Mesleki ve Teknik Eğitimde Europass Uygulamalarında Mevcut Durum Analizi ve Öneriler

Transkript

1 Mesleki ve Teknik Eğitimde Uygulamalarında Mevcut Durum Analizi ve Öneriler Süleyman ÜSTÜN Celal Bayar Üniversitesi,Türkiye Bülent DEMİR Ege Üniversitesi,Türkiye Halil İbrahim BÜLBÜL Gazi Üniversitesi, Türkiye Haluk İŞLER Ege Üniversitesi,Türkiye Özet Dokümanları, örgün, yaygın ve informal ortamlarda bireylerin becerileri, yeterliliklerini en iyi şekilde ortaya koymalarını sağlayan bir veri merkezidir. Beceri ve yeterliliklerin ortaya konulmasında şeffaflığı ön planda tutan bir sistemdir. Aynı zamanda hareketlilik sayesinde bilgi, beceri ve yeterliliklerin artırılmasını da kendisine amaç edinir. Bu çalışmada, Avrupa daki ve Türkiye deki kullanımlarına ilişkin çalışmalarla ilgili olarak bilgiler verilmiş ve Türkiye deki mevcut durum analizi ortaya konulmuştur. Belgelerin sürdürülebilir gelişme, mesleki eğitim ve işgücü açısından önemi anlatılmıştır. Çalışma, raporlar ve istatistiklere ilişkin literatür taraması, Avrupa Birliğinde ve Türkiye de faaliyet gösteren Merkezlerinin çalışma planları ve raporlarının incelenmesi, ilgili kurumlar ve uzmanlarla yapılan görüşmelerin derlenmesi sonucunda oluşturulmuş olup, Türkiye de sistemin önemli ortakları tarafından alınabilecek tedbirler örneklendirilerek öneriler sunulmuştur. Anahtar Kelimeler: Belgeleri, Şeffaflık, Uluslararası Hareketlilik The Vocational and Technical Education, Current Situation Analysis and Recommendations Implementation of Abstract documents, formal, informal environment and skills of individuals, demonstrate proficiency in a data center which provides the best way. This is a kind of af a system foregrounding the transparency the ability to demonstrate the adequacy. In the same time mobility via information, it is aimed at increasing the skills and competencies to itself. This study provides information regarding the study of the use of in Turkey and Europe, and has put forward the analysis of the current situation in Turkey. It is explained the importance of vocational training and labor of the documents sustainable development. Studies, reports and literature on statistics, the European Union 's and Centres operating in Turkey' s work plan and examining the report is generated as a result of a compilation of interviews with relevant organizations and experts and some proposals, exemplifing measures to be taken by the major partners of the system in Turkey have been made. Keywords: documents, Transparency International Mobility

2 GİRİŞ Ülkemizin sürdürülebilir ekonomik ve sosyal gelişmesini sağlayabilmesi, küresel rekabette yerini alabilmesi, eğitime ayrılan kaynakları daha verimli ve etkin kullanabilmesi için temel dayanak noktası eğitim sisteminin tüm süreçlerinin kaliteye dayalı hale getirilmesidir. Türkiye nin nitelikli insan gücü ihtiyacı düşünüldüğünde, meslekî eğitimin kalitesinin arttırılmasına yönelik olarak geliştirilecek stratejiler ve politikalar büyük önem kazanmaktadır. Günümüzde bireyler öğrenimlerini, bilgi ve becerilerini, yeterlilik kazanımlarını sağlarken, sınıf ortamlarının dışına çıkmakta kendi başlarına ve kendi hızlarına göre öğrenebilmektedirler. Mevcut yaşam koşullarında gelişen teknoloji ve ekonomideki değişimler, bireylerin profesyonel iş hayatlarında, eğitim hayatlarında, akademik çalışmalarında veya gönüllü