Annelerin Çocukluk Çaðý Aþý Takvimi ve Aþýlama Komplikasyonlarý Ýle Ýlgili Bilgi Durumlarý
|
|
- Zeki Usta
- 8 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 ARAÞTIRMALAR / Researches Annelerin Çocukluk Çaðý Aþý Takvimi ve Aþýlama Komplikasyonlarý Ýle Ýlgili Bilgi Durumlarý Mothers' Information Status about Complications of Immunization and Childhood Vaccine Schedule Özgür ALPARSLAN, Yeltekin DEMÝREL, Gülbahtiyar DOÐANER, Nilüfer KIZILDAÐ, Fatma ÖZDEMÝR, Özlem GÜÇYETMEZ ÖZET Çalýþma 0-12 aylýk bebeði olan annelerin çocukluk çaðý aþýlarý ve aþýlama komplikasyonlarý ilgili bilgi durumlarýný belirlemek amacýyla tanýmlayýcý olarak uygulanmýþtýr. Araþtýrmanýn evreni, Sivas il merkezine baðlý 19 saðlýk ocaðýna kayýtlý 0-12 aylýk bebeðe sahip olan 5143 anne oluþturmuþtur. Araþtýrmanýn örneklemini, ev halký tespit fiþlerinden basit-rastgele belirlenen ve 0-12 aylýk aþýlanacak çocuðu olan 352 anne oluþturmaktadýr. Veriler literatür ve uzman görüþüyle oluþturulan Anneye Ait Soru Formu kullanýlarak, ev ziyaretlerinde annelere yüz yüze görüþme yöntemiyle toplanmýþtýr. Elde edilen veriler bilgisayarda SPSS 11.0 programýnda deðerlendirilmiþtir. Araþtýrmada, annelerin büyük çoðunluðunun (%93.2) aþýyla ilgili bilgileri saðlýk personelinden öðrendikleri, eðitim düzeylerinin düþük olmasýna raðmen aþýlamanýn önemini ve aþýlamanýn neden yapýldýðýný bildikleri belirlenmiþtir. Aþýlama sonrasý bebeklerinde aþýlarýn yan etkilerinin (ateþ, huzursuzluk vb.) oluþtuðunu söyleyen annelerin, çoðunluðu ateþ düþürücü ve aðrý kesici kullandýklarýný belirtmiþlerdir. Bununla birlikte aþýlama sonrasýnda annelerin aþý aðrýsý nedeni ile %19.0'ýnýn bebeðin kolunu sardýðý, %5.2'sinin çocuðun ateþinden dolayý üzerini örtme gibi yanlýþ uygulamalar yaptýklarý saptanmýþtýr. Anahtar Kelimeler: Aþýlama, Aþý Komplikasyonlarý, Bilgi, Uygulama GÝRÝÞ Aþýlama enfeksiyon hastalýklarýndan korunmayý ucuz ve etkin yolla saðlayan bir uygulamadýr. Halen geliþmekte olan ülkelerdeki tüm bebek ölümlerinin 1/5'i aþý ile korunabilen 7 hastalýktan kaynaklanmaktadýr. Çocuk 12 aylýk olduðunda aþý takviminde belirtilen bütün aþýlarýn yapýlmýþ olmasý önerilmektedir (1). Günümüzde deðiþen yaþam koþullarý ve geliþen teknolojiyle, yukarýda 1.Yrd. Doç. Dr., Gaziosmanpaþa Üniversitesi Saðlýk Yüksekokulu Ebelik Bölümü 2.Doç.Dr., Cumhuriyet Üniversitesi Týp Fakültesi Aile Hekimliði Anabilim Dalý 3.Arþ. Gör., Cumhuriyet Üniversitesi Saðlýk Bilimleri Fakültesi Ebelik Bölümü 4.Ebe SUMMARY This study has been applied as descriptive in order to determine the knowledge and attitudes of mothers having 0-12 month's old babies about childhood vaccine and complications that occur after immunization. The universe of the study consisted of the population of mothers having 0-12 month's old babies and registered at 19 local health clinics dependent upon the central city (5143 mothers). The universe of sampling number was determined as 352 mothers having babies to be vaccinated who were chosen randomly through home identification registers. The data was gathered from a Question Form Belonging to the Mother form based on the literature and specialist opinion and carried out thus: firstly, a face to face interview was carried out with the mothers (352) in home visits. All statistical information about the gathered data was evaluated using the statistics programme SPSS In this research, it was determined that the majority of mothers (93.2%) reported that their knowledge about vaccinations had come from health professionals and though the mothers' educational levels were low, they stated that they knew the importance of vaccinations and the reason why their babies were vaccinated. The mothers who maintained that their babies suffered adverse affects (fever, restlessness, etc.) were reported to use anti-fever drugs and pain killers. However, some mothers were found out to do wrong things such as covering the baby's arm (19.0 %) from pain of vaccine, covering the baby (5.2 %) from fever. Key Words: Vaccination, Vaccine Complications, Knowledge, Practices belirtilen 7 hastalýða ek olarak bazý yeni enfeksiyon hastalýklarý önem kazanmýþ ve bu hastalýklara karþý aþýlama pek çok ülkede rutin çocuk aþýlama programý içerisine dahil edilmiþtir. Çocuklarý bu kadar çok hastalýktan korumak ilk iki yýl içerisinde yaklaþýk enjeksiyon uygulamasý ile mümkündür (2). Türkiye de aþýlama hizmetleri halen yürürlükte olan mevzuata göre saðlýk ocaklarý tarafýndan yapýlmaktadýr ve bu özelliði ile aþýlama hizmetleri hala toplum tabanlý olarak yapýlmaktadýr (3,4). Aþýlama hizmetleri birinci basamak saðlýk hizmetleri arasýnda önemli bir yer tutmakta ve bu hizmet yoðun bir emekle saðlýk 27
2 Annelerin Çocukluk Çað Aº Takvimi ve Aº lama Komplikasyonlar Ýle Ýlgili Bilgi Durumlar Tablo 1:Annelerin Sosyo-demografik Özelliklerinin Daðýlýmý (n = 352) Özellik Sayý % Meslek Ev Hanýmý Öðretmen Memur Kuaför Yaþ (Yýl) ve üstü Eðitim Düzeyi Okur Yazar ilkokul Ortaokul Lise Yüksekokul Sosyal Güvencesi Var Yok ocaðý ekibi tarafýndan sunulmaktadýr. Etkin bir aþý programý, bu programý gerçekleþtir-mek için gerekli alt yapý, soðuk zincir, enjektör, nitelikli ve eðitimli personel, düzenli saðlanabilecek kaynak ve hedef kitlenin tümüne birden ulaþabilecek bir örgütleme, iletiþim ve eþgüdümün saðlanmasý gerekmektedir (3,4). Aþý çalýþmalarýnda teknik alt yapýnýn ve personelin saðlanmasý yanýnda bir o kadar önemli olan bu konuda bebeðin ailesinin yeterli þekilde bilgilendirilip, aþýnýn gerekliliði konusunda ikna edilmesidir (3,5). Annelerin eðitim durumunun aþý çalýþmalarýnýn baþarýsýný etkilediði bilinmektedir. Çocuðun aþýlama durumu ile annenin eðitim düzeyi arasýnda iliþki vardýr. Anneleri hiç eðitim görmemiþ çocuklar arasýnda tam aþýlý çocuklarýn oranlarý %26 iken, anneleri eðitim görmüþ çocuklar arasýnda bu oran %69'a çýkmaktadýr (1). Eðitimsiz annelerin çocuklara aþý uygulamalarýný ya hiç yaptýrmadýklarý ya da yanlýþ inanç ve yargýlar nedeniyle aþý uygulamalarýný eksik býraktýklarý bilinmektedir (2,6,8,14). Çocuklarýný aþýlatmak için bir saðlýk kuruluþuna götüren anneler net olarak hangi aþýlarý yaptýrmalarý gerektiðini bilmedikleri gibi, ishal, ateþ, üst solunum yolu enfeksiyonlarý veya önceki aþýlamada hafif veya orta þiddette lokal / sistemik reaksiyonlar nedeniyle ertelemekte veya býrakmakta hatta yanlýþ uygulamalar yapmaktadýrlar. Bu nedenle araþtýrmada birinci basamak saðlýk hizmetlerinin verildiði saðlýk ocaklarýnda aþý uygulama hizmeti alan annelerin, aþýlama sonrasý ortaya çýkan komplikasyonlarla ilgili bilgi düzeyleri, uygulamalarý ve bunlarý etkileyen sosyo kültürel faktörlerin belirlenmesi amaçlanmýþtýr. GEREÇ ve YÖNTEM Çalýþma Sivas Ýli Merkezde yaþayan ve saðlýk ocaklarýna gelen 0-12 aylýk bebeði olan annelerin aþý takvimi ve aþýlama sonrasý kopmlikasyonlarla ilgili bilgi durumlarýný belirlemek amacýyla tanýmlayýcý olarak uygulanmýþtýr. Araþtýrmanýn evreni Sivas ili merkeze baðlý 19 saðlýk ocaðýna kayýtlý 0-12 aylýk bebeklerin annelerinden oluþturmaktadýr (5143 anne). Evreni belirli durumda olayýn sýklýðýný incelemek için kullanýlan formül yardýmý ile örneklem sayýsý hesaplanmýþ ve 352 olarak belirlenmiþtir. Çalýþmaya katýlmayý kabul eden 352 anne örnekleme alýnmýþ ve seçilirken yaþ, eðitim düzeyi, çocuk sayýsý veya diðer kriterler dikkate alýnmamýþtýr. Örneklem ile tespit edilen sayýya Ev Halký Tespit Fiþlerinden (ETF) basit rastgele olarak belirlenen ve evlerde yaþayan 0-12 aylýk aþýlanacak çocuðu alan anneler seçilmiþtir. Veliler literatür ve uzman görüþüne dayanan Anneye Ait Soru Formu-(AASF) kullanýlarak toplanmýþtýr. Hazýrlanan soru formu yaþ, eðitim, meslek, çocuk sayýsý gibi sosyo-demografik özellikler ve aþý sonrasý komplikasyonlarla ilgili annelerin bilgi ve uygulamalarýný içeren 16 açýk uçlu, 14 çoktan seçmeli olmak üzere toplam 30 sorudan oluþmaktadýr. AASF'nin pilot çalýþmasý 29 anneye yapýlmýþ ve son hali verilmiþtir. Soru formu Ýl Saðlýk Müdürlüðü'nden, annelerden izin alýnarak düzenlenen ev ziyaretleriyle yüz yüze görüþme yöntemi kullanýlarak uygulanmýþtýr. Verilerin deðerlendirilmesi, bilgisayar ortamýnda SPSS 11.0 versiyonu kullanýlarak yapýlmýþtýr.. BULGULAR Annelerin sosyo-demografik özelliklerine iliþkin bilgilerin daðýlýmý Tablo 1'de verilmiþtir. Çalýþmaya katýlan annelerin %51.4'ünün yaþ grubunda (yaþ ortalamasý: 31.6), %85.2'si ev hanýmý, %42.9'unun ilkokul mezunu ve %98'inin ise sosyal güvencelerinin olduðu belirlenmiþtir. 28
