GÜZEL SANATLAR LİSELERİ SPOR ALANI SPOR DERSİ KİTABI 10. SINIF YAZARLAR KOMİSYON

Transkript

1 GÜZEL SANATLAR LİSELERİ SPOR ALANI SPOR DERSİ KİTABI 10. SINIF YAZARLAR KOMİSYON DEVLET KİTAPLARI İKİNCİ BASKI..., 2012

2 MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI...: 4977 DERS KİTAPLARI DİZİSİ...: ?.Y Her hakkı saklıdır ve Milli Eğitim Bakanlığına aittir. Kitabın metin, soru ve şekilleri kısmen de olsa hiçbir suretle alınıp yayınlanamaz EDİTÖR Prof. Dr. A. Ahmet DOĞAN DİL UZMANI Nurcan GÜNGÖR PROG. GELİŞTİRME UZMANI Vedat UZUNER ÖLÇME DEĞERLENDİRME UZMANI Yurdagül GÜNAL GÖRSEL TASARIM Metin KAYIKÇI REHBERLİK UZMANI Adem POLAT ISBN Milli Eğitim Bakanlığı, Talim ve Terbiye Kurulunun gün ve 190 sayılı kararı ile ders kitabı olarak kabul edilmiş, Destek Hizmetleri Genel Müdürlüğünün gün ve 3398 sayılı yazısı ile ikinci defa adet basılmıştır.

3

4

5

6

7 ORGANİZASYON ŞEMASI Ünitelerin hazırlık sembolü Ünite konu başlığı Bölüm adı Alt konu başlığı Sayfa numarası Ünitede yer alan konular Ünitenin hazırlık soruları VII

8 Ölçme değerlendirme sembolü Ölçme değerlendirme soruları Etkinliğin nerde yapılacağını belirten sembol Etkinlik numarası ve adı Fotoğrafl ar VIII

9 İÇİNDEKİLER BÖLÜM 1: ARTİSTİK JİMNASTİK 1.ÜNİTE: ARTİSTİK JİMNASTİĞE GİRİŞ A. Artistik Jimnastiğin Tarihçesi B. Temel Motorik Özellikler C. Artistik Jimnastikte Yarışma Aletleri Ç. Artistik Jimnastikte Yardım ve Emniyet D. Artistik Jimnastikte Teknik Yardımda Tutuş Şekilleri Ünite Sonu Ölçme ve Değerlendirme ÜNİTE: ÖNE TAKLALAR A. Öne Kapalı Takla B. Öne Açık Bacak Takla C. Öne Adımlı Takla Ç. Öne Bükülü Takla Ünite Sonu Ölçme ve Değerlendirme ÜNİTE: GERİYE TAKLALAR A. Geriye Kapalı Takla B. Geriye Açık Bacak Takla C. Geriye Adımlı Takla Ç. Geriye Bükülü Takla Ünite Sonu Ölçme ve Değerlendirme ÜNİTE: EL BAŞ AMUDU Ünite Sonu Ölçme ve Değerlendirme BÖLÜM 2: ATLETİZM 1. ÜNİTE: KOŞULAR A. Atletizmi Tanıyalım B. Kısa Mesafeli Koşular Ölçme ve Değerlendirme C. Orta ve Uzun Mesafeli Koşular Ölçme ve Değerlendirme Ç. Engelli Koşular Ölçme ve Değerlendirme D. Bayrak Koşuları Bölüm Sonu Ölçme ve Değerlendirme BÖLÜM 3: BASKETBOL 1.ÜNİTE: BASKETBOL OYUN KURAL BİLGİSİ A. Basketbol Oyun Kuralları B. Basketbol Saha Ölçüleri C. Basketbolda Savunma ve Çeşitleri Ünite Sonu Ölçme ve Değerlendirme ÜNİTE: BASKETBOLDA PAS ÇEŞİTLERİ VE DURUŞLAR A. Temel Duruş (Stance) Ve Top Tutma B. Pas Çeşitleri Ünite Sonu Ölçme ve Değerlendirme ÜNİTE: BASKETBOLDA TOP SÜRME A. Alçak Top Sürme B. Yüksek Top Sürme Ünite Sonu Ölçme ve Değerlendirme IX

10 4. ÜNİTE: BASKETBOLDA ŞUT A. Tek El Atış B. Sıçrayarak Atış C. Çengel Atış Ç. Turnike Atışı Ünite Sonu Ölçme ve Değerlendirme BÖLÜM 4: FUTBOL 1. ÜNİTE: FUTBOL OYUN KURALLARI BİLGİSİ A. Futbolun Tanımı ve Özellikleri B. Futbol Oyun Kuralları C. Futbol Saha Ölçüleri ve Malzemeleri Ç. Futbolumuzun Dünyadaki Yeri ve Önemi D. Futbol Oyun Kurallarının Diğer Branşların Oyun Kurallarıyla Karşılaştırılması E. Futbolu Yöneten Kuruluşlar ve Dünyada yapılan Futbol Organizasyonları F. Oyun Kurallarının Tarihsel Gelişimi Ünite Sonu Ölçme ve Değerlendirme ÜNİTE: TEKNİK VURUŞLAR A. İç Vuruş B. İç Üst Vuruş C. Üst Vuruş Ç. Üst Dış Vuruş D. Dış Vuruş E. Kafa Vuruşları Ünite Sonu Ölçme ve Değerlendirme ÜNİTE: TOP KONTROLLERİ A. Ayak İçi Kontrol B. Ayak Dışı Kontrol C. Ayak Üstü Kontrol Ç. Taban İle Kontrol D. Dizüstü Kontrol E. Göğüs Kontrol F. Kafa İle Kontrol G. Karın İle Kontrol Ünite sonu Ölçme ve Değerlendirme ÜNİTE: TOP SÜRME A. Ayak İçi İle Top Sürme B. Ayak Üstü İle Top Sürme C. Ayak Dışı İle Top Sürme Ünite Sonu Ölçme Değerlendirme BÖLÜM 5: HENTBOL 1. ÜNİTE: HENTBOL OYUN KURAL BİLGİSİ A. Hentbol Oyunu Ve Kuralları B. Hentbol Temel Becerileri Ve Kullanılan Motorik Özellikler Ünite Sonu Ölçme Ve Değerlendirme X

11 2. Ünite: HENTBOLDA PAS ÇEŞİTLERİ A. Hentbolde Top Tutma B. Hentbolda Pas Çeşitleri Ünite Sonu Ölçme ve Değerlendirme ÜNİTE: HENTBOLDA TOP SÜRME A. Alçak Top Sürme B. Yüksek Top Sürme Ünite Sonu Ölçme ve Değerlendirme ÜNİTE: HENTBOLDA SAVUNMA A. Bireysel Savunma B. Savunma Çeşitleri Ünite Sonu Ölçme Ve Değerlendirme BÖLÜM 6: VOLEYBOL 1.ÜNİTE: VOLEYBOL OYUN KURAL BİLGİSİ A. Voleybolun Doğuşu B. Voleybol Oyun Kuralları Ve Oyun Sahası Ölçüleri Ünite Sonu Ölçme ve Değerlendirme ÜNİTE: VOLEYBOLDA PAS VE ÇEŞİTLERİ A. Voleybolda Temel Duruş B. Voleybolda Parmak Pas C. Voleybolda Manşet Pas Ünite Sonu Ölçme Ve Değerlendirme ÜNİTE: VOLEYBOLDA SERVİS A. Alttan Servis B. Üstten Servis C. Japon Servis Ç. Balansiye Servis D. Smaç Servis Ünite Sonu Ölçme ve Değerlendirme ÜNİTE: VOLEYBOLDA SMAÇ Ünite Sonu Ölçme ve Değerlendirme BÖLÜM 7: YÜZME 1. ÜNİTE: YÜZMEYE GİRİŞ A. Yüzmeye Genel Bakış B. Yüzme Stilleri C. Yüzmenin Bilimsel Prensipleri Ünite sonu ölçme ve değerlendirme ÜNİTE: YÜZMEYE BAŞLAMA A. Yüzmenin Ana Kuralları B. Suya Alışma Çalışmaları C. Çıkış Çalışmaları Ünite Sonu Ölçme Ve Değerlendirme XI