faaliyetlerinde geçişler yapmalarının önünü açmaktadır. Bu geçişler birçok alanda isteğe bağlı olarak gerçekleşse de, bazı alanlarda bölgesel eksiklik veya fazlalık olması nedeniyle zorunlu olarak gerçekleşmektedir. Bu nedenle çalışanların ve öğrencilerin ihtiyaçlarına uygun olan beceriler geliştirilerek istihdam edilebilirliklerinin artırılmasına ihtiyaç duyulmaktadır. Hareketlilik ve istihdam edilebilirlik kavramlarının birlikteliği, çalışan veya öğrenenlerin niteliklerinin, beceri ve yetkinliklerinin daha kolay ve hızlı bir şeklide tanınmasını, Avrupa nın her yerinde işverenler ve eğitim-öğretim kuruluşları tarafından kolayca anlaşılmış olmasını gerektirmektedir. AB tarafından geliştirilen strateji ve politikalar incelendiğinde dikkat çeken hususlar; meslekî eğitim ve öğretimde öğrenme kazanımlarının, yeterliliklerin tanınmasını ve transfer edilebilmesini kolaylaştırmak üzere ortak referans sağlayan açık ve esnek bir Avrupa Yeterlilikler Çerçevesi nin (EQF) ve Meslekî Eğitim ve Öğretim için Avrupa Kredi Sistemi nin (ECVET) geliştirilmesidir. Maastricht Bildirisi ni takiben, meslekî ve teknik eğitim alanında ortak çerçeve ve araçlar (, ECVET, EQF, Meslekî Eğitim ve Öğretim için Avrupa Kalite Güvence Çerçevesi (EQAVET)) geliştirilmesi yönünde önemli ilerlemeler kaydedilmiştir (Planı, S. B )., Yeterliliklerin aday ülkeler dâhil AB de açıkça ve kolayca anlaşılmasını sağlamak ve bu sayede mezunların ve öğrencilerin istihdamını ve hareketliliğini arttırmak amacıyla Avrupa Parlamentosunun ve Konseyin yeterlilikler için tek bir saydamlık çerçevesi konusundaki 15 Aralık 2004 tarihli 2241/2004/EC sayılı Kararı ile EUROPASS (Avrupa Pasaportu) oluşturulmuştur. dokümanları, Avrupa Birliği düzeyinde bir eğitim programına girmek isteyen veya iş arayan Avrupa vatandaşlarının gönüllü kullanımına açık ve sahip oldukları niteliklerini ve yeterliliklerini daha iyi göstermelerinde yardımcı olmak amaçlı yetkinlik ve yeterliliklerde şeffaflığı sağlayan bir dokümanlar klasörüdür., Ulusal Merkezleri ağı tarafından desteklenmektedir. Her ülkenin Ulusal Merkezi, o ülkedeki belgeleri ile ilgili tüm faaliyetleri koordine etmektedir. Mesleki Yeterlilik Kurumu, 28 Temmuz 2008 tarihi itibarıyla Türkiye nin Ulusal Merkezi olarak görevlendirilmiştir. Ulusal Merkezi, ı kullanmak veya hakkında daha fazla bilgi edinmek isteyen bireyler veya kurumlar için ilk irtibat noktasıdır. MYK bu çerçevede Avrupa Komisyonu eş finansmanı ile Ulusal Merkezinin Desteklenmesi ve Farkındalık Oluşturulması projesini başlatmıştır. Merkezin başlıca görevi belgelerinin yönetimini koordine etmek, ı ve belgelerini tanıtmak, bilgi ve rehberlik merkezlerini bilgilendirmek, belgelerinin basılı ve elektronik ortamda bulunmasını sağlamak ve Ulusal Merkezleri Avrupa ağında ülkemizi temsil etmektir. Beceri ve yeterlilikleri Avrupa da daha açık ve kolayca anlaşılır hale getirmek için beş belge mevcuttur. CV (Özgeçmiş) Diploma Eki Hareketlilik Sertifika Eki Dil Pasaportu Eğitim kurumlarında, Ulusal ve uluslararası meslek standartları göz önünde bulundurularak eğitimin planlanması, beceri ve yetkinliklerin yeterince şeffaflaştırılması, objektif bir ölçme ve değerlendirme sisteminin kurulması, yabancı dil yeterliliğinin sağlanması, ekleri doğrultusunda mezuniyet belgelerinin düzenlenmesi öğrenci ve mezunların ulusal ve uluslararası hareketliliğine önemli katkı sağlayacaktır.