3 Tablo 2:Annelerin Aþý Hakkýnda Bilgi Düzeylerinin Daðýlýmý (n = 352) Ann elerin Aþý Ýle Ýlgili Bilgileri Sayý % Aþýn ýn ne anlama geld iðini bilme durum u Bulaþýcý hastalýklardan korur Aþýn ýn yap ýlýþ nedenin i bilme duru mu Aþý mikroplardan, hastalýklardan korunmak için yapýlýr Aþýn ýn yap ýlm asý gerektiðine in an ma durum u Ýnanýyor Ýnanm ýyor Aþýn ýn hangi kuru mlard a yapýldýðýný bilm e An nelerin ismini bildik leri aþý sayýsý Kýsm en * Aþýn ýn hangi hastalýklard an korud uðun u bilme d uru mu Kýsm en biliyor** yaþýna kadar aþýlarýn yap týrma zamanýn ýn bilin mesi B iliyor Aþý Yaptýrma Zamanýný bilm esi(n=173) Doðru Yanlýþ *1-3 aþý adýný verenler kýsmen biliyor olarak gruplanmýþtýr. **1-3 arasý hastalýk adýný verenler kýsmen biliyor olarak gruplanmýþtýr Tablo 3:Annelerin Aþý Hakkýnda Daha Önceden Bilgi Alma Durumlarýnýn Daðýlýmý (n =352) Aþý hakkýnda bilgi alma durumu Sayý % Bilgi Alan Bilgi Almayan Nereden Bilgi Aldýðý Saðlýk Personeli Saðlýk Dýþý Kiþiler ve Medya Verilen Bilgi Ýçeriði (n = 321)* Aþýlarýn neler olduðu Aþý sonrasý yan etkilerde neler yapýlacaðý Aþýlarýn hangi ayda yapýlacaðý Aþý yaptýrmanýn neden gerektiði Aþý sonrasý sorun olduðunda Dr a baþvurulmasý * %'ler n üzerinden hesaplanmýþtýr. 29
4 Annelerin Çocukluk Çað Aº Takvimi ve Aº lama Komplikasyonlar Ýle Ýlgili Bilgi Durumlar Tablo 4:Annelerin Aþýlarýn Yan Etkileri Hakkýndaki Bilgi ve Uygulamalarýnýn Daðýlýmý Aþýlarýn Yan Etkilerinin Neler Olduðunun Bilinmesi (n=352) Bilmiyor Kýsmen * Yan Etkiler Geliþtiðinde Annelerin Uygulamalarý (n = 252)** Ateþi yükseldiðinde þurup veririm Aðrýsý olduðunda aðrý kesici veririm Soðuk uygulama yaparým Banyo yaptýrýrým Ateþi yükselmeden þurup veririm Kolunu sararým Üzerini örterim Doktora götürürüm Fitil kullanýrým Kýyafetlerini çýkarýrým Sayý % *Aþý yan etkilerinden en az 3'ünün adýný verenler biliyor olarak gruplanmýþtýr ** %'ler n üzerinden hesaplanmýþtýr Çalýþmaya katýlan annelerin doðurganlýk özelliklerinin daðýlýmýný deðerlendirdiðimizde; annelerin %42.3'ünün gebelik sayýsýnýn 1, %48.3'ünün doðum sayýsýnýn 1 olduðu, %96.3'ünün hiç düþük yapmadýðý, %48.9'unun yaþayan çocuk sayýsýnýn 1 olduðu saptanmýþtýr. Çalýþmaya katýlan annelerin gebelik sayýsý ortalamasý 2.0 (Max-7 min-1), doðum sayýsý ortalamasý 1.8 (Max -3 min -3), düþük sayýsý ortalamasý 1.1(Max-3 min -3) ve yaþayan çocuk sayýsý ortalamasýnýn ise 1.8 (Max -5 min -1) olduðu belirlenmiþtir. Annelerin aþý hakkýnda ki bilgi düzeylerinin daðýlýmý Tablo 2'de verilmiþtir. Çalýþmaya katýlan annelere Aþý nedir? sorusu sorulduðunda, %85.8'i bulaþýcý hastalýklardan korur cevabýný vermiþtir. Aþýnýn yapýlýþ nedenini bilme durumuna bakýldýðýnda, %94.9'u mikroplardan, hastalýklardan korunmak için aþý gereklidir yanýtýný verirken, %98.3 oraný ile aþýlarýn yapýlmasý gerektiðine inandýklarýný belirtmiþlerdir. Çalýþmaya katýlan annelerin %60.5'i yaptýrdýklarý aþýlarýn ismini kýsmen biliyorken, %73.8'inin aþýlarýn hangi hastalýklardan koruduðunu kýsmen bildiði belirlenmiþtir. Annelerin %49.1'i (173) çocuklar bir yaþýna gelene kadar aþýlarý yaptýrýlabilir yanýtýný vermiþtir. Bu annelerin %45.6'sý aþý yaptýrma zamanýný doðru ifade ederken, %54.4'ünün ise aþý yaptýrma zamanýný yanlýþ ifade ettiði belirlenmiþtir (Tablo 2). Çalýþmaya katýlan anneler aþýlar hangi kurumlarda yapýlýyor? sorusuna %99.1 (349) oranýnda saðlýk ocaklarýnda, hastanede, ana çocuk saðlýðý merkezlerinde yapýlýyor þeklinde yanýt vermiþtir. Aþýyý kim yapar? sorusuna ise annelerin %97.2'i (342) ebe, hemþire, saðlýk memuru olarak yanýt vermiþtir. Annelerin aþý hakkýnda daha önceden bilgi alma durumlarýnýn daðýlýmý Tablo 3'te verilmiþtir. Çalýþmaya katýlan annelerin %91.2'sinin daha önce aþýlar hakkýnda bilgi almýþ olduðu ve bu bilgiyi ise %93.2 oraný ile saðlýk personelinden aldýðý belirlenmiþtir. Yine çalýþmaya katýlan annelerin %80.0'ýnýn hangi aþýlarý yaptýracaðý, %78.2'sinin ise aþý sonrasý yan etkilerde neler yapýlacaðý gibi konular hakkýnda bilgi edindiði saptanmýþtýr. Çalýþmaya katýlan annelerin %58.2'sinin (205) toplu aþý kampanyalarýnda çocuklarýný aþýlatmadýklarý belirlenmiþtir. Annelerin aþýlarýn yan etkileri hakkýndaki bilgi ve uygulamalarý Tablo 4'te verilmiþtir. Annelerin 30
5 %68.8'i aþýlarýn yan etkilerinin olduðunu söylemiþtir. Yan etkilerinin olduðunu söyleyen annelerin %48.3'ü yan etkileri kýsmen biliyorken, %23.3'ü de yan etkileri tam olarak sayabilmiþlerdir. Yan etkiler olduðunda annelerin %94.4'ü þayet bebeklerin ateþi yükselirse ateþ düþürücü vereceklerini söylerken, annelerin %5.6'sý aþýdan sonra önlem olsun diye çocuklarýn ateþi yükselmeden ateþ düþürücüye baþlayacaklarýný belirtmiþlerdir. %91.7'si ise çocuðun aðrýsý olursa doktora danýþmadan aðrý kesici baþladýklarýný belirtmiþlerdir. Bunlarýn %19.0'ý ayný zamanda aðrýnýn olduðu kolu sardýklarýný, %5.2'si de ateþi olan çocuklarýn üzerini örttüklerini ifade etmiþlerdir. TARTIÞMA Bu çalýþma Sivas il merkezi saðlýk ocaklarýna baðlý olarak aþýlama hizmeti alan annelerin aþý bilgi düzeyi ve uygulamalarý hakkýnda fikir vermekte, tüm toplum ve kýrsalda yaþayan annelerin bilgi durumunu yansýtmamaktadýr. Türkiye Nüfus ve Saðlýk Araþtýrmasý (TNSA) ülkemizde aþýlama oranýnda hedefin gerisinde olduðumuzu göstermiþtir. Aþýlama oranlarýndaki farklýlýklar; bölgesel farklýlýklardan, çocuðun doðum sýrasýndan (ilk çocukta aþýlama oraný yüksek), cinsiyet farklýlýðýndan (erkek çocuklarýnýn aþýlanma oraný yüksek) ve annenin eðitim durumundan etkilendiði belirtilmiþtir (1). Yapýlan bir çalýþmada annelerin eðitim, sosyal güvence, doðum sayýsýnýn, yaþayan çocuk sayýsýnýn annelerin aþý bilgi düzeyleri üzerinde etkili olduðu belirlenmiþtir (8). Annelerin bilgi düzeyleri ve aþý uygulanma davranýþlarý ile ilgili yapýlan diðer yerli ve yabancý çalýþmalarda da benzer sonuçlar elde edilmiþtir (16,18, 20, 22). Mengüç'ün ( 2007 ) ve Uzuner'in (2005) çalýþmasýnda çocuklarýn aile içinde kaçýncý çocuk olduklarýnýn önemli bir faktör olduðu, ilk çocuklarýnýn aþýlanma oranlarýnýn yüksek olduðu belirlenmiþtir. Çalýþmamýzda annelerin aþý konusundaki bilgi düzeylerinin yüksek olmasý, muhtemelen gebelik sayýsý ortalamasýnýn 2.0'ý geçmemesi, yaþayan çocuk sayýsý ortalamasýnýn 1.8 olmasý, annelerin düþük ve kürtaj sayýsýnýn 1.1 gibi düþük oranlarda olmasý aþýlama bilgisi veya aþýlanmaya engel oluþturma riskini azaltabilir. Annelerin %97.0'ý bebekleri aþý için saðlýk ocaðý ve AÇSM'ye götürmeleri gerektiðini belirtmektedir. Ülkemizde yapýlan diðer çalýþmalarda da katýlýmcýlarýn %79- %96.5'i benzer þekilde çocuklarýný aþý için bu merkezlere götürdüklerini bildirmiþlerdir (8,17,21,24). Ülkemizde çocukluk dönemi aþýlarý, birinci basamak saðlýk kurumlarý olan Saðlýk Ocaklarý ve Ana-Çocuk Saðlýðý Aile Planlamasý (AÇSAP) Merkezleri'nde ücretsiz olarak uygulanmasý nedeni ile iyi bilinmektedir. Annelerin aþýlama yeri konusundaki bilgi düzeylerinin yüksek olmasý ülkemizdeki diðer çalýþmalarla kýyaslandýðýnda (4,9,11,21,22) çalýþmamýzdaki annelerin eðitim düzeylerinin