TÜRKÇE DİL BİLGİSİ KURALLARI-Dil Yapısı

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "TÜRKÇE DİL BİLGİSİ KURALLARI-Dil Yapısı"

Deniz Güngör
7 yıl önce
İzleme sayısı:

1 Pazar, 27 Eylül Son Güncelleme Pazar, 27 Eylül TÜRKÇE DİL BİLGİSİ KURALLARI-Dil Yapısı Dil İnsanların duygu, düşünce ve isteklerini anlatmak için kullandıkları ses ya da işaretler sistemidir. Dilbilgisi Biş dili oluşturan sesleri, kelimeleri, cümleleri ve bunlarla ilgili kuralları inceleyen bir bilimdir. Dünya Dilleri Arasında Türkçenin Yeri Yeryüzünde iki binden fazla dil incelenmiştir. Buna göre Diller üç gruba ayrılır Tek Heceli Diller Bu dillerde bütün kelimeler tek hecelidir. Kelimelerin çekimli haller yoktur. (Çince, Tibetçe bu gruba girer) Bitişken (Eklemeli) Diller Bu dillerde bütün kelimeler tek hecelidir. Kelimelerin çekimli haller yoktur. (Çince, Tibetçe bu gruba girer) Kelime kökleri değişmez. Kelime köklerine çeşitli ekler getirilerek türetkeler yapılır. Kelimeler cümle içinde kullanılırken çeşitli çekim ekleri alırlar. ( Türkçe, Macarca bu dil grubuna girer) Bükümlü (Çekimli) diller Bu dillerde tek ve çok heceli kökler ve ekler vardır. Kelime türetmelerinde ve çekim esnasında köklerde değişiklik olur. (Arapça ve bütün Hint - Avrupa dilleri bu gruba girer Dillerin Çeşitlenmeleri A. Şive Bir dilin değişik kültür düzeylerine göre uğradığı değişime ŞİVE denir. Yazı diline yansımaz. B. Ağız Kentler veya köyler arasında rastlanan az çok değişik konuşmalara AĞIZ denir. Gonya, Gayseri vb. C. Lehçe Ağız ayrılığı daha geniş ve belirgin şekilde ortaya çıkar. Konuşma dilinde beliren farklılık yazı dilinde de kendini gösterir Kıpçakça ve Çağatayca gibi. Türkçenin Kaynağı Türklerin anayurdu Orta Asya olup dilimizin kaynağı buradan gelir. Türkçeyi konuşanların sayısı 120 milyon civarındadır. Türkler arasındaki ağız farklılığı sürekli yeni lehçelerin türemesine yol açmış, yeni birer dil durumuna gelmiştir Yakutça ve Çavuşça gibi. Bu dillerin hepsine birden Ural - Altay dilleri denir... 1 / 5

2 Pazar, 27 Eylül Son Güncelleme Pazar, 27 Eylül Soydaş Diller Birkaç eski anadilin değişikliğe uğramasıyla yeni diller oluşmuştur. Bu ana dilden geldikleri anlaşılan bir soydan sayılır. buna göre soydaş diller Hint - Avrupa Dilleri Hami - Sami Dilleri Çin Tibet Dilleri Bantu Dilleri Ural - Altay Dilleri Hint, İran... gibi Asya dilleri ve bütün avrupa dilleri. İbranice ve Arapça gibi Çince, tibetçe Afrika Dilleri Ural kolu, Macar ve Samoyet dilleri. Altay kolu, Türkçe ve Moğolca... Ana Türkçeden gelen dillerin hepsine birden Türk dilleri denir. TÜRKÇE DİL BİLGİSİ KURALLARI-İsimler Isimler-ismin Halleri-isim Tamlamalari İSİMLER İSİM Canlı ce cansız varlıkarı, duygu ve düşünceleri, çeşitli durumları bildiren kelimelere İSİM denir İsimler cins isim ve özel isim olmak üzere ikiye ayrılır. Özel İsim Dünyada yalnız bir varlığı belirten isimlere ÖZEL İSİM denir. Cins İsim Dünyada benzeri çok olan bir çok varlığın, birçok varlığın ortak ismine CİNS İSİM denir. Cins İsimler Üçe Ayrılır A. Madde İsimleri Elle tutulup gözle görülen varlıklara verilen isimlere denir. Masa, elbise, taş, ova, cadde, sokak... A. Mana İsimleri Elle tutuamayan gözle görülemeyen varlıklara verilen isimlere denir. ses, uyku, sevinç, acı, rüya, akıl, huy, mutluluk, özlem, sevgi... A. Topluluk İsimleri Aynı türden olan varlıkların toklu olarak bulundukları durumlara verilen isimlere denir. okul, sınıf, alay, tabur, sürü, orman, halk, millet, aile, koro... İSİMLERDE TEKLİK - ÇOKLUK 2 / 5

