Kurumsal Finansman. Demet Özdemir Kurumsal Finansman Yönetici Ortağı 21 Mart 2008, İstanbul

Transkript

1 Kurumsal Finansman Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Uluslararası Finansal Yönetim Enstitüsü Şirket Finansmanı ve Halka Açılmanın Yeni Yol Haritası: Girişim Sermayesi ve Özel Sermaye Şirketleri Konferansı Demet Özdemir Kurumsal Finansman Yönetici Ortağı 21 Mart 2008, İstanbul 0

2 Özel Sermaye Fonları Son yıllarda hem dünyada hem ülkemizde önemli bir ilgi odağı oldu Özel Sermaye Fonlarının kökeni 2. Dünya Savaşı sonrasına gidiyor; American Research and Development Cooperation tarafından savaştan dönen askerlerin iş kurmalarını fonlamak amacıyla özel sektörün teşvik edilmesini öngördü. İlk Özel Sermaye Fonları (1950 ler): Rockefellers, Whitney, Payton & Trask İlk önemli Özel Sermaye Fonlaması: Digital Equipment Corporation (DEC) 1980 lerdeki önemli örnekler: FedEx, Apple, Cisco, Genetech, Microsoft, Avis Özel Sermaye Fonları nın 2007 yılı ABD ve Avrupa daki yatırımları 2006 yılına oranla %52 artarak 878 milyar ABD dolarına ulaştı. Ernst & Young, giderek önem kazanan Özel Sermaye Fonları nın değer yaratma stratejilerinin ve de başarılarının daha iyi anlaşılması amacıyla, ABD ve Batı Avrupa da 2006 yılında Özel Sermaye Fonları nın çıkış ( exit ) gerçekleştirdiği şirket değerlerine göre en büyük 100 işlemi inceleyerek bir araştırma gerçekleştirdi. 1

3 Özel Sermaye Fonunun Yatırım Süreci FON AÇMA VE KAYNAK TOPLAMA UYGUN YATIRIMLARI ARAŞTIRMA BELİRLENEN HEDEF ŞİRKET ALIMININ GERÇEKLEŞTİRİLMESİ PORTFÖYE KATILAN ŞİRKETİN PİYASA DEĞERİNİN ARTTIRILMASI PORTFÖY ŞİRKETTEN ÇIKIŞ YOLUYLA KAR REALİZASYONU (HALKA ARZ VEYA ŞİRKET SATIŞI) Kaynak bulma Yatırım bölgeleri ve hedef belirleme Hedef Şirket araştırması Stratejik uyum Ön değerlendirme Bilgi Odası (Data room) sürecinin planlanması Özel İnceleme çalışmaları (Due Diligence) İşlem Yapılandırması İş Planını gerçekleştirme Raporlama/ Performans takibi Şirket satışı için hazırlık ve doğru zamanlamanın belirlenmesi Çıkış yönteminin belirlenmesi (halka arz, satış) Satıcı tarafından yaptırılan Özel İnceleme (Vendor Due Diligence) ya da halka arz prosedürlerinin gerçekleştirilmesi Satışın gerçekleştirilmesi Uzman incelemeleri 2

4 Özel Sermaye Fonu Yatırımlarında nelere önem verir Hedef şirketin büyüme potansiyeli ve nakit akımı yaratma gücü belirleyicidir. Hedef şirketin sektörü, büyüklüğü ve coğrafi kapsamı önemlidir. Hedef şirketin sektöründe yakaladığı bir rekabet unsuru olmasını gözetir (marka, müşteri tabanı, teknoloji gibi). Güçlü ve birlikte çalışabileceği bir yönetim kadrosu önem taşır. Fon, 3-7 yıl içerisinde yatırımdan çıkmayı hedefler. Çıkış için elverişli bir ortam ve strateji gözetir. Yıllık %20-25 kadar bir getiri (IRR) hedefler. Gelişmekte olan piyasalarda bu oranın gelişmiş piyasalara kıyasla daha fazla olması beklenir. Fon, genelde halka açık olmayan şirketlerle ilgilenir. Hedef şirketle ilgili çeşitli alanlarda kapsamlı bir inceleme çalışması gerçekleştirir (due diligence). Hedef şirket in, fonun portföyündeki şirketlerle bir sinerji yaratması önemlidir. 3

