ORTAOKUL ÖĞRENCİLERİNİN DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ DERSİNE YÖNELİK TUTUMLARI İLE DİĞER DERSLERE YÖNELİK TUTUMLARININ ARAŞTIRILMASI ÖZET

Transkript

1 1 ORTAOKUL ÖĞRENCİLERİNİN DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ DERSİNE YÖNELİK TUTUMLARI İLE DİĞER DERSLERE YÖNELİK TUTUMLARININ ARAŞTIRILMASI Neslihan PEÇEN Gülşen KAVAK Güler DURMUŞ Melek YILDIRIM ÖZET Bu araştırmada ortaokul öğrencilerinin Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersine yönelik tutumları ile diğer derslere yönelik tutumlarının araştırılması amaçlanmıştır..araştırma tarama çalışması modelinde düzenlenmiştir. Araştırma kapsamında, eğitim öğretim yılında öğrenim gören 110 kişiye ulaşılmıştır. Araştırmada, öğrencilerin Din kültürü ve ahlak bilgisi dersi ile diğer derslere yönelik tutumlarını ortaya koymak amacıyla öğrencilere anket uygulanmıştır. Tutum anketi araştırmacılar tarafından din kültürü ve ahlak bilgisi dersi ile sözel-sayısal ve beceri dersleri tutum anketi olarak düzenlenmiştir. Araştırma sonucuna göre, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersi de diğer dersler gibi sevilen dersler arasındadır. Ancak diğer derslerde başarılı olmak Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersinde başarılı olmaktan daha önemli görülmüştür. Ayrıca sayısal derslerin anlaşılma oranı düşük olduğu halde bu derslerde başarılı olmak ilk sırada gelmektedir. Anahtar Kelimeler : Ortaokul Öğrencileri,Tutum Anketi,Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersi

2 2 GİRİŞ Din, insanla birlikte doğmuş ve onunla devam eden bir kurumdur. Tarihin hiçbir döneminde dinden uzak bir insan toplumu gösterilemez. 1 Din eğitimi tarihin her döneminde ve her toplumda bir ihtiyaç olarak görülmüştür. Din eğitimi toplumlarda önceleri aile ve dini kurumlarda yapılırken daha sonraları okul programlarına girmiştir.osmanlı döneminde din dersleri daha çok medrese ve sıbyan mekteplerinde okutulmuştur.bu okulların program ağırlığını din dersleri oluşturmuştur. 2 Cumhuriyet döneminde, genel eğitim veren okulların programlarında 1924 yılında din derslerine yer verilmiştir.ancak yıllarında din derslerine yer verilmemiş,1949 yılında ilk ve ortaöğretim programlarına tekrar giren din dersleri 1982 yılına kadar isteğe bağlı okutulmuş,1974 yılında ise, okullarda ahlak dersi okutulmaya başlanmıştır Anayasasının 24. Maddesinin Din Kültürü ve Ahlak Öğretimi ilk ve ortaöğretim programlarında okutulan dersler arasında yer alır. hükmü gereği 4 Din dersi ve Ahlak dersi birleştirilerek Din kültürü ve Ahlak Bilgisi ada altında 1982 yılından bu yana ilköğretim okullarında haftada 2 saat ve ortaöğretim okullarında haftada bir saat okutulmaktadır. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersi öğretim programında bu dersin genel amacı, Türk Milli Eğitiminin amaç ve ilkeleri doğrultusunda öğrencilere İslam dinini ve Ahlak ile ilgili yeterli temel bilgi kazandırmak, iyi ahlaklı ve faziletli insanlar yetiştirmek, vatan ve millet sevgisi kazandırarak milli birlik ve beraberliği sağlamak. şeklinde belirtilmiştir(kaya,2001). Tarihi süreç gösteriyor ki Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersine karşı olan ihtiyaç gün geçtikçe artmıştır.bunun sonucunda ise Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersi de diğer dersler gibi zorunlu dersler arasına alınmıştır.bu doğrultuda öğrencilerin Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersi ile diğer derslere olan tutumları araştırılmıştır.bu araştırmanın genel amacı öğrencilerin din kültürü ve ahlak bilgisi dersine olan tutumları ile diğer derslere olan tutumlarının ne düzeyde olduğunu araştırmaktır. 1 Osman Cilacı Günümüzde Din ihtiyacı ve din Eğitimi Selçuk ünv. İlahiyat fak. Dergisi,sayı:3,1990,s Yahya Akyüz, Türk Eğitim Tarihi A.Ü. Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları,Ankara,1989,s Hüseyin Peker. Din ve Ahlak Eğitiminin Psikolojik ve Metodik Esasları,Samsun,1991,s Türkiye Cumhuriyeti Anayasası, Tarih: ,Kanun no:2709,madde:24.

