ÜZÜM POSASI(CİBRE) NİN TORF, COCO-PEAT, PERLİT VE KAYA YÜNÜNE ALTERNATİF OLARAK KULLANIMI

Transkript

1 ÜZÜM POSASI(CİBRE) NİN TORF, COCO-PEAT, PERLİT VE KAYA YÜNÜNE ALTERNATİF OLARAK KULLANIMI THE USE OF GRAPE MARC AS AN ALTERNATIVE TO PEAT, COIR, PERLITE AND ROCKWOOL Prof. Dr. Servet VARIŞ, Doç.Dr. Uğur BAL, Doç.Dr. Yeşim ERDEM, Yrd. Doç. Dr. Korkmaz BELLİTÜRK, Ziraat Müh. Aslı GÖKGÖZ, Ziraat Müh. Onur İNAL NAMIK KEMAL ÜNİVERSİTESİ ZİRAAT FAKÜLTESİ TEKİRDAĞ 2009

2 I.GİRİŞ Cibre, şarap fabrikalarında üzümün sıkılıp suyu alındıktan sonra geriye kalan % 20 kadarlık üzüm posası olup, % 50 si kabuklardan, % 25 i çekirdek, % 25 i de üzüm çöplerinden oluşmaktadır. Cibrede organik madde N, P, K ve Ca olup, özellikle N ve K içeriği, ahır gübresinden daha yüksektir. Fakat cibrede ahır gübresindeki kadar bakteri olmadığından, cibredeki maddeler daha güç parçalanır. Bu nedenle içerdiği besin elementleri ahır gübresinden daha geç yararlı hale gelir ve çürütüldükten sonra kullanımı daha uygundur.

3 Cibrenin içeriği ile ahır gübresinin karşılaştırılması İçerik Taze Cibre (%) Damıtılmış Cibre (%) Ahır Gübresi (%) Su 58,7 66,3 75 Organik maddeler 38 31,2 21 Azot 0,75 0,75 0,5 Fosforik asit 0,29 0,23 0,27 Potasyum 1,12 0,63 0,55 Kalsiyum 0,06 0,01 0,56

4 Cibrede bulunan şeker, tartarik asit ve yağ miktarları bir hayli değişiklik gösterir. Örneğin kırmızı şarap cibresinde şeker ya hiç yoktur ya da az kalmıştır, tartarik asit ise beyaz şarap cibresinden oldukça fazladır. Ülkemizde cibre, hayvan yemi ve gübre olarak değerlendirilmektedir. Hayvan yemi olarak kullanılacak cibre taze olmalıdır. Sirkeleşip, küflenmiş cibre hayvanlara zararlıdır. Kırmızı şarap cibresinde, şeker düşük olmasına karşın, alkol ve tartarik asit miktarı beyaz şarap cibresinden daha yüksek olduğundan hayvan yemi olarak yeğlenmez. Cibrenin besin değeri az olup, samanınkine yakındır. Şarap fabrikaları üzümün suyu sıkıldıktan sonra kalan cibreyi(% 50 kabuk, % 25 çekirdek, %25 üzüm çöpü) hayvan yemi olarak satmaya çalışmakta, satamadıkları takdirde de çöpe atmaktadırlar. Bu da çevre kirliliği ve koku yaratmaktadır. Cibrenin hayvan yemi olarak kullanım seviyesi diğer yemlere gore çok düşüktür ve tarlada ahır gübresi yerine kullanımı da ülkemizde yaygın değildir.

5 Ülkemizde fide üretiminde en çok kullanılan ortamlar torf ve torf-perlit karışımları olup, hidroponik kültürde ise perlittir. Dünyada torf yataklarının gittikçe azalması ve torfun pahalı olması araştırıcıları sürekliliği olan ucuz alternatif ortamlar bulmaya zorlamış olup, buna en son örnek Hindistan cevizi lifi (coir pith, coir fiber veya coco peat) dir. Hindistan cevizi meyve kabuğuna ait lifli artıkların çürütülmesiyle sağlanan bu ortam, torf yerine Avrupa, ABD ve Avustralya da kullanılmakta olup, ülkemiz tarafından da ithal edilmektedir. Ayrıca tarım şirketlerimiz Almanya, Litvanya, Fransa ve Belçika dan torf da ithal edip, piyasaya sürmektedir. Bu iki ürünün ithali sürekli döviz kaybına neden olmaktadır. Ülkemizde hidroponik kültürde en çok kullanılan ortam perlittir. Portekiz ve İtalya da cibre fide üretiminde torf yerine ve hidroponik kültürde ise perlit ve kayayünü yerine ticari olarak 1990 dan beri kullanılmasına karşın ülkemizde henüz ticari üretime girmemiştir.