5 4 Dünyada Özel Sermaye Fonları

6 Dünyada Özel Sermaye Fonları 2007 yılında yatırımlar son yıllardaki en yüksek değere ulaştı Toplam Yatırımlar (milyar ABD$) 6,000 5,000 4,000 3,000 2,000 1,000-4,500 3, Özel Sermaye Fonları nın yatırımları dalgalı bir seyir izlemektedir. Özel sermaye fonları 2007 sonunda toplam şirket alım satımlarının % 19.5 i büyüklüğüne, 878 milyar ABD$ ına, ulaşmıştır. Özel Sermaye Fonu Toplam M&A Kaynak: Mergermarket, CVCA Annual Statistical Review, EVCA Yearbook, AVCJ Guide to Venture Capital in Asia, Venture Equity Latin America, SAVCA Private Equity Survey 5

7 Dünyada Özel Sermaye Fonları Özel Sermaye Fonları değer yaratımında önde Şirket Değeri Büyümesi Yıllık (2006) 33% 23% Özel sermaye fonlarının büyük yatırımlarının şirket değeri artış hızı (%80 i aşkın), eş değer halka açık şirketlerin değer artış hızının hayli üzerinde gerçekleşti (aynı ülke, sektör ve dönemde). ABD 11% Özel Sermaye Fonlarının Yatırımları Halka Açık Şirketler Avrupa 15% Artıştaki en önemli etkenler; Son yıllarda satın alma ve birleşmelerde yaşanan artışlar sayesinde oluşan uygun kredi koşulları ile finansman maliyetlerinde azalma; ve Özel Sermaye Fonları nın kaldıraç kullanımlarındaki artış, Özel Sermaye Fonları nın kontrolündeki şirketlerin diğer şirketlere kıyasla daha hızlı büyümesi ve %40 civarında (6.1 milyar ABD doları) FVAÖK* artışı oldu. *FVAÖK: Faiz, Vergi, Amortisman Öncesi Kar 6

8 Dünyada Özel Sermaye Fonları Değer artışının en önemli kısmı FVAÖK* artışı ile sağlanıyor FVAÖK* Artışının Kaynakları ABD Avrupa Maliyet Düşürme/ Yeniden Yapılanma, 23% Diğer, 8% Organik Büyüme, 49% Maliyet Düşürme/ Yeniden Yapılanma, 31% Diğer, 3% Organik Büyüme, 44% Satın Alma, 21% *FVAÖK: Faiz, Vergi, Amortisman Öncesi Kar Satın Alma, 22% Özel Sermaye Fonları sıklıkla kısa vadeli yatırımı düşünen ve de değer artışlarını maliyet düşürme yöntemiyle elde eden yatırımcılar olarak eleştirilmelerine karşın FVAÖK de elde edilen artışların yarısına yakını organik büyüme ile elde edildi. ABD bazlı Özel Sermaye Fonları ellerindeki şirketleri ortalama 3 sene tutarken, bu süre Avrupa merkezliler için 3,5 sene olarak gerçekleşti. 7

9 Dünyada Özel Sermaye Fonları Değer artışının önemli bir kısmı organik büyümeyle sağlanıyor 30% 25% Organik Büyümenin Kaynakları Özel Sermaye Fonları, organik büyüme sayesinde 2006 yılında toplam yaklaşık 2.8 milyar ABD dolar lık FVAÖK artışı yarattılar. 20% 15% 10% 5% 0% Coğrafik Olarak Büyüme Fiyat Artışları Satışlardaki Artış Ürün Sunumu Değişikliği Yeni Ürünler Bu artıştaki en önemli etkenler; Coğrafik olarak büyüyerek yeni pazarlara girmek, Mevcut pazarlarda fiyatlarda ve miktarlarda artış sağlamak, oldu. Maliyet Düşürmenin Kaynakları 60% 50% Özel Sermaye Fonları, maliyet düşürme ve yeniden yapılandırmalar ile 2006 yılında toplam 1.7 milyar ABD dolar civarında FVAÖK artışı yarattılar. 40% 30% 20% 10% Bu artıştaki en önemli etkenler; Operasyonel verimlilikteki artışlar, Kapasite kullanımındaki düzenlemeler, Genel merkez giderlerinde azalmalar, 0% Operasyonel Verimlilik Kapasite Verimliliği Genel Merkez Giderleri Tedarik Sistem ve Kontroller oldu. 8

