T.C POSTA VE TELGRAF TEŞKİLATI GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (PTT) 2011 YILI RAPORU

Transkript

1 T.C POSTA VE TELGRAF TEŞKİLATI GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (PTT) 2011 YILI RAPORU

2 Bu rapor; 6085 sayılı Kanun ve 233 sayılı Kanun Hükmünde Kararname uyarınca hazırlanmıştır.

3 Kuruluşun adı : T.C. Posta ve Telgraf Teşkilatı Genel Müdürlüğü (PTT) Merkezi : Ankara İlgili Bakanlık : Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı Esas Sermayesi : TL Ödenmiş Sermayesi : TL Ödenmemiş Sermayesi : TL YÖNETİM KURULU (Karar Organı) Yönetim Kurulundaki Ünvanı Adı ve Soyadı Temsil ettiği Bakanlık veya Kuruluş Kuruluştaki görevi veya mesleği Görevli Bulunduğu Süre Başlama Tarihi Ayrılış Tarihi 1-Başkan Osman TURAL PTT Genel Müdürlüğü Genel Müdür Devam ediyor 2-Üye Yusuf TOPRAK PTT Genel Müdürlüğü Genel Müdür Yrd Devam ediyor 3-Üye Özay ATBAŞ PTT Genel Müdürlüğü Genel Müdür Yrd Devam ediyor 4-Üye Prof. Dr. E. Ethem ATAY Ulaştırma Bakanlığı Öğretim Üyesi Devam ediyor 5-Üye M. Kaya AMANVERMEZ Ulaştırma Bakanlığı Teftiş Kurulu Başkanı Devam ediyor 6-Üye Ahmet Fethi TOPTAŞ Hazine Müsteşarlığı 1.Hukuk Müşaviri Devam ediyor

4 Kısaltmalar APS APG CRM EDI : Acele posta servisi : Acele posta gönderisi : Costumer relationships management (Müşteri İlişkileri Yönetimi) : Posta gönderileri hakkındaki verilerin elektronik alınıp verilmesi EUROGIRO : Avrupa Posta Bankaları Çek Merkezleri Bilgisayar Şebekesi IBRS İNDEK KİM KKTS KKTG PTT PİD PİM : Uluslararası Ticari Cevap Servisi : PTT Genel Müdürlüğü İnceleme ve Değerlendirme Kurulu : Kargo İşleme Merkezi : Kapıdan kapıya teslim servisi : Kapıdan kapıya teslim gönderisi : Posta Telgraf Teşkilatı Genel Müdürlüğü : Posta İşleme ve Dağıtım Merkezi : Posta İşleme Merkezi POSTSHOP : Faaliyet alanı ile ilgili ürün ve malzemelerin tanıtımı pazarlanması TUHİS UPU UPT YPK : Türk Ağır Sanayi ve Hizmet Sektörü Kamu İşverenleri : Universal Postal Union (Uluslararası Posta Birliği) : Ucuz para transferi : Yüksek Planlama Kurulu

5 İÇİNDEKİLER Sayfa I- TOPLU BAKIŞ... I A-Posta hizmetlerinin dünyadaki önemi ve kapsamı... B-Kuruluşun tarihçesi, Türkiye ekonomisindeki yeri ve gelişimi... C-Öneriler... I III VII II-İDARİ BÜNYE... 1 A-Mevzuat... 1 B-Teşkilat... 4 C-Personel Durumu III-MALİ BÜNYE A-Mali Durum B-Mali Sonuçlar IV-İŞLETME ÇALIŞMALARI A-İşletme bütçesinin genel durumu B-Finansman C-Giderler D-Tedarik işleri E-Üretim ve maliyetler Üretim Maliyetler F-Pazarlama G-Sigorta işleri H-İşletme sonuçları I-Bağlı ortaklıklar ve iştirakler.. 90 J-Kalkınma planı ve yıllık programlar V-BİLANÇO A-Aktif (Varlıklar) B-Pasif (Kaynaklar) VI-GELİR TABLOSU VII-EKLER

6 I. TOPLU BAKIŞ A-Posta hizmetlerinin Dünya ekonomisindeki yeri: Resmi haberleşmeye yönelik olarak çok eski çağlardan beri verilmekte olan posta hizmeti, adını Roma İmparatoru August (MÖ 62 MS 14) tarafından oluşturulan Cursus Publicus olarak tanımlanan mektup dağıtım sistemi içinde yer alan ve Posta olarak tanımlanan konaklama istasyonlarından almaktadır. İlk dönemlerde resmi haberleşme amacıyla kil ve ahşap tabletler, adını Bergama dan alan parşömenler ve papirüsler üzerine yazılmaya başlanan mektubun kağıt üzerine yazılmaya başlaması, matbaanın bulunuşundan sonra Avrupa da okur-yazar oranının yükselmesi, buna paralel olarak kayıt, tapu ve ticari belge kullanımının yaygınlaşması yazılı haberleşme gereksinimini artırmış ve XVII. yüzyıldan itibaren özel kişi ve kuruluşların ihtiyacını da karşılayacak şekilde posta idareleri kurulmaya başlanmıştır. Bu konuda verilebilecek ilk örnek 1660 yılında Fransa da kurulan Posta İdaresidir. Bu hizmeti veren ülkeler arasında XVII. ve XVIII. yüzyıllarda ikili anlaşmaların yapıldığı, XIX. Yüzyıla gelindiğinde ise genişleyen demiryolu ağları ve sayıları artan buharlı gemiler sayesinde posta hizmetinin yaygınlaştığı ve uluslararası ticarete büyük katkı sağladığı görülmektedir. Bu hizmete yönelik ilk önemli reform İngiltere de 1840 yılında yapılmıştır. Posta ücretinin gönderici tarafından ödenmesi, ücretlere belli standartların getirilmesi ve posta pulu kullanımına başlanması bu hizmetin gelişmesine büyük katkı sağlamış, bu yenilikler zaman içinde diğer ülkeler tarafından da benimsenmiştir. Posta hizmetinin evrensel bir kamu hizmeti haline gelmesi 15 Eylül 1874 tarihinde İsviçre nin Bern şehrinde toplanan ilk uluslararası kongrede alınan kararlarla mümkün olmuştur. Toplantıda imzalanan Bern Antlaşması ile kurulan Genel Posta Birliği, 1878 yılında Evrensel Posta Birliği (Universal Postal Union/UPU)olarak adlandırılmış olup, bu birliğin koyduğu kurallar sayesinde posta hizmeti çoğu ülkede oldukça ucuz ve standart bir kamu hizmeti haline gelmiştir. Uluslararası standartların belirlendiği 1874 yılından günümüze kadar geçen sürede dünyada kişi başına düşen mektup sayısının, bazı istisnai durumlar dışında, sürekli olarak arttığı, mektup sayısındaki artışın milli gelir artışlarıyla doğrudan ilintili olduğu görülmektedir. UPU tarafından sağlanan 2008 yılı verilerine göre, dünya nüfusunun %96 sı posta hizmetlerinden faydalanmakta olup, bu hizmeti sağlamakla görevli personel sayısı 5,5 milyon kişiye ulaşmaktadır. Bunun 4,5 milyonu tam zamanlı çalışan posta personeli, geri kalan 1 milyonu kısmi zamanlı çalışanlardan oluşmaktadır. I

7 Gelişen haberleşme teknolojileri mektup trafiğini olumsuz yönde etkilemesine karşılık, yeni posta hizmetlerinin doğmasına da neden olmuştur. Bunlar Hybrid mail, lojistik, e-posta, İnternet üzerinden pazarlama, online fatura ödeme ve gönderilerin elektronik olarak izlenmesi gibi katma değerli tümleşik posta hizmetleridir. Dünyadaki posta idarelerinin internet üzerinden sunduğu hizmetlerin en yaygın olanı, kayıtlı gönderilerin online olarak izlenmesidir. İnternet üzerinden filatelik malzeme satışı ve e-mektup hizmeti ise Posta İdareleri tarafından sunulan diğer katma değerli hizmetler olarak öne çıkmaktadır. Katma değerli hizmetlerin sunulmaya başlanmasıyla birlikte, posta idarelerinin yapıları da değişmeye başlamış ve sektörün serbestleştirilmesi gündeme gelmiştir. UPU ya üye ülkelerin önemli bir kısmında posta hizmetinin serbestleştiği ve rekabete açık hale geldiği görülmektedir. En yaygın kamu hizmetlerinden biri olan ve uluslararası niteliği olan posta hizmetinde uygulanacak genel kurallar ve standartlar Uluslararası Posta Birliği tarafından belirlenmekle birlikte, konunun ekonomik ve sosyal boyutunun büyüklüğü nedeniyle bu sektör 1993 yılından itibaren Avrupa Birliği nin gündemine alınmış ve posta hizmetine yönelik kuralların tek pazar kavramı içinde belirlenmesi kararlaştırılmıştır. Bu tarihten itibaren Avrupa Birliği bünyesinde oluşturulmaya başlanan müktesebat bu hizmetin geleceğinin şekillenmesinde önemli rol oynamaktadır. Konuya ilişkin ilk direktif tarihinde yayımlanan 97/67/EC sayılı direktiftir. Bu direktifte Birlik içinde evrensel posta hizmetinin tanımı, evrensel hizmet sağlayıcının tekeline verilecek hizmetler ile tekel dışı gönderiler için uygulanacak kurallar, tarife prensipleri ve evrensel hizmet sağlanmasından kaynaklanan mali yükümlülüğün hesaplanması, teknik standartların uyumu, bağımsız milli düzenleyici kurulların oluşturulması sağlanmıştır. Bu direktifi tadil eden 2002/39/EC sayılı direktif tarihinde yayınlanmış ve bu hizmete yönelik yeni şartlar getirilmiştir. Getirilen yeni şartlara göre tekel kapsamına alınan gönderilerin ağırlığı 350 gramdan tarihinden itibaren 100 grama, tarihinden itibaren de 50 grama düşürülmüştür. Bilançoların şeffaflığı, çapraz sübvansiyonun önlenmesi ve rekabetin sağlanması ise 2002 yılındaki Direktifin diğer hükümleridir. Söz konusu Direktif doğrultusunda Avrupa Birliği ülkelerinde yapılan milli düzenlemeler incelendiğinde, bazı ülkelerde bu Direktifin belirlediği sınırların ötesinde de düzenlemeler yapıldığı, buna karşılık posta idarelerinde görece daha fazla personelin isdihdam edildiği ülkelerde ise bu Direktif sınırlarına uyulmaya çalışıldığı görülmektedir. Avrupa Birliği tarafından tarihinden geçerli olmak üzere II

8 97/67/EC Direktifini değiştiren 2008/6/EC direktifinin uygulamaya konulması ve ağırlık sınırlamasının kaldırılması ise serbestleşmenin önünün tamamen açılması anlamına gelmektedir. Posta hizmetinde tekellerin kalkması ve rekabetin başlaması kamu kuruluşu niteliğindeki posta idarelerinin yapılarını değiştirmeye zorladığı gibi sundukları hizmetleri gözden geçirmek durumunda bırakmaktadır. Bu kapsamda yapılacak çalışmalara yol göstermek amacıyla UPU tarafından hazırlanan çeşitli strateji dokümanlarında; daha iyi haberleşmenin sağlanması için geleneksel hizmetlerin kalitesinin artırılması, pazarın geleceği ve kullanıcının ihtiyaçlarına yönelik bilgi birikiminin artırılması, posta hizmetlerinin gelişmesinin sağlanması için teknolojik, sosyoekonomik, ekolojik ve yasal deşikliğe gidilmesi, ayrıca posta sektöründe görev alan kurum ve kuruluşlar arasındaki işbirliğinin artırılması temel hedefler olarak gösterilmiştir. Bu hedeflere ulaşmak için uygulanacak programlar da ise önceliğin yasal düzenleme ve denetime verildiği, posta idarelerinin önceliğinin ise hizmet kalitesinin artırılması yönünde olduğu görülmektedir. B- Kuruluşun Tarihçesi, Türkiye Ekonomisindeki Yeri ve Gelişimi: Osmanlı İmparatorluğu nda daha ilk devirlerden itibaren çeşitli isimler altında mektup haberleşmesinin yürütüldüğü, 16. yüzyılda da menzil teşkilatının kurulduğu bilinmektedir yılında Gülhane Hattı Hümayunu ile postanın halkın ihtiyaçlarını da karşılayacak şekilde teşkilatlanması öngörülmüş ve bu kapsamda yayımlanan Posta Nizamnamesi ile 23 Ekim 1840 tarihinde Posta Nazırlığı kurulmuştur. İlk posta hizmeti 28 Ekim 1840 tarihinde İstanbul-Edirne arasında başlamış, 2 Kasım 1840 tarihinden itibaren de İstanbul(Üsküdar)-Kartal ve İstanbul-İznik posta hatları oluşturulmuştur. Menzil teşkilatından elde edilen bilgi birikimi sayesinde bu hatlar kısa sürede genişletilerek İstanbul dan o dönemin önemli ticaret merkezleri olan Tokat, Diyarbakır, Musul ve Bağdat a posta taşımasına başlanmış, daha önce kurulan İstanbul-Edirne posta hattı Sırbistan a kadar uzatılmıştır. Buharlı gemilerin hizmete girmesiyle birlikte deniz yoluyla posta taşımacılığına da aynı dönemde başlanmış, Kara Deniz kıyısındaki kentler ile Trablusgarb ve Yemen gibi uzak vilayetlere posta hizmeti götürülmüştür yılları arasında yaşanan ekonomik sorunlar nedeniyle iltizam yöntemiyle yürütülen posta hizmeti, ülke içinde yayılan hatların yanında yapılan ikili anlaşmalarla Avusturya, Fransa, Rusya, Almanya, İtalya, İngiltere, Romanya, Yunanistan ve Mısır ile karşılıklı olarak verilmeye başlanmıştır. Posta hizmetinin ilk başladığı dönemde alınan ücret mektup üzerine kırmızı kalemle yazılırken 1863 yılında taşbaskı tekniği ile 4 farklı türde basılan posta pulları III

9 kullanılmaya başlanmıştır. İlk olarak Postane-i Âmire ile Beşiktaş, Üsküdar, Fatih semtlerinde satışına başlanan posta pullarının, yine aynı yılda tesis edilen posta kutuları ile birlikte kullanılmasıyla posta trafiğinde önemli bir artış sağlanmıştır. İstanbul da şehir içi mektuplaşma ihtiyacını karşılamak üzere 9 Ağustos 1865 tarihinde çıkartılan bir iradeyle Birinci Şehir Postasının kurulması imtiyazı özel bir kişiye verilmiş ve 13 Aralık 1865 tarihinde hizmete başlanmıştır. Bu hizmet için şehrin değişik yerlerinde özel mektup kutuları konulmuş ve şehiriçi posta hizmeti şehirlerlerarası ve uluslararası posta hizmetinden ayrı tutulmuştur yılında kurulan Telgraf Müdürlüğünün 1871 yılında Posta Nazırlığı bünyesine alınmasıyla teşkilatın ismi Posta ve Telgraf Nezareti olarak değiştirilmiş ve 15 Eylül 1874 tarihinde oluşturulan Uluslararası Posta Birliği ne kurucu üye olarak katılmıştır yılında Posta, Telgraf ve Telefon Nezareti haline dönüştürülen teşkilat 1913 yılında Posta, Telgraf ve Telefon Umum Müdürlüğü şeklinde yeniden yapılandırılmıştır. Posta ile para havalesine 1910 yılında, telgraf havalesine ise 1913 yılında başlanmıştır. O dönemden itibaren ülkenin vilayet ve sancak merkezlerinde postaneler ile Ziraat Bankası şubeleri birbirlerine olabildiğince yakın konuşlandırılmaya başlanmış ve parasal işlemlere yönelik hizmetler kolaylaştırılmaya çalışılmıştır. Yine aynı dönemde mektupların alıcılarına daha hızlı ulaştırılabilmesi amacıyla posta hatları yeniden düzenlenmiştir. Yapılan ikili anlaşmalar çerçevesinde 1812 yılında Fransa ve İngiltere, 1843 yılında Yunanistan, 1870 yılında Almanya nın ülkede yurtdışı haberleşmeye yönelik posta şubeleri kurmasıyla sayıları 70 i geçen yabancı posta şubeleri ile birlikte 1840 yılından itibaren hizmet veren Kuruluş, tarihinde yayımlanan Posta Nizamnamesi ile yurtiçi posta hizmetinde tekel hakkına sahip olmakla birlikte, Lozan Barış Antlaşması yla yabancı posta idarelerinin yurtiçinde şube açma haklarının kaldırılması üzerine, yurtiçi ve yurtdışı kamu haberleşme hizmetlerini sağlamada tekel hakkına kavuşmuştur. Bu duruma uygun olarak 1923 yılında 376 sayılı Posta Kanunu, 1924 yılında da 406 sayılı Telgraf ve Telefon Kanunu kabul edilerek yürürlüğe girmiş ve kamu haberleşmesine yönelik yasal düzenlemeler yapılmıştır. Cumhuriyetin ilk yıllarında İçişleri Bakanlığına bağlı olarak hizmet veren Kuruluş 1933 yılında Bayındırlık Bakanlığına bağlı katma bütçeli bir idare haline getirilerek PTT Genel Müdürlüğü adını almış, 1939 yılında da Ulaştırma Bakanlığına bağlanmıştır. IV

10 376 sayılı Kanunu yürürlükten kaldıran tarih ve 5584 sayılı Posta Kanunu ile yetkileri yeniden tanımlanan Kuruluş, 6145 sayılı kanunla tarihinde Kamu İktisadi Teşebbüsü haline getirilmiştir. Dünyadaki posta hizmetinin önemli bir parçasını teşkil eden Posta Çekleri ve Yolculuk Posta Çekleri hizmetine başlanılması için tarihinde 6/11684 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı istihsal edilmiş ve bu kapsamda hazırlanan yönetmelik tarihinde yürürlüğe konulmuştur li yılların başında toplam 900 civarında kara posta hattına sahip olan PTT Genel Müdürlüğü, esas gelirini posta haberleşmesinden elde etmekle birlikte bilonçosunu genellikle zararla kapatan bir kuruluş durumunda iken 1980 yılından itibaren kâra geçen kuruluş, 1984 yılında Kamu İktisadi Devlet Teşebbüslerinin yeniden düzenlenmesi ile ilgili olarak çıkarılan 233 sayılı KHK ile Kamu İktisadi Kuruluşu (KİK) haline getirilmiş, tarih ve 4000 sayılı Kanun ile Posta İşletmesi Genel Müdürlüğü ile Türk Telekomünikasyon A.Ş. olarak ikiye ayrılması öngörülmüştür yılında Türk Telekomünikasyon A.Ş. nin (Türk Telekom) kurulup ayrılmasıyla Posta İşletmesi Genel Müdürlüğü (Pİ) olarak posta ve telgraf hizmetlerini yürütmeye başlayan Kuruluşun adı tarihli 4502 sayılı yasa ile Posta ve Telgraf Teşkilatı Genel Müdürlüğü (PTT) olarak yeniden değiştirilmiştir. Gelirlerinin önemli bir kısmını posta hizmetlerinden elde eden Kuruluş, son yıllarda ülke genelinde oluşturduğu geniş otomasyon ağı sayesinde tahsilat ve havale hizmetlerinden de önemli bir gelir elde etmeye başlamıştır. Kayıtlı gönderilerin elektronik ortamda izlenmesi, havale hizmetlerinde hızı artıracak düzenlemelerin yapılması, interaktif posta çeki işlemlerine başlanması, merkez ve şube sayısının artırılıp, hizmete ulaşma süresinin kısaltılması, filateli hizmetlerine ağırlık verilmesi, sosyal güvenlik kurumlarına ait maaş ödemelerine başlanması, merkez ve şubelerin PTTBank adı altında restore edilip yeni bir hizmet anlayışıyla görev yapmaya başlaması ve çağrı merkezi oluşturması hizmet kalitesini artıran önemli faktörler olmuştur. Son dönemde uygulamaya konulan acenta otomasyonu, kapıdan kapıya teslim hizmeti (KKTS), E-Telgraf hizmeti, PTT KARGO ve PTT VIP KARGO hizmetleri ise Kuruluş un hizmet alanlarını genişletecek önemli atılımlar olmuştur. PTT nin 2007 ile 2011 yıllarına ait bilgileri aşağıdaki çizelgede gösterilmiştir. V

11 Toplu bilgiler Ölçü Son iki yıl Artış/Azalış farkı % Sermaye Bin TL Ödenmiş sermaye ,5 Öz kaynaklar ,3 Yabancı kaynaklar (81.355) (23,4) Finansman giderleri Maddi duran varlıklar (edinme değ.) ,2 Maddi duran varlıklar birikmiş amor ,2 Yatırım için yapılan nakit ödeme Bin TL ,8 Yatırımlar gerçekleşme oranı (nakit) % 58, Tüm alım tutarı Bin TL ,3 Üretim maliyeti ,9 Mektup postası* Bin adet (25.683) (2,5) Kargo/APG/KKTG/Kurye* ,0 PTTBank gelirleri Bin TL ,3 Net satış tutarı Bin TL ,0 Stoklar (2.569) (9,8) Memur (Ortalama) Kişi ,7 Sözleşmeli (Ortalama) ,3 İşçi (Ortalama) (76) (8,8) Personel için yapılan tüm giderler Bin TL ,4 Cari yıla ilişkin: - Memurlar için yapılan giderler Bin TL ,7 - Memur başına aylık ort. gider TL ,6 - Sözleşmeliler için yapılan giderler Bin TL ,4 - Sözleşmeli başına aylık ort. gider TL ,2 - İşçiler için yapılan giderler Bin TL ,4 - İşçi başına aylık ort. gider TL ,3 Dönem kâr. ilişkin vergi ve yas.yük. Bin TL ,7 Tahakkuk eden vergiler ,8 GSYİH ya katkı (Üretici fiyatlarıyla) ,6 GSYİH ya katkı (Alıcı ) ,5 GSMH ya katkı ( ) ,2 İşl.faal.kârlılığı(Özkaynak yönünden) % 5,2 10,0 4,0 3,1 0,2 (2,9) (93,5) Mali kârlılık ( ) % 19,0 33,0 18,9 11,8 13,5 1,7 14,4 İktisadi kârlılık % 14,3 19,9 12,1 7,2 11,9 4,7 65,3 İşletme faaliyeti kâr veya zararı Bin TL (35.278) (92,8) Dönem kârı veya zararı ,2 Bilanço kârı veya zararı (5.499) (3,8) *2010 yılı sonrasında APG kargo içerisine alınmıştır. VI

12 Temel olarak posta, kargo ve lojistik alanında hizmet vermekte olan PTT de posta hizmetleri piyasasının günün şartlarına uygun şekilde yapılandırılmasını sağlayacak kanuni düzenlemeler henüz yapılamamıştır. Yürürlükte bulunan 5584 sayılı Posta Kanunu nun günün şartlarına göre yapılması gerekli değişiklikler dikkate alınarak yeniden düzenlenmesi gerekmektedir. Kuruluşta merkez müdürü atamaları görevde yükselme yönetmeliğine göre sınavla yapılmaktadır. Sınavlar boş bulunan bütün merkez müdürlükleri için yapılmaktadır. Kuruluşun herhangi bir biriminde çalışan alt düzey yöneticiler bu sınavlara belirli hizmet sürelerine bağlı olarak girebilmektedir. Bir alt düzey yönetici yapılan sınavla gerekli olan bilgi ve yönetim tecrübesine sahip olmadan I. sınıf bir merkezde yönetici olabilmektedir. Sınavların tüm merkez müdürlükleri için aynı anda açılması yerine, sınavların I. Sınıf merkezler dışındaki işyerleri için yapılması, I. Sınıf merkezlere atanmaların ilgili başmüdürlüğün de görüşü alınmak suretiyle gerekli tecrübeye sahip diğer sınıflardaki yöneticiler arasında yapılmasının daha verimli olacağı düşünülmektedir. PTT de alt kademe yöneticiler, aynı işyerinde uzun süre görev yapabilmektedir. Nitekim PTT işyerlerinde; 30 yıl üstü 4 kişi, yıl arası 51 kişi, yıl arası, 234 kişi, 5-10 yıl arası da 141 kişi aynı işyerinde müdürlük yapmaktadır. Bu durum, uzun süre aynı yerde görev yapan yöneticilerin yapılan iş ve işlemlerle ilgili olarak bazı ayrıntıları fark edememesi şeklinde işletme körlüğüne yol açabilmektedir. Halen başmüdürler ve yardımcılarının tabi tutulduğu belirli görev sürelerinden sonra rotasyon uygulamasının alt kademe yöneticilerini de kapsayacak şekilde genişletilmesi Kuruluşun etkin ve verimli çalışması açısından daha faydalı olacaktır. Bir kısmı daha önce genel müdür yardımcılığı, başmüdürlük, başkanlık gibi görevlerde bulunmuş, bir kısmı da muhtelif kurumlardan doğrudan atanmış olan müşavirler, Teşkilatın hem taşra hem de merkez teşkilatında görev yapmış olup, Kurumun iş ve işlemleri, darboğazları ve çıkış yolları konusunda deneyim ve bilgiye sahip bulunmaktadır. Müşavirlerin bu deneyim ve bilgisinden aktif olarak yararlanılmaması, hem nitelikli işgücünün verimsiz kullanılmasına hem de müşavirlerde motivasyon bozukluğuna yol açtığından, anılan personelin hizmetinden başta eğitim faaliyetlerinde olmak üzere ilgili alanlarda faydalanılmasının uygun olacağı düşünülmektedir. Trakya Bölgesinde bulunan, Lüleburgaz, Çorlu, Babaeski ve Çerkezköy gibi ilçelerin bağlı oldukları il merkezinden hem nüfus olarak hem de iş kapasitesi olarak daha büyük oldukları ve bu ilçelerde büyük sanayi tesislerinin varlığı dikkate alınarak VII

13 bu bölgeye bütün Trakya yı kapsayacak bir posta/kargo alıp-verme biriminin ihdas edilmesinin değerlendirilmesinde fayda görülmektedir. PTT işyerlerinde yapılan incelemelerde, gönderilerin alıcıya ulaştırılması hususunda önemli gecikmelerin yaşandığı gözlenmiştir. Rekabet gücünün korunması ve geliştirilebilmesini teminen başta gönderilerin zamanında ulaştırılması olmak üzere hizmet kalitesinin artırılması gerekmektedir. PTT nin yaklaşık 2 milyon posta çeki hesap sahibi müşterisine dağıtmaya başladığı kredi kartı özelliği taşıyan banka (debit) kartlarının çok fonksiyonlu olarak kullanılmasına yönelik çalışmalar yürütülmektedir. Bu kapsamda, PTT nin geniş işyeri ağı, sosyal güvenlik ve sosyal yardım ödemeleri konusundaki tecrübesi göz önüne alınarak kamu kurumlarının çeşitli projeleri ile PTT Kart uygulama alanının genişletilmesinde fayda görülmektedir yılı sonunda, PTT ile Karayolları Genel Müdürlüğü arasında ücretli geçiş yapılan yollarda OGS ve KGS dışında daha ekonomik bir model olan Hızlı Geçiş Sistemi (HGS) oluşturulmasına yönelik olarak protokol yapılmıştır. Öte yandan Özelleştirme İdaresi Başkanlığı (ÖİB) son teklif verme tarihi olan boğaz köprüleri ve otoyolların özelleştirilmesi amacıyla ihaleye çıkmıştır. ÖİB otoyol ve köprüleri İşletme Hakkının Devri yöntemiyle ihale edeceği de aynı ilanda yer almıştır. Bu durum PTT nin yürüttüğü HGS yatırımının geleceği ile ilgili tereddüt oluşturduğundan, olası bir özelleştirme durumunda Kuruluş menfaatlerinin korunması açısından Karayolları Genel Müdürlüğü ve Özelleştirme İdaresi Başkanlığı nezdinde girişimlerde bulunulmasında fayda görülmektedir. Teşkilatın kârlılık ve verimliliğinin doğru şekilde ortaya konması ve isabetli bir fiyatlama sistemi oluşturulması, maliyetlerin faaliyetler bazında hesaplanabilmesine bağlı bulunmaktadır. PTT aynı anda posta, lojistik ve banka temelli üç büyük işkolu ile ilgilenmekte ve işlemlerin birçoğu birbirleri ile irtibatlı olduğundan ortak masrafların ayrıştırılmasında sorunlar yaşanabilmektedir. Bu itibarla PTT nin üç ana faaliyet konusunu oluşturan posta, lojistik ve bankacılık işlemlerinin maliyetlerinin ayrıştırılarak gerçekçi şekilde tespit edilmesi önem arz etmektedir. C-Öneriler: T.C. Posta ve Telgraf Teşkilatı (PTT) Genel Müdürlüğünün 2011 yılındaki çalışmaları üzerinde Sayıştay tarafından yapılan incelemeler sonucunda getirilen öneriler aşağıdadır. VIII

14 1- PTT merkez müdürlükleri ile ilgili olarak; - Uzun süre aynı yerde görev yapan merkez müdürlerinin verimliliklerinin düştüğü göz önüne alınarak şehirlerarası rotasyona tabi tutulması, - I. Sınıf PTT merkezlerine doğrudan sınavla yönetici atanması yerine, II. ve III. Sınıf merkezlerdeki tecrübeli yöneticilerin, başarı kıstasları belirlenerek I. Sınıf merkezlere atanması, sınavların I. Sınıf merkez dışındaki işyerleri için uygulanması, - Ülke çapındaki merkezlerin gözden geçirilerek sınıflandırma kriterlerinin yeniden belirlenmesi (Sayfa:6) 2- Bilgi ve birikimleri atıl kalan Kuruluş müşavirlerinin hizmetlerinden aktif olarak yararlanılabilmesi için eğitim merkezlerinde sürekli olarak görevlendirilmeleri hususunda gerekli tedbirlerin alınması (Sayfa:8) 3- PTT mülkiyetinde olmakla birlikte, ihtiyaç kalmadığı için uzun süredir atıl durumda bulunan ve ekonomik değerleri yüksek olan Antalya Lara Eğitim ve Dinlenme Tesisleri, İzmir-Çeşme-Ilıca kamp Binası ile İstanbul Kartal Dragos Eğitim ve Dinlenme Tesisleri mülklerinin Kuruluş menfaatleri göz önünde tutularak değerlendirilmesi (Sayfa:47) 4- Yapılacak pazarlama çalışmaları ile kargo için büyük potansiyel vaat eden İstanbul a yakınlığı yanında Trakya nın en büyük sanayi bölgesi olan Lüleburgaz, Çorlu, Babaeski ve Çerkezköy hattında bir posta/kargo alıp-verme biriminin kurulmasının değerlendirilmesi (Sayfa:48) 5- Tekel kapsamındaki gönderileri yetkileri olmaksızın taşıyıp dağıtan özel kargo ve kurye şirketlerine karşı yasal yollara başvurulmasının yanı sıra, daha etkin önlem olarak, verilen hizmetin kalitesinin arttırılmasına yönelik çalışmaların sürdürülmesi (Sayfa:52) 6- Bazı yerel yönetimlerin uygulamaya geçtiği, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığının üzerinde çalıştığı temel olarak; verilecek bir kart ile ihtiyaç sahibi vatandaşların ihtiyaçlarının karşılanması düşünülen projenin, PTT nin geniş işyeri ağı, sosyal güvenlik ve sosyal yardım ödemeleri konularındaki deneyimi göz önüne alınarak, projeye çözüm ortağı olmak üzere ilgili merciler nezdinde girişimlerde bulunulması (Sayfa:62) 7- PTT nin mevcut anlaşmalar çerçevesinde boğaz köprüleri ve otoyollara Hızlı Geçiş Sistemi nin kurulması doğrultusunda yatırımlarının devam ettiği, Özelleştirme İdaresi Başkanlığı nın otoyol ve boğaz köprülerinin özelleştirilmesi amacıyla İşletme Hakkının Devri yöntemiyle ihaleye çıktığı, boğaz köprüleri otoyollarının özelleştirilmesi durumunda devir alan işletmecinin PTT ile çözüm ortağı olarak çalışmaması durumunda yapılan yatırımların Kuruluş zararına sebebiyet IX

15 verebileceği göz önüne alınarak, gerekli tedbirlerin alınması konusunda ilgili merciler nezdinde girişimlerde bulunulması (Sayfa:65) 8- PTT ce posta, banka, kargo işlerinin hesaplarının birbirinden ayrılması ve maliyetlerinin ayrı ayrı hesaplanarak gerçek maliyetlere dayalı hizmet fiyatlarının belirlenmesi için gerekli çalışmaların yapılması (Sayfa:72) 9- Raporun ilgili bölümlerinde bulunan ve Rapor ekleri (Ek:14) arasına alınan diğer öneri ve tavsiyelerin de yerine getirilmesi. Sonuç: T.C. Posta ve Telgraf Teşkilatı (PTT) Genel Müdürlüğünün 2011 yılı bilânçosu ve ,53 Türk Lirası dönem kârı ile kapanan gelir tablosu tasvibe sunulur. X

16 II-İDARİ BÜNYE A-Mevzuat: 1-Kanunlar: 1840 yılında Posta Nazırlığı olarak kurulan, 1933 yılında katma bütçeli bir idare haline getirilen, 1954 yılında ise Kamu İktisadi Teşebbüsü olan PTT Genel Müdürlüğü; tarih ve 4000 sayılı Kanun gereği olarak 1995 yılından itibaren Türk Telekomünikasyon A.Ş. (Türk Telekom) ve T.C. Posta İşletmesi Genel Müdürlüğü (Pİ) olarak ikiye ayrılmıştır. Posta İşletmesi Genel Müdürlüğü nün unvanı tarih ve 4502 sayılı Kanunun 24. maddesi ile T.C. Posta ve Telgraf Teşkilatı Genel Müdürlüğü (PTT) olarak değiştirilmiştir. Kuruluşun ana statüsü; Yüksek Planlama Kurulu nun tarih ve 99/T-52 sayılı kararı ile onaylanarak tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanmıştır. Kuruluş Ana Statüsünün 4. maddesinde Kuruluşun amaç ve faaliyet konuları özet olarak; sayılı Posta Kanunu ve 406 sayılı Telgraf ve Telefon Kanunu ile diğer Kanunlarda: -Tekel olarak verilen; Yurdun her tarafında açık ve kapalı mektuplar ve posta kartlarını kabul etmek, taşımak ve dağıtmak, 2813 sayılı Telsiz Kanunu hükümleri saklı kalmak kaydıyla halka hizmet veren gişelerdeki telgraf, teleks, tele-post gibi uç tesisleri ile telgraf muhabere cihazlarını kurmak ve işletmek, -Tekel dışı olarak verilen; Gazete, dergi ve kitaplar ile her türlü basılmış kağıtlar, tebliğ kağıtları, küçük paketler, değer konulmuş ve konulmamış posta kolilerinin kabulü, taşınması ve dağıtılması, posta bonoları ile posta ve telgraf havale işlemleri, yolcu ve bagaj taşımacılığı, posta çekleri ve seyahat çeki işlemleri gibi hizmetleri düzenlemek ve yürütmek, -Sigorta acenteliği yapmak, -Döviz alım satımı yapmak, -IBRS (Uluslar arası Ticari Cevap Servisi), ADRESBANK (Adres bankası) gibi hizmetlerin kurulup işletilmesi: EUROGIRO (Avrupa Posta Bankaları Çek 1

17 Merkezleri Bilgisayar Şebekesi), EDI (Posta Gönderileri Hakkındaki Verilerin Elektronik Olarak Alınıp Verilmesi) gibi uluslararası hizmet veren sistemlere katılmak; POSTSHOP (faaliyet alanı ile ilgili ürün ve malzemelerin tanıtımı pazarlanması, yörelerin özelliğine uygun eşyaların satımı), 7258 sayılı Futbol Müsabakalarında Müşterek Bahisler Tertibi Hakkında Kanun ile 320 sayılı Milli Piyango İdaresi Genel Müdürlüğü Kuruluş ve Görevleri Hakkında KHK da düzenlenen faaliyetlerle ilgili bayilik, taşıt pulu satılması, telefon, elektrik, su, doğalgaz, havagazı gibi faturaların tahsili gibi hizmetleri yapmak ve diğer görevleri yerine getirmek olarak belirlenmiştir. Kuruluşta; 1950 yılında yürürlüğe giren 5584 Sayılı Posta Kanununun, günün icaplarına, teknolojik gelişmelere ve AB Mevzuatına uygun hale getirilmesi çalışmalarına devam edilmiş ; Posta Hizmetleri Kanunu Tasarısı Taslağı ve bu taslağa paralel olarak, 233 sayılı KHK ve PTT Ana Statüsünün maddeleri çerçevesinde hazırlanan, Posta ve Telgraf Şirketi A.Ş. Hakkında Kanun Tasarısı Taslağı, kanunlaşma sürecinin tamamlanmasını teminen tarih ve 7793 sayılı yazı ile Ulaştırma Bakanlığı na sunulmuştur. Bakanlıklardan ve kuruluşlardan alınan görüşlerin değerlendirilmesi sonucunda anılan kanun taslakları birleştirilerek Posta Hizmetleri ile Posta ve Telgraf Teşkilatı Anonim Şirketinin Kuruluş Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun Tasarısı olarak tek bir metin halinde düzenlenmiş, Ulaştırma Bakanlığı tarafından tarihi itibariyle Başbakanlığa, bilahare tarihinde Bakanlar Kuruluna sunulmuş ancak yasalaşma süreci sonuçlandırılamadığından Posta Hizmetleri Kanunu Tasarısı Ulaştırma Bakanlığınca Kuruluşa iade edilmiştir. Yeniden yapılan çalışmalar sonucunda, bu kez ; Posta Hizmetlerinin Yürütülmesine Dair Kanun Hükmünde Kararname Tasarısı olarak hazırlanan ve yasalaşmasını teminen tarihi itibariyle Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı na sunulan Tasarı 6223 sayılı Yetki Kanunu nun süresinin sona ermesi nedeniyle yasalaşma sürecini tamamlayamamıştır. Denetim tarihi itibariyle yapılan incelemelerde, Tasarının; Posta Hizmetleri Kanunu Tasarısı taslağı olarak güncellendiğini ve yasalaşma sürecinin tamamlanmasını teminen tarihi itibariyle Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı na sunulduğu görülmüştür. Ülke genelinde posta hizmetlerinin kaliteli, sürekli, etkin rekabete dayalı esaslar çerçevesinde sunulmasını sağlamak üzere posta sektörünün serbestleştirilerek, mali açıdan güçlü, istikrarlı ve şeffaflığı sağlanmış sektörde düzenleme ve denetimin gerçekleştirilmesi ile Posta ve Telgraf Teşkilatı Anonim Şirketi nin kuruluşu, yapılanması, faaliyet konuları ve hizmetlerinin yürütülmesine ilişkin usul ve esasları 2

