DÖNER SERMAYELİ KURULUŞLARDA MALİYET MUHASEBESİ SİSTEMİNİN OLUŞTURULMASINA DÖNÜK ANALİZ SONUÇLARI

Transkript

1 T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI DÖNER SERMEYELİ İŞLETMELERİNDE MALİYET MUHASEBESİ SİSTEMİ OLUŞTURULMASI PROJESİ Rapor No. 3 DÖNER SERMAYELİ KURULUŞLARDA MALİYET MUHASEBESİ SİSTEMİNİN OLUŞTURULMASINA DÖNÜK ANALİZ SONUÇLARI Prof. Dr. H. Kamil BÜYÜKMİRZA Gazi Üniversitesi İİBF İşletme Bölümü Öğretim Üyesi 29 Şubat 2012 ANKARA 0

2 TEŞEKKÜR Proje müellifi olarak; 1. Projenin yürütülmesi esnasında koordinasyon çalışmalarını yürüten SB SGB Başkanı Sn. Memet ATASEVER e, Başkan Yardımcısı Sn. Hakan AKSU ya ve Sn. Ahmet KORKUT a, 2. Çalışmalarımızın büyük kısmını birlikte yürüttüğümüz SB SGB Maliyet Muhasebesi Ekibi Koordinatörü Sn. Ahmet ÜNER e, ekip üyesi Sn. Yeliz ALACAHAN a, ekip üyesi Sn. Abdullah YELEĞEN e, 3. Ekip eski üyesi Sn. Elife DİLMAÇ a 4. Hastanede oluşturulan ve fedakârca çalışan maliyet muhasebesi ekip çalışanlarına, 5. Son olarak da araştırmanın veri toplama ve analiz aşamasında büyük destek ve fedakâr çalışmalarından yararlandığım Hacettepe Üniversitesi İİBF Sağlık İdaresi Bölümü Sn. Dr. Serap DURUKAN a Teşekkürlerimi sunmayı bir borç bilirim. Prof. Dr. H. Kamil BÜYÜKMİRZA 1

3 İÇİNDEKİLER İÇİNDEKİLER DİZİNİ 1 1. GİRİŞ 3 2. KISALTMALAR DİZİNİ 4 3. TOPLAM MALİYET ANALİZLERİ Birinci Dağıtım Aşaması İkinci Dağıtım Aşaması BİRİM MALİYET ANALİZLERİ Esas Üretim Gider Yerleri Birim Maliyet Analizleri Yardımcı Üretim Gider Yerleri Birim Maliyet Analizleri HASTANE TOPLAM GELİR VE TOPLAM GİDER KARŞILAŞTIRMASI SONUÇ VE ÖNERİLER 111 2

4 1. GİRİŞ Bu rapor, SAĞLIK BAKANLIĞI DÖNER SERMAYELİ İŞLETMELERİNDE MALİYET MUHASEBESİ SİSTEMİ OLUŞTURULMASI isimli projenin 3. ve nihai Raporu olup, DÖNER SERMAYELİ KURULUŞLARDA MALİYET MUHASEBESİ SİSTEMİNİN OLUŞTURULMASINA DÖNÜK ANALİZ SONUÇLARINI SUNMAK amacıyla düzenlenmiştir. Proje çalışmaları tarihinde başlatılmış ve tarihinde tamamlanması planlanmıştır. Ancak saha araştırmasında verilerin geç elde edilmesi nedeniyle çalışmalar tarihine kadar uzatılmıştır. Proje kapsamında sırası ile aşağıdaki çalışmalar gerçekleştirilmiştir: 1. Sağlık Bakanlığına bağlı döner sermaye işletmelerde mevcut durumun analizinin yapılması, 2. Analizler sonucunda elde edilen veriler doğrultusunda Döner Sermaye İşletmelerinde uygulanacak maliyet esaslarının belirlenmesi, 3. Sağlık Bakanlığına bağlı kurum ve kuruluşlar ile mevcut TDMS programından elde edilen veriler ışığında belirlenen maliyet esaslarının uluslar arası kabul görmüş muhasebe temel ilkelerine ve Döner Sermayeli İşletmeler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği Standartlarına uygun olarak Tek Düzen Muhasebe Sistemine entegrasyonu için rehberlik ve danışmanlık yapmak, 4. Sağlık kurum ve kuruluşlarında maliyete ilişkin analiz ve eğitim çalışmalarına yönelik mesleği ile ilgili danışmanlık hizmeti vermek, 5. Söz konusu temel ilkelere uygun olarak TDMS ye girilen verilerin doğruluk ve güvenirliliğini analiz etmek. Proje çalışmalarının son etabında seçilen hastanelerde maliyet analizi yapılarak, oluşturulacak olan maliyet muhasebesi sisteminin kurgusu yapılmaya çalışılmıştır. Araştırmanın başlangıcında hastanenin gider yerleri ve gider çeşitleri tespit edildikten sonra, veri toplama ve analiz için sık sık hastanede bulunulmuştur. 3

5 Bu rapor proje çalışmalarının son etabının sonuçlarını sunmak amacıyla düzenlenmiştir. Rapor içerisinde giriş ve kısaltmaları takip eden ilk iki bölümden sonra 3. Bölüm kapsamında toplam maliyet analizlerine yer verilmiştir. Bu bölümde önce yönteme yer verilmiş; daha sonra da I. ve II. Dağıtım sonuçları ile birlikte hastanenin toplam maliyeti özet tablolar halinde sunulmuştur. Raporun 4. Bölümünde ise hastanenin birim maliyet analizlerine yer verilmiştir. Raporun 5. Bölümü sonuç için ayrılmıştır. 2. KISALTMALAR Bu raporda, kısaltmalar halinde kullanılacak terimlerin hangi kavramları ifade ettikleri aşağıda belirtilmiştir; KISALTMALAR EKG EKO EÜGY KAG KVC FTR GYGY MKYS PSDGY SB SGB SB TYİEAH (1) SGK TABOM TDMS TYİEAH USG YHGY YÜGY TANIMLAR Elektro Kardiyo Grafi Eko Kardiyo Grafi Esas Üretim Gider Yerleri Kardiyo Grafi Kardiyo Vasküler Cerrahi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Genel Yönetim Gider Yerleri Malzeme Kaynakları Yönetim Sistemi Pazarlama Satış Dağıtım Gider Yerleri TC Sağlık Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı TC Sağlık Bakanlığı Ankara Türkiye Yüksek İhtisas Eğitim ve Araştırma Hastanesi Sosyal Güvenlik Kurumu Tıbbi Aygıt Bakım ve Onarım Merkezi Tekdüzen Muhasebe Sistemi Türkiye Ankara Yüksek İhtisas Eğitim ve Araştırma Hastanesi Ultrasonografi Yardımcı Hizmet Gider Yerleri Yardımcı Üretim Gider Yerleri 4

6 3. TOPLAM MALİYET ANALİZLERİ Araştırmada temel olarak fiili tam maliyet (actual full cost) yöntemi kullanılmıştır. Fiili maliyet yöntemi, üretim süreçlerinin tamamlanmasından sonra oluşan fiili maliyet rakamlarından yararlanılarak maliyet hesaplamayı ifade etmektedir. Tam maliyet yöntemi ise, maliyet unsurları olarak nitelendirilen direkt ilk madde ve malzeme, direkt işçilik ve genel üretim giderlerinin değişken ya da sabitlik özelliğine bakılmaksızın maliyetler arasına katılmasını ifade etmektedir. Maliyet tabloları; birinci, ikinci, üçüncü dağıtım olarak tanımlanan ve üç ayrı aşamada gerçekleştirilen dağıtımlar ile netleştirilmiştir. Gider dağıtım aşamalarında, gider dağıtım tablosu adı verilen tablolar kullanılmıştır. Gider dağıtım tabloları, Tekdüzen Muhasebe Sistemi nin (TDMS) gider çeşitleri gider yerleri sistematiğinde düzenlenmiş ve gider dağıtım kriterleri ile dağıtım işlemlerini de topluca gösteren tablolar niteliğindedir. Gider dağıtım tablolarının düzenlenmesinde tablo sütunları gider yerlerine, tablo satırları ise gider çeşitlerine tahsis edilmiştir BİRİNCİ DAĞITIM AŞAMASI Birinci dağıtım, hastane işletmelerinde kullanılan gider çeşitlerinin, dolaysız veya çeşitli dağıtım ölçütleri kullanılarak dolaylı biçimde hastane işletmesinin gider yerleriyle ilişkilendirilmesi aşamasıdır. Bu aşamada hastanenin 2011 Yılı ilk altı ayına ait Genel Bütçe (GB) Bütçe Giderleri ve Ödeme Emirleri Cetveli, SB EAH (1) Döner Sermaye (DS) İşletmesi Kesin Mizan, Bilanço ve Gelir Tabloları, SB TYİEAH (1) Taşınır Mal Muhasebesi Kayıt ve Tabloları, SB TYİEAH (1) Hastane Bilgi Sistemi Kayıtları, SB TYİEAH (1) Maaş Bordroları, SB TYİEAH (1) İstatistik Kayıtları ndan yararlanılmıştır. 1. Giderler, gider çeşitlerine göre sınıflandırılmıştır. 2. Mali verilerin işlenmesinde örneklem yapılmamış olup, giderlerin tamamı bölümsel ayrıma tabi tutulup genelde direkt yöntemle bölümlere 5

