OIC/COMCEC/33-17/D(18) KONAKLAMA TESİSLERİNİ DÜZENLEMEYE YÖNELİK İSEDAK MDT KILAVUZU

Transkript

1 KONAKLAMA TESİSLERİNİ DÜZENLEMEYE YÖNELİK İSEDAK MDT KILAVUZU İSEDAK KOORDİNASYON OFİSİ Şubat 2017

2 Kendilerine özgü inanç temelli ihtiyaçları bulunan ve sayıları giderek artan Müslüman turistlerle birlikte, dünya çapındaki turizm işletmeleri dikkatlerini sürekli büyüyen bu kârlı piyasa segmenti üzerinde yoğunlaştırmaya başladılar. Müslüman Dostu Turizm (MDT) Belirli bir amaç için seyahat ederken inanç temelli ihtiyaçları konusunda taviz vermek istemeyen Müslüman turistlerin İslam dinine uygun faaliyetleri olarak tanımlanmaktadır.1 MDT piyasasının giderek artan önemi dikkate alındığında, İSEDAK MDT ile ilgili olarak aşağıda belirtilen üç araştırmayı yaptırmıştır: 1. Müslüman Dostu Turizm: İİT Üyesi Ülkelerde Talep ve Arz Boyutlarını Anlamak 2. Müslüman Dostu Turizm: İİT Üyesi Ülkelerde MDT Ürün ve Hizmetlerini Geliştirip Pazarlamak 3. Müslüman Dostu Turizm (MDT): İİT Üyesi Ülkelerde Konaklama Tesislerine İlişkin Düzenlemeler Müslüman Dostu Turizm (MDT): İİT Üye Ülkelerinde Konaklama Tesislerinin Düzenlenmesi başlıklı üçüncü MDT araştırmasına ilişkin bulgular, 16 Şubat 2017 tarihinde Ankara da düzenlenen Turizm Çalışma Grubu nun 9 uncu Toplantısında sunulmuştur. Turizm endüstrisi son yıllarda Müslüman turistlerin kendilerine özel ihtiyaçlarını anlayıp bunlara hitap etmeye başlamıştır. Müslüman dostu seyahat, konaklama sektöründe faaliyet gösteren pek çok tedarikçi açısından gelecek vaat eden bir niş pazarı olarak görülmektedir. Halihazırda, hangi MDT unsurlarının kapsama dâhil edileceği konusunda bir mutabakat olmamasına karşın, konaklama tesisleri uygulamanın kolaylığı, maliyet ve Müslüman olmayan konuklar üzerindeki etkiyi dikkate alarak kararlarını vermektedir. Daha önce yapılan araştırmalar, bir otelin yeri ve fiyatı gibi turistler açısından kritik öneme sahip belirli hususlarda, Müslüman olan ve Müslüman olmayan turistlerin ihtiyaçlarının, inançlarından bağımsız olarak birbirleri ile örtüştüğünü göstermektedir. Ayrıca, Müslüman olan ve Müslüman olmayan turistler temizlik, mekanın genişliği ve elverişliliği de dâhil, geleneksel kalite standartları kapsamına giren pek çok özelliğe de benzer önemi vermektedir. Ancak araştırma, Müslüman turistlerin inanç temelli belirli ihtiyaçları olduğuna ve otellerde alkol bulunmaması gibi spesifik ihtiyaçların Müslüman olmayan turistlerin ihtiyaçları ile uyumsuz olabileceğine işaret etmektedir. Turizm sanayinde farklı seviyelerde sunulan MDT hizmetleri ve tesisleri dikkate alındığında, özellikle konaklama sektöründe bir düzenleme yapılmasına ihtiyaç duyulmaktadır. Örnek olaylardan elde edilen sonuçlara, araştırmalara, uzmanlarla yapılan mülakatlara ve mevcut standartların analizine de yer verilen İSEDAK ın Müslüman Dostu Turizm (MDT): İİT Üyesi Ülkelerde Konaklama Tesislerine İlişkin Düzenlemeler başlıklı araştırmasından hareketle, işbu belge İİT Üyesi Ülkeler ile İİT üyesi olmayan ülkeler açısından MDT ile ilgili temel düzenleyici ilkeleri sunmaktadır. Belge MDT ilkelerini değerlendirmeye ve düzenlemeye yönelik temel hususları ortaya koymakta ve İİT Üye Ülkelerinde MDT açısından farklı elverişlilik seviyelerinde MDT hizmetleri ve tesislerine ilişkin genel ilkeleri sunmaktadır. 1 Müslüman Dostu Turizm: İİT Üye Ülkelerinde Talep ve Arz Boyutlarını Anlamak. İSEDAK, Şubat İnternet. 1

