E İTLİK VE ÇALI MA YA AMINDA KADINLAR

Transkript

1 E İTLİK VE ÇALI MA YA AMINDA KADINLAR Prof. Dr. Yıldız Ecevit ODTÜ Kadın Çalışmaları ABD Başkanı ODTÜ Sosyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Denizli Sanayi Odası,D&S for DWE AB Hibe Projesi Meslek Sahibi kadınlar Eşitliğin Kapısını Aralar

2 Konunun Önemi: Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği ve Kadınların İşgücüne Katılımı İstihdam edilememe, kadınları ekonomik özgürlüğe ulaştıracak yolun önünde önemli bir engeldir, toplumsal cinsiyet eşitsizliklerinin derinleşmesinde ve keskinleşmesinde ciddi bir rol oynar.

3 TÜRKİYE NİN KADIN-ERKEK E İTLİĞİ 2008 KARNESİ ÇOK ZAYIF Dünya Ekonomik Forumu toplumsal cinsiyet Uçurumu 2008 verilerine göre; Türkiye, 130 ülkenin arasında TC eşitliği sıralamasında 123. sırada, ve eşitsizliğin en yoğun olduğu sekiz ülke arasında yer alıyor. Son üç senedir aynı yeri koruyor, bir iyileşme yok. 13 kasım 2009

4 2008: Ekonomik katılım ve fırsat eşitliği ölçütü kullanılarak yapılan sıralamada yine 130 ülke içinde 124. sırada. Türkiye den sonra gelenler: Mısır Moroko Benin Pakistan Suudi Arabistan Cad Yemen

5 TÜRKİYE NİN KADIN-ERKEK E İTLİĞİ 2009 KARNESİ DAHA DA ZAYIF!!!!!!! Dünya Ekonomik Forumu ülke içinde 129. sıradayız 2009: Ekonomik fırsatlar ve fırsatlar : 130.sıradayız. Türkiye den sonra gelen ülkeler: İran, Pakistan, Suudi Arabistan, Yemen

6 DÜNYÜ EKONOMİK FORUMU 2009 EĞİTİM: 134 ülke içinde 110. sıradayız. POLİTİK KATILIM: 134 ülke içinde 107. sıradayız. SAĞLIK: 134 ülke içinde 93. sıradayız.

7 BİRLE Mİ MİLLETLER İNSANİ GELİ Mİ LİK İNDEKSİ Kadınların ekonomik ve politik hayata aktif katılımını ölçen Cinsiyet Güçlendirme Ölçütü kullanıldığında Türkiye 109 ülke arasında 101.sırada. Yani sondan 18 inci. Bu da Türkiye nin toplumsal cinsiyet eşitliğinin güçlendirilmesi için daha fazla çaba harcaması gerektiğinin altını çiziyor.

8 TOPLUMSAL E İTLİK İNDEKSLERİNDE E İTLİK İNDEKSLERİNDE GERİDE KALMAMIZIN TEMEL NEDENİ KADINLARIN İ GÜCÜNE KATILIMLARININ A IRI DÜ ÜKLÜĞÜDÜR.

9 UNU ARTIK BİLİYORUZ!... TOPLUMSAL CİNSİYET İNDEKSLERİNDE EN ALT SIRALARDA YER ALMAMIZIN TEMEL NEDENİ, KADINLARIN İ GÜCÜNE KATILIMLARINDAKİ A IRI DÜ ÜKLÜKTÜR.

10 KADINLARIN İ GÜCÜNE KATILIMI: DURUM VE EĞİLİMLER

11 Türkiye de Kadınların İşgücüne Katılımı Alarm Veriyor! Türkiye de kadınların işgücüne katılımları, Cumhuriyet tarihinin en düşük düzeyinde % Kırda kadınların işgücüne katılım oranları ve istihdam oranları da, kırsal işgücü içindeki payları da azalıyor % 51_ 2006 % Ağustos 2009

12 TÜRKİYE DE KADINLARIN İ GÜCÜNE KATILIMI

13 Kentlere göç devam ediyor. 15 yaş kadın nüfusun sadece % 38 i kırda, gerisi kentlerde yaşıyor. Kadınlar kentlerde evlere çekiliyor. Kadın işgücünün, genç işgücü olma özelliği devam ediyor. İşgücüne en yüksek katılım: yaşları arası.