7 dağıtılmıştır. Bazı gider türlerinin birinci dağıtımında ise endirekt dağıtım tekniklerinden yararlanılmıştır. 3. İlk madde ve malzeme giderlerinin dağıtımı için kayıtların tamamı incelenmiş ve gider dağıtımında MKYS nin kullanılmasının maliyet muhasebesi çalışmaları için daha uygun olacağı görülmüştür. Bu nedenle daha önce hazırlanan ilk madde ve malzeme gider çeşitleri MKYS den veri aktarımına uygun hale getirilerek tekrar düzenlenmiştir. 4. Genel kural olarak, ilk madde ve malzemelerin dağıtımı için hastanenin MKYS sisteminden toplam tutarlar tespit edilmiştir. Elde edilen toplam tutarlar, bilgi işlem biriminden süzdürülerek bölümlere dağıtılmıştır. 5. İlk madde ve malzeme giderlerinin gider yerlerine dağıtılma aşamasında, esas üretim ve yardımcı üretim gider yerlerinde bazı birimlerin depolarının/mutemetlerinin ortak olduğu görülmüştür. Özellikle tutarı yüksek olan 01 ilaç ve tıbbi sarf malzeme kullanımları (010. İlaçlar ve farmakolojik ürünler, 011. Biyokimyasallar ve gaz maddeleri içeren kimyasallar, 012. Medikal malzemeler, 013. Laboratuar malzemeleri, 020. Büro malzemeleri ve 021. Temizlik malzemeleri) kalemlerinde, bu sorunla bariz olarak karşılaşılmıştır. Tüm polikliniklerin ihtiyacı tek bir depodan karşılanmakta; ancak hangi polikliniğin ne kadar tükettiği ile ilgili her hangi bir kayıt tutulmamaktadır. Aynı duruma kliniklerde de rastlanmıştır. Bu nedenle çalışmanın branş bazlı yürütülmesi kararı verilmiştir. Bu birimlerin ayrıştırılması için ölçütler geliştirilmiştir. Örneğin; gastroenteroloji ve üroloji yoğun bakımı da tek bir birim olması nedeniyle tüketimlerin dağıtımı hasta yatış gün sayısına göre ayrıştırılarak yapılmıştır. Ayrıca, İlaç ve farmakolojik ürün tüketimleri hasta bazlı olduğu için ayrı bir sorgu formatı geliştirilerek veriler bilgi sistemden süzdürülmüştür. 6. Gider çeşitleri sınıflamasında çalışanların ücret ve giderleri iki ayrı sınıflamaya tabi tutulmaktadır. İlki, 1. İşçi ücret ve giderleri; ikincisi ise 2. Memur ücret ve giderleri. Bu sınıflamanın içeriği kanunen yapılan memur ve işçi sınıflamasından farklı olup; hastaneler hizmet üreten 6

8 işletmelerdir ve yapıları itibariyle işçi çalıştırmamaktadırlar. Ancak kanunen yapılan ayrımı takip edebilmek için, araştırmada çalışanların ücret ve giderleri personel ücret ve giderleri olarak adlandırılmış; çalışanların uzmanlıklarına göre hekim, hemşire, diğer sağlık personeli ve diğer personel olarak alt gruplara ayrılmış ve bu gruplamanın alt kalemleri de memur ve sözleşmeli olarak ikiye ayrılıp takip edilmiştir. 7. Genel kural olarak, 2. Personel ücret ve giderleri maaş bordrolarından alınmış ve bölümlere dağıtımı yapılmıştır. 8. Personel giderlerinin tek bir finansal sistemden (genel bütçe ve döner sermaye bütçesi) ödenmemesi nedeniyle tutulan kayıtların yapıları farklıdır. Bu farklılığın ortadan kalkması için personel verileri yeni bir şablon hazırlanarak istenmiştir. 9. Hekim ücret ve giderlerinin dağılımında, her bir uzmanlık dalının klinikpoliklinik-laboratuvar-ameliyathane ve yoğun bakım bölümlerindeki doktor sayılarının tespiti için uzman görüşüne başvurulmuştur. Hekim ücret giderleri bu dağılıma uygun olarak ilgili bölümlere dağıtılmıştır. İdari görevi olan hekimler için genel yönetim giderlerine başhekim ve başhekim yardımcıların idari görev yoğunluğuna göre ayrıca pay ayrılarak dağıtım işlemi gerçekleştirilmiştir. 10. Benzer işlem hemşire, diğer sağlık personeli ve diğer personel ücret ve giderlerinin bölümlere ayrıştırılmasında da yapılmıştır. Her bir uzmanlık dalının klinik-poliklinik-laboratuvar-ameliyathane ve yoğun bakım bölümlerindeki ilgili personel sayılarının tespiti için uzman görüşüne başvurulmuş ve ücret giderler bu dağılıma uygun olarak ilgili bölümlere dağıtılmıştır. 11. Dışarıdan sağlanan fayda ve hizmetler gider grubunun altında yer alan (30100) elektrik giderlerinin tespiti için, Aralık 2010 dan başlamak üzere Haziran 2011 deki en son faturaya kadar tüm faturalar değerlendirmeye alınmıştır. Faturalar arasındaki gün sıklığı ve bedelleri dikkate alınarak ortalama günlük elektrik tüketim bedeli hesaplanmış ve 2011 yılının ilk 7

9 altı ayının toplam gün sayısı ile çarpılarak ilgili dönemin toplam elektrik giderine ulaşılmaya çalışılmıştır. Yemek hizmeti dışarıdan sağlandığı için yemekhanenin elektrik gideri hastanede tespit edilmekte olup, bu gider düşüldükten sonra kalan gider bölümlere dağıtılmıştır. Giderin bölüm bazında dağılımını belirleyen bir sistem bulunmaması nedeniyle, her bir gider yerinin elektrik tüketiminin saptanmasında iki aşamalı bir analiz gerçekleştirilmiştir. Öncelikle farklı günlerde ve aynı zamanlarda elektrik trafolarından ölçüm alınmıştır. Bu trafolardaki bazı panolar birden fazla bölümü beslemesi nedeniyle, daha sonra bölümlerdeki mevcut cihazların çekim güçleri tespit edilmiştir. Bu cihazların çekim güçleri dikkate alınarak trafoların akımları bölüm bazında oranlanarak dağıtılmıştır. Bu orana göre de bölümlerin toplam elektrik tüketimi hem miktar (kwh), hem de tutar (TL) olarak tespit edilmiştir. 12. Dışarıdan sağlanan fayda ve hizmetler gider grubunun altında yer alan (30101) su giderlerinin tespiti için, Aralık 2010 dan başlamak üzere Haziran 2011 deki en son alıma kadar tüm alım makbuzları değerlendirmeye alınmıştır. Alımlar arasındaki gün sıklığı ve alım bedelleri dikkate alınarak ortalama günlük su tüketim bedeli hesaplanmış ve 2011 yılının ilk altı ayının toplam gün sayısı ile çarpılarak ilgili dönemin toplam su giderine ulaşılmaya çalışılmıştır. Yemek hizmeti dışarıdan sağlandığı için yemekhanenin su gideri hastanede tespit edilmekte olup, bu gider düşüldükten sonra kalan gider bölümlere dağıtılmıştır. Hastanede en çok su tüketen çamaşırhane, kazan dairesi, sterilizasyon merkezi, morg, biyokimya, diyaliz, gastroenteroloji laboratuvarları, üroloji laboratuvarları ve hematoloji için su gideri ayrı bir çalışmayla hesaplanmıştır. İlgili gider yerlerinin su tüketim miktarları tüketilen toplam su miktarından çıkarıldıktan sonra kalan tutarın hastanenin diğer birimlerine dağıtımı yapılmıştır. Birimlerin su dağıtımını yapabilmek için internetten bilimsel araştırmalar ve resmi kurumların yapmış olduğu çalışmalar incelenerek banyo duş 8

