Kardiyovasküler sistem Semptomlar & Fizik Muayene. Int. Dr. Halil Şirin Mart 2014

Transkript

1 Kardiyovasküler sistem Semptomlar & Fizik Muayene Int. Dr. Halil Şirin Mart 2014

2 Semptomlar Göğüs ağrısı sıkıntı hissi nefes darlığı Öksürük Hemoptizi siyanoz Senkop ödem, Çarpıntı çomak parmak Çömelme Noktüri erken yorulm intermitten kladikasyo en sık karşılaşılan semptomlardır.

3 Dispne Solunumun bilinçli bir beyin korteksi işlevine dönüşmesine ve hasta tarafından hoş olmayan bir duygu olarak algılanmasına dispne denir. Hiperventilasyon dispnesi: başlıca nedenleri sol kalp yetersizliği, mitral darlığı, konstriktif perikardit (düşük kalp debisi) Hipoventilasyon dispnesi: AC restriksiyonu, havayolu obstrüksiyonu

4 Dispne Efor dispnesi: Fiziksel aktivite esnasında ortaya çıkan ve dinlenince geçen soluk darlığıdır. Efor dispnesinin oluşumundan interstisyum ödemi sorumludur. Paroksismal nokturnal dispne: Gece yattıktan 2-5 saat sonra tıkanma ya da boğulma hissi ile uyandıran, oturunca veya oda içinde dolaşınca dakika içinde geçen nefes darlığı nöbetine denir. İnterstisyum ödemi, bronşiyal ödem

5 Ortopne - Platipne Ortopne Yatma konumunda beliren ve başın 1-2 yastıkla yükseltilmesiyle yada oturur pozisyona geçilmesiyle kısa sürede gerileyen nefes darlığıdır. Platipne Ortopnenin tersine yatma konumundan oturma konumuna geçildiğinde beliren soluk darlığına platipne adı verilir.

6 Hemoptizi Hemoptizinin kalp ya da damar kökenli nedenleri; sol kalp yetersizliği, mitral darlığı, pulmoner enfarktüs, Eisenmenger Sendromu ile pulmoner arter-ven fistülüdür. Yüksek basınç nedeni ile arteriyollerde, venüllerde veya alveol kapillerlerinde yırtılmalar sonucu olmaktadır.

7 Göğüs Ağrısı Anjina Pektoris; Myokard iskemisine bağlı göğüs ağrısı ve sıkıntı hissi. Sıkıntı hissinin tarifi; baskı hissi, hazımsızlık, göğsünde katılaşma, ağırlık hissi Özellikle diyabetik ve yaşlılarda hiçbir yakınma olmayabilir Lokalizasyon ve süre; Ağrı genellikle retrosternal bölgededir. Boyun, alt çene,sol veya sağ omuz, epigastrik bölge, sol kol ve sırta yayılabilir. Miyokard iskemisine bağlı ağrıyı tetikleyen faktörler ortadan kalktıktan sonra 3-4 dakika ağrı devam eder. İskemiye bağlı ağrı dakikadan daha uzun sürerse uzamış anjina olarak tanımlanır.

8 Anjina Pektoris Tipik Anjina Retrosternal Yanma, ağırlık ve baskı hissi Egzersiz veya efor ile tetiklenir Nitrogliserin ve/veya istirahat ile geçer Atipik anjina Sadece karında, sırtta,kollarda ağrı Keskin ve çabuk geçen ağrı Tekrarlayan ve çok uzun süren ağrı Egzersizle ilişkisi olmayan, nitrogliserin ile geçmeyen ağrı

9 Göğüs Ağrısı

10 Siyanoz Kapiller damarlardaki ansatüre hemoglobin ile cildin mavimsi bir renk almasıdır. Gözle görülebilmesi için indirgenmiş hemoglobin miktarının 5 gr/dl nin üzerinde olması gerekir. Siyanoz santral ve periferik olarak iki alt gruba ayrılabilir.

