MARKA VE TASARIM HUKUKUNDA YENİLİKLER

Transkript

1 MARKA VE TASARIM HUKUKUNDA YENİLİKLER S A Y I L I S I N A İ M Ü L K İ Y E T K A N U N U T A N I T I M T O P L A N T I S I A V. D I N Ç E R T O M R U K B U R S A

2 İÇERİK TERMİNOLOJİ:FİKRİ MÜLKİYET FMH/ KÜRESEL EKONOMİ VE TÜRKİYE 6769 SAYILI SMK NUN MARKALARA İLİŞKİN SİSTEMATİK YENİLİKLERİ 6769 SAYILI SMK NUN TASARIMLARA İLİŞKİN SİSTEMATİK YENİLİKLERİ 6769 SAYILI SMK ORTAK HÜKÜMLER

3 TERMİNOLOJİ FİKRİ MÜLKİYET (IP) Fikir ve Sanat Eserleri (Telif Hakları) Sınai Mülkiyet Hakları

4 FİKRİ MÜLKİYET Fikir ve Sanat Eserleri ( Telif Hakları - Copyright) Fikir ve Sanat Eserleri - İlim ve edebiyat Eserleri - Musiki eserler - Güzel sanat eserleri - İşleme ve derleme eserler Bağlantılı Haklar ( komşu haklar) Bilgisayar Programları ve Veri Tabanları Sınai Mülkiyet Hakları ( Industrial Property) Patenler Faydalı Modeller Markalar, Tasarımlar Entegre Devre Topograyaları ( Çipler) Coğrafi İşaretler Geleneksel Özellikli Ürün Adları Yeni Bitki Çeşitleri Bi0-Teknolojik Buluşlar Ticaret Ünvanları ve İşletme Adları Alan Adları Ticari Sırlar Know How

5 FİKRİ MÜLKİYET VE KÜRESEL EKONOMİ Teknolojik Yenilikler Bilgi Tabanlı Ekonomi & Fikri Mülkiyet Hakları ( IPR) Gayri madi varlıkların artan önemi ( marka, patent, know how, franchise, telif, lisans)

6 S&P 500 ENDEKSİ ŞİRKET MALVARLIĞI DEĞERLERİ

7 GLOBAL 500 MARKA

8 GLOBAL 500 TÜRKİYE : DÜNYANIN 17. BÜYÜK EKONOMİSİ 2016 YILI İTİBARİYLE KÜRESEL MARKA SAYISI : 0 (SIFIR) HOLLANDA : 12 KÜRESEL MARKASI VAR.

9 SEBEPLER TARİHİ/KÜLTÜREL/EKONOMİK NİTELİKLİ MİKRO VE MAKRO SEBEPLER SAYILMAKTA KATMA DEĞERLİ ÜRETİM YAPILAMAMASI (İHRACATIN %50 DEN FAZLASI FASON ÜRETİM) MARKALARA KATMA DEĞER YÜKLENEMEMESİ MARKALARIN VERİMSİZLİĞİ YENİLİĞE/İNOVASYONA KAPALI,FİYAT REKABETİNE SIKIŞAN ŞİRKETLER SONUÇ : DÜNYA PAZARINA GİREMEYEN MARKALAR

10 EN DEĞERLİ TÜRK MARKALARI

11 HUKUKUN YERİ Buluşlar hakkında 10 yıllık koruma süresi öngören 1474 yılında kabul edilen VENEDİK KANUNU ( Galileo ya sağlanan koruma) 1623 yılında İngiltere de kanuni düzenleme Statue of Monopolies (İNGİLİZ TEKEL KANUNU) 1790 yılında Fransa ve ABD de buluşa ilişkin kanuni düzenlemeler yapıldı 19. yüzyılda Marka Hukuku ile ilgili ulusal düzenlemeler

12 HUKUKUN YERİ 1872 tarihli ALAMETİ FARİKA NİZAMNAMESİ 1965 tarihli MARKALAR KANUNU 1995 tarihli MARKALARIN KORUNMASI HAKKINDA 556 SAYILI KANUN HÜKMÜNDE KARARNAME 2017 tarihli 6769 sayılı SINAİ MÜLKİYET KANUNU tarihli s ayılı RG de yayımlanarak yürürlüğe girdi.