10 başlıklarının dakika başına su tüketimi ve tuvalet rezervuarlarının su depolama ve tüketim kapasiteleri ile her el yıkama için ortalama su tüketim miktarı verilerinden bir liste hazırlanmıştır. Polikliniklerdeki muayene sayıları, kliniklerde yatılan gün sayısı ve günde ortalama ne kadar tuvalet kullanıldığı ve de kaç günde bir banyo yapıldığı ele alınmış ve çalışanların su tüketimi de analize dahil edilmiştir. 13. Dışarıdan sağlanan fayda ve hizmetler gider grubunun altında yer alan (30102) yakacak (doğalgaz) giderlerinin tespiti için, Aralık 2010 dan başlamak üzere Haziran 2011 deki en son alıma kadar tüm alım makbuzları değerlendirmeye alınmıştır. Alımlar arasındaki gün sıklığı ve alım bedelleri dikkate alınarak ortalama günlük doğalgaz tüketim bedeli hesaplanmış ve 2011 yılının ilk altı ayının toplam gün sayısı ile çarpılarak ilgili dönemin toplam doğalgaz giderine ulaşılmaya çalışılmıştır. Yemek hizmeti dışarıdan sağlandığı için yemekhanenin doğalgaz gideri hastanede tespit edilmekte olup, bu gider düşüldükten sonra kalan gider bölümlere dağıtılmıştır. Elde edilen bu toplam ise birimlerin m² leri dikkate alınarak dağıtılmıştır. Hastanede bölüm m² bilgisinin elde edilememesi/olmaması nedeniyle her birimin m² si ölçülmüştür. 14. (302) Haberleşme giderlerinin çeşidi ve tutarı mizandan alınmıştır. (30201) Telefon giderleri, telefon faturaları baz alınarak ilgili bölümlere doğrudan dağıtılmıştır. (30203) kargo giderlerinin diğer hastanelerden tedarik edilen ilaçlar için doğduğu öğrenilmiş ve ecza deposuna yüklenmiştir. (30204) ilan giderleri ise satın almaya yüklenmiştir. Bilgiye abonelik gideri ise internete bağlanma gideri olup hastanedeki bilgisayar sayısı dağıtım ölçütü olarak kabul edilerek dağıtılmıştır. 15. (303) Bakım onarım giderlerinin çeşidi ve tutarı mizandan alınmıştır. (30302) Bina bakım ve onarım giderleri, tüm hastanenin bina bakım ve onarımı ile ilgili olduğu için ünite alanlarına (m2) oranlanarak bölümlere dağıtılmıştır. (303303) Tesis makine ve cihazların bakım onarım giderleri, ikinci dağıtımda TABOM un diğer giderleri ile birlikte iş emri 9

11 adetleri baz alınarak dağıtılacağı için TABOM a yüklenmiştir. (30306) Bilgisayar bakım ve onarım giderleri, bölümlerde bulunan bilgisayar adetlerine oranlanarak servislere dağıtılmıştır. 16. (304) Dışarıdan sağlanan hizmet giderlerinin çeşidi ve tutarı mizandan alınmıştır. ( ) Tıbbi atık taşıma hizmeti giderleri başhemşireliğin tuttuğu kayıt baz alınarak ilgili bölümlere dağıtılmıştır. (30401) Temizlik hizmeti giderleri, hastanede bu hizmetin sunulmasından sorumlu bir bölüm olmadığı için birimlerin ünite alanlarına (m2 lere) oranlanarak dağıtılmıştır. (30402) Yemek hizmeti giderleri, ikinci dağıtımda Diyet Mutfak gider yerinin diğer giderleri ile birlikte dönüştürülmüş öğün adetleri baz alınarak dağıtılacağı için Diyet Mutfağa yüklenmiştir. (30404) Malzeme taşıma yükleme boşaltma giderleri, arşivin hastane dışında kiralık bir binada olması nedeniyle dosyaların iki yer arasında taşınmasından kaynaklanmıştır. Bu nedenle ilgili gider ikinci dağıtımda dağıtılmak üzere arşive yüklenmiştir. (30405) Güvenlik hizmeti alımı, ikinci dağıtımda güvenlik gider yerinin diğer giderleri ile birlikte dağıtılacağı için güvenlik birimine yüklenmiştir. (30406) Proje hizmeti alım giderleri, bütün yoğun bakımların proje çizimi için yapıldığı öğrenilmiştir. Ancak hangi yoğun bakıma ne kadar gider yapıldığı detayı öğrenilemediği için ilgili gider eşit oranda bütün yoğun bakımlara paylaştırılmıştır. (30409) Dışarıdan sağlanan diğer hizmet giderlerinin marangoz ve terzi hizmet alımı için yapıldığı öğrenilmiş, gider detayları yevmiye kayıtlarından alınarak ilgili birimlere yüklenmiştir. 17. (305) Dışarıdan sağlanan personel hizmet giderlerinin çeşidi ve tutarı maaş tahakkuk biriminden elde edilmiştir. (30500)Dışarıdan sağlanan hekim hizmetleri, hastanede görev alıp döner sermayeden ek ödeme alan fahri asistanların gideridir. İlgili hekimlerin görev yaptığı bölüm ve aldığı tutara göre giderler ilgili birime yüklenmiştir. (30503) Dışarıdan sağlanan idari personel hizmet gideri, halkla ilişkiler personel hizmeti olduğu için pazarlama satış dağıtım giderlerine yüklenmiştir. (30509) Dışarıdan sağlanan diğer personel hizmetleri, stajyer öğrenci maaşları olup; oluşan giderler görev aldıkları birimlere göre dağıtılmıştır. 10

12 18. (308) Danışmanlık hizmeti giderlerinin, mali müşavir/yeminli mali müşavir danışmanlık ücreti olduğu öğrenilmiştir. Bu giderin gerçekleşme gerekçesi öğrenilemediği için başhekimliğe yüklenmiştir. 19. Çeşitli giderler grubundan (40104) Taşıt sigorta giderleri ulaştırma-garaj birimine, (40204) Tabela giderleri başhekimliğe, (40302) bina kiraları arşive, (40304) taşıt kiraları ulaştırma garaj birimlerine yüklenmiştir. 20. (408) Mahkeme ve noter giderleri başhekimliğe yüklenmiştir. 21. (409) Diğer çeşitli giderlerden (40904) ihale giderleri olarak satın almaya yüklenmiştir. (40909) Diğer çeşitli giderler Atom Enerjisi Kurumu na ödenen radyoloji lisansı gideri olduğu için radyolojinin birimlerine hizmet sunum oranıyla dağıtılmıştır. 22. (60102) Bina amortisman giderlerinin hesaplanabilmesi için, Emlak vergisi Kanunu 56 seri no lu Genel Tebliği içerisinde verilen 2011 yılı için binaların normal inşaat maliyet bedellerini gösteren cetvelden, Hastane binaları; A) Lüks inşaat bedeli olan 1.112,34 TL tutarındaki değer esas alınmıştır. Alınan bu bedele, aynı tebliğde belirtilen %6 Asansör, %8 Kalorifer, %8 Klima imalatı ilavesi yapılmıştır. Bu maliyet bina m² leri ile çarpılarak maliyet bedellerine ulaşılmıştır. Hastanenin ana hizmet binasının ekonomik ömrü tamamlanmış olması nedeniyle hastanenin bina amortisman tutarı düşük çıkmıştır. 23. Diğer maddi duran varlık amortismanları için VUK ve 389 No.lu Amortisman Uygulamaları ile ilgili tebliğler taranarak hastanelerin kullandığı dayanıklı taşınırların hangi ekonomik ömür grubunda yer aldığına bakılmıştır. (60103) Tesis makine cihazlar için 6 yıllık bir ekonomik ömür taşıdığı ve %16,66 oranında amorti edilmesi gerektiğine, (60104) Taşıtların 5 yıllık bir ömür taşıdığı ve %20 oranında amorti edilmesi gerektiğine, (60105) Demirbaşların da 5 yıllık bir ömür taşıdığı ve %20 oranında amorti edilmesi gerektiğine karar verilmiştir. Kullanılan tıbbi araç gereç demirbaş tutarlarına oranlanarak bölümlere dağılımı yapılmıştır. 11