yüksek olmasýndan kaynaklanýyor olabilir. Aþýya yönelik pozitif tutumlar geliþmiþ ülkelerden geliþmekte olan ülkelere %80'lerden %98'lere kadar deðiþik oranlarda farklýlýk göstermektedir (16-19,23). Annelerin %91.2'sinin aþýlarýn neler olduðu (%80.0) ve aþý sonrasý yan etkilerde neler yapýlacaðý (%78.2) ile ilgili bilgileri aþýlamadan önce büyük oranda saðlýk personelinden (%93.2) aldýðý saptanmýþtýr. Uzuner ve ark.'nýn (2005) yaptýðý çalýþmada bu oran çok düþüktür (%22.4). Günay ve ark.'nýn (1997) yaptýðý çalýþmada ise annelerin %97.2'sinin saðlýk ocaðýnda ve saðlýk personelinden bilgi aldýðý, bizim çalýþma bulgularýmýzla benzer olduðu söylenebilir. Shah ve ark.'nýn (2009) yaptýðý çalýþmada ise çalýþmamýzdan farklý olarak annelerin aþýlar hakkýndaki bilgilerini %64.0 oranýnda medya aracýlýðý ile saðlýk personelinden öðrenildiði belirlenmiþtir. Muhtemelen bunun nedeni farklý ülkelerde gereksinimlerin, kültürlerin ve halk saðlýðýný ilgilendiren konularda toplu eðitimler ve bireysel danýþmanlýk hizmetlerinin farklýlýk göstermesidir (17,19,23). Çalýþmamýza katýlan annelerin büyük çoðunluðunun bu hizmetten yararlandýðý bilgileri doðru kiþilerden aldýklarý gözlenmiþtir. Ancak anneler verilen bilgi içeriklerinin büyük oranlarda hangi konularda olduðunu hatýrlamýþ olmalarýna raðmen, annelerin yaklaþýk yarýsýnýn aþý takvimi konusunda bilgileri yetersiz olup, aþýlarýn herhangi bir tarihte yapýlabileceðini zannettikleri saptanmýþtýr. Bu bilgilerin anneler tarafýndan unutulmasý saðlýk personelinden alýnan bilgilerin sözel verilmiþ olmasýndan, yazýlý ve görsel kaynaklarýn yeteri kadar kullanýlmamasýndan kaynaklanýyor olabilir. Bond ve arkadaþlarý (1998) yaptýklarý çalýþmada, annelerin aþýlama hakkýnda detaylý bilgiye sahip olmamasýnýn 31
6 Annelerin Çocukluk Çað Aº Takvimi ve Aº lama Komplikasyonlar Ýle Ýlgili Bilgi Durumlar aþýlamaya karþý bir engel oluþturacaðýný belirtmiþlerdir. Aþý eðitimi yapýlýrken, öncelikle hastalýk ve önemi, ardýndan aþýsý anlatýlmalýdýr (6). Böylece annelerin aþýlarýn yapýlmasý konusunda daha kararlý davranmasý saðlanabilir (11). Bizim çalýþmamýzda annelerin büyük çoðunluðunun aþýnýn ne anlama geldiðini, neden gerekli olduðunu ve hangi aþýlarý yaptýrdýðýný kýsmen (%60.5) doðru bildiði, sadece %0.9'unun aþý adlarýný bilmediði belirlenmiþtir. Çalýþmamýzda anneler sadece aþýlarýn gerekli olduðunu bilmekle kalmayýp ayný zamanda %98.3 oranýnda kendileri de aþýnýn gerekliliðine inanmaktadýr. Topuzoðlu ve ark. (2006), Bonas ve ark. (2009), Bond ve ark.'nýn (1998) yaptýðý çalýþmanýn sonuçlarýnda da anneler benzer þekilde aþýlarýn gerekli ve yararlý olduðuna inanmaktadýrlar. Bu durum verilen eðitimin niteliðinin yaný sýra (13,15) doðru zamanlamadan, annelerin eðitim düzeyinin yüksek olmasýndan ve verilen bilginin davranýþa dönüþmüþ olmasýndan kaynaklanýyor olabilir. Annelerin eðitim düzeyine uygun bir yöntem kullanýlmasý, eðitimin olumlu sonuçlanmasý açýsýndan önemlidir. Eðitim materyali düzenlenirken bu durum göz önünde bulundurulmalýdýr (15). Mutlu ve arkadaþlarýnýn (2006) yaptýðý çalýþmada ise ebeveynlerin %29.5'inin aþýlarýn gerekliliðinden habersiz olduðu, %11.4'ünün ise bir sonraki dozun gerekliliðinden habersiz olduðu saptanmýþtýr. Bu oran bizim çalýþmamýzdan daha yüksektir (20). Baþka bir çalýþmada ise annelerin %24.5'inin aþýlar hakkýnda hiçbir fikrinin olmadýðý belirtilmiþtir. Bizim çalýþmamýzýn bulgularý ile uyuþmamaktadýr. Her iki çalýþmada da annelerin aþýlar konusundaki bilgileri bizim çalýþmamýzdan daha düþüktür. Bu çalýþma grubumuzun eðitim düzeyinin diðer çalýþma gruplarýndaki annelerin eðitim düzeyinden yüksek olmasýndan kaynaklanýyor olabilir. Çalýþmaya katýlan annelerin %60.5'i ulusal aþý takviminde yer alan 7 aþýdan 1-3, %38.6'sý ise 4-7 aþýyý hatýrlatmaya gerek kalmadan söyleyebilmiþtir. Yine annelerin %73.8'i aþýlarýn önlediði yedi hastalýktan 1-3'ünü sayabilirken, %25.3'ü 4-7 hastalýðýn ismini sayabilmiþtir. Roodpeyma ve arkadaþlarýnýn (2007) yaptýðý çalýþmada anneler hastalýktan korunmaya karþý aþý yaptýrdýðýný (%51.4) ifade etmiþlerdir. Bizim çalýþmamýzýn sonuçlarýna benzerdir. Aþýlama ile ilgili yanlýþ ve eksik bilgi, düþünce ve uygulamalar baðýþýklama önündeki 4 engelden birisi olarak kabul edilmektedir (7,12). Araþtýrmalarda aþýlama ile ilgili engeller olarak, çocuklarýn aþýlanmalarý hakkýnda özellikle bulaþýcý hastalýklarýn özellikleri, baðýþýklama takvimi ve aþý pekiþtirme dozlarýný annelerin bilmemeleri olarak saptanmýþtýr (10, 13,16,18). Bu çalýþmadaki annelerin aþýlar hakkýndaki bilgi düzeyleri bazý çalýþmalardan daha yüksektir (20, 21 ) ve Odusanya ve arkadaþlarýnýn (2008) yaptýðý çalýþma ile benzerdir. Yine baþka bir çalýþmada annelerin çocukluk aþýlarý hakkýndaki bilgi düzeyi yüksek çýkmýþ ve bu da annelerin davranýþlarýný olumlu yönde etkilemiþtir. Annelerin %68.8'i aþý yapýldýktan sonra yan etkilerin geliþebileceðini belirtmiþlerdir. Yan etkilerden en sýk (%48.3 oranýnda) ateþ olacaðýný belirtmiþlerdir. Bizim çalýþmamýzýn sonuçlarý Roodpeyma ve ark.'nýn (2007) yaptýðý çalýþmanýn sonuçlarý ile benzerdir. Ayrýca annelerin %5.6'sý aþýlama öncesinde profilaksi amacý ile çocuklarýna ateþ düþürücü verdiklerini, belirtirken, %91.7'i de aðrýsý olunca hemen aðrý kesici verdiðini belirtmiþtir. Aþýlama sonrasý yerel ve sistemik yan etkiler görülebilmektedir. Ancak bazý kaynaklar aþýlama öncesinde profilaktik analjeziklerin verilmesinin aþý etkinliðini azatlýðýný bildirmektedir (25,26). Profilaktik analjezik kullanýmý hem ciddi aþý yan etkilerini ve doktora baþvuru sýklýðýný etkilemediði gibi, hem de aþý yanýtýnda azalmaya yol açabilmektedir (25). Bu nedenle gerekli olmadýkça analjeziklerin kullanýmý önlenmelidir. (26 ). Yan etkiler geliþtiðinde ise annelerin yaklaþýk 1/5'i aðrýnýn olduðu kolu sardýklarýný, %5.2'si de üzerini örttüðünü belirterek geleneksel zararlý olabilecek uygulamalara baþvurmuþlardýr. Annelerin geleneksel uygulamalarý kullanmasý aþýlar ile ilgili bilgiyi saðlýk personeli dýþýndaki kiþilerden almýþ olmalarýndan ve geçmiþ öðrenme deneyimlerinden kaynaklanmýþ olabilir. Geri kalan annelerin çoðunluðu saðlýk personelinin verdiði bilgiyi kullanarak geliþen yan etkilere karþý doðru uygulamalar yapmýþtýr. Ancak ilginç olan durumlardan birisi de annelerden %6.2'sinin aþýlama sonrasý herhangi bir olumsuz durum geliþtiðinde çocuðu doktora götürürüm yanýtý vermesi idi. Muhtemelen bunun nedeni annelerin bir önceki çocuklarýndan deneyim kazanmalarý ya da annelere eðitim 32
7 sýrasýnda saðlýk çalýþanlarýnýn istenmeyen bir durum geliþtiðinde çocuðu doktora getirmelerini söylemiþ olmalarýndan kaynaklanýyor olabilir. Annelerin sadece aþýlarýn neler olduðu, ne zaman, nerede uygulanacaðýna yönelik eðitimlerinin yapýlmamasý, olasý yan etkileri önlemek, geliþtiðinde de komplikasyonlarý önlemek için annenin neler yapmasý gerektiðinin de öðretilmesi önemlidir. Birinci basmakta çalýþan ebe ve hemþirelerin gebelik izlemleri, doðum sonrasý anne ve bebek izlemleri sýrasýnda annelerin bilgi ve eðitim gereksinimlerini saptamalarý ve bu doðrultuda her fýrsatta eðitim çalýþmalarý yapmalarý gereklidir ( 3,6 ). SONUÇ ve ÖNERÝLER Sonuç olarak araþtýrmamýzýn bulgularýna göre 0-12 aylýk bebeði olan annelerin yaklaþýk yarýsýnýn aþýlama takvimini bilmediði, yaklaþýk 2/3'ünün aþýlarýn yan etkilerini bildiði, bir yan etki görüldüðünde de çok az bir kýsmýnýn yanlýþ uygulamalar yaptýðý belirlenmiþtir. Birinci basamak saðlýk çalýþanlarý ve aþýlarýn uygulayýcýlarý olarak özellikle ebe ve hemþirelerin ebeveynlerin bu bilgi ihtiyaçlarýný güvenilir biçimde karþýlamalarý ve eðitim etkinlikleri yapmalarý önerilir. Aþýlama hedeflerinin henüz gerisinde olan ülkemizde, annelerin çocukluk çaðý aþýlarý ile ilgili bilgi düzeylerinin belirlenmesi aþýlama çalýþmalarýnýn önündeki en önemli engeldir ve bilgisizliði ortadan kaldýrmaya yönelik annelerin eðitim düzeylerine uygun bilgilendirme stratejileri geliþtirilmelidir. KAYNAKLAR 1.Tezcan S. ve Yiðit E.K. (2003) Aþýlanma ve Çocuk Saðlýðý, TNSA 2003, HNE Enst. ve SB. AÇSAP Genel Müdürlüðü, Ankara, s Arvas A (1998) Çocuklarda Rutin Aþýlama, Sever L (Ed), Çocuk ve Eriþkinde Baðýþýklama Sempozyumu, Ý.