Ders içeriği (7. Hafta)

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Ders içeriği (7. Hafta)"

Ilkin Bilgin
6 yıl önce
İzleme sayısı:

1 Ders içeriği (7. Hafta) 7.Üretim Teorisi 7.1. Uzun dönem ve ölçeğe göre getiri (Ölçeğin verimi) 7.2. Üretim fonksiyonu 7.3. Azalan Verim Kanunu 7.4. Tek ve iki değişkenli üretim fonksiyonları Ek Kaynak: Ekonomi-Prof. Dr. Selahattin Nuri Eraktan- Ankara Üni. Ziraat Fak. Yayın No:1512 Ders Kitabı:

2 Uzun dönem ve Ölçeğe göre getiri. Uzun dönemde firmalar mevcut kapasitelerini değiştirme olanağına sahiptir. Bu dönemde kısa dönemde sahip olan üretim faktörü de değişir durumda olduğu için üretim miktarındaki yükselişler bütün faktörlerin artması ile sağlanmaktadır. Uzun dönemde firmalar kapasitelerini(ölçeklerini) genişletebilmekte ve yeni tesisler kurabilmektedirler. Bu dönemde, bütün girdilerin değiştirilmesi ile ürün miktarının değişmesi arasındaki balantı, büyük çaptaki üretimin özelliği olan ölçeğe göre getiri veya ölçeğin verimi hususunu ortaya çıkarmaktadır.

Ölçeğin verimi Bir firmanın kullandığı girdi miktarının farklı oranlarda artması onun üretim ölçeğinin değişmesidir. Bu durumda ortaya çıkacak üretim miktarı için şu üç durum geçerlidir.

3 Ölçeğin verimi Bir firmanın kullandığı girdi miktarının farklı oranlarda artması onun üretim ölçeğinin değişmesidir. Bu durumda ortaya çıkacak üretim miktarı için şu üç durum geçerlidir. a) Ölçeğe göre sabit verim: üretimde kullanılan girdilerin her birinin belli bir oranda arttırılması (3 misli) sonucunda üretim miktarında da aynı oranda (3 misli) artmasıdır. b) Ölçeğe göre artan verim: Üretimde kullanılan girdilerin artış oranına göre (3 misli) üretim miktarının daha fazla oranda (5 misli) artmasıdır. c) Ölçeğe göre azalan verim: Üretimde kullanılan girdilerin artış oranına göre (3 misli) üretim miktarının daha düşük oranda (1 misli) artmasıdır.

4 Üretim Fonksiyonu Üretim faaliyetinde kullanılan girdiler (üretim faktörleri) ile elde edilen ürün miktarı arasındaki ilişki ekonomide üretim fonksiyonu olarak adlandırılır. Diğer bir değişle bir işletmenin (firmanın) üretim miktarı (output) kullanmış olduğu girdilere (input) bağlıdır. Q=f(X1,X2,X3,.. Xn) Burada, firmanın mevcut teknolojiyi en iyi biçimde uyguladığı yani kullandığı belli girdi miktarı ile en yüksek (optimum) ürün miktarını sağladığı kabul edilir. Bir birimin ürünü gerçekleştiren faktör miktarına bu faktörün ürerim teknik katsayısı denir. Örneğin,bir işyerinde 10 işçi, haftada 20 pantolon dikiyorsa, bir işçinin üretim teknik katsayısı 0.5 dir.

5 Genel bir üretim fonksiyonu kapalı bir şekilde Y=f(C,L,N) şeklinde gösterilir. Burada Y= üretim, C=sermaye, L= işgücü ve N= doğal kaynakları ifade eder. Bu kapalı formdan yola çıkarsak, tek bir ürüne ilişkin üretim fonksiyonu tanımlanırken, teknolojinin değişmediği belli dönemlerde üretim miktarının ölçülebilir olduğu kabul edilir.

