DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ HUKUK FAKÜLTESİ ÖĞRENCİLERİNİN AİLE İÇİ ŞİDDETE YAKLAŞIMLARI

Transkript

1 Araştırma Makalesi DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ HUKUK FAKÜLTESİ ÖĞRENCİLERİNİN AİLE İÇİ ŞİDDETE YAKLAŞIMLARI THE APPROACH OF DOKUZ EYLÜL UNIVERSITY LAW FACULTY STUDENTS TOWARDS DOMESTIC VIOLENCE Yard. Doç. Dr. Akça Toprak ERGÖNEN * Doç. Dr. Mehmet Hakan ÖZDEMİR * Dr. Ersel SÖNMEZ ** Yrd. Doç. Dr. İsmail Özgür CAN * Arş. Gör. Dr. Murat KÖKER * Prof. Dr. Serpil SALAÇİN * Adli Bilimler Dergisi / Turkish Journal of Forensic Sciences, 5 (4): 7-13, 2006 * ** Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Adli Tıp Anabilim Dalı İzmir Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi

2 2 The Effect of Silencers on Gunshot Residues ÖZET Aile içi şiddetin, dünyada yaygın bir sorun olduğu bilinmektedir. Aile içi şiddetin önlenmesinde birçok kurumun fonksiyonları tartışılmakla birlikte, hekim ve hukukçular bu yapıda önemli bir rol oynamaktadır. Bu çalışmanın amacı, hukuk fakültesi öğrencilerinin aile içi şiddet ile ilgili kavramlara yaklaşımlarını ve konuyla ilgili haberlilik düzeylerini ortaya koymaktır. Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dönem 4 öğrencilerine 10 soruluk bir anket uygulanmıştır. Anket formlarını dolduran 194 öğrencinin yaş ortalamaları ± 2.62, %62 si kız, %38 i erkek idi. Katılımcıların %36 sının şiddetin tanımı için verilen seçenekleri doğru olarak işaretlediği gözlenmiştir. Ankete katılanların %29 u yaşamlarının bir döneminde aile içi şiddete uğradığını belirtmiştir. Aile içi şiddet, hukuki süreç ve hukukçular ile ilgili sorulara kız ve erkek öğrencilerin verdikleri yanıtlar arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılıklar gözlenmiştir. Hukuk fakültesi öğrencilerinin adli tıp eğitim programına cinsiyetçi ayırımcılıkla ilgili bireysel önyargılarını sorgulamak ve mesleki uygulamalarında uygun yaklaşımda bulunmalarını sağlamak amacıyla yer verilen aile içi şiddet ile ilgili derslerin, etkinliklerini değerlendirecek çalışmalar yapılarak sürdürülmesinin uygun olacağı düşünülmüştür. Anahtar kelimeler: Aile içi şiddet, hukuk fakültesi, adli tıp, eğitim. GİRİŞ Aile içi şiddetin, dünyadaki tüm toplumlarda yaygın olduğu, uygulayıcılarının çoğunlukla erkekler ve kurbanlarının da çoğunlukla kadınlar olduğu bilinmektedir. Dünya Sağlık Örgütü, kadın sağlığına verdiği ciddi zararlar nedeniyle, kadına yönelik aile içi şiddeti, ciddi ve öncelikli sağlık sorunu olarak kabul etmiştir. Aile içi şiddet özellikle halk sağlığı ile ilgili kaynaklarda gizli ya da sessiz epidemi olarak adlandırılmaktadır. Bu nedenlerle sağlık çalışanlarının kadına yönelik aile içi şiddetin tanı ve tedavisini yapmaya yönelik eğitilmeleri ve desteklenmeleri gerektiği vurgulanmaktadır (1-3). Hekimler, aile içi şiddet olgularını tanımak, adli olgu bildirimi yapmak, kanıtları kayıtlara geçirmek, olası ise uygulanan şiddet ABSTRACT Domestic violence is accepted worldwide as an important problem. Physicians and lawyers have an important role although many organizations role have been under discussed on this issue. This study was carried out so as to determine how well the law faculty students are aware and informed of domestic violence and also to disclosure their attitudes towards to this subject. 