Ü. Cerrahpaþa Týp Fakültesi Sürekli Týp Eðitimi Komisyonu, Yayýn No:6, (7 8 Mayýs), s Biggs E.(2006) Childhood immunization: the vital role of the midwife: Biritish Journal of Midwifery, 14(10): Günay T., Ellidokuz S., Ergin S. ve Kýyak F. (1997) aylýk çocuðu olan annelerin aþý konusundaki bilgi düzeyleri: STED, 6(7): Topuzoðlu A., Özaydýn N., Cali S., Cebeci D., Kalaca S., Harmanci H.(2005) Assesment of sociodemographic factors and socio-economic status affecting the coverage of compulsory and private immunization services in Ýstanbul, Turkey. Public health1.19: doi: /j.puhe Aslan G. ve Þenol S. (2006) Türkiye'de bebek ve çocuklarýn durumuna iliþkin sorunlar ve ebenin rolü: Fýrat Saðlýk Hizmetleri Dergisi, 1(1): Arvas A. (2004) Aþýlamada yapýlan hatalar: Türk Pediatri Arþivi, 39: Uzuner A.,Akman M., Altýokka Ö.,Çelik U, Abubeker Ý. ve Varol A.(2005) Yeni doðum yapmýþ annelerin çocukluk çaðý aþýlarý hakkýndaki bilgi düzeyi: Türkiye Klinikleri J. Pediatri, 14: Mengüç Y. ve Demirtunç R. (2007) 6 ay-24 ay arasýndaki çocuklarda aþýlanma oranlarý ve ailelerin sosyo-demografik verileri. Uzmanlýk Tezi. TCSB Haydarpaþa Numune Hastanesi Aile Hekimliði. Ýstanbul. 10.Bond L., Nolan T., Pattison P. and Carlin J. (1998) Vaccine preventable diseases and immunizations: A qualitative study of mothers' perceptions of severity, susceptibility, benefits and barriers, Aust.BMC Public Health h_22: Mutlu Þ., Öztüfekçi H. ve Bardakçý N. (2002) Ýzmir'de lot kalite araþtýrma yöntemi ile çocuklarda aþýlanma durumunun incelenmesi: STED, 11(10): Topuzoðlu A., Ay P., Hidiroðlu S. ve Gürbüz Y. (2006) The barriers agains childhood immunizations: a disadvantaged mothers: Europen Journal of Public Health, 17(4): Lonnon C, Brack V, Stuart J et al (1995) What mothers' say about why poor children fall behind on immunizations: Arch Pediatr Adolesc Med, 149: Özkan Ö. ve Çatýker A. (2006) Bolu il merkezindeki çocuklarýn aþýlýlýk durumlarý ve engelleri: STED, 15 (10): Elvers DB ( 2001 ) Teaching mothers about childhood immunization: MCN, 26(5): Rahman M, Ýslam MA, Mahalanabir M (1995) Mothers' knowledge about vaccine prevetable diseases and immunization coverage in a population with high rate of literacy: J. Pediatr, 41: Roodpeyma S., Kamali Z., Babai R. ve Tarik Z. (2007) Mothers and vaccination: knowledge, attitude and practice in Iran: Journal of Pediatric Infectious Diseases.2: Kidane T., ve Tekie M.(2003) Factors influencing child immunization coverage in rural district of Ethiopia: Journal of Ethiopia,2000.Ethiop. J. Health Dev.17(2): Odusanya OO., Alufohai EF., Meurice EP. ve Ahorkhai VI. (2008) Determinants of vaccination coverage in Rural Nigeria. BMC Public Health.8:381. doi: / Shah UH., Yousuf S., Afzal K. ve Malik MA. ( 2009) Knowledge attitude and practice (KAP) study of families on vaccine preventable diseases in urban slum of North India. Curr Pediatr Res. 13(1&2): Göksugür S.B. ve Ceraz A. (2006) Annelerin aþý bilgi düzeyleri, çocuklarýn aþýlanma durumu ve bunlarý etkileyen faktörler. Uzmanlýk Tezi. TCSB Haydarpaþa Numune Hastanesi Çocuk Saðlýðý ve Hastalýklarý Kliniði. Ýstanbul. 22.Canbaz S., Peksen Y. ve Sünter AT. (2001) Baðýþýklama konusunda annelerden edinilen bilgilerle saðlýk ocaðý kayýtlarýnýn karþýlaþtýrýlmasý: C.Ü Hemþirelik Yüksekokulu Dergisi, 5(1): McCormick LK., Barholomew LK., Lewis MJ., Brown MW. Ve Hanson IC. (1997) Parental perceptions of barriers to childhood immunization: results of groups conducted in urban population: Health Education Research. 12(3): Barras E., Dominiguez A., Fuentes M., Batalla J., Cordenosa N. ve Placencia A. (2009) Parental knowledge of pediatric vaccination. BMC Public Health. 9:154. doi: / Yalçýn SS. (2010) Analjezik profilaksisi aþý sonrasý ateþ reaksiyonu sýklýðýný ve aþý antikor yanýtýný etkiler mi?. Çocuk Saðlýðý ve Hastalýklarý Dergisi. 53(1): Yalçýn SS, Gümüþ A, Yurdakök K. (2008) Prophylactic paracetamol at the time of infant vaccination reduces the risk of fever, but also reduces antibody response.world J Pediatr. May;4(2):
2006 cilt 15 sayý 10 179
Ankara'da Bir Lisenin 9 ve 10. Sýnýf Öðrencilerinin Kiþisel Hijyen Konusunda Davranýþlarýnýn Belirlenmesi Determination of the Behaviours of Ninth and Tenth Grade High School Students About Personal Hygiene
DetaylıAnnelerin Bebek Beslenmesi ve Emzirmeye Ýliþkin Bilgi ve Uygulamalarý The Knowledge and Practices Mothers to Related of Baby Feeding and Breastfeeding
Annelerin Bebek Beslenmesi ve Emzirmeye Ýliþkin Bilgi ve Uygulamalarý The Knowledge and Practices Mothers to Related of Baby Feeding and Breastfeeding Aslý Eker*, Mine Yurdakul* Öz Bu çalýþma hastanede
DetaylıDr. Emel Ege**, Msc. Sermin Timur***, Msc. Handan Zincir**** yeterince hizmet götürülemeyen kesimdir
Ebelik Son Sýnýf Öðrencilerinin Aile Planlamasý Eðitimi Etkinliðinin Deðerlendirilmesi* The Evaluation of the Educational Activitres of Pregraduate Midwifery Students on Family Planning Methods Dr. Emel
DetaylıDr. Sarp Üner*, Dr. Þevkat Bahar Özvarýþ**, Sevgi Turan***, Umut Arýöz***, Dr. Orhan Odabaþý****, Dr. Melih Elçin****, Dr. Ýskender Sayek***** Giriþ
Ankara'da Birinci Basamak Saðlýk Kurumlarýnda Çalýþan Hekimlerin Sunulan Hizmetlere Ýliþkin Öz Deðerlendirmeleri The Self -Evaluation of Health Services by Physicians Working in Primary Health Care Units
DetaylıEdirne Merkezinde 15-49 Yaþ Evli Kadýnlarýn Aile Planlamasý Yöntemleri Konusundaki Bilgi Düzeyleri ve Yöntem Kullaným Oranlarý*
Edirne Merkezinde 15-49 Yaþ Evli Kadýnlarýn Aile Planlamasý Yöntemleri Konusundaki Bilgi Düzeyleri ve Yöntem Kullaným Oranlarý* Dr. Burcu Tokuç**, Dr. Muzaffer Eskiocak***, Dr. Galip Ekuklu***,Dr. Ahmet
DetaylıDr. Meltem Çiçeklioðlu*, Dr. Esin Ceber Ege**, Dr. Meral Türk Soyer*, Hem. Sündüz Çýmat***
Birinci Basamaktaki Hemþire/Ebelerin Eðitiminde Akran Eðiticilerin Kullanýlmasý; Meme Kanseri Erken Tanýsý Eðitim Programý Geliþtirme Deneyimi Use of Peer-Educators in the Education of Nurses/Midwifes
DetaylıTÜSAD İnfeksiyon Çalışma Grubu
TÜSAD İnfeksiyon Çalışma Grubu Neden Grip Aşısı Yaptırmalıyız? Grip her yýl görülür ve günlük yaþamý etkiler Her yýl trafik kazalarýndan daha fazla insan grip nedeniyle ölmektedir. Özellikle çocuklar,
DetaylıAraþtýrma Hazýrlayan: Ebru Kocamanlar Araþtýrma Uzman Yardýmcýsý Gýda Ürünlerinde Ambalajýn Satýn Alma Davranýþýna Etkisi Dünya Ambalaj Örgütü nün açýklamalarýna göre dünyada ambalaj kullanýmýnýn %30 unu
DetaylıTürkiye de Mezuniyet Öncesi ve/veya Sonrasý Psikiyatri Eðitimi ve Hizmeti Veren Kurumlarýn Özellikleri
Türkiye de Mezuniyet Öncesi ve/veya Sonrasý Psikiyatri Eðitimi ve Hizmeti Veren Kurumlarýn Özellikleri Orhan DOÐAN* ÖZET Bu çalýþmada mezuniyet öncesi ve/veya sonrasý psikiyatri eðitimi ve hizmeti veren
DetaylıBirinci Basamakta Çalýþan Saðlýk Personelinin Aile Hekimliði Mevzuatýnda Yer Alan Bazý Konularý Benimseme Durumu
ARAÞTIRMALAR (Research Reports) Birinci Basamakta Çalýþan Saðlýk Personelinin Aile Hekimliði Mevzuatýnda Yer Alan Bazý Konularý Benimseme Durumu Opinions of Primary Care Health Workers on Family Medicine
Detaylı29 Fizik Tedavi Alan Hastalarýn Yaþam Kalitesinin Deðerlendirilmesi Assessment For Quality Of Life Of Patients Receiving Physical Therapy 1 Yrd.Doç. Dr.Birsen ALTAY 2 Yrd.Doç. Dr. H.Demet GÖNENER 1 Hemþ.