13 Sayılı Temel Sağlık Hizmetleri Kanununa ve 95/6560 sayılı Bakanlar Kurulu Kararına göre hastane Hazine hissesi gideri ödememektedir. Bu nedenle hazine hissesi giderler arasında yer almamaktadır. 25. Yatan hasta adedi, yatılan gün sayısı, fiili yatak sayısı, ölen hasta adetleri ve poliklinik muayene adetleri hastaneden alınan 2011 yılının altı ayına ait Form 56 Hasta ve Yatak Muvazene Cetvelinden ve hastanenin bilgi sistem alınmıştır. 26. Sterilize edilen set adetleri sterilizasyon bölümünden 6 aylık alınmış ve steril edilme sürelerine göre dönüştürülerek, ikinci dağıtımda dağıtım kriteri olarak kullanılmıştır. 27. Dikilen parça adetleri Terzihane kayıtlarından 6 aylık alınmış ve parça dikim süreleri ile dönüştürülerek, ikinci dağıtımda dağıtım kriteri olarak kullanılmıştır. 28. Yıkanan çamaşır adetleri çamaşırhane kayıtlarından 6 aylık alınmış ve çamaşır ağırlıklarına göre dönüştürülerek, ikinci dağıtımda dağıtım kriteri olarak kullanılmıştır. 29. Yenilen öğün adetleri, hastane yemek şirketi istatistik bölümünden birim fiyat ve altı aylık miktar olarak alınmış olup, normal ve diyet kahvaltıları 0,76 katsayısı ile, normal öğle ve akşam yemekleri 1,00 katsayısı, diyet öğle ve akşam yemekleri 1,089 katsayısı, diyet ara öğün 0,51 katsayısı, R1 diyet yemeği ise 0,25 katsayısı ile çarpılarak dönüştürülmüş ve toplam öğün sayıları belirlenmiştir. Dönüştürülen rakamlar personel için, toplam personel sayısı dağılımı ile; hastalar için, toplam hasta sayısı dağılımı ile ilgili servislere dağıtılmış ve dağıtım kriteri olarak kullanılmıştır. 30. Kullanılan araç mesafeleri ulaştırma ve garaj servisinden alınmış ve ilgili bölümlere yüklenerek dağıtım kriteri olarak kullanılmıştır. 31. Telefon aygıt sayısı, hastanenin verdiği dahili ve direk hatlar telefon rehberine göre belirlenerek dağıtım kriteri olarak kullanılmıştır. 12

14 32. Tıbbi cihaz bakım onarım iş emri adedi TABOM dan ve genel bakım iş emri adetleri teknik servisten alınarak, ilgili servislere yüklenmiş ve dağıtım kriteri olarak kullanılmıştır. 33. Personel adetleri bordro kayıtlarından ya da bordroda ayrıntı bulunmadığı birimlerde uzman görüşüne başvurarak belirlenmiş ve dağıtım kriteri olarak kullanılmıştır İKİNCİ DAĞITIM AŞAMASI Birinci dağıtım aşaması esnasında, bünyesinde ortak nitelikte gider bulunduran gider yerlerinde (Yardımcı Hizmet Gider Yerleri ve Yardımcı Üretim Gider Yeri) toplanan giderlerin, çeşitli dağıtım ölçütleri kullanılarak ilgili gider yerlerine yeniden dağıtılması aşamasına ikinci dağıtım adı verilmektedir. İkinci dağıtım aşaması temel olarak bir dolaylı dağıtım aşamasıdır. Bu nedenle ikinci dağıtıma alınacak gider yerlerinin dağıtım işlemine tabi tutulması için öncelikle ilgili gider yerinin gider dağıtımında kullanılabilecek dağıtım ölçütlerinin bilinmesine gerek vardır. Dağıtım ölçütleri ortak giderleri ait oldukları gider yerlerine aktarmada kullanılan fiziksel ölçütlerdir. Dağıtım ölçütleri, her bölümün kendi özgün yapısına uygun olarak belirlenmektedir. Çalışmada, YHGY lerin dağıtımında, dağıtım ölçütü olarak ilgili gider yerlerin faaliyetlerine göre ayrı ayrı ölçütler kullanılmıştır (Örneğin; çamaşırhane için dönüştürülmüş çamaşır adetleri, merkezi sterilizasyon için dönüştürülmüş sterilize edilen set adetleri, vb.). YÜGY lerin dağıtımında ise işlem sayılarının çok olması nedeniyle, dağıtım ölçütü olarak SUT puanı kullanılmıştır. İkinci dağıtımda kullanılan dağıtım ölçütleri raporun ekinde detaylı olarak yer almaktadır. Ortak nitelikte gider barındıran gider yerlerinde ikinci gider dağıtımında kullanılabilecek yöntemler, basit dağıtım yöntemi, kademeli dağıtım yöntemi, matematiksel dağıtım yöntemi, turlama dağıtım yöntemi ve planlı dağıtım yöntemi olmak üzere 5 yöntemden oluşmaktadır. Bu araştırmada ikinci dağıtım yöntemi olarak turlama dağıtım yöntemi kullanılmıştır. 13

15 Turlama dağıtım yöntemi, matematiksel dağıtım yönteminin tablolama programları yardımıyla uygulanış biçimidir. Yardımcı Hizmet Gider Yerleri (YHGY) ve Yardımcı Üretim Gider Yerleri (YÜGY) sayısının çok fazla olması durumunda bile, herhangi bir spreedsheet (excel vb.) programı kullanılarak kolaylıkla uygulama imkânı sağlamaktadır. Yöntem ikinci dağıtıma alınacak YHGY ve YÜGY lerin kesin gider dağıtım tutarlarını, temel olarak matematiksel dağıtım yönteminde olduğu gibi oranlar yardımıyla bulmaya ve dağıtmaya dayanır. Uygulanışı aşağıdaki sıra ile gerçekleştirilir; 1. İkinci dağıtımda kullanılacak gider dağıtım ölçütleri belirlendikten sonra, bu ölçütlerin, ilgili toplam dağıtım ölçütü içindeki büyüklüklerine göre oransal büyüklükleri bulunur. Diğer bir ifade ile; dağıtım ölçütleri oransal olarak ifade edilir. 2. İkinci dağıtımın ilk aşamasında YHGY giderleri, belirlenen oranlar yardımıyla 1. etap dağıtımı yapılır. 1. Etap dağılımına YHGY lerin 1. dağıtımdan gelen tutarları alınır. Dağıtılan tutarlar 1. dağıtım toplamlarıyla birleştirilerek 1. etap dağıtım toplamına ulaşılır. 3. İkinci dağıtım tablosundaki dağıtım mantığına uygun olarak YHGY giderlerinin oranlar yardımıyla 2. etap dağılımı yapılır. 2. Etap dağılımına YHGY lerin 1. etap dağıtımdan gelen toplam gider tutarları esas alınır. Dağıtılan tutarlar 1. dağıtım toplamlarıyla birleştirilerek 2. etap dağıtım toplamına ulaşılır. 4. Sonraki etap dağılımlarına, her zaman bir önceki etaptaki etap dağıtım toplamları esas alınarak devam edilir. 5. Her etap tamamlandıktan sonra bir önceki etap alt dağıtım toplamı ile bir sonraki etap alt dağıtım toplamları kontrol edilir. Gider yerlerinin bir önceki ve bir sonraki etap dağılımları birbirine eşit hale gelinceye kadar etap dağılımına devam edilir. Eşitlik yakalanınca etap dağılımları sonlandırılır. (Kuruştan küçük düzeydeki farklar yok sayılır ve rakamlar bir üst kuruşa yuvarlanır.) 14

