Görüşmenin Planlanması. Ünite 5 Görüşme. Ana konular. Soru Tipleri. Görüşme. Açık-uçlu Sorular. Sitem Analiz ve Tasarımı Sedat Telçeken

Transkript

1 Ünite 5 Görüşme Sitem Analiz ve Tasarımı Sedat Telçeken Görüşmenin Planlanması Görüşmenin planlanmasının 5 adımı: Geriplandaki materyallerin okunması Görüşme amacına uygunluk Kimle görüşüleceğinin kararı Görüşülücek olanın hazırlanması Soru tipi ve yapısının belirlenmesi Sedat Telçeken Copyright 2002 by Prentice Hall, Inc. 5-4 Ana konular Soru Formatı Görüşme Teknikleri Görüşmeleri kaydetmek Birleşik uygulama Tasarımı (JAD-Joint Application Design bkz.) Soru Tipleri İki temel görüşme soru tipi mevcuttur: Açık-uçlu Kapalı Sedat Telçeken Copyright 2002 by Prentice Hall, Inc. 5-2 Sedat Telçeken Copyright 2002 by Prentice Hall, Inc. 5-5 Görüşme Görüşme; bilişim sisteminin gereklilikleri için veri toplamada önemli bir metottur görüşmeler... konusundaki bilgileri ortaya çıkarmaktadır. Görüşülenin düşüncelerini Görüşülenin duygularını Sitemin o anki durumu hakkında Krumsal ve personel hedefler Gayri resmi prosedürler Sedat Telçeken Copyright 2002 by Prentice Hall, Inc. 5-3 Açık-uçlu Sorular Açık-uçlu sorular görüşülene arzu ettiği gibi ve uzunlukta cevap vermesine olanak verir Açık-uçlu sorular analistin geniş kapsamlı cevaplarla ilgilendiğinde ele alınır Sedat Telçeken Copyright 2002 by Prentice Hall, Inc. 5-6

2 Açık Uçlu soruların avantajları Görüşülecek olanı rahatlatır. Görüşenin, görüşülenin jargonunu kapmasına olanak verir. Bilgi, tutum, değer ve kanaatleri yansıtır Daha zengin detaylar elde edebilir. Sorulara bağlı olarak bazı ilave bilgilerin açığa çıkması sağlanır. Kapalı Sorular Kapalı görüşme soruları muhtemel sayıda cevaplarla sınırlıdır. Kapalı görüşme soruları kolay analiz edilebilecek güvenilir veriler için uygundur. Yöntem verimlidir, ve görüşenin bunu yönetmesi için biraz hüner gerektirir. Sedat Telçeken Copyright 2002 by Prentice Hall, Inc. 5-7 Sedat Telçeken Copyright 2002 by Prentice Hall, Inc Açık Uçlu soruların avantajları Görüşülen için daha ilginç bir yapıya sahiptir. Daha kendiliğinden olmasına olanak verir. Görüşene daha kolay cümle kurma olanağı. Hazırlıksız görüşen için kullanışlıdır. Kapalı görüşme sorularının faydaları Görüşme zamanından tasarruf Görüşmeleri kolay karşılaştırma imkanı Hedefe ulaşmada kolaylık Görüşmenin kontrolünü tutmada Geniş bir alanı hızlıca kapsamada Uygun verinin elde edilmesi Sedat Telçeken Copyright 2002 by Prentice Hall, Inc. 5-8 Sedat Telçeken Copyright 2002 by Prentice Hall, Inc Açık Uçlu soruların dezavantajları Sonuçta konu dışı gereksiz çok fazla detay elde edilebilir. Görüşmenin kontrolünü kaybetmek olasıdır. Kullanışlı bilgi miktarını elde etmek için çok daha fazla zaman gerekir. Görüşenin potansiyel olarak hazırlıksız olduğu görünür. Görüşen için, bilgiyi yakalamak balık avlamak ile eşanlamlı olacaktır. Sedat Telçeken Copyright 2002 by Prentice Hall, Inc. 5-9 Kapalı görüşme sorularının dezavantajları Görüşülen için sıkıcıdır Zengin detay elde etmede başarısız olabilir. Ana fikirleri atlayabilir Görüşen ve görüşülen arasında dostane bir hava yaratmaya engeldir. Sedat Telçeken Copyright 2002 by Prentice Hall, Inc. 5-12

