D-4 HİPOTEZ VE HİPOTEZ TESTİ. Neumann (2000), Chp. 4, 6 Arslan & Ökten (1994)

Transkript

1 D-4 HİPOTEZ VE HİPOTEZ TESTİ Neumann (2000), Chp. 4, 6 Arslan & Ökten (1994)

2 HİPOTEZ Bir hipotez nasıl olmalıdır? 1. AKLA UYGUN; 2. YENİDEN YORUM GEREKTİRMEYECEK KADAR AÇIK SEÇİK; Kavramsallaştırma 3. KURAMSAL BİR SİSTEMLE İLİŞKİLİ Kavramsallaştırma 1. SINANABİLİR İşlemselleştirme 2. PRATİK BİR GEREKSİNMEDEN KAYNAKLANMALIDIR.

3 HİPOTEZ Nasıl sınanır (test)? (X) HİPOTEZ (y) BAĞIMSIZ DEĞİŞKEN BAĞIMLI DEĞİŞKEN Bağımsız değişken (x) ile bağımlı değişken (y) arasındaki ilişkiyi nasıl sorgulayabiliriz?

4 (X) BAĞIMSIZ DEĞİŞKEN HİPOTEZ Nasıl sınanır (test)? (y) BAĞIMLI DEĞİŞKEN GEREKLİ Mİ? YETERLİ Mİ? GEREKLİ AMA YETERLİ DEĞİL Mİ? YETERLİ AMA GEREKLİ DEĞİL Mİ? GEREKLİ VE YETERLİ Mİ? GEREKSİZ VE YETERSİZ Mİ?

5 HİPOTEZ Nasıl sınanır (test)? (X) BAĞIMSIZ DEĞİŞKEN (y) BAĞIMLI DEĞİŞKEN BİR ÖRNEK

6 HİPOTEZ Nasıl sınanır (test)? (X) HİPOTEZ (y) BAĞIMSIZ DEĞİŞKEN BAĞIMLI DEĞİŞKEN NÜFUS KENTSEL NÜFUS

7 HİPOTEZ Nasıl sınanır (test)? (X) HİPOTEZ (y) NÜFUS KENTSEL NÜFUS KAVRAMSALLAŞTIRMA KAVRAMLARI TANIMLAMA SÜRECİ

8 KAVRAMSALLAŞTIRMA Tanımlar Kavramsal Haritalar BAZI ÖRNEKLER

9 KAVRAMSALLAŞTIRMA (X) tanımlar NÜFUS TANIM 1. BM istatistiklerinde yayınlanmış ülke nüfusu. 2. Bir devletin yaptığı nüfus sayımları sırasında, kendi siyasal sınırları içinde yaşayan kişi sayısı. 3. Nüfus sayımında bir yönetsel birimin sınırları içinde bulunan kişi sayısı. 4. Nüfus sayımı sırasında bir yönetsel birimin sınırları içinde ikamet eden kişi sayısı.

10 (y) KENTSEL NÜFUS KAVRAMSALLAŞTIRMA tanımlar TANIM 1. Belediyeli yerlerde yaşayan nüfus; 2. Nüfusu on binden büyük yerlerde yaşayan nüfus

11 Hipotezi sınırla!!! Hipotezi yeniden düzenle!!! GÖZLEM HİPOTEZ TEST (X) NÜFUS (y) KENTSEL NÜFUS GENELLEME ÜLKE NÜFUSU BÜYÜKKENT, METROPOL 1. Büyükkent (metropol) belediyesi sınırları içinde yaşayan nüfus. 2. Nüfusu bir milyonun üzerindeki yerlerde yaşayan nüfus.