10 Dünyada özel sermaye fonları Çıkış işlemlerinde halka arz yöntemi öncelik taşımıyor 2006 yılı özel sermaye çıkış işlemleri 50% 48% 40% 35% İşlem sayısı % 30% 20% 17% 10% 0% Rekabetçi İhale Tek Alıcıya Satış Halka Arz 2006 yılı Özel Sermaye Fonu yatırımlarından çıkış işlemlerinin yarısı rekabetçi ortamda satış, %35 i tek alıcıya satış ve 17% si halka arz olarak gerçekleşmiştir. 9

11 10 Türkiye de Özel Sermaye Fonları

12 Türkiye de Özel Sermaye Fonları Türkiye, Özel Sermaye Fonları açısından Avrupa dördüncüsü Özel Sermaye Fonu Yatırımlarının Gayri Safi Yurtiçi Hasıla ya Oranı (2006) 1.6% 1.4% 1.2% 1.0% 0.8% 0.6% 0.4% 0.2% 1.44% 1.26% 1.05% 0.61% 0.57% 0.0% İsveç İngilitere Hollanda Türkiye Fransa Macaristan Avrupa Ortalaması Çek Cumhuriyeti Belçika İrlanda İspanya Danimarka Italya Almanya İsviçre Norveç Finlandiya Polonya Portekiz Romanya Avusturya Yunanistan Kaynak: EVCA (European Private Equity & Venture Capital Association), Thomson Financial Türkiye, 2006 yılı itibariyle ciddi miktarda Özel Sermaye Fonu yatırımları çekmiştir. Söz konusu gelişmede Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerin önem kazanması etkili olmuştur. 11

13 Türkiye de Özel Sermaye Fonları Son üç yılda özel sermaye fonu yatırımları zirveye ulaştı İşlemlerin Toplam Değeri (milyon ABD$)* Ortalama İşlem Büyüklüğü (milyon ABD$)* 3,000 2,500 2,440 1,800 1,600 1,400 1,646 2,000 1,993 1,646 1,200 1,000 1, , Kaynak: Mergermarket, DealWatch * Sadece açıklanan değerler dikkate alınmıştır yılında BC Partners, Turkven Yatırım Fonu ve İtalyan DeACapital, Migros Türk A.Ş yi 1,646 milyon ABD$ na satın alarak Türkiye deki en büyük özel sermaye fonu yatırımını gerçekleştirdi yılı yatırımlarındaki ortalama işlem büyüklüğü artışı daha büyük şirket alımlarının gerçekleştiğine dikkat çekmektedir. 12

14 Türkiye deki Özel Sermaye Fonları En büyük 10 yatırım 1 2 Özel Sermaye Fonu BC Capital Partners (Turkven Private Equity, DeA Capital) Kohlberg Kravis Roberts & Co Şirket Migros UN Ro-Ro Sektör Perakende Uluslar Arası Deniz Nakliyatı Hisse Oranı 50.80% 97.60% Yıl Yatırım Tutarı (mabd$) 1,646 1,284 3 Texas Pacific Group Mey İçki Gıda ve İçecek (Alkollü içki) 90% Goldman Sachs, Babcock Brown, Islamic Development Bank, Global Investment House TAV Altyapı (Havaalanı operasyonları) 43.88% Providence Equity Partners Ltd. Digiturk Medya (Dijital Yayıncılık) 46% Partners in Life Sciences (PiLS), Citigroup Venture Capital International(CVCI) Biofarma İlaç İlaç 100% East Pharma S.A.R.L Deva Holding İlaç 63.5% Citigroup Venture Capital Beymen Boyner Perakende 50%-30% Abraaj Capital Limited Acıbadem Sağlık Sağlık 21.66% Global Investment House Fon Finansal Kiralama Finansal Hizmetler 60% Toplam 5,361 13