13 GÜNCEL HUKUKİ NİTELİK Gayri maddi mal niteliğinde olmasına karşın, fikri hakların mülkiyet niteliğinde mal varlığı değeri olarak kabul edilmesi, bu hakları Anayasal güvence altına alınan mutlak ve TEMEL BİR HAK haline getiriyor. ANAYASA MAHKEMESİ NİN KHK LAR İLE İLGİLİ TÜM İPTAL KARARLARINDA MÜLKİYET HAKKI ve TEMEL HAK VURGUSU VAR.

14 SINAİ MÜLKİYET KANUNU Toplam 199 madde ve beş kitaptan oluşuyor 1.Marka 2.Coğrafi işaret ve geleneksel ürün adı 3.Tasarım 4.Patent ve faydalı model 5.Ortak ve diğer hükümler Ayrı düzenlemeler: 1.Bitki Çeşitleri, ( s.y.) 2.Entegre Devreler ( s.y.)

15 AMAÇ Daha nitelikli bir Sınai Mülkiyet yapısına geçmek Uygulamada çıkan sorunları ortadan kaldırmak, Süreçleri kısaltmak, Dağınık bir yapıdaki KHK ları yürürlükten kaldırmak, Mevzuatı tek bir çatı altında toplamak Uluslararası mevzuat ve AB mevzuatına uyum sağlamak,

16 MARKA Marka olabilecek bir İŞARET, İşaret AYIRT EDİCİ NİTELİKTE olmalı İstisna : Kullanıma bağlı olarak sonradan ayırt edicilik kazanılması ( Yargıtay : kendisine ait olduğunu kabul ettirme ) Ör: sahibinden.com + şekil

17 MARKANIN İŞLEVİ Menşei ( Kaynak ) Gösterme İşlevi Ayırt Etme İşlevi Güven İşlevi ( Garanti/Kalite ) Reklam İşlevi İletişim İşlevi Yatırım İşlevi

18 AYIRT EDİCİLİK

19 6769 SAYILI SMK VE MARKALARA İLİŞKİN ÖNEMLİ YENİLİKLER Marka Tanımında Esneklik ( SMK md. 4) Onay Mektubu ( Muvafakat) ( SMK md 5/3) Markayı kullanma ve kullanmama defi ( yayına itiraz/hükümsüzlük davası/ihlal davası) Sessiz Kalma Yoluyla Hak Kaybı ( SMK md 25/6) Önceki Tarihli Hakların Etkisi ( SMK md 155) Dürüst Kullanım ( SMK md 7/5)

20 MARKA TANIMINDA ESNEKLİK Marka olabilecek işaretler Madde 4- (1) Marka, bir teşebbüsün mallarının veya hizmetlerinin diğer teşebbüslerin mallarından veya hizmetlerinden ayırt edilmesini sağlaması ve marka sahibine sağlanan korumanın konusunun açık ve kesin olarak anlaşılmasını sağlayabilecek şekilde sicilde gösterilebilir olması şartıyla kişi adları dâhil sözcükler, şekiller, renkler, harfler, sayılar, sesler ve malların veya ambalajlarının biçimi olmak üzere her tür işaretten oluşabilir.

21 MARKA TANIMINDA ESNEKLİK ÇİZİMLE GÖRÜNTÜLENEBİLME ŞARTI KALDIRILDI GELENEKSEL OLMAYAN MARKA TÜRLERİNİN TESCİLİ KOLAYLAŞTI SES RENK HAREKET Yönetmelik te detayları düzenlenecek ; Ses markası için bu sesin elektronik ortamdaki kaydı ya da nota ile gösteriminin sunulması, Üç boyutlu marka tescili için 6 farklı açıdan görselin sunulması, Renk Markalarında, renk kodu ve renk görselinin sunulması, Hareket markası için hareket dizisinin kuruma gösterilmesi gerekecek.