11 Siyanoz Santral Akciğerlerden sol kalbe gelen kanda veya aortadan perifere atılan kanda oksijen saturasyonu düşüktür. Oksijen saturasyonu %75 in altındadır. Arter-ven oksijen farkı normaldir. Extremiteler soğuk değildir. Dil, ağız ve konjunktiva mukozası gibi sıcak yerlerde de siyanoz görülür. Isıtmakla siyanoz geçmez. Periferik Akciğerlerden sol kalbe gelen ve oradan aortaya atılan kanın oksijen saturasyonu normaldir. Arteriovenöz oksijen farkı artmıştır. Kalp debisi düşüktür. Extremiteler soğuktur ve ısıtılınca siyanoz kaybolur. Ağız boşluğunda,dilde siyanoz yoktur.

12 Senkop Ani, geçici bilinç kaybıyla beraber postüral tonusun kaybını takiben herhangi bir resüsitasyon girişimine gerek duymaksızın bilincin kısa süre içinde geri gelmesidir Ödem Hücre dışındaki sıvının interstisyuma yerleşik bölümünün artmasına ödem adı verilir. Ayak bileklerinde görülen periferik ödemin niteliksel bulgusu parmak ucu ile bastırıldığında oluşan çukurdur. Miksödem ve kronik lenfödemde gode oluşmaz. Anazarka yaygın ödeme verilen addır.

13 Fizik Muayene GENEL GÖRÜNÜM Fizik muayene, hastanın genel görünümünü değerlendirmekle başlar. Bilinç düzeyi ve Sözel yanıt Cilt rengi Distres düzeyi Solunum zorluğu Pozisyonu Kaşektik, obez veya ödemli

14 Cilt Kırmızı renk Hipertansiyon MI CO zehirlenmesi (kiraz kırmızısı) Ateş Soluk, beyaz, kül veya gri renk Dolaşım yetersizliği Şok Aşırı korkma Soğuğa maruz kalma

15 Cilt Mavi/mor renk (siyanoz) Hipoksiye neden olan durumlar Sağdan sola şant (konjenital kalp hastl.) Ekstremitede lokalize ise; Periferal arteriyal dolaşım bozukluğu Sarı renk Karaciğer hastalıkları (sarılık) İleri dönem kalp yetmezliği

16 Juguler Ven Değerlendirmesi Juguler venöz nabzı izleyerek sağ ventrikül dinamiği hakkında önemli bilgi edinilebilir. Sağ internal juguler ven; VCS a açısız düz bağlanır ve sağ atriyumun hemodinamisini doğrudan yansıtır. Normalde jugüler venler dolgun olmamalıdır. Sağ kalp yetmezliği (VCS göllenme) Hipervolemi VCS bası veya obstrüksiyon Kardiyak Tamponad Pulmoner Hipertansiyon Triküspit Stenozu veya regürjitasyonu Perikardit

17

18 Abdominojuguler Reflü Juguler venleri görmek için hasta yatırıldığında, periumbilikal bölgeye sn basınç uygulanır Normal insanlarda abdominal basınç devam ederken juguler venöz basınç <3 cm H20 kadar ve geçici olarak yükselir Sağ, sol KY olan veya TY si olan hastalarda >15 sn kalır. Pozitif AJR; Sağ ventrikül sistolik/diyastolik disfonksiyon, triküspid kapak hastalığı, konstriktif perikardit

19 Palpasyon Hastanın sağına geçilir. Hem sırtüstü hem de sol lateral dekübit pozisyonda bakılmalı, hasta 30 de Sol lateral dekübit pozisyon kalbin daha laterale kaymasını sağlayarak hem normal hem de patolojik sol ventrikül hareketinin palpasyonunu kolaylaştırır. Prekordiyal hareketler eş zamanlı palpe edilen karotid vurusu ile zamanlanmalıdır. Obez, amfizemli, yaşlı ve müsküler kişilerde KV bozukluk olmadan da kalp pulsasyonları zayıf ya da palpe edilmeyebilir

20 Palpasyon Sol ventrikül aktivitesi Apeks 5. İKA midclavicular kesiştiği noktanın hemen iç tarafında Normalde sadece 1 parmak ucu (2 cm çapı kadar Aktivitenin genişlemesi dilatasyonu, artması hipertrofiyi gösterir.