4 th year students of Dokuz Eylul University Law Faculty were interviewed using a 10 questioned multiple choice questionnaires. The average age of 194 students, who returned the questionnaire was 22.41±2.62 and 62 %of participants were female, 38 %were male. 36 %of students had given the correct answers related to the term of domestic violence. 29 %of the participants identified themselves as having a history of domestic violence during their life time. There did appear to be statistically significant relationship between female and male students answers to the questions about domestic violence, legal process and lawyers. We believe that domestic violence lectures in forensic medicine education programs of legal faculties could provide students to inquire their individual prejudices about gender discrimination and led them to show appropriate approach. It is imperative that to maintain domestic violence lectures by performing further studies to evaluate the effectiveness of these lectures. Keywords: Domestic violence, law faculty, forensic medicine, education. ile tıbbi bulgular arasında illiyet (nedensellik) bağı kurmak ve hukukçulara medikolegal görüş bildirmek sorumluluğu taşırlar. Hukukçular ise, hem hekimlerin medikolegal görüşlerini göz önünde bulundurarak karar verme, hem de böyle olgularla karşılaştıklarında yasaların yaşama geçirilmesini sağlamakla yükümlüdürler. Hukukçuların aile içi şiddetle ilgili kavramlar, ulusal ve uluslararası yasal düzenlemelerden haberli olarak yetiştirilmesi mesleklerini doğru uygulamaları için gereklidir (4-6). Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Adli Tıp Anabilim Dalı, Hukuk Fakültesi Dönem IV öğrencilerine adli tıp dersleri vermektedir. Hukuk Fakültesi nde devam zorunluluğu bulunmamaktadır. Eğitim programı hazırlanırken, öğrencilere aile içi şiddet konusunda bilgilendirme eğitimi

3 Adli Bilimler Dergisi 5 (4): 7 13; verilerek önyargılarını sorgulamalarını sağlamak hedeflenmiştir. Bu amaçla aile içi şiddetin tanımı, sıklığı, ilgili kavramlar, dünyadaki ve ülkemizdeki durumu, ulusal ve uluslararası yasal durum konularını içeren interaktif sunumlar yapılmaktadır. Ayrıca aile içi şiddete uğrayan örnek olgulardan hazırlanan yapılandırılmış olgu sunumlarını içeren uygulamalı bir ders verilmektedir (1, 7, 8). Literatürlerde aile içi şiddet ve hekim sorumluluğu ile ilgili çalışmalar olmasına karşın hukuk fakültesi öğrencileri ile ilgili çalışmaya rastlanmamıştır. Bu çalışmanın amacı, hukuk fakültesi öğrencilerinin aile içi şiddet ile ilgili kavramlara yaklaşımlarını ve konuyla ilgili haberlilik düzeylerini belirlemektir. GEREÇ VE YÖNTEM Bu çalışmada, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dönem IV öğrencilerine anket