12 HİPOTEZ Nasıl sınanır (test)? (X) HİPOTEZ (y) BAĞIMSIZ DEĞİŞKEN (X) ÜLKE NÜFUSU BAĞIMLI DEĞİŞKEN (y) BÜYÜK KENT NÜFUSU (NÜFUS) (KENTSEL NÜFUS)

13 KAVRAMSALLAŞTIRMA Kavramsal Haritalar KAVRAMSAL HARİTALAR, kavramlar arasındaki ilişkileri görsel olarak anlatmak için kullanılan şemalardır. Yararları: Araştırmacı kendi düşüncelerini bulanıklıktan kurtarır. Çoğu zaman, bir kavramsal harita hazırlarken düşünceleri içindeki tutarsızlıkları, çelişkileri, eksikleri farkeder. Her kavramsal harita için çeşitli eskizler yaparak düşüncelerini daha özlü ve açık seçik bir biçimde sunmanın yollarını geliştirir. Kavramsal haritalar, kavramlar arasındaki ilişkinin mekansal boyutunu göstermek için coğrafi haritalar ya da krokiler üzerinde de hazırlanabilir.

14 ÖRNEK Kutsal Üçlü (Storper,1997) Bölgesel gelişmenin üç asal öğesi vardır. TEKNOLOJİ ORGANİZASYON MEKAN

15 ÖRNEK KAYNAK YARATMAK REKABET GÜCÜ SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK KAYNAKLARI KULLANMAK TEKNOLOJİ ORGANİZASYON MEKAN BİLGİ ÜRETİMİ İNSAN KAYNAKLARININ GELİŞTİRİLMESİ KURUMSAL YAPILANMA ARAZİ KULLANIMI MERKEZLER ALTYAPI

16 ÖRNEK Nasıl ele almalı? Yenileme operasyonlarının kapsamında, bu alanlarda yaşayan yoksul kesimin koşullarını iyileştirme kaygısı yoktur. Yerinde kalmak, Gitmeye zorlanmak, YOKSULLUĞUN SÜRMESİ YOKSULLUĞUN COĞRAFİ KONUMUNUN (ağırlaşarak) DEĞİŞMESİ

17 ÖRNEK Nasıl ele almalı? Yenileme operasyonlarının kapsamında, bu alanlarda yaşayan yoksul kesimin koşullarını iyileştirme kaygısı yoktur. Yerinde kalmak, Gitmeye zorlanmak, YOKSULLUĞUN SÜRMESİ YOKSULLUĞUN COĞRAFİ KONUMUNUN (ağırlaşarak) DEĞİŞMESİ

18 ÖRNEK Physical space works as an intervening actor which can either facilitate or obstruct social and spatial interaction between the hospital and its urban environment. PHYSICAL SPACE HOSPITAL RETAIL CLUSTER ORGANISATION ORGANISATION(S)

19 ÖRNEK H R C TRAMWAY C R RETAIL CLUSTER R R R R R R R R R R R R R R R

20 ÖRNEK ŞEKİL 03b: Hastahane: Hst. Türü: Klinik: Kaldığı süre: TUNCAY (38) Tuncay (38) [AÖ] İst. Tıp Fak. (Çapa) Üniversite Nöroşirurji 18 gün ABLA (40) Laboratuvar Doktorlarla ilişki Bürokrasi Mobilizasyon H.y. T.p Besleme Yemek hazırlama Bakım malzemesi Tıbbi malzeme Eczane Temizlik Besin md.alımı

21 ŞEKİL 03a:B. Tuncay (38) [AÖ] ÖRNEK E S.p mobilizasyon Bürokrasi Temizlik Besleme Yemek pişirme ABLA (40) Doktorlarla ilişki & karar KARDEŞ1 KARDEŞ2 KARDEŞ3

22 ŞEKİL 13: Emine (42) [ ] ÖRNEK Kardeş 41 Kardeş 45 Finansman Doktorla ilişki Bürokrasi Emine 42 Anne 60 Kızı 12 Baba 62 Kızı 12 Oğlu 25 Kızı 23 Torun 1 Damat 30 Yemek, çamaşır, temizlik Laboratuvar Tıbbi malzeme Eczane Bakım malzemesi

