Kronik Viral Enfeksiyonlarda Tanı ve Tedavi İzlemi

Transkript

1 Kronik Viral Enfeksiyonlarda Tanı ve Tedavi İzlemi Viral hepatitler: Klinisyen gözüyle Ulus Akarca 2nci Ulusal Klinik Mikrobiyoloji Kongresi 12 Kasım 2013 Belek-ANTALYA

2 Viral Hepatitler ve Laboratuvar Viral hepatitlerin Tanısı Tedavisi Takibi laboratuvar testlerine bağımlıdır.

3 Hepatit B nin Tanı ve Tedavisinde Laboratuvarın Yeri

4 HBsAg pozitif bir kişide neleri bilmek isteriz? İnfeksiyonun hangi evresindedir? Tedavi ihtiyacı var mıdır? Nasıl yönetmeliyiz?

5 HBV İnfeksiyonunun evreleri HBeAg Anti-HBe HBV DNA<tayin sınırı HBV DNA<2000 IU/ml ALT (NÜS) Tolerans Kronik hepatit İnaktif infeksiyon Reaktivasyon (anti-hbe+ KBH)

6 HBeAg istenmelidir HBeAg: Pozitifse yüksek replikasyon anlamına gelir Negatifse replikasyon olmadığı anlamına gelmez Anlamı: Genellikle gençlerde pozitiftir ve immün sistemin işi ele alması şansı olduğunu düşündürür. Genç (<30y) HBeAg pozitiflerde ALT yüksekliğine rağmen spontan serokonversiyon bir süre beklenmelidir. Yaşlılarda (>40y) agresif bir hastalık ve yüksek HCC riski anlamına gelebilir. Bazal düzey bakılmasının klinik bir anlamı yoktur.

7 HBV DNA düzeyi bilinmelidir HBV DNA <2000 IU/ml ALT normal İlk sene 3 ayda bir, daha sonra 6-12 ayda bir takip ALT yüksek Diğer karaciğer hastalıklarını ara, 3 ayda bir takibe devam et HBV DNA IU/ml ALT N 3 ayda bir takip ALT yüksek biyopsi HBV DNA > IU/ml ALT N biyopsi ALT yüksek tedavi

8 Kronik HBV İnfeksiyonu Klinik siroz Hayır Evet HBV DNA > IU/ml HBV DNA(+) HBV DNA(-) Hayır Evet ALT normal Takip (6-12 ayda bir) İlk yıl 3 ayda bir ALT yüksek Başka hastalıkları ara Hayır Histoloji: F>2 veya NIA orta-ağır veya 6 ay süreyle ALT>2xNÜS Evet Takip Tedavi

9 Diğer viral infeksiyonlar bilinmelidir Anti-delta Delta RNA Anti-HCV HCV RNA düzeyi

10 HBsAg düzeyi? Bazal değerlendirmede yeri yoktur. Gerçek inaktif taşıyıcılığı ayırt etmekte kullanılabilir. Peginterferon tedavisi verilecekse tedavi öncesi değeri bilmenin yararı olabilir.

11 İnaktif taşıyıcı ve HBeAg(-) KBH ALT İnaktif HBV infeksiyonu normalin üst sınırı HBeAg(-) kronik B hepatiti HBV DNA 10 4 kopya/ml İnaktif taşıyıcıyla karıştırılabilir!

12

13 HBV Genotipi? Genotipe göre farklı tedavi olmadığı için Türkiye de D dışında genotip olmadığı için bakılmasına gerek yoktur.

14 İlk gelişte mutasyon analizi? HBV mutasyonları Pre-core ve core promoter mutasyonları Tedavi şeklini ve kararını etkilemeyeceği için bakılmaz Bazal direnç mutasyonları Klinik önemi olmadığı sanıldığı için bakılmasına gerek yoktur.

15 Tedavi öncesi mutasyonlarla virolojik cevap arasındaki ilişki Undetectable HBV DNA (%) Risk altındaki vaka vakada tedavi öncesi LAM, ADV veya ETV mutasyonları bakılıyor. INNO-LIPA yöntemiyle S202I/G/C: %14 A181T: %8 M204V/I: %3 I233V: %2 M250L: %2 Hastaların %22 sinde en az bir mutasyon 1 mutasyon: %77 2 mutasyon: %23 P = NS Aylar Wild-type Mutant suşlar (181, 202, 204, 250) Lampertico P, et al. AASLD Abstract 896.