21 Sol ventrikül aktivitesinin sınıflaması 1= Normalde olan bir parmak ucu kadar alanda ve ancak hissedilebilen aktivite 2=İki-üç parmak ucunu kaplayan ve parmak uçlarını kaldırıcı nitelikte bir tepe vurumu 3=Daha geniş bi alanda ve daha fazla aktivitede 4=Tüm perikardiyumu dolduran ve eli tümüyle kaldıran aktivite Sağ ventrikül aktivitesinin sınıflaması Sternumun sol İKA el ayası hafifçe bastırıldığında sağ ventrikül aktivitesi hakkında fikir edinilir. Normalde bu bölgede pulsasyon alınmaz ve negatiftir. 1=Ancak hissediliyorsa 2=Eli hafifçe titretiyorsa 3=Sistolik itişin daha da artması 4=Her sistolde 1-2cm yukarı kalkıyorsa

22 Nabız Sol ventrikülden aortaya ve aortadan perifere atılan kanın oluşturduğu dalgalanmaya nabız denir. Nabız muayenesi: Hız, ritim, dolgunluk ve genel karekteri

23 Patolojik Nabızlar Sıçrayıcı nabız (corrigan pulse): Nabız trasesinde çıkan kolun dikleşmesi (nabız yükseliş hızının artması) ile karakterizedir. Düşük amplütüdlü ve yavaş yükselen nabız (Pulsus parvus et tardus): Pulsus parvus; nabız amplütüdünün düşük olması anlamına gelir ve atım hacminin azaldığı durumlarda gözlenir. Pulsus tardus ise; nabzın çıkan kolunun hızının yavaşlaması anlamına gelir. (Aort Darlığı) İki tepeli nabız (Pulsus bisferiens): Sistol sırasında iki atım. Sistol sırasında derin bir çukurla birbirinden ayrılan iki tepe (perküsyon ve tidal dalgalar) noktasından oluşur. Bigemine nabız (Pulsus bigeminus): Zayıf ve güçlü nabızlar birbiri ardına gelir. Güçlü ve zayıf atımlar arasındaki zaman intervali farklıdır

24 Patolojik Nabızlar Filiform nabız (Pulsus filiformis): Nabzın parmaklarda hızlı ve zayıflamış şekilde hissedilmesidir. (şok) Pulsus defisit: kalp atımlarının bazıları palpe edilebilen nabız dalgaları oluştururken bazı atımların periferde hissedilememesidir. Dikrotik nabız: Çift nabız, sistolik ve diyastolik. Bisferiens nabızda olduğu gibi iki tepe noktasından oluşur. Farklı tarafı birinci tepenin sistolde, ikinci tepenin diyastolde, hemen ikinci kalp sesini takiben oluşmasıdır. Oluşumun birinci koşulu atım hacminin düşmesidir. İkinci koşulu ise aortun yumuşak ve esnek olmasıdır.