3 MESLEKİ VE TEKNİK EĞİTİMDE AB POLİTİKALARI (Lizbon Stratejisi, Kopenhag Süreci, Maastricht, Helsinki, Bordeaux ve Bruges Bildirgeleri) Avrupa Konseyi Mart 2000'de, Lizbon Stratejisi ile sosyal ve ekonomik politikaların tamamlayıcı bir parçası olan eğitimin toplumların uyumu ve vatandaşların tam olarak gelişimini sağlamada bir teminat olduğunu ve Avrupa'nın dünya çapında rekabetçi gücünü arttırmak için bir araç olarak önemini vurgulamıştır. Avrupa Konseyi, üye ülkelerin ekonomisini dünyanın bilgiye dayalı en dinamik ekonomisi haline getirilmesini stratejik bir hedef olarak belirlemiştir. Lizbon Stratejisi kaliteli meslekî eğitim ve öğretimi; sosyal uyumun, hareketliliğin, istihdam edilebilirliğin ve rekabetçiliğin arttırılmasının önemli ve bütünleyici bir parçası olarak görmektedir (Planı, S. B. V. E. ( ) yılında Avrupa Birliği Konseyi, Kopenhag sürecini başlatarak, mesleki ve teknik eğitimin sadece ulusal bir konu olmadığına ve bu konuda da AB düzeyinde ortak politikalar ve stratejiler geliştirilmesi gerektiğine karar vermiştir. Kopenhag sürecinin üç temel amacı bulunmaktadır: Mesleki ve teknik eğitimin kalitesini iyileştirmek, Mesleki ve teknik eğitime olan talebi artırmak, Mesleki ve teknik eğitimden mezun olan öğrencilerin sektörler ve ülkeler arasındaki hareketliliğini teşvik ederek istihdam sağlamak. Kopenhag süreci iki senelik dönemlerle gözden geçirilmektedir. Süreç kapsamında kaydedilen ilerlemeler ilk defa 2004 yılında değerlendirilmiş, mesleki ve teknik eğitim alanında bir sonraki dönem için AB ve üye ülkeler düzeyindeki öncelikler Maastricht Bildirgesi nde ortaya konmuştur. Maastricht Bildirgesi nde en dikkat çekici ulusal öncelikler arasında, mesleki ve teknik eğitim konusunda kamu-özel sektör işbirliğinin teşvik edilmesi, iş piyasasındaki mesleki ve teknik beceri ihtiyaçlarının önceden belirlenmesi, öğretmen ve eğiticilerin bilgi birikimlerinin sürekli güncellenmesi ve özellikle dezavantajlı gruplara özel olanaklar sunulması yer almaktadır. AB düzeyindeki öncelikler incelendiğinde göze çarpan noktalar ise, mesleki ve teknik eğitimde yeterliliklerin tanınmasını ve transfer edilebilmesini kolaylaştırmak üzere ortak bir referans sağlayan açık ve esnek bir Avrupa Yeterlilikler Çerçevesi nin ve Avrupa Kredi Transferi Sistemi nin geliştirilmesidir. Maastricht Bildirgesi ni takiben, mesleki ve teknik eğitim alanında ortak çerçeve ve araçlar (, Avrupa Kredi Transfer Sistemi, Avrupa Yeterlilikler Çerçevesi, Avrupa Ortak Kalite Güvencesi Çerçevesi) geliştirilmesi yönünde önemli ilerlemeler kaydedilmiştir (Eğilimler, U. (Şubat ) Lizbon Stratejisi üçüncü gözden geçirme toplantısı 2008 yılında gerçekleştirilmiş ve Bordeaux Bildirgesi nin açıklanmasıyla sonuçlanmıştır. Bordeaux Bildirgesi nde, Helsinki de belirlenen öncelik alanlarına mesleki ve teknik eğitimin