uygulanmıştır. Çalışma için Dokuz Eylül Üniversitesi Etik Kurul undan ( tarih ve 541 sayı ile) olumlu görüş alınmıştır. Anket formlarında katılımcıların yaş, cinsiyet, medeni durum gibi demografik özellikleri yanında verilen dersin içeriği göz önüne alınarak hazırlanmış 10 soru yer almıştır. Aile içi şiddetin tanımı, sıklığı, hukuk alanına yansıması, hukukçuların tutumları ve öğrencilerin kendi aile içi şiddet deneyimlerini içeren sorular sorulmuştur (Ek.1). Anket uygulaması öğretim yılında aile içi şiddet ile ilgili derslerden önce yapılmıştır. Anketin yapıldığı gün derse gelen 194 öğrenci çalışmaya alınmıştır. Öğrencilere önce çalışma hakkında bilgi verilmiş, sonra ankete katılmak isteyenlere anket formları dağıtılmış ve toplanmıştır. Anket formunu yanıtlamayan öğrenci olmamıştır. Anket formlarındaki veriler Windows SPSS 11.0 programına girilerek x 2 testi ile istatistiksel olarak değerlendirilmiştir. BULGULAR 194 katılımcının %62 si kız, %38 i erkek öğrencilerdi. Yaş ortalamaları (± 2.62) idi. %97 si bekar, %3 ü evli olduğunu belirtti. Katılımcıların; aile içi şiddet tanımına hangi davranışları dahil ettiklerini sorgulayan soruya, %36 sı tüm seçenekleri işaretleyerek yanıt vermiştir. Birden çok seçeneğin işaretlendiği bu soruda katılımcıların verdikleri yanıtlar Tablo.1 de gösterilmiştir. Tablo.1 Hukuk Fakültesi Örencilerinin Aile İçi Şiddet Tanımı İçine Aldıkları Şiddet Türleri Şiddet Türleri ve 1. Sorudaki Seçenekleri Sayı (n) Yüzde (%) Psikolojik (Emosyonel, sözel) (a ve c) Fiziksel (b) Cinsel (d) Ekonomik (e) Katılımcıların %56 sı, aile içi şiddetin kurbanları ve sıklığı ile ilgili soruda doğru yanıt olan Her beş kadından biri aile içinde fiziksel ya da cinsel şiddete uğrar seçeneğini işaretlemiştir. Öğrencilerin cinsiyetleri ile bu soruya verdikleri yanıtlar karşılaştırıldığında kız ve erkeklerin yanıtları arasında fark gözlenmemiştir (x 2 = 0.467, p= 0.494). Katılımcıların Aile içi şiddetin önlenmesinde hukukçuların rolü olabilir mi? sorusuna %91 i Evet yanıtı vermiştir. Kız ve erkek öğrencilerin bu soruya verdikleri

4 Adli Bilimler Dergisi 5 (4): 7 13; yanıtlar arsında fark gözlenmemiştir (x 2 = 0.196, p= 0.907). Katılımcıların %89 u aile içi şiddetin bir sağlık sorunu olduğunu düşündüğünü belirtmiştir. Aile içi şiddetin bir sağlık sorunu olup olmadığı konusundaki soruya kız ve erkek öğrencilerin verdikleri yanıtlar arasında farklılık gözlenmiştir. Kız öğrencilerin %95 i aile içi şiddetin sağlık sorunu olduğunu belirtirken, erkek öğrencilerin %79 u sağlık sorunu olduğunu belirtmiştir. Bu fark istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur (x 2 = 9.598, p= 0.002). Eğitiminizde adli tıp dersleri dışında aile içi şiddet konusu yer alıyor mu? sorusuna, hukuk fakültesi öğrencilerinin %57 si yanlış olan Hayır yanıtını vermiştir. Öğrencilerin cinsiyetleri ile bu soruya verdikleri yanıtlar karşılaştırıldığında kız ve erkeklerin yanıtları arasında fark gözlenmemiştir (x 2 = 0.140, p= 0.708). Aile içi şiddet ancak sık görüldüğü ve ciddi sonuçları