14 Çalışan kadınlar, meslekler arasında dağılırken, profesyonel meslekler grubunda yoğunlaşıyorlar ( % 29.2). Çalışan kadınlar içinde kanun yapıcı, üst düzey yönetici ve müdür olarak çalışanların oranı ise % 5. (Erkeklerin bu gruptaki oranı % 13.4 )

15 Bütün kanun yapıcılar, üst düzey yöneticiler ve müdürler grubunda kadınların oranı %8.9 dur.

16 Çok uzun zamandan beri işsizlik, erkeklerle ilişkilendirilerek tartışılmakta...

17 Kadın işsizlik oranlarının erkek işsizlik oranlarından yüksek olma durumu devam ediyor. Türkiye, OECD 2007 yılı istihdam raporuna göre kadın işsizliğinin en yüksek olduğu ülkeler arasında yer alıyor. 10 Ağustos 2009

18 Kentlerde: K işsizlik oranı %26 E işsizlik oranı % K işsizlik oranı %27 E işsizlik oranı % K işsizlik oranı % 17.9 E işsizlik oranı % K işsizlik oranı % 13.9 E işsizlik oranı % 8

19 Kentlerde her 100 işsiz kadından 80 i 35 yaş altındaki gruplardadır. YANİ, Türkiye de kadın işsizliği sorunu aslında bir genç kadın işsizliği sorunudur.

20 Eğitim görmüş olmak tek başına genç kadınları işsizlikten koruyamıyor.

21 Eğitim düzeyi yüksek kadınların işgücüne katılma oranları azalıyor arasında kentlerde hem üniversite mezunlarının hem de lise mezunlarının işgücüne katılım oranlarında azalma var.

22 Eğitime kavuşturamadıklarımız da işsiz

23 Kavuşturabildiklerimiz de!...

24 Çalışan kadınların % 66 sı kayıt dışı çalışıyor yılında, Türkiye genelinde, işyerlerinin tümünde, erkeklerin kayıtlılık oranı %58 iken kadınlarda bu oran %34 tür. Yani çalışan kadınların % 66 sı kayıt dışı çalışmaktadır. Kentlerde kadınların ve erkeklerin kayıtlılık oranı birbirine yaklaşır ama kadınlar yine de erkeklerin gerisindedir (% 66 Erkek ve % 61 Kadın).

25 KADINLARIN İ GÜCÜNE KATILIMI ÖNÜNDEKİ ENGELLER

26 Hanede toplumsal cinsiyet temelli iş yükleri, kadınların işgücü piyasasına girmelerini zorlaştırıyor.

27 Bakım hizmetleri ve erken çocukluk eğitiminin yetersizliği de de kadınların İşgücü piyasasına katılımları önünde önemli bir engel.

28 Okul öncesi çağ nüfusunun okullulaşması Eğt-Öğretim Yılı ay Çağ Nüfusu Öğrenci Sayısı Okullulaşma Oranı %

29 Eğitimde toplumsal cinsiyet temelli eşitsizlik, işgücü piyasasında kadınları erkeklerden geri bırakıyor. Kamu sektöründe daralma özelleştirme kadın istihdamını olumsuz etkiliyor.

30 Teknolojik değişimlerin düşük eğitimli ve becerisiz kadınların istihdamını azaltıcı etkisi devam ediyor.

31 Ücret eşitsizliği ve düşüklüğü, kadınları işgücü piyasasına girmek konusunda olumsuz etkiliyor.