3 İİT Üye Ülkelerinde Konaklama Tesislerini Düzenlemeye Yönelik İSEDAK MDT Kılavuzu Nihayet, MDT seyahati açısından pazar konumlaması seçenekleri de işbu belgede özetlenmiştir. MDT İlkelerinin Değerlendirilmesi ve Düzenlenmesi Araştırmalardan elde edilen önemli geri bildirim ve ihtiyaç duyulan hizmet türlerinin açık bir şekilde ifadesi dikkate alındığında, yukarıda belirtilen araştırma, konaklama sektöründe MDT unsurlarının düzenlenmesini (her bir ülkenin kendi ortamı ve ılımlılık derecesine göre değişik seviyelerde olmakla birlikte) önemle tavsiye etmektedir. Bahse konu araştırma kapsamında gerçekleştirilen tüketici anketinde, katılımcılar Müslüman dostu konaklama standartlarında Helal gıdanın düzenlenmesine büyük önem atfetmişlerdir. Katılımcılardan yüzde 99 u bu hususu önemli olarak nitelemiştir (yüzde 83 ü ise bu hususu çok önemli olarak nitelemiştir). Helal gıdanın düzenlenmesini kahvaltı büfeleri gibi sunumlar şeklinde Ramazan hizmetlerinin verilmesi takip etmiş ve katılımcıların yüzde 95 i bu konuyu önemli olarak nitelemiştir. Bu hususu odalarda Kıble yönünün belirtilmesi takip etmiş ve katılımcılardan yüzde 94 ü bu konuyu önemli olarak nitelemiştir. MDT düzenlemesi özellikle Helal gıdada güvenilirlik konusunda konuklara bir güvence sağlamakta, birbirleri ile tutarlı beklentiler sunmakta ve aileleri ile birlikte seyahat eden Müslüman konuklar ile geleneksel değerlere bağlı turistler açısından faydalı olan aile dostu bir ekosistemi desteklemektedir. Halihazırda İSEDAK Turizm Çalışma Grubu için hazırlanmış olan Müslüman Dostu Turizm: İİT Üye Ülkelerinde Talep ve Arz Boyutlarını Anlamak başlıklı araştırma raporu ile Müslüman Dostu Turizm: İİT Üye Ülkelerinde MDT Ürün ve Hizmetlerini Geliştirip Pazarlamak başlıklı raporun analizleri ve temel bulguları, üye devletlerin MDT konaklama tesislerini düzenlemeye yönelik çabaları kapsamında da kullanılabilir. MDT Hizmetleri ve Tesisleri - Genel İlkeler MDT hizmetleri ve tesislerinin önemi ülkenin niteliğine göre değişecektir. Aşağıdaki şekil, ülkelerin İİT Üye Ülkesi olup olmamalarına göre ve mevcut MDT ekosistemlerinin seviyesine göre ait oldukları segmenti ortaya koymaktadır. Ülke Segmenti - MDT Ekosistemi 2