12 3. ÜNİTE: SUYU KAVRAMA VE HİSSETME ÇALIŞMALARI A. Suyu Kavrama Ve Hissetme B. Farklı Stiller İçin İtme Ve Çekme Çalışmaları C. Suyu Kavramada Başlangıç Çalışmaları Ç. Suyu Kavramada Orta Seviyede Çalışmalar D. Suyu Kavramada İleri Seviyede Çalışmalar Ünite Sonu Ölçme Ve Değerlendirme ÜNİTE: SERBEST YÜZME A. Kol Çekiş Tekniği B. Çeşitli Ayak Vuruşları C. Vücut Pozisyonu Ve Nefes Alma Ç. Serbest Stilde Yapılan Hatalar D. Serbest Stil Alıştırma Uygulamaları Ünite Sonu Ölçme Ve Değerlendirme EKLER 1. EK: Hakem Müsabaka Gözlem Formu EK: Maç Raporu EK: Performans Görevi EK: Performans Görevi Değerlendirme Ölçeği EK: Proje Çalışması Örnekleri EK: Proje Değerlendirme Ölçeği EK: Grup Değerlendirme Formu EK: Öz Değerlendirme Formu EK: Akran Değerlendirme Formu SÖZLÜK KAYNAKÇA XII

13 13

14 1. ÜNİTE ARTİSTİK JİMNASTİĞE GİRİŞ KONULAR A. Artistik Jimnastiğin Tarihçesi B. Temel Motorik Özellikler (Biyomotor Özellikler) C. Artistik Jimnastikte Yarışma Aletleri Ç. Artistik Jimnastikte Yardım Ve Emniyet D. Artistik Jimnastikte Teknik Yardımda Tutuş Şekilleri Artistik jimnastik hakkında neler biliyorsunuz?

15 ARTİSTİK JİMNASTİĞE GİRİŞ HAZIRLIK 1. Artistik sözünden ne anlıyorsunuz? Düşüncelerinizi paylaşınız. 2. Sizce bir spor dalının hangi özellikleri, ona artistik niteliği kazandırır? 3. Temel motorik özellikler kavramı size neyi çağrıştırıyor? Tartışınız. 4. Güreşle ilgilenen bir sporcu ile jimnastikle ilgilenen bir sporcunun yetenekleri birbirinden farklı mıdır? Niçin? 5. Sporcular, hareketleri yaparken sakatlanmamak ve kazalardan korunmak için hangi tedbirleri almalıdırlar? Tartışınız. Spor denilince kişinin bir kişiye veya takımın diğer bir takıma karşı mücadelesi ya da atletizmde olduğu gibi atletlerin zamana karşı birbirleriyle yarışmaları akla gelir. Bu durumda kişi veya takım, rakibinin kazanmaması için mücadele eder. Artistik Jimnastikte ise sporcunun kendisi ile yaptığı mücadele söz konusudur. Artistik jimnastik, bayan ve erkek sporcuların değişik aletler üzerinde sergilemiş oldukları çeşitli akrobatik hareketleri kapsar. Bu hareketler öylesine gösterişlidir ki seyredenlerde büyük hayret uyandırır. Müsabakalarda jimnastikçi, çok zor hareketlerden oluşan seriyi hatasız ve akıcı bir şekilde tamamlamak durumundadır. 15

16 A. Artistik Jimnastiğin Tarihçesi Jimnastik hareketleri, MÖ 2600 lü yıllarda Çinliler tarafından geliştirilmiş, o dönemlerde savaşa hazırlık ve tıbbi tedavi amaçlı kullanılmış. Daha sonra Yunanlılar, jimnastiği eğitimde etkin şekilde kullanmış yılında Uluslararası Jimnastik Federasyonu (FIG) kurulmuş yılına gelindiğinde Pierre Courbertin (Pier Korbertin) in öncülüğünde olimpik spor olarak kabul edilmiş fakat olimpiyatlarda sadece erkek sporcular yarışabilmiş. Ancak 1928 Amsterdam olimpiyatlarında bayan sporcular da yarışmalara katılabilmiş. Modern anlamda jimnastiğin ülkemizde ilk uygulanması, Galatasaray Mekteb-i Sultanisi okulunun kurulması ile başlar yılında okul tamamen batılı programla faaliyete geçerken Fransa dan getirtilen öğretim kadrosu içinde bulunan beden eğitimi öğretmeni Monsieur Curel (Mösyö Karel), modern jimnastiği Türkiye ye getiren insan olmuştur. Curel in ülkemizden ayrılmasından sonra okulun beden eğitimi öğretmeni olarak bu kez Stangelli (Sıtanjel) görülür. Profesyonel bir sporcu olan yeni öğretmen gelişinden kısa bir süre sonra 1880 yılında Maarif Nazırı Münif Paşa nın yardımıyla Beyoğlu nda Hacapolu Pasajı nda açtığı özel jimnastikhanede, bu sporun okul dışına yayılma çalışmalarına da yardımcı olmuş. Stangelli in öğrencisi Faik Üstün İdman başarılı bir sporcu idi. İlk Türk beden eğitimi öğretmeni olarak Stangelli in yerine atandı yılında doğan Faik bey, Türkiye nin ilk idmancısı olarak kabul edilir yılından sonra çok sayıda sporcu yetiştiren Faik Bey bu göreve tam 42 yıl kendisini adamış. Faik Üstünidman Selim Sırrı Tarcan Jimnastik Yahut Riyaziyat-ı Bedeniye, Türk sporunun yayımlanmış ilk kitabıdır. Bu kitap Ali Faik Üstün İdman tarafından 1889 da yayımlanmış. Ali Faik Bey in öğrencisi olan Selim Sırrı Tarcan, İsveç te öğrendiği aletsiz jimnastik sporunu, 1910 dan sonra Türkiye de yaygınlaştırmış. Selim Sırrı Bey, yıllarca aletli jimnastiğin yararlarını anlatan ve öğrencilerine bunu aşılayan Faik Beyle görüş ayrılığına düşmüş. O yıllarda aletsiz jimnastik daha çok tutuluyormuş. Fakat küçük bir grubun çabalarıyla sürdürülen aletli jimnastik çalışmaları 1957 yılında Jimnastik Federasyonu nun kurulmasıyla yoğunluk kazanmış. İlk Jimnastik Federasyon Başkanı Necmettin Erkan olmuştur. Jimnastik sporu çalışmaları, ülkemizde ilk kez 1903 yılında Beşiktaş Osmanlı Kulübü bünyesinde başlamıştır. Bu çalışmalara 1914 yılında Fenerbahçe Kulübü katılmıştır. Bu arada Fenerbahçe kulübü İlhami, Asım General Nuri, Albay Kadri ve Tüccar Necati Bey ler gibi başarılı Jimnastikçiler yetiştirmiştir. Arka arkaya gelen Balkan ve Kurtuluş Savaşları nedeniyle ülkemizde gelişmekte olan öteki sporlarda olduğu gibi jimnastikte bir duraklama görülmüştür. 16