18 içeren kanuni düzenlemenin tamamlanabilmesi için ilgili merciler nezdindeki girişimlerin sürdürülmesi önerilir. Bir Kamu İktisadi Kuruluşu olan PTT Genel Müdürlüğü; 3346 sayılı Kanun ile TBMM nin, 6085 sayılı Kanun ve 233 sayılı KHK gereğince de Sayıştay ın mali, idari, hukuki ve teknik denetimine tabidir. Diğer taraftan Kuruluş ta çalıştırılan personel; özlük ve sosyal hakları konusunda; 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu, 399 sayılı KHK, 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanunu, 6245 sayılı Harcırah Kanunu, 4857 sayılı İş Kanunu, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu, 2821 sayılı Sendikalar, 2822 sayılı Toplu İş Sözleşmesi, Grev ve Lokavt Kanunu ile bunların ek ve değişikliklerine tabidir. 2- Tüzükler: Faaliyet döneminde PTT Genel Müdürlüğünü doğrudan ilgilendiren bir tüzük yayımlanmamıştır. 3- Bakanlar Kurulu Kararları: Faaliyet döneminde Bakanlar Kurulu nun tüm teşebbüsleri ilgilendiren kararlarından ayrı olarak doğrudan PTT için aldığı bir kararı bulunmamaktadır. 4- Uluslararası Anlaşmalar: PTT Genel Müdürlüğü nün yurt dışı ile bağlantılı posta işlemlerini düzenlemek üzere çeşitli uluslararası kuruluşlar ve ülkelerle yaptığı anlaşmalar bulunmaktadır. Bu anlaşmalar cari yılda da yürürlükte kalmış 2011 yılında yeni bir anlaşma yapılmamıştır. 5- Yüksek Planlama Kurulu Kararları: 2011 yılında teşebbüslerle ilgili her türlü karar alma yetkisine sahip olan Yüksek Planlama Kurulu nun (YPK) tüm teşebbüsleri ilgilendiren kararlarından ayrı olarak PTT için aldığı bir kararı bulunmamaktadır. 6- Yönetmelikler: Kuruluş un iç mevzuatını oluşturan ve birçoğu bölünmeden önceki PTT döneminden kalan yönetmelik, talimat, rehber ve yönergelerin Kuruluş faaliyetleri için uygulanmasına devam edilmektedir. Halen Kuruluş ta çeşitli konularda 42 adet yönetmelik, 29 adet yönerge mevcut olup bunlar ilgisine göre Daire Başkanlıklarınca 3

19 uygulanmaktadır. Değişen mevzuat karşısında güncelliğini yitiren ve uygulanamaz duruma gelen yönetmelikler, talimat, rehber ve yönergeler yeniden düzenlenmektedir. Denetim tarihi (Ağustos 2012) itibariyle yapılan incelemelerde ; - Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına dair Yönetmeliğin tarih, sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak, - PTT Kargo ve Kurye Gönderileri Hakkında Yönetmeliğin tarih, sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak; - Mektup Postası Gönderileri Yönetmeliğinde Değişiklik yapılmasına Dair Yönetmeliğin de Kuruluş Yönetim Kurulu nun tarih, 109 sayılı Kararı ile onaylanarak yürürlüğe girdiği görülmüştür. Mevcut iç mevzuatın günün şartlarına ve kuruluşun ihtiyaçlarına uygun hale getirilmesi yönündeki çalışmaların sürdürülmesi gerekli görülmektedir. B-Teşkilat: 1-Teşkilatın yapısı: PTT Genel Müdürlüğü merkez ve taşra teşkilatından oluşan bir organizasyon yapısı ile kendisine verilen görevleri yerine getirmektedir. Kuruluşun merkez teşkilatı: Teftiş Kurulu Başkanlığı Hukuk Müşavirliği, Basın Yayın ve Halkla İlişkiler Müşavirliği ve 14 Daire Başkanlığı ile faaliyetlerini sürdürürken, taşra teşkilatı; 86 Başmüdürlük, 1 Müstakil ünite ile beraber adet merkez şube ve 914 acente olmak üzere toplam işyeri ile faaliyetlerini sürdürmektedir. Kuruluşun organizasyon şemasına Raporun Ekler bölümünde (Ek:1) yer verilmiştir. Geçmiş yıllar Sayıştay Raporlarında belirtildiği üzere; iş trafiği çok düşük olan ve geliri giderini karşılamayan işyerlerinin kapatılması ya da bir alt birime dönüştürülmesi çalışmaları devam ettirilmiş; bu kapsamda 2011 yılında 8 merkez ve 104 şube açılmış, 8 şube merkeze dönüştürülmüş, 14 ü geçici 43 ü daimi olmak üzere toplam 63 şube kapatılmıştır. Denetim tarihi (Ağustos 2012) itibariyle 11 merkez ve 80 şube açılmış, 4 şube merkeze dönüştürülmüş, 15 i geçici 48 i daimi olmak üzere toplam 63 şube kapatılmıştır. Hâlihazırda PTT de merkez bulunmakta olup 63 ü I. sınıf, 161 i II. sınıf, 315 i III. sınıf, 547 si de IV. sınıf merkez hükmündedir. Sınıf ayrımı yerleşim yerinin 4

20 nüfusuna, çalışan personel sayısına, işyerinin yaptığı işlem hacmi gibi kıstaslara göre belirlenmekle birlikte yıl içerisinde ülke çapında yapılan denetimlerde bazı çok büyük yerleşim merkezlerinin II. veya III. sınıf, bazı küçük merkezlerin de şube niteliğinde olduğu tespit edilmiştir. Merkez müdürlüklerine yönetici atamaları Görevde Yükselme Yönetmeliğine göre sınavla yapılmaktadır. Uygulamada açılan sınavlar boş bulunan bütün merkez müdürlükleri için yapılmaktadır. Kuruluşun herhangi bir biriminde çalışan alt yönetici bu sınavlara belirli bekleme sürelerinden sonra girebilmektedir. Küçük veya bir ihtisas biriminde çalışan alt yönetici yapılan sınavla I. sınıf bir merkezde çalışabilmek için gerekli olan bilgi ve yönetim tecrübesine sahip olmadan yönetici olabilmektedir. Teknoloji ve iletişimdeki gelişmeler sonucunda şirketler arasında yaşanan büyük rekabet tüketicilere, daha kaliteli, daha güler yüzlü, daha dinamik, daha ucuz ve hızlı, daha fazla hizmet çeşitliliği olan ürünler sunmuştur. Bütün ürün ve hizmetlere rahat ulaşan tüketici çok rahat hizmet aldığı firma-işyerini değiştirebilmektedir. Çünkü müşteri artık bütün bilgilere rahat ulaşabilmektedir. Tüketicilerin bu denli etkilendiği rekabet, pazarlama kararlarının da alınmasında çok önemli hususlardan biri olarak değerlendirilebilir. Çünkü ülkenin herhangi bir yerindeki işletmelerin rakip konumuna geldiği bu yeni ortamda müşteri, çok zor kazanılmakta ürün ve hizmetlerden kolay tatmin olmamaktadır. Bununla beraber müşteriler, kendileri için harcanan milyarlarca TL pazarlama maliyetlerine rağmen en küçük bir hatada işletmeyi terk etmekte hatta ürün ve hizmetten tatmin ve memnun kalması bile işletme ile olan ilişkisinin uzun dönemli olması için yeterli olmamaktadır. Bu çetin rekabet şartları altında PTT işyerlerinde de çok miktarda değişik iş ve işlem yapılmakta olup ilgili yöneticinin çıkan soru ve sorunlara anında cevap verebilecek tecrübe ve bilgiye sahip olması gerekmektedir. Yöneticinin süreci iyi yönetememesi, kendisini hem müşteriler hem de çalışan personel karşısında zor durumda bırakacaktır. Sınavların tüm merkez müdürlükleri için aynı anda açılması yerine, sınavların I. Sınıf merkezler dışındaki işyerleri için yapılması, I. Sınıf merkezlere atamaların ilgili başmüdürlüğün de görüşü alınmak suretiyle gerekli tecrübeye sahip diğer merkez müdürleri arasından yapılmasının daha verimli olacağı düşünülmektedir. PTT de ortaya çıkan bir diğer sorun da alt kademe yöneticilerin aynı yerde uzun süre görev yapmalarıdır. İşletmecilik kuralı olarak uzun süre aynı yerde görev yapan 5

21 yöneticilerin yapılan iş ve işlemlerle ilgili olarak bazı ayrıntıları fark edemedikleri görülmekte olup işletme körlüğüne yol açmaktadır. Bu durum, yöneticiler için çok daha sıkıntılı olabilmektedir. Nitekim günlük problemlerle meşgul olan yöneticiler, işletme körlüğü nedeniyle, halledilmesi oldukça kolay olan sorunlara bile çözüm bulmakta zorlanabilmekte ve özellikle kuruluş için yerel bazda, oluşabilecek fırsatları fark edemeyerek veya riskleri öngöremeyerek kuruluşlar için önemli kayıplar oluşturabilmektedirler. PTT gibi kurumsallaşmış ve yaklaşık otuz bin çalışanı olan Kuruluş yöneticileri ve personelinde de uzun süreli aynı görevlerde bulunma işletme körlüğüne yol açması olasıdır. Nitekim PTT işyerlerinde; 30 yıl üstü 4 kişi, yıl arası 51 kişi, yıl arası 234 kişi, 5-10 yıl arası da 141 kişi aynı işyerinde müdürlük yapmaktadır. Bu durum ayrıca yönetici konumundaki personelin hiyerarşik yapı içersindeki hâkimiyetini olumsuz yönde etkilemektedir. Piyasa koşullarında rakipleriyle kıyasıya rekabet içerisinde bulunan Kuruluşun bu durumu uzun süre sürdürebilmesi mümkün olamayacaktır. Çünkü büyük bankalarla ve lojistik şirketleri ile müşteriler bazında rekabet edilmektedir. Bu hızlı rekabet çalışma heyecanı ve dinamizm ile gerçekleşebilmektedir. Nitekim özel bankalar ve lojistik şirketleri ara kademe yöneticilerini sürekli olarak değiştirmektedirler. Uygulamada PTT başmüdür ve yardımcıları için rotasyon uygulaması yapılmaktadır. Aynı şekilde, piyasada Kuruluşun rekabet ettiği diğer şirketlerde olduğu gibi, uzun süre aynı yerde görev yapan alt kademe yöneticilerinin, çalıştığı şehir dışında yer değiştirmeye tabi tutulması, değişik il ve bölgelerde mahiyetleri itibariyle yeni ve farklı sorunlar olabileceği de dikkate alındığında kuruluşun etkin ve verimli çalışması açısından daha faydalı olacaktır. PTT merkez müdürlükleri ile ilgili olarak; - Uzun süre aynı yerde görev yapan merkez müdürlerinin verimliliklerinin düştüğü göz önüne alınarak şehirlerarası rotasyona tabi tutulması, - I. Sınıf PTT merkezlerine doğrudan sınavla yönetici atanması yerine, II. ve III. Sınıf merkezlerdeki tecrübeli yöneticilerin, başarı kıstasları belirlenerek I. Sınıf merkezlere atanması, sınavların I. Sınıf merkez dışındaki işyerleri için uygulanması, - Ülke çapındaki merkezlerin gözden geçirilerek sınıflandırma kriterlerinin yeniden belirlenmesi önerilir. 6

22 2-Karar Organı: PTT Genel Müdürlüğü nün en üst seviyede yetkili ve sorumlu karar organı 233 sayılı KHK nın 5 ve 6. maddelerine göre Yönetim Kuruludur. 1 başkan ve 5 üyeden oluşan 6 kişilik yönetim kuruluna Genel Müdür başkanlık etmektedir. Kuruluş Yönetim Kurulu 2011 yılında yaptığı 34 toplantıda çeşitli konulara ilişkin 500 karar almıştır. Bu kararların; 262 adedi insan kaynakları, 83 adedi yapı işleri, 29 adedi muhasebe, 26 adedi malzeme, 25 adedi hukuk ve 75 adedi çeşitli konulardadır. Yönetim Kurulu başkan ve üyelerinin görev sürelerine ilişkin çizelge, raporun başlangıç kısmında bulunmaktadır. 3-Yürütme organı: 233 sayılı KHK nin 5. maddesi gereğince, Kuruluşun yetkili ve sorumlu yürütme organı Genel Müdürlüktür. Genel Müdüre çalışmalarını yürütmek üzere 4 yardımcı tahsis edilmiştir. 4- Servisler: PTT Genel Müdürlüğünün merkez teşkilatında faaliyetlerini yürüten 14 adet Daire Başkanlığı, Teftiş Kurulu Başkanlığı, Hukuk Müşavirliği ve Basın Yayın ve Halkla İlişkiler Müşavirliği bulunmaktadır. Fonksiyonel birimler Raporun ilgili bölümlerinde incelenmiş olup bu bölümde danışma ve denetim birimlerinin faaliyetlerine yer verilmiştir. a)danışma servisleri: aa)strateji Geliştirme Daire başkanlığı : Faaliyet döneminde, Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı 1 Başkan, 3 Başkan Yardımcısı, 4 Şube Müdürü, 15 sözleşmeli personel ve 30 müşavir olmak üzere toplam 53 personelle faaliyetlerini yürütmüştür. Kuruluşta bir kısmı daha önce genel müdür yardımcılığı, başmüdürlük, başkanlık gibi görevlerde bulunmuş, bir kısmı da muhtelif kurumlardan doğrudan atanmış olan müşavirlerin hemen hemen büyük bir kısmı Teşkilatın hem taşra hem de merkez teşkilatında görev yapmış olup, kurumun iş ve işlemleri, darboğazları ve çıkış yolları konusunda deneyim ve bilgiye sahiptirler. Ancak müşavirlerin büyük bir kısmının kurum faaliyetleri içerisinde yer almadıkları ve atıl olarak bekletildikleri görülmektedir. Bu durum hem kamu kaynağının verimsiz kullanılmasına hem de müşavirlerde motivasyon bozukluğuna yol açmaktadır. 7

23 Söz konusu müşavirler atandıkları tarihten itibaren yalnızca bir kez, tabi oldukları görev ve çalışma esaslarına ilişkin yönerge hükümleri çerçevesinde, tarihli Genel Müdürlük Talimatıyla, 2 ay süre ile Ankara, İstanbul Avrupa ve İstanbul Anadolu Yakası Başmüdürlüklerinde görevlendirilmiş ancak sürenin kısa ve işlemin devamlı olmamasından dolayı gerekli faydanın elde edilemediği görülmüştür. Diğer taraftan; Kuruluşta yapılmakta olan görevde yükselme sınavlarının devam etmekte olduğunu ancak eğitim merkezlerinde görevli eğitmenlerin birçoğunun açılan müdürlük sınavlarını kazanarak yeni görevlerine atanmaları ile eğitici açığının had safhaya geldiğini, bunun sonucu olarak şeflik ve müdürlük sınavına hazırlanan personele, kendilerinden daha kıdemsiz veya hiyerarşide en alt unvanlı personel tarafından ders verilmek zorunda kalındığını göstermektedir. Kuruluştaki eğitim hizmetleri, İstanbul Anadolu Yakası, Ankara, İzmir, Kuşadası, Erzincan olmak üzere 5 adet Eğitim Merkezi Müdürlüğünde, Trabzon daki 1 eğitim biriminde ve Samsundaki 1 muhasebe sınıfında sürdürülmektedir. Ancak eğitici sayısının yeterli olmaması ihtisas servislerinde konusunda uzmanlaşmış memurların ders vermesi zorunluluğunu ortaya çıkarmaktadır. Bilgi ve birikimleri atıl kalan Kuruluş müşavirlerinin hizmetlerinden aktif olarak yararlanılabilmesi için eğitim merkezlerinde sürekli olarak görevlendirilmeleri hususunda gerekli tedbirlerin alınması önerilir Kuruluşun kendi birimleri ile Sayıştay, Devlet Planlama Teşkilatı, Ulaştırma Bakanlığı, Hazine Müsteşarlığı gibi ilgili diğer Kamu Kuruluşları arasında koordinasyonu kurmanın yanında kurum içi koordinasyonun temini görevlerini de Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı yürütmektedir. ab)hukuk Müşavirliği: Yürütme organı içinde danışma birimi olarak yer alan Hukuk Müşavirliği adli, idari davalarla icra takibi işlerinin yürütülmesi yanında genel müdürlükten ve diğer birimlerden gelen iş konuları hakkında görüş bildirmekte, çeşitli toplantılarda birimi temsilen görevli bulundurmaktadır. Ayrıca, PTT Genel Müdürlüğü İnceleme ve Değerlendirme Kurulu nun (İNDEK) raportörlük ve sekretarya görevi de Hukuk Müşavirliğince yürütülmektedir. Teşekkül merkezinde Hukuk İşleri, bir 1.Hukuk Müşaviri, 2 Hukuk Müşaviri, 9 avukat, 1 şube müdürü ve 7 büro personeli ile yürütülmektedir. Taşra teşkilatının hukuk işleri kadrolu ve sözleşmeli 35 avukat ile yürütülmektedir. 8

24 2010 yılından çeşitli konularda, Kuruluş leh ve aleyhinde adet dava ve icra takip dosyası devretmiş, 2011 yılında adet yeni dava, 585 adet icra takibi açılmış, yıl içinde toplam dava ve icra takibi sonuçlandırılmıştır. Bunlardan 334 ü Kuruluş aleyhine, 715 i Kuruluş lehine, 36 adedi mahkumiyet, 53 adedi beraat, 7 adedi erteleme, 119 adedi kısmen leh ve kısmen aleyhte sonuçlanmıştır. Kuruluşça açılan davalar genellikle gayrimenkullerle ilgili davalar, kira tespit davaları, alacak davaları ile kuruluş personeli hakkında zimmet, görevi ihmal nedenleri ile açılan kamu davaları, kuruluş aleyhine açılan idari davalar, sözleşme feshi, görevden uzaklaştırma, atama, nakil, disiplin cezası işlemlerinin iptaline ilişkin olup; adli davalar ise, işe iade, kıdem ve ihbar tazminatı talebine ilişkin davalar, trafik kazaları sonucu ortaya çıkan ihtilaflarla ilgili davalar ile kira tespiti, tahliye, tapu tashihi gibi konularla ilgili bulunmaktadır. b)teftiş ve kontrol servisleri : -Teftiş Kurulu : Teftiş Kurulu 1 Başkan, 27 Başmüfettiş, 9 müfettiş, 12 müfettiş yardımcısı ve Başmüdürlükler bünyesinde bulunan ancak ilgili daire başkanlıklarının kontrolünde görev yapan 51 teftiş kurulu kontrolöründen oluşmaktadır. Büro hizmetleri ise 1 şube müdürü, 2 amir, 1 şef ve 7 memur aracılığıyla yürütülmektedir. Kuruluşun teftiş, inceleme ve soruşturma işlemleri; Resmi Gazete nin tarih ve sayılı nüshasında yayımlanan PTT Teftiş Kurulu Yönetmeliği esaslarına göre yürütülmektedir. Faaliyet döneminde 958 adet cevaplı rapor, 203 adet inceleme ve adet soruşturma raporu düzenlenmiştir. Bu meyanda 32 Başmüdürlük ve 419 merkezin teftişi sağlanmış ve 2 yıldan fazla teftiş edilmeyen merkez bırakılmamıştır. Kuruluş Teftiş Kurulu Yönetmeliği nin Yabancı Ülkelere Gönderilme başlıklı 50 nci maddesinde; Müfettişlerin bilgi ve görgülerini artırmak, inceleme ve araştırma yapmak için kurul başkanının teklifi, Genel Müdürlük Makamının onaylaması ve diğer ilgili makamlardan gerekli iznin alınması koşuluyla, müfettişler kıdem sıralarına göre, en çok 1 yıl süreyle yurtdışına gönderilirler. hükmü yer almasına karşılık Kurum müfettişlerinin uzun süredir yurtdışı inceleme ve araştırma görevlerinde bulunmadığı görülmüştür. Yurtdışı inceleme ve araştırma görevlerinin kariyer meslek mensuplarının mesleki gelişimine olumlu etkisinin yanında, Teftiş Kurulunun Kuruluşa katkısını da 9

25 daha üst seviyelere taşıyacağı dikkate alınarak Yönetmeliğin anılan maddesine işlerlik kazandırılmasına fayda görülmektedir. C-Personel durumu: 1-Personel kadroları ve personele ilişkin işlemler: PTT Genel Müdürlüğü merkez ve taşra teşkilatının 2011 yılı program kadroları, ortalama memur, sözleşmeli ve işçi sayısı ile yılsonu personel mevcudu, geçen yıl değerleri ile birlikte aşağıdaki çizelgede gösterilmiştir Çalışan personel Norm Program Çalışan personel Yıl Yıl Ortalama sonu Kadro Kadro Ortalama sonu Personel Kişi Kişi Sayı Sayı Kişi Kişi A- Memurlar: 1- Genel idare hizmetleri Teknik hizmetler Sağlık hizmetleri Toplam (A) B- Sözleşmeliler sayılı KHK' ye göre çalışanlar Toplam (B) C- İşçiler: 1- Sürekli işçiler Toplam (C) Genel toplam (A+B+C) Yüklenici işçileri

26 PTT nin merkez ve taşra teşkilatında; 2011 yılı sonunda memur kadrosuna karşılık, çalışan memur, sözleşmeli personel pozisyonuna karşılık, sözleşmeli personel ve işçi kadrosuna karşılık da 789 fiili işçi olmak üzere toplam kadro bulunmasına karşılık personel bulunmaktadır. Yılsonu itibariyle çalışan personelin % 4 ünü memurlar, % 93 ünü sözleşmeliler, % 3 ünü de işçiler teşkil etmektedir. İstihdam edilen adet memur ve sözleşmeli personelin; % 3 oranında 933 adedi merkez teşkilatında, %97 oranında adedi PTT Başmüdürlüklerinde bulunmaktadır. Personelin teşkilat içindeki dağılımı Ek:2 de, memur ve sözleşmeli personelin hareketini gösterir çizelge de Ek:3 de gösterilmiştir yılı içinde merkez ve taşra teşkilatına memur ve sözleşmeli personel atanmış, memur ve sözleşmeli personel de çeşitli nedenlerle ayrılmıştır. Diğer taraftan; Kamu İktisadi Teşebbüsleri ve Bağlı Ortaklıklarının 2011 yılı Genel Yatırım ve Finansman Programına ait ilke ve hedefleri tarih ve 2010/967 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile tespit edilmiş olup, anılan kararın 12. maddesinde belirlenen esaslar çerçevesinde 2010 yılında Hazinece uygun görüş bildirilen toplam tutarın 2011 yılı için hedeflenen ortalama ÜFE oranı kadar artırılması suretiyle ihale yapılması hususunda kuruluşa yetki verildiği, kuruluşun bu yetki çerçevesinde 2011 yılında başlangıç bütçesi milyon TL ve 35.7 milyon TL ilave hizmet alımı izni olmak üzere toplam 214 milyon TL bütçe ile, 2011 yılında yardımcı nitelikteki hizmetlerde 1.325, posta ayrım ve dağıtım ile kargo hizmetlerinin yürütülmesinde ve güvenlik hizmetlerinde 1184 personeli istihdam ettiği görülmüştür. İncelemeler sırasında (Ağustos 2012) PTT personelinden; 32 kişinin 6253 sayılı Kanunun 30 uncu maddesi gereği TBMM Başkanlığında, 8 kişinin 3056 sayılı Kanun gereği Başbakanlıkta, 2 kişinin 5671 sayılı Kanun gereği Başbakanlık Merkezi Finans ve İhale Biriminde, 24 kişinin de 3046 sayılı Kanunun 44. Maddesi gereğince Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığında; geçici görevli olarak çalışmakta olduğu tespit edilmiştir. Bu tespitler çerçevesinde, 66 PTT personelinin kurum dışında çalıştırıldığı görülmektedir. 11

27 Bakanlıkların Kuruluş ve Görevleri Hakkında 3046 sayılı Kanunun 44. maddesinde "Bakanlıklar kendi bağlı ve ilgili kuruluşları personelinden ihtiyaç duyduklarını, yatırım programları ve projelerinin hazırlanması gibi konularda ve uzmanlık isteyen işlere geçici olarak süre ve çalışma konusu belirtilmek şartıyla ve Bakanın onayı ile Bakanlık merkez teşkilatında görevlendirebilirler. Ancak bu personelin çalışma süresi altı ayı geçemez" hükmü yer almaktadır. Ayrıca, tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan 2004/7979 sayılı 2005 yılına ait Genel Yatırım ve Finansman Programı na ilişkin Bakanlar Kurulu Kararnamesinin g fıkrasında kurum dışında görevlendirilen personelin Kuruluşuna geri gönderilmesi öngörülmüş olmakla birlikte Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği, TBMM Genel Sekreterliği, Başbakanlık ve Ulaştırma Bakanlığında görevlendirilen personel hakkında bu fıkra hükümlerinin uygulanmayacağı belirtilmektedir. 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun ek 8 inci maddesinin ( c ) fıkrasında yer alan geçici görevlendirme memurun muvafakati ile olur ve 2 yılı geçemez hükmünün ; tarih ve sayılı Mükerrer Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren 6111 sayılı, Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ve Diğer Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun la ; geçici süreli görevlendirme süresi bir yılda altı ayı geçemez şeklinde değiştirilmiştir. Halen PTT mensubu olarak Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığında görevli olan personelin çalışma amacı, süresi ve niteliği 3046 sayılı Kanunun 44. maddesinde belirtilen özelliklere ve 657 sayılı Kanunun 6111 sayılı Kanunla değişik ek 8. maddesine uymamaktadır. Bu itibarla; uygulamanın mevzuat hükümlerine göre yapılması gerekmektedir. a) Memurlarla ilgili işlemler: PTT Genel Müdürlüğünde istihdam edilen memurların atama, yükselme, nakil, disiplin ve emeklilik işlemleri 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu bu kanunun ek ve değişiklikleri yanında 399 sayılı KHK hükümleri ve tarihinde yürürlüğe giren PTT Personel Yönetmeliği hükümleri çerçevesinde yürütülmektedir. Kuruluşta 2011 yılı sonu itibariyle memur çalışmaktadır. Yılsonu itibariyle çalışan memur sayısında geçen yıla göre 87 kişi artmıştır. Kuruluşta görevli memurların hareketini gösterir çizelgelere raporun ekler (Ek:3) bölümünde yer verilmiştir. 12

28 b) Sözleşmeli personelle ilgili işlemler: Sözleşmeli personelin tüm özlük ve sosyal hakları ile diğer işlemleri 3771 sayılı Kanunla değişik 399 sayılı KHK hükümleri doğrultusunda yürütülmektedir. Kuruluşta görevli sözleşmeli statüde 2011 yılı sonu itibariyle kişi çalışmakta olup; geçen yıla göre 75 kişi artmıştır. PTT de çalışan sözleşmelilerin hareketini gösterir çizelgelere raporun ekler bölümünde (Ek:3) yer verilmiştir. c) İşçiler ile ilgili işlemler: PTT de çalışan işçilerle ilgili işlemler, 4857 sayılı İş Kanunu, 2821 sayılı Sendikalar Kanunu, 2822 sayılı Toplu İş Sözleşmesi, Grev ve Lokavt Kanunu, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile bunların ek ve değişiklikleri yanında Toplu İş Sözleşmesi hükümleri çerçevesinde yürütülmektedir. Kuruluşta esas olarak tüm görevler memur ve sözleşmeli personel tarafından yerine getirilmektedir yılında PTT nin ikiye ayrılması sırasında sınırlı sayıda işçi PTT ye bırakılmıştır. Bunların statülerine uygun görevlerde istihdamına çalışılmaktadır ve yeni işçi personel alımı yapılmamaktadır. Kuruluşta çalışan işçiler; Türkiye Posta Telgraf Telefon Radyo ve Televizyon İşçileri ve Hizmetlileri, temsil açısından (Türkiye Haber-İş) Sendikasına tabi bulunmaktadır. PTT adına Toplu İş Sözleşmesini Türk Ağır Sanayi ve Hizmet Sektörü Kamu İşverenleri (TUHİS) Sendikası yürütmektedir tarihlerini kapsayan XIV. Dönem Toplu İş Sözleşmesinin tarihinde imzalandığı görülmüştür. Yapılan bu sözleşme ile işçi ücretlerine birinci yıl ilk altı ay için %4, ikinci altı ay için %4 ; İkinci yıl ise birinci altı ay için %3 ve ikinci altı ay için %3 zam yapılması kabul edilmiştir. Ayrıca, XIV. Dönem Toplu İş Sözleşmesinin 49.uncu madde hükmü uyarınca Türkiye İstatistik Kurumu nun 2003=100 Temel Yıllı Tüketici Fiyatları Türkiye Geneli Şubat/2013 İndeks Sayısının Ağustos/2012 İndeks Sayısına göre değişim oranının % 3 ü aşması halinde aşan kısmın tamamı ikinci yıl ikinci altı ayın son günündeki ücrete, takip eden ayın birinci gününden geçerli olmak üzere ilave edilmesi öngörülmüştür. Bu durumda işçilerin günlük ücretlerine 2011 yılında %4 oranında zam yapıldığı görülmüştür. Ayrıca işçi ücretlerindeki artışa paralel olarak, geçici iş göremezlik ödeneği, doğum, evlenme, ölüm yardımı gibi adlar altında ödenen diğer sosyal giderlerde de önemli ölçüde artışlar sağlanmıştır. 13

29 Kuruluşta çalışan işçilerin hareketini gösterir çizelgelere raporun ekler bölümünde (Ek:4) yer verilmiştir. Hizmet alımı suretiyle yüklenici personel çalıştırılan işlerde, yükleniciler tarafından iş akdinin feshi halinde Kuruluş aleyhine açılan işe iade, ihbar ve kıdem tazminatı, ücret, fazla mesai, yıllık izin, hafta sonu ve genel tatil izni gibi davalar sonucu, işçiler tarafından davanın kazanılması durumunda, karar gerekleri yerine getirilmekte aynı zamanda yükleniciye de rücu edilmektedir. İncelemeler sırasında; Kurum aleyhine, yüklenici firma işçileri tarafından tarihi itibariyle, ihbar ve kıdem tazminatı, işe iade, yıllık izin ve fazla mesai gibi nedenlerden kaynaklanan alacakların tahsili talebiyle 858 adet iş davası açıldığı, bu davaların 230 adedinin Kuruluş aleyhinde 138 adedinin kısmen leh ve aleyhte, 10 adedinin de Kuruluş lehinde sonuçlandığı görülmüştür. İşe iade, ihbar ve kıdem tazminatı, fazla mesai, izin vb taleplerle açılan iş davaları genel olarak 1,10,100 TL gibi sembolik değerlerle açılmakta, ilerleyen süreçte bilirkişi raporları doğrultusunda davalar ıslah edilmekte, dava değerleri yeniden şekillenmektedir. Yüklenici personeli tarafından açılan işe iade, alacak ve tazminat davaları, sadece PTT nin değil tüm KİT lerin ortak sorunudur. Açılan davalarda Mahkemeler tarafından işveren durumundaki PTT gibi Kuruluşlar muhatap alınmakta ve tazminatlara hükmedilmekte, ödenen tazminatlar daha sonra kurumlar tarafından firmalara rücu edilerek tazmin edilmeye çalışılmakta ve Kuruluşların iş yükü artmaktadır. PTT ve diğer tüm KİT lerde yıllar itibariyle artan yüklenici personeli sayısı da göz önüne alınarak, işçilerin ihbar ve kıdem tazminatları ile ücret, fazla mesai, yıllık izin, hafta sonu ve genel tatil izni gibi konularda alacak ve tazminat davalarının önüne geçilmesi amacıyla, konuya ilişkin gerekli düzenlemenin yapılmasını teminen ilgili merciler nezdinde girişimlerde bulunulması gerekmektedir. 2-Personele yapılan harcamalar: PTT de çalışan memur, sözleşmeli ve işçiler için 2011 yılında yapılan harcamalar, geçen yıl değerleri ile karşılaştırmalı olarak aşağıdaki çizelgede gösterilmiştir. 14

30 Harcanan Harcanan Personele yapılan harcamalar Toplam harcama Bin TL Kişi başına ayda düşen TL Ödeneğin son durumu Bin TL Esas ücretler Bin TL Ek ödemeler Bin TL Sosyal giderler Bin TL Cari yıl toplamı Bin TL Geçmiş yılla ilgili ödeme ve geri alışlar Bin TL Toplam harcama Bin TL Kişi başına ayda düşen TL A- Yönetim kurulu üyeleri ve denetçiler (kuruluş dışı) B- Memurlar : 1-Genel müdürlük C- Sözleşmeli personel : Toplam (B) Genel müdürlük Toplam (C) D- İşçiler : 1-Genel müdürlük Toplam (D) Genel toplam (A+B+C+D) Geçen yıl toplamı Fark (5,773)

31 Faaliyet döneminde personele yapılan harcamalar toplamı, geçen yıla göre % 9 oranında 121,5 milyon TL artarak milyon TL ye yükselmiştir. Harcamanın 97 bin TL si kuruluş dışı yönetim kurulu üyelerine, % 4,9 oranında 53,5 milyon TL si memurlara, % 90.6 oranında 996 milyon TL si sözleşmelilere, %4,5 oranında 48.4 milyon TL si ise işçilere aittir. Harcamalarda geçen yıla göre meydana gelen artış sebeplerine ilgili kısımlarda yer verilmiştir. Çizelgelerdeki harcamalar arasında geçmiş yıllarla ilgili olup bu dönemin kâr ve zarar hesabında tazminat, ikramiye gibi ödemeler de gösterildiği için, gerek bütçeye ilişkin toplu bilgiler gerekse giderler çizelgesindeki personel harcamalarına nazaran açıklanan nedenlere bağlı olarak aralarında farklılıklar mevcuttur. a)memurlara yapılan harcamalar: 2011 yılı memur harcamaları, 2010 yılına göre %23 oranında 10 milyon TL artarak 53.4 milyon TL ye yükselmiştir. Diğer taraftan; 6091 sayılı 2011 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu nun 21.inci maddesi gereğince döneminde aylık katsayının ( ) taban aylığı katsayısının ( ) yan ödeme katsayısının ( ) olarak ; Bakanlar Kurulu nun 2011/2022 sayılı Kararı ile de 2011 yılının ikinci altı ayı için aylık katsayının (0,06446), taban aylığı katsayısının (0,86251), ve yan ödeme katsayısının da (0,02044) olarak artırılması yanında çeşitli sosyal haklarda yapılan iyileştirmeler etken olmuştur. Çalışma döneminde kişi başına ayda düşen harcama tutarı, bir önceki yıla göre %23 oranında artarak TL ye yükselmiştir tarih ve mükerrer sayılı Resmî Gazete de yayınlanan 666 sayılı Kamu Görevlilerinin Mali Haklarının Düzenlenmesi amacıyla Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Hükmünde Kararname ile KİT lerin Bölge Müdürleri ile Bakanlıkların İl Müdürleri yeni ücret sistemine dâhil edilirken, KİT lerde çalışan Başmüdürler (İl Müdürleri) eski ücret sisteminde bırakıldığından aralarında ciddi düzeyde bir ücret adaletsizliği meydana gelmiştir. KİT lerin teşkilat yapısı incelendiğinde, Devlet Demiryolları ve Devlet Malzeme Ofisi nin Bölge Müdürlüğü şeklinde yapılandığı, Devlet Hava Meydanları az sayıda bölgede Başmüdürlük şeklinde örgütlenirken, PTT Genel Müdürlüğünün tüm 16