6 Paket olarak satılan kök ortamlarından torfun eldesinde, torf yataklarından çıkarılan torf, öğütülüp, ph ını ayarlamak için kireç ve besin değerini düzenlemek için ana ve iz elementler katıldıktan sonra paketlenerek satılmaktadır. Hindistan cevizi lifi(coco peat) eldesinde ise meyve kabukları çürütülmekte, lifli kısım çıkarılıp, öğütülerek ph ve besin değeri ayarlanarak, paketlenip, piyasaya sürülmektedir. Cibre ise şu anda Dünya da şarap fabrikalarından alındıktan sonra çürütülüp, fide ve hidroponik kültürde bitki yetiştiriciliğinde kullanılmakta, bu haliyle, paketlenip, satılmaya uygun olmadığından kullanımı ve ticari önemi düşük seviyede kalmaktadır Cibrenin torf ve coco peat e alternatif olabilmesi için onlar gibi standart ve homojen bir yapıya dönüştürülmesi, çimlenebilir tohum, hastalık, zararlı ve yabancı madde içermemesi gerekir. Cibrenin, torf ve coco peat gibi paketlenip satılabilmesi kullanımını ve ekonomik önemini artıracaktır. Bunun için cibrenin öğütülmesi şarttır. Şu anda Dünya da öğütülmüş cibrenin kullanımı ile ilgili bir çalışma yapılmamaktadır. Tüm araştırmalar öğütülmemiş cibrenin fide üretimi ve hidroponik kültürde kullanımı ile ilgilidir. Bu nedenle bizim araştırmalarımız öğütülmüş cibrenin kullanımına yöneliktir.

7 Ülkemizde henüz kendimize özgü bir yetiştirme ortamı yaratılamamıştır.bizim amacımız kendimize özgü bir yetiştirme ortamı yaratarak, öğütülmüş cibre kullanımını pratiğe geçirip, torf, coco peat, perlit ve kayayünü gibi ulusal ve uluslararası alanda satılmasını mümkün kılarak, yetiştiriciye alternatif ucuz bir ortam sunmak ve ülkemizin ihracat gelirlerini de artırmaktır. Öğütülmüş cibre yapı olarak, torf ve coco peat e benzeyen homojen bir ortama dönüşmektedir.bunun katkı maddeleri ile fiziksel yapısı ve besin durumu iyileştirildikten sonra paketlenip satılması gerçekleşirse torf ve coco peat e rakip olacak ve onların kullanıldığı her alanda(fide, hidroponik bitki yetiştiriciliği, saksı çiçekleri üretim ve yetiştirilmesi) kullanılabilecektir. Dünya da torf yatakları gittikçe azaldığından torf fiyatları sürekli yükselmektedir. Şu anda piyasada satılan tek sürdürülebilir kök ortamı coco peat tir. Torfun azalması coco peat e olan talebi artıracağından coco peat fiyatları da yükselecektir. Öğütülmüş cibre de coco peat gibi sürdürülebilir ortam olduğundan hem ona rakip olacak hem de fiyatı yerli üretim nedeniyle ondan daha ucuz olacaktır.bu da ülkemiz ekonomisi ve yetiştirici için büyük yarar sağlayacaktır.

8 Örtüaltı tarımında halen kullanılan kök ortamlarına karşı önerilecek yeni ortamın ucuz olması çok önemli olup, bu ucuz ortamın alternatif olduğu ortamlar kadar iyi sonuç vermesi, onlardan daha kolay bulunabilir olması ve çevre kirliliği de yaratmaması gereklidir. Öğütülmüş cibre ticari üretime girebilirse kök ortamı maliyetinde büyük bir azalma sağlayacaktır. 1m 3 cibre 12 TL, torf 350TL, coco peat 250 TL, perlit 125 TL, zeolit 150 TL ve kayayünü de 500 TL civarındadır. Buna göre cibrenin fiyatının 29 katı torfun, 21 katı coco peat in, 10 katı perlitin, 12 katı zeolitin ve 42 katı da kayayünün fiyatıdır. Bu durumda ülkemize özgü, en ucuz ve en kolay bulunabilen, çevre kirliliği yaratmadan sürdürülebilir bir ortam, cibrenin kök ortamı olarak geliştirilmesiyle sağlanacaktır.