17 Cumhuriyetin ilanından sonra okullarda jimnastik çalışmalarına yön vermek için Selim Sırrı Bey görevlendirilmiştir. Selim Sırrı, bu görevden yararlanarak eğitim için İsveç e bazı gençlerin gönderilmesini sağlayıp bu gençlerin aletsiz jimnastiğe göre eğitilmelerine yardımcı olmuştur. Daha sonra aletli jimnastik branşında da Mehmet Fetgeri, Şevket Kubul, Esat Kazancı, Fikret Korkmaz, Afi f Gençsoy ve Nihat Yılbar gibi başarılı sporcular yetişmiştir. Bir önceki kuşağın başarılı jimnastikçilerinden Nihat Yılbar, ilk defa öğretim ve yardım usülleri ile Aletli Jimnastik Kitabı nı yazmıştır. Sonra FIG in yarışma kurallarını tercüme etmiştir. Böylece Türkiye de olimpik jimnastik alanında ilk ve ciddi eserler verilmiştir lerin ortalarında ülkemizde jimnastik sporunda olumlu gelişmeler görülmeye başlanmıştır. Türk Jimnastiğine Murat CANBAŞ ın başarıları bir ışık olmuştur. Murat CANBAŞ yılları arasında kazandığı Dünya, Avrupa ve Balkan şampiyonluklarıyla Türk Jimnastik Tarihine adını altın harfl erle yazdırmıştır. Millî sporcumuz Suat ÇELEN paralel barda çifte burgulu hareketi, Çelen Hareketi olarak Dünya Jimnastik Literatürüne kazandırmıştır. B. Temel Motorik Özellikler ( Biyomotor Özellikler ) Doğduğumuz andan itibaren çeşitli bedensel hareketler yapma isteği duyarız. Hareket alanımızı geliştirme ve çeşitlendirme yolu ararız. Günlük hayatımızda koşmaya, sıçramaya, atlamaya veya tırmanmaya ihtiyaç duyarız. Artistik jimnastik; bireyin fi ziksel, zihinsel, duygusal ve ruhsal gelişimini destekleme konusunda en yararlı spor dallarından biridir. Bireyleri mutlu bir hayata hazırlamak için onların özgüvenlerini geliştirmeliyiz. Bunun için küçük yaşlardan itibaren fi ziksel ve duygusal gelişimlerini destekleyen spor ve sanat eğitimleri gereklidir. Artistik jimnastik uygulayana esneklik, koordinasyon, sürat, kuvvet, dayanıklılık ve ritim duygusu gibi çok yönlü temel motorik özellikler kazandırır. Esneklik jimnastikte çok önemlidir. Estetik ve uyumu verebilmek, hareketleri doğru teknikle yapabilmek için jimnastikçinin çok iyi esnekliğe sahip olması gerekir. Esneklik, çalışan kas gruplarına geniş hareket kabiliyeti vermesi ve sakatlanmalardan koruyucu olması bakımından bütün spor branşları için de önemlidir. Koordinasyon, kas sisteminin esnekliğine dayanır. Aynı mekanik nokta üzerindeki kas gruplarının zorunlu hareketi, merkezi sinir sistemi tarafından uyarılır. Bu koordinasyon hareketin akıcılığını ve enerji tasarrufunu belirler. Koordinasyonu öğrenme süresi hareketin devamlı tekrarı ile geliştirilir. Hız, bütün spor dallarında olduğu gibi jimnastikte de çok önemlidir. Hareketler hızlı ve dinamik yapılmalıdır. Kuvvet; jimnastikte hareket yapıcı, frenleyici ve önleyici bir unsur olarak tanımlanır. Artistik jimnastik yarışmalarında kuvvetle ilgili kurallar vardır. Yer, halka ve paralel aletlerinde kuvvet, seri içinde görülecek biçimde kurallara uygun sayı ve zamanda yapılmalıdır. Dayanıklılık başarılı antrenmanların sonucunda elde edilir. Ritim duygusu, bayan sporcuların serilerini yer aletinde ve müzik eşliğinde ahenkle yapabilmeleri için önemlidir. Temel motor özelliklerinden birisinin eksikliği fi ziki performansı olumsuz etkiler. Bunun için artistik jimnastik yapan sporcuların temel motorik özellikleri çok yönlü bir gelişim gösterir. 17

18 1. Etkinlik Düşün Bakalım Yukarıdaki fotoğraflarda kulplu beygirde, atlama beygirinde, barfi kste, halkada, asimetrik paralelde, yer ve denge aletinde çalışan sporcular görülmektedir. Çalıştıkları aletlere göre bu sporcuların hangi temel motorik özellikleri ön plana çıkar? Düşününüz ve ulaştığınız sonuçları aşağıya yazınız

19 C) Artistik Jimnastikte Yarışma Aletleri Artistik jimnastikte bayan sporcular dört; erkek sporcular altı aletle yarışırlar. Bayan sporcular yer aleti, denge, asimetrik paralel ve atlama masasında yarışırlar. Erkek sporcuların yarışma aletleri de yer aleti, paralel, kulplu beygir, halka, atlama masası ve barfi kstir. Bayan ve erkek sporcular yer aleti ve atlama masasını küçük farklılıklarla ortak kullanırlar. Yer aletinde bayan sporcularda hareket seri süresi en az 1.10 saniye en fazla 1.30 saniye ile sınırlıdır ve serilerini müzik eşliğinde sunarlar. Erkek sporcularda ise bu süre en az 50 saniye, en çok 1.10 saniye ile sınırlandırılmıştır. Belirtilen sürenin altında ve üstünde tamamlanan seriler, puan kesimi cezası alır. Hareket serisi bütün zemine yayılmalı ve hareketler uyum içinde olmalıdır. Atlama masasında bayan ve erkek yarışmalarında yükseklik farkı vardır. Bayanlarda atlama masasının yerden yüksekliği 1.10 cm dir. Erkeklerde ise 1.35 cm dir. Atlama masasının koşu mesafesi 15-20m dir. Atlama masasında yarışmalar 1A zorunlu seri (Bir atlayış yapılır.) ve 1B serbest seri (İki atlayış yapılır.) şeklinde yapılır. 1B serbest seri uygulamasında yapılan iki atlayış puanlarının aritmetik ortalaması sporcuların puanını belirler. 2. Etkinlik Jimnastikte Bayan Sporcu Yarışma Aletlerini Tanıyorum Jimnastikte bayan sporcuların kullandıkları yarışma aletleri farklılık gösterir. Aşağıdaki resimleri inceleyiniz. a b c ç Jimnastik bayan yarışma aletlerinin isimlerini aşağıdaki boşluklara yazınız. a... c... b... ç... 19

20 a 3. Etkinlik Jimnastikte Erkek Sporcu Yarışma Aletlerini Tanıyorum b e c ç d Jimnastik erkek yarışma aletlerinin isimlerini aşağıdaki boşluklara yazınız. a... c... d... b... ç... e... Bunları biliyor musunuz? Erkek ve bayan sporcuların selam verme şekilleri farklıdır. Sporcular, jimnastikte harekete başlarken ve hareket bittikten sonra selam verirler. Yarışmalarda sporcuların selam vermemeleri sporcuya puan kaybettirir. 20

21 4. Etkinlik Atlama Masası ve Yer Aletinin Yarışma Kurallarını Öğreniyorum Artistik jimnastikte erkek ve bayan sporcular atlama masasını ve yer aletini küçük farklarla ortak kullanırlar. Aşağıda ilgili boşluklara atlama beygirinin ve yer aletinin yarışma kurallarını yazınız. Atlama masası: Yer aleti erkek sporcular: Yer aleti bayan sporcular:... Ç. Artistik Jimnastikte Yardım Ve Emniyet Yardım; öğretilecek hareketin, kısa sürede ve en iyi şekilde öğrenciler tarafından kavranması için hareketi yapana doğru metotla destek verilmesidir. Hareketler için değişik yardım şekilleri mevcuttur. Bunlar önceden belirlenmiştir. Yardım başlı başına metodik bir araçtır. Onun için iyi tanınması gerekir. Yardım, sporcunun psikolojik olarak rahatlaması, hareketleri düzgün ve doğru teknikte yapması, öğrenim süresini kısaltılmasını ve kolay öğrenmesi açısından önemlidir. Ayrıca yardım sakatlanmaları önler. Emniyet unsurları: Sünger havuzları, emniyet kemerleri, yumuşak minderler, kasalar, mağnezyum tuzu, ellikler, tüm yardımcı araç ve aletler, antrenör, ısınma, doğru ve metodik yardım. 21