23 PUBLIC UNIVERSITY HOSPITAL OFFICIAL TASK ENVIRONMENT ÖRNEK BRIDGING STRATEGY OF THE PUBLIC HOSPITAL TREATMENT PATIENT CARE outsourcing CHANGES IN THE INSTITUTIONAL ENVIRONMENT REDEFINITION OF THE TASK ENVIRONMENT: TREATMENT SUPERVISION OF PATIENT CARE BOUNDARY SPANNING HOSPITAL THE TECHNICAL CORE Patient treatment Major hardware and materials Medical staff: doctors, nurses Patient care is to be carried out by the family. Actors in care giving are determined by the role definitions in the local culture. LOCAL CULTURAL ENVIRONMENT AND THE MATERIAL FORM BUFFER STRATEGY OF THE PUBLIC HOSPITAL

24 BİLİMSEL ARAŞTIRMANIN EVRENSEL AŞAMALARI GÖZLEM KEŞFEDİCİ ARAŞTIRMA HİPOTEZ TEST BETİMLEYİCİ ARAŞTIRMA AÇIKLAYICI ARAŞTIRMA GENELLEME

25

26 (X) ÜLKE NÜFUSU HİPOTEZ TESTİ Nasıl sınanır (test)? (y) BÜYÜK KENT NÜFUSU SORU: Ülke nüfusunda artışın olmadığı bir durumda da büyük kent nüfusu artabilir mi? Büyük kent nüfusunun artması (y) için ülke nüfusunun (x) artıyor olması GEREKLİ Mİ?

27 HİPOTEZ TESTİ (X) ÜLKE NÜFUSU (y) BÜYÜK KENT NÜFUSU Büyük kent nüfusunun artması (y) için ülke nüfusunun (x) artıyor olması GEREKLİ Mİ? AYRIM TEKNİĞİ

28 HİPOTEZ TESTİ (X) ÜLKE NÜFUSU (y) BÜYÜK KENT NÜFUSU SORU: Her yerde, her koşulda aynı ilişki gözleniyor mu? Büyük kent nüfusunun artması (y) için ülke nüfusunun (x) artıyor olması YETERLİ Mİ?

29 (X) ÜLKE NÜFUSU HİPOTEZ TESTİ (y) BÜYÜK KENT NÜFUSU Büyük kent nüfusunun artması (y) için ülke nüfusunun (x) artıyor olması YETERLİ Mİ? Diğer faktörler neler olabilir?

30 HİPOTEZ TESTİ (X) ÜLKE NÜFUSU (y) BÜYÜK KENT NÜFUSU Büyük kent nüfusunun artması (y) için ülke nüfusunun (x) artıyor olması YETERLİ Mİ? UYGUNLUK TEKNİĞİ

31 HİPOTEZ TESTİ (X) ÜLKE NÜFUSU (y) BÜYÜK KENT NÜFUSU SORU: Her yerde, her koşulda aynı ilişki gözleniyor mu? Diğer faktörler neler olabilir? Coğrafi bölge Ulusal gelir (veya GSMH)

32 HİPOTEZ Nasıl sınanır (test)? (X) HİPOTEZ (y) BAĞIMSIZ DEĞİŞKEN BAĞIMLI DEĞİŞKEN

33 HİPOTEZ Nasıl sınanır (test)? (X) HİPOTEZ (y) ÜLKE NÜFUSU BÜYÜK KENT NÜFUSU

34 HİPOTEZ TESTİ (X) ÜLKE NÜFUSU (y) BÜYÜK KENT NÜFUSU Ulusal gelir (veya GSMH)

35 HİPOTEZ TESTİ (X) ÜLKE NÜFUSU (y) BÜYÜK KENT NÜFUSU SORU: Ülke nüfusu değişirken, büyük kent nüfusunun değişimi nasıl oluyor? BİRLİKTE DEĞİŞMELER TEKNİĞİ

