilateral alt kadranının da alt ekstremite lenfödeminden etkilenmesi durumunda endikedir. Bunun yanı sıra, bacak bandajının yavas yavas kaymaya basļadıgĭ durumlarda da, sabitleme amaçlı uygulanır. Lenfödem bandajlarının bakımı Bakım talimatlarına uyulması halinde bandajlar uzun süre sag lam durumda kalır. Bandajları temiz tutmak ve elastik özelliklerini kullanım sonrasında geri sag lamak için bandajları düzenli aralıklarda, yumus ak bir deterjan kullanarak (yumus utacı veya çamas ır suyu kullanmadan) çamas ır makinesinde yıkayın. Bandajları havada kurutun; günes ıs ınlarına dog rudan maruz bırakmayın, kalorifere asarak kurutmayın. Kurutma isļemi için bandajların hafifçe havlu üzerine serilmeleri tavsiye olunur. Bandajlar ıslak oldugŭ süre boyunca bunları sıkmayın, germeyin. Bandajlar kuruduktan sonra mutlaka makara sȩklinde sarılmalıdır. Gevsȩk sarılması durumunda bandajların uygulanması zorlas ır. 23

24 Lenfödemlerde yara bakımı Lenfödemin, KBF tedavisi ile gereken sȩkilde tedavi edilmemesi durumunda ülser tipi yaralar meydana gelebilir. Lenf hastalarının bagĭs ıklık sisteminin zayıf olmasından dolayı, yara komplikasyonları ve enfeksiyonları ölümcül olabilir. Sonuç olarak, yara tedavisi ve duruma göre uygun yara bakımı, lenfödem tedavisinde çok önemli rol oynamaktadır. Lenfödem hastalarında etkin yara tedavisi mutlaka kompresyon bandajlamasını da içerir. Yaranın iyiles mesi, dokular arası bosļukta bulunan protein indirgenmeden gerçeklesȩmez. Ödemin azaltılması genellikle yaranın iyiles mesine pozitif etki eder, besin tedarikini, lenfositleri ve hücrelere etki eden büyüme faktörlerini gelisţirir aynı zamanda degrade maddeleri uzaklasţırır. ltihaplı durumlar bastırılır ve enfeksiyon riski azaltılır. Yara tedavisinin kesintiye ug ramaması için sürekli olarak ödemin azaltılması önemlidir. Cilt, bir bandaj uygulanmadan önce en ince ayrıntısına kadar incelenmelidir. Temizleyici Antimikrobiyal temizleyici Akıllı Akıllı antimikrobiyal Suprasorb A Kalsiyum Aljinat Yara Örtüsü Suprasorb A + Ag Kalsiyum Aljinat Yara Örtüsü Suprasorb X Hidrobalans yara örtüsü Suprasorb X +PHMB Hidrobalans yara örtüsü Temizleme ve granülasyon fazında yüksek eksüdasyon gösteren, derin ve yüzeysel yaralarda Temizleme ve granülasyon fazında yüksek eksüdasyon gösteren, derin ve yüzeysel enfekte olmus yaralarda Az-orta akıntılı, her üç yara iyiles me fazında bulunan derin ve yüzeysel yaralarda Az-orta akıntılı, her üç yara iyiles me fazında bulunan derin ve yüzeysel yaralarda Eksüdasyon derecesini yeniden düzenler, yara yüzeyine yumus akça isļer, jellesȩrek yaranın kurumasını önler. Suprasorb A özelliklerinin gümüs ile kombine edilmesiyle, kritik kolononazsyon olus mus ve enfekte olmus yaralar, sahip oldugŭ genis antimikrobiyal spektruma tarafından beslenir, MRSA ve VRE mikroplarına kars ı hızlı etki gösterir. Yaranın nem dengesini saptar. Duruma göre yarayı nemlendirir, fazla nemi emer ya da her ikisini gerçeklesţirir. Terapi sırasında yara sancılarını azaltır ve yara yüzeyine kendini mükemmel sȩkilde bırakır. Suprasorb X ile PHMB özelliklerinin kombine edilmesiyle, kritik kolononazsyon olus mus ve enfekte olmus yaraların güvenilir bir sȩkilde bakımı ve olus an genis antimikrobiyal spektrum tarafından MRSA ve VRE mikroplarına kars ı hızlı etki sag lanır PHMB'nin, vücut tarafından iyi tolere edilmesi ve hücreleri koruyucu özelligĭ sayesinde uzun dönemli de kullanılabilir. 24