DetaylıDr. Sevim Buzlu*, Nihal Bostancý**, Derya Özbaþ***, Sevil Yýlmaz****
Ýstanbul'da Bir Saðlýk Ocaðýna Baþvuran Kadýnlarýn Genel Saðlýk Anketine Göre Ruhsal Durumlarýnýn Deðerlendirilmesi Assessment of the Psychological Status of Women Who Applied to a Primary Care Unit in
DetaylıERHAN KAMIŞLI H.Ö. SABANCI HOLDİNG ÇİMENTO GRUP BAŞKANI OLDU.
ERHAN KAMIŞLI H.Ö. SABANCI HOLDİNG ÇİMENTO GRUP BAŞKANI OLDU. Sendikamýz Yönetim Kurulu Üyesi Erhan KAMIÞLI, 28 Mart 2001 tarihi itibariyle H.Ö. Sabancý Holding Çimento Grubu Baþkanlýðý'na atanmýþtýr.
DetaylıTýp Fakültesi öðrencilerinin Anatomi dersi sýnavlarýndaki sistemlere göre baþarý düzeylerinin deðerlendirilmesi
1 Özet Týp Fakültesi öðrencilerinin Anatomi dersi sýnavlarýndaki sistemlere göre baþarý düzeylerinin deðerlendirilmesi Mehmet Ali MALAS, Osman SULAK, Bahadýr ÜNGÖR, Esra ÇETÝN, Soner ALBAY Süleyman Demirel
DetaylıKKMM, maliyetsiz, her zaman uygulanabilen ve kadýnlarýn mahremiyetinin korunduðu, evinde tek baþýna rahatlýkla uygulayabileceði bir muayenedir. Bu ned
DERLEME Kadýnlarýn Kendi Kendine Meme Muayenesi (KKMM) Ýle Ýlgili Bilgi, Tutum ve Davranýþlarýnýn Belirlenmesi Determination Of Women s Knowledge, Attitude And Behaviours About The Self Examination Of
DetaylıTEMÝZLÝK ÝÞÝNDE ÇALIÞAN KÝÞÝLERÝN TEMÝZLÝK VE SAÐLIK DAVRANIÞLARININ DEÐERLENDÝRÝLMESÝ
ARAÞTIRMALAR (Research Reports) TEMÝZLÝK ÝÞÝNDE ÇALIÞAN KÝÞÝLERÝN TEMÝZLÝK VE SAÐLIK DAVRANIÞLARININ DEÐERLENDÝRÝLMESÝ The evaluation of hygiene and health attitudes of cleaning workers Elçin Balcý 1,
DetaylıOvacýk Altýn Madeni'ne dava öncesi yargýsýz infaz!
Asýlsýz iddia neden ortaya atýldý? Ovacýk Altýn Madeni'ne dava öncesi yargýsýz infaz! 19 Haziran 2004 tarihinde, Ovacýk Altýn Madeni ile hiçbir ilgisi olmayan Arsenik iddialarý ortaya atýlarak madenimiz
Detaylıdüþürücü kullanmamak c-duruma uygun ilaç kullanmamak Ateþ Durumunda Mutlaka Hekime Götürülmesi Gereken Haller:
Ayna-Gazetesi-renksiz-11-06.qxp 26.10.2006 23:39 Seite 2 Çocuklarda Ateþ Deðerli Ayna okuyucularý, bundan böyle bu sayfada sizleri saðlýk konusunda bilgilendireceðim. Atalarýmýz ne demiþti: olmaya devlet
DetaylıHemþirelerin Genel Ruhsal Durumlarýnýn Ýncelenmesi
Hemþirelerin Genel Ruhsal Durumlarýnýn Ýncelenmesi The Analysis of the General Psychological Conditions of Nurses Dr. Serpil Yýlmaz*, Rabia Hacýhasanoðlu**, Zeynep Çiçek** Öz Hemþirelik, insanlarla iliþkiye
DetaylıSunuþ. Türk Tabipleri Birliði Merkez Konseyi
Sunuþ Bu kitap Uluslararasý Çalýþma Örgütü nün Barefoot Research adlý yayýnýnýn Türkçe çevirisidir. Çýplak ayak kavramý Türkçe de sýk kullanýlmadýðý için okuyucuya yabancý gelebilir. Çýplak Ayaklý Araþtýrma
Detaylı25 Mart 2007 Kol Toplantýsý
25 Mart 2007 Kol Toplantýsý 25 Mart 2007 tarihinde Türk Tabipleri Birliði GMK Bulvarý Þehit Daniþ Tunalýgil sok. No: 2 / 17-23 Maltepe-Ankara adresinde Kol Toplantýmýzý gerçekleþtiriyoruz. Türkiye saðlýk
DetaylıDr. Ünal Ayrancý*, Dr. Nedime Köþgeroðlu**, Dr. Çýnar Yenilmez***, Fatma Aksoy****
Eskiþehir'de Yaþlýlarýn Sosyoekonomik Özellikleri ve Saðlýk Durumlarý Socio-economical Characteristics and Health Status of Elderly People in Eski ehir Dr. Ünal Ayrancý*, Dr. Nedime Köþgeroðlu**, Dr. Çýnar
DetaylıHemþirelik Hizmetlerinden Memnuniyetin Deðerlendirilmesi; Jinekoloji Servisi Örneði
ARAÞTIRMALAR (Research Reports) Hemþirelik Hizmetlerinden Memnuniyetin Deðerlendirilmesi; Jinekoloji Servisi Örneði The Evaluation of Satisfaction With Nursing Care; an Example of Gynaecology Service Tuðba
Detaylı17a EK 17-A ÖYKÜ KONTROL LÝSTESÝ. ² Rahim Ýçi Araçlar - Ek 17-A²
EK 17-A RÝA ÝÇÝN DEÐERLENDÝRME KONTROL LÝSTESÝ ÖYKÜ KONTROL LÝSTESÝ Hizmet verenin sorularý: Hizmet alana aþaðýdaki sorularý sorun: Hizmet veren için kurallar: Eðer yanýtlar evet sütununda ise aþaðýdaki
DetaylıManyetik Rezonans ve Bilgisayarlý Tomografi Öncesi Hastalarda Anksiyete ve Depresyon
ARAÞTIRMA Manyetik Rezonans ve Bilgisayarlý Tomografi Öncesi Hastalarda Anksiyete ve Depresyon Gülten Karadeniz 1, Serdar Tarhan 2, Emre Yanýkkerem 3, Özden Dedeli 3, Erkan Kahraman 4 1 Yrd.Doç.Dr., 3
DetaylıMardin ili ilköðretim okullarýnda 6-15 yaþ grubu öðrencilerde kilo fazlalýðý ve obezite prevalansý
Týp Araþtýrmalarý Dergisi 2007: 5 (1): 31-35 ARAÞTIRMA Mardin ili ilköðretim okullarýnda 6-15 yaþ grubu öðrencilerde kilo fazlalýðý ve obezite prevalansý Uz. Dr. Ayfer Gözü Dicle Üniversitesi Týp Fakültesi,
DetaylıKayseri Ýl Merkezinde Görev Yapan Öðretmenlerin Aldýklarý Saðlýk Hizmetlerinden Memnuniyetlerinin Deðerlendirilmesi
ARAÞTIRMALAR (Research Reports) Kayseri Ýl Merkezinde Görev Yapan Öðretmenlerin Aldýklarý Saðlýk Hizmetlerinden Memnuniyetlerinin Deðerlendirilmesi Evaluation of Teacher Satisfaction on Delivery of Health
Detaylıünite1 Kendimi Tanıyorum Sosyal Bilgiler 1. Resmî kimlik belgesi Verilen kavram ile aþaðýdakilerden hangisi iliþkilendirilemez?
ünite1 Sosyal Bilgiler Kendimi Tanıyorum TEST 1 3. 1. Resmî kimlik belgesi Verilen kavram ile aþaðýdakilerden hangisi iliþkilendirilemez? A) Nüfus cüzdaný B) Ehliyet C) Kulüp kartý D) Pasaport Verilen
DetaylıKayseri Ýl Merkezinde Görev Yapan Öðretmenlerde Þiþmanlýk Prevalansý
ARAÞTIRMALAR (Research Reports) Kayseri Ýl Merkezinde Görev Yapan Öðretmenlerde Þiþmanlýk Prevalansý Prevalence of Obesity Among Teachers Employed Within City Town of Kayseri Provinence Mualla Aykut Professor
DetaylıYasemin Taþ**, Dr. Dilek Aslan***, Dr. Ýskender Sayek****
Doktorluk Mesleðini Çocuklar Resimlerine Nasýl Yansýtýyorlar? 7-12 Yaþ Grubu Çocuklar Arasýnda Yapýlmýþ Bir Örnek* How Do Children Reflect the "Physician" Profession to Their Drawings? An Example Conducted
DetaylıErciyes Üniversitesi Hastanesi nde Yatan Hastalarýn Hasta Haklarý Konusundaki Bilgi Düzeyi
ARAÞTIRMALAR (Research Reports) Erciyes Üniversitesi Hastanesi nde Yatan Hastalarýn Hasta Haklarý Konusundaki Bilgi Düzeyi The level of knowledge of inpatiens at Erciyes University hospital on the patient
DetaylıBÝRÝNCÝ BASAMAK SAÐLIK HÝZMETLERÝ: Sorun mu? Çözüm mü?