4 Sınırlı MDT ekosistemlerine sahip İİT üyesi olmayan ülkeler Ilımlı MDT ekosistemlerine sahip İİT ülkeleri Gelişmiş MDT ekosistemlerine sahip İİT ülkeleri Öncelikli olarak geleneksel değerlere bağlı turistlere yönelik yemek hizmeti Düşük Müslüman konuk sayısı Müslüman olmayan konukların yüksek oranı Helal gıda geniş ölçüde mevcut, ancak otellerde alkol yaygın Müslüman konuklar ağırlıklı İslami Finans sistemi ve Helal ürün ekosistemleri güçlü Dini bağlılık güçlü Halihazırda MDT konusunda mevcut olan muhtelif ilkelerin gözden geçirilmesinden hareketle, MDT hizmetleri ve tesisleri ile ilgili ilkeler yukarıda açıklanan ülke segmentleri bazında aşağıda listelenmiştir. 1. Sınırlı MDT Ekosistemlerine Sahip İİT Üyesi Olmayan Ülkelerde MDT Hizmetleri ve Tesisleri İİT üyesi olmayan ülkelerde, tesisler daha düşük maliyetli, uygulaması kolay ve geleneksel değerlere önem veren konukları fazla etkilemeyen hizmetler sunmak suretiyle Müslüman tüketicileri pratik bir şekilde kendilerine çekebilirler. Tavsiye edilen hizmetler ve tesisler aşağıdaki şekilde özetlenebilir: 1. Helal gıda seçenekleri sunmak 2. Müslüman konuklar için mini-bardan alkolü çıkarmak 3. Odalarda Kıble (ibadet) yönünü göstermek 4. Yerel Helal gıda restoranlarının bir listesini sunmak ve yerel caminin yerini belirtmek 5. Talep üzerine bir namaz seccadesi sunmak ve namaz saatlerini belirtmek 6. Personeli MDT ilkeleri konusunda bilinçlendirmek Müslüman konuklar açısından büyük önem taşımakla birlikte, bu hizmet ve özelliklerin pek çoğu geleneksel değerlere bağlı konukları fazla etkilememektedir ve düşük maliyetlidir. 2. Ilımlı MDT Ekosistemlerine Sahip İİT Üyesi Ülkelerde MDT Hizmetleri ve Tesisleri Ilımlı MDT ekosistemlerine sahip İİT üyesi ülkelerde konaklama tesislerinin benimsemeleri gereken, Müslüman konuklar açısından önem arz eden, uygulaması kolay olan ve geleneksel değerlere bağlı konukları fazla etkilemeyen üç pratik MDT 3

5 İİT Üye Ülkelerinde Konaklama Tesislerini Düzenlemeye Yönelik İSEDAK MDT Kılavuzu hizmeti söz konusudur. Bu üç hizmet aşağıdaki şemada gösterilmiş olup, aşağıda belirtilen unsurları içermektedir2: 1. Münhasıran Helal olarak onaylanmış gıda sunmak (mutfakların Helal olarak onaylanmasına önem vererek) 2. Odalarda namaz seccadesi sunmak 3. Ramazanda yemek saatlerini ve menü öğelerini düzenlemek. Konaklama hizmeti tedarikçilerinin sunabilecekleri MDT hizmetleri ve tesisleri, uygulama maliyetlerinin düşük ya da yüksek olmasına göre ayrıma tabi tutulabileceği gibi, Müslüman olmayan konuklar üzerinde bıraktıkları etkiye göre de sınıflandırılabilir (yeni hizmeti uygulamanın Müslüman OLMAYAN konuklar üzerinde düşük ya da yüksek bir etki doğurmasına göre). Düşük maliyetli olan ve geleneksel değerlere bağlı konuklar üzerinde önemli bir etki yaratmayan MDT hizmetlerinin uygulamaları basittir. Diğer taraftan düşük maliyetli olan ancak geleneksel değerlere bağlı konuklar üzerinde önemli bir etki yaratan hizmetlerin uygulaması hassastır vs. (Lütfen Şekil 15 e bakınız: araştırmada Ilımlı Ekosistemler için MDT Hizmetleri). Araştırmada önemli oldukları vurgulanan ve uygulama maliyetleri orta ila yüksek seviye arasında değişen ilave hizmetler aşağıda belirtilmiştir: 1. Gerek konuklarında odalarındaki banyolara, gerekse ortak kullanım alanlarındaki banyolara bir taharet musluğu veya el duşu takmak 2. Aile dostu eğlence faaliyetleri sunmak 3. Alkolsüz bir işletme olmak ve işletmede kumarhane veya gece kulübü bulundurmamak. 4. Erişkinlere yönelik televizyon kanallarını kaldırmak ve internet içerik filtreleri uygulamak 5. Personelden mütevazı bir şekilde giyinmesini istemek 3. Gelişmiş MDT Ekosistemlerine Sahip Ülkelerde MDT Hizmetleri ve Tesisleri Gelişmiş MDT ekosistemlerine sahip İİT ülkelerinde, temel hizmetlere ilaveten aşağıda belirtilen daha yüksek seviyedeki MDT hizmetleri ve tesislerinin de sunulması tavsiye edilmektedir: Genel: 1. Otel mutfakları Helal olarak onaylanmış olmalıdır 2. Otel içerisinde alkol bulunmamalı veya buna izin verilmemelidir 2 Ankete katılanlar tarafından önemli olarak nitelenen ve fazla maliyetli olmayan bir diğer hizmet de otel içerisinde bir musalla veya ibadet alanı sunmaktır. 4

