Daha Kolay ve Daha Çok Nasıl Yazarım?

Transkript

1 Daha Kolay ve Daha Çok Nasıl Yazarım?

2 Sorunun Teşhisi Yazma ve yayın yapma konusunda baskı var. Bunun nasıl yapılacağı ile ilgili pratik tavsiye ve eğitim yok. Yazma eğitimi denince akla gelen gramer, format vs. Haber: Formal grammar is 'ineffective' Karş. Ders vermek zordur, o yüzden de eğitim sertifikası vs. gibi şeyler var. Genç araştırmacıların birçoğu yazmaya başlayamıyor.! Bu iş insanlara zor geliyor çünkü gerçekten zor. Yazmaya nasıl başlar ve devam ederiz? Tüm akademik yazı türlerine uygulanabilecek bazı temel ilkeler

3 Nasıl Daha Kolay Yazarım? Makale Nasıl Yazılır?

4 Altın Kural Kolay yazılmış, kolay okunan bir metin Baştan başlayıp satır satır ilerleyerek yazılmaz! Mükemmel bir cümle yazıp sonrakine geçilerek yazılmaz! Her oturumda bir bölümün tamamı üzerinde çalışmak daha iyidir. Önce makale tasarlanır. Bir oturumda fikirlerin listesi, notlar yazılır. Bir diğerinde listeler cümlelere çevrilir. Sonra bunlar paragraf haline getirilir. Sonunda yazı «cilalanır» ve akıcı bir metin çıkar. İyi bir metin evrilerek ortaya çıkar.

5 Tek Bir Mesaj Ne yazmak istediğinizle ilgili genel bir fikriniz olduğunu varsayalım.! Yazmaya başlamadan önce ilk olarak gayet açık bir hedef bulmanız gerek. Makalenizle aktarmak istediğiniz tek bir mesaj Okuyucu makalenizden tek bir mesaj alacaksa bu ne olmalı? Tek bir cümle ile ifade edilebilmeli. Bu mesajı bulmak için en az birkaç saat harcayın. Bu bir tür «kuluçka evresinde» yazılmalı. Elinizde bu genelleme için yeterince veri olmalı! Bu mesajın siz yazıyı yazdıkça belirmesini beklemeyin! Bu mesajı bulmadan yazmaya başlamayın!

6 İlk Müsvedde

7 Taslak Oluşturma Konuyu kendiniz için berraklaştırmayı hedefleyerek başlayın. Önce bir taslak, bir iskelet oluşturun. Makalenizin temel mesajına götüren ana kilometre taşlarını kısa ifadelerle belirtin. Bunlar yazınızın bölümleri, altbölümleri olabilir. IMRAD Introduction, Methods, Results and Discussion Doğrusal olmayan bir alternatif: Zihin Haritası XMind Taslağı fikirlerle doldurun. Her bir bölümün altına aklınıza gelen tüm fikirleri yazın. Fikirlerin tamamlanmış ya da mantıklı olması önemli değil. Cümle yazmayın.

8 Taslak Oluşturma Zihin Haritası

9 Ham Cümleler, Ham Paragraflar Fikir listenizdeki ifadeleri alıp «ham» cümleler kurun. Cümleleri tamamlamak için gerekli bilgiyi de ekleyin. Cümleleri konularına göre gruplandırın. En sonunda yazınız her biri tek bir fikri işleyen paragraflardan oluşmalı. Bunun ilk adımı konuları ortak olan cümleleri bir araya toplamak. Bu tematik grupları «ham» paragraflara çevirin. Son nüshada o Giriş paragrafı: Girizgah yazının tek mesajı yol haritası o Gelişme paragrafı: Ana fikir cümlesi açımlayan ve destekleyen cümleler

10 Ham Cümleler, Ham Paragraflar

11 Mola Kuluçka Dönemi Yazıyı bir kenara koyun; kafanızı boşaltın. Metinle boğuştukça yazının parçaları duygusal bir ton kazanır. Boşluklar ve sorunlu kısımlar daha da sorunlu gelmeye başlar. Yeni ilhamlar, akıcı bağlantılar, güzel fikirler fazla parlar ve olduğundan daha önemli görünür. Zaman her şeyi dengeler. Yazıdan uzaklaşın; kafanızı başka işlerle meşgul edin.