22 ONAY MEKTUBU 556 sayılı KHK de TEK SAHİPLİK İLKESİ bulunmaktaydı, aynı markanın farklı kişilerce farklı tescillere konu edilmesi mümkün değildi, Ancak, 556 sayılı KHK nin md. 16/5 hükmünün Anayasa Mahkemesi tarafından iptali ile Tek Sahiplik İlkesi esnemişti. ( aynı ibareye ilişkin birden fazla markası olan kişi ya da kişiler bunlardan sadece birini başkasına devredebilir hale geldi) 6769 sayılı SINAİ MÜLKİYET KANUNU ile Tek Sahiplik İlkesinden tamamen vazgeçildi, BİRLİKTE VAR OLMA (co existence) sözleşmelerinin önü tamamen açıldı, 6769 s. SMK md 5/3: Bir marka başvurusu, önceki marka sahibinin başvurunun tesciline açıkça muvafakat ettiğini gösteren noter onaylı belgenin Kuruma sunulması hâlinde birinci fıkranın (ç) bendine göre reddedilemez. Muvafakatnameye ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle belirlenir.

23 ONAY MEKTUBU Hak sahiplerinin birlikte piyasada var olabilmesini sağlayacak, Birbirine ekonomik yönden bağlı grup şirketleri/ aynı holding bünyesinde bulunan şirketler ayrı ayrı tescil sahibi olabilecek. Muvafakat : Yönetmelikle belirlenecek bir form şeklinde olacak, Noter onaylı, kayıtsız şartsız bir onay beyanını içerecek, TürkPatent kendisine bu matbu formun sunulmasını arayacak, taraflar arasındaki sözleşmeyi istemeyecek. Muvafakat başvuru esnasında ya da ret kararı üzerine sunulabilecek, Marka başvurularının kısmen ya da tamamen reddedilmesi halinde başvuru sahipleri redde gerekçe marka sahiplerinden bu onayı almaya çalışacak, Birlikte var olma sözleşemlerinin sayısının artması ve markaların ciddi şekilde hukuki işlemlere konu olması bekleniyor

24 MARKAYI KULLANMA VE KULLANMAMA DEF İ En önemli sistematik değişiklik : Tescil edilmiş ama kullanılmayan markalara yönelik hükümler getirildi. Kullanılmayan markalar işlevsizleştirildi. 5 yıldan eski markalara uygulanacak. Ciddi kullanım kanıtı sunulması istenebilecek Kullanılmayan markalar dört şekilde etkilenecek İtiraz sürecinde kullanmama savunması Hükümsüzlük davalarında kullanmama savunması(def i) İhlal davalarında kullanmama savunması (def i) İdari iptal SONUÇ : Bir markayı tescil ettirip de 5 yıl kullanmayan kişinin TürkPatent e yapacağı itirazlar reddedilebileceği gibi açacağı hükümsüzlük ve ihlal davaları da reddedilebilecek.

25 İDARİ İPTAL İdari iptal geliyor ( AB Marka Tüzüğü ve Direktifi gereği ) 7 YIL SONRA YÜRÜRLÜĞE GİRECEK. Bu süre zarfında Mahkemelerce uygulanacak İdari iptal nedenleri: Markanın, tescil tarihinden itibaren beş yıl süreyle kullanılmaması, Markanın jenerik hale gelmesi, Markanın halkı yanıltır hale gelmesi, Garanti ve ortak markaların, teknik yönetmeliğe aykırı kullanılması. Muhtemel Sorunlar: İdari iptal- Anayasa Mahkemesi riski, Kullanmama hükümlerinin yürürlük tarihi sorunu, 5 yılda bir yinelenebilecek marka tescil başvuruları,

26 SESSİZ KALMA YOLUYLA HAK KAYBI Sessiz kalma yoluyla hak kaybı konusunda süre bakımından tereddütler bulunmaktaydı.(sessizlik süresinin müddeti somut olay incelemesi bazında değerlendiriliyordu) SMK da konu, süresi ile birlikte netliğe kavuşturulmuştur. Md.25/6 Marka sahibi, sonraki tarihli bir markanın kullanıldığını bildiği veya bilmesi gerektiği hâlde bu duruma birbirini izleyen beş yıl boyunca sessiz kalmışsa, sonraki tarihli marka tescili kötüniyetli olmadıkça, markasını hükümsüzlük gerekçesi olarak ileri süremez. ( Zımni Onay )Uygulama alanı Sonradan tescil edilen markanın hükümsüzlüğü, Sonradan kullanılan markaya karşı açılan ihlal davaları,