15 Türkiye de Özel Sermaye Fonları Özel Sermaye Fonları çoğunluk hisse ile sahnede yer almaya başladı Toplam İşlem Adedi Özel Sermaye Fonlarının Türkiye de gerçekleştirdiği toplam işlemler, 2004 yılında sadece 4 adet iken, 2005 te 5 e, 2006 yılında 25 e yükselmiştir yılında ise 20 adet işlemin gerçekleştiği gözlenmiştir. Kaynak: Mergermarket, DealWatch Yatırım Yüzdesi Açıklanmış İşlemler yılından önce sadece azınlık hissesi alan Özel Sermaye Fonları, 2000 li yıllarla birlikte yatırımlarında çoğunluk hisselerini de tercih etmeye, dolayısıyla şirket yönetimlerini ellerine almaya başladılar. Bunun en önemli nedeni, Türkiye ekonomisinin son yıllardaki büyüme trendi ve yabancı yatırımcılara sağladığı istikrar ve güven ortamı oldu Azınlık Hisseleri Çoğunluk Hisseleri Tamamı

16 Türkiye de Özel Sermaye Fonları Tüm sektörler Özel Sermaye Fonları için hedef teşkil ediyor Yatırımların Sektörel Dağılımı (1995-Mart 2008) Diğer 28% İşlem Sayısına Göre Elektronik & IT 16% Elektronik & IT 5% Diğer 15% İşlem Hacmine Göre* Perakende 29% Üretim 16% İlaç 6% Servis 7% Havacılık 7% Sağlık 7% Eğlence 7% Finansal Hizmetler 8% Perakende 11% Finansal Hizmetler 7% Sigara ve Alkollü içecek 12% * Sadece açıklanan işlemlerin değeri dikkate alınmıştır. Nakliye 19% Özel Sermaye Fonları 1995 ila 2008 Mart ayı arasında en çok elektronik & bilgi-işlem ve üretim sektöründe satın alma işlemi gerçekleştirdi. Üretim ve perakende sektörlerine ek olarak son yıllarda servis, sağlık, eğlence ve gıda sektörleri de ön plana çıkmaya başladı. 15

17 ve Sonrası İçin Beklentiler

18 2008 ve Sonrası İçin Beklentiler Türkiye nin de içinde bulunduğu gelişmekte olan piyasalara ilgi devam edecek Kaynak (Fon) büyüklüğü (milyar ABD$) Afrika Latin Amerika Orta Doğu Orta ve Doğu Avrupa/Rusya Asya Fon toplama İşlem hacmi 2007 yılında yaklaşık 170 kadar Fon, Gelişmekte olan piyasalarda yatırım yapmak yapmak üzere 44.4 milyar ABD$ kaynak toplamıştır yılında ise 30.7 milyar ABD$ lık kaynak yaratılmıştı. Avrupa Özel Sermaye Fonları Derneği nin yapmış olduğu bir araştırmaya göre, yatırımcıların %78 i önümüzdeki 3-5 yıl boyunca gelişmekte olan piyasalara olan ilginin devam edeceği görüşünü taşımaktadır. Kaynak: 2007 review and 2008 Outlook, PE analyst, Ocak

19 2008 ve Sonrası İçin Beklentiler Özel Sermaye Fonları ekonomik büyüme ile beraber artış gösterecek Artan Özel Sermaye Fonları yatırımlarının şirketlere, sektörlere ve Türkiye ekonomisine olumlu yönde etkileri olacağına inanıyoruz. Bunlar; Verimlilik artışı, Sektörlerde rekabetin artması, Kurumsallaşma ve profesyonelleşme, Şeffaflık ve kayıt dışının önlenmesi, Yatırım harcamalarında artış, Uzun vadede istihdam artışı, İstanbul borsasında işlem gören şirket sayısının artışı, olarak ortaya çıkacaktır. Özel Sermaye Fonları nın yatırımları, ülkemizin istikrarına olan güvenin ve sunduğu yatırım fırsatlarının altını çizmektedir. Dolayısıyla, bu tür yabancı fonları ülkemize çekebilmek için uygun yatırım ortamı sağlanmalı ve yatırım yapılabilir nitelikte yerli şirketlerin sayısı artırılmalıdır. 18

