ANAYASAMIZI HAZIRLIYORUZ - 5-

Transkript

1 ANAYASAMIZI HAZIRLIYORUZ - 5- Değerlendirme Raporu Doğrudan ve Temsili Demokrasi Merkezi ve Yerel Yönetimler Şeffaflık 1

2 2

3 ANAYASAMIZI HAZIRLIYORUZ (Halk konuşuyor, TBMM dinliyor) Türkiye küçük Millet Meclisleri çalışmalarının yapıldığı illerde ve İstanbul un ilçelerinde belediyelerle işbirliği içinde yapılan bu toplantılar, anayasa konulu konferanslar değildir. Amaç, yeni anayasanın nasıl olması ve nasıl olmaması hakkında halkın görüşlerini düzenli, sistemli ve aynı konuda yapılan diğer çalışmalarla eşgüdüm içinde- toplayarak yeni anayasayı hazırlayacak olan TBMM ne sunmaktır. Bu toplantılarda tartışılan konuların herbiri, bu çalışmaya katılan bütün illerde ve İstanbul ilçelerinde eş zamanlı olarak tartışılıyor, elde edilen Ortak Payda lar her ay bir basın toplantısıyla kamuoyuna açıklıyor. Bu raporlar, anayasa konusunda yapılan diğer çalışmaların sonuçlarını da içeren Ortak Paydalarımız adlı bir el kitabı haline getirilerek kamuoyuna ve Anayasa tartışmalarına girerken tüm milletvekillerine birer adet sunulacak. 3

4 DOĞRUDAN VE TEMSİLİ DEMOKRASİ Temsili demokrasinin işleyişi, referandum, katılımcı demokrasi, seçim barajı, aday belirleme yöntemleri Ortak görüşler: - Türkiye de gerçek anlamda bir temsili demokrasi yok. Gerçek bir temsiliyet sağlanabilmesi için milletvekillerinin seçildikleri bölgeden yaşayan insanlar arasından belirlenmesi gerekir. Bu yöntem milletvekillerinin seçildikleri yerin sorunlarına uzak durmasını da engelleyebilir. - Genel ve yerel seçimlerde kimlerin aday gösterileceği parti genel merkezlerince değil, parti üyeleri arasında yapılacak bir ön seçimle belirlenmeli. - Sivil toplum örgütlerinin ve tek tek bireylerin karar süreçlerine katılımı sağlanmalı. Bireyler yaşadıkları yerlere ilişkin temel kararlardan haberdar edilmeli hatta bu kararları kendileri alabilmeli. Karar alma sürecinden dışlanmışlarsa da yargı yoluna başvurabilmeliler. 4

5 Farklı görüşler: Doğrudan demokrasi ve referandum - Ülke yönetimi temsili biçimlerde olmamalı. Kararlar doğrudan katılım yoluyla hep birlikte alınmalı. - Merkezi idarenin karar alma süreci doğrudan demokrasinin işletilebilmesi için referandum ile sonuçlandırılmalı. - Referandum karar alınmadan önce yapılmalı. Referandumdan sonraysa nihai karar yine meclisten çıkmalı. Yasa yapım süreci ve katılımcılık - Sadece katılım kanalları açılmış olmakla kalınmamalı, katılım mekanizmaları da demokratikleştirilmeli. 5

6 - TBMM'nin yasa yapım sürecinde danışabileceği STK'lardan oluşan bir meclis olmalı. STK larla çalışma alanlarıyla ilgili yasa çalışmaları esnasında birlikte çalışılmalı. Meclis STK'lara danışabilir, görüşlerini alabilir ya da kanunları birlikte hazırlayabilir. - Sadece meclis üyeleri ya da hükümet değil, halkın kendisi de yasa önerisinde bulunabilmeli. Aday belirlemede eğitimin rolü ve görev süresi - Milletvekilleri eğitimli kişiler arasından seçilmeli. Eğitimli kişi nerede ne yapması, nasıl davranması gerektiğini bilir. - Milletvekili adayının eğitimli olması gerekmez. **************** - Yerel yönetimler için seçimle meclisler belirlenmeli. Meclis kendi arasından seçeceği bir kişiye en fazla 4 yıllık bir temsilcilik öngörmeli. 6