12 İlk Müsveddenin Gözden Geçirilmesi

13 Müsvedde Şekilleniyor Artık okuyucunun perspektifini de hesaba katmaya başlayabilirsiniz. Metne geri döndüğünüzde taslağı ele alın; bölüm bölüm işleyin. Şu anda her bir bölümün altında birkaç tane ham paragraf var.! Ham paragrafları temizleyip düzeltmek için tekrardan yapılandırmak gerekir. Her bir paragrafı alın ve cümlelerini liste gibi dizin. Eğer bir cümle uzunsa, art arda gelen iki-üç cümleye bölün. Flesch Kincaid Readability Test Her bir cümleyi olabildiğince yalın, düz ve geçişli bir ifade halinde yazın. Az sayıda ve iyi seçilmiş birkaç sıfattan ve zarftan fazlasını kullanmayın.

14 Müsvedde Şekilleniyor Cümleleri tekrar sıraya dizin; birbirlerini mantık sırasına göre izlesinler. Her gelişme paragrafı ana fikri veren kilit bir cümleyle başlamalı. Bu cümleler metindeki temel tartışmayı ileri taşır. Sonraki cümleler ilk cümleyi açımlayıp desteklemeli. Eğer bir cümle konuya yepyeni bir fikir katıyorsa o zaman ayrı bir listenin başlangıcı olsun.

15 Müsvedde Şekilleniyor Gereksiz şeyleri atın.! İyi bir makale konunun özünden ayrılmaz ve kesindir.! Yazıdan konu dışı olan cümlelerin ayıklanması gerekir. Her bir cümleyi paragrafın ana fikrini göz önünde bulundurarak değerlendirin. Eğer cümle konunun dışına çıkıyorsa, gereksiz detaylar içeriyorsa atın! Eğer cümle diğer bir cümlenin söylediğini tekrar ediyorsa atın! Okuyucunun bilgisindeki muhtemel boşlukları da iyi teşhis edin!

16 İlk Müsveddenin Sonu Geçişleri pürüzsüzleştirin.! Artık müsveddenizi iyi okunur hale getirebilirsiniz. En baştan okumaya başlayın. Tuhaf kaçan ifadeleri düzeltin. Cümleler arasındaki geçişleri akıcılaştırın. Fazla tekrar edilen ifadeleri çıkarın. Diliniz duru, açık, kesin ve duygusallıktan uzak olsun. Yazıyı bir kez daha kenara koyun; kafanızı boşaltın.! Metne geri dönüp cilalayın ve bunu on defa daha yapın!

17 Cilalamanın Adabı Genel redaksiyon Mesajınız açık seçik görünür halde mi? Mesajınızı delillerle yeterince desteklemiş misiniz? Seçmiş olduğunuz pazar için uygun mu? Üslup uygun mu? Yapı uygun mu? Kolay okunuyor mu? Ayrıntılı redaksiyon Eksiklikler, hatalar İmla, noktalama Cümle uzunluğu, sözcük uzunluğu, aktif/pasif

18 Yazmak Yeniden Yazmaktır Birçok araştırmacı metni devamlı değiştirmekten şikayetçidir. Bir metnin bir kerede mükemmel bir şekilde yazılabileceği gibi bir sanı var.! Bir metnin son halini bir kerede çıkarmayı hedeflemeyin. Bir metin ortaya çıktıktan sonra 3-4 kez tekrardan yazılması gerekir. Bkz. Altın Kural

19 Nasıl Daha Çok Yazarım? Verim Nasıl Artırılır?

20 Engeller ve Çözümleri

21 Vakit «Yazmaya vakit bulamıyorum!» Çoğu araştırmacı yazmak için büyük zaman dilimleri arıyor. Yaz tatili gelsin, Şubat tatili gelsin kapanıp yazayım diye hayal kuruyor. Enago ya gelen iş hacminde bunu görebiliyoruz. Böyle bir alışkanlık veriminizin düşük olmasına yol açar. Yazı yazmayı idare etmesi hayli zor bir iş haline getirir. Psikolojik bir yük bindirir.

22 Vakit Çözümü basit.! Zaman bulmanıza gerek yok. Zamanınız zaten var. Zaman tahsis etmeniz gerek. Ralph Keyes üretken yazarların alışkanlıklarını incelemiş: Üretken yazarların tek yaptığı her gün oturup yazmak. Üretken yazarlar bir program yapıyor ve buna bağlı kalıyor. Yazmaya kısa zaman dilimleri ayırabilirsiniz. Önemli olan düzenli olması. Haftada toplam 3-4 saat başlangıç için gayet yeterli.! Program yapmamak için uydurulan bahanelere dikkat! Herkesin birçok şey için bir programı vardır!