20 Kurumsal Finansman Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Uluslararası Finansal Yönetim Enstitüsü Şirket Finansmanı ve Halka Açılmanın Yeni Yol Haritası: Girişim Sermayesi ve Özel Sermaye Şirketleri Konferansı Demet Özdemir Kurumsal Finansman Yönetici Ortağı 21 Mart 2008, İstanbul 0

21 Özel Sermaye Fonları Son yıllarda hem dünyada hem ülkemizde önemli bir ilgi odağı oldu Özel Sermaye Fonlarının kökeni 2. Dünya Savaşı sonrasına gidiyor; American Research and Development Cooperation tarafından savaştan dönen askerlerin iş kurmalarını fonlamak amacıyla özel sektörün teşvik edilmesini öngördü. İlk Özel Sermaye Fonları (1950 ler): Rockefellers, Whitney, Payton & Trask İlk önemli Özel Sermaye Fonlaması: Digital Equipment Corporation (DEC) 1980 lerdeki önemli örnekler: FedEx, Apple, Cisco, Genetech, Microsoft, Avis Özel Sermaye Fonları nın 2007 yılı ABD ve Avrupa daki yatırımları 2006 yılına oranla %52 artarak 878 milyar ABD dolarına ulaştı. Ernst & Young, giderek önem kazanan Özel Sermaye Fonları nın değer yaratma stratejilerinin ve de başarılarının daha iyi anlaşılması amacıyla, ABD ve Batı Avrupa da 2006 yılında Özel Sermaye Fonları nın çıkış ( exit ) gerçekleştirdiği şirket değerlerine göre en büyük 100 işlemi inceleyerek bir araştırma gerçekleştirdi. 1

22 Özel Sermaye Fonunun Yatırım Süreci FON AÇMA VE KAYNAK TOPLAMA UYGUN YATIRIMLARI ARAŞTIRMA BELİRLENEN HEDEF ŞİRKET ALIMININ GERÇEKLEŞTİRİLMESİ PORTFÖYE KATILAN ŞİRKETİN PİYASA DEĞERİNİN ARTTIRILMASI PORTFÖY ŞİRKETTEN ÇIKIŞ YOLUYLA KAR REALİZASYONU (HALKA ARZ VEYA ŞİRKET SATIŞI) Kaynak bulma Yatırım bölgeleri ve hedef belirleme Hedef Şirket araştırması Stratejik uyum Ön değerlendirme Bilgi Odası (Data room) sürecinin planlanması Özel İnceleme çalışmaları (Due Diligence) İşlem Yapılandırması İş Planını gerçekleştirme Raporlama/ Performans takibi Şirket satışı için hazırlık ve doğru zamanlamanın belirlenmesi Çıkış yönteminin belirlenmesi (halka arz, satış) Satıcı tarafından yaptırılan Özel İnceleme (Vendor Due Diligence) ya da halka arz prosedürlerinin gerçekleştirilmesi Satışın gerçekleştirilmesi Uzman incelemeleri 2

23 Özel Sermaye Fonu Yatırımlarında nelere önem verir Hedef şirketin büyüme potansiyeli ve nakit akımı yaratma gücü belirleyicidir. Hedef şirketin sektörü, büyüklüğü ve coğrafi kapsamı önemlidir. Hedef şirketin sektöründe yakaladığı bir rekabet unsuru olmasını gözetir (marka, müşteri tabanı, teknoloji gibi). Güçlü ve birlikte çalışabileceği bir yönetim kadrosu önem taşır. Fon, 3-7 yıl içerisinde yatırımdan çıkmayı hedefler. Çıkış için elverişli bir ortam ve strateji gözetir. Yıllık %20-25 kadar bir getiri (IRR) hedefler. Gelişmekte olan piyasalarda bu oranın gelişmiş piyasalara kıyasla daha fazla olması beklenir. Fon, genelde halka açık olmayan şirketlerle ilgilenir. Hedef şirketle ilgili çeşitli alanlarda kapsamlı bir inceleme çalışması gerçekleştirir (due diligence). Hedef şirket in, fonun portföyündeki şirketlerle bir sinerji yaratması önemlidir. 3