32 İllerde Başmüdürlük şeklinde örgütlendiği, diğer KİT lerin ise Fabrika, Müessese veya İşletme Müdürlüğü şeklinde yapılandığı görülmektedir. PTT nin illerdeki birimlerin en üst yöneticisi konumunda bulunan başmüdürler, il merkezi ve tüm ilçelerinde örgütlü bulunan PTT merkez müdürlükleri ve dağıtım müdürlüklerinin yönetimi ve koordinasyonundan birinci derecede sorumlu olup, bu yükümlülüğün karşılığı olan birinci derecede mali, disiplin ve idari sorumluluk taşımaktadırlar. Buna karşılık başmüdürlerin görev ve sorumlulukları karşılığında maddi ve sosyal haklar açısından geride kaldıkları denetim tarihi (Ağustos/2012) itibariyle aylık net TL ücret aldıkları görülmüştür. Öte yandan 666 sayılı KHK ile KİT lerin Bölge Müdürleri ile Bakanlıkların İl Müdürlerinin özlük haklarında iyileştirmeler yapılmıştır. Bu düzenleme Kamu İktisadi Teşebbüslerinin yalnızca iki adedinde (DDY, DMO) olan Bölge Müdürü unvanları ile Bakanlıkların il müdürlerinin 666 sayılı KHK nın eki II sayılı cetvelde bulunması, buna karşılık KİT Başmüdürlerine ek ödemeyi düzenleyen I sayılı cetvelde yer alması sebebiyle bu düzenlemeden faydalanılamadığı, 15/01/2012 tarihi itibariyle PTT Başmüdürleri ile KİT Bölge Müdürleri ve Bakanlık İl Müdürleri ücret yönünden mukayese edildiğinde, -Ankara, İstanbul, İzmir İllerinde görev yapanlarda yaklaşık TL, -Büyükşehir belediyesi bulunan illerde görev yapanlarda yaklaşık 834 TL, -Diğer illerde görev yapanlarda yaklaşık 730 TL ücret farkı oluşmuştur. PTT il teşkilatının en üst yöneticisi konumunda bulunan başmüdürlerin, görev ve sorumlulukları karşısında ücret ve diğer sosyal haklar bakımından oldukça geride kaldığı, Kit lerin bölge müdürleri ile Bakanlıkların il müdürlerine 666 sayılı KHK ile oluşturulan yeni ücret sistemine dahil edilmedikleri, bu durumun yöneticilerin verimliliklerine de etki yapacağı göz önüne alınmak suretiyle; PTT nin il teşkilatının en üst yöneticisi konumundaki başmüdürlerin, ücret ve diğer sosyal haklarının görev ve sorumlulukları karşısında oldukça düşük kaldığı, KİT lerin bölge müdürleri ile Bakanlıkların il müdürlerine 666 sayılı KHK ile getirilen avantajlardan yararlanamadıkları, bu durumun verimliliklerine etki yapacağı göz önüne alınarak, gerekli düzenlemelerin yapılması için ilgili merciler nezdinde girişimlerde bulunulması önerilir. 17

33 b)sözleşmeli personele yapılan harcamalar: 2011 yılı sözleşmeli personel harcamaları, geçen yıla göre % 9 oranında milyon TL artarak 996 milyon TL ye yükselmiştir. Sözleşmeli personel ücretleri tarih ve 2011/T-20 sayılı YPK Kararı çerçevesinde tespit edilmiştir. Sözleşmeli personel başına düşen aylık ortalama harcama da, geçen yıla göre % 9 oranında artarak TL olmuştur. c)işçilere yapılan harcamalar: 2011 yılı işçi harcamaları, 2010 yılına göre %4 oranında 2 milyon TL artarak 48.4 milyon TL ye yükselmiştir. İşçi başına düşen aylık ortalama harcama da geçen yıla göre % 8 oranında artarak TL olmuştur. Söz konusu harcamalarda görülen artışa, toplu iş sözleşmelerine dayalı ücret zamları ile sosyal yardımlarda yapılan iyileştirmeler etken olmuştur. Faaliyet döneminde çalışan işçi sayısı toplam çalışan personel sayısının %2,7 sine ulaşmış bulunmaktadır. Faaliyet döneminde çalışan ortalama işçi sayısı 2010 yılına göre 63 kişi azalmış olmasına karşın işçilik giderleri hala önemli bir paya sahip bulunmaktadır. 3-Sosyal konular ve giderleri: PTT de çalışan memur, sözleşmeli ve işçiler için 2011 yılında yapılan tüm sosyal harcamalar, geçen yıl değerleri ile birlikte aşağıdaki çizelgede gösterilmiştir. 18

34 Memurlar Sözleşmeliler İşçiler Toplam Fark Sosyal giderler Bin TL Bin TL Bin TL Bin TL Bin TL Bin TL Bin TL Bin TL Bin TL A- Cari yılla ilgili : 1-Aile ve çocuk yardımı Evlenme, doğum ve ölüm yardımı Sosyal yardım Barınma giderleri (411) 5-Yedirme yardımı Giydirme yardımı Taşıma giderleri T.C. Emekli Sandığı kurum karşılığı ve ek karşılığı Emekli ikramiyesi, işten ayrılma tazminatı (237) 10-SSK primi işveren payı İşsizlik sigortası işveren payı (64) 12-Sağlık giderleri (5,491) 13-Eğitim giderleri (75) 14-Spor giderleri 15-Dinlenme kamplarına yapılan harcamalar 16-Personel dernek ve vakıflarına yardımlar 17-Ayni ve nakdi başkaca sosyal giderler (3) Toplam (A) B- Geçmiş yıllarla ilgili : 2-Emekli ikramiyesi, işten ayrılma tazminatı (4,806) 3-Diğer ödemeler (967) Toplam (B) (5,773) Genel toplam (A+B) (4,055) 19

35 2011 yılında personele yapılan sosyal harcamalar toplamı, geçen yıla göre yaklaşık % 2 oranında 4 milyon TL azalarak 199 milyon TL ye ydüşmüştür. Sosyal giderlerin % 5 oranında 10.7 milyon TL si memurlar, % 88 oranında milyon TL si sözleşmeliler, % 7 oranında 14.3 milyon TL si ise işçiler için yapılmıştır yılındaki sosyal giderlerin % 82 oranında milyon TL si cari yılla, % 18 oranında 35.8 milyon TL si de geçmiş yıllarla ilgilidir. Faaliyet döneminde; 0,7 milyon TL si barınma giderlerine, 1 milyon TL si yedirme yardımına, 4,3 milyon TL si giydirme yardımına 9,7 milyon TL si taşıma giderlerine, 90 milyon TL si Emekli Sandığı kurum karşılıklarına,39,5 milyon TL si de sağlık giderlerine, 16,8 milyon TL si de diğer sosyal giderlere olmak üzere toplam milyon TL sosyal harcama yapılmıştır. Aynı giderler için 2010 yılında da toplam milyon TL harcama yapıldığı göz önüne alındığında önceki yıla göre artış %2 oranında 1.7 milyon TL olmaktadır. 20

36 III- MALİ BÜNYE T.C. Posta ve Telgraf Teşkilatı Genel Müdürlüğü nün faaliyet sonuçlarının bir bütün olarak değerlendirilmesi, gelir-gider ve varlık-kaynak kalemleri arasındaki oransal ilişkilerin belirlenmesi, mali yapısı, karlılık-zararlılık durumu ile varlık ve kaynakların kullanım verimliliklerini belirlemek amacıyla hazırlanan mali durum çizelgesi, önceki dönem verileriyle karşılaştırmalı olarak aşağıda gösterilmiştir. PTT nin 2011 yılı varlık ve kaynaklarının ayrıntılarını gösterir çizelgeler, rapor ekleri arasında (Ek:5,6) yer almıştır. Mali durum Fark Bin TL % Bin TL % Bin TL Varlıklar ( Aktif ) : 1 - Dönen varlıklar a ) Hazır değerler , ,4 ( ) b ) Kısa sürede paraya çevrilebilir değerler , ,5 (10.715) Toplam ( 1 ) , ,9 ( ) 2 - Duran varlıklar a) Uzun sürede paraya çevrilebilir değerler , ,2 53 b) Bağlı değerler , , Toplam ( 2 ) , , Varlıklar toplamı , ,0 (5.009) Kaynaklar ( pasif ) : 1 - Yabancı kaynaklar a) Kısa süreli , ,4 (82.971) b) Uzun süreli , , Toplam ( 1 ) , ,0 (81.355) 2 - Öz kaynaklar toplamı , , Kaynaklar toplamı , ,0 (5.009) Mali durum çizelgesi hazırlanırken, dönem net karı 138,1 milyon TL den Hazine ye devredilecek meblağ olan 119,9 milyon TL, öz kaynaklardan tenzil edilerek, kısa süreli yabancı kaynaklara dahil edilmiştir. A- Mali durum: Kuruluş un mali bünye incelemesine esas olmak üzere 2011 yılı füzyon bilançosu; aynı mahiyetteki rakamların aktif ve pasiften karşılıklı düşülmesi suretiyle sadeleştirilmiştir. Bilanço nun sadeleştirilmesinde; 21

37 -Pasifte ticari borçlar hesabında yer alan PTT nin kabul ettiği ancak yılsonu itibariyle alıcısına ödenmemiş havaleler tutarı 88,8 milyon TL, aktifte bankalar hesabından, -Pasifte ticari borçlar hesabında yer alan, havale ve aktarma talimatı verilmiş ancak sahiplerince henüz çekilmemiş posta çeki mevduatları tutarı 671,9 milyon TL, aktifte bankalar hesabından, -Pasifte alınan avanslar hesabında yer alan gelecekte yapacağı mal ve hizmet teslimleri ile ilgili alınan avanslar tutarı 25,2 milyon TL, aktifte bankalar hesabından karşılıklı olarak düşülmüştür. Sonuç itibariyle toplam 785,9 milyon TL aktif ve pasiften karşılıklı olarak tenzil edilmiş, böylelikle bilanço büyüklüğünü fiktif olarak artıran hesaplar birbirlerine mahsup edilerek bilanço sadeleştirilmiş ve mali analize uygun hale getirilmiştir. Kuruluş un mali bünyesinin incelenmesi amacıyla sadeleştirilmiş bilanço ve gelir tablosu kalemleri arasında kurulun rasyo değerleri aşağıda incelenmiştir. 1- Mali yapı: a) Mali kaldıraç: Yabancı kaynaklar x x 100 = Varlıklar toplamı % % = 17,1 22,2 Kuruluş un varlıklarının hangi oranda yabancı kaynaklarla finanse edildiğini gösteren mali kaldıraç rasyosu geçen döneme göre 5,1 puan azalarak artarak %17,1 oranına gerilemiştir. Bu oran Kuruluş için olumlu seviyesini korumakta olup, faize tabi yabancı kaynak kullanımı olmamıştır. b) Mali yeterlilik (finansman): Öz kaynaklar x x 100 = Yabancı kaynaklar % % = 486,6 350,5 Rasyo sonucuna bakıldığında, Kuruluş un sahip olduğu öz kaynakların yabancı kaynakların yaklaşık 5 katı olduğu görülmektedir. Diğer taraftan öz kaynak yapısı incelendiğinde, ödenmiş sermayenin öz kaynakların %75,9 unu oluşturduğu, kalan %24,1 lik kısmının ise işletme faaliyetleri sonucu oluşan gelir fazlalarından oluştuğu anlaşılmıştır. Kuruluş un mali yapısı kuvvetli olup, cari giderleri ve yatırımlarını finanse etmekte zorluk yaşamamakta, kaynak açığı bulunmamaktadır. 22

38 Kuruluş un nakit kaynakları ve nakit kullanımlarını gösteren nakit akım tablosu Rapor ekleri (Ek: 7 ) arasına alınmıştır yılı faaliyet döneminde sağlanan nakit, kullanım yerlerinde oluşan ödemeleri karşılamış olup faize tabi kaynak kullanılmamıştır. c) Oto finansman (iç kaynaklar): Yedekler x x 100 = Ödenmiş sermaye % % = 29,9 27,1 Rasyonun hesaplanmasında 2011 yılı karından ayrılması öngörülen I. tertip yasal yedek akçe tutarı olan 17,4 milyon TL yedeklere ilave edilmiştir. Kuruluş un oto finansman rasyosu bir önceki yıla göre 2,8 puan artarak %29,9 oranında gerçekleşmiştir. Söz konusu rasyo sonuçlarının önceki döneme göre nispi artış göstermesinde 2011 yılına ait dönem karı etkili olmuştur. d)bağlı değerlerin finansmanında kullanılan kaynaklar ve bu değerlerin kaynaklar içindeki yeri: Bağlı değerler x x 100 = Öz kaynaklar % % = 99,9 94,3 Bağlı değerlerin ne kadarının öz kaynaklarla edinildiğini gösteren yukarıdaki rasyo sonucu, bir önceki yıla göre 5,3 puan artmıştır. Rasyo, bağlı değerlerin tamamının öz kaynaklarla karşılandığını göstermektedir % % Bağlı değerler x x 100 = Varlıklar toplamı = 82,9 73,4 Diğer taraftan, varlık toplamı yaklaşık olarak geçen dönemle aynı düzeyde gerçekleşirken, maddi duran varlıklara net girişin daha yüksek tutarda olması nedeniyle bağlı değerlerin varlıklar toplamı içerisindeki payı %82,9 oranına yükselmiştir. 23

39 e) Paraya çevrilebilir ve hazır değerlerin varlıklar içindeki yeri: Paraya çevrilebilir x 100 ve hazır değerler x 100 = Varlıklar toplamı % % = 17,1 26,6 Paraya çevrilebilir ve hazır değerlerin toplam varlıklar içerisindeki payı bir önceki döneme göre 9,5 puan azalarak %17,1 oranına düşmüştür. Rasyodaki düşüşte, toplam varlıkların bir önceki döneme göre %0,3 oranında azalış olması karşısında, paraya çevrilebilir ve hazır değerlerin %36,1 oranında azalmasından kaynaklanmıştır. Paraya çevrilebilir ve hazır değerlerin yapısı incelendiğinde; toplam tutarın %61,1 nin hazır değerlerden oluştuğu, hazır değerler ile kısa sürede paraya çevrilebilir değerler toplamı esas alındığında bu oranın %99 a yükseldiği görülmektedir. 2- Likidite oranları: Cari oran = Dönen varlıklar x x 100 = Kısa vadeli yabancı kaynaklar % % = 103,4 122,2 Likidite = (Dönen varlıklar -stoklar) x 100 = x 100 = 94,2 114,5 Kısa vadeli yabancı kaynaklar Nakit oranı = Hazır değerler x x 100 = Kısa vadeli yabancı kaynaklar = 63,2 88,7 Kuruluş un likidite rasyoları önceki döneme göre düşüş göstermekle birlikte, kısa süreli borçlarını karşılayabilecek düzeyde bulunduğu görülmektedir. Bu itibarla, kuruluşun likidite sorunu bulunmamaktadır. 3- Varlık kullanım oranları: Net satışlar tutarı = Ticari alacaklar = 35,9 48,2 Rasyonun hesaplanmasında ortalama ticari alacaklar tutarı kullanılmıştır. 24

40 Sunduğu hizmetlerin yapısı gereği hasılatını büyük ölçüde nakit gerçekleştiren kuruluşta, tahsil ve dolaşım gücünü olumsuz etkileyecek seviyede ticari alacak oluşmamaktadır. Net satışlar tutarı = Dönen varlıklar = 6,0 3,4 Rasyonun geçen yıla göre 2,6 puan artması, dönen varlıkların verimliliğinin arttığını göstermektedir. Net satışlar tutarı = Net işletme sermayesi = ,7 Kuruluş un net işletme sermayesini kullanımındaki etkinliği gösteren yukarıda oran bir önceki yıla göre 161,3 puan artmıştır. Dönen varlıklar tutarındaki azalışa bağlı olarak net işletme sermayesinin azalması rasyo değerini yükseltmiştir. Net satışlar tutarı = Öz kaynaklar Net satışlar tutarı = Duran varlıklar = 1,2 1, = 1,2 1,2 Öz kaynaklar ve duran varlık devir hızları bir önceki yıl ile aynı seviyede gerçekleşmiştir. Kuruluş un varlık ve kaynak devir hızlarının düşük gerçekleştiği görülmektedir. Satış hasılatının artırılması, kaynakların verimliliğine katkıda bulunacaktır. B- Mali sonuçlar: 1- Kârlılık (Rantabilite): a)mali kârlılık (Mali rantabilite): Dönem kârı x x 100 = Ödenmiş sermaye % % = 17,7 15,0 25

41 Dönem kârı x x 100 = Öz kaynaklar Faaliyet kârı x x 100 = Öz kaynaklar = 13,5 11,8 = 0,2 3,1 Faaliyet kârlılık oranı önceki döneme göre önemli düşüş göstermiştir. Kullanılan kaynaklara oranla faaliyet karlılığı yetersiz seviyede bulunmakta olup, dönem karının önemli bir bölümü esas faaliyet konusu dışındaki gelirlerden sağlanmaktadır. b) Ekonomik kârlılık (Ekonomik rantabilite): Dönem kârı + (Finansman gid. Yatırım maliyetine verilen faizler) x 100 Kullanılan sermaye İşletmeye açılmayan yatırımlarda kullanılan kaynaklar = x % % = 11,9 9,7 Ekonomik kârlılık oranının mali kârlılık oranından düşük olması, yabancı kaynaklardan faydalanma bedelinin düşük olduğunun göstergesi olmaktadır. Kuruluş un cari dönemde yatırımlarını yabancı kaynak kullanmadan gerçekleştirdiğinden, finansman gideri bulunmamaktadır. Ekonomik karlılığı, kullanmış olduğu sermayenin %11,9 u oranında gerçekleşmiş olup, 2010 yılına göre arttığı görülmektedir. Ekonomik karlılık rasyosu da piyasa faiz oranlarının üzerinde gerçekleşmiştir. 2- Mali sonucu ilgilendiren etkenler: a) Finansman gideri yükü: Kuruluş un finansman gideri olmadığından ilgili rasyo hesaplanmamıştır. b) Net satışlara göre karlılık oranları: Net satışlar x 100 Kullanılan sermaye İşletmeye açılmayan yatırımlarda kullanılan kaynaklar = x % % = 107,8 95,0 26

42 Rasyo sonucunda önceki yıla göre artış olmakla birlikte kullanılan her 100 TL lik kaynaktan sadece 107,8 TL hasılat elde edilmiştir. Kullanılan kaynaklar yılda bir kez devredilmiş olup, satışların artırılması gerekli görülmektedir. Dönem kârı oranı = Dönem kârı x x 100 = Net satışlar % % = 11,1 10,2 Net satışların kâra dönüşüm oranı bir önceki yıla göre 0,9 puan artmıştır yılı mali bünye rasyoları topluca değerlendirildiğinde, likidite sıkıntısı bulunmayan Kuruluş un, kullandığı kaynaklara oranla faaliyet kârlılığı düşük seviyede bulunmaktadır. Dönem kârının önemli bir bölümünü faiz ve kira gibi esas faaliyet konusu dışındaki gelirlerden sağlayan PTT nin, faaliyet bazında maliyet tespitine yönelerek bu kapsamda katma değeri yüksek faaliyet alanlarına ağırlık vermesinde fayda görülmektedir. 27

43 IV-İŞLETME ÇALIŞMALARI A- İşletme bütçesinin genel durumu: Kuruluşun 2011 yılı bütçesi ile 2012 ve 2013 yılları bütçe programı, PTT Yönetim Kurulunun tarih ve 27/398 sayılı Kararıyla onaylanarak uygulamaya konulmuş, tarih ve 22/317 sayılı Karar ile de 2011 yılı bütçesinde revizyona gidilmiştir. PTT nin 2011 yılı bütçesinin genel durumu, bütçe ve gerçekleşme rakamları ile birlikte aşağıdaki çizelgede gösterilmiştir Bütçeye ilişkin toplu bilgiler Ölçü Bütçe Sapma % Gerçekleşen Gerçekleşen İlk durum Son durum İlk durum 1-Personel sayısı Kişi ,3 2-Personel giderleri Bin TL ,1 3-Tüm alım tutarı " (3,0) -Mal alımı " (26,8) -Hizmet alımı " ,9 4-Net satış tutarı " (4,7) 5-Toplam gelirler " (2,0) 6-Toplam giderler " ,7 7-Yatırımlar " (11,5) 8-Finansman ihtiyacı " Dönem karı ve zararı " (35,0) 2011 yılı bütçesi ile PTT, personel için 1,1 milyar TL gider yapılmasını öngörmüş, buna karşılık personel çalıştırılarak 1,1 milyar TL personel harcaması gerçekleştirilmiştir. Kuruluşun 2011 yılı bütçesinde; 1,6 milyar TL si net satışlardan olmak üzere 1,8 milyar TL toplam gelir sağlanacağı tahmin edilmiş, yıl sonu itibariyle toplam gelir gerçekleşmesi 1,8 milyar TL olmuştur. Bütçede giderler toplamının 1,6 milyar TL ve yatırım harcamalarının 140 milyon TL olacağı öngörülmüş, 2011 yılı gerçekleşmeleri sırasıyla 1,6 milyar TL ve 123,9 milyon TL olmuştur yılı bütçe gerçekleşmeleri ilk bütçe değerleri dikkate alınarak incelendiğinde; toplam gelirlerin %2 oranında eksik ve toplam giderlerin %3,7 oranında fazla gerçekleşmesine bağlı olarak, 267,8 milyon TL olarak planlanan dönem karı da %35 oranında eksiğiyle 174 milyon TL seviyesinde gerçekleşmiştir. 28

44 B-Finansman: Kuruluşun 2011 yılı finansman programı ve gerçekleşmeleri, aşağıdaki çizelge gösterilmiştir. Finansman programı büyüklükleri 2011 yılı 2010 yılı kesin Program Revize Kesin Bin TL Bin TL Bin TL Bin TL I- Yaratılan fonlar (1+2): Ayıklanmış dönem kar veya zararı (-) (A+B+C+D+E): A-Dönem kar veya zararı (-): Brüt Satışlar (+) Satış İndirimleri (-) (8.974) (10.899) (20.281) (22.578) -Satışların Maliyeti (-) ( ) ( ) ( ) ( ) -Faaliyet Giderleri (-) ( ) ( ) ( ) ( ) -Diğer faaliyetlerden olağan gelir ve karlar (+) Diğer faaliyetlerden olağan gider ve zararlar (-) (48.419) (49.806) (34.429) (36.344) -Finansman giderleri (-) -Olağan dışı gelir ve karlar (+) Olağan dışı gider ve zararlar (-) (7.959) (7.204) (7.086) (8.057) B-Görev zararı (tahakkuk eden) (-) C-Amortisman (cari dönemde ayrılan) (+) D-Karşılık giderleri (cari dönemde ayrılan) (+) E-Kur farkları (+) 2-Kanuni yükümlülükler: ( ) ( ) (76.473) (77.209) -Kurumlar vergisi (önceki dönem) (-) (42.763) (36.892) (29.762) (29.762) -Dönem karının peşin öd. vergi ve diğer yük. (cari dönem) (-) (17.126) (32.676) (22.661) (23.397) -Mahsup edilen peşin vergi (önceki dönem) (+) Temettü ödemesi (önceki dönem karından Hazineye) (-) ( ) (70.000) (35.000) (35.000) -Temettü stopajı (önceki dönem karından) (-) (20.986) (12.353) (6.176) (6.176) II-Toplam finansman ihtiyacı: Yatırım Stok artışı (2.569) -Sabit kıymet artışı (3.445) Bağlı ortaklık ve iştiraklerdeki sermaye artışı III- Borçlanma gereği (I-II) (26.906) (38.409) IV- Net faiz ödemesi: (33.140) (37.141) (37.579) (39.708) -Faiz gelirleri (-) (33.140) (37.141) (37.579) (39.708) -Fazi giderleri (+) V-Faiz dışı fazla (bütçe transferleri hariç) (III-IV) ( ) (10.235) (830) VI-Toplam bütçe ve fon transferleri (tahsil veya mahsup olunan) Sermaye -Görev zararı -Yardım VI-Transferler sonrası faiz dışı fazla (VI-V) ( ) (10.235) (830) Kuruluşun 2011 yılı finansman programında, amortisman ve karşılıklardan ayıklanmış dönem karı tutarı 300,5 milyon TL den kanuni yükümlülükler tutarı 129,8 milyon TL nin tenzili sonucu 170,7 milyon TL tutarında fon oluşturulması planlanmıştır. Buna karşılık toplam finansman ihtiyacı 143,8 milyon TL olarak tahmin edilmiş ve borçlanma ihtiyacı oluşturulmaması öngörülmüştür. 29

45 Finansman programının gerçekleşmesine bakıldığında, amortisman ve karşılıklardan ayıklanmış dönem karı tutarı 231,7 milyon TL den kanuni yükümlülükler tutarı 77,2 milyon TL nin tenzili sonucu 154,5 milyon TL tutarında fon oluşturulmuştur. Finansman ihtiyacı tutarı 196,5 milyon TL olarak gerçekleşmiş ve 42 milyon TL seviyesinde borçlanma ihtiyacı oluşmuştur. Yıl içinde faiz ödemesi yapılmamış, buna karşılık 39,7 milyon TL faiz geliri sağlanmıştır. Kuruluş un nakit akım tablosu incelendiğinde; 806,1 milyon TL tutarındaki dönem başı nakit mevcuduna ilave olarak yıl içinde 2,1 milyar TL tutarında nakit girişi sağlandığı, buna karşılık 2 milyar TL nakit çıkışı gerçekleştiği ve yıl sonu nakit mevcudunun önceki yıla göre 141,1 milyon TL artışla 947,2 milyon TL düzeyinde gerçekleştiği görülmektedir. Yüksek tutarda nakde sahip olan Kuruluşun 2011 yılı itibariyle finansman sorunu bulunmamaktadır. PTT nin 2011 yılı Nakit Akım Tablosu, rapor ekleri arasında (Ek: 7) yer almaktadır. C-Giderler: PTT Genel Müdürlüğü nün 2011 yılı giderlerinin ayrıntısı program ve geçen yıl değerleri ile birlikte karşılaştırmalı olarak aşağıdaki çizelgede gösterilmiştir. 30

46 2011 Giderler 2010 Ödenek Ödeneğin son Ödeneğe göre sapmalar Gerçekleşen İlk durum Son durum Gerçekleşen durumuna göre İlk duruma Son duruma fark göre göre Bin TL Bin TL Bin TL Bin TL Bin TL % % 1-İşçi ücret ve giderleri (2.098) 5,9 (4,2) 2-Memur ve sözleşmeli personel ücret ve giderleri (22.812) 3,0 (2,1) 3-Dışardan sağlanan fayda ve hizmetler (15.370) 4,0 (4,5) 4-Çeşitli giderler (3.867) 6,8 (4,3) 5-Vergi resim ve harçlar (560) (18.2) (5,9) 6-Amortisman giderleri (947) 55,5 (1,6) 7-Finansman giderleri Toplam (45.654) 4,7 (2,8) 31

47 Kuruluşun 2011 yılı giderler toplamı geçen yıla göre %15 oranında 203,4 milyon TL artarak 1,6 milyar TL olarak gerçekleşmiştir. Yıl içinde yapılan giderlerin; %66,3 ü memur ve sözleşmeli personel ücret ve giderlerinden, %20,9 u dışarıdan sağlanan fayda ve hizmetlerden, %5,5 i çeşitli giderlerden, %3,8 i amortisman ve tükenme paylarından, %3 ü işçi ücret ve giderlerinden ve %0,6 sı da vergi, resim ve harç giderlerinden oluşmuştur. Kuruluşun muhasebe işlemlerinde 0 - İlk madde ve malzeme giderleri gider çeşidinin kullanılmadığı görülmüştür. İşletmede kullanılan ilk madde ve malzeme çıkışlarının giderler içinde takibini sağlayacak şekilde, ilgili stok kayıtlarıyla tutarlı olarak bu gider çeşidinin kullanılması gerekli görülmektedir. Teşkilatın giderleri arasında en büyük paya sahip olan personel giderlerinin ayrıntısına raporun İdari Bünye bölümünde yer verilmiştir. Önceki döneme göre %26,7 oranında artış gösteren dışarıdan sağlanan fayda ve hizmetler tutarı 327,3 milyon TL nin; 80,6 milyon TL si posta ve kargo gönderileri kabul ayrım ve dağıtım hizmetleri için yüklenicilere ödenen bedelleri, 41,2 milyon TL si posta hatları taşıma giderlerini, 16,1 milyon TL si kiralık araç giderlerini, 12,4 milyon TL si nakil vasıtaları akaryakıt giderlerini, 15,1 milyon TL si yurtdışı mektup, kargo ve havale giderlerini, 6,3 milyon TL si motosikletli dağıtım hizmet bedelini, 26,2 milyon TL si posta ve kargo dağıtımıyla ilgili diğer taşıma giderlerini, 22,8 milyon TL si özel güvenlik giderlerini, 19 milyon TL si temizlik giderlerini, 18,9 milyon TL si elektrik giderlerini, 19,1 milyon TL si dışarıya yaptırılan bakım ve onarım giderlerini, 11,5 milyon TL si birleşik posta hizmeti işletim bedellerini, 10,7 milyon TL si işyeri hizmet telefonları ile otomasyon birimleri internet giderlerini, 7,9 milyon TL si ısıtma giderlerini, 7,2 milyon TL si personel taşıma giderlerini, 3,5 milyon TL si su giderlerini, 2,4 milyon TL si stajyer öğrenci giderlerini, 1,7 milyon TL si doğal gaz giderlerini, 4,7 milyon TL si de dışarıdan sağlanan diğer fayda ve hizmetler tutarını göstermektedir yılı çeşitli giderler tutarı, geçen yıla göre %23,3 oranında artışla 85,7 milyon TL olarak gerçekleşmiştir. Bu tutarın 27,1 milyon TL si merkez ve şube binaları kira giderleri, 16,9 milyon TL si Sosyal Güvenlik Kurumu na ödenen ek karşılık primi, 9,7 milyon TL si kırtasiye ile büro malzemesi, büro mobilya ve cihazları giderlerini, 5,1 milyon TL si basılı evrak giderlerini, 5,6 milyon TL si işletme malzemesi giderlerini, 5,9 milyon TL si ambalaj giderlerini, 5,4 milyon TL si ilan ve tanıtım giderlerini, 2,4 milyon TL si temsil ve ağırlama giderlerini, 7,6 milyon TL si de diğer çeşitli giderleri göstermektedir. 32

48 Vergi resim ve harç giderleri tutarı 8,9 milyon TL nin 2,9 milyon TL si damga vergisi, 4,7 milyon TL si emlak vergisi, 1,3 milyon TL si de çeşitli harç, ruhsat ve tasdik bedellerinden oluşmaktadır. Amortisman giderleri tutarı 59,1 milyon TL nin; 36,5 milyon TL si tesis makine ve cihazlara, 11,1 milyon TL si maddi olmayan duran varlıklara, 6,2 milyon TL si binalara, 5,3 milyon TL si de diğer sabit kıymetlere ilişkin cari dönem amortisman ve tükenme paylarını göstermektedir. D-Tedarik işleri: Kuruluşun mal ve hizmet alımları ile yapım işleri esas itibariyle 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu ve 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu hükümlerine tabi bulunmaktadır. Bununla birlikte, 4734 sayılı Kanunun 3/g maddesinde, Kuruluşun üretim ve ana faaliyet konusu ile ilgili mal ve hizmet alımlarından, yaklaşık maliyeti ve sözleşme bedeli bu maddede belirtilen limiti (2011 yılı için TL) aşmayanların, Kamu İhale Kanunu ndan istisna tutulması hüküm altına alınmıştır. Kamu İhale Kurulu nca uygun görülen ana faaliyet konusu ile ilgili mal ve hizmet alımları, tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Posta ve Telgraf Teşkilatının 4734 Sayılı Kamu İhale Kanununun 3 üncü Maddesinin (g) Bendi Kapsamında Yapacağı Mal ve Hizmet Alımlarında Uygulanacak Esas ve Usuller Hakkında Yönetmelik hükümleri çerçevesinde yürütülmektedir. Anılan istisna kapsamında yer alan ve Kamu İhale Kurulu nca da uygun görülen ana faaliyetle ilgili mal ve hizmet alımlarından başlıcalarını; -Otomasyon ve gişe bankosu alımları, -Ünitelerin tüm PTT işlerine ilişkin makine, teçhizat ve malzeme alımları, -Posta hizmetleri için araç alım ve kiralamaları, -Posta ayırım ve dağıtım hizmetleri için personel kiralamaları, -Ana faaliyet konusu proje ve danışmanlık hizmet alımları, -Posta hizmetlerinde kullanılan basılı evrak ve kağıt alımları, -Bina bakım-onarım ve tadilat işlerine ilişkin mal alımları, oluşturmaktadır. Öte yandan PTT nin 4734 Sayılı Kanun kapsamındaki mal ve hizmet alımlarının, 4734 Sayılı Kamu İhale Kanunu ve 4735 Sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu ile bu kanunlara göre düzenlenen yönetmeliklerin, tip idari şartnamelerin, sözleşmelerin ve Kamu İhale Kurumunca yayımlanan esasların uygulanmasında, 33

49 birliğin sağlanması amacıyla tarih ve 485 sayılı Yönetim Kurulu Kararıyla PTT Alım ve Satım İhale Yönergesi yürürlüğe konulmuştur yılında, PTT İhale Yönergesi ile belirlenen ihale onayı vermeye ve ihale komisyon kararlarını onaylamaya veya iptal etmeye ilişkin parasal yetki limitleri; -Genel Müdür için 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 3 üncü maddesinin (g) bendinde belirtilen parasal limit, -Genel Müdür Yardımcıları için TL, -Malzeme Dairesi Başkanı ile Yapı Dairesi Başkanı için TL, -Sekreterlik, kurul, müşavirlik ve diğer daire başkanları için Kamu İhale Kanunu nun Doğrudan Temin e ilişkin 22/d maddesinde belirtilen limit, -Alım yetkisi önceden Genel Müdürlükten alınmış veya re sen verilmiş olmak kaydıyla; Ankara, İstanbul Anadolu Yakası, İstanbul Avrupa Yakası ve İzmir Başmüdürleri için TL, diğer başmüdürler için TL, şeklinde uygulanmıştır. Kuruluşun tedarik işleri, merkezde Malzeme Dairesi Başkanlığı tarafından yürütülmekte olup Teşkilatın ihtiyaç duyduğu mal ve hizmetlerin; yurt içinden ve yurt dışından satın alınması, gümrüklenmesi, sigortalanması, taşınması, kullanım yerlerine ulaştırılıp ambarlanmasına ilişkin faaliyetleri kapsamaktadır. Taşra teşkilatını oluşturan Başmüdürlüklerde ve bağımsız ünitelerde ise Malzeme Müdürlükleri veya Malzeme Amirlikleri bulunmaktadır. Malzeme Dairesi Başkanlığı nın PTT Teftiş Kurulunca periyodik teftişi, son olarak 2008 yılı sonuna kadar olan işlemleri kapsamak üzere 2009 yılında gerçekleştirilmiştir. Bu itibarla ünitenin son 3 yıllık faaliyetlerinin planlı denetime tabi tutulmadığı görülmektedir. Malzeme Dairesi çalışmalarındaki eksik ve hataların geciktirilmeden giderilmesine katkı sağlayan yıllık periyodik teftişlerin zamanında gerçekleştirilmesi önerilir. Malzeme Dairesi Başkanlığında, iki başkan yardımcısına bağlı 5 şube müdürlüğü bulunmaktadır. Satın alma işlemleri I. II. ve III. Şube Müdürlüklerince yürütülmektedir. Malzeme Dairesi Başkanlığı için 43 kişilik program kadro belirlenmesine karşılık, 36 personel görev yapmaktadır yılında satın alma mevzuatını konu alan bir eğitim programı düzenlenmediği, 2012 yılı mayıs ayı içerisinde ise 129 personelin katılımıyla ihale mevzuatı semineri organize edildiği görülmüştür. 34

50 Gerçekleştirilen hizmet içi eğitim programlarına rağmen, bilhassa taşra teşkilatında satın alma prosedüründe uzman personel yetersizliği yaşanmaktadır. İhale işlemlerinde aksaklıklar yaşanmamasını teminen; merkez ve taşra teşkilatında satın alma sürecinde görev alan personele yönelik ihale prosedürü eğitim programlarının yoğunlaştırılarak sürdürülmesi gereğine işaret olunur. PTT tarafından topluca alınan malzemelerin teslim ve tesellüm işlemleri Ankara da bulunan ve Ankara Başmüdürlüğüne bağlı olarak faaliyet gösteren Ana Depo Müdürlüğü tarafından yapılmaktadır. Başmüdürlüklerde ise genellikle yönetim binalarında malzeme depoları bulunmaktadır. Malzeme Daire Başkanlığı, diğer dairelerce talep edilen alımları yürütmektedir. Başkanlık bünyesinde bulunan I. Satın Alma Şube Müdürlüğü, büro, kırtasiye, giyim ve posta malzemesi alımlarını, II. Satın Alma Şube Müdürlüğü, Teknik İşler ve Otomasyon Dairesi Başkanlığınca talep edilen elektronik malzeme alımlarını, III. Satın alma Şube Müdürlüğü ise hizmet alımlarını gerçekleştirmektedir. 1- Alımlar : Kuruluşun posta ve telgraf hizmetlerini yürütmek üzere yapmakta olduğu alımlar; sarf mubayaa programı kapsamındaki mal alımları, yatırım malzemesi alımları ile hizmet alımları olmak üzere başlıca üç bölümden oluşmaktadır yılı mal ve hizmet alımlarına ilişkin açıklamalara aşağıda yer verilmiştir. a- Mal alımları : Teşkilatın 2011 yılı mal alımları, program değerleri ve önceki yıl gerçekleşmeleri ile karşılaştırmalı olarak aşağıdaki çizelgede gösterilmiştir. 35