7 YEREL YÖNETİMLER- MERKEZİ YÖNETİM Belediyeler ve siyasal aidiyet, belediyelerin görevleri ve yerel yönetimlerin yetkisi, idari yapılanma, kaymakamlık ve valilik Ortak görüşler Bu konuda belirtilen fikirlerde bir ortak payda yok. Belediyeler ve siyasal aidiyet Farklı görüşler: - Belediyeler ideolojik yaklaşımla hizmet etmemeli, her kesimden insanı kapsayıcı faaliyetler gerçekleştirmeli. - Merkezi yönetimle yerel yönetimin farkı siyasal anlayışta olması belediyelerin işleyişinde bir farklılığa yol açmamalı. 7

8 Yerel yönetimlerin yetki ve görevleri - Yerel yönetimlerin yetkileri arttırılmalı. Yerel hizmetler için merkezi yönetimden yerel yönetimlere kaynak aktarılmalı. - Güvenlik (polis), eğitim, trafik, sağlık vb. hizmetleri yerel yönetim üstlenmeli. - İllerdeki tüm kamu daireleri belediyelere bağlanmalı. ************ - Yerel yönetimlerin karar yetkisi siyasi kararlarda değil, idari kararlarda olmalı. Yönetim yerinden ama yasama işi merkezden yapılmalı. - Yerel yönetimler şuandaki görevlerini zor yapıyorlar, yetkilerinin artmasına hazır değiller. İdari yapılanma - Her türlü özerklik, federasyon ya da bölgesel yönetim gibi uygulamalar bölünmeyi beraberinde getirir, olmamalı. - Türkiye bölgelere bölünmemeli. Hatta topraklarını genişletmeli. *********** - Bölgesel yönetimler ya da eyalet sistemi olmalı. Demokratik yapının pekiştirilmesi Kürt sorununa indirgenebilecek olan bir tercih olmadığı için bölünme de gerçekleşmeyecektir. 8

9 - İnsanlara kendi kendini yönetme yetkisi tanınmalı. Eğer ayrılmak isteyen varsa, kan dökmeden ayrılabilmeyi başarabilmeliyiz. - Israrlı bir ayrılık talebi varsa bunun üzerine düşünülmeli, bu süreç iyice tartışılmalı. Kaymakamlık- Valilik - Kaymakamlık ve valilik makamları tümden kaldırılmalı. - Yetkileri azaltılmalı. Seçimle yönetime gelmiş kişilerden daha çok yetkili olmamaları gerekir. - Belediye başkanlarıyla kaymakamlık- valilik arasındaki yetki karmaşası kaldırılmalı. Görev ve sorumluluk alanları net olarak tariflenmeli. 9

10 ŞEFFAFLIK Ortak görüşler Bu konuda belirtilen fikirlerde bir ortak payda yok. Farklı görüşler: - Belediyelerin ve tüm kamu idarelerinin hizmetlerinin ve harcamalarının şeffaf olması gerekir. Halkın denetleme ve bilgi edinme hakkı olmalı. - Her bilgi paylaşılmamalı. Çünkü bilgiyi algılama ve kullanabilme durumu insandan insana farklılık gösterir, bu durum kötü sonuçlara yol açabilir. 10

11 11

12 ANAYASAMIZI HAZIRLIYORUZ (Halk konuşuyor, TBMM dinliyor) ANAYASA TARTIŞMALARINDA İLK 12 KONU (Kasım 2011 Ekim 2012) 1. Anayasa nın yapısı, hazırlanma ve oylanma süreci (Kasım2011) 2. Birey hak ve özgürlükleri -I- Yaşam hakkı, kişi dokunulmazlığı, özel yaşamın gizliliği (Aralık 2011) 3. Birey hak ve özgürlükleri -II- Düşünce, inanç, ifade, haberleşme, örgütlenme, toplantı ve gösteri (Ocak 2012) 4. Birey hak ve özgürlükleri -III- Hak arama, savunma, adil yargı (Şubat 2012) 5. Doğrudan ve temsili demokrasi, merkezi yerel yönetimler, şeffaflık (Mart 2012) 6. Devlet ve bireyin sosyo- ekonomik hak ve yükümlülüğü, mülkiyet, miras (Nisan 2012) 7. Devlet ve Toplum 1: Çalışma yaşamı, sendika, grev ve toplu sözleşme (Mayıs 2012) 8. Devlet ve Toplum 2: Eğitim, öğretim, bilim, sanat (Haziran 2012) 9. Devlet ve Toplum 3: Ayrımcılık, pozitif ayrımcılık, sağlık ve çevre (Temmuz 2012) 10. Devletin yapısı 1: Yasama (Ağustos 2012) 11. Devletin yapısı 2: Yürütme (Eylül 2012) 12. Devletin yapısı 3: Yargı (Ekim 2012) 12