ELEKTRİKTE KAYIP KAÇAK BEDELİ

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "ELEKTRİKTE KAYIP KAÇAK BEDELİ"

Ömer Erol Kaynarca
8 yıl önce
İzleme sayısı:

1 Sayfa1 ELEKTRİKTE KAYIP KAÇAK BEDELİ Mehmet İmrek /İstanbul Her hakkı Tüketiciler Birliği ne aittir. Kaynak gösterilmeden kullanılamaz.

2 Sayfa2 GİRİŞ Enerji, insanoğlunun vazgeçilmez temel ihtiyaçları arasında önemli bir yere sahiptir. En basitinden günlük hayatın idamesinde kullandığımız araç ve gereçlerin çoğunluğu elektrik enerjisi ile çalışmaktadır. Enerji kaynaklarının yetersizliği veya zamanında yapılmayan yatırımlar nedeniyle oluşan eksiklikler, her geçen gün artan enerji ihtiyacının daha pahalıya karşılanmasına neden olmaktadır. Ülkemizde enerji üretimine artan ihtiyacın karşılanması için çeşitli alternatif kaynaklar üzerinde çalışılmakta ve hatta yatırımlar da yapılmaktadır. Enerji üretiminin tüketime sunulması KİT olan TEDAŞ tarafından yapılmakta iken özelleştirme ile birlikte alt yapısının tamamını devletin yaptığı enerji üretim ve dağıtımı bugün özel firmalar tarafından yapılmaktadır. Düzenleme, denetleme ve pazarın sağlıklı işlemesini temin eden de Enerji Piyasası Düzenleme ve Denetleme Kurulu dur. KAYIP KAÇAK BEDELİ EPDK tarih ve 2012/14 karar sayısında tüketiciye uygulanacak tarifeleri tespit etmiş ve anılan tarifenin tarihinden geçerli olmak üzere uygulanmasına karar vermiştir. Faaliyet bazlı tarife tabloları cetvelinde kayıp ve kaçak elektrik başlıklı maddenin elektrik faturalarına yansıtılması ve tahsilâtının sağlanması hususundaki karar ise tarihinden itibaren uygulanmaya başlamıştır. Bu uygulamaya göre; ülke genelinde tahsilatı yapılamayan kayıp kaçak miktarı, tüm abonelerin faturalarına yansıtılmaya başlanmıştır. Bu uygulamanın ayrıntılarının elektrik faturalarında görülmesi üzerine kamuoyunun bilgisi olmuş ve konunun tartışılması başlamıştır. Tüketicilerden artarak gelen şikâyetler üzerine öncelikle Hakem Heyetlerinde hak arayışına giren Tüketiciler Birliği, heyetlerin tüketici lehine aldıkları kararların şirketler tarafından mahkemeye taşındıklarında, EPDK kararı sebebiyle, mağduriyet yaşanabileceğini görerek, EPDK nın ilgili tarife kararının iptali için, tarihinde DANIŞTAY da dava açmıştır. Ancak Danıştay 13. Dairesi Davanın Süresinde Açılmadığı yönündeki gerekçeyle davanın reddine karar vermiştir. Bu karara karşı DANIŞTAY İDARİ DA- VA DAİRELERİ ne tarihinde temyiz başvurusu yapılmıştır. Dava halen inceleme aşamasındadır.

Enerji kaynaklarının yetersizliği veya zamanında yapılmayan yatırımlar nedeniyle oluşan eksiklikler, her geçen gün artan enerji ihtiyacının daha pahalıya karşılanmasına neden olmaktadır.

3 Sayfa3 EPDK nın ülke gerçeklerini göz ardı ederek aldığı bu karar, zararları ifade edilmiş olmasına rağmen değişmeden devam etmektedir. Tüketicinin, bu anlamda kurula olan güven duygusu da zedelenmiştir. TESPİT ve GÖRÜŞLERİMİZ Tüketicilerden gelen şikâyetler şunu açıkça göstermiştir ki; elektrik faturalarına yansıtılan ve tahsil edilen kayıp/kaçak bedeli izaha muhtaç, kabul edilemez bir yüktür. Burada dürüst tüketici cezalandırılmakta ve mağdur edilmektedir. Gayri kanuni yollarla kaçak elektrik kullanan hırsız ın çaldığı elektriğin bedelini dürüst tüketici ödemek zorunda bırakılmıştır. Kurul, kamuoyunda oluşan bu sesli tepkilere karşın olumlu bir yaklaşım göstermemiş, yapılanın doğruluğunu ispatlama gayreti içerisine girerek zaman kazanmaya çalışmıştır. Diğer önemli bir husus ise mevcut kanun ve yönetmeliklere aykırı olarak düzenlenmiş ve kararı verilmiş bu uygulamanın zararları önceden öngörülmesi mümkün iken, topluma ve tüketiciye olan bakış açısından kaynaklı ön yargı hâkimiyeti neticesinde, alınan karardan vazgeçme ve tazmin etme yönüne gidilmemiştir. Üstelik EPDK, elektrik faturalarında ayrıntıları ile görülen bu uygulamasının toplumda oluşan tepkileri üzerine, yine çok tartışılacak ikinci bir kararını da uygulamaya alarak, elektrik faturalarında kayıp/ kaçak bedeli ve diğer kesinti ayrıntılarının yer almasını engellemiştir. Kısacası üst kurul, ayıp üstüne ayıp kararlarını çekinmeden ve sınırsız yetkisiyle uygulamaktadır. Tüketicilerimiz kullanmadıkları elektriğin bedelini ödemeye maalesef devam etmektedir. KAÇAK ELEKTRİK. Kaçak elektrik kullanım oranı 2010 yılı için %17 olarak açıklanmıştır. Bu oran iller bazında bakıldığında bazı illerimizde %70 lerin üzerine çıkarken, bunun bedelini kayıp kaçakoranı %1-2 seviyesinde olan illerimizin vatandaşları da ödemektedir. Kaçak elektrik kullanım ihbarı nedeni ile yapılan baskınların sadece %4 ünde kaçak elektrik kullanımı tespit edilmiştir. Bu da işleyişte caydırıcı önlemlerin alınmayışının göstergesidir. Halihazırda bedeli bir şekilde tahsil edilebilen kayıp kaçağın önlenmesi sorumluları tarafından pek de dikkate alınmadığı izlenimini vermektedir.