36 HİPOTEZ TESTİ (X) ÜLKE NÜFUSU (y) BÜYÜK KENT NÜFUSU SORU: Büyük kent nüfusunun değişimini ülke nüfusunun değişiminden başka bir faktörün etkilemediğini söyleyebilir miyiz? TORTU TEKNİĞİ

37

38 1

39 1 2

40 2 1 1

41

42 HİPOTEZ TESTİ SÜRECİ 1 GÖZLEM (keşfedici araştırma) sonuçlarını kuramsal bir çerçeve içine oturtarak değerlendir. HİPOTEZİ YAZ: Bağımsız ve bağımlı değişkenleri belirle. KURAMSAL ÇERÇEVEYİ AÇIKLA! Nasıl bir düşünce sürecinden geçerek bu hipoteze ulaştığını, Hipotezin içine oturduğu kuramsal çerçeveyi ve modeli, ya da bu hipotezle sorgulanan kuramı/modeli açıkla. KAVRAMLARI TANIMLA! Bu hipotezde kullandığın kavramları tam olarak tanımla; bu tanımlar için gerekçelerini ortaya koy.

43 HİPOTEZ TESTİ SÜRECİ 2 TEST TEKNİĞİNİ SEÇ! (ayrım, uygunluk, birlikte değişmeler, tortu ) Hipotezin nasıl bir yolla, hangi yöntemle test edileceğini açıkla. ARAŞTIRMANIN KAPSAMINI VE ALANINI BELİRLE! Bu kapsam ve alan hem ekonomik ve/veya toplumsal, hem sayısal, hem de coğrafi olabilir. VARDAMSAL İSTATİSTİĞİ SEÇ! Hipotezde tanımladığın değişkenler arasında ilişki olup olmadığını test etmek üzere istatistik testlerinden hangisini (ortalamaların/varyansların karşılaştırması, ki-kare, F-testi, korrelasyon testi vb...) kullanacağını belirle.

44 HİPOTEZ TESTİ SÜRECİ 3 GÖZLEM TEKNİĞİNİ SEÇ! Bu hipotez testi için yapılacak bilgi toplama işleminin türünü (gözlem tekniği) ve niteliğini açıkla. Örneğin, mülakatlar, grup tartışmaları, anket, mekansal saptamalar, arşiv incelemeleri vb... NASIL SINIFLANDIRMA YAPACAĞINI BELİRLE! Hipotez testi bağlamında yapacağın betimlemeler, karşılaştırmalar, hesaplamalar ve yorumlar için kullanacağın tipolojileri ve bilgi sınıflandırma tekniklerini (tablolar, grafikler, diyagramlar, teknik çizimler, planlar, haritalar vb.. ) belirle. Örneğin, her tabloda hangi sütun ve satırların yer alacağı ve bunların sonra nasıl kullanılacağı kararlaştırılmalı.

45 HİPOTEZ TESTİ SÜRECİ 4 GÖZLEM (betimleyici ve açıklayıcı araştırma) YAP! Bilgi toplama çalışmalarını hipotezdeki amaca uygun olarak, önceden planladığın ve programladığın biçimde yürüt. BİLGİLERİ / VERİLERİ SINIFLA! Toplanan bilgilerle tablolar, grafikler, haritalar, betimleyici istatistikler (frekans dağılımı, aritmetik ortalama, standart sapma...) yap. Bilgileri, hipotez testinin gerektirdiği tablolar içinde grupla. İSTATİSTİK TESTLERİ YAP! Hipotezde tanımladığın değişkenler arasında ilişki olup olmadığını test etmek üzere vardamsal istatistikleri (ortalamaların/varyansların karşılaştırması, ki-kare, F-testi, korrelasyon testi vb...) uygula.

46 Elde edilen sonuçlara göre çözüm önerileri (planlar) geliştir. Daha sonra bu öneriler de değerlendirerek uygulamaya geç.