25 Suprasorb A, A +Ag, X, X +PHMB, C, P, H, F, G kullanarak nemli yara bakımının uygulanmasıyla lokal terapinin sağlanması Yaranın durumuna göre komplikasyonları ve bag lı olarak gelisȩbilecek ölümle sonuçlanabilecek potansiyeli olan enfeksiyonları önlemek için uygun bir yara örtüsü seçilmelidir. Bu bag lamda, eksüdasyon miktarı, yaranın durumu, derinligĭ ve acı seviyesi dikkate alınmalıdır. Modern yara örtüsü günün her saatinde, mümkün oldugŭnca aynı ısıyı koruyarak, uygun nem oranına sahip, fizyolojik bir yara ortamı olusţurabilmelidir. Modern bir yara örtüsünün sahip olması gerekli önemli özellikler arasında gaz degĭs imi, mekanik etkilere kars ı koruma ve yaraya giren veya çıkan mikroorganizmalara kars ı bariyer olusţurması yer almalıdır. Eksüdasyon derecesine bag lı olarak nem emmeye veya nemlendirmeye agĭrlık verilir. Öngörülen sȩkilde kullanılması durumunda yara yüzeyine yapıs maz. Böylece yeni olus an dokunun hasar görmesi daima önlenir. Önümüzdeki sayfalarda çes itli durumların (yara alanı, yara derinligĭ, yaranın enfeksiyonu, eksüdasyon derecesi) göz önünde bulundurdugŭnda kullanabilir yara bandajları ve bunların birbirleriyle kombine etme imkanları hakkında ayrıntılı bilgi bulabilirsiniz. Gereken durumlarda yara tedavisinin uygun bir (cerrahi, biyocerrahi veya enzimatik) debridman ile tamamlanması tavsiye olunur. Etkin Sorunsuz Çok yönlü Şeffaf Nem sağlayıcı Suprasorb C kollajen yara örtüsü Suprasorb P PU köpük yara örtüsü Suprasorb H Hidrokolloid yara örtüsü Suprasorb F film yara örtüsü Suprasorb G jel yara örtüsü Az-orta akıntılı, her üç yara iyiles me fazında bulunan derin ve yüzeysel yaralarda Her üç iyiles me fazındaki orta akıntılı, yüzeysel yaralarda Her üç iyiles me fazındaki az-orta akıntılı, yüzeysel yaralarda Epitelizasyon fazındaki az akıntılı, yüzeysel yaralarda Nekrotik ve kuru, derin veya yüzeysel yaralarda Çok yönlü kullanım imkanı yanıktan kompleks defekt yaralara kadar. Eksüdayı, iltihap yapıcı proteazları ve radikalleri hızlı ve etkin bir sȩkilde emer. Kolajen sentezini epidermal hücrelerin proliferasyonunu ve migrasyonunu destekler. Poliüretan tabakası sayesinde güvenilir gaz degĭs imi sag layabildigĭ gibi, yarayı bakterilere ve yaraları kars ı korur, ideal nemli yara ortmı olusţurur. Kendinden yapısķanlı, hem nemli bir yara ortamı sag lar, hem fazla eksüdayı emer. Nemli yara ortamının korunmasını destekler ve yaranın görsel kontrol edilebilmesini sag lar. Sabit nemli yara ortamı olusţurur ve nekrotik dokuyu hassasça çözer. Suprasorb C, P, H, F, G ürünlerinin kullanılması sadece enfekte olmamış yaralarda tavsiye olunur. 25

26 Sözlükçe Kolloid osmotik basınç Bir çözeltinin içerigĭndeki protein konsantrasyonu ile olus an orantısal basınç. (örn. ödem sıvısında). ML/KBF Dört bilesȩnden olus an lenfödem tedavisi: Manuel lenf drenajı (ML), kompresyon terapisi, egzersizler, cilt ve tırnak bakımı. Kontralateral Ters, kars ı tarafta Dirsek çukuru Dirsegĭn iç kısmı. Distal Gövdeye uzak vücut parçası (proksimalin kars ıtı) Yetersiz cilt elastisitesi Lenfödemde sıkça görülen derinin as ırı gerilmesiyle genisļemis (bosţa) durumu (özellikle kompleks bos altıcı fizyoterapiden sonra görülür). Fibrotik sertles mis, skarlı. İpsilateral Aynı tarafta. Lateral Yan tarafında; vücut orta çizgisinden uzaklas arak. Proksimal Gövdeye yakın vücut parçası. Rezorpsiyon (emilim) Doku aralıklarından (intertarsial bosļuklardan) sıvı ve eritilmis maddelerinin, toplar damarlardaki kapilar duvarlar tarafından kan dolas ımına emilerek dahil edilmesi. Bu isļem, kapilar duvarın her iki tarafındaki protein konsantrasyonuna ve geçerli basınça bag lı olarak isļer. Kompresyon bandajının düzeltici gücü Bandajın asıl uzunlugŭna yeniden getirilebilmesi. Starling Dengesi Ortalama kan-kapiller basıncı = ortalama kolloid osmotik basınç (doku aralıklarına tas ınan sıvı miktarının ve geri transfer edilen sıvı miktarının es it olmasını sag layan, doku arasındaki ve kapiller damarlardaki güçler. Yani, ödem degĭl). Gövde kadranı Gövdenin, medial- sagital çizgi ile transversal çizgi arasından bulunan kısmı. Ultrafiltrasyon Doku aralıklarına (intertarsial bosļuklara) kapiller duvar yardımıyla sıvıların ve eritilmis maddelerin filtrasyon isļemi. Bu isļem, kapilar duvarının her iki tarafındaki protein konsantrasyonuna ve basınç oranına bag lı olarak isļer. Medial Medial Fleboloji Toplar damar bilimi. Fossa poblitea Diz çukuru Posterior Arkaya dog ru. Proliferasyon Büyüme veya yayılma. Gövdenin sağ üst kadranı. Medial-sagital çizgi Transversale çizgi 26

27 27

28 Hastalık Yönetimi Lenfödem ve yara ürünleri yara örtüleri yara fazına uygun yara yönetimi kısa çekisļi ürünler lenfödem setleri kısa çekisļi kompresyonla ödem miktarını azaltma Lohmann & Rauscher GmbH & Co. KG Westerwaldstrasse 4 D Rengsdorf, Germany Lohmann & Rauscher GmbH Johann-Schorsch-Gasse 4 A-1141 Wien, Austria Lohmann & Rauscher AG Oberstrasse 222 CH-9014 St. Gallen tr