TESPİT ve GÖRÜŞLERİMİZ Tüketicilerden gelen şikâyetler şunu açıkça göstermiştir ki; elektrik faturalarına yansıtılan ve tahsil edilen kayıp/kaçak bedeli izaha muhtaç, kabul edilemez bir yüktür.

4 Sayfa4 ÖNERİLERİMİZ Anayasanın 172. inci Maddesinde.. Devlet tüketiciyi aydınlatır ve koruyucu tedbirleri alır. ifadeleri yer almaktadır. Evrensel tüketici hakları arasında yer alan barınma ihtiyacının devletler tarafından karşılanması zorunluluğu kapsamında aydınlanma gibi elektriğe dayalı ihtiyaçlar da söz konusudur. Devlet elektriği ücretsiz sunamıyorsa bile, ödemeyenin cezasını ödeyenden çıkarmamalıdır. 1. YENİ YASAL DÜZENLEMELERİN YAPILMASI Bu amir hükümler çerçevesinde Anayasanın ruhunu temel esas alacak yeni kanuni düzenlemelere gidilmesi kaçınılmazdır. İşbu sebeple 4628 Sayılı Elektrik Piyasası Kanununda ve diğer ilgili mevzuatlarda yasal değişikliğe gidilerek, elektrik tüketiminden kaynaklanan tüketici zararlarının karşılanması ile yargı merciinin görev ve yetkileri 4077 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun hakları saklı tutularak ek değişiklik ile yer almalıdır. Bu yeni yasal düzenlemeler ışığında tamamlayıcı mevzuat olan yönetmeliklerin hazırlanması ve bunun sağlıklı olarak uygulamasını teminen kurulacak yeni bir üst kurul yapılanmasına gidilmesi elzemdir. 2. ÜST KURULUN YENİDEN YAPILANDIRILMASI Üst kurulun yeniden oluşturulması gereklidir. Bu üst kurul yönetiminde tüketici örgütü temsilcilerinin de yer alması, bu ve benzer yanlışların önüne geçmeyi kolaylaştıracaktır. Kurul üyeleri en fazla iki yıl görev almalıdır. Kurula alınacak veya seçilecek üyeler üst üste en fazla ikin kez görev almalıdırlar. Kurul toplantıları ülkenin sosyo ekonomik gerçekleri göz önüne alınarak sık sık toplanmalı ve alınacak kararların uygulamaya sokulmadan önce tüm hukuki, teknik, ekonomik sonuçları ve/veya gerekçeleri açıklanarak uygulamaya geçilmelidir. Kurulun yapılanmasını ve işleyişini düzenleyecek mevzuatın hazırlanması, kurul kararlarının alınma ve uygulama sürelerinin belirlenmesi açıkça belirtilmelidir.

Devlet elektriği ücretsiz sunamıyorsa bile, ödemeyenin cezasını ödeyenden çıkarmamalıdır. 1.