24 4 Dünyada Özel Sermaye Fonları

25 Dünyada Özel Sermaye Fonları 2007 yılında yatırımlar son yıllardaki en yüksek değere ulaştı Toplam Yatırımlar (milyar ABD$) 6,000 5,000 4,000 3,000 2,000 1,000-4,500 3, Özel Sermaye Fonları nın yatırımları dalgalı bir seyir izlemektedir. Özel sermaye fonları 2007 sonunda toplam şirket alım satımlarının % 19.5 i büyüklüğüne, 878 milyar ABD$ ına, ulaşmıştır. Özel Sermaye Fonu Toplam M&A Kaynak: Mergermarket, CVCA Annual Statistical Review, EVCA Yearbook, AVCJ Guide to Venture Capital in Asia, Venture Equity Latin America, SAVCA Private Equity Survey 5

26 Dünyada Özel Sermaye Fonları Özel Sermaye Fonları değer yaratımında önde Şirket Değeri Büyümesi Yıllık (2006) 33% 23% Özel sermaye fonlarının büyük yatırımlarının şirket değeri artış hızı (%80 i aşkın), eş değer halka açık şirketlerin değer artış hızının hayli üzerinde gerçekleşti (aynı ülke, sektör ve dönemde). ABD 11% Özel Sermaye Fonlarının Yatırımları Halka Açık Şirketler Avrupa 15% Artıştaki en önemli etkenler; Son yıllarda satın alma ve birleşmelerde yaşanan artışlar sayesinde oluşan uygun kredi koşulları ile finansman maliyetlerinde azalma; ve Özel Sermaye Fonları nın kaldıraç kullanımlarındaki artış, Özel Sermaye Fonları nın kontrolündeki şirketlerin diğer şirketlere kıyasla daha hızlı büyümesi ve %40 civarında (6.1 milyar ABD doları) FVAÖK* artışı oldu. *FVAÖK: Faiz, Vergi, Amortisman Öncesi Kar 6

27 Dünyada Özel Sermaye Fonları Değer artışının en önemli kısmı FVAÖK* artışı ile sağlanıyor FVAÖK* Artışının Kaynakları ABD Avrupa Maliyet Düşürme/ Yeniden Yapılanma, 23% Diğer, 8% Organik Büyüme, 49% Maliyet Düşürme/ Yeniden Yapılanma, 31% Diğer, 3% Organik Büyüme, 44% Satın Alma, 21% *FVAÖK: Faiz, Vergi, Amortisman Öncesi Kar Satın Alma, 22% Özel Sermaye Fonları sıklıkla kısa vadeli yatırımı düşünen ve de değer artışlarını maliyet düşürme yöntemiyle elde eden yatırımcılar olarak eleştirilmelerine karşın FVAÖK de elde edilen artışların yarısına yakını organik büyüme ile elde edildi. ABD bazlı Özel Sermaye Fonları ellerindeki şirketleri ortalama 3 sene tutarken, bu süre Avrupa merkezliler için 3,5 sene olarak gerçekleşti. 7

28 Dünyada Özel Sermaye Fonları Değer artışının önemli bir kısmı organik büyümeyle sağlanıyor 30% 25% Organik Büyümenin Kaynakları Özel Sermaye Fonları, organik büyüme sayesinde 2006 yılında toplam yaklaşık 2.8 milyar ABD dolar lık FVAÖK artışı yarattılar. 20% 15% 10% 5% 0% Coğrafik Olarak Büyüme Fiyat Artışları Satışlardaki Artış Ürün Sunumu Değişikliği Yeni Ürünler Bu artıştaki en önemli etkenler; Coğrafik olarak büyüyerek yeni pazarlara girmek, Mevcut pazarlarda fiyatlarda ve miktarlarda artış sağlamak, oldu. Maliyet Düşürmenin Kaynakları 60% 50% Özel Sermaye Fonları, maliyet düşürme ve yeniden yapılandırmalar ile 2006 yılında toplam 1.7 milyar ABD dolar civarında FVAÖK artışı yarattılar. 40% 30% 20% 10% Bu artıştaki en önemli etkenler; Operasyonel verimlilikteki artışlar, Kapasite kullanımındaki düzenlemeler, Genel merkez giderlerinde azalmalar, 0% Operasyonel Verimlilik Kapasite Verimliliği Genel Merkez Giderleri Tedarik Sistem ve Kontroller oldu. 8