16 6. Kullanılan en son etap tablosundaki YHGY lere düşen toplam gider dağıtımları ikinci dağıtıma esas olarak alınır, dağıtım kriterlerine ilişkin oranlardan yararlanarak ikinci dağıtım gerçekleştirilir. 7. İkinci dağıtımın ikinci aşamasında YÜGY giderleri, belirlenen oranlar yardımıyla etap dağıtımı yapılır. Etap dağılım yöntemi, YHGY giderlerinin etap dağılımı ile aynıdır. İkinci dağıtım işlemi esnasında dönemde gerçekleşen toplam gider tutarının üzerine yeni bir gider ilavesi yapılmaz. YHGY ve YÜGY lerin giderleri diğer gider yerlerine paylaştırılır. Bu özellik nedeniyle 1. dağıtım gider toplamı ile 2. dağıtım gider toplamının her koşul altında birbirine eşit çıkması gerekir Toplam Maliyet Dağılım Analizleri Birinci dağıtımda, giderler hastanedeki tüm gider yerleri ile doğrudan ya da dağıtım ölçütleri kullanılarak dolaylı ilişkilendirilerek dağıtılmıştır. İkinci dağıtım ise iki aşamada gerçekleştirilmiştir. Birinci aşamada, yardımcı hizmet gider yerlerinde (genel yardımcı hizmet, teknik yardımcı hizmet ve bakım onarım yardımcı hizmet gider yerleri) toplanmış olan giderler, gider yerlerine dağıtım ölçütleri kullanılarak dağıtılmıştır. İkinci aşamada da, yardımcı üretim gider yerlerinde (genel laboratuvarlar, genel ameliyathane, genel görüntüleme birimleri, eczane ve özel servis) yardımcı hizmet gider yerlerinden pay alarak toplanmış olan giderler, dağıtım ölçütleri yardımıyla esas üretim gider yerlerine dağıtılmıştır. Ayrıca esas üretim gider yerlerinin pazarlama satış dağıtım ve genel yönetim giderlerinden aldığı pay, esas üretim gider yerlerinin giderleri oranı doğrultusunda hesaplanarak tablonun altında yer almaktadır. Bu tutarlar istenildiği takdirde dönüştürme katsayısı ile birim maliyetlere eklenerek, hizmetlerin PSD ve GY gider yerlerinden ortalama olarak ne kadar pay aldığını gösterebilecektir. Yapılan birinci ve ikinci dağıtım sonucunda hastane bölümlerinin toplam maliyetleri tespit edilmiş olup; aşağıda hastanenin gider çeşitleri ve gider yerleri toplam maliyet ve ana faaliyet konusu benzer olan birimlerin karşılaştırılmalı sonuçları yer almaktadır. Proje kapsamında yapılan birinci ve 15

17 ikinci dağıtıma ilişkin ayrıntılı tablolar ve tabloların oluşturulmasında kullanılan dağıtım kriterleri ise rapor ekinde verilen CD içerisinde ayrıca yer almaktadır Gider Çeşitleri Analizi SB TYİEAH (1) Hastanesinde 1. dağıtım sonuçlarına göre oluşan gider çeşitleri birinci ve ikinci kırılımları itibariyle aşağıda sunulmuştur. Tablo 3.1. SB EAH (1) Gider Çeşitleri Oransal Dağılımı (2011 İlk Altı Ay) MİZAN BİRİNCİ GİDER. ÇEŞ ANKARA TÜRKİYE YÜKSEK İHTİSAS EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ TOPLAM DAĞITIM TOPLAMINA 2011 YILI İLK ALTI AY GİDER DAĞITIM TABLOSU DAĞITIM TOPL. GÖRE GÖRE TUTARI ORANLAR (%) ORANLAR (%) 0 İLK MADDE VE MALZEME GİDERLERİ ,68 29,24 100,00 1 İLAÇ VE TIBBİ SARF MALZEMESİ KULLANIMLARI ,07 27,32 93,45 2 DİĞER MALZEME KULLANIMLARI ,42 1,19 4,08 3 BAKIM VE ONARIM MALZEMELERİ KULLANIMLARI ,92 0,15 0,52 4 YEDEK PARÇALAR KULLANIMLARI ,63 0,55 1,87 10 DİĞER İLK MADDE VE MALZEME KULLANIMLARI ,64 0,02 0,08 2 PERSONEL ÜCRET VE GİDERLERİ ,85 54,79 100, HEKİM PERSONEL GİDERLERİ ,56 22,82 41, HEMŞİRE PERSONEL GİDERLERİ ,84 13,83 25, DİĞER SAĞLIK PERSONELİ GİDERLERİ ,26 8,48 15, DİĞER PERSONEL GİDERLERİ ,19 9,66 17,63 3 DIŞARDAN SAĞLANAN FAYDA VE HİZMETLER ,41 9,89 100, ELEKTRİK SU YAKACAK GİDERLERİ ,92 2,28 23, HABERLEŞME GİDERLERİ ,34 0,18 1, BAKIM ONARIM GİDERLERİ ,43 1,94 19, DIŞARDAN SAĞLANAN HİZMET GİDERLERİ ,92 4,83 48, DIŞARDAN SAĞLANAN PERSONEL HİZMETLERİ ,25 0,61 6, DANIŞMANLIK HİZMETLERİ GİDERLERİ ,55 0,05 0,49 4 ÇEŞİTLİ GİDERLER ,19 0,25 100, SİGORTA GİDERLERİ 534,36 0,00 0, PAZARLAMA VE REKLAM GİDERLERİ 637,20 0,00 0, KİRA GİDERLERİ ,20 0,04 15, MAHKEME VE NOTER GİDERLERİ ,76 0,07 28, DİĞER ÇEŞİTLİ GİDERLER ,67 0,14 55,01 6 AMORTİSMANLAR VE TÜKENME PAYLARI ,08 5,83 100, MADDİ DURAN VARLIK AMORTİSMANLARI ,08 5,83 100,00 7 FİNANSMAN GİDERLERİ 0,00 0,00 0,00 BİRİNCİ DAĞITIM GİDER TOPLAMI ,21 100,00 Birinci kırılım gider çeşitlerinde personel ücret ve giderleri % 54,79 oranı ile 1. sırayı, ilk madde ve malzeme giderleri % 29,24 oranı ile 2. sırayı, dışarıdan sağlanan fayda ve hizmetler % 9,89 oranı ile 3. sırayı almaktadır. 16

18 İkinci kırılım giderlerde ise ilaç ve tıbbi sarf malzemesi kullanımları %27,32 oranı ile 1. sırayı, hekim personeli ücret ve giderleri %22,82 oranı ile 2. sırayı, hemşire personeli ücret ve giderleri ise % 13,83 oranı ile 3. sırayı almaktadır Gider Yerleri Analizi SB TYİEAH (1) Hastanesinde 1. dağıtım sonuçlarına göre oluşan gider yerleri birinci ve ikinci kırılımları itibariyle aşağıda sunulmuştur. Birinci kırılım gider yerlerinde esas üretim gider yerleri % 63,30 oranı ile 1. sırayı, yardımcı üretim gider yerleri % 20,50 oranı ile 2. sırayı, yardımcı hizmet gider yerleri ise % 9,26 oranı ile 3. sırayı almaktadır. İkinci kırılım gider yerlerinde ise kardiyoloji %19,03 oranı ile 1. sırayı, kardiyovasküler cerrahi % 14,74 oranı ile 2. sırayı, gastroenteroloji ise %7,59 oranı ile 3. sırayı almaktadır. SB TYİEAH (1) Hastanesinde EÜGY içerisinde yer alan; ancak diğer birimlere hizmet sunması nedeniyle 2 dağıtımda giderleri dağıtılan birimler bulunmaktadır. Bunlar anestezi, hematoloji laboratuvarı, kan bankası ve kan alma departmanlarıdır. Anestezi departmanının ,87 TL gideri, hematoloji laboratuvarının ,26 TL gideri, kan bankasının ,70 TL gideri, kan almanın ,48 TL gideri hizmet alım oranlarına göre dağıtılmıştır. Maliyetler hesaplanırken hastanede Tıpta Uzmanlık Yönetmeliği ne uygun olmayan Kat Polikliniği diye bir gider yerinin olduğu gözlenmiştir. Böyle bir gider yerinin oluşturulması birim maliyet hesaplamalarını oldukça zorlaştırmıştır. Birimin giderleri, ilişki kurulabilen diğer polikliniklerin işlem sayıları göz önünde bulundurularak ilgili polikliniklere yüklenmiştir. 17