BÝRÝNCÝ BASAMAK SAÐLIK HÝZMETLERÝ: Sorun mu? Çözüm mü? Hükümetler birinci basamak saðlýk hizmetleri konusundaki yasalarý açýkça çiðnemektedir. Türkiye saðlýk sisteminde, birinci basamaktaki kurumlar (saðlýk
DetaylıTÜRKÝYE DE SAÐLIK OCAKLARINDA AÞI ÝLE ÝLGÝLÝ SORUNLARIN DEÐERLENDÝRÝLMESÝ
310 TOPLUM ve HEKÝM Temmuz - Aðustos 2004 Cilt 19 Sayý 4 ARAÞTIRMA TÜRKÝYE DE SAÐLIK OCAKLARINDA AÞI ÝLE ÝLGÝLÝ SORUNLARIN DEÐERLENDÝRÝLMESÝ TTB Halk Saðlýðý Kolu ÖZET Bu çalýþma, 2003 yýlýnda Türkiye
DetaylıMedYa KÝt / 26 Ýnsan Kaynaklarý ve Yönetimi konusunda Türkiye nin ilk dergisi HR DergÝ Human Resources Ýnsan Kaynaklarý ve Yönetim Dergisi olarak amacýmýz, kurulduðumuz günden bu yana deðiþmedi: Türkiye'de
DetaylıÝÞ GÜVENLÝÐÝ KONUSUNDA BÝLGÝ-TUTUM VE DAVRANIÞLARININ DEÐERLENDÝRÝLMESÝ *
Dr. Elçin BALCI Uzm., Erciyes Üniv. Týp Fak. Halk Saðlýðý AD. Dr. Ýskender GÜN Yrd. Doç., Erciyes Üniv. Týp Fak. Halk Saðlýðý AD. Dr. Alper KAYA Kayseri H.M. Güldüoðlu Saðlýk Ocaðý Baþ Tbb. KTO-Ýþçi Saðlýðý
DetaylıDr. Selma Çetinkaya*, Dr. Seher Arslan**, Dr. Naim Nur ***, Dr. Ömer Faruk Demir**, Dr. Levent Özdemir****, Dr. Haldun Sümer*****
Sývas Ýl Merkezi nde Sosyoekonomik Düzeyi Farklý Üç ÝlköðretimOkulu Öðrencilerinde Kiþisel Hijyen Alýþkanlýklarý Personal Hygiene Behaviors of The Students Attending in Primary Schools, in Sývas Dr. Selma
DetaylıTOPLUMSAL SAÐLIK DÜZEYÝNÝN DURUMU: Türkiye Bunu Hak Etmiyor
TOPLUMSAL SAÐLIK DÜZEYÝNÝN DURUMU: Türkiye Bunu Hak Etmiyor Türkiye'nin insanlarý, mevcut saðlýk düzeyini hak etmiyor. Saðlýk hizmetleri için ayrýlan kaynaklarýn yetersizliði, kamunun önemli oranda saðlýk
DetaylıDÝÞ HEKÝMLÝÐÝ FAKÜLTESÝ ÖÐRENCÝLERÝNÝN HEPATÝT B AÞILANMA DURUMLARININ VE VÝRAL HEPATÝTLER ÝLE ÝLGÝLÝ BÝLGÝ DÜZEYLERÝNÝN ARAÞTIRILMASI
DÝÞ HEKÝMLÝÐÝ FAKÜLTESÝ ÖÐRENCÝLERÝNÝN HEPATÝT B AÞILANMA DURUMLARININ VE VÝRAL HEPATÝTLER ÝLE ÝLGÝLÝ BÝLGÝ DÜZEYLERÝNÝN ARAÞTIRILMASI Yrd Doç Dr Nurgül KÖMERÝK* Dr Ýbak GÖNEN** Yrd Doç Dr Zeynep AKÇAM**
DetaylıKayseri Ýl Merkezinde Bir Saðlýk Ocaðýna Baþvuran Diyabetik Hastalarda Metabolik Kontrol Durumu ve Eþlik Eden Faktörler
ARAÞTIRMALAR (Research Reports) Kayseri Ýl Merkezinde Bir Saðlýk Ocaðýna Baþvuran Diyabetik Hastalarda Metabolik Kontrol Durumu ve Eþlik Eden Faktörler Metabolic Regulation and Related Factors in Diabetic
DetaylıTOHAV Suruç Mülteci Danýþma Merkezi'nden Haberler *1 Þubat 2016 tarihinde faaliyetlerine baþlayan Suruç Mülteci Danýþma Merkezi; mülteci, sýðýnmacý ve
MD Mülteci Danýþma M TOHAV e-bülten n S AYI: 2 TOHAV Suruç Mülteci Danýþma Merkezi Ýletiþim Bilgileri Adres: Yýldýrým Mah. Ziyademirdelen Sok. N0: D: 1 Suruç/ÞANLIURFA Tel: 0 (414) 611 98 02 TOHAV Suruç
DetaylıTürkiye: Gelecek Nesiller için Fýrsatlarýn Çoðaltýlmasý 11. Çocuk Geliþimi ve Çocuklarýn Karþýlaþtýðý Riskler Eþitsizliðin nesiller arasý geçiþinin bugün Türkiye nin en genç neslini ciddi ölçüde etkilediði
Detaylı.:: TÇÝD - Tüm Çeviri Ýþletmeleri Derneði ::.
Membership TÜM ÇEVÝRÝ ÝÞLETMELERÝ DERNEÐÝ YÖNETÝM KURULU BAÞKANLIÐINA ANTALYA Derneðinizin Tüzüðünü okudum; Derneðin kuruluþ felsefesi ve amacýna sadýk kalacaðýmý, Tüzükte belirtilen ilke ve kurallara
DetaylıHalkla Ýliþkiler ve Cinsiyet
Halkla Ýliþkiler ve Cinsiyet Damla YILDIRIM, Selin METÝN Ýzmir Ekonomi Üniversitesi Ýletiþim Fakültesi Özet Literatürde öðrenciler üzerinde yapýlan çalýþmalar cinsiyete göre ileriye dönük mesleki algýlarý
DetaylıHuzurevinde Yaþayan Bireylerde Depresyon Düzeyi, Ölüm Kaygýsý ve Günlük Yaþam Ýþlevlerinin Belirlenmesi
ARAÞTIRMA Huzurevinde Yaþayan Bireylerde Depresyon Düzeyi, Ölüm Kaygýsý ve Günlük Yaþam Ýþlevlerinin Belirlenmesi Depression, Death Anxiety and Daily Life Functioning in the Elderly Living in Nursing Home
DetaylıKafkas Üniversitesi öðrencilerinde tüberküloz bilinç ve bilgi düzeyi
Týp Araþtýrmalarý Dergisi 2007: 5 (1): 21-26 ARAÞTIRMA Kafkas Üniversitesi öðrencilerinde tüberküloz bilinç ve bilgi düzeyi A. Çetin Tanrýkulu 1, Yýlmaz Palanci 2 1 Kafkas Üniversitesi Týp Fakültesi Göðüs
DetaylıÖrgütsel Davranýþýn Tanýmý, Tarihsel Geliþimi ve Kapsamý
NOT : Bu bölüm önümüzdeki günlerde Prof.Dr. Hüner Þencan ýn incelemesinden sonra daha da geliþtirilerek son halini alacaktýr. Zaman kaybý olmamasý için büyük ölçüde- tamamlanmýþ olan bu bölüm web e konmuþtur.
Detaylıkonularýnda servis hizmeti sunan Sosyal Hizmetler Dairesi bir devlet kuruluºu olup, bu kuruluº ülkede yaºayan herkese ücretsiz hizmet vermektedir.
1/7 AMT FÜR SOZIALE DIENSTE FÜRSTENTUM LIECHTENSTEIN Sosyal Hizmetler Dairesi Çocuk ve gençlik hizmetleri Sosyal hizmetler Terapi hizmetleri Ýç hizmetler konularýnda servis hizmeti sunan Sosyal Hizmetler
DetaylıOKUL ÖNCESÝ EÐÝTÝM KURUMLARI YÖNETMELÝÐÝNDE DEÐÝÞÝKLÝK YAPILMASINA D YÖNETMELÝK Çarþamba, 10 Eylül 2008
OKUL ÖNCESÝ EÐÝTÝM KURUMLARI YÖNETMELÝÐÝNDE DEÐÝÞÝKLÝK YAPILMASINA D YÖNETMELÝK Çarþamba, 10 Eylül 2008 6 Eylül 2008 CUMARTESÝ Resmî Gazete Sayý : 26989 YÖNETMELÝK Millî Eðitim Bakanlýðýndan: OKUL ÖNCESÝ
DetaylıMart 2010 Otel Piyasasý Antalya Ýstanbul Gayrimenkul Deðerleme ve Danýþmanlýk A.Þ. Büyükdere Cad. Kervan Geçmez Sok. No:5 K:2 Mecidiyeköy Ýstanbul - Türkiye Tel: +90.212.273.15.16 Faks: +90.212.355.07.28
DetaylıYatan hastalarýn anksiyete ve depresyon düzeyleri ve iliþkili faktörlerin incelenmesi
ARAÞTIRMA 1 Yatan hastalarýn anksiyete ve depresyon düzeyleri ve iliþkili faktörlerin incelenmesi Fahriye Oflaz, Huriye Varol GATA Hemþirelik Yüksek Okulu 06010 Etlik-Ankara Özet Amaç: Bu çalýþmanýn amacý
Detaylı0 KLÝNÝK ARAÞTIRMA Romatolojik Sorunu Olan Hastalarda Yaþam Kalitesi ve Bazý Semptomlarla Ýliþkisi Quality Of Life Patients With Rheumatologic Problems And Its Correlates With Some Symptoms Arþ.Gör. Seda
DetaylıHemþirelerin atýlganlýk düzeyleri
ARAÞTIRMALAR (Research Reports) Hemþirelerin atýlganlýk düzeyleri Assertiveness levels of nurses Birgül Özkan, Msc, Department of Nursing, Kayseri Atatürk Health Vocational School, Erciyes University,
DetaylıSAMSUN ÇIRAKLIK EÐÝTÝM MERKEZÝ NE DEVAM EDEN ÇIRAKLARIN DURUMLUK-SÜREKLÝ KAYGI DÜZEYLERÝNÝN DEÐERLENDÝRÝLMESÝ*
Dr. Sevgi CANBAZ Yrd. Doç., Ondokuz Mayýs Üniv. Týp Fak. Halk Saðlýðý AD. Dr. Tevfik SÜNTER Yrd. Doç., Ondokuz Mayýs Üniv. Týp Fak. Halk Saðlýðý AD. Dr. Yýldýz PEKÞEN Prof., Ondokuz Mayýs Üniv. Týp Fak.
DetaylıDr. Erkan Kapaklý*, Dr. Zehra Soy Kök*, Dr. Kürþat Salgar*, Dr. Necla Ýcralar Emin*, Dr. Eylül Sevim Baþaran*, Dr. Ferdi Yaylý*
Moda Saðlýk Ocaðý na Baþvuranlarýn Verilen Hizmetlerle Ýlgili Deðerlendirmeleri The Opinions of Patients Applying to Moda Health Center About the Health Services Provided Dr. Erkan Kapaklý*, Dr. Zehra
DetaylıAdölesan Çaðý Öðrencilerde Beslenme Alýþkanlýklarýnýn Deðerlendirilmesi Evaluating Dietary Pattern in Adolescence
Adölesan Çaðý Öðrencilerde Beslenme Alýþkanlýklarýnýn Deðerlendirilmesi Evaluating Dietary Pattern in Adolescence Dr. Esma Demirezen*, Dr. Gülhan Coþansu* Öz Günümüzde gençler biyolojik ve psikososyal
DetaylıMadde Kullanma Eðilimi Ölçeðinin Geçerlik ve Güvenilirliði
Madde Kullanma Eðilimi Ölçeðinin Geçerlik ve Güvenilirliði Birsen CEYHUN*, Ömer OÐUZTÜRK**, Ayþe Gülsen CEYHUN*** ÖZET Alkol ve diðer maddelerin kötü kullanýmý ülkemizde yaygýn bir sosyal sorun haline
DetaylıLarson'un 1960'larda veciz olarak belirttiði gibi,
5 Prof. Dr. Semih KESKÝL Larson'un 1960'larda veciz olarak belirttiði gibi, yaþlýlarýn acil hastalýklarý diye bir durum yoktur. Bizimde burada söz konusu edeceðimiz yaþlýlar arasýndaki acil týbbi durumlardýr.