22 Emniyetin amacı olabilecek spor kazalarının (düşme, sakatlanma gibi) önüne geçmektir. Fakat çok zor ve karmaşık hareketler uygulanırken her zaman tehlike anını sezmek ve ortadan kaldırmak mümkün olmayabilir. Sporcu hareketi yanlış uyguladığında düşebilir. Düşme esnasında da kendini güvende hissetmek ister. Bu nedenle, çalıştırıcı amaca cevap verebilecek yardımı ve gerekli emniyet tedbirlerini asla ihmal etmemelidir. Emniyet kavramı içerisinde dikkat edilmesi ve titizlikle uygulanması gereken hususları şöyle özetleyebiliriz. Kullanılacak tüm alet ve malzemeler, ders öncesinde kontrol edilmeli, özellikle yer minderlerinde, minder aralarının kapalı olmasına ve üzerinde kesici, delici ya da tehlike oluşturabilecek herhangi bir maddenin bulunmamasına; halka, asimetrik paralel, barfi ks gibi aletlerde halatlar ve gerdirmelerin sağlam olmasına, barların çatlak olmamasına dikkat edilmelidir. Spor salonunda yeterli sayıda jimnastik minderi bulundurulmalıdır. Bu minderlerle her aletin ön, arka ve yan tarafl arı desteklenmelidir. Emniyet kemeri ve benzeri yardımcı aletlerin çalışır durumda olup olmadıklarını ve doğru monte edilip edilmedikleri kontrol edilmelidir. Özellikle halka, barfi ks, kulplu beygir, asimetrik paralel ve paralel aletinde iyi tutuş sağlamak ve kaymaları önlemek için tampon destekli ellik ve mağnezyum tozu denge, atlama beygiri ve yer aletinde ayakların ve ellerin kaymalarını önlemek için mağnezyum tozu gereklidir. Tampon destekli ellik Mağnezyum tozu Mağnezyum tozu Isınma ve esneklik, bütün spor dallarında olduğu gibi jimnastikte de oldukça önemlidir. En önemli emniyet tedbirlerindendir. Isınma, genel ısınma ve özel ısınma olarak iki bölümden oluşur. Genel ısınmanın temel amacı, vücudun bütün kaslarına hitap eden çeşitli hareketlerle vücut ısısını artırmaktır. Özel ısınma ise yüklenme devresinde yapılacak hareketlerde devreye en çok giren eklem ve kas gruplarının özel olarak ısıtılması işlemidir. İyi bir ısınma sportif çalışmaların en önemli evresidir ve sporcuyu sakatlanmalardan korur. D. Artistik Jimnastikte Teknik Yardımda Tutuş Şekilleri Destek tutuş Çevirmeli tutuş Yardım tekniğinde üç temel tutuş şekli vardır. Bunlar destek tutuş, çevirmeli tutuş ve karışık tutuştur. Destek tutuş, öne doğru yapılan hareketlerde uygulanan bir tekniktir. Yardımcının görevi jimnastikçiye destek olmak ve kollara düşen yükü hafi fl etmektir. Amut, kasada önden yardım, bitirişlerde kontrol yardım gibi çalışmalarda kullanılır. Çevirmeli tutuş, öne ve arkaya doğru yapılan hareketlerde kullanılan yardım tutuş şeklidir. Takla, çember, kartvil, köprü gibi çalışmalarda kullanılır. Karışık tutuş ise, destek ve çevirmeli tutuşun birlikte kullanılmasıdır. Öne elli aşma, saltolar, mihverler gibi çalışmalarda kullanılır. 22

23 5. Etkinlik Güvenlik ve Emniyet Spor, her ne kadar zevkli ve eğlenceli uğraş olsa da kimi zaman yarışmalarda yaralanma hatta sakatlanma gibi istenmedik durumlar ortaya çıkabilir. Bundan dolayı güvenliği artırıcı birtakım tedbirlere ihtiyaç duyulmaktadır. 2. fotoğraf 3. fotoğraf Fotoğraf fotoğraf 2. Fotoğraf 3. fotoğraf 4. fotoğraf 5. fotoğraf 6. fotoğraf 4. Fotoğraf 5. Fotoğraf Yukarıda 1. Fotoğraftaki dağcı kaya tırmanışı yaparken, 2. Fotoğraftaki sporcu paraşüt atlayışı yaparken, 3. Fotoğraftaki akrobatlar gösterilerini yaparken, 4. Fotoğraftaki jimnastikçi paralelde çalışırken, 5. Fotoğraftaki jimnastikçi barfi kste çalışırken, 6. Fotoğraftaki jimnastikçi asimetrik paralelde çalışırken hangi güvenlik tedbirlerini almalıdır? Neden? Sınıfta arkadaşlarınızla tartışınız. Ulaştığınız sonuçları aşağıda boş bırakılan yerlere yazınız. Dağcı:. Sporcu: Akrobat:.... Paralelde jimnastikçi : Barfi kste jimnastikçi : Jimnastikçi :

24 1. Uygulama Çalışması Bu uygulama çalışması, artistik jimnastikteki teknik yardımda tutuş şekillerinin öğrenilmesine yöneliktir. Aşağıdaki yönergeyi takip ederek öğretmen rehberliğinde çalışmayı uygulayınız. 1. Çalışma: Sınıf mevcudunuza göre 2 şer kişilik gruplar oluşturunuz. Her grup çalışacağı 3 parçalık kasayı resimdeki gibi yerleştirsin. Grup üyelerinden bir öğrenci kasadan tek kol dayanma yaparak resimdeki şekilde geçiş yaparken diğer öğrenci hareketi destek tutuşla desteklesin. (Resim 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8) Daha sonra görev değişikliği yaparak hareketi uygulayınız Çalışma: Birinci çalışmayı yeterince uyguladıktan sonra ikinci çalışmayı uygulayınız. Gruplar jimnastik minderlerini art arda yerleştirerek bir seri oluştursun. Grup üyelerinden bir öğrenci jimnastik minderlerinde öne doğru yuvarlansın. Diğer öğrenci hareketin uygulanış aşamalarında çevirmeli tutuşla uygulamayı desteklesin. (Resim 1, 2, 3, 4, 5, 6) Daha sonra görev değişikliği yaparak hareketi uygulayınız

25 A. Aşağıdaki soruların cevaplarını noktalı yerlere yazınız. 1. Türkiye de jimnastik federasyonu hangi tarihte kuruldu? ( ) 2. Uluslararası jimnastik federasyonunun kısaltması nedir? ( ) 3. Atlama masasında koşu mesafesi kaç metredir? ( ) 4. Atlama masasının yerden yüksekliği erkeklerde kaç metredir? ( ) B. Aşağıdaki soruların doğru seçeneğini işaretleyiniz. 1. Aşağıdakilerden hangisi artistik jimnastikte erkek sporcuların kullandığı yarışma aleti sayısıdır? A) 4 B) 5 C) 6 D) 7 E) 8 2. Aşağıdakilerden hangisi artistik jimnastikte bayan sporcuların kullandığı yarışma aleti sayısıdır? A) 4 B) 5 C) 6 D) 3 E) 7 3. Aşağıdakilerden hangisi yer aleti serisinde erkek sporcuların yarışma zaman aralığıdır? A) sn B) sn C) sn D) sn E) sn 4. Sakatlanmaları engellemeye çalışan bir jimnastikçi çalışma öncesi aşağıdakilerden hangisini yapmaz? A) Halka, barfi ks, kulplu beygir, asimetrik paralel, paralel ve kısmen diğer aletlerde mağnezyum karbonat (mağnezyum tozu) kullanır. B) Kullanılacak tüm alet ve malzemeleri, çalışma öncesi kontrol eder. Özellikle yer minderinde, minderlerin aralarının kapalı olmasına ve üzerinde tehlike oluşturabilecek herhangi bir maddenin bulunmamasına dikkat eder. C) Halka, asimetrik paralel, barfi ks gibi aletlerde halatlar ve gerdirmelerin sağlam olmasına, barların çatlak olmamasına dikkat eder. D) Isınma döneminin sonunda esneklik (açma germe) çalışmalarına gerek duymaz. E) Emniyet kemeri ve benzeri yardımcı aletlerin çalışır durumda olup olmadıklarını kontrol eder. C. Aşağıdaki soruların cevaplarını boş bırakılan yerlere yazınız. 1. Artistik jimnastik yapan sporcuların hangi temel motorik özellikleri gelişir? Artistik jimnastikte erkek ve bayan sporcuların küçük farklarla ortak kullandıkları yarışma aletleri nelerdir?

26 2. ÜNİTE ÖNE TAKLALAR KONULAR A. Öne Kapalı Takla B. Öne Açık Bacak Takla C. Öne Adımlı Takla Ç. Öne Bükülü Takla Öne taklalar hakkında neler biliyorsunuz?