19 Tablo 3.2. SB TYİEAH (1) Gider Yerleri Oransal Dağılımı (2011 İlk Altı Ay) GİDER YERLERİ GİDER YERİ 1. DAĞITIM 1.DAĞITIM GRUPLARI GİDER TOPL.GÖRE TOPL.GÖRE GİDER YERLERİ TOPLAMI ORANLAR % ORANLAR % ESAS ÜRETİM GİDER YERLERİ ,70 63,30 100,00 Gastroenteroloji ,79 7,59 11,99 Gastroenteroloji Cerrahi ,93 2,76 4,36 Gastrocerrahi-Üroloji Yoğun Bakım ,04 3,35 5,29 Nefroloji ,70 1,14 1,79 Kardiyoloji ,88 19,03 30,07 Göğüs Hastalıkları ,55 0,54 0,85 Kardiyovasküler Cerrahi ,40 14,74 23,28 Üroloji ,04 2,23 3,53 Anestezi ,35 4,36 6,88 Pediatrik Kardiyoloji ,44 0,70 1,10 Acil ,13 1,96 3,09 Diş ,48 0,19 0,30 Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon ,44 0,16 0,25 Nöroloji ,54 0,15 0,24 Hematoloji ,02 3,67 5,80 Endokrin ,32 0,06 0,10 Enfeksiyon ,64 0,34 0,54 Psikiyatri ,61 0,23 0,36 Cildiye ,57 0,04 0,07 Aile Hekimliği ,82 0,07 0,11 YARDIMCI ÜRETİM GİDER YERLERİ ,40 20,50 100,00 Özel Servis ,15 1,62 7,90 Nükleer Tıp ,34 0,87 4,25 Eczane ,43 0,55 2,69 Radyoloji ,51 7,18 35,04 Tıbbi Patoloji ,89 1,00 4,89 Tıbbi Biyokimya ,83 2,31 11,25 Tıbbi Mikrobiyoloji ,97 2,04 9,94 Ameliyathaneler ,67 4,87 23,74 Etik Kurul ,61 0,06 0,30 YARDIMCI HİZMET GİDER YERLERİ ,30 9,26 100,00 Genel Yardımcı Hizmet Gider Yerleri ,96 6,00 64,77 Teknik Yardımcı Hizmet Gider Yerleri ,91 1,20 12,90 Bakım Onarım Yard.Hiz.Gider Yerleri ,43 2,07 22,33 PAZ.SAT.DAĞT.GİDER YERLERİ ,97 0,39 100,00 GENEL YÖNETİM GİDER YERLERİ ,85 6,55 100,00 Üst Yönetim Gider Yerleri ,47 2,89 44,08 Finansal Yönetim Gider Yerleri ,75 1,76 26,92 İnsan Kaynakları Yönetimi Gider Yerleri ,47 0,71 10,89 Sivil Savunma Gider Yerleri ,94 0,06 0,93 Kalite Yönetimi Gider Yerleri ,95 0,14 2,21 Hasta Hakları ve Sosyal Hizmetler Gider Yerleri ,03 0,22 3,38 Bilgi Yönetimi Gider Yerleri ,13 0,51 7,77 Sosyal Amaçlı Gider Yerleri ,31 0,15 2,23 Diğer Genel Yönetim Gider Yerleri ,81 0,10 1,59 GİDER YERLERİ 1. DAĞITIM TOPLAMI ,21 100,00 18

20 Polikliniklerin Toplam Maliyet Dağılım Analizleri Aşağıda hastanenin polikliniklerinin toplam maliyetleri ve toplam maliyetlerinin yüzdesel olarak dağılımı tablo halinde sunulmaktadır. Acil, anestezi ve diş poliklinikleri sadece poliklinik hizmeti sunmamakta olup; faaliyetlerinin arasında oldukça fazla tıbbi işlem ve uygulama ve yatak hizmeti yer almaktadır. Tablo incelendiğinde maliyeti en yüksek poliklinikler ,08 TL ile acil, ,61 TL ile anestezi polikliniği olmasına rağmen; polikliniklerin toplam maliyetlerini değerlendirirken bu birimler kapsam dışı bırakılarak değerlendirilmesi daha uygun olacağı düşünülmektedir. Böylece toplam maliyeti en yüksek olan poliklinik ,84 TL ile gastroentereloji polikliniği olmaktadır. Polikliniğin toplam maliyetinin %27,06 sı I. dağıtım esnasında, %1,74 ü II. dağıtımın YHGY lerin dağıtımı esnasında, %71,20 si ise II. dağıtımın YÜGY lerin dağıtımı esnasında oluştuğu görülmektedir. Polikliniğin hizmet sunumu sırasında, oldukça fazla laboratuvar ve görüntüleme hizmetlerinden faydalandığı söylenebilir. Birimin doğrudan gideri olarak nitelendirilen birinci dağıtım oranın (%27,06), %23,80 i personel ücret ve giderleri, %1,24 ü duran varlık amortismanları, %1,06 sı dışarıdan sağlanan fayda ve hizmetlerdir. Toplam maliyeti en düşük olan poliklinik ise ,69 TL ile cildiye polikliniğidir. Polikliniğin toplam maliyetinin %79,99 u I. dağıtım esnasında, %20,01 i II. dağıtımın YHGY lerin dağıtımı esnasında oluştuğu görülmektedir. Poliklinik YÜGY lerden hiç hizmet almamıştır. I. dağıtım esnasında oluşan giderin de %75,42 si personel ücret ve giderlerine, %4,15 i ise dışarıdan sağlanan fayda ve hizmetlere aittir. Toplam maliyetlerin genel olarak en yüksek gözlendiği gider grubu personel ücret ve giderleri, özellikle de hekim personel ücret ve giderleridir. Hatta bazı polikliniklerde bu gider grubunun, toplam maliyetlerin %85 inin üzerine çıkmış olduğu gözlenmiştir. 19

21 Tablo 3.3. Polikliniklerin Toplam Maliyet Dağılımı Analizleri TÜRKİYE YÜKSEK İHTİSAS EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ 2011 YILI İLK ALTI AY GİDER DAĞITIM TABLOSU EÜGY EÜGY EÜGY EÜGY GASTROENTEROLOJİ GASTROENTEROLOJİ CERRAHİ NEFROLOJİ KARDİYOLOJİ GÖĞÜS HASTALIKLARI KALP DAMAR CERRAHİSİ PEDİATRİK KARDİYOLOJİ POLİKLİNİK POLİKLİNİK POLİKLİNİK POLİKLİNİK POLİKLİNİK POLİKLİNİK POLİKLİNİK POLİKLİNİK POLİKLİNİK TM TM% TM TM% TM TM% TM TM% TM TM% TM TM% TM TM% TM TM% TM TM% 0 İLK MADDE VE MALZEME GİDERLERİ ,33 0, ,94 1, ,69 1, ,12 2, ,05 1, ,01 2, ,81 1, ,44 17, ,45 1,89 1 İLAÇ VE TIBBİ SARF MALZEMESİ KULLANIMLARI 9.617,72 0, ,59 0, ,47 0, ,49 1, ,06 0, ,16 1, ,62 1, ,21 15, ,27 0,94 2 DİĞER MALZEME KULLANIMLARI 8.903,55 0, ,19 0, ,12 0, ,72 0, ,65 0, ,85 0, ,27 0, ,92 0, ,96 0,87 3 BAKIM VE ONARIM MALZEMELERİ KULLANIMLARI 606,59 0,03 474,12 0,08 86,94 0, ,63 0,07 271,33 0,06 495,72 0,03 269,52 0,03 85,89 0,00 125,97 0,06 4 YEDEK PARÇALAR KULLANIMLARI 203,47 0,01 64,04 0,01 29,16 0,01 384,28 0,02 91,01 0,02 166,28 0,01 90,41 0, ,42 1,06 42,25 0,02 10 DİĞER İLK MADDE VE MALZEME KULLANIMLARI 0,00 0, ,00 0,68 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 2 PERSONEL ÜCRET VE GİDERLERİ ,52 23, ,37 26, ,81 26, ,60 22, ,96 48, ,37 13, ,02 15, ,89 71, ,58 30, HEKİM PERSONEL GİDERLERİ ,21 20, ,02 13, ,65 24, ,11 17, ,38 32, ,00 10, ,40 13, ,80 52, ,14 19, HEMŞİRE PERSONEL GİDERLERİ ,76 1, ,04 11,42 0,00 0,00 0,00 0, ,14 4,13 0,00 0,00 0,00 0, ,39 7, ,28 7, DİĞER SAĞLIK PERSONELİ GİDERLERİ 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0, ,54 11,51 0,00 0, DİĞER PERSONEL GİDERLERİ ,55 1, ,31 1, ,16 2, ,49 4, ,44 11, ,37 2, ,62 2, ,16 0, ,16 2,51 3 DIŞARDAN SAĞLANAN FAYDA VE HİZMETLER ,89 1, ,54 1, ,26 6, ,83 2, ,86 2, ,51 1, ,97 1, ,35 1, ,04 18, ELEKTRİK SU YAKACAK GİDERLERİ ,16 0, ,33 0, ,60 1, ,81 1, ,75 1, ,18 0, ,80 0, ,13 0, ,08 4, HABERLEŞME GİDERLERİ 515,12 0,03 429,27 0,07 85,85 0, ,80 0,07 515,12 0, ,24 0,06 343,41 0, ,22 0,07 171,71 0, BAKIM ONARIM GİDERLERİ 4.747,96 0, ,12 0, ,54 2, ,26 0, ,16 0, ,33 0, ,28 0, ,34 0, ,20 6, DIŞARDAN SAĞLANAN HİZMET GİDERLERİ 4.146,65 0, ,83 0, ,27 2, ,95 0, ,82 0, ,76 0, ,48 0, ,67 0, ,05 6, DIŞARDAN SAĞLANAN PERSONEL HİZMETLERİ 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0, ,00 0,14 0,00 0, DANIŞMANLIK HİZMETLERİ GİDERLERİ 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 4 ÇEŞİTLİ GİDERLER 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0, SİGORTA GİDERLERİ 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0, PAZARLAMA VE REKLAM GİDERLERİ 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0, KİRA GİDERLERİ 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0, SOSYAL GİDERLER 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0, MAHKEME VE NOTER GİDERLERİ 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0, DİĞER ÇEŞİTLİ GİDERLER 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 5 VERGİ RESİM VE HARÇLAR 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 6 AMORTİSMANLAR VE TÜKENME PAYLARI ,34 1, ,87 2, ,02 1, ,46 2, ,55 1, ,69 16, ,64 2, ,34 7, ,09 4, MADDİ DURAN VARLIK AMORTİSMANLARI ,34 1, ,87 2, ,02 1, ,46 2, ,55 1, ,69 16, ,64 2, ,34 7, ,09 4,96 7 FİNANSMAN GİDERLERİ 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 BİRİNCİ DAĞITIM GİDER TOPLAMI ,07 27, ,72 32, ,78 35, ,01 28, ,43 54, ,58 33, ,44 21, ,01 97, ,16 55,14 YHGY DAĞITIMINDAN GELEN GİDERLER ,44 1, ,72 3, ,53 5, ,47 3, ,86 3, ,51 1, ,81 2, ,60 2, ,12 6,85 İKİNCİ DAĞITIM BİRİNCİ AŞAMA TOPLAMI ,51 28, ,44 35, ,31 40, ,47 32, ,29 58, ,10 35, ,25 23, ,61 100, ,27 61,99 YÜGY DAĞITIMINDAN GELEN GİDERLER ,33 71, ,57 64, ,00 59, ,17 67, ,05 41, ,97 64, ,13 76, , ,84 38,01 İKİNCİ DAĞITIM TOPLAMI ,84 100, ,02 100, ,32 100, ,64 100, ,34 100, ,07 100, ,38 100,00 0, ,12 100,00 MALİYETLERE KATILACAK PSD GİDERLERİ 8.522, , , , , , ,07 0,00 897,94 MALİYETLERE KATILACAK GY GİDERLERİ , , , , , , ,09 0, ,69 TOPLAM , , , , , , ,54 0, ,74 EÜGY EÜGY EÜGY ÜROLOJİ EÜGY ANESTEZİ EÜGY 20

