ESANSİYEL YAĞ ASİTLERİ

Transkript

1 ESANSİYEL YAĞ ASİTLERİ 1

2 Yağ ğ asitleri i Yağ asitleri, hidrokarbon zincirli monokarboksilik organik asitlerdir. Yapılarında, 4-36 karbonlu hidrokarbon zincirinin i i i ucunda karboksil k grubu bulunur. 2

3 Yağ asitlerinin yapısında yer alan hidrokarbon zinciri karbonları, COOH karbonundan itibaren ib isimlendirilir. i ili COOH karbonuna komşu ilk karbon atomuna α- karbon, ikinciye β-karbon, üçüncüye γ-karbon denir. En sonda yer alan metil grubunun karbonu ise ω-karbon olarak isimlendirilir. i ili 3

4 Linoleik asit 18:2;9,12 ω6 yağ asidi Linolenik asit 18:3; 9,12,15 ω3 yağ asidi Araşidonik asit 20:4; 5,8,11,14 ω6 yağ asidi 4

5 5

6 Hayvansal yağlarda en çok bulunan doymamış yağ asitleri, palmitoleik asit, oleik asit, linoleik asit, araşidonik asittir. 6

7 Linoleik asit, linolenik asit ve araşidonik ş asit, insanlar için esansiyeldirler. Yani vücutta sentez edilmezler; besinlerle dışarıdan alınmaları gerekir. Linoleik asit, mısır yağı, yer fıstığı, pamuk yağı ve soya fasülyesi yağı gibi tohum yağlarında bulunur Linolenik asit, ayrıca keten tohumu yağında bulunur Araşidonik ik asit, yer fıstığı ğ yağında ğ daha fazla miktarda vardır. 7

8 Linoleik Asit Linoleik asit omega-6 yağ ğ asididir. LA; margarinde ve bitkisel yağlarda bulunur. LA derinin gelişmesine yardımcı olur. Bir kısmı vücutta gamma linoleik l ik aside dönüştürülür. Tipik batı dieti fazla oranda LA içerir. Linoleik asit araşidonik ş aside metabolize olur. 8

9 α-linolenik l ik Asit α-linolenik asit omega-3 yağ asididir. α-linolenik asit ise eikosapentaenoik aside (EPA) ve dokosahexaenoik aside (DHA) metabolize olur. ALA özellikle canola yağında bulunur. Black current (kuşüzümü) üü ü) yağında ğ da bulunmaktadır. 9

10 ALA nın olumlu yönde etki gösterdiği baz durumlar Yüksek kan kolesterolü Hipertansiyon İmmün ü sistem bozuklukları Erkek infertilitesi Malignite 10

11 Gamma Linolenik Asit Sağlıklı bir vücut LA den GLA oluşturabilmektedir. ş Vücut GLA yı; güçlü antienflamatuvar etkileri olan, vazodilatasyon yapan ve kanamayı azaltan eicosanoidleri (1,2) üretmek için kullanılırlar. En zengin doğal GLA kaynağı borage (yıldızçiçeği) yağıdır. 11

12 GLA nın olumlu yönde etki gösterdiği baz durumlar Romatoid artrit KVS hastalıkları Diabetik nöroati Mli Malignitei Egzema, psöriazis gibi deri hastalıkları 12

13 Eikosapentaenoik asid (EPA) ve Dokosahexaenoik (DHA) Eikosapentaenoik asid ve dokosahexaenoik balıklarda bulunan iki büyük yağ ğ asidi grubudur. Eikosapentaenoik asit;retina, serebral korteks, testis ve spermde yüksek konsantrasyonda bulunur. EPA, vücutta birçok yararlı etkileri olan eicosanoidleri üretir. 13

14 EPA ve DHA içeren balıkyağlarının yararları olduğu durumlar Romatoid artrit Yüksek kan trigliseridi Kardiyak aritmiler İnfant f beyin gelişimi i i Malignite 14

15 Araşidonik Asit (AA) : Araşidonik ik asit membranda bulunur ve fosfolipidlerin % 5-15 inden sorumludur. AA, infantlarda beyin gelişimi için gereklidir. AA et, yumurta ve kabuklu deniz hayvanlarında bulunmaktadır. AA vücutta Linoleik Asit den sentezlenmektedir. 15

16 ESANSİYEL YAĞ ASİDİ EKSİKLİĞİNDE GÖRÜLEN SEMPTOM VE BULGULAR Hafıza ve mental fonksiyonlarda zayıflama Görme fonksiyonunda azalma Pıhtılaşma eğiliminde artma İmmun fonksiyonlarda azalma Trigliserid ve kolesterol seviyesinde artma Membran fonksiyonlarında bozukluk İnfantlarda ve çocuklarda büyüme geriliği 16

17 Ekzema Seboreik dermatit Saç dökülmesi Erkeklerde infertilite Kan dolaşımında ş olumsuz etki Kan basıncında artma Yara iyileşmesinde yavaşlama 17

18 Sağlıklı bir yaşam için alınması gereken esansiyel yağ asidi miktarları GLA : 500 mg/gün (2 gram borage yağında veya 4 gram akşam çuha çiçeğinde) i ALA : mg/gün (1-2 gram flax yağında) EPA/DHA : 400 mg/gün gg ( 2 gram balık yağında) 18

19 Bazı Yağların Omega-3ve Omega-6 Yüzdeleri Yağlar Omega-3 % Omega-6 % Kt Ketentohumu th Ceviz Soya Safran çiçeği Ayçiçeği Mısır Zeytin