16 Hepatit B tedavisi sırasında laboratuvarın yeri

17 SUT A - Kronik Hepatit B tedavisi (1) İlk tedaviye başlamak için; HBV DNA seviyesi (10 4 ) kopya/ml (2.000 IU/ml) veya üzerinde olan hastalar, bu durumun belirtildiği rapor ve eki tetkik sonuçlarına (HBV DNA sonucu ve karaciğer biyopsi raporu) göre; a) Erişkin hastalarda; karaciğer biyopsisinde Hastalık Aktivite İndeksi (HAI) 6 veya fibrozis 2 (3) Erişkin hastalarda interferonlar ve pegile interferonlar ALT değeri normalin üst sınırının 2 katını geçen, HBeAg negatif olan ve HBV DNA 10 7 kopya/ml olan hastalar ile HBeAg pozitif olan ve HBV DNA 10 9 olan hastalarda kullanılabilir. İnterferonlar ve pegile interferonlar kronik hepatit B hastalarında en fazla 48 hafta süreyle kullanılabilir. (5) Erişkin hastalarda oral antiviral tedaviye; a) HBV DNA 10 7 kopya/ml ( IU/ml) ise günde 100 mg lamivudin veya 600 mg telbivudin ile başlanır. Tedavinin 24 üncü haftasında HBV DNA 50 IU/ml (300 kopya/ml) ve üzerinde olan hastalarda diğer oral antiviraller kullanılabilir. b) HBV DNA >10 7 kopya/ml ( IU/ml)olanlarda diğer oral antivirallerden biri ile tedaviye başlanabilir. (6) Erişkin hastalar oral antiviral tedavi altındayken; a) Oral antiviral tedavisi alan hastalarda negatif olan HBV DNA nın pozitifleşmesi veya HBV DNA nın 10 kat yükselmesi ile başka bir oral antiviral ajana geçilebilir veya almakta oldukları tedaviye ikinci bir oral antiviral eklenebilir. Başka bir antiviralden lamivudine geçişte ve entekavir veya adefovir tedavisinden tenofovir tedavisine geçişte bu koşullar aranmaz. Lamivudin veya telbivudin tedavisinin 24 üncü haftasında HBV DNA 50 IU/ml (300 kopya/ml) ve üzerinde olan hastalarda diğer oral antiviraller kullanılabilir. Ancak bu tedavilerin 24 üncü haftasında HBV DNA 50 IU/ml (300 kopya/ml) altında ise başka bir oral antiviral ajana geçilemez veya eklenemez. b) Tenofovir veya adefovir veya entekavir ile tedavi alan hastalarda birinci yılın sonunda halen HBV DNA pozitif olması durumunda tedaviye başka bir oral antiviral eklenebilir. c) Oral antiviral tedavisi alan hastalarda gebelik durumunda oral antiviral değişiminde bu koşullar aranmaz. ç) Oral antiviral değişimi ya da tedaviye yeni oral antiviral eklenmesi için, düzenlenecek yeni veya mevcut raporda bu durum belirtilir.

18

19 Cevap: Tedavi bittikten 26 hafta sonra HBeAg negatif ve HBV DNA < kopya/ml olması

20 Hepatology International 2013;7: Tedaviden 6 ay sonraki HBeAg serokonversiyon oranı (%) ,7 54,4 12nci hf 24üncü hf 32,3 26,1 16,3 15,4 <1500 IU/ml IU(ml > IU/ml

21 SVR: Tedavi bittikten 24 hafta sonra HBV DNA < 70 kopya/ml olması

22

23 Hepatit B nin Nükleos(t)id analoglarıyla tedavisinin takibi Düşük antiviral etkili ilaçla tedaviye başlandıysa tedavinin 24üncü haftasında HBV DNA negatif olmayanlarda güçlü antivirallere geçilmelidir.

24 24üncü haftadaki HBV DNA düzeyinin 104üncü haftadaki direnç ile ilişkisi HBeAg Pozitif Telbivudine Lamivudine HBeAg Negatif Direnç yüzdesi < QL QL to 4 > 4 < QL QL to 4 > 4 n = haftada serum HBV DNA düzeyi

25 Tedavi sırasında HBV için direnç analizi? Primer cevapsız (12 haftada HBV DNA <1 log azalanlar) olanlarda ilaç uyumunu test etmek ve ilaca devam kararı alabilmek için direnç analizi yapılabilir. Breakthrough gelişenlerde (HBV DNA negatifken pozitif olanlar veya en alt düzeyden 1 log yükselenler) direnç analizi yapılmaksızın çapraz direnç olmayan antivirale geçilebilir. İlaç uyumu kuşkusu varsa direnç analizi yapılabilir.