5 Sayfa5 3. FATURALANDIRMA Enerji tüketimine bağlı olarak bölgesel fiyatlandırmaya ve tüketici kullanıma bağlı tüketime göre fiyatlandırmaya gidilmelidir. Faturalarda tüm ayrıntılar detayları ile belirtilmelidir. Elektrik faturalarında TRT Payı, Sayaç Okuma Bedeli, Perakende Satış Hizmet bedeli, Dağıtım Bedeli, İletişim Sistem Kullanım Bedeli gibi hiçbir haklı gerekçesi bulunmayan bedel kesintilerinin kaldırılması gereklidir. Faturaların boyutu ve yazı karakteri büyütülmelidir. Faturalar siyah olarak düzenlenmelidir. Elektronik sayaçların yerli üretim olması tercih edilerek, gündüz ve gece tüketimine yönelik ayarlar tüketici talebine bağlı olarak yapılmalıdır. Sayaçların periyodik bakım ve ayarları tedarikçi üretici ve/veya dağıtıcı firma tarafından yapılmalı, arızalı sayaçların değişimi halinde hiçbir ücret alınmamalıdır. Elektrik faturalarında iki âdetinin ödenmemesi halinde aboneye yazılı kesme ihtarında bulunulmalı ve ödeme yapılması için asgari iki hafta süre verilmelidir. Elektrik faturalarının son ödeme tarihleri özel, kamu çalışanları ve emeklilerin maaş ödeme tarihleri dikkate alınarak abonenin isteği ve talebi doğrultusunda düzenlenmelidir. Elektrik faturalarına yansıtılan KESME BEDELİ fahiş olmamalı, hakkaniyet ölçüleri içerisinde kalacak miktarda tespiti yapılmalı ve tahsil edilmelidir. 4. ENERJİ KAYBININ ÖNLENMESİ İÇİN ALT YAPININ YENİLENMESİ Enerji dağıtımında yaşanan kaçak kullanımın ana unsurlarından ikisi dağıtım kablolarının yer üstünde olması ve bina girişlerinde tesisatın koruma altında olmamasıdır. Enerji kaybının azaltılması için yer üstü kablolama sistemi ile üretim yerinden nihai tüketim noktasına kadar olan bölüm kesinlikle yer altına alınmalı ve enerji dağıtımına uygun niteliklere haiz kalitede malzemelerin kullanılması sağlanmalıdır.

Elektrik faturalarında TRT Payı, Sayaç Okuma Bedeli, Perakende Satış Hizmet bedeli, Dağıtım Bedeli, İletişim Sistem Kullanım Bedeli gibi hiçbir haklı gerekçesi bulunmayan bedel kesintilerinin

6 Sayfa6 Elektrik kesintileri veya diğer nedenlerden dolayı yaşanan arızaların yol açtığı tüketici zararlarının oluşmaması için abonenin kullanım yerinde her türlü cismani ve maddi zararların önlenmesine yardımcı uyarıcı veya koruyucu donanımın kurulması da gerekir. 5. KAÇAK ELEKTRİK KULLANIMININ CEZALANDIRILMASI VE ÖN- LEMİ Kaçak elektrik kullanımına önlem olarak sayaç bağlantı soketlerinin bulunduğu yere mekanik kelepçe kilit sistemi takılmalıdır. Kaçak elektrik kullanımına yönelik her zaman 7/24 saat denetim yapılmalıdır. Eğlence mekânlarının ve diğer işyerlerinin yoğun olduğu bölgelerde çok daha sık denetimler ve kontroller yapılmalıdır. Sayaç okuma görevlilerinin görev bölgeleri belirli aralıklarla değiştirilmelidir. Bu görevlinin görevini suistimal etmesini önleyecektir. Kaçak elektrik kullananlar ve bunu tespit ettiği halde hakkında işlem yapmayan görevliler hakkında hapis cezası uygulanmalıdır. Görevli olduğu halde haklı gerekçeleri veya mazeretleri dışında görevine gitmeyen veya ihmal eden veya görevini kötüye kullanan görevliler hakkında soruşturma açılmalı ve iş akitleri sonlandırılmalıdır. SONUÇ Kurumların iyi hesaplamalar yapmaması neticesinden doğan bir takım sorunların aşılması ve buradan doğan zararların tazmin edilmesi için yargısal sürecin uzaması veya yargı görev ve yetki alanı tartışmalarından doğan hukuki boşluk, dürüst tüketicinin mağdur edilmesine ve haksız yere cezalandırılmasına sebep olmaktadır. İşbu sebeplerden dolayı ileride telafisi imkânsız sorunların yaşanmaması için evvel emirde güncel, sarih ve net hükümler ile yasal mevzuat değişikliğinin yapılması zarurettir. Aksi durum sorunun ötelenmesine, karışıklığa ve birçok mağduriyetlerin yaşanmasına zemin hazırlayacaktır.

KAÇAK ELEKTRİK KULLANIMININ CEZALANDIRILMASI VE ÖN- LEMİ Kaçak elektrik kullanımına önlem olarak sayaç bağlantı soketlerinin bulunduğu yere mekanik kelepçe kilit sistemi takılmalıdır.

Benzer belgeler

CLK BOĞAZİÇİ ELEKTRİK PERAKENDE SATIŞ A.Ş. (İNDİRİMLİ ELEKTRİK TAAHHÜTNAMESİ MESKEN)

CLK BOĞAZİÇİ ELEKTRİK PERAKENDE SATIŞ A.Ş. (İNDİRİMLİ ELEKTRİK TAAHHÜTNAMESİ MESKEN) (İNDİRİMLİ ELEKTRİK TAAHHÜTNAMESİ MESKEN) İşbu ek Mesken Elektrik Enerjisi Satış Sözleşmesi nin özel şartlarını ihtiva etmekte olup, Sözleşme nin ayrılmaz bir parçasıdır. 1. SÖZLEŞME İNDİRİM ORANI VE FATURA