3 3 Problem Cümlesi Ortaokul öğrencilerinin Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersine yönelik tutumları ile diğer derslere yönelik tutumları nasıldır? Araştırmanın Alt Problem Cümleleri 1)Ortaokul öğrencilerinin Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersine yönelik tutumları nasıldır? 2)Ortaokul öğrencilerinin sayısal derslere (Fen Bilimleri-Matematik) yönelik tutumları nasıldır? 3)Ortaokul öğrencilerinin sözel derslere (Türkçe-Sosyal) yönelik tutumları nasıldır? 4)Ortaokul öğrencilerinin beceri derslerine (Resim-Müzik-Beden) yönelik tutumları nasıldır? Araştırma Modeli YÖNTEM Bu araştırmada ortaokul öğrencilerinin Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersine yönelik tutumlarıyla diğer derslere yönelik tutumların ortaya konması amacıyla,bir tarama çalışması modeli kullanılmıştır.tarama araştırması Bir konuya ya da olaya ilişkin katılımcıların görüşlerinin ya da ilgi, yetenek,beceri,tutum vb. özelliklerinin belirlendiği, genellikle diğer araştırmalara göre daha büyük örneklemler üzerine yapılan araştırmalardır şeklinde tanımlanmaktadır(büyüköztürk,kılıç,akgün,karadeniz ve Demirel,2014). Evren ve Örneklem Araştırmanın katılımcıları İzmir-Buca da iki ortaokulun 6,7 ve 8. Sınıflarında öğrenim görmekte olan 110 öğrencidir.örneklem seçiminde basit seçkisiz örnekleme yöntemi kullanılmıştır.basit seçkisiz örneklemde evreni oluşturan her elemanın örneğe girme şansı eşittir.dolayısıyla hesaplamalarda her elemana verilecek ağırlık aynıdır(arıkan,2004:141).

4 4 Veri Toplama Araçları Araştırmada ortaokul öğrencilerinin Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersine yönelik tutumları ile diğer derslere yönelik tutumlarını ortaya koyma amacıyla tutum anketi kullanılmıştır.bu anket daha önceden geliştirilmiş olan Matematik dersi tutum ölçeğinden yararlanılarak yapılmıştır(duatepe,çilesiz,1999).bu ölçek araştırmacılar tarafından Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersi tutum anketi, Sayısal-Sözel dersler tutum anketi ile Beceri dersleri tutum anketi şeklinde yeniden düzenlenip uygulanmıştır.her bir anket genelleştirilmiş 5 sorudan oluşmaktadır.bu sorular uzman görüşüne sunulmuştur ve uzman görüşü doğrultusunda anket hazırlanmıştır. Veri Toplama Süreci ve Analizi Ortaokul öğrencilerinin Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersine yönelik tutumları ile diğer derslere yönelik tutumlarının araştırılması başlıklı araştırma için kullanılacak verilerin toplanması için ilgili kurumlardan izin alınmış ve uygulamalar gerçekleştirilmiştir. BULGULAR VE TARTIŞMA Bu bölümde 110 öğrenci üzerinde uygulanan ders tutum anketi sonuçlarına dayanarak ortaokul öğrencilerinin Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersine yönelik tutumları ile diğer derslere yönelik tutumlarına yer verilmiştir. Ortaokul öğrencilerinin Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersine,sayısal-sözel derslere ve beceri derslerine yönelik tutumlarına ilişkin bulgular Bulguların tümünün tabloya yansıtılmış hali:

5 5 SORULAR KATILIYOR KATILMI YOR Din kültürü ve ahlak bilgisi dersini severim. Sayısal dersleri(fen bilimleri-matematik) severim. Sözel dersleri (Türkçe-sosyal bilgiler) severim. Beceri derslerini(resim-müzik-beden) severim. Din kültürü ve ahlak bilgisi dersinde başarılı olmak benim için önemlidir. Sayısal derslerde başarılı olmak benim için önemlidir. Sözel derslerde başarılı olmak benim için önemlidir. Beceri derslerinde başarılı olmak benim için önemlidir. Din kültürü ve ahlak bilgisi dersi sıkıcıdır. Sayısal dersler çok sıkıcıdır. Sözel dersler çok sıkıcıdır. Beceri dersleri çok sıkıcıdır. Din kültürü ve ahlak bilgisi dersi diğer derslere göre daha önemlidir. Sayısal dersler diğer derslere göre daha önemlidir. Sözel dersler diğer derslere göre daha önemlidir. Beceri dersleri diğer derslere göre daha önemlidir. Din kültürü ve ahlak bilgisi dersini anlamakta zorlanırım. Sayısal dersleri anlamakta zorlanırım. Sözel dersleri anlamakta zorlanırım. Beceri derslerini anlamakta zorlanırım. % 90 % 10 % % % 90 % 10 % % % % 3.63 % % 8.18 % % 1.85 % % % 8.18 % % % % % % % % % % % % 50 % 50 % % % % % 30 % 70 % % % 8.18 % 91.81

6 6 Tablo-1: Anketin birinci sorusuna yönelik sonuçlar SORULAR KATILIYOR KATILMI YOR 1. Din kültürü ve ahlak bilgisi dersini severim. Sayısal dersleri(fen bilimleri-matematik) severim. Sözel dersleri (Türkçe-sosyal bilgiler) severim. Beceri derslerini(resim-müzik-beden) severim. % 90 % 10 % % % 90 % 10 % % Tablo-1 incelendiğinde ortaokul öğrencilerinde en olumlu tutum % 90 lık payla sözel dersler ile Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersine aittir.ikinci sırada % lik oranla beceri dersleri gelmektedir.en son sırada ise % oranında sayısal dersler gelmektedir. Tablo-2:Anketin ikinci sorusuna yönelik bulgular KATILIYOR KATILMIYOR Din kültürü ve ahlak bilgisi dersinde başarılı olmak benim için % % önemlidir. Sayısal derslerde başarılı olmak benim için önemlidir. Sözel derslerde başarılı olmak benim için önemlidir. Beceri derslerinde başarılı olmak benim için önemlidir. % % 8.18 % % 1.85 % % Tablo-2 incelendiğinde öğrenciler için sözel derslerde başarılı olmak daha önemli görülmüştür.sonrasında ise Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersi gelmektedir.en sonda ise beceri dersleri yer almaktadır. Tablo-3:Anketin üçüncü sorusuna yönelik bulgular

7 7 KATILIYOR KATILMIYOR 3. Din kültürü ve ahlak bilgisi dersi sıkıcıdır. Sayısal dersler çok sıkıcıdır. Sözel dersler çok sıkıcıdır. Beceri dersleri çok sıkıcıdır. % 8.18 % % % % % % % Tablo-3 incelendiğinde ortaokul öğrencileri % oranla beceri derslerini daha sıkıcı bulmaktadırlar.bunun ardından sayısal dersler,sözel dersler ve Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersi şeklinde sıralanmaktadır. Tablo-4:Anketin dördüncü sorusuna yönelik bulgular KATILIYOR KATILMIYOR 4. Din kültürü ve ahlak bilgisi dersi diğer derslere göre daha önemlidir. Sayısal dersler diğer derslere göre daha önemlidir. Sözel dersler diğer derslere göre daha önemlidir. Beceri dersleri diğer derslere göre daha önemlidir. % % % % % 50 % 50 % % Tablo-4 incelendiğinde yukarıdaki verilere göre, sayısal dersler% oranında diğer derslere göre daha önemli görülmektedir. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersi ise % oranla üçüncü sırada gelmektedir.beceri dersleri ise en son sırada gelmektedir. Tablo-5:Anketin beşinci sorusuna yönelik bulgular