26 HBsAg pozitif bir hastanın takibi HBsAg (+) HBeAg, HBV DNA, anti-delta, anti-hcv Tedavisiz izlem Tedavi HBeAg(+) HBeAg(-) 3 ayda bir HBeAg, HBV DNA, ALT İlk sene 3 ayda bir HBV DNA, ALT Sonra 6-12 ayda bir HBsAg, HBV DNA, ALT takibi

27 Tedavisiz izlem Tedavi PegIFN Bazal HBV DNA, HBeAg, HBsAg düzeyi ETV/TDF-LAM Bazal HBV DNA düzeyi, HBeAg HBeAg(+) HBeAg(-) 3üncü ayda HBV DNA 12 haftada HBsAg düzeyi düşmüyorsa veya HBsAg> ise tedaviyi kes 12 haftada HBV DNA >2log ve HBsAg düşme yoksa tedaviyi kes <1log Uyumu denetle 1log HBV DNA negatif olana kadar 3 ayda bir HBV DNA takibi 6ncı ayda HBV DNA pozitifse TDF 48 haftalık tedaviden sonra 3üncü, 6ncı ayda HBeAg, HBV DNA Sonra 6 ayda bir HBsAg, HBV DNA, HBeAg takibi 48 haftalık tedaviden sonra 3üncü, 6ncı ayda HBV DNA Sonra 6 ayda bir HBsAg, HBV DNA, takibi Diğer ilaca geç veya ekle LAM ise TDF ye geç HBV DNA <1 log HBV DNA negatif olduktan sonra 6 ayda bir takip HBsAg kaybından 1 sene sonrasına kadar tedavi HBeAg(+) ise e serokonversiyonundan 1 sene sonra tedavi kesilebilir

28 Hepatit C nin tanı, tedavi ve takibinde laboratuvar

29 Türkiye de HCV tedavisinde SUT HCV RNA pozitif her hasta tedavi alabilir. Genotip 2-3 hastalar PegIFN+RBV ile 24 hafta tedavi edilirler. Genotip 1 hastalar Naive F0-3 olanlar PegIFN+RBV ile 48 hafta F4-6 olanlar PegIFN+RBV+(Telaprevir veya Boceprevir) Daha önce tedavi almış Nüks ise PegIFN+RBV+(Telaprevir veya Boceprevir) Kısmı veya tam cevapsız ise tedavi yok.

30 Genotip-1 HCV RNA k/ml > k/ml 4. hf HCV RNA 4. hf HCV RNA Negatif 1 log düşme <1 log düşme 12. Hafta HCV RNA 24 hafta tedavi HCV RNA(-) 2 log düşme HCV RNA(+) <2 log düşme 24. hf PCR HCV RNA 24 hafta takip 48 hf tedavi - 72 hf tedavi + Tedaviyi kes 24 hafta takip

31

32 100 Yeni hepatit ilaçlarının PR ye göre etkinliği Naive hastalar Boceprevir 100 Telaprevir P/R BOC YGT BOC/PR48 SPRINT 2 0 PR T8PR T12PR ADVANCE Kwo PY et al. Efficacy of boceprevir, an NS3 protease inhibitor, in combination with peginterferon alfa-2b and ribavirin in treatmentnaive patients with genotype 1 hepatitis C infection (SPRINT-1): an open-label, randomised, multicentre phase 2 trial. Lancet 2010;376: Jacobson IM et al. Telaprevir for previously untreated chronic hepatitis C virus infection. N Engl J Med 2011;364:

33 Yeni hepatit ilaçlarının PR ye göre etkinliği Daha önce ilaç kullananlar 69 Nüks Boceprevir PR48 BOC YGT BOC/PR Kısmi yanıt Nüks Telaprevir T12PR Öncü T12PR PR Kısmi yanıttam cevapsız Cevapsız genel 9

34 Boceprevir li tedavi Ø Ø Tedavi almamış hasta PR + PRB PRB Ø PR Kısmi cevaplı veya nüks PR Ø + PRB PRB Ø Ø PR Tam cevapsız 4 hf HCV RNA düşmesi <1 log PR PRB Siroz HCV RNA >100 IU/ml HCV RNA + Ø: <9.3 IU/ml

35 Telaprevir li tedavi Tedavi almamış veya Nüks hasta Ø PRT PRT <1000 IU/ml Ø <1000 IU/ml PR PR Kısmi cevaplı veya tam cevapsız Siroz PRT PR HCV RNA 1000 IU/ml HCV RNA + Ø: <10 IU/ml

36 Kronik C hepatiti tedavisinin monitorizasyonu PegIFN + RBV Boceprevir Genotip IL28B genotipi PegIFN + RBV Telaprevir Genotip IL28B genotipi (-) (-) >100 IU/ml (-) >1000IU/ml (-) PegIFN + RBV Genotip 2log (-)

37 Yeni antivirallerin eksiklikleri Önceki tedavi takibi ve sonucu hakkında detaylı bilgiye sahip olma gerekliliği, Yan etki artışı, Maliyet, Uyum sorunu, Diğer ilaçlarla etkileşim sorunu, Yetersiz kaldığında gelişen direnç ve sonraki tedavilerin başarısızlığı.