işgücü piyasasının ihtiyaçlarına cevap verecek şekilde düzenlenmesi (işgücü piyasası ihtiyaç analizleri, eğitimden istihdama geçişi kolaylaştırmak için rehberlik ve danışmanlık hizmetleri, işyerinde yetişkin eğitiminin teşvik edilmesi için finansal mekanizmalar ve özellikle çıraklık eğitimi alanlar için hareketlilik programları yoluyla) eklenmiştir. Lizbon Stratejisi nin son değerlendirmesi ise 2010 yılında yapılmıştır. Bruges Bildirgesi yle dönemi için aşağıdaki hedefler belirlenmiş ve bu hedeflerin gerçekleştirilmesine yönelik kısa ve orta vadeli eylem planları hazırlanmıştır: Özellikle başlangıç seviyesindeki mesleki ve teknik eğitimin kalitesinin, verimliliğinin ve çekiciliğinin artırılması, öğretmenlerin ve idarecilerin niteliklerinin iyileştirilmesi, meslek eğitimi ve işgücü piyasası arasındaki bağların kuvvetlendirilmesi, Yetişkinlerin mesleki ve teknik eğitime devam etmelerinin teşvik edilmesi, mesleki ve teknik eğitimde uluslararası hareketliliğin geliştirilmesi, Mesleki ve teknik eğitimin her aşamasında yaratıcılığın, yenilikçiliğin ve girişimciliğin artırılması, bilişim teknolojilerinin kullanımının teşvik edilmesi, Mesleki ve teknik eğitimin özellikle dezavantajlı grupların/bireylerin istihdam edilebilirliğini artırması. Lizbon Stratejisi yle birlikte eğitim konusu AB açısından artık sadece ikincil bir alan olarak değil, sürdürebilir büyüme, istihdam ve sosyal uyum üzerinde belirleyici rol oynayan anahtar faktörlerden biri olarak görülmeye başlanmıştır. Bu bağlamda, 2002 de başlatılan Kopenhag süreci ve sonrasında açıklanan ortak bildirgeler doğrultusunda mesleki ve teknik eğitim alanında geliştirilen bir işbirliği, AB nin başarılı bir şekilde genişlemesi sürecine ve Lizbon Stratejisi nde belirlenen hedeflere ulaşılmasına önemli katkıda bulunacaktır.

4 Avrupa Birliği Uygulamaları Avrupa Birliği, 2020 hedefi doğrultusunda yaşamboyu öğrenme şemsiyesi altında, yarım yüzyılı aşkın bir süredir kurguladığı politika ve tedbirleri konsolide ederek topyekün bir eğitim inisiyatifi başlatmış durumdadır (Toprak, M., & Erdogan, A. (2012). Yaşam süresince edinilen tüm kazanımların değerlendirilmesi;okul ve iş hayatı arasındaki esnek geçişlerin sağlanması ve daha etkili bir istihdam politikasının oluşturulması giderek önem kazanmıştır (Terzioğlu Barış, E. (2013). Avrupa Komisyonu ve Cedefop sosyal ortakları ulusal eğitim makamlarının temsilcileri ile saydamlık konusu çerçeveside bir araya gelerek 1998 yılından itibaren aşağıdaki kategorilerde europass çalışmaları uygulamaya girmiştir; CV (Özgeçmiş) Diploma Eki Hareketlilik Sertifika Eki Dil Pasaportu CV: Beceri ve yeterliliklerinizi etkin ve açık şekilde sunulduğu bir belgedir. Avrupa da CV sayısı kullanımı her geçen gün artmaktadır. En yaygın kullanan ülkeler arasında İtalya, Portekiz, İspanya ve Romanya başta