olduğunda hukuki sürece taşınmalıdır düşüncesine katılıp katılmadıkları sorusuna öğrencilerin %78 i katılmadıklarını belirtmiştir. Aile içi şiddetin sık görüldüğü ve ciddi sonuçları olduğunda hukuki sürece taşınması gerektiği görüşüne katılım bakımından kız ve erkek öğrenciler arasında farklılık gözlenmiştir. Kız öğrencilerin %86 sı bu görüşe katılmazken erkek öğrencilerin yalnızca %67 si katılmadığını belirtmiştir. Bu fark istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur (x 2 = 9.179, p= 0.002). Aile içi şiddet hukuksal alana taşınmadığı sürece hukukçuları ilgilendirmeyen bir kavramdır düşüncesine katılıp katılmadıkları sorusuna öğrencilerin %87 si katılmadıklarını belirtmişlerdir. Aile içi şiddet dava açılmadığı sürece hukukçuları ilgilendirmez görüşüne katılma bakımından kız ve erkek öğrenciler arasında farklılık gözlenmiştir. Kız öğrencilerin %93 ü bu görüşe katılmazken erkek öğrencilerin yalnızca %79 u katılmadığını belirtmiştir. Bu fark istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur (x 2 = 6.911, p= 0.009). Hukuk fakültesi öğrencilerine kendi özyaşam deneyimlerinde aile içi şiddete maruz kalıp kalmadıkları sorulduğunda, %29 u (55 kişi) aile içi şiddete maruz kaldığını belirtmiştir. 38 kişi bu şiddeti kimin uyguladığını belirtmiştir. 68 kişi ise uğradığı şiddetin türünü yazmıştır. Katılımcıların aile içi şiddete maruz kalma deneyimleri Tablo.2 de verilmiştir. Tablo.2 Hukuk Fakültesi Öğrencilerinin Aile İçi Şiddete Maruz Kalma Deneyimleri Şiddete Uğrama Evet Hayır Toplam Sayı (n) Yüzde (%) Şiddeti Uygulayanlar Baba Anne Baba + Anne Diğer Toplam Şiddetin Türü Fiziksel Duygusal

5 Adli Bilimler Dergisi 5 (4): 7 13; Hepsi Toplam Katılımcıların cinsiyetleri ile özyaşam deneyimlerinde aile içi şiddete maruz kalmaları ile ilgili sorulara verdikleri yanıtlar karşılaştırılmıştır. Şiddete uğrama, şiddeti uygulayan ve şiddetin türü bakımından kız ve erkek öğrencilerin verdikleri yanıtlar arasında fark gözlenmemiştir (x 2 = 0.002, p= 0.966, x 2 = 2.416, p= , x 2 = 3.917, p= 0.141). Hukuk fakültesi öğrencilerine, ülkemizin de taraf olduğu uluslararası sözleşmelere göre, taraf devletlerin kadınlar ve erkeklerin eşitliğini sağlamakla yükümlü olup olmadıkları sorulduğunda; %95.9 unun bu cümlenin doğru olduğunu belirterek doğru yanıt verdiği, %4.1 inin bu konuyu bilmediği ve cinsiyetler arasında bu soruya verilen yanıtlar bakımından fark olmadığı gözlenmiştir (x 2 = 0.001, p= 0.972). TARTIŞMA Bu çalışmada hukuk fakültesi öğrencilerinin aile içi şiddetle ilgili bilgi düzeyleri, hukukçuların konuya yaklaşımı ile ilgili düşünceleri ve öğrencilerin kendi özyaşam deneyimleri sorgulanmıştır. Elde edilen sonuçlar hukuk fakültesi öğrencilerinin aile içi şiddet ile ilgili sınırlı bilgiye sahip olduklarını ve cinsiyetçi önyargıları bulunduğunu göstermiştir. Çalışmamızda hukuk fakültesi öğrencilerinin %36 sı aile içi şiddetin seçeneklerde verilen türlerinin tümünü tanım içine almışlardır. Yapılan benzer bir çalışmada hekimlerin %30 u seçeneklerin tamamını aile içi şiddetin