3 Pazar, 27 Eylül Son Güncelleme Pazar, 27 Eylül İsimlerde Teklik - Çokluk Bir tek varlığı belirten TEKİL İSİM, aynı cinsten cirçok varlığı belirten isimlere ise ÇOĞUL İSİM denir. Tekil Çoğu Eki Çoğul çiçek dağ gömlek kapı ler lar ler lar çiçekler dağlar gömlekler kalıplar İSMİN HALLERİ İsmin beş hali vardır ev ev e ev i ev de ev den ev eve evi evde evden yalın hali 3 / 5

4 Pazar, 27 Eylül Son Güncelleme Pazar, 27 Eylül e hali -i hali -de hali -den hali Yönelme durumu Yükleme durumu Bulunma durumu Ayrılma durumu Buna göre okul kelimesini ismin beş haline göre cümlede kullanımı Yalın hali -e hali -i hali -de hali -den hali Okul insan doğru düşünmeyi öğretir. Mehmet bu yıl okula başlayacak Okulu bitirince öğretmen olacakmış Yarın okulda bulunmak zorunda mısın? Okuldan gelirken kitapçıya uğramış. İSİM TAMLAMALARI A. İsim Tamlaması Aralarında anlam ilgisi bulunan, iki veya daha çok isimden meydana gelen söz gruplarına İSİM TAMLAMASI denir. İsim tamlamalarında birinci isim tamlayan, ikinci isim tamlanandır. Tamlayan veya tamlanan ek alma durumuna göre isim tamlamaları dörde ayrılır 1. Takısız İsim Tamlaması Bir tamlamada tamlayan ve tamlanan isim veya isim soylu kelime ek almazsa takısız tamlama oluşur. gümüş çerçeve demir kapı Tamlayan Tamlanan Tamlayan Tamlanan 2. Belirtisiz İsim Tamlaması Bir isim tamlamasında tamlayan ek almaz, tamlanan ek alırsa belirtisiz isim tamlaması meydana gelir. soba boru - s -u pencere cam - ı 4 / 5

5 Pazar, 27 Eylül Son Güncelleme Pazar, 27 Eylül Tamlayan Tamlanan Tamlayan Tamlanan 3. Belirtili İsim Tamlaması Tamlayanla tamlananın ek aldığı isim tamlamalarına belirtili isim tamlaması denir. Ev - in pencere -s - i Dolab - ın kapağ - ı Ceket - in düğme - s - i Tamlayan Tamlanan Tamlayan Tamlanan Tamlayan Tamlanan 4. Zincirleme İsim Tamlaması İkiden fazla ismin anlamca birbirini tamamlarken oluşturdukları tamlamalardır. Evimizin dört bir yanı Pencere çercevesinin camı... Tamlama Çeşidi Tamlayan Tamlanan Takısız İsim Tamlaması - - Belirtisiz İsim Tamlaması - -i Belirtili İsim Tamlamas -in -i Zincirleme İsim Tamlamas İkiden fazla isim 5 / 5

Benzer belgeler

1. DÜNYADAKİ BAŞLICA DİL AİLELERİ

1. DÜNYADAKİ BAŞLICA DİL AİLELERİ Kaynak bakımından birbirine yakın olan diller bir aile teşkil ederler. Dünya dilleri bu şekilde çeşitli dil ailelerine ayrılırlar. Bir dil ailesi tarihin bilinmeyen devirlerinde