gelmektedirler Diploma Eki (DE) : Avrupa'daki veya sisteme katılan diğer ülkelerdeki (Avrupa Yükseköğretim Alanı) yükseköğretim kurumlarının verdiği dereceleri tamamlamak üzere kullanılması amacıyla, Avrupa Komisyonu, Avrupa Konseyi ve Unesco tarafından ortak olarak oluşturulmuştur. Bu belgenin diğer belgelerin yanı sıra kullanımı, 1999 Bologna Deklarasyonu ve Topluluk içinde öğrenciler, eğitim gören kişiler, gönüllüler, öğretmenler ve eğiticilerin hareketliliği konusunda 2001 Konsey ve Avrupa Parlamentosu tarafından alınan Tavsiye Kararı ( tarihli OJ L 215) ile de önerilmiştir. Hareketlilik:Başka bir Avrupa ülkesinde kazanılan bilgi ve becerileri kayıt altına alan belgedir yılları arasında 'den fazla Eğitim belgesi verilmiştir. Örnekler: Bir şirkette işe yerleşme; Bir değişim programının parçası olarak akademik bir süre geçirme; Bir sivil toplum örgütünde (STÖ) gönüllü olarak bulunma. Sertifika Eki: Mesleki eğitim sertifikasına sahip olan tüm kişilerin edindikleri bilgi ve becerilerini tanımlayan belgedir. Örneğin; özellikle işverenler veya yurtdışındaki kurumlar tarafından daha kolay anlaşılır olmasnı sağlayarak resmi sertifikada yer alan bilgileri tamamlar. Dil Pasaportu: Avrupa Konseyi tarafından geliştirilmiş olan ve vatandaşların dil becerilerini Ortak Avrupa Dil Kriterleri Çerçevesi bazında kaydedebileceği Avrupa Dil Portfolyosu nun bir parçasıdır. Tablo 1 de şeması görülmektedir Tablo 1: Şeması

5 Tablo 2 de ise 2013 AB komisyon raporunda yaş durumlarına göre kullanım oranları verilmektedir. Yaş Tüm CV Dil Pasaportu Diploma Eki Sertifika Eki Hareketlilik <20 9% 9% 10% 2% 11% 10% % 40% 35% 35% 42% 49% % 32% 31% 40% 27% 31% % 15% 18% 18% 17% 7% 50+ 5% 5% 6% 4% 5% 3% Tablo 2: Yaş Durumlarına Göre Kullanım Oranları (Kaynak: European Commission,2012) Tablo 2 de görüldüğü gibi yaş ortalaması yükseldikçe hareketlilik azalmaktadır. Tablo 3 te ise Avrupa merkezini ziyaret eden kişi sayısı istatistikleri verilmiştir. Tablo 3: Avrupa Merkezi Web Ziyaretçi sayısı Kaynak: European Statistic Reports, december 2015, Tablo 4 te ise Cv ve Dil Pasaportu indirilme sayıları verilmiştir. Tablo 4: CV, Dil Pasaportu İndirilme Sayıları Kaynak: European Statistic Reports, december 2015,

6 Tablo 5 te Hareketlilik, Sertifika Eki, Diploma Eki indirilme İstatistikleri Tablo 5 : CV, Sertifika Eki, Diploma eki indirilme sayıları Kaynak: European Statistic Reports, december 2015, Tablo 6 da online CV ve Dil Pasaportu dolduranların istatistikleri verilmiştir. Tablo 6: 2005 Yılından İtibaren CV ve Dil Pasaportu Doldurma İstatistikleri Kaynak: European Statistic Reports, december 2015 Tablo 7 te ise Ülkelere göre CV doldurma durumları görülmektedir. Tablo 7: Ülkelere Göre CV Doldurma Sayıları (Kaynak: Türkiyedeki, (2013) Ülkemiz Tablo 7 verilerine göre en az europass cv dolduran ülke durumundadır.