29 Dünyada özel sermaye fonları Çıkış işlemlerinde halka arz yöntemi öncelik taşımıyor 2006 yılı özel sermaye çıkış işlemleri 50% 48% 40% 35% İşlem sayısı % 30% 20% 17% 10% 0% Rekabetçi İhale Tek Alıcıya Satış Halka Arz 2006 yılı Özel Sermaye Fonu yatırımlarından çıkış işlemlerinin yarısı rekabetçi ortamda satış, %35 i tek alıcıya satış ve 17% si halka arz olarak gerçekleşmiştir. 9

30 10 Türkiye de Özel Sermaye Fonları

31 Türkiye de Özel Sermaye Fonları Türkiye, Özel Sermaye Fonları açısından Avrupa dördüncüsü Özel Sermaye Fonu Yatırımlarının Gayri Safi Yurtiçi Hasıla ya Oranı (2006) 1.6% 1.4% 1.2% 1.0% 0.8% 0.6% 0.4% 0.2% 1.44% 1.26% 1.05% 0.61% 0.57% 0.0% İsveç İngilitere Hollanda Türkiye Fransa Macaristan Avrupa Ortalaması Çek Cumhuriyeti Belçika İrlanda İspanya Danimarka Italya Almanya İsviçre Norveç Finlandiya Polonya Portekiz Romanya Avusturya Yunanistan Kaynak: EVCA (European Private Equity & Venture Capital Association), Thomson Financial Türkiye, 2006 yılı itibariyle ciddi miktarda Özel Sermaye Fonu yatırımları çekmiştir. Söz konusu gelişmede Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerin önem kazanması etkili olmuştur. 11

32 Türkiye de Özel Sermaye Fonları Son üç yılda özel sermaye fonu yatırımları zirveye ulaştı İşlemlerin Toplam Değeri (milyon ABD$)* Ortalama İşlem Büyüklüğü (milyon ABD$)* 3,000 2,500 2,440 1,800 1,600 1,400 1,646 2,000 1,993 1,646 1,200 1,000 1, , Kaynak: Mergermarket, DealWatch * Sadece açıklanan değerler dikkate alınmıştır yılında BC Partners, Turkven Yatırım Fonu ve İtalyan DeACapital, Migros Türk A.Ş yi 1,646 milyon ABD$ na satın alarak Türkiye deki en büyük özel sermaye fonu yatırımını gerçekleştirdi yılı yatırımlarındaki ortalama işlem büyüklüğü artışı daha büyük şirket alımlarının gerçekleştiğine dikkat çekmektedir. 12

33 Türkiye deki Özel Sermaye Fonları En büyük 10 yatırım 1 2 Özel Sermaye Fonu BC Capital Partners (Turkven Private Equity, DeA Capital) Kohlberg Kravis Roberts & Co Şirket Migros UN Ro-Ro Sektör Perakende Uluslar Arası Deniz Nakliyatı Hisse Oranı 50.80% 97.60% Yıl Yatırım Tutarı (mabd$) 1,646 1,284 3 Texas Pacific Group Mey İçki Gıda ve İçecek (Alkollü içki) 90% Goldman Sachs, Babcock Brown, Islamic Development Bank, Global Investment House TAV Altyapı (Havaalanı operasyonları) 43.88% Providence Equity Partners Ltd. Digiturk Medya (Dijital Yayıncılık) 46% Partners in Life Sciences (PiLS), Citigroup Venture Capital International(CVCI) Biofarma İlaç İlaç 100% East Pharma S.A.R.L Deva Holding İlaç 63.5% Citigroup Venture Capital Beymen Boyner Perakende 50%-30% Abraaj Capital Limited Acıbadem Sağlık Sağlık 21.66% Global Investment House Fon Finansal Kiralama Finansal Hizmetler 60% Toplam 5,361 13