22 Tablo 3.3. Polikliniklerin Toplam Maliyet Dağılımı Analizleri (Devamı) EÜGY EÜGY EÜGY EÜGY EÜGY EÜGY EÜGY EÜGY EÜGY EÜGY TÜRKİYE YÜKSEK İHTİSAS EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ ACİL DİŞ FTR NÖROLOJİ HEMATOLOJİ ENDOKRİN ENFEKSİYON PSİKİYATRİ CİLDİYE AİLE HEKİMLİĞİ 2011 YILI İLK ALTI AY GİDER DAĞITIM TABLOSU POLİKLİNİK POLİKLİNİK POLİKLİNİK POLİKLİNİK POLİKLİNİK POLİKLİNİK POLİKLİNİK POLİKLİNİK POLİKLİNİK POLİKLİNİK TM TM% TM TM% TM TM% TM TM% TM TM% TM TM% TM TM% TM TM% TM TM% TM TM% 0 İLK MADDE VE MALZEME GİDERLERİ ,88 6, ,13 17, ,84 0, ,18 1, ,59 1,08 982,31 1, ,60 0, ,26 1,56 24,22 0,07 995,68 1,26 1 İLAÇ VE TIBBİ SARF MALZEMESİ KULLANIMLARI ,68 5, ,02 12,01 669,08 0, ,06 0,71 896,82 0,54 488,72 0,89 755,10 0, ,38 0,77 12,05 0,04 495,37 0,63 2 DİĞER MALZEME KULLANIMLARI ,23 0, ,17 4,99 619,40 0, ,37 0,66 830,23 0,50 452,43 0,82 774,90 0, ,31 0,72 11,16 0,03 458,58 0,58 3 BAKIM VE ONARIM MALZEMELERİ KULLANIMLARI 506,94 0,02 58,82 0,04 42,20 0,03 88,93 0,04 56,56 0,03 30,82 0,06 47,62 0,02 79,05 0,05 0,76 0,00 31,24 0,04 4 YEDEK PARÇALAR KULLANIMLARI 170,04 0,01 350,13 0,24 14,15 0,01 29,83 0,02 18,97 0,01 10,34 0,02 15,97 0,01 26,52 0,02 0,25 0,00 10,48 0,01 10 DİĞER İLK MADDE VE MALZEME KULLANIMLARI 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 2 PERSONEL ÜCRET VE GİDERLERİ ,22 41, ,98 51, ,07 64, ,84 43, ,27 33, ,93 61, ,18 88, ,97 81, ,60 75, ,19 49, HEKİM PERSONEL GİDERLERİ ,75 14, ,61 38, ,76 57, ,68 40, ,11 29, ,77 52, ,45 59, ,22 19, ,60 75, ,03 42, HEMŞİRE PERSONEL GİDERLERİ ,10 9,51 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0, ,57 26,77 0,00 0,00 0,00 0,00 0, DİĞER SAĞLIK PERSONELİ GİDERLERİ ,36 6,98 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0, ,59 58,50 0,00 0,00 0,00 0, DİĞER PERSONEL GİDERLERİ ,01 10, ,38 13, ,31 7, ,16 2, ,16 3, ,16 9, ,16 2, ,16 3,29 0,00 0, ,16 6,72 3 DIŞARDAN SAĞLANAN FAYDA VE HİZMETLER ,98 2, ,75 4, ,56 2, ,53 2, ,24 2, ,40 3, ,26 1, ,09 3, ,27 4, ,28 2, ELEKTRİK SU YAKACAK GİDERLERİ ,98 1, ,70 1, ,31 0, ,51 0, ,04 0,84 737,74 1, ,30 0, ,64 1,34 339,67 1,05 836,56 1, HABERLEŞME GİDERLERİ 1.017,28 0,05 257,56 0,17 85,85 0,06 171,71 0,09 85,85 0,05 85,85 0,16 257,56 0,11 257,56 0,16 0,00 0,00 85,85 0, BAKIM ONARIM GİDERLERİ ,24 0, ,11 1, ,98 0, ,65 0, ,22 0,64 597,33 1, ,78 0, ,06 1,07 471,89 1,46 754,62 0, DIŞARDAN SAĞLANAN HİZMET GİDERLERİ ,48 0, ,37 0, ,43 0,79 811,66 0,41 949,13 0,57 389,48 0,71 409,62 0, ,84 0,67 529,71 1,64 566,25 0, DIŞARDAN SAĞLANAN PERSONEL HİZMETLERİ 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0, DANIŞMANLIK HİZMETLERİ GİDERLERİ 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 4 ÇEŞİTLİ GİDERLER 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0, SİGORTA GİDERLERİ 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0, PAZARLAMA VE REKLAM GİDERLERİ 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0, KİRA GİDERLERİ 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0, SOSYAL GİDERLER 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0, MAHKEME VE NOTER GİDERLERİ 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0, DİĞER ÇEŞİTLİ GİDERLER 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 5 VERGİ RESİM VE HARÇLAR 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 6 AMORTİSMANLAR VE TÜKENME PAYLARI ,62 2, ,61 6,53 770,97 0, ,99 0,76 982,50 0,59 536,68 0, ,60 0, ,29 1,08 110,48 0, ,67 1, MADDİ DURAN VARLIK AMORTİSMANLARI ,62 2, ,61 6,53 770,97 0, ,99 0,76 982,50 0,59 536,68 0, ,60 0, ,29 1,08 110,48 0, ,67 1,92 7 FİNANSMAN GİDERLERİ 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 BİRİNCİ DAĞITIM GİDER TOPLAMI ,70 52, ,48 79, ,44 68, ,54 47, ,59 36, ,32 67, ,64 91, ,61 87, ,57 79, ,82 55,67 YHGY DAĞITIMINDAN GELEN GİDERLER ,05 9, ,62 17, ,59 6, ,41 4, ,55 5, ,38 13, ,39 5, ,72 8, ,11 20, ,74 10,30 İKİNCİ DAĞITIM BİRİNCİ AŞAMA TOPLAMI ,75 61, ,10 97, ,03 75, ,96 52, ,15 42, ,70 81, ,02 96, ,33 96, ,69 100, ,55 65,97 YÜGY DAĞITIMINDAN GELEN GİDERLER ,34 38, ,19 2, ,53 24, ,29 47, ,41 57, ,58 18, ,89 3, ,46 3,97 0,00 0, ,87 34,03 İKİNCİ DAĞITIM TOPLAMI ,08 100, ,29 100, ,56 100, ,24 100, ,56 100, ,28 100, ,91 100, ,78 100, ,69 100, ,42 100,00 MALİYETLERE KATILACAK PSD GİDERLERİ 9.549,35 625,49 613,46 838,43 709,98 233,84 975,14 685,82 136,86 335,43 MALİYETLERE KATILACAK GY GİDERLERİ , , , , , , , , , ,99 TOPLAM , , , , , , , , , ,83 21