tanımı içine almıştır. Bu çalışmada katılımcıların %53 ü zorla cinsel ilişkide bulunmayı aile içi şiddet olarak tanımlarken hekimlerin %95 i bu tür davranışı aile içi şiddet olarak değerlendirmiştir. Hekimlerin %74-84 ü ve hukuk fakültesi öğrencilerinin %80 i emosyonel şiddeti aile içi şiddet kavramı içine almıştır (9). Hukuk fakültesi öğrencilerinin %29 u aile içi şiddete uğradığını belirtmiştir. Benzer bir çalışmada tıp fakültesi öğrencilerinin %36 sı aile içi şiddete uğradığını ifade etmiştir. Eğitim sonrası yapılan ankette aynı öğrencilerin aynı soruya verdikleri yanıtların değiştiği, şiddete uğrama oranının %50 ye çıktığı gözlenmiştir. Hekimlerle yapılan çalışmada ise hekimlerin %21 i aile içinde şiddete uğradığını belirtmiştir. Hukuk fakültesi öğrencileri gibi hekimler de aile içinde en çok babaları tarafından şiddete uğradıklarını ifade etmişlerdir (9, 10). Kaynaklarda hukuk fakültelerinde aile içi şiddet konusunda dersler, anketler yapıldığı, ödüllü proje yarışmalarına konu olduğu gözlenmektedir. Bizim çalışmamızda öğrencilerin çoğunun aile içi şiddet konularında kendilerine verilmiş dersleri anımsamadığı ortaya konulmuştur. Bu durumun hukuk fakültesinde derslere devam zorunluluğunun olmamasından kaynaklandığı düşünülmüştür. Aynı zamanda öğrencilerin aile içi şiddetin tanımı, yaygınlığı, türleri konusunda yeterli bilgileri olmadığı görülmüştür. Tüm dünyada çeşitli disiplinler tarafından çalışmalar yapılan ve çözümü için projeler üretilen aile içi şiddet sorunundan habersiz hukukçular yetiştirmek, ülkemizde başlatılan ve geliştirilecek olan yasal reformları olumsuz etkileyecektir. Bu nedenle aile içi şiddet konulu derslerin alınması zorunlu derslerden olması gerektiği düşünülmektedir (11-15). Hukukçuların yaklaşımları ile ilgili sorularda kız ve erkek öğrencilerin yanıtları arasındaki farklar, öğrencilerin cinsiyetçi önyargıları olduğunu göstermiştir. Aile içi şiddetin sağlık sorunu olduğunu, dava açılmamış olsa da hukukçuları ilgilendiren bir sorun olduğunu, aile içi şiddetin her durumda hukuki sürece taşınması gerektiğini belirten öğrencilerin arasında kız öğrencilerin anlamlı düzeyde fazla olduğu gözlenmiştir.

6 Adli Bilimler Dergisi 5 (4): 7 13; Toplumdaki cinsiyet ayrımcı önyargılarda, eğitimin önemli etkisi olduğu belirtilmektedir. Kullanılan ders kitaplarında 1945 sonrasında, örnek model olarak kız çocuklarına ev işi yapan anne, erkek çocuklarına ise televizyon izleyen baba modeli sunulması, aile içinde çalışan, para kazanan ve mülk sahibi olanın erkek, ona yardımcı konumda bir kadın görüntüsü çizilmesinin yetişen nesillerin cinsiyetçi önyargılarında rol oynadığı ifade edilmektedir (16). Çalışmamızda hukuk fakültesi öğrencilerinin çoğu aile içi şiddetin önlenmesinde hukukçuların rolü olacağını belirtmiştir. Ancak erkek öğrenciler bu rolü, kız öğrencilerden daha fazla, aile içi şiddetin ciddi sonuçları olması ve hukuksal alana taşınması ile sınırlı tutmuşlardır. Bu tutumun ilerdeki meslek yaşamlarında olumsuz rol oynayabileceği düşünülmüştür. Ülkemizde