38 Boceprevir ve telaprevir ile kullanımı kontrendike olan ilaçlar İlaç Sınıfı Boceprevir ile kontrendike olanlar Telaprevir ile kontrendike olanlar Alpha 1-adrenoreseptor antagonist Antikonvülzanlar Alfuzosin Carbamazepine, phenobarbital, phenytoin Alfuzosin Antimikobakteriyel Rifampin Rifampin Ergot türevleri Dihydroergotamine, ergonovine, ergotamine, methylergonovine GI motilite ilaçları Cisapride Cisapride - Dihydroergotamine, ergonovine, ergotamine, methylergonovine Herbal ürünler Hypericum perforatum (Sarı kantaron) Hypericum perforatum HMG CoA reductaz inhibitörleri Lovastatin, simvastatin Atorvastatin, lovastatin, simvastatin Oral kontraseptifler Drospirenone - Nöroleptik Pimozide Pimozide PDE5 inhibitor Sildenafil veya tadalafil pulmoner arter hipertansiyonu için kullanıldığında Sildenafil veya tadalafil pulmoner arter hipertansiyonu için kullanıldığında Sedatif ve hipnotikler Triazolam; oral kullanılan midazolam Oral kullanılan midazolam, triazolam

39 Klinik çalışmalarda Boceprevir ve Telaprevir yan etkileri Yan etkiler, % Boceprevir + PegIFN/RBV PegIFN/RBV Tedavi almamış hastalar Anemi Nötropeni Tad bozukluğu (n = 1225) (n = 467) Tedavi almış hastalar Anemi Tad bozukluğu Yan etkiler, % (n = 323) Telaprevir + PegIFN/RBV (n = 1797) (n = 80) PegIFN/RBV (n = 493) Raş Anemi Anorektal semptomlar 29 7

40 Bazı hastalarda yeni antiviralleri kullanmayabilir miyiz?

41 Düşük viral yüklü hastalarda PR=PR-B/T? PR48 PR4-PRB44 PR48 T12PR HCV RNA > HCV RNA HCV RNA 800 HCV 000RNA < SPRINT 1 ADVANCE Kwo PY et al. Efficacy of boceprevir, an NS3 protease inhibitor, in combination with peginterferon alfa-2b and ribavirin in treatmentnaive patients with genotype 1 hepatitis C infection (SPRINT-1): an open-label, randomised, multicentre phase 2 trial. Lancet 2010;376: Jacobson IM et al. Telaprevir for previously untreated chronic hepatitis C virus infection. N Engl J Med 2011;364:

42 IL28B polimorfizmi ve Boceprevir SVR oranları % C/C C/T T/T PR48 Boc-YGT Boc-PR48 PR48 Boc-YGT Boc-PR48

43 IL28B polimorfizmi ve Telaprevir SVR oranları % C/C C/T T/T T12PR PR48 T12PR PR48

44 Öncü ikili tedavi sonunda HCV RNA durumuna göre kalıcı cevap oranı PR48 YGT B44PR HCV RNA negatif HCV RNA pozitif Poordad F et al. Boceprevir for untreated chronic HCV genotype 1 infection. N Engl J Med 2011;364:

45 Yeni antivirallerin kullanıma girmesiyle ülkemiz için uygun olan tedavi yaklaşımı Naive hastalar HCV infeksiyonu Genotip 1 Genotip 2-3 Viral yük IU/ml < IU/ml PegIFN+RBV IL28B Genotipi CT, TT CC 4. hf HCV RNA - PegIFN+RBV + PegIFN+RBV+DAA Cevapsız

46 Bu durumda klinisyenin laboratuvardan beklentileri nelerdir? Hızlı sonuç Tekniğin gelişmesi Testlerin (belki de tedavilerin) belli merkezlerde yoğunlaşması Karşılaştırılabilir (standart) sonuç Yüksek hassasiyet <12 IU/ml in anlamı?

47 SONUÇ Kronik C hepatitinin tedavisi, tedavi şeklinin seçiminden, takibine kadar tamamen laboratuvar tetkiklerine bağımlıdır. Yeni antivirallerin kullanıma girmesiyle birlikte kişiye özel tedavi kavramı uygulamaya girmiştir. Kişiye özel uygulama ile virolojik tetkikler tedavinin her aşamasında günlük pratiğe girmektedir.