DetaylıKadýnlarýn Pap smear yaptýrma durumlarý ile bunu etkileyen faktörlerin belirlenmesi
Gülhane Týp Dergisi 2006; 48: 25-29 Gülhane Askeri Týp Akademisi 2006 ARAÞTIRMA Kadýnlarýn Pap smear yaptýrma durumlarý ile bunu etkileyen faktörlerin belirlenmesi Aygül Akyüz (*), Gülten Güvenç (*), Tülay
DetaylıSüleyman Demirel Üniversitesi hastanesinde yatan hastalarýn bakým veren intörn hemþireler hakkýnda memnuniyetlerinin incelenmesi
ARAÞTIRMA 1 Süleyman Demirel Üniversitesi hastanesinde yatan hastalarýn bakým veren intörn hemþireler hakkýnda memnuniyetlerinin incelenmesi Sýtký Orak*, Hikmet Orhan**, Burcu Özgürce***, Özlem Aðýrman***
DetaylıGiriþ Yaþlanma kaçýnýlmaz sosyal, biyolojik, bir yaþam sürecidir. Altmýþ beþ yaþ üzeri kiþiler geriatrik yaþ grubu olarak tanýmlanmaktadýr
Karamürsel Ýlçesi nde Yaþayan Yaþlýlarýn Sosyal Yaþama Ýliþkin Özellikleri Characteristics of the Elderly People Residing in Karamursel District, Regarding Social Life Dr. M. Eþber Özkömür*, Dr. Nüket
DetaylıDepresyon, Pratisyen Hekimler ve Depresyon Eðitimi
Depresyon, Pratisyen Hekimler ve Depresyon Eðitimi Dr. Sema Ýlhan Akalýn* Dr. Can Cimili**, Dr. Esma Kuzhan*** Giriþ: Depresyon birinci basamakta en yaygýn görülen ruh saðlýðý sorunudur, çok azýnýn ikinci
DetaylıSimge Özer Pýnarbaþý
Simge Özer Pýnarbaþý 1963 yýlýnda Ýstanbul da doðdu. Ortaöðrenimini Kadýköy Kýz Lisesi nde tamamladý. 1984 yýlýnda Ýstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji ve Sanat Tarihi Bölümü nü bitirdi.
DetaylıÖzay Çelen (*), Turgut Karaalp (*), Sýdýka Kaya (**), Cesim Demir (*), Abdulkadir Teke (*), Ali Akdeniz (*)
Gülhane Týp Dergisi 2007; 49: 25-31 Gülhane Askeri Týp Akademisi 2007 ARAÞTIRMA Gülhane Askeri Týp Fakültesi Eðitim Hastanesi Yoðun Bakým Ünitelerinde görev yapan hemþirelerin uygulanan hizmet içi eðitim
DetaylıÝlköðretim Okulu Kýz Öðrencilerinde Menstrüasyon Dönemi Hijyeni* Menstruation Hygiene in Female Primary School Students
Ýlköðretim Okulu Kýz Öðrencilerinde Menstrüasyon Dönemi Hijyeni* Menstruation Hygiene in Female Primary School Students Dr. Güngör Güler**, Dr. Mine Bekar**, Dr. Nuran Güler**, Dr. Semra Kocataþ*** Özet
DetaylıTOHAV Suruç Mülteci Danýþma Merkezi Açýldý TOHAV'ýn mülteci ve sýðýnmacýlara yönelik devam ettirdiði çalýþmalar kapsamýnda açtýðý SURUÇ MÜLTECÝ DANIÞM
MD Mülteci Danýþma M TOHAV e-bülten n S AYI: 1 TOHAV Suruç Mülteci Danýþma Merkezi Ýletiþim Bilgileri Adres: Yýldýrým Mah. Ziyademirdelen Sok. N0: D: 1 Suruç/ÞANLIURFA Tel: 0 (414) 611 98 02 TOHAV Suruç
DetaylıDr. Sevgi Canbaz*, Dr. Ahmet Turla**, Dr. Servet Aker***, Dr. Yýldýz Pekþen****
Samsun Merkez Saðlýk Ocaklarýnda Görev Yapan Pratisyen Hekimlerin Çocuk Ýstismarý ve Ýhmali Konusunda Bilgi ve Tutumlarý Knowledge and Attitude of General Practitioners Working in Primary Health-Care Centers
DetaylıTürkiye'de evli erkeklerin aile planlamasý yöntemlerini kullanmalarýný etkileyen faktörler
Gülhane Týp Dergisi 2006; 48: 63-69 Gülhane Askeri Týp Akademisi 2006 ARAÞTIRMA Türkiye'de evli erkeklerin aile planlamasý yöntemlerini kullanmalarýný etkileyen faktörler Levent Akýn (*), Nilüfer Özaydýn
DetaylıARAÞTIRMA RESEARCH ARTICLE Acil Servisine Baþvuran Zehirlenme Olgularýnýn Deðerlendirilmesi Dr. Gürkan Genç, Dr. Avni Saraç, Dr. Ülker Ertan Dr. Sami Ulus Çocuk Saðlýðý ve Hastalýklarý Hastanesi, ANKARA
DetaylıMart 2010 Proje Hakkýnda NBÞ sektörünün ana girdisi olan mýsýrýn hasadý, hammadde kalitesi açýsýndan yetiþtirilmesi kadar önemli bir süreçtir. Hasat sýrasýnda gerçekleþtirilen yanlýþ uygulamalar sonucunda
DetaylıÖÐRETMENLERÝN YENÝ ÝLKÖÐRETÝM MATEMATÝK PROGRAMINA ÝLÝÞKÝN GÖRÜÞLERÝ
Abant Ýzzet Baysal Üniversitesi Eðitim Fakültesi Dergisi Cilt: 8, Sayý: 1, Yýl: 8, Haziran 2008 ÖÐRETMENLERÝN YENÝ ÝLKÖÐRETÝM MATEMATÝK PROGRAMINA ÝLÝÞKÝN GÖRÜÞLERÝ Hasan Hüseyin AKSU * ÖZET Bu araþtýrma,
Detaylı41 KLÝNÝK ÇALIÞMA Okul Yaþ Grubu Çocuklarýn Hastane Ve Hastalýðý Ýle Ýlgili Bilgilendirme Durumlarýnýn Endiþe Kaynaklarý Ýle Etkileþimi The Interaction Between The Informing Situation Of The School Age
DetaylıAnkara da Bir Ýlköðretim Okulunda El Yýkama Konusunda Bir Müdahele Çalýþmasý
ARAÞTIRMALAR (Research Reports) Ankara da Bir Ýlköðretim Okulunda El Yýkama Konusunda Bir Müdahele Çalýþmasý An Intervention Study on Handwashing Among Secondary School Students in Ankara Mehmet Kaya M.D.
DetaylıÜniversite Öðrencileri Güvenli Cinselliði Nasýl Algýlýyor? How Do The University Students Perceive Safer Sex?
Üniversite Öðrencileri Güvenli Cinselliði Nasýl Algýlýyor? How Do The University Students Perceive Safer Sex? Dr. Didem Ateþ*, Dr. Aktan Karahan**, Dr. Tuðrul Erbaydar*** Özet Bu çalýþma gençlerin güvenli
Detaylı184 Ayçiçek Çocuk Saðlýðý ve Hastalýklarý Dergisi Temmuz - Eylül 2004 fýrsatlar, düþük baðýþýklama oranlarýna neden olmakta ve epidemi riski artmaktad
Çocuk Saðlýðý ve Hastalýklarý Dergisi 2004; 47: 183-188 Orijinal Makale Þanlýurfa kýrsal alanýnda 2-23 aylýk çocuklarýn aþýlanma hýzlarý Ali Ayçiçek Þanlýurfa Doðumevi ve Çocuk Hastanesi Pediatri Uzmaný
DetaylıBakým sigortasý - Sizin için bilgiler. Türkischsprachige Informationen zur Pflegeversicherung. Freie Hansestadt Bremen.
Gesundheitsamt Freie Hansestadt Bremen Sozialmedizinischer Dienst für Erwachsene Bakým sigortasý - Sizin için bilgiler Türkischsprachige Informationen zur Pflegeversicherung Yardýma ve bakýma muhtaç duruma
DetaylıBAZI ÖZELLÝKLERÝ ÝLE ÇALIÞMA KOÞULLARI VE BU KOÞULLARA ÝLÝÞKÝN GÖRÜÞLERÝ ANKARA'DA ÇALIÞAN TRAFÝK POLÝSLERÝNÝN. Özet. Abstract
ANKARA'DA ÇALIÞAN TRAFÝK POLÝSLERÝNÝN BAZI ÖZELLÝKLERÝ ÝLE ÇALIÞMA Ahmet ÇEVÝK Kazalarýn Epidemiyolojisi ve Demografisi Bilim Uzm., Emniyet Genel Müdürlüðü Dr. Mustafa N. ÝLHAN Öðr. Gör., Gazi Üniv. Týp
DetaylıLaboratuvar Akreditasyon Baþkanlýðý Týbbi Laboratuvarlar
Laboratuvar Akreditasyon Baþkanlýðý Týbbi Laboratuvarlar Týbbi Laboratuvar Akreditasyonu Akreditasyon, Akreditasyon; Laboratuvarların, Muayene, Belgelendirme kuruluşlarının ve Yeterlilik Deneyi Sağlayıcı
DetaylıGenelevde Çalýþan Kadýnlarýn ve Ev Kadýnlarýnýn Cinsel Yolla Bulaþan Hastalýklar Konusundaki Bilgi Düzeylerinin Anksiyete ile Ýliþkisi
ARAÞTIRMALAR (Research Reports) Reports) Genelevde Çalýþan Kadýnlarýn ve Ev Kadýnlarýnýn Cinsel Yolla Bulaþan Hastalýklar Konusundaki Bilgi Düzeylerinin Anksiyete ile Ýliþkisi The Relation Between Anxiety
DetaylıMALÝYE DERGÝSÝ ULAKBÝM ISSN 1300-3623
MALÝYE DERGÝSÝ ISSN 1300-3623 Temmuz - Aralýk 2007, Sayý 153 YAZI DANIÞMA KURULU Prof. Dr. Güneri AKALIN Prof. Dr. Abdurrahman AKDOÐAN Prof. Dr. Figen ALTUÐ Prof. Dr. Engin ATAÇ Prof. Dr. Ömer Faruk BATIREL
DetaylıIsparta il merkezinde görevli öðretmenlerin ilkyardým bilgi düzeyleri ve tutumlarý
123 ARAÞTIRMA Özet Isparta il merkezinde görevli öðretmenlerin ilkyardým bilgi düzeyleri ve tutumlarý Tufan Nayir*, Ersin Uskun**, Hakan Türkoðlu**, Ertan Uzun***, Mustafa Öztürk**, A. Nesimi Kiþioðlu**.