27 ÖNE TAKLALAR HAZIRLIK 1. Sizce öne takla hareketini uygularken hangi temel motor özellikler ön plana çıkar? Tartışınız. Taklaların ( yuvarlanma egzersizleri ) birçok hareketin temeli olduğunu biliyor musunuz? Bu temel becerilerin üstüne daha zor hareketler eklenebilir. Yuvarlanma hareketlerini kavrama sırasında hatalı öğrenme, daha sonraki hareketlere de olumsuz şekilde yansır. Bu durum düşmelere, sakatlıklara yol açabilir. Bu nedenle taklaların teknik öğrenimine önem verilmelidir. Öne taklalar, jimnastikte en basit hareketler olmakla birlikte oldukça önemlidir. Çünkü bu hareketlerin öğrenilmesi sırasında öğrenci ilk kez bir jimnastik becerisiyle tanışır. Bu hareketleri uygulamaya çalışırken vücudunu kullanmayı öğrenmeye başlar, güçlenir, vücut tutuşu ve hâkimiyeti gelişir, koordinasyonu ve zamanlama yeteneği de gelişmeye başlar. 27

28 A. Öne Kapalı Takla Öne kapalı taklanın teknik özellikleri Ayakta duruş pozisyonunda, bacaklar bitişik ve kollar baş üzerinde yukarıya kaldırılmış durumdayken harekete başlanır (Resim 1). Daha sonra çömelik duruşa gelinir. Çömelik duruşta, dizler birleştirilir ve ayak parmakları üzerinde durulur. Eller omuz genişliğinde açık, aynı hizada, parmaklar açık ve parmak uçları karşıyı gösterir şekilde avuç içleri yaklaşık 50 cm önde mindere yerleştirilir (Resim 2). Çene göğse yaklaştırılır. Hızlı bir itişle mindere ensenin teması sağlanarak ileriye doğru yuvarlanma yapılırken vücut kapalıdır. Hızlı ve kapalı yuvarlanarak eller yere temas etmeden dengeli bir şekilde ayağa kalkılır (Resim 3, 4, 5, 6) Öne kapalı taklada yardım şekli: Öğrenci, harekete girmeden sırtının yere değeceği tahmin edilen noktaya yardımcı diz çöker. Dizler hafi fçe açılır. Öğrenci ellerini yere yerleştirdiğinde, öğrenciye yakın olan el ile avuç içi yukarıya bakacak şekilde, omuz ve dirsek ekleminin tam ortasından (biceps üzerinden) tutulur. Diğer el öğrenci ayağa kalkarken destek olacak şekilde sırt üzerine yerleştirilir (Resim 1). Yardım işlemi hareket tamamen bitinceye ve öğrenci dengesini sağlayıncaya kadar devam ettirilmelidir. Resim 1 28

29 1. Uygulama Çalışması Öne taklaların teknik özelliklerine uygun, doğru öğrenilmesi için basamaklama çalışmaları yeterli ve amaca uygun yapılmalıdır. Jimnastik minderi üzerinde tavşan sıçraması hareketini çalışınız. Bu hareketi çalışırken aşağıdaki yönergeyi takip ediniz. Resim 1 Tavşan sıçraması yaparken ellerinizi yaklaşık 50 cm öne yere doğru bir omuz boyu genişliğinde ve parmaklar açık, parmak uçları karşıyı gösterir şekilde koymaya dikkat ediniz (Resim 1). 2. Uygulama Çalışması Beşik sallanması hareketi, taklalarda yuvarlanma becerisini geliştirmeye yönelik bir çalışmadır. Jimnastik minderi üzerinde aşağıdaki yönergeyi takip ederek beşik sallanması hareketini yapınız Yere sırtüstü yatılır, her iki bacak gövdeye çekilerek bacaklardan ellerle kavranır, çene göğse yaklaştırılır. Sırt kavisli durumda, ayaklar önde, ense geride yere değecek şekilde sallanma yapılır (Resim 1, 2, 3, 4). Beşik sallanmasını yaparken bacakların toplu, göğse çekilmiş olmasına dikkat ediniz. 29

30 3. Uygulama Çalışması Sıçrama tahtasının üzerinde yerleştirilecek bir minderle oluşturulur. Sıçrama tahtası yerine, bir tarafı yükseltilmiş kasa üst parçasıda kullanılabilir. Hazırlanan bu düzenekte yapılacak çalışma önceki ön çalışmaların kombinasyonudur. Aşağıdaki yönergeyi takip ederek öğretmen rehberliğinde çalışmayı uygulayınız. Hazırladığınız düzenekten şekildeki gibi öne yuvarlanınız. Yuvarlanırken hız kazanarak dengeli kalkınız. Önceden açıklanan teknik özelliklere uygun olarak öne kapalı taklayı uygulayınız (Resim 1). Resim 1 Eğimli düzlem, hareketin daha kolay ve akıcı yapılabilmesine yardımcı olur. Hareketi doğru teknikle yapan öğrenci yer seviyesindeki çalışmalara geçebilir. 1. Etkinlik Kim Yapabilecek Aşağıdaki yönergeyi takip ederek öğretmen rehberliğinde çalışmayı uygulayınız. Öğretmen rehberliğinde öne kapalı takla tekniği görselleştirilir. Bu görselleştirme işlemi, hareketin doğrudan öğretmen ya da bir öğrenci tarafından uygulanması ile yapılabilir. Teknik görselleştirildikten sonra hareket analizi yapılır. Tekniğin yapılmasında önemli noktalar vurgulanır ve tekniğin uygulamasına geçilir. Hareket istenilen seviyeye gelene kadar uygulanır. 30

31 B. Öne Açık Bacak Takla Öne Açık Bacak Taklanın Teknik Özellikleri Ayakta duruş pozisyonunda, bacaklar bitişik ve kollar baş üzerinde yukarıya kaldırılmış durumda iken harekete başlanır (Resim 1). Daha sonra çömelik pozisyona geçilir. Bu pozisyonda, dizler birleştirilir ve ayak parmak uçlarında durulur. Eller omuz genişliğinde açık, aynı hizada parmaklar açık ve parmak uçları karşıyı gösterir durumda olacak şekilde ayaklardan yaklaşık 50 cm kadar önde mindere yerleştirilir. Bükülü olan dizlerle ileriye ve yukarıya doğru hızlı bir itiş yapılırken çene göğse doğru yaklaştırılır (Resim 2). Mindere ensenin teması sağlandığında dizler, baş üzerinde bir an için gergin durumdadır. Daha sonra her iki bacak hızla yanlara doğru açılır (Resim 3). Eller, bacaklar arasından öne doğru uzatılarak mindere konur (Resim 4). Ellerin desteğiyle kalçaların yerden kaldırılmasına yardımcı olunur. Bacaklar iki yana açık gergin olarak kalkılır ve hareket tamamlanır (Resim 5) Öne açık bacak taklada yardım şekli: Bu harekette iki değişik şekilde yardım yapılabilir. Bunların ilkinde, hareketi yapan öğrencinin önünde ve sıçrama bacağı önde olacak şekilde durulur. Öğrenci, hareketi uygularken bacaklarını yanlara doğru açıp gövdesini öne doğru aldığında yardımcı ileriye doğru uzanarak öğrenciyi bel bölgesinden her iki eliyle kavrar ve kendine doğru çeker (Resim 1). Resim 1 31

32 İkinci yardım şeklindeyse öğrencinin arkasında durulur. Hareket uygulanırken her iki elle öğrencinin belinden tutularak ileri doğru itilir (Resim 2). 1. Uygulama Çalışması Resim 2 Öne açık bacak takla tekniğini başarıyla uygulayabilmek için bacakları savurma ve ellerle yerden destek alıp kalkışı sağlamaya yönelik basamaklama çalışması çokça yapılmalıdır. Jimnastik minderi üzerinde bacakları savurma ve elleri yerleştirme çalışmasını aşağıdaki yönergeyi takip ederek yapınız Sırtüstü yatar pozisyonda bacaklar dizlerden gergin ve bitişik olarak baş üzerindedir (Resim 1). Bacaklar, ileriye doğru savrulurken yanlara gergin olarak iyice açılır (Resim 2). Ayaklar, yere temas ettiğinde ellerle yerden destek alınarak kalça, yukarıya doğru kaldırılmaya çalışılır (Resim 3, 4). Hareket ayağa kalkma çalışmasıyla devam eder. Bu çalışma hangi becerileri kazanmayı hedefl er. Tartışınız. 2. Uygulama Çalışması Aşağıdaki yönergeyi takip ederek öğretmen rehberliğinde çalışmayı uygulayınız. Eğimli düzlemde öne açık bacak taklayı uygulayınız. Bu çalışma yapılırken bacakların hızla ve gergin yanlara açılması ve ellerin bacaklar arasından yere uzatılarak destek alınması sağlanacak. Çalışmayı yeterince uygulandıktan sonra yer seviyesine indiriniz. 32