34 Türkiye de Özel Sermaye Fonları Özel Sermaye Fonları çoğunluk hisse ile sahnede yer almaya başladı Toplam İşlem Adedi Özel Sermaye Fonlarının Türkiye de gerçekleştirdiği toplam işlemler, 2004 yılında sadece 4 adet iken, 2005 te 5 e, 2006 yılında 25 e yükselmiştir yılında ise 20 adet işlemin gerçekleştiği gözlenmiştir. Kaynak: Mergermarket, DealWatch Yatırım Yüzdesi Açıklanmış İşlemler yılından önce sadece azınlık hissesi alan Özel Sermaye Fonları, 2000 li yıllarla birlikte yatırımlarında çoğunluk hisselerini de tercih etmeye, dolayısıyla şirket yönetimlerini ellerine almaya başladılar. Bunun en önemli nedeni, Türkiye ekonomisinin son yıllardaki büyüme trendi ve yabancı yatırımcılara sağladığı istikrar ve güven ortamı oldu Azınlık Hisseleri Çoğunluk Hisseleri Tamamı

35 Türkiye de Özel Sermaye Fonları Tüm sektörler Özel Sermaye Fonları için hedef teşkil ediyor Yatırımların Sektörel Dağılımı (1995-Mart 2008) Diğer 28% İşlem Sayısına Göre Elektronik & IT 16% Elektronik & IT 5% Diğer 15% İşlem Hacmine Göre* Perakende 29% Üretim 16% İlaç 6% Servis 7% Havacılık 7% Sağlık 7% Eğlence 7% Finansal Hizmetler 8% Perakende 11% Finansal Hizmetler 7% Sigara ve Alkollü içecek 12% * Sadece açıklanan işlemlerin değeri dikkate alınmıştır. Nakliye 19% Özel Sermaye Fonları 1995 ila 2008 Mart ayı arasında en çok elektronik & bilgi-işlem ve üretim sektöründe satın alma işlemi gerçekleştirdi. Üretim ve perakende sektörlerine ek olarak son yıllarda servis, sağlık, eğlence ve gıda sektörleri de ön plana çıkmaya başladı. 15

36 ve Sonrası İçin Beklentiler

37 2008 ve Sonrası İçin Beklentiler Türkiye nin de içinde bulunduğu gelişmekte olan piyasalara ilgi devam edecek Kaynak (Fon) büyüklüğü (milyar ABD$) Afrika Latin Amerika Orta Doğu Orta ve Doğu Avrupa/Rusya Asya Fon toplama İşlem hacmi 2007 yılında yaklaşık 170 kadar Fon, Gelişmekte olan piyasalarda yatırım yapmak yapmak üzere 44.4 milyar ABD$ kaynak toplamıştır yılında ise 30.7 milyar ABD$ lık kaynak yaratılmıştı. Avrupa Özel Sermaye Fonları Derneği nin yapmış olduğu bir araştırmaya göre, yatırımcıların %78 i önümüzdeki 3-5 yıl boyunca gelişmekte olan piyasalara olan ilginin devam edeceği görüşünü taşımaktadır. Kaynak: 2007 review and 2008 Outlook, PE analyst, Ocak

38 2008 ve Sonrası İçin Beklentiler Özel Sermaye Fonları ekonomik büyüme ile beraber artış gösterecek Artan Özel Sermaye Fonları yatırımlarının şirketlere, sektörlere ve Türkiye ekonomisine olumlu yönde etkileri olacağına inanıyoruz. Bunlar; Verimlilik artışı, Sektörlerde rekabetin artması, Kurumsallaşma ve profesyonelleşme, Şeffaflık ve kayıt dışının önlenmesi, Yatırım harcamalarında artış, Uzun vadede istihdam artışı, İstanbul borsasında işlem gören şirket sayısının artışı, olarak ortaya çıkacaktır. Özel Sermaye Fonları nın yatırımları, ülkemizin istikrarına olan güvenin ve sunduğu yatırım fırsatlarının altını çizmektedir. Dolayısıyla, bu tür yabancı fonları ülkemize çekebilmek için uygun yatırım ortamı sağlanmalı ve yatırım yapılabilir nitelikte yerli şirketlerin sayısı artırılmalıdır. 18