3 Çift-kutuplu sorular ve araştırmalar Bu tip sorular genellikle evet veya hayır ya da katılıyorum veya katılmıyorum şeklinde cevaplara sahiptir. Bu tip sorular ihtiyatlı kullanılmalıdır. Soru tuzakları İki uçlu sorulardan,yani bir kerede iki soru sormaktan kaçının. Kaçınılmalıdır çünkü, görüşülen sadece bir soruyu cevaplayacak zor olan soruyu muhtemelen unutacaktır. Sedat Telçeken Copyright 2002 by Prentice Hall, Inc Sedat Telçeken Copyright 2002 by Prentice Hall, Inc Araştırma(sonda) soruları Sonda sorular önceki soruların hakkında daha detaylı bilgiler sağlar Bu tip soruların amacı Daha fazla anlam elde etmek Aydınlatmak Görüşülenin cümlelerini açmak genişletmek Sedat Telçeken Copyright 2002 by Prentice Hall, Inc Soru sırasının korunması Görüşmeyi yapılandırmanın üç temel yolu mevcuttur: Piramit, kapalı sorularla başlayıp açık uçlu sorulara geçmek. Huni, açık-uçlu sorularla başlayıp kapalı sorulara geçmek. Karo, kapalı sorularla başlamak, açık uçlularla ilerlemek, ve kapalı sorularla sonlandırmak. Sedat Telçeken Copyright 2002 by Prentice Hall, Inc Soru tuzakları Bir cevabı ima eden sorulardan kaçınılmalıdır. Görüşmeci tarafından sorulan sorular kolay anlaşılır olmalıdır. Bu sorular, sapmaları azaltacak, güvenilirlik ve geçerliliği sağlayacak biçimde olmalıdır. Piramit yapı Detaylı çoğu zaman kapalı sorularla başlar. Açık-uçlu sorularla genişletilerek daha genel yanıtlar alınır. Görüşülenin konuya ısındırılması ve isteksiz havasının kırılması için kullanışlıdır. Sedat Telçeken Copyright 2002 by Prentice Hall, Inc Sedat Telçeken Copyright 2002 by Prentice Hall, Inc. 5-18

4 Huni Yapı Yapısal ve yapısal olmayan görüşmeler için 10 kıyas Genellikle açık-uçlu sorularla başlar Kapalı soruları kullanarak, alınan olası yanıtları daraltarak sonlanır. Kolaylık sağlar, görüşmeye başlamada tehdit içermeyen bir yoldur. Görüşülenin konu hakkında heyecanlı olduğunda kullanışlıdır. Değerlendirme Gerekli zaman miktarı Eğitim gerekliliği Kendiliğindenliğe uygun Güvenilirlik Esneklik Görüşülenin anlayışı sağlanır Görüşenin kontrolü Duyarlılık Genişlik ve derinlik Sedat Telçeken Copyright 2002 by Prentice Hall, Inc Sedat Telçeken Copyright 2002 by Prentice Hall, Inc Karo Yapı Bir karo yüzlü yapı çok özel bir yolla başlar. Sonrasında çok genel sorunlar incelenir Özel sorularla sonlandırılır. Görüşme yapılan kişinin ilgisini ve dikkatini çeşitli sorular üzerine çekmekte faydalı olabilir. Görüşmenin kaydı Görüşmeler teybe ya da notlara kayıt edilmelidir. Ses kaydı, izin alınarak yapılmalıdır. Sedat Telçeken Copyright 2002 by Prentice Hall, Inc Sedat Telçeken Copyright 2002 by Prentice Hall, Inc Yapısal ve yapısal olmayan görüşmeler Tam yapısal görüşmeler planlıdır ve plana dikkatle bağlı kalınır. Kapalı sorular yapısal görüşmelerin temelini oluşturur. Yapısal olmayan görüşmeler etkileşimlidir. Ses kaydının avantajları Her kişinin söylediklerinin tam kaydı elde olur. Görüşme yapılan kişiyi daha hızlı dinleyip yanıt verecek şekilde rahatlatmak.. Daha iyi göz teması ve dostça münasebet sağlar. Diğer takım elemanlarına görüşmenin tekrarını sunma imkanı sağlar Sedat Telçeken Copyright 2002 by Prentice Hall, Inc Sedat Telçeken Copyright 2002 by Prentice Hall, Inc. 5-24