DetaylıPAZARDA ÇALIÞAN ÇOCUKLARIN ÇALIÞMA KOÞULLARI VE SAÐLIK DURUMLARI *
PAZARDA ÇALIÞAN ÇOCUKLARIN ÇALIÞMA KOÞULLARI VE SAÐLIK DURUMLARI * Nurcan KOLAÇ Öðr. Gör. (Msc), Marmara Üniv. Hemþirelik Y.O. Halk Saðlýðý AD. Ayþe ERGÜN Yrd. Doç., Marmara Üniv. Hemþirelik Y.O. Halk
DetaylıDÝYABETLÝ HASTALARIN ÖZ-BAKIM GÜCÜ VE ALGILADIKLARI SOSYAL DESTEÐÝN DEÐERLENDÝRÝLMESÝ. Papatya KARAKURT, Rabia HACIHASANOÐLU AÞILAR, Arzu YILDIRIM
ADÜ Týp Fakültesi Dergisi 2013; 14(1) : 1-9 Araþtýrma DÝYABETLÝ HASTALARIN ÖZ-BAKIM GÜCÜ VE ALGILADIKLARI SOSYAL DESTEÐÝN DEÐERLENDÝRÝLMESÝ 1 1 1 Papatya KARAKURT, Rabia HACIHASANOÐLU AÞILAR, Arzu YILDIRIM
DetaylıAltý-onbir yaþ grubu çocuklarýn aðýz-diþ saðlýðý yönünden deðerlendirilmesi
Gülhane Týp Dergisi 2005; 47: 114-118 Gülhane Askeri Týp Akademisi 2005 ARAÞTIRMA Altý-onbir yaþ grubu çocuklarýn aðýz-diþ saðlýðý yönünden deðerlendirilmesi Ceyhan Altun (*), Günseli Güven (*), Feridun
DetaylıTürkiye de Özel Hastanelerin Web Sitelerinin Deðerlendirilmesi
Türkiye de Özel Hastanelerin Web Sitelerinin Deðerlendirilmesi Meriç ÇOLAK a, Beyza KAYMAKOÐLU a, Korkut ERSOY a a Baþkent Üniversitesi, Ankara An evaluation of Web Sites of Private Hospitals in Turkey
DetaylıKayseri il merkezinde çalýþan hekimlerin hasta haklarý konusundaki bilgi düzeyleri
ARAÞTIRMALAR (Research Reports) Kayseri il merkezinde çalýþan hekimlerin hasta haklarý konusundaki bilgi düzeyleri Knowledge levels of physicians working in Kayseri on patient rights Ali Özer, Dr., MD.
DetaylıKonya da gebe kadýnlarýn sigara içme konusundaki tutum ve davranýþlarý
ARAÞTIRMALAR (Research Reports) Konya da gebe kadýnlarýn sigara içme konusundaki tutum ve davranýþlarý Attitudes and behaviors of pregnant women about smoking in Konya Kamile Marakoðlu, Asst. Prof. Dr.,
DetaylıPsikiyatri Hastalarýnda Týp Dýþý Çare Arama Davranýþý: Türkiye'de ve Almanya'da Yaþayan Türkler Arasýnda Karþýlaþtýrmalý Bir Ön Çalýþma
ARAÞTIRMA Psikiyatri Hastalarýnda Týp Dýþý Çare Arama Davranýþý: Türkiye'de ve Almanya'da Yaþayan Türkler Arasýnda Karþýlaþtýrmalý Bir Ön Çalýþma Hüseyin Güleç 1, Ayhan Yavuz 2, Murat Topbaþ 3, Ýsmail
DetaylıTablo 3 SAÐLIK BAKANLIÐI EÐÝTÝM VE ARAÞTIRMA HASTANELERÝNE ALINACAK ASÝSTAN SAYILARI ADANA ANKARA
Bu tabloda yer alan dallarý, týp fakültesi mezunlarý ile Tababet Uzmanlýk Tüzüðünün 6. maddesinin B bendi uyarýnca diðer fakülte, yüksekokul veya bölümlerden mezun olan adaylar tercih edebilirler. mezunlarý,
DetaylıSýtký Orak*, Hikmet Orhan**, Özlem Aðýrman***, Burcu Özgürce***
ARAÞTIRMA 11 Hemþirelik - ebelik eðitiminde Süleyman Demirel Üniversitesi örneði: Isparta Saðlýk Yüksekokulu intörn öðrencilerinin klinik sahada entegre uygulamasý ile ilgili bilgi ve tutumlarý Sýtký Orak*,
DetaylıMerkezi Finans ve Ýhale Birimi'nin sözleþme makamý olduðu bu araþtýrma, Avrupa Komisyonu'nun mali destekleriyle ICON Institut Public Sector Gmbh, Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü ve BNB
DetaylıMEVSÝMLÝK TARIM ÝÞÇÝLERÝNÝN SAÐLIK DURUMLARININ DEÐERLENDÝRÝLMESÝ
Dr. Zeynel SÜTOLUK Arþ. Gör., Çukurova Üniversitesi Týp Fakültesi Halk Saðlýðý AD. Dr. Ferdi TANIR Yrd. Doç., Çukurova Üniversitesi Týp Fakültesi Halk Saðlýðý AD. Dr. Nazan SAVAÞ Arþ. Gör., Çukurova Üniversitesi
DetaylıENDÜSTRÝDE ÇALIÞAN ÝÞÇÝLERDE BOYUN VE ÜST EKSTREMÝTE AÐRILARI ÝLE RÝSK FAKTÖRLERÝ ÝLÝÞKÝSÝ *
Dr. Berrin DURMAZ Prof., Ege Üniv. Týp Fak. Fiziksel Týp ve Rehabilitasyon AD. Dr. Jülide ÖNCÜ Ege Üniv. Týp Fak. Fiziksel Týp ve Rehabilitasyon AD. ENDÜSTRÝDE ÇALIÞAN ÝÞÇÝLERDE BOYUN VE ÜST EKSTREMÝTE
DetaylıTOHAV Suruç Mülteci Danýþma Merkezi'nden Haberler 1 Þubat 2016 tarihinde faaliyetlerine baþlayan Suruç Mülteci Danýþma Merkezi; mülteci, sýðýnmacý ve
MD Mülteci Danýþma M TOHAV e-bülten n S AYI: 3 TOHAV Suruç Mülteci Danýþma Merkezi Ýletiþim Bilgileri Adres: Yýldýrým Mah. Ziyademirdelen Sok. N0: D: 1 Suruç/ÞANLIURFA Tel: 0 (414) 611 98 02 TOHAV Suruç
DetaylıÜcretlerin Bankalardan Ödenmesi Zorunlu Hale Getirilmiþtir
2008-96 Ücretlerin Bankalardan Ödenmesi Zorunlu Hale Getirilmiþtir Ýstanbul, 19 Kasým 2008 Sirküler Sirküler Numarasý : Elit - 2008/96 Ücretlerin Bankalardan Ödenmesi Zorunlu Hale Getirilmiþtir 4857 sayýlý
DetaylıALPER YILMAZ KIZILCAÞAR MAHALLESÝ MUHTAR ADAYI
Kýzýlcaþar Geleceðe Hazýrlanýyor Gelin Birlikte Çalýþalým ALPER YILMAZ KIZILCAÞAR MAHALLESÝ MUHTAR ADAYI Mart 2014 ALPER YILMAZ Halkla Bütünleþen MUHTARLIK Ankara Gölbaþý Kýzýlcaþar Köyünde 4 Mart 1979
DetaylıGelir Vergisi Kesintisi
2009-16 Gelir Vergisi Kesintisi Ýstanbul, 12 Mart 2009 Sirküler Sirküler Numarasý : Elit - 2009/16 Gelir Vergisi Kesintisi 1. Gelir Vergisi Kanunu Uyarýnca Kesinti Yapmak Zorunda Olanlar: Gelir Vergisi
DetaylıYuvarlak Masa Toplantýsý: Evlilik Raporlarý
Yuvarlak Masa Toplantýsý: Evlilik Raporlarý Ýstanbul Tabip Odasý Pratisyen Hekim Komisyonu Atölye Çalýþmasý Raporu* Ýstanbul Tabip Odasý nda yapýlan toplantýda Pratisyen Hekim Komisyonu üyeleri, birinci
DetaylıBÝR KAMU KURULUÞUNDA ÇALIÞAN KADINLARLA ÇALIÞMAYAN KADINLARIN GEBELÝK SORUNLARI YÖNÜNDEN KARÞILAÞTIRILMASI
BÝR KAMU KURULUÞUNDA ÇALIÞAN KADINLARLA ÇALIÞMAYAN KADINLARIN GEBELÝK SORUNLARI YÖNÜNDEN KARÞILAÞTIRILMASI Dr. Çiðdem ÇAÐLAYAN Yrd. Doç. Kocaeli Üniversitesi Týp Fakültesi Halk Saðlýðý A.D. Özet Bu çalýþmanýn
DetaylıDr. Hakan Altýntaþ*, Dr. Funda Sevencan**, Dr. Tuðba Aslan***, Dr. Murat Cinel***, Dr. Engin Çelik***, Dr. Fatih Onurdað***
HÜTF Dönem Dört Öðrencilerinin Uyku Bozukluklarýnýn ve Uykululuk Hallerinin Epworth Uykululuk Ölçeði ile Deðerlendirilmesi The Evaluation of Sleep Disorders and Sleepiness State with Epworth Sleepiness
DetaylıErciyes Üniversitesi Öðrencilerinde Sigara Ýçme Durumunun 1985 2005 Yýllarý Arasýndaki Deðiþimi
ARAÞTIRMALAR (Research Reports) Erciyes Üniversitesi Öðrencilerinde Sigara Ýçme Durumunun 1985 2005 Yýllarý Arasýndaki Deðiþimi Change of Smoking Prevalence among Erciyes University Students between 1985
Detaylı