51 2011 yılı Ödeneğin 2010 Program ilk durumuna Alımlar Gerçekleşen İlk durum Son durum Gerçekleşen göre sapma Bin TL Bin TL Bin TL Bin TL % 1-İstihlak maddeleri -İç (55,7) -Dış Toplam (1) (55,7) 2-Makine ve cihazlar -İç (52,7) -Dış Toplam (2) (52,7) 3-Taşıt araç ve yedekleri -İç (14,5) -Dış Toplam (3) (14,5) 4-Döşeme ve demirbaşlar -İç (61,1) -Dış Toplam (4) (61,1) 5-Posta maddeleri -İç (81,2) -Dış Toplam (5) (81,2) 6-Diğer sarf malzemeleri -İç (55,3) -Dış Toplam (6) (55,3) İç alımlar toplamı (55,2) Dış alımlar toplamı Genel Toplam (55,2) Verilen sipariş avansları Teşkilatın 2011 yılı işletme bütçesinde; sarf mubayaa programı, toplam 78,1 milyon TL öngörülmesine karşılık, gerçekleşme tutarı programın %55,2 oranında eksiğiyle 35 milyon TL olmuştur yılı malzeme alımlarının tamamı yurt içinden gerçekleştirilmiştir. Kuruluşun malzeme alımları programa göre; 2009 yılında %59, 2010 yılında %46, 2011 yılında ise %55 düzeylerinde gerçekleşmiştir. Malzeme alımlarının yıllar itibariyle önemli ölçüde program değerlerinin altında kalması, ünitelerin malzeme 36

52 taleplerinin ve buna göre oluşturulan alım programlarının ihtiyaca uygun hazırlanmadığına işaret etmektedir. Kuruluşun kaynak tahsisini daha etkili yürütebilmesi açısından, malzeme alım programlarının ihtiyaca uygun olarak hazırlanması gereğine işaret olunur. b- Hizmet alımları: Kuruluşun 2011 yılı hizmet alımlarının ayrıntısı, program ödeneği ve önceki yıl değerleriyle karşılaştırmalı olarak aşağıdaki çizelgede gösterilmiştir. 1- Üretim yılı Hizmet alımları yılı Program ödeneği İlk duruma Gerçekleşme İlk durum Son durum Gerçekleşen göre sapma Bin TL Bin TL Bin TL Bin TL % -Posta taşıma ,1 -Posta gönderileri ayırım-sevk ,3 -Motorize köy dağıtım (43,4) -Hybrid mail (28,8) -PTT Matik ,3 -PTT çağrı (call center) ,7 Toplam (1) ,1 2-Temizlik hizmeti ,8 3-Personel taşıma ,0 4-Bakım-onarım ,1 5-Özel güvenlik (15,1) 6-Kiralık araçlar ,9 7-Diğer ,1 Genel toplam ,9 Teşkilatın hizmet alımları, önceki yıla göre %26,8 oranında artış göstererek 246,1 milyon TL tutarında gerçekleşmiştir. Bu tutarın %61,6 oranında 151,6 milyon TL si ana faaliyetlerle doğrudan ilgili hizmet alımlarına ilişkin bulunmaktadır. -Üretim faaliyeti ile ilgili hizmet alımları: Kuruluşun ana faaliyet konularıyla doğrudan ilgili hizmetler karşılığı olarak, 2011 yılında yüklenici firmalara 151,6 milyon TL tutarında ödeme yapılmıştır. Bu tutarın, 45,4 milyon TL si posta taşıma hizmetleri, 87,5 milyon TL si gönderilerin ayırım ve sevk hizmetleri, 3,7 milyon TL si motorize köy dağıtım hizmetleri, 11,5 milyon TL si hybrid mail hizmet alımı, 3 milyon TL si PTT Matik işletimi, 454 bin TL si de PTT çağrı merkezi işletimi ile ilgili bulunmaktadır. 37

53 Posta taşıma hizmet alımları: Posta gönderilerinin büyük bir kısmı, kara ve hava yolu ulaşım araçları vasıtasıyla kabul merkezlerinden varış merkezlerine hizmet alımı suretiyle taşınmaktadır yılında 77 adet ana posta taşıma hattı ve 684 adet tali hatta gerçekleştirilen taşıma hizmeti alım tutarı 45,4 milyon TL düzeyinde gerçekleşmiştir. Yurtdışı hava yolu taşımacılığında, Dünya Posta Birliği kararları uyarınca, anılan birliğin taşıma ücretleri baz alınarak yurtdışına uçakla yollanacak postaların sevk yolları belirlenmekte ve uluslar arası havayolu firmalarından faydalanılmaktadır. Posta gönderilerinin hava yolu ulaşım araçları ile yurtiçi kabul noktalarından yurtiçi varış noktalarına taşıtılmasında, hava limanlarına düzenli ve sürekli seferlerin olması münasebetiyle Türk Hava Yolları A.Ş. den hizmet alınmaktadır. Posta gönderilerinin ayrım, sevk ve dağıtım hizmet alımları: Posta gönderilerinin ayrım, sevk ve dağıtım hizmetleri, kısmen yüklenici firmalardan hizmet alımı suretiyle yürütülmektedir. Kargo hizmetlerinin de etkisiyle gönderilerin sevk ve ayrımında hizmet alımı uygulamasının genişlemesi, bu hizmetler için yapılan ödemeler tutarını da yıldan yıla artırmaktadır. Hizmet alımı kapsamında temin edilen personel genellikle Posta İşleme Merkezlerinde toplanan gönderilerin grup ayrımlarının yapılmasında ve gönderilerin dağıtımında kullanılmaktadır. Bu amaçla 2011 yılında yapılan hizmet alımları için yüklenici firmalara 87,5 milyon TL ödenmiştir. Motorize köy dağıtım hizmet alımları: Araç ve dağıtıcı personelin yetersiz kaldığı köy bölgelerine posta gönderilerinin taşınması işleri, hizmet alımı suretiyle temin olunan kiralık araçlarla yürütülmektedir. Kiralık 694 ve Kuruluşa ait 75 araç olmak üzere toplam 769 araç ile köy ve mezraya motorize, kalan köy ve mezraya da yaya olarak hizmet götürülmüş, bu çerçevede gerçekleştirilen hizmet alım bedeli 2011 yılında 3,7 milyon TL olmuştur. Hybrid mail işletim hizmeti: Müşterilerin fatura, ekstre, broşür gibi toplu gönderilerinin, elektronik posta olarak alınması, PTT nin kendi makinelerinde basılıp zarflanarak adrese teslimini içeren hybrid mail projesi kapsamında 2011 yılı itibariyle yüklenici firmaya 11,5 milyon TL ödeme yapılmıştır. PTT çağrı merkezi ve PTT Matik işletme hizmetleri: PTT gişelerinden verilmekte olan parasal posta hizmetlerinin günün her saatinde kesintisiz olarak müşterilere sunulması amacıyla 2008 yılında 205 adet ATM cihazı ile başlatılan PTT Matik hizmeti kapsamında, 2011 yılı sonu itibariyle

54 adet cihaz sayısına ulaşılmış, cihazların geliştirme işletimi için 3 milyon TL tutarında hizmet alımı gerçekleştirilmiştir. Posta çeki işlemleri ve müşterilerin PTT ile ilgili herhangi bir konuda bilgi alabilmelerini teminen telefon numarası ile hizmete sunulan PTT çağrı merkezinin işletilmesi faaliyeti kapsamında yüklenici firmaya 2011 yılında 454 bin TL ödenmiştir. -Diğer hizmet alımları: Kamu İhale Kanunu çerçevesinde gerçekleştirilen ihaleler kapsamında yüklenicilerden, 22,8 milyon TL tutarında özel güvenlik, 21,9 milyon TL tutarında kiralık araç, 18,9 milyon TL tutarında temizlik, 19,1 milyon TL bakım onarım hizmeti, 7,2 milyon TL tutarında personel taşıma hizmeti alınmıştır. 2-Taşıma ve gümrükleme: PTT Genel Müdürlüğü nün yurtdışından satın aldığı malların gümrükleme işlemi, Malzeme Dairesi Başkanlığınca yürütülmektedir. Satın alınan mallar ihale yoluyla sağlanan araçlarla veya Kuruluşun kendi araçlarıyla taşınmaktadır. Ayrıca depo teslimi alımlar da yapılmaktadır. Ana depodan talep sahibi birimlere gönderilen malzemeler ise APS gönderiler olarak posta araçlarıyla taşınmakta, malzemenin fazla olması durumunda ise ayrıca araç kullanılmaktadır. 3-İlk madde ve malzeme stokları: Kuruluşun 2011 yılı ilk madde ve malzeme stok hareketi aşağıdaki çizelgede gösterilmiştir. 39

55 2011 yılında 2010 Giren Çıkan 2012 Stoklar yılından Alım Sayım Diğer Toplam İşletmede Satılan Diğer Toplam yılına A-İlk madde ve malz. stokları devir yoluyla fazlası kullanılan devreden Bin TL Bin TL Bin TL Bin TL Bin TL Bin TL Bin TL Bin TL Bin TL Bin TL 1-İstihlak malzemeleri Makine ve cihazlar Taşıt araç ve gereç.stok Döşeme ve demirbaş stok Posta malzemeleri stok Diğer sarf malz.stok Hammadde ve malz.stok. 8-Sosyal Tesisler malz.stok Hurda stok B-Diğer stoklar Toplam(A) Elden çıkarılacak stoklar 2-Yoldaki mallar ve tedarik gid Ödünç ve imalata verilen malz. Toplam(B) Toplam(A+B) C-Verilen sipariş avansları Genel Toplam(A+B+C)

56 Kuruluşun 2010 yılından devretmiş olan toplam 23,1 milyon TL tutarındaki ilk madde ve malzeme stoklarına, 2011 yılında 88,1 milyon TL giriş ve 90,9 milyon TL çıkış olması sonucunda 2012 yılına verilen sipariş avansları dâhil 20,2 milyon TL tutarında stok devretmiştir. Stok hesaplarına girişlerin; 35,0 milyon TL si alımlara, 4 bin TL si sayım fazlalarına, 53,1 milyon TL si de diğer girişlere ait bulunmaktadır. Ertesi döneme devreden 20,2 milyon TL tutarındaki toplam stokların; 18,5 milyon TL si ilk madde ve malzeme stoklarını, 1,7 milyon TL si de verilen sipariş avanslarını göstermektedir. Kuruluşun ilk madde ve malzeme stoklarından 34,2 milyon TL tutarında işletme faaliyetlerinde kullanım gerçekleşmişse de kuruluşun muhasebe işlemlerinde 0 - İlk madde ve malzeme giderleri gider çeşidinin kullanılmadığı ve bu stok kullanımlarının 4 - Çeşitli giderler içerisinde muhasebeleştirildiği görülmüştür. İşletmede kullanılan ilk madde ve malzeme çıkışlarının giderler içinde takibini sağlayacak şekilde, ilgili stok kayıtlarıyla tutarlı olarak 0 - İlk madde ve malzeme giderleri gider çeşidinin kullanılması önerilir. E-Üretim ve Maliyetler: 1- Hizmet Üretimleri: Posta ve Telgraf Teşkilatı, temel olarak; posta, kargo ve lojistik alanında hizmet vermektedir. Verilen bu hizmetlerden kabul, pazarlama, ayrım, sevk ve dağıtım üretim fonksiyonuna yöneliktir. PTT de hâlihazırda posta hizmetleri piyasasının günün şartlarına uygun şekilde yapılandırılmasını sağlayacak kanuni düzenlemeler henüz yapılamamıştır. Yürürlükte bulunan 5584 sayılı Posta Kanunu nun günün şartlarına göre yapılması, gerekli değişiklikler dikkate alınarak yeniden düzenlenmesi gerekmektedir. Bunun ötesinde posta mevzuatı ve posta ile doğrudan ve dolaylı ilişkisi olan banka, kambiyo, kargo, telekomünikasyon gibi hususların temel mevzuatının güncelliği, uluslararası uyumluluğu, uygulanabilirliği ve aksayan tarafları analiz edilmelidir. Posta Mevzuatının yenilenmesi aşamasında tekel kapsamındaki gönderilerin AB ye uyumunu sağlayacak ağırlık sınırlandırmaları ve ücretlendirme direktiflerinin dikkate alınması, ayrıca gelişen internet, kargo, elektronik posta, e-ticaret gibi yeni hizmetlerin geliştirilerek zaman içinde oluşacak rekabete karşı da Kuruluşça gerekli hazırlıkların yapılması gerekmektedir. PTT temel olarak ticari faaliyetlerini posta, banka, lojistik olmak üzere üç temel alanda yürütmektedir 41

57 PTT ayrım ve dağıtım hizmetlerini; Adana, Afyonkarahisar, Ankara, Antalya, Bursa, Eskişehir, Erzurum, Gaziantep, İzmir, Kayseri, Konya, Diyarbakır, Mersin, Sivas, Samsun, Trabzon, İstanbul Avrupa Yakası, İstanbul Anadolu Yakası, İstanbul Uluslararası ve Van olmak üzere 20 Posta İşleme Merkezi üzerinden yürütmektedir. Bu dağıtım merkezleri arasında Avrupa Yakası Çatalca ilçesinde (Hadımköy) bulunan Posta İşleme Merkezi ayrı bir öneme sahiptir. Burada kabul edilen gönderiler bilgisayar destekli sistemlerle üzerindeki adres veya posta kodu okunarak otomatik olarak işleme ve ayrımlarını sağlamak amacıyla bir sistem kurulmuştur. Söz konusu sistem, birbirinden bağımsız 4 tane ayırım makinesi ile saatte toplam gönderiyi üzerindeki adres veya posta kodunu okuyarak cihet bazında 920 adet çıkış gözüne ayırım yapabilmektedir. APG ve KKTG hizmetleri Kargo ve Kurye adı altında yeniden yapılandırılması sonucu APS ve KKTS aracılığıyla verilen tebligat hizmetleri yeniden düzenlenmiş ve bu iki hizmet birleştirilerek Hızlı Tebligat adı altında tarihinde faaliyete başlamıştır. Hızlı Tebligat ile postaya verildiği şehir dağıtım alanı içerisinde 24 saatte, il sınırları içinde kabulden itibaren en geç ertesi gün, iller arasında kabulden itibaren en geç 2 gün sonra teslim edilmesi, mazbatasının ise en geç iki gün içerisinde çıkış merciine teslim edilmesi hedeflenmektedir. Kırsal kesimde özellikle köylerde yaşayan müşterilere arazi, yol ve iklim durumu müsait olan köy dağıtımı, motorize olarak 694 adet kiralık ve 75 adet de İdare aracı olmak üzere toplam 769 taşıtla haftada 1 veya 2 seferli olmak üzere köye motorize köye de yaya olarak dağıtım hizmeti yapılmaktadır. Temel olarak kurum, kuruluş ve özel kişilerin; PTT ye verdiği fatura, banka ekstresi, tebrik, broşür, kutlama, vb. toplu gönderilerin elektronik ortamda müşteriden alınıp, veri işlemesi yapıldıktan sonra sistem bilgisayarından, hızlı şekilde varış yerine en yakın baskı merkezlerine yine elektronik ortamda iletilerek basılıp, zarflanarak alıcısına hızlı şekilde ulaştırılmasını sağlayan ve Birleşik Posta olarak adlandırılan sistem devreye alınmış olup Ankara PİM, İstanbul Avrupa Yakası KİM (İkitelli), İzmir PİM, Mersin PİM ve Erzurum PİM hizmet binaları bünyesinde bölgesel baskı servisleri kurulmuş, baskı sisteminde 2010 yılında yaklaşık 70 milyon, 2011 yılında yaklaşık 157 milyon adet gönderinin basımı ve dağıtımı yapılmıştır. Kuruluşun yürüttüğü bir diğer projede Kayıtlı Elektronik Posta Projesi (KEP) dir. Posta hizmetlerinde PTT nin mevcut teknoloji düzeyini ileri götüren bir proje olup geleneksel posta pulunun elektronik ortamda eşdeğeridir. Tarih, saat, dijital tanımlama logosu, içerik doğrulama ve kriptolama özelliklerinin yanı sıra en önemli özelliği yapısının değiştirilemez olmasıdır. Bu proje kapsamında kullanılan zaman damgası, gönderilerin elektronik olarak orijinalliğinin bozulmadığı ve dokümanın 42

58 değiştirilmediğinin hukuki kanıtı ve PTT Kayıtlı Elektronik Posta hizmeti sağlayıcısı olarak elektronik postanın hukuki geçerliliğini sağlayacak tek yetkili mercii olacaktır. Proje kapsamında e-tebligat, e-fatura ve doğrudan posta hizmetleri de verilecektir. a) Hizmet üretim birimleri: PTT Genel Müdürlüğü, 5584 sayılı Posta Kanunu ve Tüzüğü, 406 sayılı Telgraf Kanunu, 7201 sayılı Tebligat Kanunu ve Tüzüğü ile sair mevzuat hükümleriyle Kuruluşa verilmiş olan posta, telgraf, havale, kargo ve lojistik hizmetlerini yürütmek üzere merkezde daire başkanlıkları ile alt işletmeci birimler ve taşrada da başmüdürlükler ile bunlara bağlı merkez, şube ve acenteler şeklinde teşkilatlanmıştır. PTT Genel Müdürlüğü nün 2010 yılında olan merkez sayısı 2011 de e, olan şube sayısı e ve 830 olan acente sayısı 914 e çıkarılması suretiyle olan toplam işyeri sayısı 2011 yılsonunda e çıkmış ve faaliyetlerini sürdürmüştür. Kurum da şube açılması, kapatılması ya da merkeze dönüştürülmesi Posta Kanununun 6 ncı, Posta Tüzüğünün 5 inci maddesindeki hükümlere göre yapılmaktadır. Bulunduğu yer karlılık ve verimlilik ilkelerine uymayan ya da devamına ihtiyaç duyulmayan ve acentelik talebi bulunan yerlerdeki şubeler geçici veya sürekli kapatılmaktadır. İş hacminin (son altı aylık) günlük ortalaması üç memurluk iş gücünü (1.260 dakika) dolduran ve personel, kira, aydınlatma v.b. gibi aylık toplam giderini karşılayacak miktarda gelir sağladığı tespit edilen yerlerdeki şubeler merkeze dönüştürülmektedir. İhtiyaç duyulmayan ve bina sorunu olan merkezler kapatılmaktadır. Yapılan incelemelerde bazı merkezlerin iş hacimlerinin bir müdürlük işgal edecek kadar yeterli olmadığı, buna karşılık iş hacmi yüksek bazı merkezlerin müdürlerinin olmadığı benzer şekilde başmüdürlüklerde ihtiyaç duyulmayan müdür kadrolarının bulunduğu gözlenmiştir. Gelişen teknoloji ve hizmet anlayışı ile birlikte Teşkilat sürekli olarak ihtiyaçları doğrultusunda yapılanmaktadır. Bu bağlamda gereksiz görülen birimler kapatılmakta ya da ihtiyaçlara göre yeni birimler ihdas edilmektedir. Hâlihazırda PTT de merkez bulunmakta, bunlardan 63 tanesi I. sınıf, 150 tanesi II. sınıf, 310 tanesi III. sınıf, 558 tanesi de IV. sınıf merkez hükmündedir. Bu sınıflandırma da yerleşim yerinin nüfusu, işlem hacmi, personel sayısı vs. gibi unsurlar göz önüne alınmaktadır. II., III. ve IV. sınıf merkezlerin işlem hacimleri I. Sınıf merkezlere göre oldukça azdır. Bir işyerini merkez olması müdür, şef, veznedar gibi yeni kadroların istihdam edilmesini gerektirmekte olup bir tür gereksiz istihdam ve 43

59 maliyet unsuru ortaya çıkarmaktadır. Bu tür merkezler genellikle yerel politik saiklerle şubeye dönüştürülememekte ayrıca bu merkezler genellikle vekil idareciler tarafından idare edilmekte asaleten olduğu zamanda gereksiz maliyete sebebiyet vermektedir. Çağdaş işletmecilik kuralları, karlılık ve verimlilik ilkeleri doğrultusunda özellikle III. ve IV. sınıf merkezlerin şubeye dönüştürülmeleri gerekli görülmektedir. Çağdaş işletmecilik kuralları, karlılık ve verimlilik ilkeleri doğrultusunda işyerlerinin bulunduğu yerler de göz önüne alınmak suretiyle III. ve IV. sınıf merkezlerin şube şefliğine dönüştürülmesine işaret olunur. Teknolojik gelişmeler, küreselleşme ekonomik alışkanlıkların değişmesiyle birlikte insanların ihtiyaçlarını giderme, yeni yaşam alanları bulma ve tüketim alışkanlıkları da değişmektedir. Birçok büyükşehirde insanlar boş vakitlerinin büyük kısmını alışveriş merkezlerinde geçirmekte ve ihtiyaçlarının bir kısmını buralarda karşılamaktadırlar. Aynı şekilde bankalar küçük şubeler yoluyla buralarda hizmet vermekte olup PTT içinde buralarda iş yapma imkânı bulunmaktadır. Büyük alışveriş merkezlerinde PTT hizmetlerini sunacak birimlerin açılmasında fayda görülmektedir. PTT acenteliklerinde aynen kendi işyerlerinde olduğu gibi otomasyon üzerinden hizmet vermesi amacıyla Acentelikler Yönetmeliği değiştirilmiş ve tarihli Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe girmiştir. PTT acentelerine her yıl yapılacak yardım ile ilgili olarak PTT acentelikleri Yönetmeliği nin 29 uncu maddesi uyarınca Yönetim Kurulu karar vermektedir. Teşkilatın hâlihazırda Ülke genelinde merkez, şubesi ve 914 de acentesi bulunmaktadır. PTT nin yenilenen iş anlayışı ve imajıyla birlikte tanınırlılığını, güvenilirliliği, hizmet çeşidi ve hizmet kalitesinin artmasıyla birlikte müşteri kitlesi ve iş hacmi de hızla artmaya başlamaktadır. Ülke ekonomisindeki son dönemlerde meydana gelen gelişmeye paralel olarak şehirlerde gelişmekte, büyümekte ve yeni yerleşim alanları ortaya çıkmaya başlamaktadır. Ancak Teşkilat işyeri açma açısından yeni yerleşim yerlerinin açılması ile aynı hızda hareket edememektedir. Yeni işyeri açılamamasında birçok sebep olmakla birlikte temel olarak hükümetlerin kamu istihdamını kısma iradesi ve yeni açılan her işyerinin PTT nin beklediği ekonomik faydayı sağlayamayacak olmasıdır. Özellikle büyük şehirlerde sorun olan yeni yerleşim yerlerinde PTT hizmetlerinin verilmesi sorunu fayda, maliyet ve istihdam sorunu göz önüne alınarak acentelik sistemiyle kısmen çözülebileceği düşünülebilir. Ancak mevcut PTT 44

60 Acentelik Yönetmeliğine göre büyükşehirlerde acentelik açılması ile ilgili bazı engellerin olduğu görülmüştür. Sorun ilgili yönetmelikte yapılacak değişiklik ve acenteler üzerinde hem yönetsel hem de elektronik anlamda yapılacak denetimlerle çözülebileceği düşünülmektedir. Bu bağlamda; Şehir merkezlerinde oluşan yeni yerleşim yerlerinde PTT hizmetlerinin sunulmasında fayda maliyet analizi yapılarak gerekli denetimler yapılmak suretiyle acentelik verilmesinde fayda görülmektedir denetim programı kapsamında Antalya başmüdürlüğünde yapılan denetimlerde: Kuruluşun bu şehirde 30 merkez, 76 şube ve 22 acente ile hizmet verdiği görülmüştür yılı sonu itibariyle 43 milyon TL gelire karşılık 40 milyon TL gider yapıldığı ve dönemin 3 milyon TL kârla kapandığı anlaşılmıştır. Antalya hem turizm hem tarım hem de ticaret açısından hızla gelişmekte olan 2 milyon nüfusa sahip bir şehirdir. Bu potansiyelin gelecekte PTT için iş hacminin daha da artırılabileceğini göstermektedir. Yerinde yapılan denetimlerde; henüz PTT konseptine geçilmemiş ve bina güçlendirmesi yapılmamış, Elmalı-Akçay, Finike-Hasyurt ve Turunçova binalarının şehir merkezinden uzak oldukları görülmüştür. Bu binalara güçlendirme ve PTT konsepti yapılması, konumları itibariyle bir fayda sağlamayacağı düşünülmektedir. Bu bağlamda; Antalya PTT Başmüdürlüğü bünyesinde bulunan şehir merkezinden uzak, PTT konsepti ve bina güçlendirmesi yapılmamış; Elmalı-Akçay, Finike-Hasyurt ve Turunçova binalarının elden çıkartılarak şehir merkezlerinde yeni yerlerin alınması ya da kiralanmasının sağlanması önerilir. İki asra yakın geçmişe sahip olan PTT nin şehir merkezlerinde ve kıyı şeritlerinde zamanında ihtiyaca binaen alınan ve o zaman fazla kıymetli olmayan ancak şimdilerde oldukça kıymetli olan arsaları ve binalarının varlığı bilinmektedir. Bu arsalar ekonomik anlamda oldukça kıymetli olmalarına rağmen PTT açısında artık kullanılamaz duruma gelmişlerdir. Bu tür yerlerin uzun süre boş kalması, bir çok özel ve tüzel şahısların bu tür arsa ve arazilerle ilgilenmesine sebep olmakla birlikte, üzerlerinde bulunan mevcut 45

61 müştemilatında zamanla kullanılmamaktan kaynaklanan korozyona tabi olmakta ve ekonomik anlamda yük olmaya başlamakta olduğu görülmektedir. Bunlardan önemli üç tanesi Antalya Lara Eğitim ve Dinlenme Tesisleri arsası, İzmir-Çeşme-Ilıca Kamp Binası ile İstanbul Kartal Dragos Eğitim ve Dinlenme Tesisleri arsalarıdır. Antalya Lara Eğitim ve Dinlenme Tesisleri arsası; 1974 yılında PTT adına Güzeloba 145 parselde 32 bin m2 de tapuya kaydedilmiştir. Uzun süre eğitim ve dinlenme tesisi olarak hizmet veren bu tesis 2000 li yılların başlarından itibaren atıl durumda kalmaya başlamıştır. Yıllar içerisinde Antalya Büyükşehir ve Muratpaşa Belediyelerinin yaptıkları plan değişiklikleri ile PTT nin 32 dönümlük arsası 16 dönüme kadar düştüğü yerinde yapılan incelemelerde görülmüştür. Hâlihazırda Antalya Büyükşehir ve Muratpaşa Belediyeleri ile PTT yapılmak istenen plan değişiklikleri sebebiyle (Yapılmak istenen plan değişiklikleri ile mevcut arsanın 8 dönüme kadar düşmesi beklenmektedir.) adli makamlarda davalar açıldığı görülmüştür. Bu tür fiili girişimlerin özel ve tüzel kişiler tarafında ileriki yıllarda da devem edeceği tahmin edilmektedir. Diğer bir tesis binası da İzmir Çeşme ilçesine Bağlı Ilıca Mahallesindeki 455 m2 lik İzmir-Çeşme-Ilıca kamp binasıdır. Uzun zamandır atıl durumda bulunan betonarme karkas bina zemin+3 kat toplam 4 katlı ve 28 odalı ve zemin katı 555 m2 diğer katları 244 m2 alanlı ve altından termal su çıkan bir binadır. Birkaç defa kiralama ihalesine çıkılsa da hâlihazırda bina kullanılamamaktadır. Bir diğer değerli bir arsa da İstanbul Kartal Dragos Eğitim ve Dinlenme Tesisleri arsasıdır yılında Hazineden alınan 4 dönümlük bir arazidir. Tesiste 44 oda, 1 restoran ve müştemilat bulunmaktadır. Tesislerin kullanımı için birkaç defa ihaleye çıkılmasına rağmen gerçek anlamda bir taliplisi çıkmamıştır. Kartal ilçesinde bulunan alan ile ilgili belediyenin bir çalışma yaptığı ancak resmi bir planının bulunmadığı anlaşılmıştır. Bu arsaların ve üzerindeki tesislerin uzun süre kullanılmayıp boş tutulmaya devam edilmesi halinde hem üzerindeki tesislerin korozyonu artacak hem de özel ve tüzel şahısların fiili girişimlerine uğramaya devam edeceği aşikardır. 46

62 PTT mülkiyetinde olmakla birlikte, ihtiyaç kalmadığı için uzun süredir atıl durumda bulunan ve ekonomik değerleri yüksek olan Antalya Lara Eğitim ve Dinlenme Tesisleri, İzmir-Çeşme-Ilıca kamp Binası ile İstanbul Kartal Dragos Eğitim ve Dinlenme Tesisleri mülklerinin Kuruluş menfaatleri göz önünde tutularak değerlendirilmesi önerilir yılı denetim programı kapsamında Edirne-Tekirdağ PTT Başmüdürlüklerine bağlı merkez ve şubelerde yapılan denetim ve incelemelerde; Trakya Bölgesinde bulunan, Lüleburgaz, Çorlu, Babaeski ve Çerkezköy gibi ilçelerin bağlı oldukları il merkezinden hem nüfus olarak hem de iş kapasitesi olarak daha büyük oldukları, Bu ilçelerde Türkiye nin en büyük sanayi tesislerinin varlığı, Bu bölgede yapılan incelemelerde mevcut kargo ve posta kabulünün yanında potansiyelinin de oldukça yüksek olduğu, yapılacak pazarlama çalışmaları ile daha büyük potansiyelin yakalanabileceği görülmüştür. Avrupa Yakası Posta İşleme ve Kargo İşleme Müdürlükleri İstanbul Hadımköy de yeni kurulmuş olup son derece modern tesislerdir. Lüleburgaz, Çorlu, Babaeski ve Çerkezköy ulaşım yönünden buralara çok daha yakın olmasına rağmen il bazlı ayrım yapılması nedeniyle İstanbul üzerinden gelen posta ve kargolar önce il merkezine (Tekirdağ, Kırklareli gibi) oradan da Lüleburgaz, Çorlu, Babaeski ve Çerkezköy e geldiği, yine akşam düzenlenen posta ve kargoların da il merkezleri üzerinden İstanbul a sevkinin yapılabildiği görülmüştür. Bu durum posta/kargoların en az bir gün gecikmesine sebep olmaktadır. Kargo ve posta da rekabetin zamanında teslimle doğru orantılı olduğu düşünüldüğünde bir günün önemi ortaya çıkacaktır. Lüleburgaz, Çorlu, Babaeski ve Çerkezköy hattında yapılacak tanıtım ve pazarlama çerçevesinde kabul sayısı artırılacak posta ve kargoların bağlı oldukları illerden ayrı olarak doğrudan İstanbul a ulaştırılması, İstanbul dan da direkt bu hatta posta düzenlenmesi halinde hem gönderilerin geciktirilmeden alıcılarına ulaştırılması, hem de hizmet kalitesinin artmasına paralel olarak arttırılabileceği, bu kapsamda bu bölgeye bütün Trakya yı kapsayacak bir posta/kargo alıp-verme biriminin yapılmasının değerlendirilmesinde fayda görülmektedir. 47

63 Yapılacak pazarlama çalışmaları ile kargo için büyük potansiyel vaat eden İstanbul a yakınlığı yanında Trakya nın en büyük sanayi bölgesi olan Lüleburgaz, Çorlu, Babaeski ve Çerkezköy hattında bir posta/kargo alıp-verme biriminin kurulmasının değerlendirilmesi önerilir. 1-POSTA a) Dağıtım Trafiği: PTT nin ayırıp sevk ettiği ve dağıttığı ürünlerin fiziksel özellikleri, posta varış süresine yönelik hedefi ve düzenleme şekli aşağıdaki çizelgede gösterilmiştir. 48

64 GÖNDERİ TÜRÜ 2010 Yılı Toplam 2011 Yılı Sonu 2011 Yılı Yurtiçi Yurtdışı Toplam 1- Mektup postası gönderileri ( ) Kayıtsız ve Kayıtlı Mektuplar ( ) Posta Kartları ( ) Tebrik Kartları ( ) Basılmış Kağıtlar Gazeteler Küçük Paketler ( ) Ücretsiz Posta Gönderileri Körlere Özgü Yazılar (6.503) Tebliğ Kağıtları ( ) Değer Konulmuş Mektuplar Telgraf ( ) Normal ( ) Acele (83.998) 3- Telepost (94.301) Genel Toplam ( ) Fark 49

65 Her ülkede postaların kalite standartları G+5 (G= Gönderinin kabul tarihi, 5= kabulden teslime kadar geçen işgünü sayısı) formülüne göre belirlenmektedir. Yıllar itibariyle kabul edilen posta gönderileri aşağıdaki çizelgede gösterilmiştir. 50

66 Hizmet Çeşitleri Özellikler Postaların varış süresi ile düzenleme şekli En küçük En büyük İlk ağırlık En çok Gönderilerin varış süresi (Gün) Postanın boyut ağırlık (mm) boyut (cm) kademesi (kg) Yurtiçi düzenleme gram İller İlçelerin farklı illerin şekli bağlı (yurtiçiarası illerine bağlı ilçelerine Yurtdışı) Mektup postası gönderileri 1-Mektuplar 140x90 60xEn.+K= G+1,G+2,G+3 G+1,G+2 G+1,G+2,G+3,G+4 Torba 2-Posta kartları 140x90 14,8X10, G+1,G+2,G+3 G+1,G+2 G+1,G+2,G+3,G+4 Torba 3-Küçük paketler 140x90 60xEn.+K= G+1,G+2,G+3 G+1,G+2 G+1,G+2,G+3,G+4 Torba 4-Körlere özgü yazılar 140x90 60xEn.+K=90 7 G+1,G+2,G+3 G+1,G+2 G+1,G+2,G+3,G+4 Torba 5-Basılmış kâğıtlar 20 3 G+1,G+2,G+3 G+1,G+2 G+1,G+2,G+3,G+4 Torba Tam ücrete tabi basılmış kâğıtlar 140x90 60xEn.+K=90 20 G+1,G+2,G+3 G+1,G+2 G+1,G+2,G+3,G+4 Torba Tebrikler 140x90 60xEn.+K=90 20gr G+1,G+2,G+3 G+1,G+2 G+1,G+2,G+3,G+4 Torba Adressiz basılmış kâğıtlar 140x90 21X29,7 50gr G+1,G+2,G+3 G+1,G+2 G+1,G+2,G+3,G+4 Torba İndirilmiş Ücrete Tabi Basılmış Kâğ G+1,G+2,G+3 G+1,G+2 G+1,G+2,G+3,G+4 Torba 6-Tebliğ evrakları 20 2 G+1,G+2,G+3 G+1,G+2 G+1,G+2,G+3,G+4 Torba (Tüm Posta Gönderilerini kapsar) Not:G gönderinin kabul tarihi anlamındadır. 51

67 Kabul edilen posta rakamlarını incelediğimizde, mektup postasında yıllar itibariyle düşüşlerin devam ettiği ve 2011 yılında da bir önceki yıla göre %2 oranında 23 milyon adet düşüş meydana geldiği görülmüştür. En büyük artış ise ücretsiz posta gönderilerinden meydana gelmiştir. 5,3 milyon adetlik artış, PTTKart ve ekstrelerinin dağıtımından kaynaklanmıştır. Her ne kadar teknolojinin gelişmesine bağlı olarak mektup kullanımı azalsa da teknolojiye bağlı olarak daha farklı mektup postaları ortaya çıkmaya başlamıştır. Nitekim PTT nin dağıttığı mektup postasında azalma olmakla birlikte, banka ekstreleri vb. gibi ürünlerle azalma daha az seviyededir. Pazardaki kargo ve kurye şirketlerinin yasal olmadığı halde tekel kapsamındaki ürünleri dağıttığı düşünüldüğünde aslında mektup postasının o kadar çok azalmadığı görülmektedir. Yasa dışı olarak (Yargıtay ın 1997/2001 Esas ve 1997/5618 sayılı Kararına göre kredi kartları, hesap ekstreleri de tekel kapsamında değerlendirilmiştir.) özel kargo ve kurye firmalarının dağıttığı gönderileri tekrar alabilmenin yolu hizmetlerin daha kaliteli olmasına ve özellikle gönderinin zamanında ve güvenli olarak yerine ulaştırılmasına bağlıdır. Kuruluş bu tür standartları sağladığında gönderiler tekrar PTT tarafından dağıtılacağı aşikârdır. Nitekim son yıllarda gönderisini usulsüz olarak özel kargo ve kurye şirketlerine veren firmaların, PTT nin hizmet kalitesindeki artışa bağlı olarak gönderlerini tekrar PTT ye yönlendirdiği de görülmeye başlanmıştır. Tekel kapsamındaki gönderileri yetkileri olmaksızın taşıyıp dağıtan özel kargo ve kurye şirketlerine karşı yasal yollara başvurulmasının yanı sıra, daha etkin önlem olarak verilen hizmetin kalitesinin arttırılmasına yönelik çalışmaların sürdürülmesi önerilir. Yapılan incelemelerde, PTT nin uzun vadeli projeksiyonları içeren ve hizmet üretim kapasitelerini ve pazar paylarını ortaya koyan projelerine ve ekonomik analizlerine rastlanılmamıştır. Son yıllarda bu konudaki çalışmalar hızlandığı görülmüştür. Bu bağlamda; Kuruluşun gelecekle ilgili ekonomik projeksiyonlar yapabilmesi ve işletme performanslarını belirleyebilmesi ve yeni devreye alınacak pazar kapasite analizlerinde kullanılabilmesi için kabul ve dağıtılan gönderi adedine ilişkin istatistiklerin; bilimsel, açıklanabilir ve ölçülebilir istatistik tekniklerine dayandırılmasına işaret olunur. b) Cihetler (Dağıtım): T.C. Posta İşletmesi Genel Müdürlüğünce cihetleri belirlemek için yapılan parselasyon çalışmaları 5 yılda bir yenilenmekteyse de sistem genellikle eski yıllara dayanmaktadır. 52