7 Türkiye Uygulamaları Ulusal Yeterlilik Sistemi; mesleki ve teknik eğitim programlarını ihtiyaçlara göre yeniden tanımlayıp iş gücünün mesleki becerilerinin sınav ve belgelendirilmesini, mesleki yeterliliklerin ulusal ve uluslararası düzeyde kabul görmesini sağlamaktadır. Sistem, hayat boyu öğrenmeyi destekleyerek, resmi eğitim almadan meslek edinen bireylerin becerilerini belgelendirmesine imkân tanımaktadır (UYEP Bülten, Kasım ). Meslek eğitiminin yeniden yapılandırılması sürecinde önemli olan, iş dünyası, emek dünyası ve eğitim dünyasının somut verilerin bilimsel analizinden hareketle, hem kendi alanlarının hem de Türkiye nin geleceğine en uygun önerileri birlikte şekillendirmesi ve sahiplenmesidir. Bu doğrultuda yapılacak çalışmalarda, politika yapıcıların ve araştırmacıların özel sektörün ihtiyaçlarını dinlemesi ve anlaması, özel sektörün de çabalarını veri ve analizlere dayandırması başarı sağlayabilmek için elzemdir İşbirliği, M. E. K. İ. (Nisan 2012). Mesleki Yeterlilik Kurumu 2006 yılında kanunla kurulmuş ve Meslek standartları, Mesleki Yeterlilikler, Sınav ve Belgelendirme Merkezlerinin yetkilendirilmesi, mesleki etik çalışmaları gibi uhdesinde bir çok misyonu üstlenmiştir. Bu misyonlardan birisi de Ulusal çalışmalarının koordinasyonudur. Ulusal Merkezi yılları arasında uygulanan Ulusal europass Merkezinin Desteklenmesi Projesi nin bir çıktısı olarak sürdürülebilir kapsamda faaliyetlerini devam etmektedir. Ulusal Merkezinin Desteklenmesi Projesi ( ) Hayat Boyu Öğrenme Programına katılım sağlayan ülkemizin 2241/2004/EC sayılı Konsey Kararı uyarınca bir "Ulusal Merkezi" kurması gerektiğinden hareketle, 5544 sayılı MYK Kanunu uyarınca alanına giren konuların Kurumumuz görev alanları arasında bulunmasından dolayı Mesleki Yeterlilik Kurumu, 28 Temmuz 2008 tarihinde Ulusal Merkezi (UEM) olarak görevlendirilmiştir. UEM; konusunda farkındalık yaratma, UEM nin kapasitesini geliştirme, hareketlilik belgesinin kullanımını yaygınlaştırma, belgelerinden sorumlu kuruluşlar arasında işbirliğini sağlama ve tanıtım konularında çalışmalarını sürdürmektedir. Avrupa Birliği Komisyonu tarafından yılları arasında yürütülen ve 2014 yılı itibarıyla sona eren Hayat Boyu Öğrenme Programı kapsamında yükseköğretim alanında sağlanan hibe destekleri yılları arasında Erasmus+ Programı altında devam edecektir. Böylelikle UEM faaliyetleri, Erasmus+ Programı kapsamında fon desteği almaya devam etmektedir. Ulusal Merkezinin faaliyetleri, her sene Mesleki Yeterlilik Kurumu eş-finansmanı ile Avrupa Birliği tarafından finanse edilmektedir. Ulusal Merkezinin Desteklenmesi Projesi kapsamında gerçekleştirilen faaliyetler MYK Ulusal Merkezi tarafından yürütülmektedir. Ulusal Merkezlerinin Desteklenmesi Hibesinin genel amacı, ile ilgili farkındalık yaratmak, UEM in kapasitesini geliştirmek, hareketlilik belgesinin kullanımını yaygınlaştırmak, kuruluşlar arasında işbirliğini sağlamak olup tarihinden itibaren uygulanmaktadır. Proje amaçlarına ulaşmak için gerçekleştirilecek görevler; belgelerinin yönetiminin koordinasyonu, ın tanıtılması, ulusal internet sitesinin oluşturulması ve idaresi, rehberlik ve bilgi ağlarıyla işbirliği ve EUROPASS Avrupa ağında yer alma olarak belirlenmiştir. belgeleri, Avrupa Birliği düzeyinde bir eğitim programına girmek isteyen veya iş arayan vatandaşlarının gönüllü kullanımına açık, sahip oldukları nitelikleri ve yeterlilikleri daha iyi göstermelerine yardımcı olmayı amaçlayan yetkinlik ve yeterliliklerde şeffaflığı sağlayan bir dokümanlar klasörüdür., kişilerin beceri ve yeterliklerinin Avrupa da (Avrupa Birliği, EFTA/EEA ve aday ülkeler) açıkça ve kolayca anlaşılmasında ve hareketlilik sağlamada önemli bir araç olarak kullanılmaktadır., kullanıcıların kendilerinin doldurabileceği Özgeçmiş (CV) ve Dil Pasaportu ile yetkili kurumlar tarafından doldurularak verilen Sertifika Eki, Diploma Eki ve Hareketlilik olmak üzere toplam beş belgeden oluşur. Tablo 8 de yaş aralıklarına göre CV kullanım oranları, Tablo 9 da ise Kullanımlarına Göre İş Dağılımları görülmektedir.