32 Ekonomik büyümenin yavaşlığı işgücü piyasasını daraltıyor.

33 KADINLARIN İSTİHDAMINI ARTIRICI KURUMSAL ÇABALAR KADINLARIN İSTİHDAM EDİLEBİLİRLİKLERİ Nİ ARTIRMA KADINLARI GELİR GETİRİCİİ LER KURMAYA VE GİRİ İMCİLİĞE TE VİK.

34 HANGİ KURUMLAR? Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü (KSGM) İ KUR (Türkiye İş Kurumu) SOSYAL YARDIMLA MA VE DAYANI MA GENEL MÜDÜRLÜĞÜ KOSGEB ( Küçük ve Orta Boy Sanayii Geliştirme Başkanlığı)

35 HANGİ KURUMLAR? GAP-GİDEM ( Güneydoğu Anadolu Projesi-Girişimciliği Destekleme Merkezi) GAP-CATOM ( Güneydoğu Anadolu Projesi Çok Amaçlı Toplum Merkezleri) TOBB ( Türkiye Odalar Borsalar Birliği)

36 HANGİ KURUMLAR? TESK ( Türkiye Esnaf ve Sanatkarlar Konfederasyonu) KAGİDER ( Kadın Girişimciliğini Destekleme Derneği) KEDV ( Kadın Emeğini Değerlendirme Vakfı)

37 HANGİ KURUMLAR? Çağdaş Kadın ve Gençlik Vakfı KADAV ( Kadın Dayanışma Merkezi) Türk Grameen Bank Mikro Kredi Projesi Türkiye Kalkınma Vakfı

38 Yıldız ECEVİT ODTÜ

39 TÜRKİYE DE KADIN GİRİ İMCİLİĞİNİ GELİ TİRME KONUSUNDA YA ANAN DAR BOĞAZLAR

40 MODEL EKSİKLİĞİ Kadın girişimciliği programlarında uygulanabilir bir modelin olmayışı, zayıf proje uygulamalarına ve hedef grupların hoşnutsuzluğuna yol açmaktadır. Politik kararlılık ve makro politik çerçeve yoktur. Aktörler arasında koordinasyon zayıftır. Deneyim birikimi sınırlıdır. Uygulamada kaynak ve sonuç etkinliği yetersizdir.

41 İZLEME VE DEĞERLENDİRME EKSİKLİĞİ UYGULANAN PROJELER BAĞIMSIZ VE TARAFSIZ DEĞERLENDİRİCİLER TARAFINDAN DEĞERLENDİRİLMEMEKTEDİR. UYGULANAN PROJELER İZLENMEMEKTEDİR. Projelerden yararlanıcı kadınlara ne olduğu? Başarılı olup olamadıkları? Varsa yaşadıkları sorunlar? Başarısızlıklarının nedenleri? Nasıl destek olunacağı?

42 SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK Kadın girişimciliğini destekleyici ve fonlayıcılar bu destekle kurulan işlerin sürekliliğini de sağlamada yardımcı olmalıdırlar.

43 VERİ TOPLAMA VE ARA TIRMA EKSİKLİĞİ Veri toplama sistemleri geliştirilmeli, kadın girişimciliği ve kadın girişimciler hakkında bilgi toplanmalıdır. Merkezi ve bölgesel piyasa araştırmaları, işgücü analizleri yapılmalıdır. Uygulamaların proje temelli olmaktan kurtarılması, makro politikalarla ilişkilendirilmesi gerekir.

44 KURULU LAR VE PROJELER ARASINDA E GÜDÜM EKSİKLİĞİ Alanda öğrenme sürecini desteklemek ve politika geliştirme ve uygulamada etkinliği artırmak için uygulamada yer alan kuruluşlar ve projeler arasında eşgüdüm sağlanmalıdır.

45 KAMUSAL DÜZEYDE KABUL Kadın girişimciliğini teşvik, kadınların istihdam sorununu hafifletecek bir yol olarak görülüyorsa; Siyasi irade, Politik kararlılık, Makro politik ve kurumsal çerçeve, Kamu desteği/finansmanı Etkili izleme ve değerlendirme gereklidir.

46 Teşekkür Ederim