9 Öğütülmüş cibrenin kök ortamı olarak torf ve coco peat, hidroponik kültürde ise perlit ve kayayünü yerine kullanımı, onlar gibi paketlenip satılması gerçekleşirse, bu yetiştiriciler ve ülke ekonomisi açısından büyük bir kazanç sağlayacaktır. Seminerimizin sonuçlarına dayandığı, ismi İnorganik ve Organik Maddeler Karıştırılmış Cibrenin, Fide Üretiminde ve Topraksız Tarımda, Yetiştirme Ortamı Olarak Kullaım Olanakları ya da İngilizcesi The Possibilities of Using Grape Marc Mixed With Inorganic and Organic Materials as a Growing Media for Propagation and Soilless Culture olan araştırma bir Tübitak Projesi olarak yapılmış olup, bu araştırmada çürütülüp, öğütülen cibrenin içine farklı inorganik ve organik maddeler katarak kuru cibrenin nemlendirilmesi kolay, fide üretimi ve hidroponik kültür için daha uygun bir ortam haline gelmesine çalışılmıştır.

10 II.MATERYAL VE METOT Araştırma Altess F1 sırık salkım domates çeşidi kullanılarak, fide üretimi ve topraksız yetiştiricilik olmak üzere birbirinden bağımsız iki deneme şeklinde yapılmıştır. Ortamların farklı dönemlerdeki etkisini görmek için 1.5 ay arayla tekrar edilen fide üretimi denemesinin herbirinde 16 konu, 3 tekerrürlü tesadüf blokları desenine göre düzenlemiştir. Her parselde 15 fide olup, 720 fide yetiştirilmiştir. Seminerde sadece ilk fide dönemine ait sonuçlar verilmiştir.

11 Ülkemizde hazır fide satan şirketler sadece torfda ürettikleri fideleri sattıklarından, topraksız kültür denemesinin de ükemizdeki yetiştiriciliğe benzer olması için, kendi ürettiğimiz fidelerin kendi ortamlarına dikimi yerine, Altess F1 çeşidine ait hazır fideler, Antalya Tarım a bağlı Ege Fide Firmasından alınıp, 16 kök ortamına dikilmiştir.ideal olan kullanılacak topraksız kültür ortamı neyse fidelerin de o ortamda üretilmesidir.bu uyum sorununu ortadan kaldıracaktır.nitekim yurtdışında torfun yanında, perlit ve kayayününde de üretilen fideler, hidroponik kültürde kullanım için mevcuttur. Ülkemizdeki fide şirketlerinin de, torfun yanında perlitte de fide üretimi yapması, hidroponik kültür için daha uygun olacaktır. Topraksız kültür için 10 L lik siyah naylon torbalara dikim yapılmış ve deneme 3 yinelemeli tesadüf blokları deneme desenine göre uygulanmıştır. Kontrol konusu olan sera toprağında parselde 10 bitki, torba kültüründe ise parselde 5 bitki vardır. Bu durumda 16 konu olup, toplam toprakta 30 bitki, torba kültüründe ise 225 bitki mevcuttur. Denemede toplam 255 bitki kullanılmıştır. Toprak dışındaki konulara hidroponik çözelti verilmiştir. Topraktaki bitkilere ise normal sulu gübreleme yapılmıştır. Her bitkide 4 salkım bırakılmış ve son dört yapraktan sonra uç alınmıştır.