yapılan bir çalışmada; aile içinde şiddete uğrayan ve savcılığa başvuran kadınlar değerlendirilmiş, olguların %63 ünde takipsizlik kararı alındığı, %37 sinin mahkeme aşamasında olduğu belirtilmiştir. Yine bir başka çalışmada aile içi şiddete maruz kalan kadınların %50 sinin mahkemeden önce iddialarından vazgeçtikleri ortaya konmuştur. Şiddete uğrayanların %80 inin yasal makamlara başvurdukları halde sonuçtan umutsuz oldukları izlenmiştir (17, 18). Hem yasalardaki hem de uygulamadaki bu eksikliklerin aile içi şiddetin önlenmesinde olumsuz etkileri olacağı düşünülmektedir. Uluslararası sözleşmeler, tıp kuruluşlarının raporları ve rehberlerde şiddetin önlenmesi için kültürel önyargıların ve inanışların terk edilmesi, kurumsal davranış değişikliklerinin gerekli olduğu belirtilmektedir. Multisektörel bir yaklaşımla sağlık çalışanları, yargı makamı, polisler ve sosyal destek hizmetlerinin birlikte programlar yaparak şiddete karşı tek sektör olarak çalışmaları gerektiği vurgulanmaktadır (19). Dünya Sağlık Örgütü nün aile içi şiddetin önlenmesine ilişkin önerileri içinde; uluslararası yasal sözleşmelerdeki yükümlülüklere uyumun izlenmesi ve insan haklarını korumaya yönelik yasaların ve diğer mekanizmaların geliştirilmesi önerileri de yer almaktadır (19). Ülkemiz de aile içi şiddet ile ilgili uluslararası sözleşmelere imza atarak üzerine aldığı sorumlulukları, iç yasal düzenlemelerinde yaptığı iyileştirmelerle yerine getirmeye çalışmaktadır. Bu alanda hukukçulara önemli görevler düşmektedir. Hukukçuların sorumluluklarını yerine getirebilmeleri için, hem bu yasal düzenlemelerden haberli, hem de kendi cinsiyetçi önyargılarından arınmış olmaları önem kazanmaktadır. Sonuç olarak, hukuk fakültesi öğrencilerinin ders programındaki aile içi şiddet derslerinin sürdürülmesi, etkinliklerinin yapılacak çalışmalarla değerlendirilmesi ve geliştirilmesinin uygun olacağı inancındayız. KAYNAKLAR 1. Violence Against Women; A priority health issue. Women s Health and Development, Family and Reproductive Health. World Health Organization, Geneva, Erişim tarihi: Erişim tarihi: Erişim tarihi: Sözen Ş, Tüzün B, Dokgöz H, Fincancı ŞK. Bireysel ve toplumsal şiddetin sorgulanması. Adli Tıp Bülteni, 1999: 4 (2); Adli Tıp Uzmanları Derneği/Türk Tabipleri Birliği. Birinci Basamak İçin Adli Tıp El Kitabı. Ankara, 1999; Toprak Ergönen A, Özdemir MH, Salaçin S. Kadına Yönelik Aile İçi Şiddet Tanısında Acil Servislerin Rolü: Bir Olgu Sunumu. Acil Tıp Dergisi. 2002: 2 (2); Toprak Ergönen A, Özdemir MH, Can İÖ, Salaçin S. Aile İçi Şiddet Öykülü Abortus Olgularında Medikolegal Sorunlar: Bir Olgu