68 Ancak büyük şehirlerde nüfusun hızla artması ve yerleşim birimlerinin oluşması parselasyon çalışmalarının yenilenmesini ve cihet çalışmalarında daha ciddi araştırmaları gerekli kılmaktadır. Posta gönderilerinin kabul, ayırım-sevk ve dağıtım-teslim aşamalarındaki tüm işlemleri kapsayan (APS, Taahhütlü Mektup Postası Gönderileri, Koli, Adli Tebligat, Vergi Tebligatı, Telgraf, Telepost) kayıtlı maddeler otomasyonunun gerçekleştirilememesi, büyük şehirlerdeki PİD ve dağıtım merkezlerinde ayırım, kayıt ve dağıtım hizmetlerinde çalıştırılan personel eksikliğinin giderilememesi sonucu, kurye ve dağıtım şirketleri etkinliklerini işlem hacmi yoğun olan büyük şehirlerde artırmış, Ülke genelinde yaygınlaşamasa ve etkinlik sağlayamasalar bile posta gönderilerine ait pazar paylarını büyük şehirlerde hizmet vererek önemli oranda yükseltmişlerdir. c) Birleşik posta (Hybridmail): Birleşik posta (Hybridmail) genel anlamda postaya verilecek uygun nitelikleri taşıyan toplu gönderilerin elektronik ortamda müşteriden alınıp uygun bir bilgisayar uygulama programı vasıtasıyla veri işlemesi yapıldıktan sonra, güvenli ve hızlı bir şekilde varış yerine en yakın baskı merkezlerine yine elektronik ortamda iletilip basılıp zarflanarak posta gönderisi haline dönüştürüldükten sonra, alıcısına en hızlı şekilde ulaştırılmasını sağlayacak projeye Hybridmail-Birleşik Posta adı verilmektedir. Posta hizmet sürecinde; kabul, giden ayrımı, sevk, gelen ayrımı, dağıtım ve teslim süreçlerine alternatif getireceği düşünülen sistem; İşin belirli PTT merkezlerinde ve belirli zaman dilimlerinde yığılması ve personel eksikliklerinden kaynaklanan sıkıntıların giderilmesi, işin PTT iş yerlerine ve personele daha homojen dağılımının sağlaması, ayrım ve sevk süreçlerini rahatlatıcı, dağıtım ve teslim sürelerini kısaltan ve posta için özel denilebilecek toplu gönderi veren müşterileri memnun edici, işlem hacmini ve gelirleri artırırken maliyeti düşürücü çözümler sunması amacıyla PTT yönetimi tarafından birleşik posta hizmeti verilmesi kararlaştırılmıştır. Sistem Ankara, İstanbul, İzmir, Mersin ve Erzurum da kurulmuş ve 2010 Ocak ayı itibariyle faaliyete geçmiştir.cihazlar günlük 8 saat çalışma ile yıllık adet baskı, katlama ve zarflama yapabilecek kapasiteye sahiptir. Türk Telekom ve TTNET dışında başta Kamu Bankaları olmak üzere diğer büyük müşterilerle yine Türk Telekom bünyesinde olan diğer grup şirketleriyle irtibata geçilerek birleşik posta (Hybridmail) projesi detaylı bir şekilde izah edilerek yeni müşterilerin kazandırılması için çaba sarf edilmelidir. 53

69 Birleşik posta (Hybridmail) ile ilgili olarak; PTT müşterisi olan başta kamu kurumları olmak üzere diğer şirket, kurum ve kuruluşlarla irtibata geçilerek birleşik posta projesinin ayrıntılı bir şekilde izah edilmek suretiyle yeni müşterilerin kazandırılması çalışmalarının sürdürülmesi önerilir. Birleşik posta kapsamında kurumsal olarak Türk Telekom, TTNET, Denizbank, Gelir İdaresi Başkanlığı, SGK, Anadolu ve Afyon Kocatepe Üniversiteleri, İş Bankası ve birkaç küçük gerçek ve tüzel kişi ile anlaşma yapılmıştır yılı sonunda 157 milyon adet baskı ve zarflama yapılmış ve karşılığında 9 milyon Avro kar elde edildiği görülmüştür. d) Kayıtlı Elektronik Posta ve E-Tebligat projeleri: Elektronik ortamda üretilen bilgi ve belgelerin gönderen ve gönderilen arasında hukuki açıdan geçerli olacak şekilde paylaşılmasını sağlayacak olan Kayıtlı Elektronik Posta projesi ile PTT nin Kayıtlı Elektronik Posta hizmeti sağlayıcısı olarak elektronik postanın hukuki geçerliliğini sağlayacak tek yetkili merci olması amaçlanmaktadır. İlgili proje kapsamında PTT tarafından E-Tebligat, E-Fatura ve direkt hizmetleri de verilecektir tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe giren 6099 sayılı Tebligat Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasın Dair Kanun un 1 inci maddesine göre tebligatların PTT veya memur eliyle yapılacağı belirtilmiş, geçici 1 inci maddede de gerekli teknik altyapının PTT tarafından en geç bir yıl içerisinde faaliyete geçirilmesi gerektiği hüküm altına alınmıştır. Denetim tarihi (Ağustos/2012) itibariyle PTT nin ilgili kurum ve kuruluşlarla yönetmelik çalışmalarını yürüttükleri görülmüştür. Sermaye şirketlerine en geç tarihine kadar bu sisteme dahil olma zorunluluğu getirilmiş olup sermaye şirketleri dışındaki gerçek ve tüzel kişiler bu sisteme istekleri dahilinde kaydedileceklerdir. PTT nin bu hizmetlerinden yaralanmak isteyen gerçek ve tüzel kişiler PTT işyerlerine başvurup abonelik sözleşmesi yapmak suretiyle yararlanacaklardır. Kayıtlı Elektronik Posta ve E-Tebligat sistemlerinin kurulması, yazılım ve donanımını sağlamak üzere tarihinde PTT, Türksat A.Ş. ile Kayıtlı Elektronik Posta Sistemi kurulumu ve İşletimi sözleşmesi imzalanmış, donanımların kurulumu Aralık 2009 da tamamlanmış, yazılımların test çalışmaları da tarihinde tamamlanmış olup, Türksat tarafından sözleşmede yer alan eğitimler verilmiş, lisansların teslimi ve test raporlarının verilmesini müteakip muayene ve kesin kabul işlemlerinin yapıldığı görülmüştür. 54

70 e) Posta İşleme ve Dağıtım Merkezleri Posta işletmeciliğinde gönderilerin toplanma, nakil, transfer, ayırım ve dağıtım merkezleri Posta İşleme ve Dağıtım Merkezleridir (PİD). Posta İşleme ve Dağıtım Merkezlerinde genelde gönderiler, merkeze gelen ve merkezden gidenleri kapsamak üzere gelen-giden bölümlerinde işleme tabi tutulmaktadır. PTT 20 adet Posta İşleme ve Dağıtım Merkezine sahip olup bunun 3 ü İstanbul un Anadolu Yakası, Avrupa Yakası ve Uluslararası PİM e aittir. Diğer PİM ler ise; Adana, Afyonkarahisar, Ankara, Antalya, Bursa, Diyarbakır, Erzurum, Eskişehir, Gaziantep, İzmir, Kayseri, Konya, Mersin, Samsun, Sivas, Trabzon ve Van PİD lerdir. PTT; Posta işleme ve dağıtım fonksiyonlarının hizmetin gereği olarak ayrıştırılması, ünitelerin işlem hacimleri de dikkate alınarak söz konusu birimlerin daha fonksiyonel bir yapıya kavuşturulması, posta ve kargo hizmetlerinin de hızlı ve güvenli bir şekilde yürütülmesi amacıyla, Ankara, İzmir, İstanbul Avrupa ve Anadolu Yakasındaki Posta İşleme ve Dağıtım Merkezleri müstakil ünite şeklinde yapılandırılmışır. Birinci grupta yer alan Ankara, İzmir, İstanbul Avrupa Yakası ve İstanbul Anadolu yakası Posta işleme ve dağıtım müdürlükleri, buralarda bulunan dağıtım ve işleme birimlerinde çok sayıda personelin bir arada ve bir müdürlük çatısı altında hizmet sunmaya çalışması nedeniyle posta işleme, dağıtım ve teslim hizmetlerinde yönetim ve koordinasyonun sağlanması, dağıtım hizmetlerinin denetim ve takibinin etkin bir şekilde yerine getirilmesi amacıyla Posta İşleme ve Dağıtım Başmüdürlüğü şeklinde yapılandırılması kararlaştırılmıştır. Kuruluşun 2011 yıl sonu itibariyle, dağıtım hizmetleri için gerekli olan başdağıtıcı/dağıtıcı sayısı , görev yapan sayısı olup baş dağıtıcı/dağıtıcı açığına karşılık, Teşkilat tarafından dağıtıcı açığının kapatılması için tekel dışı ayrım dağıtım yüklenici personeli çalıştırılmıştır. PTT nin rakipleri karşısında daha kaliteli hizmet sunması ve buna bağlı olarak da gönderilerin zamanında yerine ulaşması için; emeklilik, ayrılma vb sebeplerle meydana gelen dağıtıcı eksiğinin giderilmesi yönünde ilgili merciler nezdinde yapılan girişimlerin sürdürülmesi önerilir. 55

71 Bazı dağıtım bölgelerinde dağıtım işlerinde önceliğin kargo gönderilerine verilmesi nitelikli ve niteliksiz postaların dağıtımında aksamalara sebep olduğu, kayıtlı, kayıtsız, kurye, KKTS, telgraf vb. ayrı ayrı dağıtımlarla bir kapıya bazen çok sayıda dağıtıcının farklı tanımlı gönderilerin teslimi için çalıştıkları görülmüştür. Özellikle kargoda taşınan ürünler konusunda seçici davranılmalıdır. Zira müşterilerin posta ve kargo olarak vermeyi düşünmeyeceği bir çok gönderinin kabul edildiği görülmüştür. Öyle ki birçok nakliyat ambarı veya kargo şirketi dahi bu tür gönderileri PTT ye taşıttırdıkları yerinde yapılan incelemelerde görülmüştür. Dağıtım hizmetleri ile ilgili olarak; -Dağıtım bölge ve cihetlerine ilişkin bilgilerin sürekli olarak güncellenmesine devam edilmesi, -Hizmetlerde sadeleştirme ile bir adrese en az sayıda dağıtıcı ile tüm hizmetlerin ulaştırılabileceği şekilde dağıtım hizmetlerinin gözden geçirilmesi, önerilir. 2- PTTBANK PTT nin havale, posta çeki hizmetleri ile PTT işyerlerinde yapılan tahsilât ve ödeme v.b. işlemlerini yapan birimleri Yönetim Kurulu nun tarih ve 223 sayılı kararı gereğince hizmetleri yürütmek ve kontrol etmek amacıyla PTTBank İşlem Müdürlüğü adı altında müstakil ünite müdürlüğü kurulmuş bilahare Kuruluş tarafından Parasal Posta İşletme Dairesi Başkanlığı nın yeniden yapılandırılmasında PTT Bank İşlem Müdürlüğü tarafından sürdürülen yurt içi ve yurt dışı havale/çek hizmetlerinin mevzuatının hazırlanması, PTT Bank İşlem Müdürlüğü ile Müdürlükte yapılan işlemlerin koordinasyonu ve organizasyonunun Parasal Posta İşletme Dairesi Başkanlığı tarafından yapıldığından PTT Bank İşlem Müdürlüğü nün lağvedilerek hizmetlerin Parasal Posta İşletme Dairesi Başkanlığı bünyesinde verilmeye devam edilmesi kararlaştırılmış, Şubat/2010 tarihinde de PTT Bank İşlem Müdürlüğü lağvedilerek bu birimin hizmetleri Parasal Posta İşletme Dairesi Başkanlığı bünyesinde verilmeye başlanmıştır. Bu ünite tarihinde Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu nun tarih ve 1262 sayılı kararı uyarınca fiilen çalışmaya başlamış, tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan 5917 sayılı Kanun ile 5584 sayılı Posta Kanunu na, PTT İdaresi; denetlemeye ilişkin hükümleri saklı 56

72 kalmak kaydıyla, 19/10/2005 tarihli ve 5411 sayılı Bankacılık Kanununa tabi olmaksızın, anılan Kanun kapsamında belirtilen faaliyet konuları ile ilgili olarak bankalarla yapacağı sözleşmeler doğrultusunda bankalara destek hizmeti verebilir. maddesi eklenmiştir. PTT nin Kanunun verdiği yetkiye dayanarak yaptığı bankacılık hizmetleri aşağıda sayılmıştır. Buna göre PTT; Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı (SGK) ile yapılan anlaşma kapsamında, Kurumdan gelir/aylık alan hak sahiplerinin (SSK, Bağ-Kur, Emekli Sandığı, 2022 sayılı Kanuna göre bağlanan maaş/aylıklar, geçici iş göremezlik ödeneği, yol gideri, gündelik ödemeler ve şahıs ödemeleri ) ödeme işlemlerini, Ayrıca bu protokol kapsamında SGK dan gelir/aylık alan hak sahiplerinin talep etmesi halinde ödemeleri konutlarında ödenebilmesi, Teşkilat kendisinden emekli maaşı alan SGK emeklileri ile 2022 sayılı Kanuna göre aylık alanlara Pttkart tahsis edilerek, hak sahiplerinin maaş/aylıklarını bu kartlar vasıtasıyla, Pttmatik cihazlarından veya diğer bankaların yurtiçi ve yurtdışı ATM lerinden ödenebilmesi ve alışverişlerinde kullanabilmeleri, PTT ile Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Genel Müdürlüğü ve T.C. Ziraat Bankası A.Ş arasında imzalanan protokole göre PTT işyerlerinden hak sahiplerine Şartlı Nakit Transferi Ödemeleri yapılması işlemleri, İş-Kur Genel Müdürlüğü ile imzalanan protokol çerçevesinde İşsizlik Sigortası, İş Kaybı Tazminatı, Ücret Garanti Fonu Ödemesi ve Kısa Çalışma Ödemelerinin PTT işyerlerinden yapılması, ayrıca Ülke çapında birçok Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfına ait ödemelerin yapılması, Türkiye Elektrik Dağıtım Anonim Şirketi (TEDAŞ) ve birçok elektrik dağıtım şirketi ile imzalanan protokoller kapsamında Kayseri il merkezi ile İstanbul Anadolu Yakası hariç tüm illerin elektrik tahsilâtları, Bankalarla başlanmış olan işbirliği kapsamında; Garanti Bankası, Türkiye Finans Katılım Bankası, Finansbank, Citibank, Bank Asya, Kuveyt Türk Bank, Denizbank, Yapı Kredi Bankası, Vakıflar Bankası, Akbank, İşbankası, Şekerbank, HSBC, Bank Pozitif, Tekstilbank, Anadolubank, Halkbankası, AktifBank, INGBank, 57

73 Societe Generale Bank ve Eurobank Tekfen ile imzalanan protokoller uyarınca kredi kartı tahsilâtı, bireysel kredi tahsilâtı, nakit yatırma ve bireysel kredi ödeme işlemleri, Aktifbank ve ING BANK ile imzalanan protokol kapsamında nakit yatırma, nakit çekme, referanslı ödeme, Ucuz Para Transferi (UPT), PTT personeline ve maaşını PTT den alan emeklilere kredi verilmesi ile PTT personeline ürün kampanyalı kredi verilmesi işlemleri yapılması, PTT işyerlerinden yabancı para cinsinden para transferi (YP UPT) işlemleri, Birçok özel hayat emeklilik ve sigorta şirketi ile imzalanan protokoller uyarınca hayat emeklilik ve sigorta şirketleri müşterilerinin prim tahsilâtları, Türk Telekom, Vodafone, Avea ve Turkcell in işyerlerinden telefon fatura tahsilâtı işlemleri, Türksat, TTNet A.Ş, Millennicom Telekom, Borusan Telekom, Superonline- Tellcom, Koç.net in fatura tahsilâtı işlemleri, Belediyelerin su faturası tahsilât işlemleri, Başkentgaz Doğalgaz Dağıtım A.Ş. ile Ankara ili mücavir alan sınırları içerisinde yer alan doğalgaz abonelerinin fatura tahsilatları ve doğalgaz satışı yapılması işlemleri ile birçok doğalgaz dağıtım şirketinin PTT işyerlerinden doğalgaz fatura tahsilatlarının yapılması, Gelir İdaresi Başkanlığı, Emniyet Genel Müdürlüğü ve Karayolları Genel Müdürlüğü arasında imzalanan protokol uyarınca trafik para cezaları ile karayollarından kaçak geçiş yapanlardan geçiş ücreti ve idari para cezalarının tebligatı ve tahsilatı işlemleri, Milli Piyango İdaresi piyango ve hemen kazan oyunlarına ait biletlerin perakende satışı ve bayilere toptan satışı, PTT ile Denizbank arasında imzalanan protokol kapsamında Kuruluş bünyesindeki posta çeki hesaplarını kullanan hesap sahiplerine Visa/MasterCard özellikli banka (debit) kartlarından verilmesi, bu kartların PTT işyerlerinde posta çeki hizmetine yönelik işlemlerde, alışverişlerde ve tüm ATM cihazlarında kullanılabilmesi, posta çeki hesap sahiplerine kredi kartı ve ön yüklemeli kartlar sunulması, 58

74 Posta çeki hesap sahiplerine Maestro logolu yurtiçi ve yurtdışı tüm ATM ler ile alışverişlerde Pos larda geçerli banka (debit) kartları verilmesi, PTT ile Denizbank A.Ş. arasında imzalanan Kredili Mevduat Hesabı (KMH) işbirliği protokolü kapsamında posta çeki hesap sahiplerine PTT Kredili Hesap bağlama işlemi, PTT den emekli maaşı alanlara maaşlarının Pttkart ile ödenmesi için kartları gönderilmiştir. Hak sahiplerinden kartları kullanmak isteyenler, maaşlarını PTT işyerlerinden, Pttmatik cihazlarından ve diğer banka ATM lerinden çekebilme, hesaplarına kredili hesap özelliği de kazandırılıp, kendilerine teslim edilen kartları ile yurtiçinde ve yurtdışında alışveriş yapabilmesi, Diğer banka kartları ile Pttmatik'lerden ve hem de Pttkartlar ile diğer banka ATM'lerinden işlem yapılabilmesi, PTT, Gürcistan, Fransa, Almanya, Mısır, Arnavutluk, Hırvatistan, Azerbaycan, Belçika, Birleşik Arap Emirlikleri, Macaristan, Bosna-Hersek, Bulgaristan, Polonya, Çek Cumhuriyeti, Fas, İran, İtalya, İsviçre, İspanya, Japonya, Katar, Kazakistan, Kırgızistan, K.K.T.C. Letonya, Yunanistan, Avusturya, Moldova, Pakistan, Portekiz, Romanya, Sırbistan, Slovakya, Sudan, Suriye, Tacikistan, Tayland, Brezilya, Ukrayna ve Malezya dan oluşan toplam41 ülke ile karşılıklı olarak yurtdışı havale kabul işlemleri, PTT, Yunanistan, Arnavutluk, Fransa, Gürcistan, İsviçre, İspanya, Almanya, Avusturya, Çek Cumhuriyeti, Portekiz, Romanya, İtalya, K.K.T.C., Macaristan, Mısır ve Moldova dan oluşan 16 ülke ile Uluslararası Ödeme Şartlı Gönderi Hizmetinin karşılıklı olarak yürütülmesi, PTT yurtdışı para transferi kapsamında Western Union şirketi ile bir anlaşma sağlamıştır. Western Union şu an için 200' den fazla ülkede 'e yakın acentesi ile tüm dünyada hızlı para transferi hizmetini sürdürmektedir. Western Union'ın sunduğu para transferi hizmeti dünyada herkesin kullanımı için uygun olup, hizmetten yararlanabilmek için herhangi bir Western Union acentesine başvurarak basit bir formu doldurmak yeterli olmaktadır. Paranın alıcısı herhangi bir Western Union acentesine uğrayarak gerekli bilgileri vermekte ve transfer edilen miktarı kendi para 59

75 biriminden, Avrupa Para Birimi (EURO) veya Amerikan Doları (USD) olarak da alabilmesi işlemlerini yapmaktadır. PTTBank ın yaptığı bazı hizmetler karşılığında 2011 yılında yaklaşık 371 milyon TL gelir elde ettiği komisyonların; 128 milyon TL si havale kabul gelirleri, 44 posta çek işlem gelirleri, 36 elektrik faturası tahsilat gelirleri, 33 Türk Telekom fatura tahsilat gelirleri, 37 resmi kuruluş tahsilat gelirleri, 31 banka finans kurumu gelirleri, 22 parasal posta ürün gelirleri, 13 GSM şirketleri gelirleri, 8 belediye işleri gelirleri, 7 diğer kuruluşlar tahsilat işlemleri gelirleri, 8 Western Union gelirleri, 5 döviz işlemleri gelirlerinden oluşmaktadır. PTT nin telefon kısmını da bünyesinde bulundurduğu dönemlerden kalma, işyerlerinde kontörlü telefon uygulaması bulunmaktadır. Kuruluşun kontör başına 10 Krş aldığı bu uygulama, Genel Müdürlüğün sayılı Tebliği ile sorun olan yerlerde kaldırılabileceği konusunda Başmüdürlüklere yetki verildiği görülmüştür. Bu uygulamaya bazı yerlerde son verilmekle birlikte hâlihazırda adet kontörlü gişe telefonun kullanıldığı tespit edilmiş olup 2012 Mart sonu itibari ile 242 bin TL gelir elde edilmiştir. GSM sektörünün gelişmediği dönemde hem gelir olarak hem de kamu faydası fonksiyonu olan bu uygulama artık hem işyerlerinde en az bir personelin bu işle ilgilenmesine sebep olması hem de bu telefonları kullanan müşterilerin konuşma tavırlarıyla işyeri düzenini bozduğu yerinde yapılan denetimlerde görülmüştür. 60

76 Sektörün gelişmesi; bu tür hizmetlerin artık Kuruluşa gelir getirmediği gibi en az bir personelinde bu işlere hasredilmesi işyeri verimliliğini ve karlılığını da etkilemektedir. Kârlılık ve verimlilik ilkesi doğrultusunda çalışan kuruluşun bu tür hizmetleri vermesinin faydasının kalmadığı düşünülmektedir. Bu bağlamda; GSM sektörünün geldiği nokta göz önüne alınarak PTT nin kârlılık ve verimliliğini etkileyen işyerlerindeki kontörlü telefon uygulamasına son verilmesi önerilir. a) Posta çekleri Yıllar itibariyle posta çeki işlemlerinde de ciddi artışlar olmaya başlamıştır yılında 1,4 milyon olan posta çeki hesap sayısı, 2010 yılında 1,5 milyona, 2011 yılı sonu itibarı ile de 1,6 milyon adede ulaştığı görülmüştür. Verilen hizmet çeşitliliği arttıkça açılacak hesap sayısı da artacaktır. Yıllar itibariyle posta çeki işlem sayısını gösterir liste aşağıdadır. İşlem sayısı Son iki Son iki yıl farkı yıl farkı İşlem türü (adet) Adet % Yatırma Ödeme Aktarma Toplam İşlem adedi olarak da yıllar itibariyle yatırma ve ödeme işlem sayılarında artışlar meydana gelmiştir. Posta çeki işlemlerindeki artışlar, alınan komisyonun bankalara göre daha uygun olmasından kaynaklanmaktadır. Sonuç olarak 2011 yılında bir önceki yıla göre % 16 oranında işlem artışı meydana gelmiştir yılında parasal posta çek işlemlerinden 40 milyon TL komisyon geliri elde edilirken 2011 yılında %11 artışla komisyon geliri 44 milyon TL ye yükselmiştir. 61

77 b) Pttkart-Pttmatik Teşkilat Türkiye genelindeki Pttmatik ağının genişletilmesini teminen geçen yıl içerisinde müşterilerinin hizmetine sunulan yeni Pttmatik lerle birlikte cihazların sayısı 1000 i geçmiş olup işyerlerinde fiziksel kurulum ve devreye alınma çalışmalarına başlanmıştır. Teşkilat 2012 yılı sonu itibariyle Pttmatik sayısını lerin üzerine çıkarmayı planlamaktadır. Hâlihazırda başka banka ATM lerinin olmadığı 90 yerleşim yerinde Pttmatik hizmet sunulmaktadır. Söz konusu cihazlarda, gişelerde verilen birçok hizmetin verildiği görülmüştür. PTT yaklaşık 2 milyon posta çeki hesap sahibi müşterisine kredi kartı (visa/master) özelliği taşıyan banka (debit) kartlarını dağıtmaya başlamıştır. Bu kartlarla posta çeki işlemlerinin yanı sıra kredi kartı işlemleri ve ön ödemeli kart özelliği sunan özellikleri de yüklenmeye çalışıldığı görülmüştür. Denizbank A.Ş. ile yapılan Kredili Mevduat Hesabı anlaşması ile Eylül/2011 tarihi itibariyle posta çeki hesap sahiplerine PTT kredili hesap bağlama işlemlerine de başlanmıştır. Hâlihazır da Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığının da üzerinde çalıştığı aynı zamanda bazı yerel yönetimlerin uygulamaya geçtiği temel olarak; ihtiyaç sahibi vatandaşların gıda yardımlarını marketlerden manyetik kart aracılığı ile almalarını sağlayacak, ya da sadece kadın veya ihtiyaç sahiplerine verilecek kartlar ile yardım politikalarının düşünüldüğü görülmektedir. Bu kapsamda Ptt nin geniş işyeri ağı, sosyal güvenlik ve sosyal yardım ödemeleri konusundaki tecrübesi göz önüne alındığında Teşkilatın bu tür projeleri yürütebileceği görülmektedir. Bu durumda; Bazı yerel yönetimlerin uygulamaya geçtiği, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığının üzerinde çalıştığı temel olarak; verilecek bir kart ile ihtiyaç sahibi vatandaşların ihtiyaçlarının karşılanması düşünülen projenin, Ptt nin geniş işyeri ağı, sosyal güvenlik ve sosyal yardım ödemeleri konularındaki deneyimi göz önüne alınarak, projeye çözüm ortağı olmak üzere ilgili merciler nezdinde girişimlerde bulunulması önerilir. c) Ucuz Para Transferi (UPT) tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan 5917 sayılı Kanun ile 5584 sayılı Posta Kanunu na, PTT İdaresi; denetlemeye ilişkin hükümleri 62

78 saklı kalmak kaydıyla, 5411 sayılı Bankacılık Kanunu na tabi olmaksızın, anılan Kanun kapsamında belirtilen faaliyet konuları ile ilgili olarak bankalarla yapacağı sözleşmeler doğrultusunda bankalara destek hizmeti verebilir. maddesi eklenmiştir. Bu ek madde hükmü uyarınca PTT, Bankacılık Kanunu na tabi olmaksızın faaliyetlerini yürütmek ve geliştirmek hakkına sahip olmuştur. Kuruluş tarafından söz konusu Kanun maddesi uyarınca bankalarla yapılan işlemleri çeşitlendirmek amacıyla Ülke çapında faaliyet gösteren bankalara PTT tarafından verilmekte olan hizmetlere ek olarak, müşterilerine kullandırmakta olduğu kredi ödemesi işlemleri ile müşterilerin banka nezdindeki hesaplarından PTT aracılığıyla para çekme işlemleri gibi müşteri hesapları ile ilgili hizmetlerin yapılacak protokol çerçevesinde otomasyon ortamında PTT işyerlerinden yapılması için işbirliği teklif edilmiştir. PTT tarafından söz konusu Kanun maddesi uyarınca bankalarla yapılan işlemleri çeşitlendirmek amacıyla Ülke çapında faaliyet gösteren 23 bankaya işbirliği teklif edilmiş, 23 bankadan sadece bir banka (Aktifbank) olumlu cevap vermiş ve bu banka ile tarihinde protokol imzalanmış, mevcut teknik alt yapı ve işletmeye uygun yazılım geliştirilmiştir. UPT kapsamında, müşteriler Banka aracılığıyla bir başka bankadaki hesabına para göndermek isterse, PTT bu talimatı banka ile arasındaki online sistem bağlantısı üzerinden belli bir ücret karşılığında gerçekleştirebilecektir. Aktifbank ile yapılan sözleşme kapsamında 2010 ve 2011 yıllarında gerçekleştirilen UPT işlemleri ve elde edilen komisyon gelirleri aşağıdaki tabloda gösterilmiştir. İşlem Başlama (000) UPT Tarihi Adet Tutar Gelir Adet Tutar Gelir Aktifbank TL Aktifbank USD , Aktifbank Euro , Bu kapsamda 2011 yılında TL UPT işlemlerinde geçen seneye göre %92 oranında 141 bin adet artmış ve bunun karşılığında geçen senenin %633 fazlasıyla 3 milyon TL komisyon geliri elde edilmiştir. 63

79 d) PTT Kredi 5917 sayılı Kanunun PTT ile ilgili Bankacılık Kanununa tabi olmaksızın, Kanun kapsamında belirtilen faaliyet konuları ile ilgili olarak bankalarla yapacağı sözleşmeler doğrultusunda bankalara destek hizmeti verebilir. hükmü çerçevesinde Bankacılık Kanunu na tabi olmaksızın bankalara destek hizmeti sunma hakkına sahip olan Kuruluş, çeşitli bankaların farklı kredi ürünlerinin PTT işyerlerinde pazarlanmasına başlamıştır. İlk etapta PTT personeline ve PTT den maaş alan emeklilere, maaşlarının 5 katına kadar ve 36 aya kadar vade seçenekleri ile (krediye ait tüm riskler banka tarafından karşılanmak kaydıyla) PTT Merkez Müdürlüklerinden kredi kullandırılması imkanı getirilmiştir. Çeşitli bankaların farklı kredi ürünlerinin PTT aracılığı ile pazarlanması için görüşmeler yapılmakla birlikte denetim tarihi itibariyle yalnız iki banka ile (Aktifbank ve Citibank) anlaşma sağlandığı, bu bankalara ait kredi ürünlerinin pazarlandığı görülmüştür. Bu kapsamda ilk anlaşma Aktifbank A.Ş. ile Teşkilat arasında PTT personeli ile SGK dan emekli olup emekli maaşlarını PTT den alanlara kredi verilmesi konusunda tarihinde bir protokol imzalanmış ve tarihinden itibaren de kapsamdaki kişilere kredi verilmeye başlanmıştır. Bu iki banka ile anlaşma kapsamında 2011 yılı sonu itibariyle 775 milyon TL kredi verilmiş ve karşılığında 6 milyon TL komisyon geliri elde edilmiştir. Aktifbank ile yapılan sözleşme kapsamında 2010 ve 2011 yıllarında verilen krediler ve alınan komisyon gelirleri aşağıdaki tabloda gösterilmiştir. Kredi İşlem Başlama (000) Tarihi Adet Tutar Gelir Adet Tutar Gelir Aktifbank Cıtıbank e) Hızlı geçiş sistemi (HGS) 2010 yılı sonunda PTT ile Karayolları Genel Müdürlüğü arasında ücretli geçiş yapılan yollarda OGS ve KGS dışında daha ekonomik bir model olan Hızlı Geçiş Sistemi (HGS) protokol yapılmıştır. PTT HGS projesi için yaklaşık 22 milyon USD yatırım yapmayı planlamaktadır. Ayrıca bu hizmeti sunabilmek için mevcut merkez ve şubelerinin yanı sıra gişelere yeni işyerleri de açmayı planlamaktadır. 64

80 Öte yandan Özelleştirme İdaresi Başkanlığı (ÖİB) son teklif verme tarihi olan boğaz köprüleri ve otoyolların özelleştirilmesi amacıyla ihaleye çıkmıştır. ÖİB otoyol ve köprüleri İşletme Hakkının Devri yöntemiyle ihale edeceği de aynı ilanda deklare edilmiştir. Bu durum PTT nin yürüttüğü HGS yatırımının geleceği ile ilgili tereddüt oluşturduğundan, olası bir özelleştirme durumunda Kuruluş menfaatlerinin korunması açısından Karayolları Genel Müdürlüğü ve Özelleştirme İdaresi Başkanlığı nezdinde girişimlerde bulunulmasında fayda görülmektedir. Bu bağlamda; PTT nin mevcut anlaşmalar çerçevesinde boğaz köprüleri ve otoyollara Hızlı Geçiş Sistemi nin kurulması doğrultusunda yatırımlarının devam ettiği, Özelleştirme İdaresi Başkanlığı nın otoyol ve boğaz köprülerinin özelleştirilmesi amacıyla İşletme Hakkının Devri yöntemiyle ihaleye çıktığı, boğaz köprüleri otoyollarının özelleştirilmesi durumunda devir alan işletmecinin PTT ile çözüm ortağı olarak çalışmaması durumunda yapılan yatırımların Kuruluş zararına sebebiyet verebileceği göz önüne alınarak, gerekli tedbirlerin alınması konusunda ilgili merciler nezdinde girişimlerde bulunulması önerilir. PTT de üç temel iş kolu üzerinde çok çeşitli faaliyet konularıyla ilgilenilmektedir. Bir personel birden fazla iş yapmakta olup gerçek anlamda bir maliyet çıkarılamamaktadır. Bu durum illerin hangisinin gerçek anlamda kârda hangisinin zararda olduğunu görmeyi engellemektedir. Ancak bir gösterge olarak yapılan işlem hacmi/nüfus oranlarına bakmak daha gerçekçi bir performans ölçüsü olacağından söz konusu tabloya aşağıda yer verilmiştir. 65

81 Başmüdürlükler Nüfus 2010 Adet 2011 Adet 2010 Nüfusa Göre Adet 2011 Nüfusa Göre Adet Adet Değişim Yüzdesi (%) 1 ADANA ,30 3, ADIYAMAN ,82 2, AFYON ,57 4, AĞRI ,82 2, AMASYA ,61 4, ANKARA ,68 6, ANTALYA ,51 4, ARTVİN ,33 5,18 (3) 9 AYDIN ,62 3, BALIKESIR ,81 4, BİLECIK ,16 3, BİNGÖL ,15 2, BİTLIS ,41 3, BOLU ,02 4, BURDUR ,19 5, BURSA ,34 6, ÇANAKKALE ,30 4, ÇANKIRI ,01 5,86 (2) 19 ÇORUM ,29 2, DENIZLI ,64 5, DİYARBAKIR ,08 2, EDİRNE ,07 4, ELAZIG ,70 3, ERZİNCAN ,35 4, ERZURUM ,84 3, ESKİŞEHIR ,35 4, GAZİANTEP ,71 4, GİRESUN ,47 4, GÜMÜSHANE ,24 3,20 (1) 30 HAKKARI ,74 2, HATAY ,92 3, ISPARTA ,99 5, MERSIN ,21 4, İSTANBUL-AVR ,59 2, İZMİR ,06 4, KARS ,79 2, KASTAMONU ,93 5, KAYSERI ,26 2, KIRKLARELI ,21 4,

82 Başmüdürlükler Nüfus 2010 Adet 2011 Adet 2010 Nüfusa Göre Adet 2011 Nüfusa Göre Adet Adet Değişim Yüzdesi (%) 40 KIRŞEHIR ,19 3, KOCAELI ,62 5, KONYA ,88 4, KÜTAHYA ,28 3, MALATYA ,98 3, MANISA ,59 2, KAHRAMANMARAS ,87 2, MARDIN ,04 2, MUGLA ,78 4, MUS ,66 2, NEVSEHIR ,38 4, NİĞDE ,16 3, ORDU ,01 3, RİZE ,92 4, ADAPAZARI ,29 3, SAMSUN ,52 4, SİİRT ,03 2, SİNOP ,45 4,37 (2) 58 SİVAS ,76 4, TEKIRDAG ,31 3, TOKAT ,93 3, TRABZON ,05 4, TUNCELI ,03 5, ŞANLIURFA ,31 1, USAK ,01 3, VAN ,07 2, YOZGAT ,41 2, ZONGULDAK ,35 4, AKSARAY ,43 2, BAYBURT ,17 4, KARAMAN ,00 2,97 (1) 71 KIRIKKALE ,91 3,58 (8) 72 BATMAN ,72 2, ŞIRNAK ,61 2, BARTIN ,35 4,32 (1) 75 ARDAHAN ,14 4, IĞDIR ,14 2, YALOVA ,56 4, KARABüK ,56 5,25 (6) 79 KİLİS ,19 3, OSMANIYE ,96 3, DÜZCE ,00 3, İSTANBUL-AND ,51 2,