12 Fide Denemesi Konuları: Yüzdeler Hacim/hacim olarak uygulanmıştır. 1. Perlit 2. Öğütülmemiş cibre 3. Öğütülmüş cibre g/l jips + %25 perlit + %75 öğütülmemiş cibre g/l jips + %25 perlit + %75 öğütülmüş cibre g/l jips + %25 zeolit + %75 öğütülmemiş cibre g/l jips + %25 zeolit + %75 öğütülmüş cibre g/l jips + %15 kırılmış odun kömürü + %25 perlit + %60 öğütülmemiş cibre g/l jips + %15 kırılmış odun kömürü + %25 perlit + %60 öğütülmüş cibre g/l jips + %15 kırılmış odun kömürü + %25 zeolit + %60 öğütülmemiş cibre g/l jips + %15 kırılmış odun kömürü + %25 zeolit + %60 öğütülmüş cibre g /L nemlendirici granül polimer + 10 g/l jips + %15 kırılmış odun kömürü + %25 perlit + %60 öğütülmemiş cibre g /L nemlendirici granül polimer + 10 g/l jips + %15 kırılmış odun kömürü + %25 perlit + %60 öğütülmüş cibre g /L nemlendirici granül polimer + 10 g/l jips + %15 kırılmış odun kömürü + %25 zeolit + %60 öğütülmemiş cibre g /L nemlendirici granül polimer + 10 g/l jips + %15 kırılmış odun kömürü + %25 zeolit + %60 öğütülmüş cibre 16. Torf

13 Fide Denemesi Üretim Planı DÖNEM TARİHLER I. Ekim II.Ekim Ekim Tarihi Çıkış Başlangıcı Fide Ölçümleri

14 Dikim Denemesi Konuları: Yüzdeler Hacim/hacim olarak uygulanmıştır. 1. Perlit 2. Öğütülmemiş cibre 3. Öğütülmüş cibre g/l jips + %25 perlit + %75 öğütülmemiş cibre g/l jips + %25 perlit + %75 öğütülmüş cibre g/l jips + %25 zeolit + %75 öğütülmemiş cibre g/l jips + %25 zeolit + %75 öğütülmüş cibre g/l jips + %15 kırılmış odun kömürü + %25 perlit + %60 öğütülmemiş cibre g/l jips + %15 kırılmış odun kömürü + %25 perlit + %60 öğütülmüş cibre g/l jips + %15 kırılmış odun kömürü + %25 zeolit + %60 öğütülmemiş cibre g/l jips + %15 kırılmış odun kömürü + %25 zeolit + %60 öğütülmüş cibre g /L nemlendirici granül polimer + 10 g/l jips + %15 kırılmış odun kömürü + %25 perlit + %60 öğütülmemiş cibre g /L nemlendirici granül polimer + 10 g/l jips + %15 kırılmış odun kömürü + %25 perlit + %60 öğütülmüş cibre g /L nemlendirici granül polimer + 10 g/l jips + %15 kırılmış odun kömürü + %25 zeolit + %60 öğütülmemiş cibre g /L nemlendirici granül polimer + 10 g/l jips + %15 kırılmış odun kömürü + %25 zeolit + %60 öğütülmüş cibre 16. Toprak

15 Dikim Denemesi Üretim Planı DÖNEM TARİHLER Ege Fide Şirketi'nde tohum ekimi Dört gerçek yapraklı fidelerin dikimi Çiçeklenme başlangıcı İlk hasat Son hasat

16 Ortamların hazırlanmasında kullanılan materyallerin kullanım amacı ve içerikleri şöyledir: Odun kömürü (mangal kömürü): Harca, aşırı suyu ve zararlı maddeleri emip, havalı ve hafif bünyeli bir ortam yaratması için katılır. Harçtaki asitliği engeller, karbondan ibaret olup bitkiye besin sağlamaz. Jips (alçıtaşı): Ortamın ph değerinin yükseltilmesinin istenmediği, ancak bitkiye yeterli kalsiyum sağlanmak istendiği durumlarda uygulanır. Örneğin, domateslerde çiçek burnu çürüklüğüne karşı toprağa % 0.6 lık CaSO 4.2H 2 O(% 23 Ca, % 19 S) eriyiği verilir. Jipsin ortamlarda kaymak bağlamayı önleyici, havalanmayı artırıcı ve tamponluk kapasitesini yükseltici etkisi de vardır. Zeolit: Volkanik kayalardan oluşan alüminyum silkattır. Yüksek katyon değişim kapasitesine sahip olup çok ince bal peteği gibi gözeneklidir. Amonyum ve potasyumu yavaş yavaş ortama verir fosfor tutmaz. Toprak yapısının iyileştirilmesinde ve topraksız kültürde kullanılır. Araştırmamızda dikim denemesinde 3-5 mm, fide denemesinde ise 5-9 mm çapında olanlar kullanılmıştır. Perlit: Volkanik alüminyum silkattır.toprak yapısının iyileştirimesinde ve çeliklerin köklendirilmesinde kullanımının yanında, ülkemizde topraksız tarımın ana maddesidir. Araştırmamızda super iri perlit mm çapında olan kullanılmıştır.