27 ÖNCEKİ TARİHLİ HAKLARIN ETKİSİ Önceki Tarihli Hakların Etkisi ( Tescile Dayalı Kullanım Savunması ) konusunda KHK lar arasında uyumsuzluk vardı, SMK bu uyumsuzluğu ortadan kaldırdı. Önceki tarihli hakların etkisi MADDE 155- (1) Marka, patent veya tasarım hakkı sahibi, kendi hakkından daha önceki rüçhan veya başvuru tarihine sahip hak sahiplerinin açmış olduğu tecavüz davasında, sahip olduğu sınai mülkiyet hakkını savunma gerekçesi olarak ileri süremez. Marka ve Tasarım KHK larında, gerçek hak sahibi olmamasına karşın bir şekilde tescil yaptıran kişi, tazminat koşulları oluşmasına karşın, tazminat ödemiyordu, bu durum kötüniyetli tescilleri cazip kılıyordu. SMK md. 155 hükmü uyarınca, Mahkeme tarafından tecavüz tespit edilirse, sonraki tarihli belge sahibi, tazminat ödemekten kurtulamayacak,

28 DÜRÜST KULLANIM HAKKIN SINIRI ÇİZİLDİ : Md.7/(5) Marka sahibi, üçüncü kişiler tarafından dürüstçe ve ticari hayatın olağan akışı içinde, markasının aşağıda belirtilen biçimlerde kullanılmasını engelleyemez: a) Gerçek kişilerin kendi ad veya adresini belirtmesi. b) Malların veya hizmetlerin türüne, kalitesine, miktarına, kullanım amacına, değerine, coğrafi kaynağına, üretim veya sunuluş zamanına ya da diğer niteliklerine ilişkin açıklamalarda bulunulması. c) Özellikle aksesuar, yedek parça veya eşdeğer parça ürünlerinde, malın ya da hizmetin kullanım amacının belirtilmesinin gerekli olduğu hâllerde kullanılması. YAN SANAYİ BÜYÜK MARKALARDAN İZİN ALMAYACAK

29 MARKA SUÇLARI Tek cezai düzenleme yine Marka konusunda; Korumanın kapsamı genişletildi ( hakkın kapsamına uyumlu hale getirildi) Marka sahibinin izni olmaksızın aşağıdaki eylemleri gerçekleştirenler, 1-3 yıl hapis ve 20 bin güne kadar adli para cezasıyla cezalandırılır: MAL ÜRETEN VEYA HİZMET SUNANLAR, SATIŞA ARZ EDENLER, SATANLAR, İTHAL VEYA İHRAÇ EDENLER, TİCARİ AMAÇLA SATIN ALANLAR, TİCARİ AMAÇLA ELDE BULUNDURANLAR, NAKLEDENLER, DEPOLAYANLAR.

30 6769 SAYILI SMK VE TASARIMLARA İLİŞKİN ÖNEMLİ YENİLİKLER YENİLİK ARAŞTIRMASI/İNCELEMESİ TESCİLSİZ KORUMA YEDEK PARÇA/EŞDEĞER PARÇA BİRLEŞİK ÜRÜNLERDE PARÇA KORUMASI TARİFNAME YAYIN SÜRESİ ÇOKLU BAŞVURU KAPSAMI

31 TASARIM Tasarım ve ürün MADDE 55- (1) Tasarım, ürünün tümü veya bir parçasının ya da üzerindeki süslemenin çizgi, şekil, biçim, renk, malzeme veya yüzey dokusu gibi özelliklerinden kaynaklanan görünümüdür. (2) Ürün, bilgisayar programları hariç olmak üzere, endüstriyel yolla veya elle üretilen herhangi bir nesnenin yanı sıra birleşik bir ürün veya bu ürünü oluşturan parçaları, ambalaj gibi nesneleri, birden çok nesnenin bir arada algılanan sunumlarını, grafik sembolleri ve tipografik karakterleri ifade eder. (3) Birleşik ürün, sökülüp takılma yoluyla değiştirilebilen veya yenilenebilen parçalardan oluşan üründür. (4) Tasarım; bu Kanun hükümleri uyarınca tescil edilmiş olması hâlinde tescilli tasarım, ilk kez Türkiye de kamuya sunulmuş olması hâlinde ise tescilsiz tasarım olarak korunur.