8 Tablo 8: Yaş aralıklarına Göre Kullanım Oranları Kaynak: Tablo 9: Kullanımlarına Göre İş Dağılımları Kaynak: (TR,2012) SONUÇ Mesleki Yeterlilik Kurumunun kurulduğu 2006 Yılından itibaren uygulamaları hız kazanmıştır. UYEP projesi çıktısı olarak kurulan Ulusal Merkezi istatistiki verilere bakıldığında yaş aralığında kullanım oranı yüksektir. Diğer yaş gruplarına tanıtım faaliyetlerine ağırlık verilmelidir, Tablo 9 a göre % 58 deneyimsiz bir kesimin CV ye ilgi gösterdikleri açıktır. Kamu spotu, sosyal medya, vb. araçlarla tanıtımlarına hız verilmelidir., Milli eğitim Bakanlığı kullanımı konusunda öncelikli olarak okul yöneticileri ve eğiticilerin eğitimi yapılmalı ve bu yolla öğrencilere bilgi akışı sağlanmalıdır.

9 MEB. Mesleki ve Teknik Okuuların 4. Seviyesindeki mezun olacak öğrencilere Diploma ile birlikte verilen sertifika eki hakkında detaylı bilgiler aktarılmalıdır. Milli Eğitim Bakanlığı nın E-Okul sistemi etkin kullanılarak öğrenci velilerine kadar bu sistem hakkında bilgi paylaşımı yapılmalıdır, Milli Eğitim Bakanlığı 4. Seviye Mesleki ve Teknik Okullardan mezun olan her öğrenci için CV doldurtulmalıdır. Aynı zamanda Üniversitelerin 5.ve 6. seviyeden mezun olan, hatta 7. ve 8. seviyelerdeki mezunlara da CV doldurtulmalıdır. Yükseköğretim Kurulu tarafından işe alımlarda CV istenmelidir. Kendi iç personelini bu konuda eğitmeli ve web sitelerlnde yer vermelidir. İŞKUR işe alımlarda da aynı zamanda CV ile başvuru istemelidir. Bu konuda özendirici çalışmalar da Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı (ÇSBG) tarafından ivedilikle ele alınmalıdır. ÇSGB tarafından halkı özendirici faaliyetler planlanmalıdır. ÇSGB tarafından yetkilendirilen özel istihdam büroları ve kariyer merkezleri kullanımının yaygınlaştırıcı faaliyetler için özendirilmelidir. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB), Mesleki kuruluşlar, Esnaf birlikleri, Organize Sanayi Bölge Müdürlükleri, Mesleki Sendikalar CV kullanımı konularında bilgilendirilmelidir. REFERANSLAR Planı, S. B. V. E. ( ), Mesleki ve Teknik Eğitim Strateji Belgesi ve Eylem Planı (Taslak). Barış, E. T. (2013). Türkiye nin AB üyeliği sürecinde hayat boyu öğrenmede yetişkin eğitimcisi yeterlikleri. Eğitim Bilimleri Dergisi, 38(38), Terzioğlu Barış, E. (2013). Türkiye nin ab üyeliği sürecinde hayat boyu öğrenmede yetişkin eğitimcisi yeterlikleri, İşbirliği, M. E. K. İ. (Nisan 2012) Mesleki ve Teknik Eğitimde Güncellenmiş Durum Analizi. Eğilimler, U. (Şubat 2012) Hayat Boyu Öğrenme Çerçevesinde Mesleki Beceri Kazanımı. Toprak, M., & Erdogan, A. (2012). Yaşamboyu Öğrenme: Kavram, Politika, Araçlar Ve Uygulama (Lifelong Learning: Concept, Policy, Instruments and Implementation). Journal of Higher Education and Science, 2(2). Türkiye deki Uygulamalarında Mevcut Durum ve Öneriler,, 2013,( European Commission, , Second evaluation of the Decision of the European Parliament and the Council on a single Community framework for the transparency of qualifications and competences () UYEP Bülten, Kasım Haziran 2013,Mesleki Yeterlilik Kurumu, European Statistic Reports, december 2015,