83 Yukarıdaki tablonun incelenmesinden de anlaşılacağı üzere illerdeki ekonomik aktiviteler ve banka şubesi sayıları kişi başı işlem adedinde önemli bir etken olduğunu göstermektedir. Tüm bunların yanında yıllar itibariyle başmüdürlüklerin işlem hacimlerindeki artışta bir diğer etken de Genel Müdürlüğün başmüdürlerin katılımıyla düzenli olarak yaptığı performans değerlendirme toplantılarının katkısı olduğu düşünülmektedir. Bu tür toplantılara devam edilmesinde fayda görülmektedir. 3- LOJİSTİK Posta tekeli dışında kalan kargo hizmetinin piyasa koşullarında verilebilmesi amacıyla, PTT Genel Müdürlüğü tarihinden itibaren PTT Kargo ismi altında kargo hizmeti vermeye başlamıştır tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan 2009/15536 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile de Kargo ve Lojistik Daire Başkanı kadrosu ihdas edilmiş ve tarihinde de faaliyetlerine başlamıştır. Başkanlık, kargo, acele posta, kapıdan kapıya teslim gönderileri ile protokole dayalı gönderilerin kabul, ayırım, sevk, taşıma, dağıtım ve tesliminden sorumludur. Kuruluş tarihinde yürürlüğe soktuğu PTT Kargo ve Kurye Gönderileri Yönetmeliği Kargo, APS ve KKTS gönderileri olarak adlandırılan posta gönderilerinde yeni düzenlemeye gidilmiştir. Bu düzenlemeye göre; Kurye; ağırlık olarak en fazla 2 kg, hacimsel olarak 2 desiye kadar olan ve en seri yoldan alıcılara ulaştırılacak evrak, doküman ve eşya bulunan gönderiler, Nitelikli kurye; pasaport, kimlik kartı, banka kartı gibi özellikli maddeleri ihtiva eden gönderiler, Şehir içi ekspres kurye; il ve ilçe merkezlerinde kabulünün yapıldığı gün alıcılarına ulaştırılacak 30 kg a kadar olan gönderiler, Kargo; 2 kilo ve 2 desinin üzerinde ve kapsamında eşya bulunan gönderiler, VIP kargo; ağırlıklı olarak uçakla ve en seri yoldan alıcılarına ulaştırılması istenen ve kapsamında eşya bulunan 2 kg üzerindeki gönderiler olarak tanımlanmıştır. Aynı yönetmelik kapsamında APG ve KKTG hizmetlerine son verilip kargo/kurye hizmetine geçiş aşamasında kabul, sevk, dağıtım ve teslimlerinin takibinin yapıldığı KPAPG (Kayıtlı Posta Acele Posta Gönderisi) programına geçilmiştir. PTT kargo/kurye hizmetlerini; 14 Kargo İşleme Merkezi, 85 Kargo İşletme Şefliği, 27 Kargo Şube Şefliği ve 4 adet de Kargo Şubesi ve bu hizmetleri yürütmek için kargo firma elemanı, 424 motosikletli eleman, 301 kurye elemanı ile

84 idare malı araç ve 424 ü şoförlü i filo olmak üzere toplam araç ile hizmet yerine getirilmiştir yılında kabul edilen kargo ve lojistik gönderilerini gösterir tablo aşağıda gösterilmiştir. 1 (Bin adet) Gönderi türü 2010 yılı 2011 Yılı Yurtiçi Yurtdışı Genel toplam Fark Kargo/APG/KKTG/Kurye Yurtdışı koli Yurtdışı APG (2) Genel toplam yılsonu itibariyle 36 milyon adet yurtiçi kargo/apg/kktg/kurye, 232 bin adet kargo-yurtdışı koli hizmeti verildiği görülmüştür. Yapılan inceleme ve gözlemlerde kargo için istihdam edilen personelin sık sık işten ayrıldıkları, bazı personelin de gerekli temel eğitime sahip olmadıkları görülmüştür. İşten ayrılmalarda en temel sebeplerden birisi yüklenici kargo persolenin yaptıkları iş karşılığında aldıkları ücretin yetersiz olmasıdır. Yapılacak yeni kargo dağıtım ihalelerinde şartname ve sözleşmelere çalışacak personelin devamlılığını temin edecek ücret ve çalışma koşulları gibi teşvik edici unsurların eklenmesi ve işe başlama öncesinde temel bir eğitimin verilmesinin sağlanması önerilir Kuruluş, kargo ve kurye işinde henüz başa baş noktasını yakalayamamakla birlikte yıllar itibariyle bu hizmetlerinde kapasite kullanımını arttırmaya başlamıştır. İl müdürlükleri bazında kargo kurye gönderi hareketleri son iki yıl karşılaştırmalı olarak aşağıda gösterilmiştir tarihi itibariyle APS ve KKTS hizmeti kaldırılarak Kargo ve Kurye hizmeti başladığından gönderi adetleri toplu şekilde verilmiştir. 69

85 Kabul Edilen Kargo/Kurye Gönderileri (Bin Adet)* BAŞMÜDÜRLÜK Fiili Fiili Farkı (±) Değişim BAŞMÜDÜRLÜK Fiili Fiili Farkı (±) Değişim % % ADANA MALATYA ADIYAMAN MANİSA AFYON K.MARAŞ AĞRI MARDİN AMASYA MUĞLA ANKARA MUŞ ANTALYA NEVŞEHİR ARTVİN NİĞDE AYDIN ORDU BALIKESİR RİZE BİLECİK ADAPAZARI BİNGÖL SAMSUN BİTLİS SİİRT BOLU SİNOP BURDUR SİVAS BURSA TEKİRDAĞ ÇANAKKALE TOKAT ÇANKIRI TRABZON ÇORUM TUNCELİ DENİZLİ Ş.URFA DİYARBAKIR UŞAK EDİRNE VAN ELAZIĞ YOZGAT ERZİNCAN ZONGULDAK ERZURUM AKSARAY ESKİŞEHİR BAYBURT GAZİANTEP KARAMAN GİRESUN KIRIKKALE GÜMÜŞHANE BATMAN HAKKARİ ŞIRNAK HATAY BARTIN ISPARTA ARDAHAN MERSİN IGDIR İSTANBUL AV YALOVA İSTANBUL AN KARABÜK İZMİR KİLİS KARS OSMANİYE KASTAMONU DÜZCE KAYSERİ ANKARA PİD KIRKLARELİ İST.AVP.YAK PİD KIRŞEHİR İST.AND.YAK.PİD KOCAELİ İZMİR PİD KONYA T O P L A M KÜTAHYA (*) tarihi itibariyle APS ve KKTS hizmeti kaldırılarak Kargo ve Kurye hizmeti başladığından gönderi adetleri toplu şekilde verilmiştir. 70

86 Gerek ilgili başmüdürlükten kabul edilerek teslim edilmek üzere başka yerlere sevk edilen ve gerekse diğer başmüdürlüklerden kabul edilerek teslim edilmek üzere ilgili başmüdürlüğe sevk edilen kargo ve kurye gönderilerinin akıbeti, teslim, düşüm veya iade işlemleri yönünden düzenli olarak takip yapılmadığından binlerce kayıtlı gönderinin sistem üzerinde teslim edilmemiş (büyük kısmı teslim edildiği halde) gönderi olarak bekletildiği görülmüştür. Kuruluşun müşterileri tarafından da takip edilen web sitesindeki kargo-kurye teslim işlemlerinde, gönderildikten sonra üzerinden uzun süreler geçen bu gönderilerin hala teslim işlemlerinin yapılmamış olmasının her safhada Kuruluşun bilgi sistemi üzerinde yük oluşturması yanında Kuruluşun kalite anlayışına da zarar vermektedir. Ortaya çıkan bu olumsuz durumun ortadan kaldırılması açısından; Sistem üzerinden teslim süresi istenen Başmüdürlük Varışlı ve Başmüdürlük Çıkışlı butonlarından günlük olarak yapılacak takip ve kontrollerle, gerek ilgili başmüdürlüğe gelen ve gerekse ilgili başmüdürlükten çıkan kayıtlı gönderilerin takibinin yapılarak teslim edilip edilmediğinin teslim edilmemişse neden teslim edilmediğinin araştırması yapılarak sonucun karşı tarafa sorulması ve akabinde teslim veya teslim işlemlerinin yaptırılmasıyla mümkün olacaktır. Aynı zamanda bu sistem üzerinden görevli birimlerce belirtilen şekilde ve program dâhilinde yapılacak kontroller neticesinde takipsiz, teslim edilmeyen ya da teslim işlemi yapılmayan kargo-kurye gönderisi kalmayacağı düşünülmektedir. Başmüdürlüklerde posta işletme hizmetleri müdürlüğünce (küçük başmüdürlüklerde işletme ve teknik birimler müdürlüğünce) yürütülen kargo-kurye kabul, sevk ve teslim işlemlerinin sağlıklı yürütülebilmesi için; Sistem üzerinden teslim süresi istenen Başmüdürlük Varışlı ve Başmüdürlük Çıkışlı butonlarından günlük olarak yapılacak takip ve kontrollerle, gerek ilgili başmüdürlüğe gelen ve gerekse başmüdürlükten çıkan kayıtlı gönderilerin takibinin yapılması teslim edilip edilmediğinin teslim edilmemişse neden teslim edilmediğinin sorgulanması, sonucunun karşı tarafa sorulması ve akabinde teslim veya teslim işlemlerinin yaptırılması önerilir. II- Hizmet Maliyetleri: PTT de, üretilen hizmetlerinin maliyetini oluşturan maliyet türlerinin, oluş yerleri ve ilgili oldukları hizmet türleri bakımından belirlenmesi ve izlenmesine olanak sağlayan bir hesap ve kayıt sistemi olan muhasebe içi maliyet muhasebesi çıkarılamamaktadır. 71

87 Hizmet maliyetleri, kuruluşun Finansman Programından alınmış olup, kuruluşun hizmet türü bazında ortalama geliri ile ortalama maliyetlerinin mukayesesini sağlamak amacına yönelik olarak düzenlenmiştir. Ancak Teşkilatın kârlı ve verimli çalışıp çalışmadığının anlaşılması gerçek anlamda fiyatlama yapılmasına bağlıdır. Doğru anlamda fiyatlama da maliyetlerin bilinmesine bağlıdır. Kuruluşa nitelikli elemanlar alınmaya başlanması, yönetim alanındaki değişim ve teknolojinin gereği gibi kullanılmaya başlanmasıyla birlikte birçok işlemin daha hızlı, kaliteli ve ekonomik yapılmasına başlanmıştır. Bu durum rakip firmaları da etkilemiş ve sektörde rekabet hızla artmaya başlamıştır. Birçok rakip firma bir tek işkolu ile ilgilenmekte ve odaklanmakta ve fiyatlamayı da yapması kolay olmaktadır. Oysa PTT aynı anda posta, lojistik ve banka temelli üç büyük işkolu ile ilgilenmekte ve işlemlerin birçoğu birbirleri ile irtibatlı olmakta ve masraflar birbirlerinden ayrılamamaktadır. Bu itibarla PTT nin üç ana faaliyet konusunu oluşturan posta, lojistik ve bankacılık işlemlerinin maliyetlerinin ayrıştırılarak gerçekçi şekilde tespit edilmesi önem arz etmektedir. PTT ce posta, banka, kargo işlerinin hesaplarının birbirinden ayrılması ve maliyetlerinin ayrı ayrı hesaplanarak gerçek maliyetlere dayalı hizmet fiyatlarının belirlenmesi için gerekli çalışmaların yapılması önerilir. F-Pazarlama: Piyasa rekabeti koşulları altında faaliyet gösteren PTT nin ana faaliyet konusu olarak hizmet verdiği alanlarda özel sektörün hızla çoğaldığı ve pazar paylarının genişlediği, buna karşılık Kuruluşun hizmet alanlarının genişletilmesi ve hizmet alanlarında çeşitlemeye gidilmesi çalışmalarının müşterilerine duyurulması ve etkili tanıtım ve pazarlama stratejilerinin profesyonelce yapılması amacıyla Tanıtım ve Pazarlama Dairesi Başkanlığı kurulmuştur Bankacılık ve lojistik piyasaları rekabetin en zorlu olduğu piyasalardır. Posta sektöründe pazarlar, haberleşme, reklam, taşıma, banka işlemleri şeklinde haberleşmeden reklamcılığa, tahsilat ve havaleden döviz işlemlerine, taşımada koliden e-lojistiğe, direkt satıştan e-ticarete kadar rekabet altında gelişme göstermiştir/göstermektedir. Kamu posta işletmecileri de gittikçe rekabetçi olan bu pazarlarda giderek liberalleşme ve sosyal fayda kriterlerini terk edip ticari işletme kriterlerine yönelmişlerdir. Posta sektörünün gelişimi ve bağlantıları şematik olarak gösterilirse; 72

88 Reklam Finans Piyasası Kredi, Uluslar arası para transferi, Çek, Havale, Tahsilât, Emekli ödemeleri, Döviz işlemleri Taşıma pazarı lojistik pazarı Sosyal Medya Basılı Kağıt Posta piyasası E-Lojistik Radyo E-ticaret İnteraktif TV Internet TV Haberleşme pazarı Mektup Telefon Internet GSM Fax Kayıtlı elektronik posta PTT nin de dört grup için pazarlama stratejilerini ve politikalarını tayin edecek bir konumda olduğu görülmektedir. Ayrıca, bireysel müşteriler yerine artık giderek ağırlığı toplu gönderiler, firma tahsilatları, kargo lojistik gönderileri ile işletmelerin alması da diğer bir gelişmedir. Birçok kriteri göz önüne aldığımızda, posta hizmet birim maliyetinin Türkiye de daha yüksek olduğu anlaşılmaktadır. Bu bağlamda, birim maliyetlerin yüksekliği, işgücü verimliliğinin yükseltilmesini zorunlu kılmaktadır. Verimlilik artışının yanı sıra, satılan hizmet çeşitliliğini artırmak, örneğin geleneksel posta hizmetlerinin yanı sıra diğer katma değerli hizmetleri de sunmak gerekmektedir. 73

89 Aşağıdaki tabloda, katma değerli hizmetlere ilişkin bilgiler yer almıştır. Hizmet Ürünler Rakipler Posta Mektup, taahhütlü gönderi Elektronik posta ( ) Yurtiçi dağıtım telefon, kağıt faturasız dönem Acele Koli,küçük paket Kargo Şirketleri Finansal Tasarruf,ödeme,kredi, Havale Banka ve finans kuruluşları Kamu Vergilendirme, sosyal ödemeler Taşra erişimi Lojistik İnsanlara Erişim Depolama, paketleme, Toplama, Dağıtım Vergi daireleri, Banka ve finans kuruluşları Okullar,topluluk merkezleri, Dini merkezler Kargo ve Lojistik Şirketleri Katma değerli hizmetleri sunarken bir posta idaresi doğrudan bankalar, kargo şirketleri, büfeler, telefon kuruluşları v.b. büyük kitlelere ulaştığının farkında olarak posta işyerleri aracılığıyla bankacılık ve havale hizmetleri sunmak üzere birçok anlaşmalar yapılmaktadır. Bu da bankaların kendi alt yapılarını oluşturmak için harcama yapmaksızın çok daha fazla insana ulaşmasını sağlamaktadır. Gelişen Pazar stratejileri bir çok posta idaresinde tek tek postanelerin, bireysel müşteri bazında sürdürdüğü hizmetlerini arttırarak daha karlı olmaları gerektiğini kabul etmiş bulunmaktadır. Ayrıca birim maliyetleri düşürmek için personelden daha fazla yararlanılması bu çeşitlendirmeyi gerekli kılmaktadır. Bu yaklaşıma bir alternatif de rakiplere kendi bireysel müşteri hizmeti sunan işyerlerinde posta acentelerine işletme şansını vermesidir. Türkiye posta pazarında da; telefon, GSM ve Internet hizmetlerindeki gelişim özellikle mektup postası gönderilerinin giderek gerilemesine yol açmıştır. Son yıllarda AB müktesebatına uygun hale getirilmesi düşünülen gramaj ve ücretlendirme kriterleri tekel alanını kısıtlamıştır. E-ticaret ve lojistikte kargo şirketleri pazarın büyük bölümünü paylaşmıştır. Ancak bankacılık alanında Kuruluşun yaygın işyeri ağının katkısı ile PTTBank bir ivme kazanmış bulunmaktadır. Önünde finansal gönderiler ve tahsilatta hala büyük bir potansiyel bulunan PTT nin bu potansiyeli yakalayabilmesi ve geliştirebilmesi için Müşteri Odaklı bir pazarlama anlayışıyla yeniden yapılanması, müşteri grupları seçiminde kârlılığa göre bir kategoriye yönelmesi, her hizmete yönelme yerine firma bazında ayırımı esas 74

90 alması, her kategorideki müşteri tercihlerini, müşteri önceliklerini ve profillerini saptayan, müşteri odaklı pazarlama, müşteri ilişkileri bilinçli yönetimini sağlayan sistem Müşteri İlişkileri Yönetimi, Costumer relationships management (CRM) sistemini oluşturması, rakiplerin iş sistemlerini etüt edip, rekabeti sağlayıcı strateji ve politikaları belirlemesi gerekmektedir. Bu durum PTT de CRM e bağlı bir piyasa istihbarat mekanizmasının kurulmasını gerekli kılmaktadır. Bu mekanizman temel özellikleri; -Müşteri gruplarından bir sistem içinde stratejik olarak yararlanmayı sağlayacak bilişim kanalı kurmak, -Müşteri gruplarının hizmet tercihleri ve özellikleri hakkında bir bilgi arşivi oluşturmak, -Pazar payı büyük müşterilere yeterli düzeyde kaliteli hizmet sunmak, müşteri memnuniyetini ölçmek, -Müşterilerin kuruluşa kendi tercih ettiği kanallardan ulaşmasını sağlamak, -Kuruluş bazında müşteri odaklı anlayışı hakim kılmak ve bu amaçla sorunların standartlarını oluşturmak gerekmektedir. Netice itibariyle, Kuruluş gelirlerini artırabilmesi için; -Piyasaya katma değerli hizmetlerin sunulması, -Yeni pazarların bulunması, -Hizmet kalitesinin arttırılması, - Müşteri memnuniyet ve güveninin artırılması gerekmektedir. 1) POSTA Kabul edilen posta gönderileri yıllar itibariyle sürekli düşmekte olup 2011 yılında önceki döneme göre 21 milyon adet azalarak milyon adet olmuştur sayılı Posta Kanununa göre mektup postasında PTT tekel durumunda olmasına rağmen, bu durum sık sık özel kargo firmaları tarafından ihlal edilmektedir. Yapılan ihlallere verilen cezaların caydırıcı olmaktan uzak olması sebebiyle tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 4854 sayılı Kanunla 5584 sayılı Posta Kanununun 59 uncu maddesi gereğince belirlenen ceza 2012 yılı başı itibariyle TL ye çıkarılmıştır. Bu rakam her yıl yıllık enflasyon oranında artırılmaktadır. Diğer taraftan tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 4925 sayılı Karayolu Taşıma Kanunu nun 3 üncü maddesinde kargo tanımı yapılmış 75

91 ve özel işletmecilerin 5584 sayılı Posta Kanunu ile Kuruluşun tekeli altındaki açık ve kapalı mektuplar ile üzerinde haberleşme niteliği olan kartların kabul, taşıma ve dağıtımını yapmaları engellenmiştir. Söz konusu Kanun çerçevesinde çıkarılan, tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Karayolu Taşıma Yönetmeliğinin 13 üncü maddesinde 5584 sayılı Posta Kanunu ile tanımlanan ve Posta Telgraf Teşkilatı (PTT) İşletmesi Genel Müdürlüğünün tekelinde bulunan gönderilerin taşınması ve dağıtımı, bu yönetmelik kapsamındaki yetki belgeleriyle yapılamaz. hükmüne yer verilmiştir. PTT Dünya Posta Birliği (UPU) Kongresi nde alınan kararlara paralel olarak Mektup Postası Gönderileri Yönetmeliğinin uluslar arası cevap kuponları ve tazminat sürelerine ilişkin maddeleri değiştirilmiştir. Buna göre cevap kuponlarının yalnızca posta pulu ile değiştirilmesi uygulaması yerine diğer değerli kağıtlar, damgalar veya posta ücret alma makine ve damgalarıyla da ücretlendirilebilmesi sağlanmıştır. Ayrıca cevap kuponlarının geçerliliği zamanla sınırlanmış ve kontrol damgasıyla damgalanmış olmaları zorunluluğu kaldırılmıştır. Değiştirilen diğer bir madde ile yurt dışı gönderilerinde hak sahibinin tazminatı alma süresi iki yıldan bir yıla indirilmiştir. Toplu Posta Gönderileri Ücret İndirimi Yönergesinin 6 ncı maddesinin (d) bendi yürürlükten kaldırılmış ve adressiz dağıtılacak basılmış kağıtların, toplu posta gönderileri ücret indiriminden yararlandırılması sağlanmıştır. PTT pazarında; klişe, kalıp veya negatif kullanılarak baskı bir makine, bilgisayar veya fotoğraf usulü ile kâğıt, karton veya basımda kullanılan diğer bir madde üzerine basılmak, çekilmek veya kopyalanmak suretiyle birbirinin aynı olarak çok sayıda elde edilen gönderilere basılmış kâğıt denilmekte olup, hazırlanan ve Meclis e sevk edilen yeni Posta Kanununda 200 grama kadar basılmış kağıtların tekel kapsamına alınması planlanmıştır. Ancak Avrupa Birliği Ülkelerinde 50 grama kadar basılmış kâğıtlar tekel kapsamında değerlendirilmektedir. Her ne kadar mektup anlayışı teknolojinin ilerlemesiyle paralel olarak eski ekonomik değerini kaybediyor görünse bile teknolojinin gelişmesi aynı zamanda PTT ye mektup anlamında kredi kartı ekstreleri, GSM faturaları gibi yeni iş kaynakları olarak geri dönmektedir. PTT yeni iş alanlarına girip yeni kazançlar elde etmesine rağmen klasik mektup hala en büyük gelir kaynağı olup Teşkilatın 2011 yılında elde ettiği gelirlerin %69 u mektup postası gelirlerinden oluşmaktadır. Bu durum hem gönderilerin zamanında yerine ulaşması hem de PTT nin yeni gelişen kalite imajıyla zamanlamanın önemini ortaya koymaktadır. 76

92 PTT nin temel gelir kaynağı olan klasik posta hizmetlerinin müşteri memnuniyeti ve hizmet kalitesinin artırılması için gerekli önlemlerin alınması önerilir. Posta kartı üzerlerinde tebrik, teşekkür, taziye, iltifat, temenni, selam ve sevgi anlamı içeren yazı bulunan resimli kartlar, kartvizitler, basılmış tebrik ve kutlama kartları ile bayram ve yılbaşları için basılmış kartlardır. Posta kartı ve posta pulu satışlarının artırılması açısından özellikle turistik bölgelerde il valilikleri, belediyeler ve kültür il müdürlükleri ile iletişime geçilerek o yörenin özelliklerini de simgeleyen pul ve kartların basılması suretiyle işlem hacminin artırılması gereğine işaret olunur. Birleşik posta (Hybridmail) Birleşik posta (Hybridmail), genel anlamda postaya verilecek uygun nitelikleri taşıyan toplu gönderilerin elektronik ortamda müşteriden alınıp bilgisayar uygulama programı vasıtasıyla veri işlemesi yapıldıktan sonra, güvenli ve hızlı bir şekilde varış yerine en yakın baskı merkezlerine yine elektronik ortamda iletilerek basılıp zarflanarak posta gönderisi haline dönüştürüldükten sonra, alıcısına en hızlı şekilde ulaştırılmasını hedefleyen projedir. Posta hizmet sürecinde; kabul, giden ayrımı, sevk, gelen ayrımı, dağıtım ve teslim süreçlerine alternatif getireceği düşünülen sistem; İşin belirli PTT merkezlerinde ve belirli zaman dilimlerinde yığılması ve personel eksikliklerinden kaynaklanan sıkıntıların giderilmesi, işin PTT iş yerlerine ve personele daha homojen dağılımını sağlaması, ayrım ve sevk süreçlerini rahatlatıcı, dağıtım ve teslim sürelerini kısaltan ve posta için özel denilebilecek toplu gönderi veren müşterileri memnun edici, işlem hacmini ve gelirleri artırırken maliyeti düşürücü çözümler sunması amacıyla PTT yönetimi tarafından birleşik posta hizmeti verilmesi kararlaştırılmıştır tarihinde Türk Telekom A.Ş. ile imzalanan Hybridmail sistemi hizmetleri sözleşmesi ile sisteme ilişkin tarife ve tarife altı indirim uygulaması belirlenmiştir. Firma tarafından sözleşme gereğince baskı ve operasyon merkezleri için belirlenen yerlerde sistemler kurulmuş ve tarihi itibariyle de kabulü tamamlanmıştır. 2010/Ocak ayında faaliyete geçirilen baskı merkezlerinde, Şubat/2010 ayından itibaren baskı işlemlerine başlandığı görülmüştür. Birleşik posta işlerinin alınmasında ilk etapta kamu kuruluşlarının ya da içerisinde kamu sermayesi olan kurum kuruluş yada şirketlerin öncelikle işlerinin 77

93 alınması yapılan iş ve hizmetin tanıtılması ve ilk etapta kapasite kullanımının artırılması için gerekli görülmektedir. Hizmetin tanıtılması ve kapasitenin verimli kullanılması açısından öncelikle kamu kökenli müşterilerin işlerinin alınması konusunda gerekli titizliğin gösterilmesi önerilir. -Pul Kuruluşun Posta Pulu ihtiyacı yıllık emisyon programı gereğince tespit edilmektedir. Programda yer alacak konuların seçiminde Bakanlıklardan, Genel Kurmay Başkanlığından, Üniversitelerden, Vakıf ve Derneklerden, Kamu Kurum ve Kuruluşlarından öneriler alınmakta olup, PTT nin tespit ettiği önemli olayların yıl dönümleri ve çeşitli konular da değerlendirildikten sonra, Kuruluş tarafından oluşturulan bir komisyon tarafından yıllık emisyon programı belirlenmektedir. Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti adına bağlı Bakanlık onayından sonra kesin şeklini alan bu program yurt içi ve yurt dışındaki filatelistler ile posta işyerlerinde duyurulmaktadır yılında satılan filatelik malzemeler bir önceki yıla göre %14 oranında artarak bin TL tutarında gerçekleşmiştir. 2) PTTBANK Son yıllarda kapanan banka şube sayısının artması ile birlikte özellikle kırsal kesim ile doğuda yaşayan vatandaşlar temel bankacılık işlemlerini dahi gerçekleştirmekte zorlanmaktadırlar. Geniş örgütlenme ağına sahip PTT nin bazı bankacılık hizmetlerini yürütmesinin bu gibi sorunlara çözüm olabileceği düşünülmüştür. PTT 2003 yılında bankacılık faaliyetlerini yürütmek talebiyle BDDK ya başvuruda bulunulmuştur. Bu kapsamda Kuruluşun finansal hizmetlerinin PTTBank adı altında yürütülmeye devam edilmesine izin verilmesi talep edilmiştir. BDDK ise banka ibaresinin kullanılmasını uygun bulmamış; her ne suretle olursa olsun banka unvanının kullanılmaması, ilan, reklam ve kamu oyuna yapılan duyurularda bankacılık izlenimi yaratan açıklamalardan kaçınılması ve buna ilişkin levhaların kaldırılması gerektiği bildirilmiştir. Bilahare PTT, Bankalar Kanunu ndan kaynaklanan hiçbir hak talep etmediğini; halk tarafından daha kolay anlaşılmasını teminen zaten verilmekte olan parasal posta faaliyetlerinin, PTTBank adı altında sunulması talep edilmiştir. Buna karşılık BDDK ise halen yürütmekte olduğunuz faaliyetler dışında bankacılık işlemleri yapılmaması, mevduat toplanmaması, kredi kullandırılmaması, Elektronik Fon Transferi; Elektronik 78

94 Menkul Kıymet Transferi ve çek takas sisteminin kullanılmaması kaydıyla, hizmetlerinizin PTTBank tanıtıcı işareti altında sunulması uygun görülmüştür. denilerek banka ibaresinin kullanılmasına izin verilmiş ve PTTBank ın faaliyetlerinin sınırı belirlenmiştir. Bu kapsamda, PTT daha önce yürütmekte olduğu, yurt içi, yurt dışı havale, posta çeki, efektif döviz alımı, telefon, elektrik, su faturası tahsilatı, anlaşmalı olduğu kuruluşların kredi kartı ve diğer tahsilat hizmetlerini PTTBank tanıtıcı işareti altında sürdürmektedir tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan 5917 sayılı Kanun ile 5584 sayılı Posta Kanunu na, PTT İdaresi; denetlemeye ilişkin hükümleri saklı kalmak kaydıyla, 19/10/2005 tarihli ve 5411 sayılı Bankacılık Kanununa tabi olmaksızın, anılan Kanun kapsamında belirtilen faaliyet konuları ile ilgili olarak bankalarla yapacağı sözleşmeler doğrultusunda bankalara destek hizmeti verebilir. maddesi eklenmiştir. Bu ek madde hükmü uyarınca PTTBank Bankacılık Kanunu na tabi olmaksızın faaliyetlerini yürütmek ve geliştirmek hakkına sahip olmuştur. PTT nin 2011 parasal posta işlemleri karşılığında elde ettiği gelirleri gösterir tablo aşağıdadır. Bin TL Fark Fark Fark Parasal posta gelirleri 2010 % 2011 % Havale Gelirleri , , Çek İşlemleri Gelirleri , Western Union Gelirleri , Dövizli İşlemleri Geliri , ,3-562 Banka Ve Finans Kur. Tahsilât İşlem. Gelirleri , , Türk Telekom A.Ş Hizmet Gelirleri , , Gsm Tahsilât İşlemleri Gelirleri , , Ürün Satış Gelirleri , , Elektrik Faturaları Tahsilâtı Hizmet Gelirleri , ,8-208 Resmi Kuruluşlar Ödeme Hizmet Gelirleri , Belediye Tahsilât Gelirleri , , Diğer Hizmet Komisyon Gelirleri , , TOPLAM PTT 2011 yılında parasal posta gelirleri anlamında bir önceki döneme göre gelirlerini %4 oranında 13 milyon TL artırmıştır. Gelir kalemlerindeki en büyük artış 14 milyon TL ile ürün satış gelirlerinde gerçekleşmiştir. Ürün satış gelirleri; gsm kontör satışları, Türksat abonelikleri, e- 79

95 Devlet şifresi vb. İşlemlerinden oluşmaktadır. Ürün satışlarındaki artışın hemen hemen tamamı e-devlet şifresi satışlarından kaynaklanmıştır. Çek işlemlerinde de yıl içerisinde artışlar meydana gelmiştir. Son yıllardaki havale-çek kabulündeki artışta, ülkede yaşanan mali kriz, bankacılık sisteminin pahalı havale ücretleri ve PTT nin bölgelerde yaptığı tanıtım etkili olmuştur. Bilhassa Türk Bankacılık Sisteminin yeniden yapılanması gereği, şube bankacılığının terk edilmesi zorunluluğu PTT nin muhabir banka hüviyetinde tahsil, tediye işlemleri yapmasına imkan hazırlamıştır. PTT, kamu kurumları posta çeki hesabına ve hesap sahibinin kendi hesabına para yatırma işlemleri dışındaki diğer tüm posta çeki yatırma işlemlerinden ücret almamaktadır. Western Union Hızlı para transferi: Teşekkül, para transferi işlemlerini daha da hızlandırmak için ABD merkezli Western Union şirketi ile 2004 yılında anlaşma yaparak hızlı para transferi yapan sisteme dâhil olmuş ve 2005 yılından itibaren otomasyona açık tüm merkezlerden bu hizmet verilmeye başlanmıştır. Western Union anlaşması neticesinde, PTT; 200 den fazla ülkedeki civarındaki acentesi ile Türkiye'den yurtdışına, yurtdışından Türkiye'ye havale hizmeti sunma imkanına kavuşmuştur. Daha önceleri 5-15 gün süren PTT üzerinden para havale işlemleri bu sistem sayesinde en fazla 30 dakikada yapılmaya başlanılmıştır Western Union ile 2011 yılında 8 milyon TL komisyon geliri elde edilmiştir. 3) LOJİSTİK Posta tekeli dışında kalan kargo hizmetinin piyasa koşullarında verilebilmesi amacıyla, PTT tarihinden itibaren PTT Kargo ismi altında kargo hizmeti vermeye başlamıştır tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan 2009/15536 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile de Kargo ve Lojistik Daire Başkanlığı kadrosu ihdası sağlanmıştır ve PTT Yönetim Kurulu nun tarih ve 483 sayılı Kararı ile kurulmuş, tarihinde de faaliyetlerine başlamıştır. Mektup ve koli olarak kabul edilen her türlü gönderiler Ankara, İstanbul ve İzmir illeri sınırları içinde; şehir içinde en fazla 4 saat içerisinde (İstanbul Avrupa ve İstanbul Anadolu yakası arasında 6 saat içerisinde), hizmete açık iller arasında postaya verildiği günün ertesi günü, Alo-post servisi ile teslim edilmektedir. 80

96 PTT bütün hizmetlerini mevcut personel ve idari yapısıyla yerine getirmeye çalışmaktadır. Ancak mevcut personel ve idari yapılanmayla bu hizmetlerin tamamının yürütülemeyeceği mevcut pazar payının artırılamayacağı ve piyasadaki rakipleri ile rekabet edemeyeceği, bu durumun Kuruluş için sıkıntı ortaya çıkaracağı anlaşılmıştır. Ayrıca Dünyada bazı ülkelerin posta idarelerinin bünyesinde mektup postasının dışındaki işleri de yürütebilmek için ayrı bir yapılanma içerisinde lojistik şirketlerinin de varlığı bilinmektedir. Bu kapsamda teşkilatta, klasik posta hizmetlerindeki elektronik fatura dönemiyle birlikte meydana gelmesi beklenen azalma ve ayrıca bankacılık işlemlerinde de doyuma ulaşıldığı göz önüne alınarak; normal kargo ve vip kargo adı altında tüm işyerlerinde hizmete başlandığı görülmüştür. Adresinden gönderi kabulünün yapılabilmesi ve gelen gönderilerin de kısa sürede alıcılarına ulaştırılmasını teminen İnternet ve telefonla yapılacak müracaatlar karşılanarak gönderici adresinden PTT Kargo kabulü yapabilmek için telefonla yapılacak müracaatları karşılamak üzere tüm başmüdürlüklerde PTT Kargo 169 servis telefonu kurulmuş, teslim veya teslim edilememe bilgilerinin kısa mesaj (sms) veya e- posta yoluyla göndericilere ücretsiz iletimine başlanmış, ayrıca göndericinin talebi halinde sabit veya cep telefonuna da iletilmektedir Lojistik konusunda önemli olan kriterler; -Her sektör, müşteri için farklı hizmet sunabilme potansiyeli, -Özel çözümleri geliştirme ve satma imkanı, -İşlemlerin hızı, -Şebekeler arası uyuşmazlığın çözümü olarak sıralanabilir. Bu bakımdan pazarlama açısından; -Talep planlaması, -Müşteri ilişkisi yönetimi, -Satış düzeni yönetimi, -Satış sonrası destek dikkatli hazırlanması gerekli görülmektedir. - E-Telgraf hizmeti: Telgraf haberleşmesini de Internet üzerine taşıyarak telgraf hizmetini daha verimli ve hızlı olarak verilmesini teminen E-Telgraf Hizmeti adı altında hizmetin, ilk etapta Ankara ve İzmir Telgraf Müdürlükleri ile Bursa da pilot olarak uygulamaya 81

97 konduğu, 2008 yılı ortalarından itibaren tüm illerde hizmet verilmeye başlandığı görülmüş, 2010 yılı başından itibaren de tüm telgraflar telgraf otomasyon sisteminden iletilmeye başlanmıştır. Teknolojik gelişmelerden klasik anlamda nostaljik olarak sunulan telgraf hizmeti de payını almış olup, telgraf göndericilerinden internet ortamında kutlama ve tebrik mahiyetindeki telgraflarını bilgisayar ortamında kabul ve iletiminin yapılabilmesi amacıyla e-telgraf hizmeti verilmeye başlanmıştır. E-Telgraf hizmetlerini kapsayan Telgraf hizmetleri yönetmeliği tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir yılsonu itibariyle 6 milyon TL gelir elde edilmiştir. 1-Satışlar: a) Satış uygulaması: PTT nin 2011 yılı satışları, geçen yıl rakamlarıyla karşılaştırmalı olarak aşağıda ki tabloda gösterilmiştir. 82