33 1. Etkinlik Kim Yapabilecek? Aşağıdaki yönergeyi takip ederek öğretmen rehberliğinde çalışmayı uygulayınız. Öğretmen rehberliğinde öne açık bacak takla tekniği görselleştirilir. Bu görselleştirme işlemi, hareketin doğrudan öğretmen ya da bir öğrenci tarafından uygulanması ile yapılabilir. Teknik görselleştirildikten sonra hareket analizi yapılır. Tekniğin yapılmasında önemli noktalar vurgulanır ve daha sonra tekniğin uygulamasına geçilir. Daha sonra art arda yerleştirilmiş jimnastik minderlerinde önce öne kapalı takla ve arkasından öne açık bacak takla uygulanır. C. Öne Adımlı Takla Öne adımlı taklanın teknik özellikleri Ayakta duruş pozisyonunda, bacaklar bitişik ve kollar baş üzerinde yukarıya kaldırılmış durumda iken harekete başlanır (Resim 1). Daha sonra çömelik pozisyona geçilir. Bu pozisyonda, dizler birleştirilir ve ayak parmak uçlarında durulur. Eller omuz genişliğinde açık, aynı hizada, parmaklar açık ve parmak uçları karşıyı gösterir durumda olacak şekilde ayaklardan yaklaşık 50 cm kadar önde mindere yerleştirilir (Resim 2). Bükülü olan dizlerle ileriye doğru hızlı itiş yapılırken aynı zamanda çene göğse doğru yaklaştırılır. Mindere ensenin teması sağlandığında yuvarlanma devam ederken, savurma bacağı dizden bükülerek göğse doğru çekilir (Resim 3, 4). Sıçrama bacağı, dizden gergin bir şekilde harekete devam eder (Resim 5). Ayağa dengeli bir şekilde kalkıldığında sıçrama bacağı önde, savurma bacağı ise arkadadır (Resim 6) Öne adımlı taklada yardım şekli : Öne adımlı taklanın yardım şekli, öne kapalı taklada uygulanan yardım şeklinin aynıdır. Ancak tek kişilik yardımda, yardımcının savurma bacağı tarafında durmasının etkili yardım açısından bu çalışmanın sonunda hedefl enen kazanım öğrencilerle tartışılır. 33

34 1. Uygulama Çalışması Aşağıdaki yönergeyi takip ederek öğretmen rehberliğinde çalışmayı uygulayınız Öğrenciler, bacakları bitişik yan yana dizilirler ve dengelerini öne doğru bozarlar. Düşerken dengeyi sağlamak amacıyla öne doğru atılan ilk adım hangi ayakla yapılmış ise o ayağın destek bacağı, diğer ayağın ise savurma bacağı olduğuna karar verilir. Bu çalışmanın sonunda hedefl enen kazanım sıçrama bacağının belirlenmesidir. Ç. Öne Bükülü Takla Öne bükülü taklanın teknik özellikleri Ayakta duruş pozisyonunda, bacaklar bitişik ve kollar baş üzerinde yukarıya kaldırılmış durumda iken harekete başlanır (Resim 1). Daha sonra çömelik pozisyona geçilir. Bu pozisyonda, dizler birleştirilir ve ayak parmak uçlarında durulur. Eller omuz genişliğinde açık, aynı hizada, parmaklar açık ve parmak uçları karşıyı gösterir durumda olacak şekilde ayaklardan yaklaşık 50 cm kadar önde mindere yerleştirilir (Resim 2). Bükülü olan dizler ile ileriye ve yukarıya doğru hızlı bir itiş yapılırken aynı zamanda çene göğse doğru yaklaştırılır. Mindere ensenin teması sağlandığında öne doğru yuvarlanma devam ettirilirken bacaklar gergin ve bitişik olarak tutulur (Resim 3, 4). Topuklar yere temas ettiğinde, eller kalçanın her iki yanına konur ve hızlı bir itiş ile ayağa kalkış sağlanır (Resim 5, 6) Öne bükülü taklada yardım şekli: Harekete yardım edilirken öğrencinin arkasında öne hamle pozisyonunda durulur. Hareketi uygulayan öğrenci topukları yere temas ettiği anda, elleriyle kalçasının iki yanından yere itiş yaparken, yardımcı iki eliyle öğrencinin belinden tutarak ileriye doğru iter. Böylece dengeli kalkışına destek verir (Resim 1). Resim 1 34

35 1. Uygulama Çalışması Bu çalışma, öne bükülü taklada bacakların gergin ve bitişik, vücudun dengeli olarak kalkış yapabilmesini sağlamaya yöneliktir. Jimnastik minderi üzerinde bacaklar gergin bir şekilde ellerle yerden destek alma çalışmasını öğretmen rehberliğinde aşağıdaki yönergeyi takip ederek yapınız Sırtüstü yatar pozisyondayken bacaklar, dizden gergin baş üzerine kadar getirilir. Eller, parmak uçları omuza doğru dönük şekilde boyun ve omzun tam ortasında kalan noktada yere konur (Resim 1). Bu noktada bacaklar ileriye doğru hızla savrulurken dizler, bükülmeksizin yere kadar hareketi devam ettiriniz (Resim 2, 3, 4). Topuklar yere temas ettiğinde eller, kalçanın her iki yanında yere konur ve itilerek kalça yerden yukarıya doğru kaldırılmaya çalışılır. Bu hareketi çokca çalışınız. 1. Etkinlik Bütün Öğrendiklerimizi Değerlendirelim Teknik yapımları değişmeyen taklaların sadece kalkış bölümü ufak bir değişikliğe uğrar. Bu etkinliğin amacı, öne yapılan taklalarda yapılabilecek hataların tespiti ve düzeltilmesidir. Aşağıdaki yönergeyi takip ederek öğretmen rehberliğinde çalışmayı uygulayınız. Sınıf üçer kişiden oluşan küçük gruplara ayrılır. Her grup üyesinden biri taklayı uygular, diğeri harekete yardım eder. Bir öğrenci de hareketi uygulayanın hatalarını akran değerlendirme formuna not alır. Grup kendi içinde devamlı olarak görev değişikliği yapar. Bu çalışma öğrenilen tüm taklalar için uygulanır. 35

36 Öne Kapalı Takla nın Akran Değerlendirme Formu Bu değerlendirme formu öğrencinin öne kapalı taklayı uygularken yapabileceği davranışları kapsamaktadır. Öğrenci davranışı yaparken arkadaşı uygulama hatalarına göre en uygun seçeneğin altına X işareti koyar. Değerlendirilen öğrencinin adı soyadı: Sınıfı ve numarası: Gözlenecek Davranışlar Evet Hayır Harekete girmeden önce bacaklar bitişik. Ellerini yaklaşık 50 cm önde mindere yerleştiriyor. Ellerinin arasındaki mesafe omuz genişliğinde açık. Parmaklar açık ve parmak uçları karşıyı gösterir şekildedir. Çene göğse iyice yaklaştırılıyor. Harekete girerken mindere ense konuyor. Yuvarlanma yapılırken vücut yeterince kapalıdır. Hızlı ve kapalı yuvarlanılıyor. Ayağa kalkarken ellerle yerden destek alınmadan dengeli kalkılıyor. Çalışma sonunda işaretlenen hayır seçenekleri varsa işaretli sütünda belirtilen ifadelere göre yapılan hatalar çalışılarak giderilir. Öğretmenin öğrenci hakkındaki görüşleri:

37 Öne Açık Bacak Takla nın Akran Değerlendirme Formu Bu değerlendirme formu öğrencinin öne açık bacak taklayı uygularken yapabileceği davranışları kapsamaktadır. Öğrenci davranışı yaparken arkadaşı uygulama hatalarına göre en uygun seçeneğin altına X işareti koyar. Değerlendirilen öğrencinin adı soyadı: Sınıfı ve numarası: Gözlenecek Davranışlar Evet Hayır Harekete girmeden önce bacaklar bitişiktir. Ellerini yaklaşık 50 cm önde mindere yerleştiriyor. Ellerinin arasındaki mesafe, omuz genişliğinde açıktır. Parmaklar açık ve parmak uçları karşıyı gösterir şekildedir. Çenesini göğsüne iyice yaklaştırıyor. Harekete girerken mindere ense konuyor. Yuvarlanma sırasında bacaklar hızla ve mümkün olduğunca yanlara açılıyor. Ayağa kalkış öncesinde eller, bacaklar arasında yere yerleştiriliyor. Ayağa kalkış öncesinde eller ile yerin aşağıya doğru kuvvetlice itiliyor. Ayağa kalkıldığında bacaklar, gergin şekildedir. Çalışma sonunda işaretlenen hayır seçenekleri varsa işaretli sütünda belirtilen ifadelere göre yapılan hatalar çalışılarak giderilir. Öğretmenin öğrenci hakkındaki görüşleri:

38 Öne Adımlı Takla nın Akran Değerlendirme Formu Bu değerlendirme formu öğrencinin öne adımlı taklayı uygularken yapabileceği davranışları kapsamaktadır. Öğrenci davranışı yaparken arkadaşı uygulama hatalarına göre en uygun seçeneğin altına X işareti koyar. Değerlendirilen öğrencinin adı soyadı: Sınıfı ve numarası: Gözlenecek Davranışlar Evet Hayır Harekete girmeden önce bacaklar bitişiktir. Ellerini yaklaşık 50 cm önde mindere yerleştiriyor. Ellerinin arasındaki mesafe omuz genişliğinde açıktır. Parmaklar açık ve parmak uçları karşıyı gösterir şekildedir. Çenesini göğsüne iyice yaklaştırıyor. Harekete girerken ense mindere konuyor. Yuvarlanma sırasında savurma bacağı dizden bükülerek vücuda hızla çekiliyor. Yuvarlanma sırasında sıçrama bacağı gergin bir şekilde tutuluyor. Ayağa kalkarken ellerle yerden destek almadan dengeli kalkış sağlanıyor. Ayağa kalkıldığında sıçrama bacağı önde, savurma bacağı arkadadır. Çalışma sonunda işaretlenen hayır seçenekleri varsa işaretli sütünda belirtilen ifadelere göre yapılan hatalar çalışılarak giderilir. Öğretmenin öğrenci hakkındaki görüşleri:

39 Öne Bükülü Takla nın Akran Değerlendirme Formu Bu değerlendirme formu öğrencinin öne bükülü taklayı uygularken yapabileceği davranışları kapsamaktadır. Öğrenci davranışı yaparken arkadaşı uygulama hatalarına göre en uygun seçeneğin altına X işareti koyar. Değerlendirilen öğrencinin adı soyadı: Sınıfı ve numarası: Gözlenecek Davranışlar Evet Hayır Harekete girmeden önce bacaklar bitişiktir. Ellerini yaklaşık 50 cm önde mindere yerleştiriyor. Ellerinin arasındaki mesafe omuz genişliğinde açıktır. Parmaklar açık ve parmak uçları karşıyı gösterir şekildedir. Çenesini göğsüne iyice yaklaştırıyor. Harekete girerken mindere ensesini koyuyor. Yuvarlanma sırasında bacaklar, gergin durumda. Yuvarlanma sırasında bacaklar, bitişik durumda. Ayağa kalkarken ellerle yerden destek almadan dengeli kalkış sağlanıyor. Bacaklar gergin, ayağa dengeli kalkış sağlanıyor. Çalışma sonunda işaretlenen hayır seçenekleri varsa işaretli sütünda belirtilen ifadelere göre yapılan hatalar çalışılarak giderilir. Öğretmenin öğrenci hakkındaki görüşleri:

40 BİLGİ NOTU Jimnastik serilerini oluşturan hareketlerin birbirine bağlantısında dikkat edilecek hususlardan biri de ilk yapacağımız hareketin bitiş pozisyonunun bir sonra yapacağımız hareketin başlangıç pozisyonunu oluşturmasıdır. Bu yüzden öne taklalar, bir sonraki hareketle uyum sağlaması açısından dört ayrı şekilde yapılır. Örneğin, öne takla hareketinden sonra amut ya da çember hareketi yapılacaksa, öne taklayı, öne adımlı takla şeklinde yapmak ve hareketi öne adım pozisyonunda tamamlamak hem ekonomik olabilmek hem fazladan hareket yapmamış olmak hem de hareketin estetiğini bozmamak açısından oldukça önemlidir. Bu yüzden, öne taklalar ayrı ayrı ele alınarak incelenmiştir. 2. Etkinlik Var mısın Gösteriye? Aşağıdaki öğretmen rehberliğinde yönergeyi takip ederek çalışmayı uygulayınız. Jimnastik minderlerin, art arda yerleştirerek bir düzenek oluşturunuz. Jimnastik minderlerinden oluşturduğunuz düzenekte öne kapalı taklalardan ve temel jimnastik duruşlarından oluşan güzel bir seri hazırlayınız ve arkadaşlarınıza sununuz. Temel Jimnastik Duruşlarına Örnekler Planör duruş Kartal duruş 40

41 A. Aşağıdaki şekillerde öne yapılan taklaların teknik isimlerini yazarak doğru teknik basamaklama sırasını ilgili boşluklara yazınız. 1. a b c d e f a b c d e f

42 3. a b c d e f a b c d e f B. Aşağıdaki soruların cevaplarını boş bırakılan yerlere yazınız. 1. Öne yapılan taklalarda olabilecek genel hatalardan 5 tanesini yazınız.... C. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerlere uygun kelimeleri yazınız. 1. Jimnastikte öne yapılan taklalarda mindere ilk teması sağlanır. 2. Jimnastikte öne adımlı takla tekniğinde ayağa dengeli bir şekilde kalkıldığında önde ise arkadadır. 42

43 3. ÜNİTE GERİYE TAKLALAR KONULAR A. Geriye Kapalı Takla B. Geriye Açık Bacak Takla C. Geriye Adımlı Takla Ç. Geriye Bükülü Takla Geriye taklalar hakkında neler biliyorsunuz?

44 GERİYE TAKLALAR HAZIRLIK 1. Sizce öne taklaları mı yoksa geriye taklaları mı uygulamak daha kolay? Neden? 2. Artistik jimnastiğin temel becerileri olan takla çeşitleri sizce neden aynı şekilde öne ve geriye yapılmaktadır? 3. Sporcular yarışmalarda geriye taklaları, seri yaparken nasıl kullanıyorlar? Tartışınız Geriye taklalar, öğrencilerin ilk kez geriye doğru yapılan jimnastik becerileriyle karşılaşmaları açısından oldukça önemlidir. Geriye taklalar bir sonraki hareketle tam bir uyum sağlaması açısından dört ayrı şekilde uygulanır. Bunlar geriye kapalı, geriye açık, geriye adımlı ve geriye bükülü taklalardır. Örneğin, geriye takla hareketinden sonra öne doğru amut ya da çember hareketi yapılacaksa, geriye taklayı geriye adımlı takla şeklinde yapmak hem fazladan hareket yapmamış olmak, hem de hareketin estetiğini bozmamak açısından oldukça önemlidir. 44

45 A. Geriye Kapalı Takla Geriye kapalı taklanın teknik özellikleri Ayakta duruş pozisyonundan çömelik duruşa geçilir. Bu noktada ayak parmak uçlarında durulur (Resim 1). Hareket geriye doğru devrilme işlemiyle başlar. Çene göğse yaklaştırılır, eller arkada başın yanında ve omuz genişliğinde, parmaklar açık ve parmak uçları omuzları gösterecek şekilde yere koyulur. Bu noktada dirsekler yukarıya doğru dönük durumdadır (Resim 2). Sırt yuvarlak ve dizler göğse doğru çekilmiştir. Yuvarlanma işleminin son aşamasında yani vücut başın tam üzerine geldiğinde dönüş işlemi ellerin yeri kuvvetli itişiyle desteklenir. Hareketin sonunda çömelik duruşa geçilir (Resim 3, 4). Oradan da ayağa kalkılarak hareket tamamlanır (Resim 5) Geriye kapalı taklanın yardım şekli : Yardımcı, öğrencinin yan tarafında diz çöker hareket anında kalçadan arkaya doğru öğrenciyi iter ve dönüşü kuvvetlendirir (Resim 1). Resim 1 45