17 Cibre torba kültürüyle yapılan domates tarımında en çok karşılaşılan sorun çiçek burnu çürüklüğüdür. Bunun meyvedeki kalsiyum noksanlığından olduğu bilinmesine karşın, cibrede bunun önlenmesi için çalışmalar devam etmektedir. Cibrenin topraksız kültürde perlit ve kaya yünü yerine ticari olarak kullanılabilmesi için bu sorunun çözülmesi gerekir. Araştırmalarımızda kalsiyum kaynağı olarak cibreye jips katılmış ayrıca odun kömürü, zeolit, granül nemlendirici polimer katılarak cibrenin yapısı iyileştirilip daha iyi bir kök ortamı haline gelmesi için çalışılmıştır. Cibre çürütüldükten sonra kuruyunca nemlendirilmesi çok güç olmaktadır. Bu nedenle cibrenin içine nemlendirmeyi kolaylaştırmak için % 25 oranında perlit veya zeolit katılması düşünülmüştür. Ayrıca cibreye nemlendirici granül polimer katılarak aynı şekilde nem tutucu özellik kazandırılmaya çalışılmıştır.

18 Öğütülmemiş cibre fazla su tutmayan ve kuruduğunda da nemlendirmesi zor bir ortamdır. Bu nedenle özellikle küçük tohumlu sebze türlerinde çimlenme safhasında sorunlar yaratabilmektedir. Bunun dışında yetiştirme sırasında bazı üzüm çekirdekleri çimlenebilmektedir. Ayrıca torf gibi paketlenip satılacak albeniye de sahip değildir. Öğütülmüş cibrenin öğütülmemiş cibreye göre avantajları ise homojen bir yapıya sahip olması, üzüm çekirdekleri öğütülme sırasında kırıldığından yetiştirme döneminde çimlenme olmaması ve görünüş olarak da torfa benzediğinden daha iyi bir albeniye sahip olmasıdır. Sakıncaları ise; öğütülmüş cibre de öğütülmemiş cibre gibi kuruduğunda, nemlendirilmesi güç bir ortam oluşturmaktadır. Nemlendirildikten sonra da ortam çok su tutmakta, suyu kolayca geçirmemekte, ve sıkışıp havasız bir ortam yaratmaktadır. Bu nedenle, tohumların çimlenmesi ve fide çıkışında da sorunlar görülmektedir. Bu sakıncaların giderilmesi için hem öğütülmüş hem de öğütülmemiş cibreye perlit, zeolit, nemlendirici granül polimer ve odun kömürü katılarak daha iyi bir ortama yaratılmasına çalışılmıştır.

19 Konu no Çıkış hızı (gün) III.BULGULAR A) Fide Gelişmesi İle İlgili Sonuçlar Çıkış yüzdesi Köklü fide boyu (cm) Köksüz fide boyu (cm) Kök uzunluğu (cm) Köklü fide ağırlığı (g) Köksüz fide ağırlığı (g) Kök ağırlığı (g) Gövde çapı (mm) 1 6, ,22 20,55 33,66 43,11 35,33 7,77 7,11 6,39 2 6, ,55 13,33 25,22 14,22 10,77 3,45 5,00 4,66 3 7, ,44 10,89 20,55 13,44 10,00 3,44 4,27 4,50 4 6, ,78 14,83 22,94 14,77 11,77 3,00 5,05 4,83 5 6, ,88 14,67 22,05 18,44 14,55 3,89 5,34 5,22 6 7, ,55 13,83 20,70 14,00 10,22 3,77 4,94 5,05 7 6, ,88 12,39 22,49 15,33 12,00 3,33 4,94 4,83 8 6, ,22 14,00 28,22 15,40 12,33 3,07 5,55 5,00 9 6, ,44 14,72 21,72 17,44 13,55 3,89 5,05 4, , ,00 12,83 26,17 13,33 10,77 2,55 5,33 4, , ,33 13,67 24,66 15,33 12,89 2,44 5,44 5, , ,88 16,22 24,66 14,77 11,66 3,11 5,55 5, , ,44 19,61 26,83 21,44 17,77 3,67 5,94 5, , ,88 14,83 22,05 18,33 13,11 5,22 5,38 5, , ,66 17,11 26,11 18,22 14,66 3,55 5,72 5, , ,89 23,61 23,11 26,10 20,67 5,43 6,22 5,74 Gerçek yaprak sayısı

20 Çıkış hızı yönünden en geç çıkış gösteren konular 3 ve 6 no lu konulardır. Diğer konular arasında da önemli bir fark yoktur. Çıkış yüzdesi en düşük 3 no lu öğütülmüş cibre konusudur. Diğer konular % 75 den yukarı sonuç vermiştir. Diğer ölçütler dikkate alındığında perlit ve torfun ön plana çıktığı fakat cibre karışımlarının da kök ortamı olarak kullanılabileceği görülmektedir. İdeal bir fidede gövde, düz, kalın, kurşun kalem (7mm) çapında ve kök boğazından itibaren tomurcuk safhasında ortalama 15 cm ve ilk çiçek açtığında 25 cm boyunda olmalıdır.bu durumda ışık ve sıcaklığa bağlı olarak fidede 5-7 gerçek yaprak olabilir. Genelde tek üründe fidelerin yarısında ilk çiçek açtığında, çift üründe ise fide tomurcuk safhasında iken sera toprağına dikim yapılır. Fakat ticari fde üretiminde göz sayısı fazla olan viyollerde, hormonlu fide üretildiğinden fideler belirtilen ölçütler dikkate alınmadan, ortalama 4 gerçek yapraklı dönemde satışa çıkarılır ve hemen sera toprağına dikilir. Bu fidelerde çiçeklenme, ideal şartlarda dikimden yaklaşık 10 gün sonra başlar. Araştırmada cibreli ortamlar yönünden gövde çapı ve gerçek yaprak sayısı dikkate alındığında en uygun ortamların 13 ve 15 no lu konular olduğu görülmektedir.

21 B) Meyve Verimi İle İlgili Sonuçlar Konu No Erkenci meyve verimi (g/bitki) Toplam meyve verimi (g/bitki) ÇBÇ li meyve verimi (g/bitki) Pazarlanabilir meyve verimi (g/bitki)

22 En yüksek erkenci verim 2 no lu öğütülmemiş cibre ve 13 no lu 1 g/l nemlendirici granül polimer + 10 g/l jips + % 15 kırılmış odun kömürü + % 25 perlit + % 60 öğütülmüş cibre içeren konudur. En düşük erkenci meyve oluşturan ise toprak parselidir. Toplam verimde en uygun olanlar 5, 10, 13 ve 14 no lu konulardır. En düşük verim ise toprak parselinden alınmıştır. ÇBÇ li meyve verimi yönünden en yüksek olan 7 no lu konudur.en düşük ÇBÇ veren cibreli konular ise 3, 11, 15 ve 13 no lu olanlardır. Üç no lu öğütülmüş cibre fide gelişmesi yönünden en kötü olmasına rağmen ÇBÇ yönünden cibreli ortamlar içinde en düşük miktarı vermiştir. Bu da gelişmiş domates bitkisinin ortam yönünden pek seçici olmadığının göstergesidir. Toprak parselinde ise hiç ÇBÇ görülmemiştir. Pazarlanabilir meyve ağırlığı yönünden ise toplam verimde en yüksek olan 5, 10, 13 ve 14 no lu konular ön plana çıkmıştır. Toprak parseli ise gene en düşük pazarlanabilir meyve verimini vermiştir. Dikkati çeken bir nokta da perlitin meyve verimi yönünden uygun bulunan dört cibre konusundan da düşük verim vermesidir.

23 IV.SONUÇ Cibre karışımlarının fidecilikte torf yerine ve topraksız kültürde ise halen kullanılan ortamlara alternatif olarak kullanımının ekonomik ve verim yönünden uygun olduğu bu araştırmayla gösterilmektedir. Şu anda hem fide hem de dikim ortamı olarak önerilebilecek cibre ortamı; 13 no lu, 1 g/l nemlendirici granül polimer + 10 g/l jips + %15 kırılmış odun kömürü + % 25 perlit + % 60 öğütülmüş cibre içeren konudur.

24 PROJE FOTOĞRAFLARI

25

26

27

28 KONU 1

29 KONU 2

30 KONU 3

31 KONU 5

32 KONU 7

33 KONU 10

34 KONU 11

35 KONU 13