98 A-POSTA GELİRLERİ Satışlar 2010 TL 2011 TL Fark % Posta Pulları Gelirleri Resmi Posta Pulları Gelirleri İşyerlerindeki Ücret Alma Makinaları Gelirleri Kurumlarca Kullanılan Ücret Ödeme Mak. Gelirleri (5) İndirimli Toplu Pp Damgalı Gönderi Gelirleri Ücreti Önceden Alınmış Pp Gönderi Gelirleri Diğer Yurtiçi Posta Gelirleri (97) Filatelik gelirleri Birleşik posta gelirleri Yurtdışı posta gelirleri Toplam Posta B-TELGRAF GELİRLERİ (1) C-LOJİSTİK GELİRLERİ Yurtiçi Ptt Kargo Ücret Gelirleri (Şehiriçi) Yurtiçi Ptt Kargo Ücret Gelirleri (Şehirlerarası) Yurtiçi İndirimli Kargo Ücreti Yurtiçi Kktg Ücret Gelirleri (Şehiriçi) (89) Yurtiçi Kktg Ücret Gelirleri (Şehirlerarası) (72) Diğer Kargo Gelirleri Toplam Kargo Yurtiçi Aps Gelirleri (37) Yurtdışı Aps Gelirleri İndirimli Toplu Apg (Aps) Gelirleri Diğer APS Gelirleri Toplam APS (28) D-PTTBANK GELİRLERİ Toplam Lojistik Parasal Posta Havale Gelirleri Parasal Posta Çek İşlemleri Gelirleri Parasal Posta Western Union Gelirleri Parasal Posta Dövizli İşlemleri Geliri (11) PTTBank Hizmet Komisyon Gelirleri Toplam Pttbank Satışlar Toplamı

99 PTT 2011 yılı brüt satış hâsılatı önceki yıla göre % 13 oranında 182 milyon TL artarak milyon TL olarak gerçekleşmiştir. Gelirlerdeki en büyük bölümü önceki yıla göre %14 oranında 134 milyon TL artarak milyon TL olarak gerçekleşen posta hizmeti gelirleridir. Tüm gelirlerin %68 i posta gelirlerinden oluşmaktadır. PTTBank çalışmalarında yakalanan başarı ile birlikte Teşkilata günlük para girişi her geçen gün artmaktadır. Tahsil edilen paralar en yakın Ziraat Bankasına yatırılmakta ve nemalandırılmaktadır. Ayrıca piyasada tahsilât ve ödeme işlemleri yapan banka ve finans kurumları bu paraları belli sürelerle uhdesinde tutarak değerlendirdiği ve böylece alması gereken komisyonu bu yolla temin ettiği, buna karşılık bu tür hizmetler için birçoğununda ayrıca ücret talep etmediği bilinmektedir. Tarifeler: Posta ve Telgraf Ücret Tarifeleri; personel maaşlarına yapılan artış, posta hizmetlerinin otomasyonu ve modernizasyonu ile ilgili yatırım maliyetleri ile personel ve işletme girdilerindeki artışlar nedeniyle gelirlerin giderlerin altında kaldığında artırılması yoluna gidilmektedir. Ayrıca, Yurtdışı Posta ve Telgraf Ücret Tarifelerinde yer alan yurtdışı hizmetlere ait ücretler DTS (Özel çekme hakları)/tl paritesindeki değişikliklerine paralel olarak Genel Müdürlükçe uygun görülen dönemlerde tespit edilmekte, bu tespit sırasında son tarife değişiklik tarihi ile yeni tarifenin uygulama tarihi arasında parite değişiklikleri tarifeye yansıtılmaktadır tarihinden geçerli (denetim tarihi itibariyle yapılan değişikliklerle birlikte) Posta ve telgraf ücret tarifesini gösterir tablo aşağıdadır. 84

100 85

101 2- Mamul, yarı mamul ve ticari mal stokları: Posta İşletmesi Genel Müdürlüğü nün, 2011 yılsonu itibariyle 3,3 milyon TL lik tele kart, smart kart, zarf, poşet, damga pulu, telefon yükleme kartı gibi ticari mallar stoku bulunmakta, yarı mamul stoku ise bulunmamaktadır. G-Sigorta işleri: Kuruluşun riske tabi kıymet ve işlemlerinin bir kısmı Dâhili Sigorta Fonu ile karşılanmakta, zorunlu trafik sigortaları ise sigorta şirketlerine yaptırılmaktadır. Dâhili sigorta fonunun takibi PTT Yönetim Kurulunun tarih ve 171 sayılı Kararı ile kabul edilen Dâhili Sigorta Yönergesi kapsamında Muhasebe ve Finansman Dairesince yürütülmektedir. Sigorta kapsamındaki varlıkların toplam sigorta kıymeti, ayrılan fon veya ödenen prim ile mahsup, ya da tahsil olunan hasar bedeli ve birikmiş iç sigorta fonu aşağıdaki çizelgede gösterilmiştir. Sigorta türü Ayrılan Mahsup fon veya veya tahsil Birikmiş Sigorta ödenen edilen hasar Fark iç sigorta kıymeti bin prim bin tutarı bin fonu bin TL TL TL bin TL TL A- Geçen yıldan devreden iç sigorta fonu B- Yıl içinde yaptırılan 1- İç sigorta Dış sigorta (İsviçre Sigorta ) Toplam (B) C- Gelecek yıla devreden iç sigorta fonu Geçen yıldan 2011 yılına 9 milyon TL lik iç sigorta fonu devretmiştir. Yıl içinde 1,7 milyon TL lik fon ayrılmasına karşın faaliyet döneminde 71 bin TL lik hasar bedeli tahakkuk ettirilmiş, ertesi döneme 10 milyon TL fon bakiyesi devretmiştir. Harici sigorta işlemleri olarak, kuruluş motorlu taşıtlarının zorunlu mali sorumluluk sigortalarının yapılması için 365 bin TL prim ödenmiştir yılında PTT Genel Müdürlüğünün araçlarının zorunlu mali sorumluluk sigortaları ise, İsviçre Sigorta A.Ş. nin acentesi durumundaki PTT ce, PTT Merkezi kanalıyla düzenlenmiştir. H-İşletme sonuçları: 1-Satışların kârlılığı: Kuruluşun 2011 yılı çalışma döneminde ulaştığı işletme faaliyetleri sonucunun oluşumunu incelemek amacıyla düzenlenen satış sonuçları çizelgesi, aşağıda gösterilmiştir 86

102 (Bin TL) Satış Satışların Satış sonuçları Brüt satışlar Satış Satıştan Net Satışların Faaliyet maliyetleri Faaliyet maliyetine göre iskontoları iadeler satışlar maliyeti giderleri toplamı kar/zarar kar/zarar % 1-Yurtiçi satışlar a) Posta (3,273) (0.3) b) Telgraf (3,589) (38.1) c) Lojistik (870) (0.6) d) PTT Bank (1,475) (0.4) Toplam (1) (9,207) (0.6) 2-Yurtdışına satışlar a) Posta b) Telgraf c) Lojistik d) PTT Bank 0 Toplam (2) Yurtiçi satışlar toplamı (9,207) (0.6) -Yurtdışı satışlar toplamı Genel toplam (1+2) ,2 -Satış programı ,4 -Programa göre fark (46,711) (49,007) (35,463) (10,192) (45,655) (3,352) 7,3 -Geçen dönem satış son ,8. 87

103 Kuruluş 2011 yılı işletme bütçesinde, yurtiçi ve yurtdışı satışlardan 1,6 milyar TL net satış hâsılatı sağlanacağı, buna karşılık satışların maliyetinin 1,3 milyar TL olarak tahakkuk edeceği, 362 milyon TL faaliyet gideri gerçekleşeceği ve faaliyet döneminin 6 milyon TL kârla kapanacağı öngörülmüştür yılı sonunda 1,6 milyar TL net satış hâsılatı elde edilmiş, buna karşılık satışların maliyetinin 1,2 milyar TL, faaliyet giderlerinin ise 352 milyon TL olarak gerçekleşmesi neticesinde, 2011 yılı işletme faaliyetleri 12 milyon TL kârla kapanmıştır. Faaliyet döneminde satışların maliyetine göre kârlılık oranı %0,2 seviyesinde gerçekleşmiştir. Satış sonuçlarına göre düzenlenen göstergelere aşağıdaki çizelgede yer verilmiştir yılı 2011 Yılı Göstergeler Gerçekleşen Program Gerçekleşen % % % 1- Maliyet giderleri göstergesi: Satışların maliyeti x 100 = Net satışlar 2- Faaliyet giderleri göstergesi: Faaliyet giderleri x 100 = Net satışlar 3- Satış göstergesi: Satış maliyetleri toplamı x 100 = 97 99,6 99,8 Net satışlar 4- Faaliyet sonucu göstergesi: Faaliyet kârı x 100 = 3 0,4 0,8 Net satışlar Kuruluş 2011 yılı bütçesinde; 100 TL lik net satış hâsılatı için 99,6 TL harcama yapılacağı ve sonuçta 0,4 TL kâr elde edileceği öngörülmüştür. Faaliyet döneminde ise; 100 TL lik net satış hâsılatı elde etmek için 99,8 TL harcama yapılmış ve sonuçta 0,2 TL kâr elde edilmiştir. Satışların karlılığını doğrudan veya dolaylı olarak etkileyen bünye içi ve bünye dışı faktörlere aşağıda kısaca yer verilmiştir. -İktisadilik: Net satışlar = Satışların maliyeti = 1,3 88

104 PTT 2011 yılında katlandığı her 1 TL lik maliyete karşılık 1,3 TL net hâsılat elde etmiştir. -Maliyetler: 2011 yılında satış maliyetleri tutarı, 1,1 milyar TL satışların maliyeti ve 276 milyon TL faaliyet gideri olmak üzere toplam 1,4 milyar TL olarak gerçekleşmiştir. Faaliyet çeşitliliği ve ortak giderlerin ayrıştırılmasındaki zorluklar nedeniyle, Kuruluşun hizmet türleri ve hizmet üniteleri itibariyle birim maliyetleri gerçekçi bir biçimde hesaplanamamaktadır. Bu nedenle hizmet çeşitleri bazında faaliyet sonuçları değerlendirilemediği gibi ağırlık verilecek hizmet türlerinin tespiti, personel politikası gibi geleceğe dönük öngörü ve planlamalar da sağlıklı verilere dayandırılamamaktadır. Bu itibarla faaliyet çeşidi ve yeri bazında birim maliyetlerin gerçekçi şekilde tespitini sağlayacak bir çalışma yapılması önem arz etmektedir. -Fiyatlar: PTT Genel Müdürlüğünün faaliyet alanına giren hizmetlerin fiyatları, ilgili birimlerin teklifi üzerine PTT Yönetim Kurulunca tespit edilmektedir. Kuruluş posta hizmetlerinde (5584 sayılı Kanun gereğince) tekel durumundadır. Bu nedenle fiyatların tespitinde sadece maliyetler ve işletme gereklilikleri düşünülmemekte, aynı zamanda hizmetin kamuyla ilgisi gibi hususlar da dikkate alınmaktadır. Kuruluşun 2011 yılında uyguladığı başlıca hizmet tarifelerine satışlar bölümünde yer verilmiştir. 2-Milli ekonomiye katkı: a)gayrisafi yurtiçi hâsılaya katkı: PTT 2011 yılında üretici fiyatlarıyla gayrisafi yurtiçi hâsılaya (GSYİH) katkısı 1,3 milyar TL, alıcı fiyatlarıyla gayrisafi yurtiçi hâsılaya katkısı 1 milyar TL ve alıcı fiyatlarıyla gayrisafi milli hâsılaya katkısı (GSMH) 1 milyar TL olmuştur. Kuruluşun gayrisafi milli hâsılaya katkı çizelgesi, rapor ekleri arasında (Ek:8) gösterilmiştir. b)kuruluşun ödemeler dengesine etkisi: PTT nin faaliyet döneminde 12 milyon TL karşılığı döviz tahsilâtı 15 milyon TL karşılığı döviz ödemesi gerçekleşmiştir. Kuruluşun dış ödemeler dengesine etki çizelgesi rapor ekleri arasında (Ek:9) gösterilmiştir. 89

105 c)hazine ile ilişkiler: 2011 yılında Kuruluş, yükümlü ve sorumlu sıfatıyla vergi, resim ve harçlar için toplam 444 milyon TL tahakkuk ettirmiştir. Teşkilatın vergiler çizelgesi rapor ekleri arasında (Ek:10) yer almıştır. I-Bağlı ortaklık ve iştirakler: Kuruluşun iştiraki bulunmamaktadır. J- Kalkınma Planı ve Yıllık Programlar: İletişim sektöründeki ortaya çıkan hızlı gelişmelerin posta hizmetlerine olan talebi olumsuz yönde etkilediği gözlenmektedir. Buna bağlı olarak Kuruluş, evrensel bir zorunluluk olan posta hizmetlerinin yanında, faaliyet yelpazesini genişletmek ve hizmet kalitesini artırmaya yönelik yeniden yapılanma sürecine girmiştir. Bu çerçevede, son dönemlerde başta otomasyon sisteminin yaygınlaştırılmasına yönelik yatırımlara ağırlık verilmiş, birçok merkez ve şube yeni hizmet anlayışına göre PTT Bank konseptine uygun olarak düzenlenmiştir. Kuruluş un geliştirmeye çalıştığı diğer bir hizmet ise kargo hizmetidir. Gerek dünyada gerekse Türkiye de artan koli trafiğinin sonucu genişleyen ve önem kazanan bu pazardan daha fazla pay alınmasını sağlamak üzere yeni bir düzenlemeye gidilmekte ve özel şirketlerle rekabet edebilecek bir hizmet sunulması için gerekli altyapının oluşturulmasına çalışılmaktadır. Öte yandan müşterilerin fatura, hesap özeti, broşür gibi toplu gönderilerinin, elektronik posta olarak alınması, PTT nin kendi makinelerinde basılıp zarflanarak adrese teslimini içeren hybrid mail projesini de devreye sokmuştur. Kuruluşun yeni bir hizmeti de hızlı geçiş sistemidir yılı sonunda Karayolları Genel Müdürlüğü ile arasında ücretli geçiş yapılan yollarda OGS ve KGS dışında daha ekonomik bir model olan Hızlı Geçiş Sistemi (HGS) anlaşması yapılmıştır. PTT HGS projesi için yaklaşık 22 milyon USD yatırım yapmayı planlamaktadır. Ayrıca bu hizmeti sunabilmek için mevcut merkez ve şubelerinin yanı sıra gişelere yeni işyerleri de açmayı planlamaktadır. 1-Yatırımlar: 2011 yılı Yatırım Programı, tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. PTT Genel Müdürlüğü nün 2011 yılı yatırımlarının, program ve gerçekleşme değerleri aşağıdaki çizelgede gösterilmiştir. 90

106 2011 YILI FİZİKİ HARCAMA TABLOSU PROJENİN Başlangıçtan 2011 Yılı Sonuna kadar 2011 Yılı Ödeneği 2011 Yılında Gerçekleşme %'si Numarası ADI Yıllar İtibariyle Süresi Son Tutar bin TL. Nakdi Ödeme bin TL Fiziki Yatırım bin TL İlk Tutar bin TL Son Tutar bin TL. Nakti Ödeme bin TL Fiziki Yatırım bin TL Nakdi Fiziki Tümünde 2011 Yılında Tümünde 2011 Yılında HABERLEŞME SEKTÖRÜ A- Devam Eden Projeler a) 2011'dan Sonraya Kalanlar 1996 E Posta Hizmet Binaları E İşyerlerinin PTT Bank Olarak Düzen E İstanbul Posta ve Kargo İşleme Merkezi E PTT Matik (Gişematik) Toplam A = a+b B- Yeni Projeler a) 2011'da Bitenler 2011 E Muhtelif İşler Toplam B= a YATIRIM TOPLAMI C=A+B D- Yatırım program. Yer Almayan Harca. a) Hazır Bina Tesis ve Arsalar Toplam D=a GENEL TOPLAM E=C+D

107 Tablodan da görüldüğü gibi Kuruluşun projeli yatırımları için 2011 yılı yatırım programında 140 milyon TL tutarında ödenek ayrılmıştır. Aynı yıl yatırım programında yer alan projelerin uygulanması sonucunda ayrılan ödeneğin %88 ine tekabül eden 124 milyon TL nakdi harcama gerçekleştirilmiştir. Yatırım programlarında yer almayan harcamalar için ayrılan ve hazır bina, tesis ve arsa alımları için kullanılan ödeneğin tutarı ise 90 milyon TL olarak görülmektedir. Kuruluş projesiz yatırım harcamaları konusunda 69 milyon TL harcama yaparak %76 oranında nakdi gerçekleşme elde etmiştir. A-Devam eden projeler: a) 2011 den sonraya kalanlar E nolu posta hizmet binaları projesi: Bu proje ile gittikçe artan hizmet talebine cevap verebilmek amacıyla, ihtiyaç duyulan hizmetin niteliğine uygun posta hizmet, Posta işleme ve PTT hizmet binalarının yapımı amaçlanmaktadır. Söz konusu proje, Türkiye genelinde, PTT Başmüdürlük, PTT Merkez Müdürlüğü, Posta İşleme Merkezi, Koli, Kargo ve Ambar Binalarının yapılmasını kapsamaktadır. Proje için 2011 yılı Yatırım Programında 21 milyon TL tutarında ödenek ayrıldığı görülmektedir. Daha sonra yıl içinde yapılan ödenek aktarmaları sebebiyle programda revize yapılmış olup, ödeneğin son tutarı 13 milyon TL olarak gerçekleşmiştir. Bu ödenekten halen yapımı devam eden ve bir kısmı tamamlanan binalar için toplam 13 milyon TL harcama yapılmıştır. Projenin 2011 yılı uygulamaları neticesinde % 87 oranında nakdi gerçekleşme sağlanmıştır E nolu işyerlerinin PTT Bank olarak düzenlenmesi projesi: Projeyle PTT tarafından yürütülen posta, lojistik ve muhabir bankacılık gibi hizmetlerin, modern merkezlerde verilerek hizmet çeşitliliğinin tanıtımına katkıda bulunulması, hizmetlerin hızlı, kaliteli ve kesintisiz sürdürülebilmesi için hizmet binalarının yenilenmesi ve işyerlerinin fiziki durumlarının bankacılık konseptine uygun olarak düzenlenmesi amaçlanmaktadır. Proje uzun süreli olup, kaynaklar ölçüsünde ve önceliklerine göre bütün PTT Merkez ve Şube işyerlerini kapsamaktadır. İşyerlerinin PTT Bank olarak düzenlenmesi projesi için 2011 yılı yatırım programında 14 milyon TL ödenek ayrılmıştır. Yıl içinde ödenek aktarılması suretiyle programda revize yapılmıştır. Buna göre; 2011 yılı ödeneğinin son durumu 24 milyon TL ye yükselmiştir. Bu ödeneğin 21 92

108 milyon TL si harcanmış olup, 2011 yılı sonu itibarıyla %85 oranında nakdi gerçekleşme elde edilmiştir. Kuruluşa çağdaş bir çehre kazandıran bu projenin finansman kaynakları ölçüsünde devamının sağlanması önemli görülmektedir E nolu İstanbul posta ve kargo işleme merkezi projesi: Posta ve kargo hizmetlerinde hız ve kalite artışını temin edecek şekilde posta işleme ve kargo işleme merkezlerini içeren bir lojistik üssü oluşturulması amacını taşıyan proje, PTT faaliyetlerinin en yoğun olduğu İstanbul İlinde gerçekleştirilmektedir. Yatırım programının ilk halinde ödeneği 41 milyon TL olan proje, revizyonlarla son ödeneği ise 19 milyon TL tutarında gerçekleşmiştir. Proje, 2985 sayılı Toplu Konut Kanunu nun Ek 1 inci Maddesinin (m) Bendi çerçevesinde alınan Başbakanlık Olur u uyarınca yapılan protokol çerçevesinde TOKİ tarafından yaptırılmaktadır. Bu kapsamda tarihli ihale çerçevesinde imzalanan 54,8 milyon TL bedelli sözleşme kapsamında Posta İşleme Merkezi inşasına başlanmış ve 2011 yılı içerisinde 19 milyon TL harcamada bulunulmuştur. Kargo İşleme Merkezi inşasının da bir an önce başlatılması, Kuruluş faaliyetlerinin en yoğun olduğu İstanbul daki posta ve kargo trafiğinin rahatlatılması ve hizmet kalitesinin artırılması açısından önem arz etmektedir E nolu PTTmatik (gişematik) projesi: PTT merkez ve şubelerinde sıra çağrı sistemleri ve 24 saat hizmet verecek olan PTTmatik cihazları için 2011 yılında 35 milyon TL ödenek ayrılmış bu rakam bilahare revize edilerek 30 milyon TL olmuş ve %100 oranında gerçekleşmiştir. B-Yeni projeler: a) 2011 de bitenler E nolu muhtelif işler projesi Proje kapsamında, işletme hizmetlerinin idamesi ve yenilenmesini teminen ihtiyaç duyulan makine ve teçhizatın alınması, binaların bakım ve onarımı amaçlanmaktadır. Söz konusu proje, Genel Müdürlük Daireleri, Başmüdürlükler ile Müstakil Ünitelerin muhtelif makine, malzeme ve teçhizatı, büro malzemesi, döşeme ve demirbaş, para sayma ve sahte para ayırt etme makinesi, para kasaları, güvenlik hizmetlerinde kullanılan el detektörleri, el telsizi, bekçi kontrol saatleri, kamera kayıt ve alarm 93

109 sistemleri, telefon santrallerinin yenilenmesi, elektronik sıra çağrı makinesi, çemberleme makinesi, ücret alma makinesi, elektronik terazi, otomatik damga makinesi, işyerlerinin yön levhaları, düz bankolar, mektup atma ve posta abone kutuları, müşteri oturma grupları, telefon kabinleri, klima cihazı, kesintisiz güç kaynağı, otomasyon bankoları gibi daha birçok alet ve ekipman alımlarını kapsamaktadır. Dönem içinde yıpranan, aşınan ve eskiyen binaların hizmet kapasitesi ve özellikleri değiştirilmeden depreme dayanıklı hale getirilmesi, binaların modernizasyonu da yine bu projenin kapsamına girmektedir yılı Yatırım Programında proje için 91 milyon TL ödenek ayrılmış olup, yıl içinde yapılan ödenek aktarması sebebiyle program revize edilmiş ve ödeneğin son tutarı 53 milyon TL olarak gerçekleşmiştir. D-Yatırım programında yer almayan harcamalar: Projesiz yatırımlar çerçevesinde, Kuruluşun ihtiyacı olan arsa ve hazır bina temini için 2011 yılı programında 90 milyon TL ödenek ayrılmış olup 68,7 milyon TL olarak gerçekleşmiştir. Bu rakamın; 68 milyon TL si Ankara da kargo işleme merkezi için Türksat A.Ş. den alınan araziyi, 700 bin TL si Erzincan-Üzümlü Merkez müdürlüğü, Sivas- İmranlı merkezi için arsa alımı ve hak ediş bedellerine aittir 2-Yıllık programlarda yer alan politika öncelikleri ve tedbirler: 2011 Yılı Programının Bilgi ve İletişim Teknolojilerinin Yaygınlaştırılması kısmında Politika Öncelikleri ve Tedbirler başlığı altında yer alan öncelikler çerçevesinde Posta sektörü kalite, güvenirlik ve erişilebilirlik esasları ve AB düzenlemeleri paralelinde rekabetçi bir anlayışla yeniden yapılandırılacak ve sektörde etkin düzenleme ve denetim sağlanacaktır. şeklinde programa yer verilmiştir. Bu öncelik çerçevesinde alınacak tedbirler şu şekilde belirlenmiştir. Anılan kanun tasarısının denetim tarihi itibariyle (Ağustos/2012); kanunlaşma sürecini tamamlamak üzere tarihi itibariyle Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı tarafından Bakanlar Kuruluna sunulmuştur. Posta hizmet sektörünü rekabetçi yapıda düzenleyecek ve Kuruluş tarafından sunulan hizmetlerin yeniden tanımlanmasını sağlayacak olan ve haksız rekabeti önlemesi beklenen yasal düzenlemelerin gerçekleştirilmesi hususunda yürütülen çalışmaların sonuçlandırılması büyük önem arz etmektedir Yılı Programının Bilgi ve İletişim Teknolojilerinin Yaygınlaştırılması kısmında Politika Öncelikleri ve Tedbirler başlığı altında yer alan 102. tedbirde de 94

110 PTT Genel Müdürlüğünün sektörde oluşacak rekabet ortamına hazır hale getirilmesi için gerekli yasal düzenleme yapılacaktır. Bu kapsamda PTT nin sektörün yeniden yapılandırılması çerçevesinde, oluşacak rekabet ortamına hazırlanması amacıyla organizasyon yapısının ve işleyişinin belirlenmesine yönelik kanun tasarısı TBMM ye sevk edilecektir. Tedbir 263 de kamu hizmetlerinin e-devlet Ana Kapısına entegrasyonu, vatandaş odaklılık ilkesinin gözetilerek, sunulan ortak hizmetlerin etkinliğini artıracak şekilde ve belirli bir plan çerçevesinde yürütülecektir. Bu çerçevede PTT Bünyesinde yürütülmekte olan Yurtiçi Kayıtlı Gönderi Sorgulaması ve PTT Şube Sorgulama işlemleri e-devlet Kapısından verilmeye başlanmıştır. Ayrıca Posta Çeki Hesap Bildirimi, İnteraktif Posta Çeki Hizmeti, Elektronik Telgraf Gönderisi, Kapıdan Kapıya Teslim Servisi, Posta Kodu Sorgulama e-kart, Belediye Çek Hesapları, Gönderi Ücret Hesaplama, Gönderi Süresini Öğrenin, Yurtdışı Kayıtlı Gönderi Takibi, E-filateli, İnteraktif Kargo İşlemleri e-devlet Kapısından sunulabilmektedir tarih sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Kamu Hizmetlerinin Sunumunda Uyulacak Usul ve Esaslara İlişkin Yönetmelik kapsamında Başbakanlık İdareyi Geliştirme Başkanlığı nın koordinatörlüğünde yürütülen Kamu Hizmet Envanterinin e-devlet kapısında yayınlanmasına yönelik çalışmalar devam etmektedir. Bu kapsamda PTT ye ait 185 adet hizmetin veri girişi yapılmıştır. 95

111 V- BİLANÇO PTT Genel Müdürlüğü nün 2011 yılı bilançosu ve gelir tablosu; Yönetim Kurulu nun tarih ve 81 sayılı kararı ile kabul edilmiştir. Teşebbüsün muhasebe işlemleri, Maliye Bakanlığı nca tarih ve mükerrer sayılı Resmi Gazete de yayımlanan I. sıra no lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği ve ekinde yer alan Tek Düzen Hesap Planı ile bu konuda çıkarılan diğer tebliğlerdeki düzenlemelere göre yürütülmektedir. Muhasebe işlemleri; merkez müdürlüklerinde veznedar, başmüdürlüklerde muhasebe üniteleri ve Genel Müdürlükte de Muhasebe ve Finansman Dairesi Başkanlığı tarafından yürütülmektedir. Muhasebe ve Finansman Dairesi Başkanlığı nın PTT Teftiş Kurulu nca periyodik teftişi, son olarak 2008 yılı sonuna kadar olan işlemleri kapsamak üzere 2009 yılında gerçekleştirilmiştir. Teftişin, birimlerin eksik ve aksayan yönlerini belirlemek, eksiklikleri gidermek ve dolayısıyla tüm birimlerin sağlıklı çalışmalarına katkıda bulunmak gibi fonksiyonel bir fayda sağladığı göz önüne alınarak, Muhasebe ve Finansman Dairesi Başkanlığı nın son üç dönem teftişinin yapılması ile yıllık faaliyetlerinin düzenli olarak teftişi önerilir. Aktif: PTT nin 2011 yılı bilânçosunun aktifini oluşturan hesaplar, bir önceki yıl değerleriyle birlikte karşılaştırmalı olarak aşağıdaki çizelgede gösterilmiştir. 96

112 I Aktif - Dönen varlıklar Önceki dönem Cari dönem Fark TL % TL % TL A -Hazır değerler B -Menkul kıymetler C -Ticari alacaklar (13,654,376 D -Diğer alacaklar (188,481) E -Stoklar (2,569,475) F -Yıllara yaygın inş. Ve onarım mal. G -Gel. Aylara ait gid. Ve gelir tah H -Diğer dönen varlıklar Toplam (I) II - Duran varlıklar A -Ticari alacaklar B -Diğer alacaklar C -Mali duran varlıklar D -Maddi duran varlıklar E -Maddi olmayan duran varlıklar (4,168,719) F -Özel tükenmeye tabi varlıklar G -Gel. yıllara ait gid. ve gelir tah. H -Diğer duran varlıklar Toplam (II) Genel toplam (I+II) Nazım hesaplar Önceki yıla göre %13,2 oranında artışla TL olarak gerçekleşen aktif değerlerin; %45 oranında TL sini dönen, %55 oranında TL sini de duran varlıklar oluşturmaktadır. Bilançonun aktif hesapları aşağıda sırasıyla incelemeye tabi tutulmuştur. I- Dönen varlıklar: Önceki döneme göre %14,2 oranında artarak TL olarak gerçekleşen dönen varlıklar aşağıda açıklanmıştır. A- Hazır değerler: Hazır değerler tutarı TL nin; TL si kasa hesabı, TL si bankalar hesabı, TL si de diğer hazır değerlerin bakiyelerini göstermektedir. Hazır değerler hesap grubunda yer alan hesaplar, aşağıda incelenmiştir. -Kasa: Kasa hesabı bakiyesi TL nin; TL si nakit kasası, TL si efektif döviz alım satımı, TL si de PTTmatik kasası bakiyelerine ilişkindir. 97

113 Hesabın dönem sonu bakiyesinin yüksek olması, yıl sonu itibariyle merkez ve şube ile hesap aldığı 914 acente olmak üzere toplam işyerindeki parasal işlemlerden kaynaklanan kasa bakiyelerinden oluşmaktadır. -Bankalar: Bakiye tutarı TL olan mevduat hesaplarının ayrıntısı, önceki yıl değerleri ile birlikte aşağıdaki çizelgede gösterilmiştir. Bankanın ünvanı Önceki dönem Cari dönem Fark TL TL TL 1-Yurt içi bankalar : a)kamu bankaları : -T.C Ziraat Bankası Halk Bankası Vakıflar Bankası Toplam (a) b)özel bankalar -T.İş Bankası Denizbank Toplam (b) Toplam (1) Avrasya Posta Birliği Genel Toplam Kamu bankaları dönem sonu bakiyesi TL nin: TL si repo ve vadeli mevduat ve döviz tevdiat hesaplarına, TL si vadesiz TL hesaplarına, TL si vadesiz döviz tevdiat hesaplarına, TL si bloke tutarlarına ilişkindir. Özel bankaların dönem sonu bakiyesini oluşturan TL, vadesiz TL hesaplarından oluşurken, TL si de Avrupa Posta Birliği mevduat bakiyesine aittir. -Diğer hazır değerler : Dönem sonu bakiyesi TL olarak gerçekleşen diğer hazır değerlerin; TL si pos cihaz tahsilatları ve TL si de Posta çeki mevduatı aktarma işlemlerine ilişkin bakiyelerden oluşmaktadır. B- Menkul kıymetler: Bu hesap grubu 2011 yılında işlem görmemiştir. 98

114 C-Ticari alacaklar: PTT nin 2011 yılı sonu itibariyle kısa vadeli ticari alacakları, geçen yıl değerleri ile birlikte aşağıdaki çizelgede gösterilmiştir. Ticari alacaklar Önceki dönem Cari dönem Fark TL TL TL Ca- Alıcılar (13,701,564) Cc- Verilen depozito ve teminatlar (100) Cd- Diğer ticari alacaklar Ce- Şüpheli ticari alacaklar Toplam (13, ) Cf- Alacak senetleri reeskontu (-) Ticari alacaklar net toplamı (13, ) Kuruluş un ticari alacaklarının cari dönem bakiyesi, önceki döneme göre % 27 oranında TL azalarak TL olarak gerçekleşmiştir. Ticari alacaklar aşağıda hesaplar itibariyle incelenmiştir. Ca) Alıcılar: Kuruluşun faaliyet konusunu oluşturan hizmet satışlarından kaynaklanan bedellerin yılsonu kalıntısını gösteren Alıcılar hesabının ayrıntısı, önceki dönem değerleri ile birlikte aşağıdaki çizelgede gösterilmiştir. Alıcılar Önceki dönem Cari dönem Fark TL TL TL -Merkezi yönetim kapsamındaki kamu idarelerinden Sosyal Güvenlik Kuruluşları Mahalli idarelerden (884,359) - Kamu iktisadi teşebbüslerinden (2,974,325) - Gerçek ve tüzel kişilerden (9,756,914) - Yurt dışından (113,129) Toplam ( ) -Merkezi yönetim kapsamındaki kamu idarelerinden alacaklar: Merkezi yönetim kapsamındaki kamu idarelerinden olan TL alacağın; TL si toplu gönderi sahibi idarelerden alacakları, TL si de merkezi yönetim kapsamındaki kurum ve kuruluşlardan diğer alacakları göstermektedir. 99

115 -Sosyal güvenlik kurumlarından alacaklar: Hesap bakiyesi TL emekli maaşı ödemeleri nedeniyle SGK dan alacakları ifade etmektedir. -Mahalli idarelerden alacaklar: Alacak tutarı TL nin TL si gönderi bedellerinden alacaklar, 48 TL si de diğer çeşitli alacaklardan oluşmaktadır. -Kamu iktisadi teşebbüslerinden alacaklar: Hesaptaki TL nin; TL si fatura tahsilatları nedeniyle TEDAŞ tan, TL si su tahsilatları nedeniyle belediye işletmelerinden, TL si bilet satışları nedeniyle Milli Piyango İdaresinden, TL si Türksat A.Ş.den, TL si de KİT lerden olan diğer muhtelif alacaklardan oluşmuştur. -Gerçek ve tüzel kişilerden alacaklar: Alıcılar hesabında kayıtlı TL nin %68,3 ünü oluşturan gerçek ve tüzel kişilerden alacaklar, bir önceki yıla göre TL azalarak TL olmuştur. Gerçek ve tüzel kişilerden olan alacakların TL si Türk Telekom dan muhtelif alacakları, TL si müşterek hizmetlerden doğan alacakları, TL si parasal posta ve finans hizmetlerinden dolayı bankalardan alacakları, TL si tahsilat işlemlerinden alacakları, TL si acentelerden alacakları, TL si kargo hizmetlerinden doğan alacakları, TL si ise diğer alacakları ifade etmektedir. Türk Telekom dan olan alacaklar tutarı TL nin; TL si posta ve birleşik posta bedellerinden alacakları, TL si sabit kıymet aktarımlarından alacakları, TL si ortak bakım onarım bedellerinden alacakları, TL si elektrik su ve yakıt ödemelerinden alacakları, TL si ise çeşitli iş ve işlemlerden oluşan diğer alacakları göstermektedir. -Yurtdışından alacaklar: TL tutarındaki yurtdışından alacaklar hesabının; TL si verilen hizmetler karşılığı Western Union dan, TL si otomasyonla gelen dış havalelerden, TL si yurt dışından diğer ticari alacaklara ilişkindir. Otomasyonla gelen dış havale bedelinden alacak tutarı olan TL, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti havale bedellerinden oluşmakta olup, ertesi gün mahsuplaşmak üzere oluşan günlük alacak bakiyesini göstermektedir. 100

116 Cd) Diğer ticari alacaklar: Hesap bakiyesi TL, personele ödenen ancak mahsubu ertesi dönem yapılacak olan asgari geçim indiriminden doğan alacaklara ilişkindir. D- Diğer Alacaklar: Hesap grubu bakiyesi TL nin; TL si personel istihkakları, kasa noksanları vb. nedenlerle oluşan personelden alacaklardan, TL si de diğer alacaklardan oluşmaktadır. - Şüpheli diğer alacaklar: Hesap bakiyesi TL, vadesinde tahsil edilemediği için hukuki yollardan tahsili cihetine gidilmesine karar verilen ana hizmet bedeli dışındaki diğer alacakları ifade etmektedir. Şüpheli diğer alacakların; TL si hırsızlık olaylarından kaynaklanan alacakları, TL si müteahhit firmalardan olan alacakları, TL si kuruluştan ayrılan personelden olan alacakları, TL si kuruluştan ayrılan zimmettar personelden alacakları, TL si ise diğer çeşitli şüpheli alacakları göstermektedir. -Şüpheli diğer alacaklar karşılığı (-): Hesap kalıntısı TL, muhtelif kişi ve kuruluşlarla ilgili olarak şüpheli diğer alacaklar hesabına alınan diğer alacaklar için ayrılan karşılıkları ifade etmektedir. Şüpheli diğer alacakların tamamı için karşılık ayrılmıştır. E- Stoklar: Teşebbüsün stokları TL tutarında olup bunun; TL si ilk madde ve malzeme, TL si ticari mallar, TL si ise verilen sipariş avansları hesabında kayıtlı bulunmaktadır. İlk madde ve malzeme stokları tutarı TL nin; TL si tüketim malzemelerini, TL si makine ve cihaz stoklarını, TL si makine ve cihaz yedeklerini, TL si taşıt araç, gereç ve yedek stokları TL si döşeme ve mefruşat stoklarını, TL si de diğer malzeme stoklarını oluşturmaktadır. Dönem sonu bakiyesi TL olarak gerçekleşen ticari mal stoklarının; TL si Türk Telekom smart kart stoklarına, TL si GSM şebekesi kredi yükleme kartı stoklarına, TL si plastik kargo zarfı stoklarına, TL si diğer ticari mal stoklarına ait bulunmaktadır. Verilen sipariş avansları hesabı kalıntısı TL nin tamamı yurt içi sipariş avanslarını göstermektedir. 101