32 TESCİLSİZ TASARIM KORUMASI SMK ile, ilk defa Türkiye de kamuya sunulmuş olmak şartıyla tescilsiz tasarımlar koruma altına alındı. SMK öncesi dönemde tescilsiz tasarımlara ilişkin koruma genel hükümlere - TTK haksız rekabet hükümlerine tabi idi. SMK uyarınca tescilsiz tasarım sahipleri de tasarımlarının izinsiz kullanımına karşı tecavüz iddiasında bulunabilecektir. Yayım erteleme kapsamındaki tasarımlar erteleme süresince tescilsiz tasarım korumasına tabi olacaktır.

33 YENİLİK ve AYIRT EDİCİLİK

34 YENİLİK İNCELEMESİ En önemli değişiklik: incelemesiz sistem terk edildi. KHK kapsamında yenilik sadece üçüncü kişilerin itirazları üzerine değerlendirilmekte iken, SMK nın yürürlüğe girmesi ile tasarımlarda Kurum tarafından yenilik incelemesi uygulaması başlamıştır. Türk Patent, yenilik unsurunu da re sen değerlendirebilecek, yeni olmayan tasarımları reddedebilecektir.

35 EŞDEĞER PARÇALAR Yedek parça, bileşik bir ürünün yıpranma, aşınma ya da çarpma gibi nedenlerle parça değişikliğine ihtiyaç duyması halinde orijinal parçanın yerine geçecek olan, sökülüp takılabilir parçalardır Yedek Parçaların muadilleri : Eşdeğer Parçalar ( özellikle otomotiv) Eşdeğer parçalar tasarım tesciline konu olamayacak. Yan sanayinin gelişmesi ve tüketicilerin bundan faydalanması amaçlanıyor. Şartları : Birleşik bir ürünün (örneğin bir araba) görünümüne bağımlı olan bir parça olması (örneğin kapı), Birleşik ürüne orijinal görünümünü yeniden kazandırmak üzere onarım amacıyla kullanılması Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca yayınlanan eşdeğer parçalar listesinde yer alması

36 BİLEŞİK ÜRÜN Md. 55/3 Birleşik ürün, sökülüp takılma yoluyla değiştirilebilen veya yenilenebilen parçalardan oluşan üründür. Birleşik Ürün konusunda ayrım yapıldı : Bileşik Ürünlerin görünmeyen kısımları koruma kapsamı dışında bırakıldı

37 TASARIM DİĞER Endüstriyel Tasarım yerine TASARIM terimi geldi. Tarifname zorunluluğu kaldırıldı, aslolan GÖRSEL ANLATIM YAYIM SÜRESİ kısaldı. 6 aydan 3 aya düşürüldü. Tescil süreci hızlandı. Çoklu başvurunun kapsamı genişletildi Sadece alt sınıf değil geniş bir ürün yelpazesi içeren sınıf kapsamında çoklu başvuru yapılabilecek. Tescil maliyeti düşecek.

38 6769 SAYILI SMK ORTAK HÜKÜMLER Sınai Mülkiyet Hakları büyük ölçüde tek kanun çatısı altında toplandı, Türk Patent Enstitüsü ; Türk Patent ve Marka Kurumu ( TürkPatent) adını aldı, Hakkın Tükenmesinde, Ülkesellik prensibi yerine Uluslararası Tükenme ilkesi kabul edildi ( Paralel İthalat Serbestisi) Önceki tarihli hakların etkisi konusunda yeknesaklık sağlandı, Tazminat hesaplama yöntemi değişti, yoksun kalınan kazanç yönteminde, ihlal edilen hakkın kullanılmasıyla elde edilen kazanç istenebiliyordu, bu da hesaplanamıyordu, SMK uyarınca, haksız rekabetteki gibi tecavüz edenin net kazancı üzerinden tazminat talep edilebilecek, daha yüksek tazminatlar çıkabilecek, Hakkın birden fazla sahibi bulunmaktaysa, hak sahiplerine Medeni Kanundaki gibi ÖN ALIM hakkı getirildi,

39 ULUSLARARASI TÜKENME Ürün, dünyanın herhangi bir yerinde piyasaya sürüldükten sonra artık ilgili hak sahibinin iznine ihtiyaç kalmaksızın o ürün ithal edilebilecek. Yurtiçindeki ürünlerde de; hak sahibi tarafından bir kez piyasaya sürüldükten sonra, hak sahibi piyasaya sürdüğü o ürünlerin sonraki satışlarına müdahale edemeyecek.

40 BURSA BAŞVURU SAYILARI

41 TEŞEKKÜRLER AV. DİNÇER TOMRUK