6 İşgücü (L) Toplam üretim (TP) (Saat başına sandviç) Marjinal Ürün (MPL) TP/ L Ortalama ürün (APL) TP/L , , , , , , ,9 Diğer tüm girdiler veri kabul edildiğinde, işçi miktarındaki artışın toplam üründe yarattığı artış marjinal ürün olarak tanımlanır. Üretim sürecinde ilave edilen her yeni girdi üretimde belirli bir artış yaratacağından, marjinal ürün geometrik olarak, toplam ürünün herhangi bir noktasındaki eğimidir.diğer üretim girdileri değişmeden ürünün hazırlanmasında kullandığımız işçilerin herbirinin toplam üretime yaptığı katkı, işgücünün marjinal ürünü olarak tanımlanır.

7 İşgücü (L) Toplam üretim (TP) (Saat başına sandviç) Marjinal Ürün (MPL) TP/ L Ortalama ürün (APL) TP/L , , , , , , ,9

Belirli bir teknolojiye göre üretim yapılırken, bazı faktörlerin kullanım miktarı sabit tutulup, değişir faktörlerden biri arttırılırsa -Toplam ürün önce artar -Sonra azalan bir oranda artar -Sonra

8 Belirli bir teknolojiye göre üretim yapılırken, bazı faktörlerin kullanım miktarı sabit tutulup, değişir faktörlerden biri arttırılırsa -Toplam ürün önce artar -Sonra azalan bir oranda artar -Sonra mutlak bir azalma gösterir. Bu olay ekonomide azalan verimler yasası olarak tanımlanır. 1. Aşamada: Başlangıçta, ortalama ürünün en yüksek olduğu noktaya kadar devam eder ve bu noktada ortalama ürün marjinal ürünü kestiği noktadır. 2. Aşama: ortalama ürünün en yüksek olduğu noktadan marjinal ürünün sıfır olduğu noktaya kadar devam eder. Ve marjinal ürünün sıfır olduğu noktada toplam ürün en yüksek seviyededir. 3. Aşama: marjinal ürünün sıfır olduktan sonraki aşamasıdır. Bundan sonra toplam üründe düşmeye başlayacaktır. ****Azalan verimler kanunu****

Tek ve iki değişkenli üretim fonksiyonları Tek değişken girdi olarak kullanıldığı Y=f(X1) varsayımında, üreticinin dengeye geldiği nokta, optimal ürün bileşimi olan ; ortalama ürünün maksimum olduğu

9 Tek ve iki değişkenli üretim fonksiyonları Tek değişken girdi olarak kullanıldığı Y=f(X1) varsayımında, üreticinin dengeye geldiği nokta, optimal ürün bileşimi olan ; ortalama ürünün maksimum olduğu nokta olarak kabul edilir. Öte yandan, iki değişkenli bir üretim fonksiyonunu; y= f(x1,x2) bağıntısıyla gösterebiliriz. Eş miktar eşitlikleri grubu (Isoquants): sabit bir üretim düzeyi elde etmek için çeşitli faktör bileşenlerinin geometrik yeri olarak tanımlanır. Şekilde, X1 ve X2 girdilerinden çeşitli bileşenlerde kullanılarak belli bir üretim düzeyini oluşturan Y1,Y2,Y3 eğrileri elde edilmiştir. X2 yerine X1 in ikamesi, marjinal ikame oranı (MRS12) ile belirlenir. MRS aynı zamanda bu eğrilerin eğimini verir eş miktar eğrisinin herhangi bir noktası için marjinal ikame oranı; MRS12= δx1/ δx2 olarak gösterilir.

Benzer belgeler

6. HAFTA DERS NOTLARI İKTİSADİ MATEMATİK MİKRO EKONOMİK YAKLAŞIM. Yazan SAYIN SAN

6. HAFTA DERS NOTLARI İKTİSADİ MATEMATİK MİKRO EKONOMİK YAKLAŞIM Yazan SAYIN SAN SAN / İKTİSADİ MATEMATİK / 2 A.5. Doğrusal olmayan fonksiyonların eğimi Doğrusal fonksiyonlarda eğim her noktada sabittir