7 Adli Bilimler Dergisi 5 (4): 7 13; Sunumu. Adli Bilimler Dergisi. 2003: 2(4); Salaçin S, Ergönen TA, Özkara E, Çelikgün S, Işıklıgil I, Türe H, Doughanji R, Mürsel A. Kadına yönelik aile içi şiddet ve hekim sorumluluğu. IV. Adli Bilimler Kongresi, 11 Mayıs 2000, İstanbul. 10. Ergönen TA, Salaçin S, Karademir S, Gürsel Y, Musal B. Tıp Fakültesi Öğrencilerine Verilen Aile İçi Şiddet Eğitiminin Değerlendirilmesi. Program Değerlendirme Sempozyumu, Mayıs 2005, Ege üniversitesi Tıp Fakültesi, İzmir Erişim tarihi: 15 Mayıs Erişim tarihi: 15 Mayıs Erişim tarihi: 22 Ekim profile.php?id=buelsm Erişim tarihi: domestic.html Erişim tarihi: Akın A. Toplumsal Cinsiyet, Sağlık ve Kadın. Hacettepe Üniversitesi Yayınları, 2003, Ankara. 17. Yarış F, Savran MB, Birincioğlu İ, Kartı D. Trabzon da Aile İçi Şiddete Uğrayan Kadınların Savcılık Kayıtlarının Değerlendirilmesi. Adli Tıp Bülteni. 2002: 7 (2); Elçioğlu Ö, Eşiyok B, Gündüz T, Kırımlıoğlu N, Ünlüoğlu İ. Aile İçi Şiddete Maruz Kalan Kadınların Değerlendirilmesi: Türkiye den Örnek Bir Çalışma. Adli Bilimler Dergisi. 2003: 2 (4); Krug EG, Dahlberg LL, Mercy JA, Zwi AB, Lozano R. World Report on Violence and Health. World Health Organization Geneva, İletişim Adresi: Yard. Doç. Dr. Akça Toprak Ergönen Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Adli Tıp Anabilim Dalı Balçova/İZMİR toprak.ergonen@deu.edu.tr

8 Adli 8 Bilimler Dergisi 5 (4): 7 13; 2006 HUKUK FAKÜLTESİ ÖĞRENCİLERİNİN AİLE İÇİ ŞİDDET KONUSUNA YAKLAŞIMLARI ANKETİ Yaşınız:... Cinsiyetiniz: Kadın Erkek Medeni durumunuz: Bekar Evli Ek.1

9 Adli Bilimler Dergisi 5 (4): 7 13; Sizce aile içi şiddet kavramı aşağıdakilerden hangisi/hangilerini içerir? a) Bağırmak, aşağılamak, hakaret etmek. b) Tokat atmak, vurmak, dayak atmak. c) İstemediği şeyleri yaptırmak ya da istediği şeyleri yapmasına engel olmak. d) Zorla cinsel ilişkide bulunmak. e) Ekonomik yönden kısıtlamak. 2. Sizce aile içi şiddetin kurbanları, sıklığı ve türü hakkındaki ifadelerden hangisi doğrudur? a) Her on kadından biri aile içinde fiziksel ya da cinsel şiddete uğrar. b) Her beş kadından biri aile içinde fiziksel ya da cinsel şiddete uğrar. c) Her iki kadından biri aile içinde fiziksel ya da cinsel şiddete uğrar. d) Her kadın aile içinde fiziksel ya da cinsel şiddete uğrar. e) Erkeklerle kadınlar eşit sıklıkta aile içi şiddete uğrar. 3. Sizce aile içi şiddetin önlenmesinde hukukçuların rolü olabilir mi? b) Evet. c) Hayır. 4. Sizce aile içi şiddet bir sağlık sorunu olabilir mi? b) Evet. c) Hayır. 5. Hukuk fakültesi eğitiminizde aile içi şiddet ve ilgili yasalar konusu yer alıyor mu? b) Evet. c) Hayır. 6. Aile içi şiddet, hukuksal alana taşınmadığı (dava açılmadığı) sürece hukukçuları ilgilendirmeyen bir kavramdır. b) Katılıyorum. c) Katılmıyorum. 7. Aile içi şiddet, ancak sık görüldüğü ve ciddi sonuçları olduğunda hukuki sürece taşınmalıdır. b) Katılıyorum. c) Katılmıyorum. 8. Ülkemizin de taraf olduğu uluslararası sözleşmelere göre, taraf devletler yasalar önünde kadınlar ve erkeklerin eşitliğini sağlamakla yükümlüdürler. b) Katılıyorum.

10 Adli Bilimler Dergisi 5 (4): 7 13; c) Katılmıyorum. 9. Hayatınızın herhangi bir döneminde ailenizden biri (anne, baba, eş...) tarafından fiziksel ya da duygusal şiddete maruz kaldınız mı? Bu şiddeti kimin uyguladığını lütfen belirtiniz. a) Evet (...). b) Hayır. 10. Size uygulanan şiddet ne şekildeydi? a) Fiziksel. b) Duygusal. c) Cinsel. d) Hepsi. e) Diğer (Belirtiniz...).