117 F- Yıllara yaygın inşaat ve onarım maliyetleri: Bu hesap grubu, 2011 yılında işlem görmemiştir. G- Gelecek aylara ait giderler ve gelir tahakkukları: Hesap grubu bakiyesi TL nin; TL si gelecek aylara ait giderler, TL si de gelir tahakkukları hesabında kayıtlı bulunmaktadır. Gelecek aylara ait giderler hesabında kayıtlı TL nin; TL si memur ve sözleşmeli personele peşin ödenen ve ertesi ay gider kaydedilecek 2012 yılının Ocak ayı birinci yarısıyla ilgili ücretler tutarına, TL si peşin ödenen ve ertesi ay gider kaydedilecek olan ısıtma giderlerine, TL si peşin ödenen kira giderlerinden 2012/Ocak ayına isabet eden tutara, TL si de gelecek aylara ilişkin diğer giderlere ait bulunmaktadır. Gelir tahakkukları tutarı TL, repo işlemlerinden elde edilecek faiz gelirlerinden, 2011 yılına isabet eden kısmına ait tahakkukları içermektedir. H- Diğer dönen varlıklar: Hesap grubu dönem sonu bakiyesi TL, personele verilen harcırah avansı ile istihkak avanslarını göstermektedir. II- Duran varlıklar: Aktif tutarının %55 ini oluşturan duran varlıklar aşağıda açıklanmıştır. A-Ticari alacaklar: Tamamı verilen depozito ve teminatlardan oluşan uzun vadeli ticari alacaklar bakiyesi TL nin; TL si TL si mahkeme ve icra dairelerine yatırılan teminatlara, TL si elektrik depozitolarına, TL si doğal gaz aboneliği depozitolarına, TL si su aboneliği depozitolarına, 366 TL si verilen diğer depozito ve teminatlara ait bulunmaktadır. B-Diğer alacaklar: C-Mali duran varlıklar: Bu hesap grupları 2011 yılında işlem görmemiştir. D- Maddi duran varlıklar: Dönem sonu itibarıyla toplam varlıkların %54,1 ini, duran varlıkların ise %98 ini oluşturan maddi duran varlıkların (MDV), 2011 yılı içerisindeki hareketleri aşağıdaki çizelgede gösterilmiştir. 102

118 2011 yılında 2012'ye Maddi duran varlıklar 2010'dan devir Giren Çıkan Devir TL TL TL TL -Arazi ve Arsalar Yeraltı ve yerüstü düzenleri Binalar Tesis, Makine ve Cihazlar Taşıtlar Döşeme ve demirbaşlar Diğer Maddi Duran Varlıklar Toplam (Brüt) Birikmiş amortismanlar (-) Toplam (Net) Yapılmakta Olan Yatırımlar Yatırım avansları Yatırım toplamı Genel toplam Kuruluş un maddi duran varlıklarının 2011 yılı dönem başı mevcudu brüt TL olup dönem içerisinde TL tutarında giriş ve TL tutarında çıkış olmuş, bunun sonucu olarak 2012 yılına devreden dönem sonu mevcudu TL olarak gerçekleşmiştir. Brüt toplamdan, dönem sonu değeri olarak TL amortismanların tenzili ve bu değere TL tutarındaki yatırım toplamının ilavesi sonucu, 2012 yılına devreden maddi duran varlık net toplamı TL olmuştur. Maddi duran varlıklara girişler tutarı TL nin; TL si yapılmakta olan yatırımlardan, üniteler arası aktarmalardan, duran varlık düzeltme kayıtlarından, hibe alınan MDV lerden, oluşmaktadır. Maddi duran varlıklardan çıkış tutarı TL nin; TL si birimler arası MDV aktarmalarından, üniteler arası aktarmalardan, Yönetim Kurulu kararlarına istinaden kayıtlardan çıkarılan MDV lerden, amortismanını tamamlayan ve kayda tabi malzeme limitinin altında kaldığından iz bedelle takibe alınan küçük demirbaşlardan, Yönetim kurulu kararlarına istinaden satışı yapılan sabit kıymetlerden, demirbaşlara aktarılan MDV'lerden, oluşmaktadır. 103

119 Geçen yıldan TL tutarında devreden yapılmakta olan yatırımlara, yıl içinde TL tutarında giriş, TL tutarında çıkış olması neticesinde hesabın dönem sonu bakiyesi TL olarak gerçekleşmiştir. Yapılmakta olan yatırımlardan çıkış tutarı TL nin; TL si maddi duran varlık hesaplarına alınan, TL si de maddi olmayan duran varlık hesaplarına alınan tutarlardan oluşmaktadır. Yapılmakta olan yatırımlarla ilgili ayrıntılı açıklamalar raporun Yatırımlar bölümünde yer almıştır. Yılsonu itibariyle maddi duran varlıklarının edinme değeri, birikmiş amortismanları ve net değeri aşağıdaki çizelgede gösterilmiştir. Birikmiş amortisman MDV Maddi duran varlıklar Edinme değeri Edinme değerine göre Net değer TL TL % TL -Arazi ve arsalar Yeraltı ve yerüstü düzenleri , Binalar , Tesis, Makine ve Cihazlar , Taşıtlar , Döşeme ve demirbaşlar , Diğer Maddi Duran Varlıklar , Toplam , Yapılmakta Olan Yatırımlar (Yatırım avansları dahil) 2011 Toplamı , Toplamı , Fark Yıl sonu itibariyle sabit kıymetler, %22,6 oranında amorti edilmiş olup; birikmiş amortismanların yıl içindeki hareketleri aşağıdaki çizelgede gösterilmiştir. 2010'dan 2011 yılında 2012 yılına Birikmiş amortismanlar devir Giren Çıkan Devir TL TL TL TL -Arazi ve arsalar -Yeraltı ve yerüstü düzenleri Binalar Tesis, Makine ve Cihazlar Taşıtlar Demirbaşlar Diğer Maddi Duran Varlıklar Toplam yılından TL tutarında devreden birikmiş amortismanlara yıl içinde, tutarında giriş, TL tutarında çıkış gerçekleşmesi sonucu yıl sonu birikmiş amortisman tutarı TL olmuştur. 104

120 E- Maddi olmayan duran varlıklar: Net değeri TL olan maddi olmayan duran varlıklar hesap grubunun dönem sonu brüt bakiyesi TL olup bu tutarın; TL si bilgisayar uygulama paket programları edinme değeri, TL si de kiralık binaların PTT Bank konsepti harcamasına ilişkin özel maliyetlerdir. Hesap grubunun birikmiş amortisman tutarı ise TL dir. F- Özel tükenmeye tabi varlıklar: G- Gelecek yıllara ait giderler ve gelir tahakkukları: H- Diğer duran varlıklar: Bu hesap grupları, 2011 yılında bakiye vermemiştir. Pasif: Kuruluş un 2011 yılı bilançosunun pasif değerleri, geçen yıl gerçekleşmeleri ile birlikte aşağıdaki çizelgede gösterilmiştir. 105

121 Pasif Önceki dönem Cari dönem Fark TL % TL % TL I - Kısa vadeli yabancı kaynaklar A- Mali borçlar B- Posta çekleri C- Ticari borçlar D- Diğer borçlar E- Alınan avanslar F- Yıllara yaygın inşaat ve onarım hak. G- Ödenecek vergi ve diğer yükümlülükler H- Borç ve gider karşılıkları (118,733) I- Gelecek aylara ait gelirler ve gider tah (90,559) J- Diğer kısa vadeli yabancı kaynaklar (60,293) Toplam (I) II - Uzun vadeli yabancı kaynaklar A- Mali borçlar B- Ticari borçlar C- Diğer borçlar D- Alınan avanslar E- Borç ve gider karşılıkları F- Gelecek yıllara ait gelirler ve gider tah. G- Diğer uzun vadeli yabancı kaynaklar Toplam (II) Toplam (I+II) III - Öz kaynaklar A- Ödenmiş sermaye Sermaye Ödenmemiş Sermaye (93,050,885) (5) (68,671,114) (4) Sermaye düzeltmesi olumlu farkları (+) - Sermaye düzeltmesi olumsuz farkları (-) B- Sermaye yedekleri C- Kar yedekleri D- Geçmiş yıllar karları E- Geçmiş yıllar zararları F- Dönem net karı veya zararı Toplam (III) Genel toplam (I+II+III) Nazım hesaplar Cari dönemde TL tutarında gerçekleşen pasif büyüklüğün %40 ı kısa ve uzun vadeli yabancı kaynaklardan, %60 ı da öz kaynaklardan oluşmuştur. Pasif değerler aşağıda bölümler itibariyle incelenmiştir. I- Kısa vadeli yabancı kaynaklar: Önceki yıla göre %23,6 oranında artarak TL düzeyinde gerçekleşen kısa vadeli yabancı kaynakların ayrıntısı aşağıda açıklanmıştır. A- Mali borçlar: Bu hesap grubu 2011 yılında da işlem görmemiştir. 106

122 B- Posta çekleri: Önceki dönemde posta çeki mevduatları için bu hesap grubu kullanılmış olup 2010 yılı kayıtları 2 no lu Muhasebe Sitemi Uygulama Genel Tebliği çerçevesinde düzeltilmiştir. Bu itibarla hesap grubu bakiye vermemiştir. C- Ticari borçlar: Kuruluşun kısa vadeli ticari borçları, önceki yıl değerleri ile karşılaştırmalı olarak aşağıdaki çizelgede gösterilmiştir. Önceki dönem Cari dönem Fark Ticari borçlar TL TL TL Ca) Satıcılar (110,341,403) Cd) Alınan depozito ve teminatlar Ce) Kabul edilen havaleler Cf) Posta çekler mevduatları Toplam Be) Borç senetleri reeskontu (-) Bf) Ert. Finansal kiralama borçlanma maliyeti (-) Ticari borçlar net Kısa vadeli ticari borçlar, önceki döneme göre %23,8 oranında artarak TL tutarında gerçekleşmiştir. Bu yükselişte posta çeki mevduat artışı etkili olmuştur. Kısa vadeli ticari borçların ayrıntısı aşağıda sırasıyla açıklanmıştır. Ca) Satıcılar: PTT nin, satıcılara olan ticari borçları bir önceki yıl rakamları ile karşılaştırmalı olarak aşağıdaki çizelgede gösterilmiştir. Satıcılar Önceki dönem Cari dönem Fark TL TL TL - Merkezi yönetim kapsamındaki kamu idareleri (61,396) - Sosyal güvenlik kurumları Mahalli idareler (6,058) - Kamu iktisadi teşebbüsleri Gerçek ve tüzel kişiler (20,567,553) - Yurt dışı (32,015) - Diğer ( ) Toplam (110,341,403) Bakiyesi TL olan hesabın ayrıntısı aşağıda açıklanmıştır. -Merkezi idare kapsamındaki kamu idarelerine borçlar: Hesapta yer alan TL tutarındaki borcun tamamı peşin ödenen gönderi ücretlerinin bakiyesinden kaynaklanan borçları göstermektedir. 107

123 -Sosyal güvenlik kurumlarına borçlar: Sosyal güvenlik kurumlarına borçların tutarı TL olup, SGK ya muhtelif borçlara ilişkin bulunmaktadır. -Mahalli idarelere borçlar: TL tutarındaki mahalli idarelere borçların; TL si vergi borçları, 379 TL si ise diğer iş ve hizmetler nedeniyle yerel yönetimlere olan borçları göstermektedir. -Kamu iktisadi teşebbüslerine borçlar: Kamu iktisadi teşebbüslerine olan TL borcun; TL si piyango bileti satışı nedeniyle Milli Piyango İdaresine olan borcu, TL si çeşitli KİT lere olan diğer borçları göstermektedir. -Gerçek ve tüzel kişilere borçlar: Gerçek ve tüzel kişilere borçlar hesabının bakiyesi TL olup; TL si yıl sonu itibariyle yüklenici firmalara ödenmemiş olan mal ve hizmet bedellerinden kaynaklanan borçları, TL si posta taşıma hizmetlerinden dolayı borçları, TL si tasfiye halindeki kefalet sandığına borçları, TL si TL si Türk Telekom a gişelerden yapılan konuşma ücreti ve diğer borçları, TL si ATM ve pos işlemlerinden dolayı Denizbank a olan borçları, TL si de gerçek ve tüzel kişilere diğer borçları ifade etmektedir. -Yurtdışına borçlar: Hesabın bakiyesi TL, posta ve parasal posta hizmetleri karşılığında yurtdışı posta idarelerine ödenecek olan ücretten kaynaklanan borca aittir. -Diğer borçlar : Hesap bakiyesi borçlardır. Cd) Alınan depozito ve teminatlar: TL, sosyal yardım ve dayanışma vakıflarına olan Hesap kalıntısı TL nin; TL si acentelerden alınan depozito ve teminatları, TL si kiralık araç ve diğer yüklenicilerden alınan teminatları, TL si yapı işleri yüklenicilerinden alınan teminatları, TL si ise alınan diğer depozito ve teminat bedellerini göstermektedir. Ce) Kabul edilen havaleler: PTT nin kabul ettiği ancak yılsonu itibariyle alıcısına ödenmemiş havalelerin bakiyesi, TL olarak gerçekleşmiştir. Bu tutarın; TL si yurt içi, TL si yurt dışı ödemeli havalelere, TL si ise döviz bedelli havale ve posta çeklerine aittir. 108

124 Cf) Posta çeki mevduatları: Havale ve aktarma talimatı verilmiş ancak sahiplerince henüz çekilmemiş posta çeki mevduatları tutarı TL olarak gerçekleşmiştir. Bu tutarın TL si Türk Lirası, TL si ise döviz pozisyonlu posta çeki hesap bakiyelerine ilişkindir. D- Diğer borçlar: Hesap grubu yılsonu bakiyesi TL nin; TL si tahakkuku yapılıp personele henüz ödenmemiş istihkaklardan borçları, TL si ertesi dönem kapatılmak üzere hesaba alınan mutabakat farklarını, TL si ise diğer çeşitli borçları oluşturmaktadır. E- Alınan avanslar: Hesap grubu dönem sonu bakiyesi TL nin; TL si alınan sipariş avansları hesabı, TL si de alınan diğer avanslar hesabının dönem sonu bakiyelerini göstermektedir. Alınan sipariş avansları hesabında kayıtlı TL nin; TL si müşterilere ait ücret ödeme makinelerine gönderi bedelinden düşmek üzere yapılan yükleme avanslarını, TL si firma ve kuruluşlardan ileri dönemde gerçekleşecek gönderi bedellerine karşılık önceden alınan avansları, TL si toplu gönderi veren müşterilerden alınan avansları, TL si de alınan diğer avansları ifade etmektedir. F- Yıllara yaygın inşaat ve onarım hak edişleri: Bu hesap grubu 2011 yılında işlem görmemiştir. G- Ödenecek vergi ve diğer yükümlülükler: Yıl sonu itibariyle TL bakiye veren ödenecek vergi ve diğer yükümlülükler hesap grubunun; TL si ödenecek vergi ve fonlar, TL si ödenecek sosyal güvenlik kesintileri ve TL si de ödenecek diğer yükümlülükler hesap bakiyelerini göstermektedir. Yıl içinde tahakkuk eden ve ödenen vergiler ve devir bakiyelerine ilişkin çizelge rapor ekleri arasında (Ek: 10) yer almaktadır. Ödenecek vergi ve fonlar hesabı bakiyesi TL nin; TL si işletmenin tabi olduğu vergiler (KDV, damga vergisi ve kambiyo muamele vergisi) tutarına, TL si 2011 yılının son ayına ilişkin olarak personelden kesilen gelir vergisi ve damga vergisi tutarlarına, TL si üçüncü şahıslardan kesilen damga vergisi, gelir vergisi stopajı, gümrük resmi, yurtdışı havale gönderilerinden alınan kambiyo muamele vergisi tutarlarına aittir. 109

125 Ödenecek sosyal güvenlik kesintileri tutarı TL nin; TL si işverenin tabi olduğu sosyal güvenlik kesintilerine, TL si personelden yapılan sosyal güvenlik kesintilerine aittir. Ödenecek diğer yükümlülükler tutarı TL nin; TL si personelden yapılan icra ve diğer kesintilere, TL si, sağlık yardım sandığı kesintilerine, TL si ise diğer kesintilere ait bulunmaktadır. H- Borç ve gider karşılıkları: Dönem kârı vergi ve diğer yasal yükümlülük karşılıkları tutarı olan TL ile dönem kârının peşin ödenen vergi ve diğer yükümlülükleri (-) tutarı TL karşılıklı mahsup yoluyla giderildiğinden; hesap grubu bakiyesi TL olarak gerçekleşmiştir. Dönem kârı vergi ve diğer yasal yükümlülük karşılıkları tutarı, kurumlar vergisi için ayrılan karşılığı göstermektedir. Dönem kârının peşin ödenen vergi ve diğer yükümlülükleri (-) hesap bakiyesinin; TL si peşin ödenen vergilerden, TL si de kesinti yoluyla ödenen vergilerden oluşmuştur. I- Gelecek aylara ait gelirler ve gider tahakkukları: Bakiye tutarı TL nin; TL si gelecek aylara ait gelirler hesabı, TL si de gider tahakkukları hesabı bakiyelerini içermektedir. Gelecek aylara ait gelirler hesabındaki TL, peşin satış gelirleri, posta telgraf gelirleri, kredi yükleme kart satışları gibi gelecek aylarda gelir kaydedilecek olan hasılat kalemlerinden oluşmuştur. Gider tahakkukları tutarı, işçi ücretlerinin cari döneme isabet eden ve gider kaydedilen kısmını içermektedir. J- Diğer kısa vadeli yabancı kaynaklar: Hesap bakiyesi TL nin tamamı sorumlu sıfatıyla tevkif edilen vergilere ilişkindir. II- Uzun vadeli yabancı kaynaklar: Dönem sonunda TL tutarında gerçekleşen uzun vadeli yabancı kaynaklar hesap grupları itibariyle aşağıda incelenmiştir. A- Mali borçlar: B- Ticari borçlar: C-Diğer borçlar: D- Alınan avanslar: Bu hesap gruplarına dâhil hesaplar 2011 yılında işlem görmemiştir. E- Borç ve gider karşılıklar: Hesap grubu bakiyesi TL nin tamamı diğer borç ve gider karşılıkları hesabında izlenen dâhili sigorta fonunu içermektedir. F-Gelecek yıllara ait gelirler ve gider tahakkukları: G- Diğer uzun vadeli yabancı kaynaklar: Bu hesap grupları 2011 yılında işlem görmemiştir. 110

126 III- Öz kaynaklar: Önceki yıla göre %7,4 oranında artarak TL tutarında gerçekleşen ve pasif değerlerin %60 ını oluşturan öz kaynaklar; hesap grupları itibariyle aşağıda sırasıyla incelenmiştir. A- Ödenmiş sermaye: Kuruluş un TL olan nominal sermayesinde 2011 yılında herhangi bir değişiklik olmamıştır. Yıl sonu itibariyle bu tutarın TL si ödenmiştir. Yıl içinde, Hazine Müsteşarlığı nın tarihli yazısı ile 2009 yıl sonu itibariyle Hazine ye olan kar payı borcu olan TL sermayeye mahsup edilmiştir. B- Sermaye yedekleri: 2011 yılında sermaye yedekleri hesabı çalışmamıştır. C- Kâr yedekleri: PTT nin kar yedekleri, önceki yıla göre %19,7 oranında artarak dönem sonu itibariyle TL olarak gerçekleşmiştir. Bu tutarın; TL si yasal yedeklerden, TL si de olağanüstü yedeklerden oluşmaktadır. D- Geçmiş yıllar kârları: Yıl sonu itibariyle geçmiş yıllar kârları hesabında bakiye bulunmamaktadır. E- Geçmiş yıllar zararları (-): Kuruluşun geçmiş yıllar zararı bulunmamaktadır. F- Dönem net kârı: 2011 yılında TL olarak gerçekleşen dönem net kârının oluşumu ile ilgili açıklamalar, raporun VI- Gelir tablosu bölümünde yer almaktadır. -Nazım hesaplar: Nazım hesaplarda kayıtlı TL nin; TL si kıymetli evraka, emanet mallara, pullar ve ücret ödeme makineleri değer fişlerine, teminatlar ve yolculuk posta çeklerine, demirbaş eşyaya, sair yükümlülük ve varlıklara, ait nominal ve iz bedellerini göstermektedir. 111

127 VI- GELİR TABLOSU PTT Genel Müdürlüğü nün 2011 yılı faaliyetleri sonucu hazırlanan Gelir tablosu Yönetim Kurulu nun tarih ve 81 sayılı kararı ile onaylanmıştır. Kuruluş, 2011 yılı faaliyet döneminde yurtiçi-yurtdışı mal ve hizmet satışları karşılığında TL tutarında brüt satış hâsılatı elde etmiştir. Brüt satış hasılatından TL tutarındaki satış indirimlerinin çıkartılması neticesinde, net satışlar önceki döneme göre %12 oranında TL artarak TL tutarına ulaşmıştır. Net satışlardan, satış maliyeti olan TL nin tenzili ile brüt satış karı TL olarak gerçekleşmiştir. Faaliyet giderleri TL nin bu tutardan düşürülmesiyle ile TL faaliyet karı gerçekleşmiştir. Faaliyet karı geçen döneme göre %92,8 oranında düşüş göstermiştir. Yıl içinde diğer faaliyetlerle ilgili olarak elde edilen olağan ve olağandışı gelirleri toplamının TL olmasına mukabil katlanılan olağan ve olağandışı gider ve zararlar toplamının TL olması neticesinde Kuruluş 2011 yılını TL karla kapatmıştır. Dönem karı önceki döneme göre %21,2 oranında artmıştır. Hizmet maliyetini belirleyen unsurların çeşitliliğinin yanı sıra, posta, telgraf, kargo gibi hizmetlerin yürütülmesinde kabulden dağıtıma kadar hizmete etki eden gider kalemlerinin hizmet maliyetine ne şekilde ve hangi oranda yansıtılacağının sağlıklı olarak tespit edilememiş olması nedeniyle, gider yeri ve hizmet türüne göre gerçekçi birim maliyetler hesaplanamamaktadır. Birim maliyetlerin faaliyet ve ünite bazında gerçekçi tespiti; stratejik planlama, performans ölçülmesi, personel politikası, kâr ve zararın hizmet grupları bazında doğru belirlenebilmesi gibi konularda önem arz etmekte olup, konuyla ilgili geniş değerlendirmelere raporun Maliyetler kısmında yer verilmiştir. PTT Genel Müdürlüğü nün 2011 yılı gelir tablosu ve gelir tablosu dipnotları rapor ekleri arasında (Ek:12) yer almış olup, incelemeye esas olan ayrıntılı gelir tablosu, önceki dönem değerleriyle karşılaştırmalı olarak aşağıdaki çizelgede gösterilmiştir. 112

128 Gelir ve giderler Önceki dönem Cari dönem Fark TL TL TL A-Brüt satışlar Yurtiçi satışlar Yurtdışı satışlar Diğer gelirler B-Satış indirimleri(-) Satıştan iadeler (-) Satış iskontoları(-) Diğer indirimler (-) C-Net satışlar D-Satışların maliyeti(-) Satılan hizmet maliyeti(-) Brüt satış karı ve zararı (39,848,510) E-Faaliyet giderleri (-) Araştırma ve geliştirme giderleri (-) Pazarlama,satış ve dağıtım giderleri (-) Genel yönetim giderleri (-) Finansman giderleri (-) Faaliyet karı veya zararı (35,277,936) F-Diğer faaliyetlerden olağan gelir ve karlar İştiraklerden temettü gelirleri 2-Bağlı ortaklıklardan temettü gelirleri 3-Faiz gelirleri Komisyon gelirleri 5-Konusu kalmayan karşılıklar Faaliyetle ilgili diğer olağan gelir ve karlar G-Diğer faaliyetlerden olağ. gider ve zar.(-) (12,074,809) 1-Faiz giderleri(-) Komisyon giderleri(-) Karşılık giderleri(-) Kambiyo zararları(-) Diğer olağan gider ve zararlar (-) H-Finansman giderleri(-) 1-Kısa vadeli borçlanma giderleri(-) 2-Uzun vadeli borçlanma giderleri(-) Olağan kar I-Olağandışı gelir ve karlar Önceki dönem gelir ve karları Diğer olağandışı gelir ve karlar J-Olağandışı gider ve zararlar (-) Önceki dönem gider ve zararları(-) Diğer olağandışı gider ve zararları(-) Dönem karı K-Dönem karı vergi ve diğer yasal yükümlülük karşılığı(-) Dönem net karı A- Brüt satışlar: PTT nin brüt satışları, önceki döneme göre %12,9 oranında artarak, TL ye yükselmiştir. Brüt satış hâsılatının; TL si yurtiçi satışlara, TL si ise yurtdışı satışlara ilişkindir. Brüt satışların %99,3 ü oranını oluşturan yurtiçi satışların; TL si yurtiçi posta gelirlerine, TL si parasal posta gelirlerine, TL si kargo- 113

129 lojistik hizmetleri gelirlerine, TL si de telgraf hizmetlerine gelirlerine bulunmaktadır. Yurtiçi posta gelirleri tutarı TL nin; TL si posta hizmetinden, TL si APS hizmetinden, TL si birleşik posta (hybrid mail) hizmetinden, TL si kurye gelirlerinden ve TL si de filatelik gelirlerinden oluşmuştur TL tutarındaki parasal posta gelirlerinin; TL si havale gelirlerine, TL si posta çeki gelirlerine, TL si banka ve finans kuruluşlarından tahsilat gelirlerine, TL si Türk Telekom dan tahsilat ve hizmet gelirlerine, TL si GSM firmalarından tahsilat gelirlerine, TL si elektrik faturaları tahsilat gelirlerine, TL si kamu kuruluşlarının ödeme hizmetlerinden gelirlere, TL si kuruluş ve firmalardan ürün satış gelirlerine, TL si belediyelerden tahsilat gelirlerine, TL si dövizli havale gelirlerine, TL si Western Union havale gelirlerine, TL si de diğer tahsilat ve havale gelirlerine aittir. Yurtdışı satışlar tutarı TL nin; TL si posta, TL si ise telgraf ve parasal posta gelirlerini göstermektedir. B-Satış indirimleri (-): Satış indirimleri tutarı TL nin; TL si toplu posta gönderi indirimlerini, TL si de koli ücretleri ve lojistik hizmetlerinden indirimleri içermektedir. C- Net satışlar: Kuruluş un TL tutarındaki brüt satışlar toplamından TL tutarındaki satış indirimlerinin düşülmesi sonucunda net satış hâsılatı TL olmuştur. D- Satışların maliyeti: Satışların maliyeti geçen döneme göre %11,8 oranında artarak TL olarak gerçekleşmiş olup bunun; TL si sözleşmeli personel giderlerine, dışarıdan sağlanan fayda ve hizmetler giderlerine, çeşitli giderlere, işçi ücret ve giderlerine, amortisman giderlerine, kadrolu personel giderlerine, de vergi, resim ve harç giderlerine, ilişkin bulunmaktadır. ait 114

130 - Brüt satış kârı: Kuruluş un TL tutarındaki net satışlarından TL tutarındaki satışlar maliyetinin tenzili sonucu TL brüt satış karı elde edilmiştir. Brüt satış karı bir önceki döneme göre %12,7 oranında artış göstermiştir. E- Faaliyet giderleri: PTT nin esas faaliyetleri ile ilgili bulunan ve hizmet maliyetlerine yüklenemeyen giderleri toplamı bir önceki döneme göre %27,2 oranında artarak TL olarak gerçekleşmiştir yılı faaliyet giderlerinin TL si genel yönetim giderleri, TL si de pazarlama, satış ve dağıtım giderleridir. -Faaliyet karı veya zararı: Brüt satış kârı TL den, TL tutarındaki faaliyet giderlerinin tenzili neticesinde kalan TL, kuruluşun 2011 yılı faaliyet kârını ifade etmektedir. Faaliyet karı geçen döneme göre %92,8 oranında düşüş göstermiştir. F- Diğer faaliyetlerden olağan gelir ve kârlar: Kuruluş un diğer faaliyetlerden olağan gelir ve karlar toplamı, önceki döneme göre % 47,7 oranında artarak TL olarak gerçekleşmiş olup, hesap grubunun ayrıntısı aşağıda incelenmiştir. - Faiz gelirleri: PTT nin faiz gelirleri 2010 yılına göre %19,8 oranında artarak TL olarak gerçekleşmiştir. Faiz gelirlerinin; TL si vadeli mevduattan alınan faizlere, TL si repo faiz gelirlerine, TL si döviz tevdiat hesabı faiz gelirlerine, TL si de sair faiz gelirlerine ilişkindir. - Konusu kalmayan karşılıklar: Hesap bakiyesi TL nin tamamı dava ve icra konusu olması dolayısıyla karşılık ayrılmak suretiyle şüpheli alacak hesaplarına alınan alacakların tahsil edilmesi sebebiyle, ayrılan karşılıkların iptalinden oluşmaktadır. - Diğer olağan gelir ve kârlar: Kuruluş un diğer olağan faaliyetlerinden elde ettiği gelir ve karlar toplamı önceki döneme göre %72 oranında artarak TL ye yükselmiştir. Diğer olağan gelir ve karları; TL si kambiyo kârı, TL si ise tahsil edilen elektronik fon transferi masraflarından oluşmaktadır. Kambiyo karları tutarının; TL si dış havale döviz kambiyo kârına, TL si efektif döviz işlemleri kambiyo kârına, Western Union ve Denizbank havaleleri kambiyo kârlarına, TL si ise diğer işlemlere ait bulunmaktadır. 115

131 G- Diğer faaliyetlerden olağan gider ve zararlar: Önceki yıla göre 24,9 oranında azalarak TL ye düşen diğer faaliyetlerden olağan gider ve zararların ayrıntısı aşağıda sırasıyla incelenmiştir. -Faiz giderleri: Faiz giderleri tutarı TL nin; TL si noksan ödenen istihkaklardan, TL si mahkeme kararlarına istinaden, TL si diğer muhtelif nedenlerden faiz giderlerini göstermektedir. -Komisyon giderleri: Hesap bakiyesi TL nin; TL si PTT Bank acentelerine verilen komisyonlara, TL si pul satıcılarına verilen komisyonlara, TL si ise diğer çeşitli komisyon giderlerine aittir. - Karşılık giderleri: Karşılık giderleri tutarı TL, şüpheli alacak karşılıklarını ifade etmektedir. -Kambiyo zararları: Kambiyo zararları tutarı TL nin; TL si döviz havaleleri kambiyo zararı, TL si efektif döviz işlemleri kambiyo zararları, TL si Western Union havaleleri kambiyo zararları, TL si, mal ve hizmet alımlarından doğan kur farkları, TL si de diğer işlemlerden kaynaklanan kambiyo zararlarıdır. -Diğer olağan gider ve zararlar: Hesap bakiyesi TL nin; TL si bankalara ödenen elektronik fon transferi masrafını, TL si dahili sigorta fonu giderlerini ifade etmektedir. H- Finansman giderleri: Hesap grubu 2011 yılında işlem görmemiştir. - Olağan kâr: Faaliyet karına, diğer faaliyetlerden olağan gelir ve kârların eklenmesi, diğer faaliyetlerden olağan gider ve zararların tenzili sonucunda, 2011 yılı olağan karı TL olmuştur. I- Olağandışı gelir ve kârlar: Olağandışı gelir ve kârlar toplamı TL olup, bu tutarın TL si önceki dönem gelir ve karları, TL si ise diğer olağandışı gelir ve karları ifade etmektedir. Hesapların ayrıntısı aşağıda açıklanmıştır. 1- Önceki dönem gelir ve kârları: Hesap bakiyesi TL nin; TL si önceki döneme ilişkin fazla ödenen giderlerin tahsil kayıtlarına, TL si önceki yılla ilgili tahsilat 116

132 tutarlarına, TL si kamu kurum ve kuruluşlarından alınan önceki dönem gelirlerine, TL si diğer önceki dönem gelir ve karlarına ait bulunmaktadır. 2- Diğer olağandışı gelir ve kârlar: Dönem sonu olağandışı gelir ve kâr tutarı TL nin; TL si işyeri kira gelirlerini, yıkılan bina arsalarının gelir kaydını, mevzuatı gereği 3 yıllık bekleme süresini dolduran havalelerin gelir kaydını, idare malı binalardaki lojman kira gelirlerini, GSM firmaları anten kuleleri ve sistemleri kira ve elektrik gelirlerini, Türk Telekom dan tahsil edilen bina bakımı, elektrik, temizlik gibi ortak masraf paylarını, yüklenici hak edişlerinden kesilen ve Hazine ce karşılanan %5 lik sigorta primlerinin gelir kaydını, yüklenici firmalara kesilen cezaları, sosyal tesislerden gelirleri, işyerlerine alınan reklam gelirlerini, arsa ve bina satış gelirlerini, diğer çeşitli olağandışı gelir ve karları, göstermektedir. J-Olağandışı gider ve zararlar: Cari dönemde Olağandışı gider ve zararlar toplamı TL olup bu tutarın TL si önceki dönem gider ve zararlardan, TL si ise diğer olağandışı gider ve zararlardan oluşmuştur. Hesapların ayrıntısı aşağıda açıklanmıştır. -Önceki dönem gider ve zararları: Önceki dönem gider ve zararları tutarı TL nin; TL si personele önceki dönemle ilgili olarak ödenen istihkak, tedavi vb. giderleri, TL si önceki dönem posta ve lojistik giderlerini, TL si ise geçmiş yıllarla ilgili diğer gider ve zararları göstermektedir. -Diğer olağandışı gider ve zararlar: TL tutarındaki diğer olağandışı gider ve zararların; TL si kanunen kabul edilmeyen giderlere, satılamayan Milli Piyango biletlerinden zararlara, kuruluşa iade edilen resmi pul giderlerine, bina yıkımından meydana gelen terkin giderlerine, 117

133 tahsili imkansız alacakların zarar kaydı giderlerine, önceki döneme ait vergi giderlerine, gelir hesaplarına fazla alınan tutarların gider kaydına, kaydı silinerek satılan malzeme bedellerine, diğer çeşitli olağandışı gider ve zararlara, ilişkin bulunmaktadır. Kanunen kabul edilmeyen giderler tutarı TL nin; TL si geçmiş yılla ilgili hastane faturaları ödemelerini, TL si özel iletişim vergisini, TL si motorlu taşıtlar vergilerini, TL si diğer kanunen kabul edilmeyen giderleri ifade etmektedir. -Dönem kârı: TL tutarındaki olağan kâra, TL olağandışı gelir ve kârların ilavesi, TL tutarındaki olağandışı gider ve zararların tenzili sonucunda, 2011 yılı dönem kârı; TL olarak gerçekleşmiştir. K-Dönem kârı vergi ve diğer yasal yükümlülük karşılıkları (-): Dönem kârı vergi ve diğer yasal yükümlülük karşılıkları tutarı TL, tahakkuk eden Kurumlar Vergisini göstermektedir. - Dönem net kârı: Dönem kârı TL den, vergi ve diğer yasal yükümlülükler karşılığı TL nin düşülmesi sonucunda; dönem net kârı, TL tutarında gerçekleşmiştir. -Dönem kârının dağıtımı: Dönem net kârı olan TL den, 233 sayılı KHK nin 37/4 üncü maddesi gereği ayrılacak olan TL yedek akçe ve TL işletmede tutulacak diğer fonların (2011 yılı gayrimenkul satışından elde edilen gelirin %75 i) tenzili sonucunda, TL Hazine ye devredilecek meblağı oluşturmuştur. Kuruluşun 2011 yılı kâr dağıtım tablosu, rapor ekleri arasında (Ek:13) yer almıştır. Sonuç: T.C. Posta Telgraf Teşkilatı (PTT) Genel Müdürlüğü nün 2011 yılı bilânçosu ve ,53 Türk Lirası dönem kârı ile kapanan gelir tablosu tasvibe sunulur. 118

134 VII- EKLER 1 - Teşkilat şeması 2 - Personelin teşkilat içindeki dağılımı 3 - Memur ve sözleşmeli personel hareketini gösterir çizelgeler, 4 - İşçi hareketini gösterir çizelgeler, 5 - Mali bünyedeki varlıkların ayrıntısı, 6 - Mali bünyedeki kaynakların ayrıntısı, 7 - Nakit akım tablosu, 8 - Kuruluşun GSMH ye katkısı, 9 - Dış ödemeler dengesine etki, 10 - Vergiler, 11 - Bilanço ve bilanço dipnotları 12 - Gelir tablosu ve gelir tablosu dipnotları 13 - Kâr dağıtım tablosu, 14 - Rapor içinde yer alan diğer öneri ve tavsiyeler listesi. 119

135 121