8 8 KATILIYOR KATILMIYOR 5. Din kültürü ve ahlak bilgisi dersini anlamakta zorlanırım. Sayısal dersleri anlamakta zorlanırım. Sözel dersleri anlamakta zorlanırım. Beceri derslerini anlamakta zorlanırım. % % % 30 % 70 % % % 8.18 % Tablo-5 incelendiğinde en anlaşılır ders % oranla beceri dersleri bulunmuştur.sözel dersler ile Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersi ise % oranla ikinci sıradadır.sayısal dersler ise % 70 oranla anlaşılması en zor dersler olarak belirlenmiştir. SONUÇ VE ÖNERİLER Araştırmanın temel amacı,ortaokul öğrencilerinin Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersine yönelik tutumları ile diğer derslere yönelik tutumlarının belirlenmesidir.uygulanan tutum anketi doğrultusunda şu sonuçlara ulaşılmıştır: Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersi diğer dersler gibi sevilen dersler arasındadır fakat bu derse verilen önem noktasında son sıralarda gelmektedir.ayrıca,anlaşılması en zor dersler % 70 oranıyla sayısal dersler olmasına rağmen bu dersler önem sırasında ilk sıradadır.sözel derslerde ise bu oran % 50 - % 50 şeklinde görülmektedir.derslerde başarılı olmada en başta sözel dersler yer almıştır,daha sonra ise Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersi vardır.en sevilen dersler ise sözel dersler ile Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersi olarak gözlemlenmiştir.en sıkıcı derslerin beceri dersleri olduğu ortaya çıkmıştır,ikinci sırada ise sayısal dersler yer almaktadır. Gerçekleştirilen bu araştırmanın ortaya koyduğu bulgular ışığında bu araştırmaya yönelik şu öneriler geliştirilmiştir: Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersinin amaç ve kazanımları açısından doğru ve gerekli aktarımların yapılmasının öğrencilerin bu derse karşı tutumlarını olumlu yönde etkileyeceği düşünülmektedir.

9 9 Öğretmenin dinin hayatın bir parçası olduğunu kavratmasının öğrencilerin tutumlarını olumlu yönde etkileyeceği düşünülmektedir. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersinde düz anlatım yapılmasının yanısıra öğrencilerin etkin katılımını sağlamak amacıyla çeşitli etkinliklere yer verilmesinin yararlı olacağı düşünülmektedir. Sayısal derslerin anlaşılması en zor dersler olduğu sonucuna ulaşılmıştır.bunun için bu derslerde verilen bilgiler,öğretim ilkelerinden hayatilik ilkesi göz önünde bulundurularak verilirse bu derslerin daha kolay anlaşılabileceği düşünülmektedir.

10 10 KAYNAKÇA Akyüz, Y. (1989). Türk eğitim tarihi. Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları. Arıkan, R. (2004). Araştırma teknikleri ve rapor hazırlama. Ankara: Asil Yayıncılık. Akgün, Ö., Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E., Demirel, F. ve Karadeniz, Ş. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Yayınları. Baysal, N., Öztürk,C. (1999). İlköğretim 4-5.sınıf öğrencilerinin soysal bilgiler dersine yönelik tutumu. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi,6, Cilacı, O. (1990). Günümüzde din ihtiyacı ve din eğitimi. Selçuk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi,3,191. Çilesiz, Ş., Duatepe, A. (1999). Matematik tutum ölçeği. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi,16, Kaya, M. (2001).Din kültürü ve ahlak bilgisi dersine karşı tutum ölçeği. On Dokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi,12-13.