5 Ses kaydının dezavantajları Görüşülen kişiyi sinirli ve sorulara rahat cevap vermesini engeller. Her şeyin kaydediliyor olması muhtemelen görüşmeciyi dinlemeye daha az meyilli yapar. Uzun bir teyp görüşmesinde önemli pasajların bulunması zor olabilir. Veri toplamanın maliyetini arttırır. Görüşmeden önce Görüşülenle kontakt kurun ve görüşmeyi teyid ettirin. Uygun kıyafet Biraz erken varmak Bu sizin görüşmeye hazır olduğunuzu gösterecektir. Sedat Telçeken Copyright 2002 by Prentice Hall, Inc Sedat Telçeken Copyright 2002 by Prentice Hall, Inc Görüşmelerde not almanın avantajları Görüşmeye başlarken Görüşmeciyi uyanık tutar Önemli soruları tekrar sormada yardımcıdır. Öenmli görüşme eğilimini geri çağırmada etkindir. Görüşmecinin, görüşmeyle ilgilendiğini gösterir. Görüşmecinin hazırlıklı olduğunu kanıtlar. Sedat Telçeken Copyright 2002 by Prentice Hall, Inc El sıkışın Adınızı ve neden orada bulunduğunuzu hatırlatın not defteri ve/veya teybinizi çıkartın Teybin doğru çalıştığından emin olun ;) Sedat Telçeken Copyright 2002 by Prentice Hall, Inc Görüşmelerde not almanın dezavantajları Göz kontağı kaybedilir. Konuşmayı bir yerinden kaçırmaya neden olur. Not tutulurken görüşülen konuşup konuşmama konusunda tereddür yaşar. Bu da, gerçeklere daha fazla dikkat verilmesine, hisler ve görüşlere daha az önem verilmesine neden olarak.. Sorulara başlarken Hoş bir konuşmayla başlayın, açık-uçlu sorular mümkünse Yakın dinleyip anında yanıtlanmalı Mecazi anlamlara bakılmalı Sedat Telçeken Copyright 2002 by Prentice Hall, Inc Sedat Telçeken Copyright 2002 by Prentice Hall, Inc. 5-30

6 Görüşme esnasında 45 dk ile 1 saati geçmemeli Görüşülenin size ne anlattığından emin olmaya bakın. Gerekli gördüğünüzde tanımlamalar isteyin. Sonda soruları kullanın. Bileşim Uygulama Tasarımı (Joint Application Design - JAD) JAD, kullanıcı topluluğuyla yapılacak görüşmeler serisinin yerini alabilir JAD, bir grup içerisindeki kullanıcılar için, analizcinin gereksinimleri belirleyebilmesine ve kullanıcı arayüzünü tasarlayabilmesine olanak sağlayan bir tekniktir. Sedat Telçeken Copyright 2002 by Prentice Hall, Inc Sedat Telçeken Copyright 2002 by Prentice Hall, Inc Görüşmeyi sonlandırırken Daima eklemek istediğiniz birşeyler var mı? deyiniz. Aldığınız bilgileri ve izlenimleri özetleyin. Bundan sonra görüşülecek kişiyi sorun Gerekliyse bir sonraki randevularınızı ayarlayın Teşekkür edin ve ellerini sıkınız. Sedat Telçeken Copyright 2002 by Prentice Hall, Inc JAD ne zaman kullanılmalıdır? JAD aşağıdaki durumlarda kullanılabilir Kullanıcılar huzursuz ise ve yeni bir şeyler istiyorsa Organizasyonel kültür bileşik sorun çözme davranışını destekliyorsa Analizce JAD kullanıldığında ortaya çıkacak fikirlerin sayısının artacağını öngörüyorsa Personel gereken zaman boyunca işinden uzak kalacaksa Sedat Telçeken Copyright 2002 by Prentice Hall, Inc Görüşme raporu Mümkün olan en kısa sürede yazın Öncelikle özet bir rapor sonra ise bunu detaylandırın. Raporu görüşülene sunun. JAD Personel JAD şunları içerir Analizciler Kullanıcılar Yönetim İzleyiciler Bir yazıcı Bir oturum yöneticisi Sedat Telçeken Copyright 2002 by Prentice Hall, Inc Sedat Telçeken Copyright 2002 by Prentice Hall, Inc. 5-36

7 JAD ın Getirileri JAD Kullanmanın Potansiyel Getirileri Geleneksel görüşmelere göre zaman kazandırır. Hızlı sistem geliştirme Kullanıcıların sistemi sahiplenmesini arttırır Yaratıcı düşünce geliştirmeyi arttırır. Sedat Telçeken Copyright 2002 by Prentice Hall, Inc JAD ın Kötü Yanları Potential drawbacks of using JAD are JAD requires a large block of time be available for all session participants If preparation is incomplete, the session may not go very well If the follow-up report is incomplete, the session may not be successful The organizational skills and culture may not be conducive to a JAD session Sedat Telçeken Copyright 2002 by Prentice Hall, Inc. 5-38