23 Vakit! Yazma vaktinizi savunmanız gerekebilir. İnsanlar yazma vaktinize saygı göstermeyebilir. Hayır demeyi öğrenmek gerek: Sadece kötü yazarlar size kızabilir. Kötü alışkanlıklarına kapılmayın. Yazma vaktinize tecavüz etmek isteyenler ders saatlerinize, özel vakitlerinize vs. tecavüz etmeyi düşünmezler bile! Profesyonel hayatınızın temel gerçeklerinden biri: Siz profesyonel bir yazarsınız! Nasıl profesyonel bir eğitim elemanıysanız

24 İlham «Ben sadece ilham geldiğinde, içimden geldiğinde yazabiliyorum.» Robert Boice ilham ile yazma miktarı arasındaki ilişkiyi incelemiş: İlham beklemek yazma miktarını artırmıyor, iyice azaltıyor. Bir programa uyarak düzenli yazı yazmak yaratıcı fikirleri artırıyor. Büyük romancılar ve şairler düzenli yazdıkları için üretkenler; ilhamdan dolayı değil.! Yaratıcılık ve üretkenlik ilham işi değildir.

25 Okuma Listeleri, Altyapı vs. «Biraz daha analiz yapmam lazım.», «Birkaç makale daha okumam lazım.» vs. Biriktirerek çalışma alışkanlığından dolayı hiç bunlara vakit bulunamaz. Sadece sizi yazmaktan alıkoyar. Yazmak sadece kağıda bir şeyler dökmek anlamına gelmiyor. Bu tür işleri programlanmış yazma vaktinizde yapabilirsiniz. «Yazmak için uygun teçhizata, yere vs. ihtiyacım var.» Defter, kalem bile yeterli. Tren, vapur vs. seyahatlerinde, evin bir köşesinde vs. bile yazabilirsiniz.

26 Sürecin İlerletilmesi

27 Böl ve Yönet Yazma işi ağır aksak mı gidiyor? Herhangi bir yazma etkinliğini ilerletmenin bir yolu: Etkinliği aşamalara, parçalara bölün. Her bir parça için bir termin tarihi belirleyin. Bu aşamaları da küçük görevlere bölün. Her bir oturumdan önce hangi görevi yerine getireceğinize karar verin. Oturumun ödevi ölçülebilecek şekilde somut olmalı. Böl ve yönet stratejisi İşi daha başa çıkılabilir hale getirir. Emin adımlarla, aşama aşama hedefe yürümenizi sağlar.

28 Ölç Biç İlerlemenizi düzenli olarak takip edip ölçmeniz gerek. Düzenli takip hedeflerinizi ön planda tutar. Sadece takip etmek bile oturup yazmanıza yardımcı olur. Kaydettiğiniz ilerlemeyi ölçmek için bir Excel dosyası tutabilirsiniz. Bunu proje yönetimi için bir yol haritası ve zaman çizelgesi olarak da kullanabilirsiniz. Hedef ve termin tarihi belirleme beceriniz gelişir. Projenizin hedeflerinden birine ulaşınca kendinizi ödüllendirin.

29 Bibliyografya Academic Writing and Publishing: A Practical Guide (James Hartley) Academic Writing for Graduate Students: Essential Tasks and Skills (John M. Swales, Christine B. Feak ) Academic Writing: A Handbook for International Students (Stephen Bailey) Finding Your Way in Academic Writing (Elizabeth Henning, Sarah Gravett, Wilhelm van Rensburg) From Research to Manuscript: A Guide to Scientific Writing (Michael Jay Katz) How to Write a Lot: A Practical Guide to Productive Academic Writing (Paul J. Silvia) Professors as Writers: A Self-Help Guide to Productive Writing (Robert Boice) Scientific Writing: A Reader and Writer's Guide (Jean-Luc Lebrun) Scientific Writing: Easy When You Know How (Jennifer Peat, Elizabeth Elliott, Louise Baur, Victoria Keena) Scientific Writing: Thinking in Words (David Lindsay) The Sense of Style: The Thinking Person's Guide to Writing in the 21st Century (Steven Pinker) Successful Scientific Writing (Janice R. Matthews, Robert W. Matthews) Successful Academic Writing (Andy Gillett, Angela Hammond, Mary Martala) The Handbook of Academic Writing: A Fresh Approach (Rowena Murray, Sarah Moore) Winning the Publications Game: How to Write a Scientific Paper without Neglecting Your Patients (Tim Albert) Write to the Top! How to Become a Prolific Academic (W. Brad Johnson, Carol A. Mullen) Writing for Publication: The Academics Support Kit (Debbie Epstein, Jane Kenway, Rebecca Boden) Writing Scientific Research Articles: Strategy and Steps (Margaret Cargill, Patrick O'Connor)