6 3. Ortak kullanım alanlarındaki banyolarda ve oda banyolarında abdest almaya uygun imkânlar sunulmalıdır 4. Her bir odada Kuran-ı Kerim bulunmalıdır 5. Cuma ibadetleri de dâhil, cemaat ile bağlantılı ibadetler musalla/mescitte gerçekleştirilmeli ve ezan hoparlör sistemi ile yayınlanmalıdır. 6. Ramazan ayında iftar ve sahurda sunulan yemeklere ilaveten, yerel camilere gitmek için servis araçları tahsis edilmelidir. 7. Helal olarak onaylanmış ürünlerin kapsamı, şampuanlar ve losyonlar gibi sağlık ürünlerini de kapsayacak şekilde genişletilmelidir. Eğlence Faaliyetleri: 8. Ayrı tesis binaları tahsis etmek veya belirli saatleri kadınlara ayırmak suretiyle jimnastik salonları, havuzlar, SPAlar ve plajlar da dâhil olmak üzere sağlıklı yaşam tesisleri kadınlara ayrı olarak sunulmalıdır. İşletmenin yönetimi 9. Tüm finansman Şeriat ilkeleri ile uyumlu olmalıdır. 10. Konaklama tesislerinde çalışan işçilere hakkaniyetli bir şekilde muamele edilmeli ve bu işçiler normal bir hayat standardını sürdürmeleri için yeterince yüksek olan bir ücret almalıdır. 11. İşletmelerde çevre dostu uygulamalar yerleşik olmalı ve işletmeler çevre ile ilgili onay belgesine sahip olmalıdır. Aile Dostu ve Etik Konumlandırma MDT özelliklerinin sunulması konusundaki uygulama seviyesi ülkeden ülkeye değişmektedir. Bu noktadaki önemli hususlardan bir tanesi, Müslüman olmayan müşterileri dışlamaksızın Müslüman dostu hizmetleri konumlandırmak ve teşvik etmektir. MDT ile ilgili bazı özellikler daha yüksek maliyetli ve uygulama açısından daha zor olabilir. Ancak pek çok MDT özelliği konaklama tesisinin aile dostu ve etik konumunu da vurgulamaktadır. Örneğin, bir gece kulübün ya da barın mevcut olmaması hem Müslüman konukların ihtiyaçlarını karşılamakta, hem de bir otelin aile dostu konumunu güçlendirmektedir; zira çocukları bulunan ve geleneksel değerlere bağlı olan birçok aile de bu tür bir ortamı aileleri açısından daha güvenli olarak değerlendirecektir. Aşağıda yer alan tablo, farklı MDT ekosistemi seviyeleri arasında bir konaklama tesisinin aile dostu ve etik konumunu güçlendiren MDT hizmetleri ve tesislerini listelemektedir: Alkol bulundurmamak, kumarhane veya gece kulübüne sahip olmamak, yetişkinlere yönelik televizyon kanallarının yanı sıra müstehcen sanat eserlerini yasaklamak ve internet içeriğine filtreler uygulamak; tüm bunlar bir konaklama tesisinin aile dostu ve etik konumunu güçlendirmektedir. 5

7 İİT Üye Ülkelerinde Konaklama Tesislerini Düzenlemeye Yönelik İSEDAK MDT Kılavuzu Aile Dostu ve Etik MDT Hizmetleri ve Tesisleri Minimum şartlar Helal gıda Alkol politikası Helal gıda seçenekleri Müslüman konuklar için mini-bardan alkolü çıkarmak Faydalı özellikler Alkol politikası Eğlence Alkol yok: bar bulundurmamak ve otel restoranlarında alkol servisi yapmamak Tesiste gece kulübü bulundurmamak Tesiste kumarhane bulundurmamak Yetişkinlere yönelik televizyon kanallarına izin vermemek İnternet içeriği açısından filtreler uygulamak (müstehcen içeriğe karşı) Aile dostu programlar ve eğlence faaliyetleri sunmak Personel Personelin mütevazı giysiler kullanması Üst Seviye Özellikler Alkol politikası Eğlence Çevre Tesiste alkol bulundurmamak (örneğin restoranda veya talep üzerine) İslami değerlerle çelişebilecek müstehcen müzikler veya sanat eserleri bulundurmamak Çevre dostu uygulamaların yerleşik olması ve çevre ile ilgili onay belgesine sahip olunması 6