23 Kliniklerin Toplam Maliyet Dağılım Analizleri Aşağıda hastanenin kliniklerinin toplam maliyetleri ve toplam maliyetlerinin yüzdesel olarak dağılımı tablo halinde sunulmaktadır. Toplam maliyeti en yüksek olan klinik ,73 TL ile gastroentereloji cerrahi kliniğidir. Kliniğin toplam maliyetinin %22,08 i I. dağıtım esnasında, %4,96 sı II. dağıtımın YHGY lerin dağıtımı esnasında, %72,96 sı ise II. dağıtımın YÜGY lerin dağıtımı esnasında oluştuğu görülmektedir. Kliniğin hizmet sunumu sırasında, oldukça fazla laboratuvar ve görüntüleme hizmetlerinden faydalandığı gözlenmiştir. Birimin doğrudan gideri olarak nitelendirilen birinci dağıtım oranın (%22,08), %12,72 si personel ücret ve giderleri, %7,04 ü ilk madde ve malzeme giderleri, %1,97 si dışarıdan sağlanan fayda ve hizmetlerdir. Toplam maliyeti en düşük olan klinik ise ,39 TL ile kardiyoloji çocuk kliniğidir. Kliniğin toplam maliyetinin %75,96 sı I. dağıtım esnasında, %10,57 si II. dağıtımın YHGY lerin dağıtımı esnasında, %13,46 sı II. dağıtımın YÜGY lerin dağıtımı esnasında oluştuğu görülmektedir. I. dağıtım esnasında oluşan giderin de %40,87 si personel ücret ve giderlerine, %25,13 ü amortisman giderlerine, %7,17 si ise dışarıdan sağlanan fayda ve hizmetlere aittir. Toplam maliyetlerin genel olarak en yüksek gözlendiği gider grubu YÜGY lerden sağlanan hizmetlerdir. Kliniklerde personel ücret ve giderleri, polikliniklerde gözlendiği ölçüde yüksek değildir. 22

24 Tablo 3.4. Kliniklerin Toplam Maliyet Dağılım Analizleri EÜGY EÜGY EÜGY EÜGY EÜGY EÜGY YÜGY TÜRKİYE YÜKSEK İHTİSAS EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ GASTROENTEROLOJİ GASTROENTEROLOJİ CERRAHİ KARDİYOLOJİ KALP DAMAR CERRAHİSİ ÜROLOJİ PEDİATRİK KARDİYOLOJİ ÖZEL SERVİS 2011 YILI İLK ALTI AY GİDER DAĞITIM TABLOSU KLİNİK KLİNİK KLİNİK KLİNİK KLİNİK KLİNİK KLİNİK TM TM% TM TM% TM TM% TM TM% TM TM% TM TM% TM TM% 0 İLK MADDE VE MALZEME GİDERLERİ ,21 27, ,38 7, ,37 11, ,07 8, ,42 5, ,08 2, ,26 15,86 1 İLAÇ VE TIBBİ SARF MALZEMESİ KULLANIMLARI ,07 24, ,29 6, ,02 10, ,31 7, ,06 4, ,08 2, ,52 15,12 2 DİĞER MALZEME KULLANIMLARI ,50 1, ,09 0, ,33 1, ,45 0, ,36 0,37 0,00 0, ,74 0,73 3 BAKIM VE ONARIM MALZEMELERİ KULLANIMLARI 61,24 0, ,00 0,06 341,02 0,01 566,40 0,01 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 4 YEDEK PARÇALAR KULLANIMLARI ,40 1,31 0,00 0,00 0,00 0, ,91 0,04 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 10 DİĞER İLK MADDE VE MALZEME KULLANIMLARI 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 2 PERSONEL ÜCRET VE GİDERLERİ ,92 22, ,95 12, ,92 27, ,41 25, ,79 14, ,67 40, ,85 62, HEKİM PERSONEL GİDERLERİ ,11 8, ,31 4, ,37 3, ,37 7, ,22 2, ,14 21, ,65 44, HEMŞİRE PERSONEL GİDERLERİ ,70 10, ,25 5, ,81 15, ,70 11, ,00 6, ,45 13, ,56 14, DİĞER SAĞLIK PERSONELİ GİDERLERİ 0,00 0, ,47 1, ,82 0, ,01 1, ,89 0,48 0,00 0,00 0,00 0, DİĞER PERSONEL GİDERLERİ ,11 3, ,92 1, ,92 7, ,33 4, ,68 4, ,08 6, ,64 3,61 3 DIŞARDAN SAĞLANAN FAYDA VE HİZMETLER ,29 5, ,17 1, ,26 5, ,44 6, ,38 3, ,72 7, ,05 7, ELEKTRİK SU YAKACAK GİDERLERİ ,30 2, ,06 1, ,79 2, ,68 2, ,90 1, ,98 1, ,50 3, HABERLEŞME GİDERLERİ 2.232,19 0, ,92 0, ,47 0, ,46 0, ,87 0,06 343,41 0,17 515,12 0, BAKIM ONARIM GİDERLERİ ,23 1, ,46 0, ,79 1, ,22 1, ,95 1, ,25 1, ,63 2, DIŞARDAN SAĞLANAN HİZMET GİDERLERİ ,93 1, ,35 0, ,22 1, ,51 1, ,25 1, ,71 1, ,80 2, DIŞARDAN SAĞLANAN PERSONEL HİZMETLERİ 8.398,63 0, ,38 0, ,99 0, ,57 0, ,41 0, ,37 2,42 0,00 0, DANIŞMANLIK HİZMETLERİ GİDERLERİ 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 4 ÇEŞİTLİ GİDERLER 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0, SİGORTA GİDERLERİ 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0, PAZARLAMA VE REKLAM GİDERLERİ 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0, KİRA GİDERLERİ 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0, MAHKEME VE NOTER GİDERLERİ 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 5 VERGİ RESİM VE HARÇLAR 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 6 AMORTİSMANLAR VE TÜKENME PAYLARI ,76 1, ,45 0, ,12 2, ,34 1, ,96 0, ,11 25, ,99 3, MADDİ DURAN VARLIK AMORTİSMANLARI ,76 1, ,45 0, ,12 2, ,34 1, ,96 0, ,11 25, ,99 3,15 7 FİNANSMAN GİDERLERİ 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 BİRİNCİ DAĞITIM GİDER TOPLAMI ,16 56, ,95 22, ,68 47, ,26 42, ,55 23, ,58 75, ,15 89,36 YHGY DAĞITIMINDAN GELEN GİDERLER ,03 9, ,84 4, ,66 22, ,75 12, ,56 7, ,22 10, ,42 10,64 İKİNCİ DAĞITIM BİRİNCİ AŞAMA TOPLAMI ,19 65, ,80 27, ,34 69, ,00 54, ,11 30, ,81 86, ,56 100,00 YÜGY DAĞITIMINDAN GELEN GİDERLER ,87 34, ,94 72, ,58 30, ,63 45, ,94 69, ,58 13, ,56 İKİNCİ DAĞITIM TOPLAMI ,06 100, ,73 100, ,92 100, ,63 100, ,05 100, ,39 100,00 0,00 MALİYETLERE KATILACAK PSD GİDERLERİ , , , , ,59 854,06 MALİYETLERE KATILACAK GY GİDERLERİ , , , , , ,87 TOPLAM , , , , , ,32 23