25 Oskültasyon Oskültasyona sol lateral dekübit pozisyonda kardiyak apeksden başlamalıyız. S1 i tespit etmek için eş zamanlı başparmak da karotid arterde olmalıdır S1 tespit edildikten sonra sırasıyla erken, orta ve geç sistol, S2 ve erken, orta ve geç diyastol ve tekrar S1 dinlenir Apikal oskültasyon bittikten sonra hasta sırtüstü pozisyona döndürülür ve tüm alanlar dinlenir Apeks önce çanla dinlenmelidir

26 26

27 Kalp Sesleri Fizyolojik S1: AV kapak kapanması S2: Semiluner kapak Patolojik S3(V.galop): SV doluşu sırasında S4(A.galop): Atriyal kontraksiyon S3+S4+ taşikardi: summasyon galop Mitral Açılma sesi

28 S1 şiddetini artıran ve azaltan faktörler Artıranlar Kısa PR Taşikardi veya hiperkinetik durumlar Mitral darlığı Azaltanlar Uzun PR LV kontraktilitesinin azalması Mitral kapağın erken kapanması (Akut AY) LBBB Ekstrakardiyak faktörler (obezite, KOAH, büyük göğüs)

29 S1 çiftleşmesi Fizyolojik: Derin inspiryum Patolojik: Sol dal bloğu Sağ dal bloğu

30 İkinci Kalp Sesi S2 İki parçadan oluşur A2 P2 Normal insanlarda inspirasyonda S2 çift duyulur İnspiratuar çift S2 en iyi pulmoner odakta duyulur

31 S2 şiddetini artıran ve azaltan faktörler Artıranlar Obezite Amfizem, pnomotoraks MI Kalp yetmezliği Şok Aort darlğı Azaltanlar Sistemik hipertansiyon Pulmoner hipertansiyon

32

33 Üfürümler - Şiddet 1.derece: Zorlukla duyulur 2.derece: Hafif, ama kolayca tespit edilebilir 3.derece: Belirgin, fakat şiddetli değil 4.derece: Şiddetli, sıklıkla thrill eşlik eder 5.derece: Çok şiddetlidir 6.derece: Steteskop kaldırıldığında da duyulacak kadar şiddetli üfürüm

34 Üfürümler Pansistolik MY TY VSD Mid-sistolik AD PD ASD Erken diastolik AY PY Mid-diastolik MD TD Sürekli PDA

35 Kan Basıncı Ölçümü Seçilen cuff ın genişliği kolun çevresinin %40 ı kadar olmalıdır Standard cuff: 12.5 cm Şişman kol veya bacağa uygulanırsa: Yanlış olarak daha yüksek Zayıf kol: Gerçekten daha düşük ölçülür Obezlerde cuff: 20 cm olmalıdır İçindeki lastik kolun yarısını saracak kadar olmalıdır Rijid, sklerotik arteri olan hastalarda sistolik KB 30 mmhg daha yüksek ölçülebilir Civalı olanlar aneroid olanlara göre daha güvenlilirdir, aneroidler yılda bir kalibre edilmelidir

36 Korotkoff Sesleri 5 fazı var İlk faz: net vuru sesi, sistolik KB Faz II, hafif, Faz III, daha şiddetli üfürüm Faz IV, sesler aniden hafifler Faz V, kaybolur; diyastolik KB Ciddi Aort yetmezliğinde, sesler 0 mmhg a kadar kaybolmaz, o zaman faz IV diyastolik KB olarak kaydedilmeli. Sesler zor duyuluyorsa hastaya birkaç kez elini yumruk yapıp açması söylenir

37 Üst ekstremite KB ölçümü Hasta oturmalı, En az 5-10 dk dinlenmiş olmalı Kol hafif fleksiyonda ve kalp seviyesinde Cuff antekubital fossanın 2.5 cm yukarısına yerleştirilmeli Steteskopun diyaframı cuff a yakın yerleştirilmeli Cuff tahmin edilen KB ının 30 mmhg yukarısına hızla şişirilmeli Yavaş yavaş cuff ın havası boşaltılmalı(<3 mmhg/sn) İlk ölçümde her iki koldan ölçüm yapılmalı Bir sonraki ölçümle arasında en az 1 dk olmalı Her iki kol arasındaki fark >10 mmhg ise aorta veya subklavien arterin orijinini tutan obstruksiyon düşünülmeli

38 Teşekkürler.