46 B. Geriye Açık Bacak Takla Geriye açık bacak taklanın teknik özellikleri Ayakta duruş pozisyonunda iken çömelik pozisyona geçilir. Bu noktada ayak parmak uçlarında durulur (Resim 1). Hareket geriye doğru devrilme işlemi ile başlar. Çene göğse doğru alınır, eller arkada başın yanında ve omuz genişliğinde, parmaklar açık yere koyulur. Geriye doğru yuvarlanma devam ederken vücut baş üzerine geldiğinde her iki bacak hızla ve dizden bükülmeksizin yanlara doğru açılır (Resim 2). Yuvarlanma işleminin son aşamasında dönüş işlemi ellerin yeri kuvvetli itişiyle desteklenir. Hareketin sonunda, bacaklar yanlara doğru iyice açılmış şekilde, dizler gergin olarak ayağa kalkılır ve hareket tamamlanır (Resim 3, 4). 4 Geriye açık bacak taklanın yardım şekli :Yardımcı, öğrencinin arkasına geçer. Yardımcının sıçrama bacağı öndedir. Öğrenci bacaklarını yanlara doğru açtığında ileri doğru uzanılır. Her iki elle öğrenci bel bölgesinden tutulup kendine doğru çekilir (Resim 1, 2). 1 2 C. Geriye Adımlı Takla Geriye adımlı taklanın teknik özellikleri Ayakta duruş pozisyonunda iken çömelik pozisyona geçilir (Resim 1). Bu noktada ayak parmak uçlarında durulur. Hareket geriye devrilme işlemi ile başlar (Resim 2). Çene göğse doğru alınır eller arkada başın yanında ve omuz genişliğinde, parmaklar açık yere konur. Bu noktada dirsekler yukarıya dönük ve sırt yuvarlaktır. Geriye doğru yuvarlanma devam ederken sıçrama bacağı göğse doğru çekilirken savurma bacağı gergin şekilde ve dizden bükülmeksizin geriye doğru savrulur (Resim 3). Yuvarlanma işleminin son aşamasında dönüş işlemi, ellerin yeri kuvvetli itişiyle desteklenir. Hareketin sonunda sıçrama bacağı önde, savurma bacağı arkada olacak şekilde ayağa kalkılarak hareket tamamlanır (Resim 4, 5). 46

47 Geriye adımlı taklanın yardım şekli: Geriye adımlı taklada yardım şekli, geriye kapalı taklada yapılan yardım şeklinin aynısıdır. Ancak, sıçrama bacağının bulunduğu taraftan yardım etmek daha etkili olacaktır. Ç. Geriye Bükülü Takla Geriye bükülü taklanın teknik özellikleri Ayakta duruş pozisyonunda iken çömelik pozisyona geçilir (Resim 1). Bu noktada ayak parmak uçlarında durulur. Hareket geriye devrilme işlemi ile başlar. Çene göğse doğru alınır eller arkada başın yanında ve omuz genişliğinde, parmaklar açık yere konur. Bu noktada dirsekler yukarıya dönük ve sırt yuvarlaktır (Resim 2). Sonra her iki bacak hızla ve dizden bükülmeksizin geriye doğru hareket ettirilir (Resim 3). Yuvarlanma işleminin son aşamasında ayağa kalkış işlemi, ellerin yeri kuvvetli itişiyle desteklenir (Resim 4). Hareketin sonunda, bacaklar bitişik ve dizlerden gergin bir şekilde ayağa kalkılır (Resim 5) Geriye bükülü taklanın yardım şekli: Geriye bükülü taklada yardım şekli, geriye kapalı taklada yapılan yardım şeklinin aynısıdır. 47

48 1. Uygulama Çalışması Öne takla çalışmasında uygulanan beşik sallanması aynen uygulanır. Yuvarlanışın enseye geldiği bölümünde, ellerin başın iki yanında yere dayanmasına dikkat edilmelidir. Bu hareket, geriye yuvarlanma becerisini geliştirmeye ve geriye yuvarlanırken ellerin mindere yerleştirme pozisyonunu kazandırmaya yönelik çalışmadır. Bu çalışmayı, aşağıdaki yönergeyi takip ederek minder üzerinde yapınız Geriye doğru yuvarlanarak elleri yerleştirme çalışması yapılır. Eller arkada başın yanında omuz genişliğinde, parmaklar açık ve parmak uçları omuzları gösterecek şekilde yere konur (Resim 1, 2, 3, 4, 5). 2. Uygulama Çalışması Bu çalışmada öne taklalar için hazırlanan düzenekten yararlanılır. Eğimli düzlemde geriye doğru yuvarlanma çalışmasını öğretmen rehberliğinde yapınız. Bu çalışmada, eğimli düzlemde yapılan uygulamalarda, gerekli hıza ulaşıldığında geriye takla atarken hareketi teknik özelliklerine uygun yapınız. Eğimli düzeneğin yüksek ucuna sırt mindere dönük çıkılır ve harekete başlanır (Resim 1). Resim 1 Eğimli düzlemde; geriye kapalı takla, geriye adımlı takla, geriye açık bacak takla ve geriye bükülü taklalar uygulanır. Eğimli düzlemde hareketi yapabilen öğrenciler çalışmalarına yer seviyesinde devam ederler. 1. Etkinlik Hadi Yap Bakalım Aşağıdaki yönergeyi takip ederek etkinliği uygulayınız. Öğretmen rehberliğinde geriye kapalı, açık bacak, adımlı ve bükülü takla teknikleri görselleştirilir. Bu görselleştirme işlemi, hareketin doğrudan öğretmen ya da bir öğrenci tarafından uygulanması ile yapılabilir. Teknikler görselleştirildikten sonra hareket analizi yapılır. Tekniklerin yapılmasında önemli noktalar vurgulanır ve daha sonra tekniklerin uygulamasına geçilir. 48

49 2. Etkinlik Hadi Birbirinizi Kontrol Edin Bu etkinliğin amacı, geriye yapılan taklalarda yapılabilecek hataların tespiti ve düzeltilmesidir. Aşağıdaki yönergeyi takip ederek çalışmayı uygulayınız. Sınıf üçer kişilik gruplara ayrılır. Grup üyelerinden biri geriye taklayı uygularken diğeri de ona yardım eder. Üçüncü kişiyse hareket uygulanırken arkadaşlarının yaptığı hataları akran değerlendirme formuna not alır. Grup kendi içinde görev değişikliği yapar ve böylece herkesin hareketi yapması sağlanır. Bu çalışma öğrenilen tüm geriye taklalar için uygulanır Geriye Kapalı Takla nın Akran Değerlendirme Formu Bu değerlendirme formu öğrencinin geriye kapalı taklayı uygularken yapabileceği davranışları kapsamaktadır. Öğrenci davranışı yaparken arkadaşı uygulama hatalarına göre en uygun seçeneğin altına X işareti koyar. Değerlendirilen öğrencinin adı soyadı: Sınıfı ve numarası: Gözlenecek Davranışlar Evet Hayır Sırtı mindere dönük ayakta duruştan çömelik duruşa geliyor. Hareket geriye doğru devrilme işlemi ile başlıyor. Çenesini göğsüne iyice yaklaştırıyor. Geriye doğru yuvarlanıyor. Ellerini arkada başın yanında parmaklar açık ve parmak uçları omuzları gösterecek şekilde yere yerleştiriyor. Yuvarlama yapılırken vücut yeterince kapalıdır. Yuvarlama işleminin son safhasında ellerle yeri kuvvetli itiyor. Hareketin sonunda çömelik duruşa geliyor. Çömelik duruştan ayağa dengeli kalkıyor. Çalışma sonunda işaretlenen hayır seçenekleri varsa işaretli sütünda belirtilen ifadelere göre yapılan hatalar çalışılarak giderilir. Öğretmenin öğrenci hakkındaki görüşleri: