İÇME SUYU DAĞITIM SİSTEMLERİNDEKİ KAYIPLAR VE PROWAT PROJESİ
|
|
- Ilhami Heper
- 8 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 16 İÇME SUYU DAĞITIM SİSTEMLERİNDEKİ KAYIPLAR VE PROWAT PROJESİ Selçuk TOPRAK 1, Abdullah Cem KOÇ 1, Ülker GÜNER BACANLI 2, Fatih DİKBAŞ 1, Mahmut FIRAT 2 ve Altan DİZDAR 3 SUMMARY Decreasing precipitation due to the global warming and increasing population causes insufficiency of water resources at some regions in Turkey. Water distribution systems in Turkey are unproductive with the average loss ratio of 45%. This study focuses on nonrevenue water problem. First, the water resources potential of Turkey is presented and then the components of non-revenue water are described. Performance indicators of non-revenue water and water losses are investigated. Some methods for determining and reducing the water losses are given. The existing studies for some municipalities in Turkey and the world about water losses are provided. The PROWAT project whose subject is about improving the performance of water supplies and water distribution networks and developing strategies to decrease losses is introduced. The PROWAT project is one of the pilot projects of the Leonardo Da Vinci training programme of the European Union. ÖZET Son yıllarda ülkemizde, küresel ısınmaya bağlı olarak yağışların azalması ve nüfus artışı sonucu su kaynakları bazı bölgelerimizde yetersiz kalmaktadır. Ülkemizdeki içme suyu dağıtım sistemleri, ortalama %45 kayıp oranı ile oldukça verimsiz sistemlerdir. Bu çalışmada, su dağıtım sistemlerindeki kayıplar ele alınmıştır. Önce, ülkemizin su kaynakları potansiyeli incelenmiş, daha sonra su kayıplarının bileşenleri verilmiştir. Su dağıtım sistemlerini kayıplar yönünden değerlendirmek için literatürde tanımlanmış olan su kaybı göstergelerinden bahsedilmiştir. Su kayıplarını tespit ve önleme yöntemleri anlatılmış, ülkemizde ve dünyada bu konuda yapılan çalışmalardan örnekler verilmiştir. Avrupa Birliği eğitim programlarından olan Leonardo Da Vinci kapsamında yapılmakta olan, su kaynaklarının ve su dağıtım şebekelerinin performansının iyileştirilmesi, meydana gelen kayıpların azaltılması stratejilerinin geliştirilmesi konulu PROWAT projesi tanıtılmıştır. 1 Yrd. Doç. Dr., Pamukkale Üniversitesi, İnşaat Mühendisliği Bölümü, Denizli 2 Dr., Pamukkale Üniversitesi, İnşaat Mühendisliği Bölümü, Denizli 3 İnş.Müh., Erbil Proje, Çankaya, Ankara 1. GİRİŞ Dünya'da ve ülkemizde son yıllarda küresel iklim değişikliğinin etkileri belirgin bir şekilde hissedilmektedir. Dünya ısısının arttığı ve meteorolojik olayların aşırı uçlara yöneldiği gözlenmektedir. Türkiye'nin, Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi (UNFCCC) Sekretaryası na 23 Mart 2007 'de sunduğu, Birinci Ulusal Bildirim Raporuna göre [1], yılları arasında, ortalama yıllık mevsimsel hava sıcaklıklarına uygulanan eğilim analizinde, ülkemizde yaz sıcaklıklarının arttığı, bu artışın özellikle batı ve güneybatı bölgelerinde daha fazla olduğu belirtilmektedir. Yine aynı rapora göre kış mevsimi yağış miktarlarında ülkemizin batı bölgelerinde azalma gözlenmiştir. Özellikle batı bölgelerimizin göç alması nedeniyle, nüfusunun ülke ortalamasının üzerinde arttığı da bilinmektedir. Bunun sonucu olarak, mevcut su kaynakları ihtiyacı karşılamakta yetersiz kalmaya başlamıştır [2]. Kısıtlı su kaynaklarımızı en verimli şekilde kullanmamız gerektiği açıktır. Suyun kaynağından kullanılacağı yere getirilmesi sırasında iletim ve dağıtım sistemlerinde bazı kayıplar meydana gelmektedir. Bu makalenin kapsamında içme suyu sistemlerindeki kayıplar incelenecektir. Önce ülkemizin mevcut ve gelecekteki su potansiyeli belirtilecektir. Su dağıtım sistemlerindeki kayıpların bileşenleri ve bunlarla ilgili göstergeler verilecektir. Su kayıplarını tespit ve önleme yöntemleri incelendikten sonra ülkemizdeki ve dünyadaki mevcut durum incelenerek, yapılan çalışmalardan örnekler verilecektir. Son olarak bir Leonardo Da Vinci projesi olan PROWAT projesi anlatılacaktır. Türkiye'de yıllık ortalama yağış 643 mm ve toplam su kapasitesi 501 milyar m 3 'tür. Bu suyun 274 milyar m 3 'ü buharlaşmayla atmosfere geri dönmekte, 69 milyar m 3 'ü yeraltına sızmakta ve 158 milyar m 3 'lük kısmı akışa geçmektedir. Yeraltı suyunun 28 milyar m 3 'ü pınarlar ile tekrar akışa katılmaktadır. Ayrıca komşu ülkelerden gelen 7 milyar m 3 su bulunmaktadır. Böylece ülkemizin brüt su potansiyeli 193 milyar m 3 olmaktadır. Ancak günümüzün teknik ve ekonomik şartları çerçevesinde bu potansiyelin 112 milyar m 3 'ü kullanılabilir durumdadır [3]. Kişi başına düşen yıllık su miktarı 2000 m 3 'ten az ülkeler "su azlığı", 1000 m 3 'ten az olan ülkeler ise "su fakiri" olarak sınıflandırılmaktadır. Şekil 1'de görüldüğü gibi, ülkemiz şu anda su azlığı sınıfında bulunmakta olup, 20 yıl sonra su fakiri sınıfına düşecektir. Ülkemizde suyun büyük bir kısmı
2 Bildiriler tarımsal sulamada değerlendirilmektedir. Daha sonra evsel ve endüstriyel kullanım gelmektedir. Şekil 2'de görüldüğü gibi önümüzdeki 20 yılda tüm su kaynaklarımızı değerlendirirsek, tarıma ayrılan su oranı azalıp sanayiye ayrılan su oranının artması ve içme suyu oranının ise aynı kalması öngörülmektedir yılında önermiştir [4, 5]. Bu yönteme göre su bütçesinin bileşenleri tanımlanmış (Tablo 1), su bütçesinin nasıl oluşturulacağı belirtilmiş (Tablo 2) ve farklı şebekelerin su kayıpları yönünden karşılaştırılabilmesi için gerekli göstergeler tanımlanmıştır (Tablo 3). Tablo 1. IWA/AWWA yöntemine göre su bütçesinin bileşenleri [2, 4] Şekil 1. Ülkemizde yıllık kişi başına düşen su miktarı [3] Su Bütçesi Bileşen şeni Sisteme Giren Hacim Yasal Tüketim Su Kayıpları İdari/Ticari Kayıplar Fiziksel Kayıplar Gelir Getiren Su Gelir Getirmeyen Su Tanım Su dağıtım sistemine yıllık giren hacim Kayıtlı kullanıcılar tarafından çekilen, ölçülmüş ve/veya ölçülmemiş yıllık su hacmi İdari/Ticari Kayıplar ve Fiziksel Kayıpların toplamından oluşan, Sisteme Giren Hacim ile Yasal Tüketim arasındaki fark Yasadışı tüketimler, ölçüm cihazlarındaki ve okumalardaki hatalar sonucu faturalandırılmayan su Sızıntılar ve kırıklardan kaybedilen, iletim hatlarından ve depolardan savaklanan, branşman bağlantılarından gerçekleşen, özetle tüketicinin sayacından önceki tüm kayıpların hacmi Sisteme Giren Hacmin faturalandırılan ve gelir getiren kısmı Sisteme Giren Hacim ve Faturalandırılan Tüketim arasındaki fark Tablo 2. IWA/AWWA yöntemine göre su bütçesi tablosu (m 3 /yıl)[2, 4] SULAMA: 29.6 milyar m 3 SULAMA: 72.0 milyar m 3 İÇMESUYU: 6.2 milyar m 3 İÇMESUYU: 18.0 milyar m 3 SANAYİ: 4.3 milyar m 3 SANAYİ: 22.0 milyar m 3 TOPLAM: 40.1 milyar m 3 TOPLAM: milyar m 3 Şekil 2. Ülkemizdeki su kullanımının sektörlere göre dağılımı [3] 2. SU KAYIPLARININ BİLEŞENLERİ Su kaybı denildiği zaman genellikle su dağıtım sistemindeki fiziksel kayıplar düşünülür. Oysa toplam kayıp çeşitli bileşenlerden oluşmaktadır. Su kayıpları ile ilgili terimlerin standartlaştırılması amacıyla, Uluslararası Su Birliği (IWA) ve Amerikan Su İşleri Birliği (AWWA) su kaybını oluşturan bileşenleri tanımlamış ve farklı su dağıtım sistemlerinin karşılaştırılabilmesi için gerekli olan performans göstergelerini hesaplayan Su Bütçesi Yöntemini Sisteme Giren Hacim Yasal Tüketim Su Kayıpları Faturalandırılmış Yasal Tüketim Faturalandırılmamış Yasal Tüketim İdari Kayıplar Fiziksel Kayıplar Faturalandırılmış Ölçülmüş Kullanım Faturalandırılmış Ölçülmemiş Kullanım Faturalandırılmamış Ölçülmüş Kullanım Faturalandırılmamış Ölçülmemiş Kullanım Yasadışı Kullanım Sayaç Hatası Okuma Hatası İletim ve Dağıtım Hatlarındaki Kaçaklar Depolardaki Kaçak ve Savaklanan Sayaç ile Dağıtım Borusu Arasında Bağlantı Hatlarındaki Kaçaklar Gelir Getiren Su Gelir Getirmeyen Su
3 Bildiriler Tablo 3. Gelir Getirmeyen Su ve Su Kayıpları için performans göstergeleri [2, 4] Performans Göstergesi Yorum Gelir Getirmeyen Su hacminin, Basit su dengesi ile hesaplanabilir; genel bir Sisteme Giren Hacmin yüzdesi finansal gösterge olarak iyidir. olarak ifadesi Gelir Getirmeyen Su maliyetinin Gelir Getirmeyen Su bileşenlerinin farklı birimlerle ifadesine imkân sağlar. su dağıtım sisteminin yıllık masraflarının yüzdesi olarak ifadesi İdari/Ticari Kayıpların hacminin Temel fakat anlamlı bir gösterge, önce İdari/Ticari günlük servis bağlantı sayısı Kayıpların hacmi hesaplanmalı veya tahmin cinsinden ifadesi edilmelidir. Fiziksel Kayıpların, Sisteme Giren Dağıtım sisteminin işletiminin verimini değerlendirmek için uygun değildir. Hacmin yüzdesi olarak ifadesi Normalleştirilmiş Fiziksel Kayıplar-Hacim/Servis Bağlantı Sayı- için iyi bir işletme performans göstergesidir. Fiziksel kayıpların azaltılması hedeflerini koymak sı/gün Kaçınılamayan Yıllık Fiziksel Teknolojinin ulaştığı son nokta uygulanırsa Kayıplar (Unavoidable Real kaçakların azalabileceği limiti gösteren teorik bir Losses-UARL) değer. Altyapı Kaçak İndeksinin (ILI) hesaplanması için anahtar bir değer. Su çok pahalı veya az değilse sistemin bu seviyede olması gerekmez. Altyapı Kaçak İndeksi (Infrastructure Leakage Index-ILI) Mevcut Yıllık Fiziksel Kayıpların (Current Annual Real Losses-CARL), Kaçınılamayan Yıllık Fiziksel Kayıplara oranı (UARL); fiziksel kayıpların kontrolü için iyi bir işletme ölçütüdür. Ayrıca, Uluslararası Su Dağıtım ve Kanalizasyon Hizmetlerini Standartlaştırma Birliği (The International Benchmarking Network for Water and Sanitation Utilities-IBNET) tarafından [6] su kayıplarıyla ilgili geliştirilmiş göstergeler Tablo 4'te verilmiştir. Tablo 4. Gelir Getirmeyen Su için IBNET tarafından önerilen göstergeler [2, 6] IBNET Gösterge No Tanım Birim 6.1 Sağlanan ve satılan su hacimleri arasındaki fark (kayıp % su hacmi) net sağlanan suyun yüzdesi cinsinden 6.2 Günlük kayıp su hacminin şebekenin kilometre başına m 3 /km/gün düşen miktarı 6.3 Günlük kayıp su hacminin bağlantı başına düşen miktarı m 3 /bağ./gün 3. SU KAYIPLARINI TESPİT VE AZALTMA YÖNTEMLERİ 3.1. Su Kayıplarını Tespit Yöntemleri Su kayıplarını tespit etmek için öncelikle sistem kontrol altına alınmalı ve düzenli olarak izlenmelidir. Sistemi kontrol edebilmek için ayrık bölgeler adı verilen nispeten küçük ve izole edilmiş bölgelere ayrılması gereklidir. Bu bölgelere giren ve çıkan su hacimleri ölçülmelidir. İzleme işleminde mümkünse bir veri tabanlı kontrol ve gözetleme sistemi (SCADA) kurulmalıdır. Özellikle gece saatlerindeki tüketim su kayıplarının tespitinde önemlidir. Ancak ayrık bölgeleme ile mahalle ölçeğinde su kayıplarının yüksek olduğu yerler tespit edilebilir. Kaçak noktasına ulaşmak için giderek daralan bir alanda sistematik çalışmalar yapmak ve teknolojiden yararlanmak gereklidir. Su kayıplarını tespit için izlenecek sistematik sıralama geniş alandan noktaya doğru aşağıda verilmiştir: Kent Ölçeği: Ayrık bölgeleme Mahalle Ölçeği: Ses kümelemesi Sokak Ölçeği: İzleyici gaz, termografi, yer radarı, kaçak bulucular Nokta: Dinleme cihazları Kent ölçeğinde kaçak belirleme yöntemi olan ayrık bölgeleme ile idarenin hangi mahalleler ile öncelikle ilgilenmesi gerektiği tespit edilir. Daha sonra mahalle ölçeğinde kaçak tespit yöntemi olan ses kümelemesi yöntemi uygulanmalıdır. Bu yöntemde mahallenin çeşitli noktalarında sistem dinlenerek su kaçaklarının seslerinin nerelerde yoğunlaştığı tespit edilir ve sokak ölçeğine inilir. Sokak ölçeğinde farklı yöntemler kullanılabilir. İzleyici gaz tekniğinde; zehirsiz, suda çözünmeyen ve havadan hafif bir gaz (helyum veya hidrojen) su dağıtım sisteminin izole bir bölümüne verilir. Kaçak noktasından çıkan gaz yüzeyde gaz detektörleriyle tespit edilir. Termografi yönteminde; su kaçağı sebebiyle zeminin termal karakterinin değişmesi kızılötesi kameralarla tespit edilir. Zemin kuruysa bu yöntemde daha başarılı sonuçlar alınır. Yer radarı; kaçak nedeniyle yeraltında oluşan boşlukları veya suyun zeminin dielektrik özelliklerini değiştirmesi ile oluşan farklılıkları tespit eder. Kaçak bulucular; çapraz korelasyon yöntemiyle kaçakların yerini tespit eder. Bu yöntemde, akustik kaçak sinyalleri, titreşim ölçer veya hidrofonlarla borunun temas ettiği iki noktadan ölçülür. Sinyaller arasındaki zaman farkından kaçağın yaklaşık yeri bulunur.
4 Bildiriler Sokak ölçeğindeki yöntemler ile yeri yaklaşık olarak bulunan kaçak noktasının tespiti bir dinleme cihazı yardımıyla olmaktadır. Bunlar, sızan suyun oluşturduğu sesi algılayan, dinleme çubukları veya mikrofonları olabilir Su Kayıplarını Azaltma Yöntemleri Su kayıplarını azaltmak için kayıp türüne göre ayrı tedbirler alınması gereklidir. Öncelikle görünen kayıplar giderilmeli daha sonra kaçak arama cihazlarına başvurulmalıdır. İdari kayıpları azaltmak için su kayıpları ciddiye alınarak su işleri teşkilatı yeniden düzenlenmelidir. Yasadışı kullanımları önlemek için dinleme ve kontroller arttırılmalı ve tespit edilen durumlar için yasal tedbirlere başvurulmalıdır. Bir ailenin temel ihtiyaçlarını karşılayacak kadar su, az bir ücretle sağlanmalı, kullanım arttıkça kademeli fiyat yükseltmesi yapılmalıdır. Sayaçların düzenli olarak kontrol edilmesi ve değiştirilmesi gereklidir. Fiziksel kayıpları azaltmak için Şekil 3 te bileşenleri gösterilen kaçak yönetimi uygulanmalıdır. Bu sayede fiziksel kayıplar potansiyel olarak önlenebilir kayıp hacmine kadar azaltılabilir. Boru malzemesi yönetimi ile düzenli boru yenileme programları uygulanmalı ve eskiyen borular değiştirilmelidir. Boru cinsi seçilirken kırılgan değil esnek malzemeler tercih edilmelidir. Esnek malzemeler, deprem gibi dış kuvvetlerden, zemin oturmalarından ve dış yüklerden daha az zarar görürler. Polietilen gibi zemin etkilerine dayanıklı ve uzun ömürlü malzemeler tercih edilmeli, metaller katodik koruma ile korozyona karşı korunmalıdır. Depoların izolasyonları kontrol edilerek sızıntılar engellenmelidir. Depoların dolusavaklarının çalıştığı zamanlarda, fazla su başka depolara aktarılmalı, boşa akması engellenmelidir. Basınç yönetiminde su dağıtım sisteminin basıncı düşürülmeli, böylece, basınca dayanıklı olmayan boruların patlamaması, boru birleşim yerlerindeki sızıntıların azaltılması ve kırılan bir boru tamir edilinceye kadar geçen sürede daha az su kaybı olması sağlanır. Su kayıplarını azaltmak için alınacak diğer bir tedbir de onarımların hızının ve kalitesinin arttırılmasıdır. Son olarak aktif kaçak kontrolleri yapılmalı ve teknolojik cihazların yardımıyla kaçak yerleri tespit edilerek onarılmalıdır. Onarımların Hızı ve Kalitesi Basınç Yönetimi Kaçınılamayan Kayıp Hacmi Potansiyel Olarak Önlenebilir Fiziksel Kayıp Hacmi Boru Malzemesi Yönetimi: Seçim, Yerleştirme, Bakım, Yenileme, Değiştirme Şekil 3. Kaçak yönetiminin dört ana bileşeni [2, 4] 4. SU KAYIPLARININ ÜLKEMİZDE VE DÜNYADAKİ DURUMU 4.1. Su Kayıpları Konusunda Ülkemizdeki Çalışmalar Aktif Kaçak Kontrolü Ülkemizde içme suyu dağıtım sistemlerindeki kayıplar konusundaki çalışmalar yeterli düzeyde değildir. Mevcut çalışmaların da büyük bir kısmı belediyeler tarafından şebekelerindeki su kaybı yüzdesinin belirlenmesine yöneliktir. Ülkemizde su kayıpları konusunda yapılmış bazı çalışmalar ve elde edilen bulgular aşağıda verilmiştir. İstanbul'da 1994 yılında İSKİ, su ve atık su sistemleri üzerinde kapsamlı bir yenileme çalışması başlatmış, bu amaçla arıtma tesisleri, pompa istasyonları, iletim ve dağıtım hatları ve su depoları uluslararası standartlara getirilmiştir. Böylece %60 dolayındaki su kayıpları %27'ye inmiştir [7]. Antalya'da 2002 yılında kentin içme suyu sorununu değerlendirmek için Su ve Atıksu İdaresi (ASAT) ile DSİ tarafından hazırlanan, altyapı çalışma grubu raporuna göre su kayıpları %58 civarındadır. Raporda kayıpların inşaat ve işletme hatalarından kaynaklandığı belirtilmektedir [8]. Bursa için yapılan bir çalışmada su dağıtım şebekesinde oluşan kayıpların 2005 yılı için %37,5 olduğu belirtilmiştir [9].
5 Bildiriler Su kayıpları sadece büyük şehirlerin değil küçük ve orta büyüklükteki yerleşim birimlerinin de sorunudur. Kayıp oranı Kars il merkezinde %80'e kadar çıkmaktadır ki bu değer ülkemizin en yüksek oranıdır. Genel olarak Türkiye'deki su kaybı oranı %28 ile %80 arasında değişmektedir [10]. Ülkemizde su kayıplarının azaltılmasına yönelik çalışmalar da bulunmaktadır. Su dağıtım sistemlerinde ayrık bölgeleme [11] ve basınç azaltması [12] yapılarak kayıpların azaltılabileceği bildirilmiştir. Diyarbakır il merkezi için yapılan bir çalışmada, kaçak kullanımlara ceza uygulaması ile sadece bir ayda %15 su kaybı azalması sağlanmıştır [13]. Sivas Belediyesi tarafından 2005 yılında hazırlanan altyapı raporunda, kentin içme suyu şebekesindeki kayıp oranının %50 olduğu belirtilmektedir [14]. Sivas Belediyesi Su ve Kanalizasyon İşleri Müdürlüğü (SİBESKİ) 2005 yılında asbestli çimento boruların 11 km lik kısmını polietilen borularla değiştirmiştir. Böylece şebekedeki asbestli çimento boru oranı %49 dan %33 e düşürülerek kayıp oranı %29 a kadar gerilemiştir. İzmir de İZSU tarafından sürdürülen Su Kaçak ve Kontrol Projesi kapsamında dağıtım sistemi üzerinde tek debi giriş noktası olan haneden oluşan izole bölgeler oluşturulmuştur yılı içerisinde izole bölge sayısı 281 e çıkarılmıştır. Hedef tüm İzmir i yaklaşık 400 sayaç bölgesine ayırmaktır. Bu çalışma ile Nisan 2004 ile Mart 2005 tarihleri arasındaki bir yıllık sürede ortalama 723 l/s, yılda ise toplam 22,8 milyon m 3 su kazanılmıştır. Su kaçaklarının düzeyinin %20 25 dolaylarına düşürülmesi planlanmaktadır. Ayrıca, kullanım ömrünü dolduran sayaçları yenilemek amacıyla başlatılan proje kapsamında sayaç yenilenmiştir ve yeşil alan sulamalarının ölçülmesi amacıyla park sayaçları düzenlenmiştir. Su dağıtım sisteminin uç noktalarında bulunan, eski ve kapasitesi düşük depoları sistemden çıkarmak amacıyla 33 adet pompa istasyonunda motorların devirlerini değiştirerek hız kontrolü yapan ve şebekenin gün içinde değişen talebini karşılayan konvertör cihazları işletmeye alınmıştır. Böylece 11 adet depo iptal edilerek su dağıtım sisteminden çıkarılmıştır. Bu sayede ve Ekim 2004'ten itibaren, enerji bazında, aylık YTL kazanç olduğu saptanmıştır. SCADA sistemi 2000 yılı içinde tamamlanmıştır [15]. Kocaeli bölgesinin büyük bir bölümü Yuvacık Barajından beslenmektedir. Yuvacık barajından kullanılan suyun Aralık 2004 kayıtlarına göre %55'e yakın kısmı faturalandırılamamaktadır. Su kayıplarıyla mücadele etmek amacıyla İzmit Su ve Kanalizasyon İdaresi (İSU) tarafından atıl du- rumdaki kaçak su arama cihazları yenilenmiştir. Bu maksatla Euro değerinde 1 adet ultrason alıcısı, 4 adet yer mikrofonu, 4 adet debimetre ve 10 adet elektronik manometre alınmıştır. Su kayıp arama ekipleri yeni cihazlarla 2 ay gibi bir sürede 85 adet kaçak tespit etmiştir. Bu çalışma sonucunda yaklaşık 90 lt/sn su kaçağının önüne geçilmiştir [16]. Ankara Su ve Kanalizasyon İdaresi (ASKİ) tarafından yapılan çalışma ile SCADA sistemi kurularak pompa istasyonları, su depoları, arıtma tesisleri, su dağıtım şebekesi ve yardımcı işler için gerekli tesisler sürekli olarak gözlem altında tutulmaktadır [17]. Şekil 4 te Ankara için kurulan SCADA sistem ve kontrol odasının genel görünümü verilmektedir. Şekil 4. ASKİ SCADA sistemi yönetim merkezi Ankara Ülkemizde su dağıtım sistemlerinin verimliliği için iki gösterge kullanılmaktadır. Bunlar, "Su Kayıpları Oranı" ile "Su ve Atıksu Gelirleri Tahsilat Oranı"dır. Bu göstergeler Mahalli İdareler Genel Müdürlüğü'nün yürütmekte olduğu, Belediyelerde Performans Ölçümü ve Denetimi Projesi [18] ve Yerel Yönetimler Bilgi Tabanı Projesi'nde [19], belediyelerin su kayıpları konusundaki performanslarını karşılaştırmak için kullanılmaktadır. Bu projelerde veriler, belediyeler tarafından bir anket formunun doldurulması şeklinde elde edilmektedir. Mahalli İdareler Genel Müdürlüğü belediyelerin beyanlarını toplayıp yayınlamaktadır. Büyükşehir belediyeleri tarafından bildirilen su kayıpları oranı ile su ve atıksu gelirleri tahsilât oranı değerleri Tablo 5'te verilmiştir.
6 Bildiriler Tablo 5. Büyükşehir belediyelerinin su kayıpları göstergeleri (2004 yılı için) [2] Tablo 6. Avrupa ülkelerindeki ortalama su kayıpları [21] Su ve Atıksu Gelirleri Büyükşehir Su Kayıpları Oranı Su Kayıpları Oranı Tahsilat Oranı (%) Belediyesi (%) (BEPER) (%) (Yerel Bilgi) (BEPER) Adana Adapazarı Ankara Antalya Bursa Diyarbakır Erzurum Eskişehir Gaziantep İstanbul İzmir İzmit Kayseri Konya Mersin Samsun Dünyada Su Kayıplarının Durumu Su dağıtım sistemlerinde meydana gelen kayıplar su zengini olarak bilinen ülkelerde bile ciddi olarak izlenmektedir. Genel olarak gelişmiş ülkelerde kayıplar daha azdır. Bazı Asya şehirlerindeki su kaybı yüzdeleri Şekil 5 te ve bazı Avrupa ülkelerindeki kayıp yüzdeleri Tablo 6 da gösterilmektedir. Ülke Kayıp (%) Kaynak Bulgaristan (1996) 50 OECD, Environmental Performance Review Slovenya (1999) 40 Vision to Action, Central and Eastern Europe, 1999 Macaristan (1995) 35 Mountain Unlimited, 1995 İrlanda (2000) 34 OECD, Environmental Performance Review, 2000 Çek Cum. (2000) 32 SoE Report Romanya (1999) 31 EEA/WHO, 1999 İtalya (2001) 30 OECD, Environmental Performance Review,2001 Fransa (1997) 30 OFWAT, 1997 Slovakya (1999) 27 European Environment Agency (EEA), 1999 İngiltere (2000) 22 OFWAT, 2000 İspanya (1999) 22 Water Statistics, INE, 1999 İsveç (2000) 17 Statistics Sweden, 2000 Finlandiya (1999) 15 FEI, 1999 Danimarka 1997) 10 Vangsgaard, 1997 Almanya (1999) 3 Pricing Water Economics, Env., Sintra, 1999 Singapur da su kayıplarıyla mücadele programı başarıyla uygulanmıştır da %10,6 olan kayıp yüzdesi 1994 te %6 ya düşürülmüştür. Üretim ve tüketimin tamamı ölçülmektedir. Üretim sayaçları her ay kalibre edilmektedir. Ev sayaçları 7 yılda bir, endüstride kullanılan sayaçlar ise 4 yılda bir değiştirilmektedir. İtfaiyenin kullandığı su faturalandırılmaktadır. Sistemin tamamında ayrık bölgelendirme yapılmış ve sürekli gözlenmektedir. Dağıtım boruları korozyona karşı çimentoyla kaplanmıştır ve kilometredeki yıllık kırık sayısı üçü geçerse o boru değiştirilmektedir. Ev bağlantıları paslanmaz çelik veya bakır borulardandır [20]. Yunanistan ın başkenti Atina nın su dağıtım sisteminden sorumlu kuruluş olan EYDAP tarafından etkili bir kayıpla mücadele programı yürütülmüş ve 1992 de %40 olan kayıp yüzdesi günümüzde %23 e düşürülmüştür. Bu kaybın yarısının fiziksel diğer yarısının ise idari/ticari kayıp olduğu düşünülmektedir. Bu amaçla 1997 de ayrık bölgeleme uygulanmış ve kaybı aslında belli bölgelerde yoğunlaştığı tespit edilmiştir. Bu bölgelere yerleştirilen 150 adet basınç düşürücü vana ile gece sistem basıncı düşürülerek kaçaklar azaltılmaktadır [22]. Şekil 6 da EYDAP ın SCADA sistemi yönetim merkezi görülmektedir. Şekil 5. Asya daki bazı şehirlerde su kaybı yüzdeleri [20]
7 Bildiriler LEONARDO DA VINCI PROGRAMI VE PROWAT PROJESİ Avrupa Birliği Eğitim ve Gençlik Programları, 1 Ocak 2007 tarihi itibariyle yeni bir döneme girmiştir. Leonardo da Vinci (LdV) programı, 2013 yılı sonuna kadar sürecek yedi yıllık bir dönemi kapsayan Hayatboyu Öğrenme (LLP = Lifelong Learning Programme) programının Mesleki Eğitime yönelik alt dalı olan bir AB programıdır. Bu programlar, önceki programlarda olduğu gibi AB üyesi ülkeler, EFTA ülkeleri (Norveç, İzlanda ve Lichtenstein) ve Aday Ülkelerin (Türkiye) katılımıyla gerçekleştirilecektir. Ayrıca, Batı Balkan ülkeleri ve İsviçre'nin de önümüzdeki yıllarda programlara katılımı öngörülmektedir. Şekil 6. EYDAP ın SCADA sistemi yönetim merkezi Atina, Yunanistan Tüzel kişilik sahibi tüm resmi ve özel kurum ve kuruluşlar, eğitim kurumları ile KOBİ, STK ve yerel idareler LdV projesi sunabilmektedir. Organizasyon ve içeriği Avrupa Birliği'ne üye ülkelerin sorumluluğunda olan Leonardo da Vinci programı ile AB'ne üye ve aday ülkelerin mesleki eğitime yönelik politikalarını desteklemek ve geliştirmek için yürütülen bir programdır. Bu program; ülkeler arası işbirliğinin arttırılarak mesleki eğitim sistemleri ile uygulamalarında kalitenin geliştirilmesini, yeniliklerin teşvik edilmesini ve Avrupa boyutunun yükseltilmesini amaç edinmiştir. Ana hedeflerinden biri de özellikle teknolojik ve örgütsel değişimi güçlendirmek üzere uyum sağlayabilmeyi artırıp geliştirmeye yönelik sürekli-mesleki eğitimde ve hayat-boyu beceri ve yeterlilikler kazanmada kalitenin yükseltilmesi, bunlara erişimin iyileştirilmesidir. PROWAT projesi, Avrupa Birliği nin Leonardo da Vinci programı çerçevesinde yürütülen bir proje olup, bu pilot projenin ana hedefi, içme suyu dağıtım ve iletim şebekelerinde meydana gelen kayıpların belirlenmesi ve bu kayıpların azaltılması için su ile ilgilenen teknik elemanların, karar verici durumdaki yöneticilerin, teknikerlerin mesleki pilot eğitimi ile konutlarda potansiyel su kullanıcılarının eğitimi amacıyla özel eğitim modüllerinin ve bir yazılımın geliştirilmesidir. Projenin İngilizce başlığı PROWAT: Planning and Implementing a Non-Revenue Water Reduction Strategy Improves the Performance of Water Supply and Distribution Systems ve Türkçe karşılığı PROWAT: Su kayıplarının tespiti ve azaltılmasına yönelik uygulamalar ve eğitim programlarının hazırlanması olarak verilebilir. Projenin web sitesi olup logosu Şekil 7 de görülmektedir. Projede görev alan katılımcıların logoları da Şekil 8 de verilmiştir. Proje, ERBİL Proje Danışma ve Mühendislik Limited Şirketi yürütücülüğünde Türkiye, Belçika, Yunanistan, İtalya, Hollanda ve Finlandiya olmak üzere 6 ülkenin ortaklığında gerçekleştirilmektedir. Proje yöneticisi durumundaki Türkiye yi, ERBİL Mühendislik Firması ve Pamukkale Üniversitesi temsil etmektedir. Projenin süresi 24 aydır. Projeye tarihi itibariyle başlanmış ve tarihinde de bitirilecektir. Projenin toplam bütçesi dur [23]. PROWAT projesi kapsamında yeni eğitim yöntemlerinden olan karma (blended) öğrenme uygulanacaktır. Bu yöntemde uzaktan elektronik ve örgün öğretim yöntemleri birlikte kullanılmaktadır. Böylece projenin erişilebilirliği arttırılmaktadır. Şekil 7: PROWAT Projesinin Logosu Şekil 8: PROWAT Projesi Katılımcılarının Logoları
8 Bildiriler SONUÇ VE ÖNERİLER Su kayıpları ülkemizde oldukça yüksek olmasına rağmen bu konuya hala gereken önem verilmemektedir. Ortalama %45 dolayında olan kayıplar, Avrupa ortalaması olan %20'ye çekilebilirse önemli bir su kaynağı kazanılmış olacaktır. Su kayıplarını azaltmak için önlemler alınmalıdır. Pahalı olmayan basit tedbirlerle oldukça önemli miktarda kayıp önlenebilir. Mahalli İdareler Genel Müdürlüğü'nün gerçekleştirdiği, BEPER ve Yerel-Bilgi projelerinin sonuçları incelendiği zaman belediyelerimizin su kayıpları konusuna yeterli önemi vermedikleri anlaşılmaktadır. Su kayıpları ile mücadele sadece ilgili kurumların değil tüm vatandaşların görevi olmalıdır. Belediyelerin ücretsiz su kaçaklarının bildirilebileceği telefon hatlarının olması ve bu hattın numarasının vatandaşlar tarafından bilinmesi oldukça faydalı olacaktır. Öncelikle su kaynakları konusunda karar vericilerin ve teknik personelin su kayıpları konusunda eğitimi, daha sonra bu eğitimin topluma yaygınlaştırılması gereklidir. TEŞEKKÜR Bu çalışma, TR/06/B/F/PP/ numaralı, "Planning and Implementing a Non-Revenue Water Reduction Strategy Improves the Performance of Water Supply and Distribution Systems-PROWAT" başlıklı, Avrupa Birliği Leonardo Da Vinci projesi tarafından desteklenmektedir. KAYNAKLAR 1. UNDP (2007), Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı, 2. Toprak, S.; Koç, A. C.; Bacanlı, Ü. G.;Dikbaş, F.; Fırat, M.; Dizdar, A. (2007), İçme Suyu Dağıtım Sistemlerindeki Kayıplar, III. Ulusal Su Mühendisliği Sempozyumu, Eylül 2007 Gümüldür, İzmir. 3. DSİ (2007), Devlet Su İşleri, 4. IWA (2007), International Water Association, 5. AWWA (2007), American Water Works Association, 6. IBNET (2007), The International Benchmarking Network For Water and Sanitation Utilities, 7. Yüksel, E.; Eroğlu, V.; Sarıkaya, H. Z.; Koyuncu, İ. (2004), Current and Future Strategies for Water and Wastewater Management of Istanbul City, Environmental Management, Springer-Verlag, Vol. 33, No: 2, pp Tarımcı, T.; Erdem, Ş.; Şeneler, E.; Oğuz, A. (2002), Antalya Kent Konseyi, Altyapı Çalışma Grubu, Dönem Raporu, 9. Yalılı, M.; Solmaz, S. K. A. (2004), Su Temini Tesislerinin Tarihsel Gelişimi Sürecinde Bursa İli, Uludağ Üniversitesi, Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, Cilt 9, Sayı 1, s Öztürk, İ.; Uyak, V.; Çakmakçı, M.; Akça, L. (2007), Dimension of Water Loss Through Distribution System and Reduction Methods in Turkey, International Congress River Basin Management, March Antalya-Turkey, Vol. 1, s Kabakçı, A.; Karadoğan H. (2003), İzmir İçme Suyu Sistemi Kaçak Azaltma Pilot Çalışması, VI. Ulusal Tesisat Mühendisliği Kongresi ve Sergisi, Ekim 2003, İzmir, s Kavurmacıoğlu, L.; Karadoğan, H. (1999), Otomatik Kontrol Vanaları Kullanılarak Tesisatların Su Kaçaklarının Azaltılması, IV. Ulusal Tesisat Mühendisliği Kongresi ve Sergisi, 4-7 Kasım 1999, İzmir, s Songur, M.; Dabanlı, A. (2006), Su Kaçaklarının İzlenmesi ve Tespiti İçin Çalışmalar, 4. Coğrafi Bilgi Sistemleri Bilişim Günleri, Eylül 2006, Fatih Üniversitesi, İstanbul. 14. Sivas (2005), Sivas Belediyesi, Kentsel Altyapı Raporu, İZSU (2007), İzmir Büyükşehir Belediyesi Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü, İSU, (2007), İzmit Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü, ASKİ, (2007), Ankara Su ve Kanalizasyon İdaresi, BEPER (2007), Belediyelerde Performans Ölçümü ve Denetimi Projesi, Yerel Bilgi (2007), Yerel Yönetimler Bilgi Tabanı Projesi, McIntosh, A. C. (2003), Asian Water Supplies Reaching the Urban Poor, IWA Publishing, 199 p. 21. European Environment Agency, (2003), Indicator Fact Sheet WQ06, themes. eea.europa.eu/specific_media/water/indicators/wq06, /watuseefficiency_ RevOct03.pdf 22. Kanellopoulou, S. 2007, Hidrolik Mühendisi, EYDAP, Atina, Yunanistan (Kişisel Görüşme). 23. Toprak, S.; Dikbaş, F.; Fırat, M.; Koç, A. C.; Bacanlı, Ü. G.; Dizdar, A. (2007), Su Kayıplarının Azaltılması ve Su Dağıtım Sistemlerinin Performanslarının İyileştirilmesi Üzerine Leonardo Da Vinci Projesi: PROWAT, III. Ulusal Su Mühendisliği Sempozyumu, Eylül 2007 Gümüldür, İzmir.
İÇME SUYU DAĞITIM SİSTEMLERİNDEKİ KAYIPLAR
III. Ulusal Su Mühendisliği Sempozyumu 10-14 Eylül 2007 Gümüldür/İZMİR İÇME SUYU DAĞITIM SİSTEMLERİNDEKİ KAYIPLAR ÖZET Selçuk TOPRAK 1, A. Cem KOÇ 1, Ülker Güner BACANLI 1, Fatih DİKBAŞ 1, Mahmut FIRAT
DetaylıSürdürülebilir Su Yönetimi BÖLÜM-4
Sürdürülebilir Su Yönetimi BÖLÜM-4 Su Kayıplarının Temelleri ve Yönetimi İçerik 1. Giriş bilgileri 2. Su kayıplarının tespiti 3. Su kayıplarını azaltma yöntemleri 4. Su kayıplarının azaltılması için gerekli
DetaylıSU KAYIPLARININ AZALTILMASI VE SU DAĞITIM SİSTEMLERİNİN PERFORMANSLARININ İYİLEŞTİRİLMESİ ÜZERİNE LEONARDO DA VINCI PROJESİ: PROWAT
III. Ulusal Su Mühendisliği Sempozyumu 10-14 Eylül 2007 Gümüldür/İZMİR SU KAYIPLARININ AZALTILMASI VE SU DAĞITIM SİSTEMLERİNİN PERFORMANSLARININ İYİLEŞTİRİLMESİ ÜZERİNE LEONARDO DA VINCI PROJESİ: PROWAT
DetaylıİÇME SUYU TEMİN VE DAĞITIM SİSTEMLERİNDE SU KAYIPLARI
İÇME SUYU TEMİN VE DAĞITIM SİSTEMLERİNDE SU KAYIPLARI 1 2 Toplam Su Kayıpları Fiziki Kayıplar İdari Kayıplar 3 İklim ve Yer Hareketleri Su Şebekesinin Zamanla Bozulması/ Yaşlanması Suyun Kimyasal İçeriği
DetaylıSU KAYIP VE KAÇAKLARI YÖNETMELİK TASLAĞI. BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Orman ve Su İşleri Bakanlığından: SU KAYIP VE KAÇAKLARI YÖNETMELİK TASLAĞI BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE 1 Bu Yönetmeliğin amacı; içme suyunun etkin kullanılması, su israfının
DetaylıYÖNETMELİK İÇME SUYU TEMİN VE DAĞITIM SİSTEMLERİNDEKİ SU KAYIPLARININ KONTROLÜ YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM. Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
8 Mayıs 2014 PERŞEMBE Resmî Gazete Sayı : 28994 Orman ve Su İşleri Bakanlığından: YÖNETMELİK İÇME SUYU TEMİN VE DAĞITIM SİSTEMLERİNDEKİ SU KAYIPLARININ KONTROLÜ YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam,
DetaylıİÇME SUYU TEMİN VE DAĞITIM SİSTEMLERİNDEKİ SU KAYIPLARININ KONTROLÜ YÖNETMELİĞİ. BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Orman ve Su İşleri Bakanlığından: İÇME SUYU TEMİN VE DAĞITIM SİSTEMLERİNDEKİ SU KAYIPLARININ KONTROLÜ YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE 1 (1) Bu Yönetmeliğin amacı;
DetaylıHAMBURG WASSER IN SU KAYBI AZALTMA KONSEPTİ
HAMBURG WASSER IN SU KAYBI AZALTMA KONSEPTİ. HAMBURG WASSER, CONSULAQUA HAMBURG, CONSULAQUA ISTANBUL: Your Water Sector Experts HAMBURG WASSER 160 yıllık tecrübe HAMBURG WASSER, Almanya nın en büyük kamuya
DetaylıSU KAÇAKLARININ COĞRAFĐ BĐLGĐ SĐSTEMĐ TABANLI TESPĐTĐ: ANTALYA SU VE ATIKSU GENEL MÜDÜRLÜĞÜ UYGULAMALARI
TMMOB COĞRAFĐ BĐLGĐ SĐSTEMLERĐ KONGRESĐ 2009 02-06 Kasım 2009, Đzmir SU KAÇAKLARININ COĞRAFĐ BĐLGĐ SĐSTEMĐ TABANLI TESPĐTĐ: ANTALYA SU VE ATIKSU GENEL MÜDÜRLÜĞÜ UYGULAMALARI T. Özden, E. Demirbaş, Đ. Demirel
DetaylıSU YÖNETİMİ VE KAYIP-KAÇAKLARIN DÜŞÜRÜLMESİ
SU YÖNETİMİ VE KAYIP-KAÇAKLARIN DÜŞÜRÜLMESİ SUAT BALCI Genel Müdür Kasım 2017 Eskişehir Dünya Su Risk Atlası (Kaynak: www.wri.org) Küresel iklim değişikliği, dünyanın her tarafında büyük bir tehdit oluşturmaktadır.
DetaylıPERFORMANS GÖSTERGELERİ
İÇME ve KULLANMA SUYU ŞEBEKELERİNDE YÖNETİM BİLGİ SİSTEMİ ve PERFORMANS GÖSTERGELERİ Dr. S. Saim EFELERLİ Akarsu havzaları su potansiyelinin sağlıklı olarak belirlenmesi, su kaynaklarının çeşitli amaçlar
DetaylıEU - LdV NEDİR? İTALYA YI TANIYALIM AKÜ İTALYA LdV UYGULAMALARI
LdV PROJELERİ VE İTALYA UYGULAMALARI DOÇ. DR. İ. SEDAT BÜYÜKSAĞİŞ EU - LdV NEDİR? İTALYA YI TANIYALIM AKÜ İTALYA LdV UYGULAMALARI LEONARDO DA VINCI (Mesleki Eğitim Programı) NEDİR? Leonardo da Vinci i
DetaylıBir İçme ve Kullanma Suyu Şebekesinin Performansı
Bir İçme ve Kullanma Suyu Şebekesinin Performansı Dr. S. Saim EFELERLİ Alter Mühendislik. Akarsu havzaları su potansiyelinin sağlıklı olarak belirlenmesi, su kaynaklarının çeşitli amaçlar arasında dengeli
DetaylıAvrupa Ve Türkiye Araç Pazarı Değerlendirmesi (2011/2012 Ekim)
Rapor No: 212/23 Avrupa Ve Türkiye Araç Pazarı Değerlendirmesi (211/212 Ekim) Kasım 212 OSD OICA Üyesidir OSD is a Member of OICA 1. Otomobil Pazarı AB (27) ve EFTA Ülkeleri nde otomobil pazarı 211 yılı
DetaylıDünyadaki toplam su potansiyeli. Dünyadaki toplam su miktarı : 1,4 milyar km 3 3/31
İçerik Dünyadaki su potansiyeline bakış Türkiye deki su potansiyeline bakış Su Yönetimi Genel Müdürlüğü Görevleri Mevzuat Çalışmaları Yapılan Faaliyetler Su Tasarrufu Eylem Planı Su Ayakizi Çalışmaları
DetaylıAvrupa Ve Türkiye Araç Pazarı Değerlendirmesi (2012/2013 Ağustos)
Rapor No: 213/18 Avrupa Ve Türkiye Araç Pazarı Değerlendirmesi (212/213 Ağustos) Ağustos 213 OSD OICA Üyesidir OSD is a Member of OICA 1. Otomobil Pazarı AB () ve EFTA ülkelerinde otomobil pazarı 212 yılı
DetaylıOECD Ticaretin Kolaylaştırılması Göstergeleri - Türkiye
OECD Ticaretin Kolaylaştırılması Göstergeleri - Türkiye OECD, hükümetlerin sınır (gümrük dahil) prosedürlerini geliştirmeleri, ticaret maliyetlerini azaltmaları, ticareti artırmaları ve böylece uluslar
DetaylıAvrupa Ve Türkiye Araç Pazarı Değerlendirmesi (2013/2014 Şubat)
Rapor No: 1/ Avrupa Ve Türkiye Araç Pazarı Değerlendirmesi (13/1 Şubat) Şubat 1 OSD OICA Üyesidir OSD is a Member of OICA 1. Otomobil Pazarı AB (7) ve EFTA ülkelerinde otomobil pazarı 13 yılı Şubat ayında
DetaylıYEREL YÖNETİMLERDE KAYIP KAÇAK SORUNLARI VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ. Güngör GÜLENÇ İnşaat Mühendisi BUSKİ Genel Müdür Yardımcısı
YEREL YÖNETİMLERDE KAYIP KAÇAK SORUNLARI VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ Güngör GÜLENÇ İnşaat Mühendisi BUSKİ Genel Müdür Yardımcısı EKİM 2015 **1989 yerel seçimleri ile Buski Genel Müdürlüğümüzün 3 merkez ilçede sorumluluk
DetaylıCEV 314 Yağmursuyu ve Kanalizasyon. Türkiye deki Atıksu Altyapısı ve Atıksu Mevzuatı
CEV 314 Yağmursuyu ve Kanalizasyon Türkiye deki Atıksu Altyapısı ve Atıksu Mevzuatı Yrd. Doç. Dr. Özgür ZEYDAN http://cevre.beun.edu.tr/zeydan/ Türkiye deki Mevcut Atık Su Altyapısı Su kullanımı ve atık
DetaylıSu Temini ve Atıksu Toplama Sistemlerinde Enerji Verimliliği Sevgi TOKGÖZ GÜNEŞ & Hasan SARPTAŞ TMMOB Çevre Mühendisleri Odası İzmir Şubesi
Su Temini ve Atıksu Toplama Sistemlerinde Enerji Verimliliği Sevgi TOKGÖZ GÜNEŞ & Hasan SARPTAŞ TMMOB Çevre Mühendisleri Odası İzmir Şubesi İzmir Bölgesi Enerji Formu 7-8 Nisan 2017// İzmir Mimarlık Merkezi
DetaylıİZMİR İÇME SUYU SİSTEMİ KAÇAK AZALTMA PİLOT ÇALIŞMASI
1 İZMİR İÇME SUYU SİSTEMİ KAÇAK AZALTMA PİLOT ÇALIŞMASI Alev KABAKÇI Haluk KARADOĞAN ÖZET Bu çalışmada, İzmir in pilot bölgelerinde faturalanamayan içme suyunun en aza indirilmesi amacıyla yapılan çalışmalar
DetaylıCEV 314 Yağmursuyu ve Kanalizasyon
CEV 314 Yağmursuyu ve Kanalizasyon Öğr. Gör. Özgür ZEYDAN http://cevre.beun.edu.tr/zeydan/ Türkiye Çevre Durum Raporu 2011 www.csb.gov.tr/turkce/dosya/ced/tcdr_20 11.pdf A3 Su ve Su Kaynakları 3.4 Kentsel
DetaylıENERJİ VERİMLİLİĞİ (EnVer) & KANUNU
ENERJİ VERİMLİLİĞİ (EnVer) & KANUNU Erdal ÇALIKOĞLU Sanayide Enerji Verimliliği Şube Müdürü V. Neden Enerji Verimliliği? Fosil kaynaklar görünür gelecekte tükenecek. Alternatif kaynaklar henüz ekonomik
DetaylıSU ŞEBEKE VE ARITMA TESİSLERİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI GÖREV YETKİ VE SORUMLULUK YÖNERGESİ. BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak, Tanımlar ve Teşkilat
SU ŞEBEKE VE ARITMA TESİSLERİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI GÖREV YETKİ VE SORUMLULUK YÖNERGESİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak, Tanımlar ve Teşkilat Amaç MADDE 1 - (1) Bu Yönergenin amacı; Su Şebeke ve Arıtma
DetaylıTürkiye de Döngüsel Ekonomi Kapsamında AMBALAJ ATIKLARININ YÖNETİMİ
AMBALAJ ATIKLARININ YÖNETİMİ Aylin ÇİÇEK Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü Şube Müdürü 19--20 Ekim 2016 - ANKARA 1 Doğal Kaynak Al-Kullan-At Atık LİNEER EKONOMİ SÜRECİ Üretim Geri Dönüşüm Tüketim Atık Yönetimi
DetaylıKÜRESEL KRİZLERİN YEREL YÖNETİMLERE ETKİLERİ. Erol KAYA
KÜRESEL KRİZLERİN YEREL YÖNETİMLERE ETKİLERİ Erol KAYA 1) EKONOMİK KRİZ Kriz, genel ekonominin mevcut konumunu ve geleceğini etkileyen hiç beklenmeyen bir anda ortaya çıkan ve genelde önlem alınmakta geç
DetaylıEnerji Verimliliğinde Akıllı Şebekelerin Rolü ULUSLARARASI İSTANBUL AKILLI ŞEBEKELER KONGRE VE SERGİSİ
Enerji Verimliliğinde Akıllı Şebekelerin Rolü ULUSLARARASI İSTANBUL AKILLI ŞEBEKELER KONGRE VE SERGİSİ 10.05.2013 EnerjiSA & Başkent Elektrik Dağıtım AŞ Türkiye nin en büyük sanayi ve finans topluluklarından
DetaylıSU MÜHENDİSLİĞİNE GİRİŞ YRD. DOÇ. DR. FATİH TOSUNOĞLU
SU MÜHENDİSLİĞİNE GİRİŞ YRD. DOÇ. DR. FATİH TOSUNOĞLU DERS HAKKINDA GENEL BİLGİLER Görüşme Saatleri:---------- Tavsiye edilen kitaplar: 1-Kavramsal su mühendisliği, Prof.Dr. A.Melih Yanmaz, Prof. Dr. Nurunnisa
DetaylıYATIRIMLAR Yatırımların Sektörel Dağılımı a) Mevcut Durum
1.2.2. YATIRIMLAR 1.2.2.1. Yatırımların Sektörel Dağılımı a) Mevcut Durum Kamu kesimi sabit sermaye yatırımlarının 2018 yılında reel olarak yüzde 1,4 oranında artması beklenmektedir. Bu dönemde, kamu kesimi
DetaylıSES KAYDEDİCİ KORELATÖR AKUSTİK DİNLEME MİKROFONU. Temel Özellikler ve Çalışma Prensibi
2 3 SES KAYDEDİCİ KORELATÖR Daha kaçaklar oluşmadan tespit yapmanıza imkan tanıyan ALPHA karşınızda Temel Özellikler ve Çalışma Prensibi Sabit ve portatif kullanımlara uygun Bilgisayar, tablet, telefon
DetaylıT.C. KOCAELİ BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ İSU GENEL MÜDÜRLÜĞÜ ULUSLAR ARASI İSTANBUL AKILLI ŞEBEKELER KONGRESİ AKILLI ŞEBEKELERDE ÖRNEK UYGULAMALAR
T.C. KOCAELİ BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ İSU GENEL MÜDÜRLÜĞÜ ULUSLAR ARASI İSTANBUL AKILLI ŞEBEKELER KONGRESİ AKILLI ŞEBEKELERDE ÖRNEK UYGULAMALAR ATIKSU SCADA SİSTEMİ KOCAELİ Murat SÖNMEZ SCADA ŞUBE MÜDÜRÜ
DetaylıNEDEN AKILLI ŞEBEKELER?
NEDEN AKILLI ŞEBEKELER? Engin AKSOY Vodafone Kurumsal İşbirimi İcra Kurulu Üyesi Nüfus artışı Sanayileşme Şehirleşme Teknolojik ilerlemeler Artan enerji ihtiyacı Azalan doğal kaynaklar 2 Insert Confidentiality
DetaylıYaşar Topluluğu nda Su Riski ve Verimlilik Çalışmaları
Yaşar Topluluğu nda Su Riski ve Verimlilik Çalışmaları 16 Aralık 2015/İZMİR Dilek EMİL Kurumsal İlişkiler Koordinatörü Birleşmiş Milletler Çevre Programı na göre dünyada 1.400 milyon km 3 su bulunuyor.
DetaylıAkıllı Su Yönetimi Bileşenleri
Akıllı Su Yönetimi Bileşenleri Scada Sistemi Şebeke GIS Altyapısı Telemetrik Sayaç Okuma Akıllı Su Kartı Abone Yönetimi Varlık Yönetim Sistemi Yönetim Bilişim Sistemi Akıllı Su Operasyon/Kontrol Merkezi
DetaylıPazar AVRUPA TOPLAM OTOMOTİV SEKTÖR ANALİZİ. Ekim 2018
AVRUPA TOPLAM OTOMOTİV SEKTÖR ANALİZİ Ekim 2018 Pazar 2018 yılı Ağustos ayında, AB ve EFTA ülkeleri toplamında toplam otomotiv pazarı geçen yılın aynı ayına göre yüzde 26,4 artarak 1 milyon 342 bin adet
DetaylıHİDROLOJİ. Buharlaşma. Yr. Doç. Dr. Mehmet B. Ercan. İnönü Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü
HİDROLOJİ Buharlaşma Yr. Doç. Dr. Mehmet B. Ercan İnönü Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü BUHARLAŞMA Suyun sıvı halden gaz haline (su buharı) geçmesine buharlaşma (evaporasyon) denilmektedir. Atmosferden
Detaylı8 Aralık 2016, İstanbul
8 Aralık 2016, İstanbul 1 Asgari ücret sadece asgari ücret değil Yıl Asgari Ücretli Sayısı (Bin) Zorunlu Sigortalı Sayısı (Bin) Asgari Ücretli Oran (%) 2004 2.697 6.181 44 2005 3.042 6.919 44 2006 3.763
DetaylıAB eğitim raporu: ilerleme iyi fakat hedeflere ulaşmak için daha fazla çaba gerekiyor
IP/11/488 Brüksel, 19 Nisan 2011 AB eğitim raporu: ilerleme iyi fakat hedeflere ulaşmak için daha fazla çaba gerekiyor Brüksel, 19 Nisan AB Komisyonunun eğitim ve öğretim konusunda bugün açıklanan yeni
DetaylıSu Yapıları I Su Kaynaklarının Geliştirilmesi
Su Yapıları I Su Kaynaklarının Geliştirilmesi Yrd. Doç. Dr. Burhan ÜNAL Bozok Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Yozgat Su, tüm canlılar için bir ihtiyaçtır. Su Kaynaklarının
DetaylıTEKİRDAĞ SU VE KANALİZASYON İDARESİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ TESKİ
TEKİRDAĞ SU VE KANALİZASYON İDARESİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ TESKİ Tekirdağ Büyükşehir Belediyesine bağlı, müstakil bütçesi bulunan ve kamu tüzel kişiliğine haiz bir kuruluş olan Tekirdağ Su ve Kanalizasyon İdaresi
DetaylıAVRUPA TİCARİ ARAÇ SEKTÖR ANALİZİ. 22 Aralık 2015
AVRUPA TİCARİ ARAÇ SEKTÖR ANALİZİ 22 Aralık 2015 Pazar 2015 yılı Ocak-Kasım döneminde AB ve EFTA ülkeleri toplamına göre ticari araç pazarı yüzde 12 artış göstererek 1 milyon 956 bin adet seviyesine ulaştı.
DetaylıKentsel Atıksu Arıtımı Hizmet Bedeli Tahsil Yöntemleri & Tam Maliyet Esası Ücret ve Vergilerin Yeterliliği
KOCAELİ BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Kentsel Atıksu Arıtımı Hizmet Bedeli Tahsil Yöntemleri & Tam Maliyet Esası Ücret ve Vergilerin Yeterliliği Ali SAĞLIK Genel Müdür
DetaylıCumhuriyet Halk Partisi
1 Genel Başkan Yardımcısı Umut Oran: Türkiye ile AB arasındaki gelir uçurumu azalmadı arttı Tarih : 14.12.2012 2011 DE HIZLI KALKINMA MASALINA ULUSLARARASI YALANLAMA TÜİK, EUROSTAT ve OECD işbirliğiyle
DetaylıTesisatlarda Enerji Verimliliği & Isı Yalıtımı
Türk Sanayisinde Enerji Verimliliği Semineri - 11 Mart 2009 İstanbul Sanayi Odası - Türkiye Tesisatlarda Enerji Verimliliği & Isı Yalıtımı Timur Diz Teknik İşler ve Eğitim Koordinatörü İZODER Isı Su Ses
DetaylıİŞSİZLİKTE TIRMANIŞ SÜRÜYOR!
İşsizlik ve İstihdam Raporu-Ekim 2016 17 Ekim 2016, İstanbul İŞSİZLİKTE TIRMANIŞ SÜRÜYOR! İki yılda 457 bin yeni işsiz! Geniş tanımlı işsiz sayısı 6.3 milyonu aştı Tarım istihdamı 291 bin, imalat sanayi
DetaylıARAŞTIRMA ÖZET SONUÇLARI 15 18 Mayıs 2014 KONYA YAPI VE DEKORASYON FUARI 2014 IHS KONYA 2014 KONYA ASANSÖR 2014 KONYA KENT 2014
ARAŞTIRMA ÖZET SONUÇLARI 15 18 Mayıs 2014 KONYA YAPI VE DEKORASYON FUARI 2014 11. Yapı Malzemeleri, Yapı Teknolojileri, Dekorasyon ve Aydınlatma Fuarı IHS KONYA 2014 Konya 11. Isıtma, Soğutma, Havalandırma,
DetaylıİSVEÇ ÇALIŞMA ZİYARETİ RAPORU
İSVEÇ ÇALIŞMA ZİYARETİ RAPORU 9-15 KASIM 2012 İÇİNDEKİLER 1. ÇALIŞMA ZİYARETİ KAPSAMI... 1 2. GENÇ İŞGÜCÜNÜN SORUNLARI PROJESİ... 1 2.1. Proje Amaçları ve Özeti... 1 2.2. Proje Kapsamında Planlanan Faaliyetler...
DetaylıDünyada ve Türkiye'de alternatif su yönetimi arayışları ve öneriler. Dr. Akgün İlhan
Dünyada ve Türkiye'de alternatif su yönetimi arayışları ve öneriler Dr. Akgün İlhan www.suhakki.org Küresel su krizi Dünya nüfusunun dörtte biri temiz suya erişemiyor. 8 saniyede 1 çocuk kirli su içtiği
DetaylıENERJİ VERİMLİLİĞİ (ENVER) GÖSTERGELERİ VE SANAYİDE ENVER POLİTİKALARI
ENERJİ VERİMLİLİĞİ (ENVER) GÖSTERGELERİ VE SANAYİDE ENVER POLİTİKALARI Erdal ÇALIKOĞLU Sanayide Enerji Verimliliği Şube Müdürü V. Neden Enerji Verimliliği? Fosil kaynaklar görünür gelecekte tükenecek.
DetaylıAB 2020 Stratejisi ve Türk Eğitim Politikasına Yansımaları
AB 2020 Stratejisi ve Türk Eğitim Politikasına Yansımaları Y. Doç. Dr. Tamer Atabarut Boğaziçi Üniversitesi Yaşamboyu Eğitim Merkezi Müdürü atabarut@boun.edu.tr Avrupa 2020 Stratejisi: Akıllı, Sürdürülebilir
DetaylıSUFEN PROJE SUFEN PROJE YAZILIM MÜH. İNȘ. SAN. TİC. LTD. ȘTİ. su şebekeleri
1 YAZILIM MÜH. İNȘ. SAN. TİC. LTD. ȘTİ su şebekeleri 2 3 altyapı şebekeleri içme suyu Su korunması gereken çok değerli bir kaynaktır. Idrostudi (İtalya) ve Sufen (Türkiye) olarak suya sahip çıkmak için
DetaylıErasmus+ OKUL DEĞERİNİ BİLİN! www.happykids.com.tr
Erasmus+ OKUL DEĞERİNİ BİLİN! Erasmus+ Okul Okul Eğitimi Programı AMAÇLARI Eğitimde kaliteyi artırmak, Program ülkeleri okullar ve eğitim personeli arasında işbirliğini güçlendirmek Erasmus+ Okul Hedef
DetaylıPazar AVRUPA TİCARİ ARAÇ SEKTÖR ANALİZİ. 21 Mayıs 2018
AVRUPA TİCARİ ARAÇ SEKTÖR ANALİZİ 21 Mayıs 2018 Pazar 2018 yılı Mart ayında, AB ve EFTA ülkeleri toplamında ticari araç pazarı 2017 yılı aynı ayına göre yüzde 2,8 azalarak 268 bin adet seviyesinde gerçekleşti.
DetaylıAraştırma Notu 14/161
Araştırma Notu 14/161 22 Ocak 2014 EĞİTİM KALİTESİNDE YÜKSEK AMA YETERSİZ ARTIŞ Seyfettin Gürsel * ve Mine Durmaz ** Yönetici Özeti Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programı (PISA) 2012 yılı raporunu
DetaylıTürkiye de Sağlık Harcamalarının Finansal Sürdürülebilirliği
Sağlık Nedir? Dünya Sağlık Örgütü sağlığı şöyle tanımlanmıştır: Sağlık insanın; bedenen, ruhen ve sosyal yönden tam iyilik halidir. Türkiye de Sağlık Hakkı (T.C.Anayasası 56.Madde) Herkes sağlıklı ve dengeli
DetaylıMESLEKİ EĞİTİM PROGRAMI. Gül Özcan
MESLEKİ EĞİTİM PROGRAMI Gül Özcan Mesleki Eğitim Programı Programa dahil ülkelerin, mesleki eğitime yönelik politika ve uygulamalarını desteklemek ve geliştirmek için yürütülen bir mesleki eğitim programıdır.
DetaylıSİVAS KENT İÇME SUYU ŞEBEKESİNDEKİ SU KAYIPLARI VE KAYIP ORANINI AZALTMA ÇALIŞMALARI. Can Bülent KARAKU޹, Sayiter YILDIZ¹, Orhan CERİT²
S.Ü. Müh. Mim. Fak. Derg., c.25, s.1, 2010 J. Fac.Eng.Arch. Selcuk Univ., v.25, n.1, 2010 SİVAS KENT İÇME SUYU ŞEBEKESİNDEKİ SU KAYIPLARI VE KAYIP ORANINI AZALTMA ÇALIŞMALARI Can Bülent KARAKU޹, Sayiter
DetaylıAVRUPA TİCARİ ARAÇ SEKTÖR ANALİZİ
AVRUPA TİCARİ ARAÇ SEKTÖR ANALİZİ 3 Ocak 2017 Pazar 2016 yılı Kasım ayında AB ve EFTA ülkeleri toplamına göre ticari araç pazarı 2015 yılı aynı ayına göre yüzde 12,8 artış göstererek 211 bin adet seviyesinde
DetaylıTürkiye Bilişim Sektörü:
TÜBİSAD Raporu Tanı1m Toplan1sı TÜRKİYE NİN DİJİTAL EKONOMİYE DÖNÜŞÜMÜ Türkiye Bilişim Sektörü: Yeri, Önemi, Evrimi ve Yetenekleri Yılmaz Kılıçaslan Anadolu Üniversitesi İktisat Bölümü Eskişehir 14 Şubat
DetaylıSN. YETKİLİ DİKKATİNE 25.08.2015 KONU: 2016 YILI YAPI-İNŞAAT VE ELEKTRİK FUARLARI SİRKÜ BİLGİLENDİRMESİ
SN. YETKİLİ DİKKATİNE 25.08.2015 KONU: 2016 YILI YAPI-İNŞAAT VE ELEKTRİK FUARLARI SİRKÜ BİLGİLENDİRMESİ Türkiye milli katılım organizasyonunun, T.C. Ekonomi Bakanlığı'na izin başvurusu yapılmış olup, Türkel
DetaylıYeni kanun teklifi neden yeterli değildir?
tepav Economic Policy Research Foundation of Turkey Yeni kanun teklifi neden yeterli değildir? Güven Sak 28 Şubat 2012 Çerçeve Ne yapmak istiyoruz? İnsan gücümüz dünyanın en büyük 10 uncu ekonomisi olma
DetaylıMustafa BARAN Ankara Sanayi Odası Genel Sekreter Yardımcısı
Mustafa BARAN Ankara Sanayi Odası Genel Sekreter Yardımcısı Enerji verimliliği / Sanayide enerji verimliliği Türkiye de enerji yoğunluğu Enerji tüketim verileri Türkiye de enerji verimliliği projeleri
DetaylıAVRUPA TİCARİ ARAÇ SEKTÖR ANALİZİ
AVRUPA TİCARİ ARAÇ SEKTÖR ANALİZİ 2 Ekim 2017 Pazar 2017 yılı Ağustos ayında, AB ve EFTA ülkeleri toplamında ticari araç pazarı 2016 yılı aynı ayına göre yüzde 0,3 artarak 159 bin adet seviyesinde gerçekleşti.
DetaylıÇevre Koruma ve Kontrol Daire Başkanlığı. Gaziantep 2014
Çevre Koruma ve Kontrol Daire Başkanlığı Gaziantep 2014 It is a general warming effect felt on Earth s surface, produced by greenhouse gases. Küresel ısınma nedir? Atmosfere verilen gazların sera etkisi
DetaylıYUPAM ICUWT Kongresi (Yer Altı Yer Üstü Ulaşım Planlama ve Araştırma Merkezi Kurulması)
YUPAM ICUWT Kongresi (Yer Altı Yer Üstü Ulaşım Planlama ve Araştırma Merkezi Kurulması) YUPAM (YER ALTI YER ÜSTÜ ULAŞIM PLANLAMA ARAŞTIRMA MERKEZI KURULMASI PROJESI) İSTKA 2016 YENILIKÇI VE YARATICI MALI
DetaylıAVRUPA OTOMOTİV PAZARI 2014 YILI OCAK AYINDA %5 ARTTI.
28 Şubat 2014 BASIN BÜLTENİ AVRUPA OTOMOTİV PAZARI 2014 YILI OCAK AYINDA %5 ARTTI. AB (28) ve EFTA ülkeleri toplamına göre otomotiv pazarı 2014 yılı Ocak ayında 2013 yılı aynı ayına göre %5 büyüdü ve toplam
DetaylıAVRUPA BİRLİĞİ VE ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ ŞUBESİ
AVRUPA BİRLİĞİ VE ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ ŞUBESİ AVUSTURYA ÜLKE RAPORU Şubat 2009 B.Ö. AVRUPA BİRLİĞİ VE ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ ŞUBESİ 1 I. GENEL BİLGİLER Resmi Adı : Avusturya Cumhuriyeti Yönetim Şekli
DetaylıERZURUM DA HAVA KİRLİLİĞİNİ AZALTMAK İÇİN BİNALARDA ISI YALITIMININ DEVLET DESTEĞİ İLE SAĞLANMASI
ERZURUM DA HAVA KİRLİLİĞİNİ AZALTMAK İÇİN BİNALARDA ISI YALITIMININ DEVLET DESTEĞİ İLE SAĞLANMASI Rasim Buluç, Fikret Büyüksoy Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, Erzurum Daha önce Bayındırlık ve İskân İl
DetaylıTürkiye nin Su Potansiyelinin Belirlenmesi Çalışmaları
T.C. ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI DEVLET SU İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Türkiye nin Su Potansiyelinin Belirlenmesi Çalışmaları Türkiye Su Bütçesinin Belirlenmesi Çalıştayı 16 20 Mart 2015 / İstanbul A.Deniz
DetaylıTürkiye de Çevre Yönetimi için Kurumsal Kapasitenin Geliştirilmesi Projesi
Bu proje Avrupa Birliği tarafından finanse edilmektedir. Türkiye de Çevre Yönetimi için Kurumsal Kapasitenin Geliştirilmesi Projesi Ambalaj Atıkları Direktifi DEA TOBB Danışma Toplantısı 26 Şubat 2015,
DetaylıPazar AVRUPA TİCARİ ARAÇ SEKTÖR ANALİZİ. 14 Temmuz 2017
AVRUPA TİCARİ ARAÇ SEKTÖR ANALİZİ 14 Temmuz 2017 Pazar 2017 yılı Mayıs ayında, AB ve EFTA ülkeleri toplamında ticari araç pazarı 2016 yılı aynı ayına göre yüzde 9,4 artış göstererek 213 bin adet seviyesinde
DetaylıPazar AVRUPA TİCARİ ARAÇ SEKTÖR ANALİZİ. 27 Şubat 2018
AVRUPA TİCARİ ARAÇ SEKTÖR ANALİZİ 27 Şubat 2018 Pazar 2017 yılı Aralık ayında, AB ve EFTA ülkeleri toplamında ticari araç pazarı 2016 yılı aynı ayına göre yüzde 4,2 azalarak 213 bin adet seviyesinde gerçekleşti.
DetaylıAVRUPA TİCARİ ARAÇ SEKTÖR ANALİZİ
AVRUPA TİCARİ ARAÇ SEKTÖR ANALİZİ 30 Mart 2016 Pazar 2016 yılı Ocak-Şubat döneminde AB ve EFTA ülkeleri toplamına göre ticari araç pazarı, 2015 yılındaki pozitif performansını sürdürdü ve yüzde 15 artış
DetaylıOrta Karadeniz Bölgesel İnovasyon Stratejisi 2013-2023
Orta Karadeniz Bölgesel İnovasyon Stratejisi 2013-2023 İÇERİK Amaç, Vizyon Hazırlık Süreci İnovasyona Dayalı Mevcut Durum Stratejiler Kümelenme ile ilgili faaliyetler Sorular (Varsa) İNOVASYON & KÜMELENME
DetaylıT.C. KOCAELİ BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ İSU GENEL MÜDÜRLÜĞÜ ARITMA TESİSLERİ İŞLETME ZORLUKLARI VE SCADA SİSTEMİNİN EKONOMİK GETİRİLERİ
T.C. KOCAELİ BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ İSU GENEL MÜDÜRLÜĞÜ ARITMA TESİSLERİ İŞLETME ZORLUKLARI VE SCADA SİSTEMİNİN EKONOMİK GETİRİLERİ ALİ SAĞLIK İSU GENEL MÜDÜR YARDIMCISI EKİM 2015 2015 YILI İTİBARİYLE ATIKSU
DetaylıRekabetçilik İçin Kaliteli Eğitim Şart
Rekabetçilik İçin Kaliteli Eğitim Şart Bengisu Özenç Araştırmacı Selin Arslanhan Araştırmacı TEPAV Politika Notu Aralık 2010 Rekabetçilik İçin Kaliteli Eğitim Şart Aralık 2010 tarihinde yayınlanmış olan
Detaylı5.1. Ulusal Bilim ve Teknoloji Sistemi Performans Göstergeleri [2005/3]
Ek Karar 5.1. Ulusal Bilim ve Teknoloji Sistemi Performans Göstergeleri [2005/3] KARAR NO Y 2005/3 Ulusal Bilim ve Teknoloji Sistemi Performans Göstergeleri Ülkemizin bilim ve teknoloji performansı, aşağıdaki
DetaylıKALKINMA BAKANLIĞI KALKINMA ARAŞTIRMALARI MERKEZİ
Yükseköğretim Sisteminin Uluslararasılaşması Çerçevesinde Türk Üniversitelerinin Uluslararası Öğrenciler İçin Çekim Merkezi Haline Getirilmesi Araştırma Projesi KALKINMA BAKANLIĞI KALKINMA ARAŞTIRMALARI
DetaylıTÜRKIYE NİN MEVCUT ENERJİ DURUMU
TÜRKIYE NİN MEVCUT ENERJİ DURUMU Zinnur YILMAZ* *Cumhuriyet Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Çevre Mühendisliği Bölümü, SİVAS E-mail: zinnuryilmaz@cumhuriyet.edu.tr, Tel: 0346 219 1010/2476 Özet Yüzyıllardan
Detaylıörnekengelsizkentlerprojesiörnekeng elsizkentlerprojesiörnekengelsizkentl erprojesiörnekengelsizkentlerprojesi
T.C. BAŞBAKANLIK ÖZÜRLÜLER İDARESİ BAŞKANLIĞI ÖRNEK ENGELSİZ KENT PROJESİ KARAMAN [Metni yazın] Sayfa 0 1. PROJENİN TANIMI 1.1. PROJENİN İSMİ: ÖRNEK ENGELSİZ KENT PROJESİ 1.2. PROJE ALANI: KARAMAN KENTSEL
DetaylıTürkiye deki Ar-Ge Faaliyetlerinde Son Durum
Türkiye deki Ar-Ge Faaliyetlerinde Son Durum Makina Mühendisi Hasan ACÜL Türkiye Ġstatistik Kurumu (TÜĠK), 13 Kasım 2008 tarihinde yayınladığı 2007 Yılı Araştırma ve Geliştirme Faaliyetleri Araştırması
DetaylıEFA 2008 Küresel İzleme Raporu. 2015 e Kadar Başarabilecek miyiz? Önemli Noktalar
EFA 2008 Küresel İzleme Raporu 2015 e Kadar Başarabilecek miyiz? Önemli Noktalar EFA 2008 Raporu bir orta dönem değerlendirmesidir. 2000 yılından bu yana gerçekleşen önemli gelişmeler 1999-2005 yılları
DetaylıÇevre ve Şehircilik Bakanlığı
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ÇEVRECİ ŞEHİRLERE DOĞRU Kadir DEMİRBOLAT İklim Değişikliği Dairesi Başkanı 7 Temmuz 2012, Gaziantep Çevreci Şehircilik; Yaşam kalitesi yüksek, Çevreye duyarlı, Tarihi ve kültürel
DetaylıÜlkemizdeki ve Yurtdışındaki Yetkilendirilmiş Kuruluş Çalışmaları. ÇEVKO Vakfı
Ülkemizdeki ve Yurtdışındaki Yetkilendirilmiş Kuruluş Çalışmaları ÇEVKO Vakfı ORGANİK KATI ATIKLAR A M B A L A J A T I K L A R I N I N K O N T R O L Ü Y Ö N E T M E L İ Ğ İ AMBALAJ ATIKLARI Ambalaj Direktifi
DetaylıNO DIG EXPO TURKEY. 4 th. in conjunction with eş zamanlı olarak
NO DIG EXPO TURKEY ALTYAPI VE KAZISIZ TEKNOLOJILER FUARI 29-31 MART 2018, İSTANBUL FUAR MERKEZI in conjunction with eş zamanlı olarak WATER LOSS FORUM TURKEY 4 th www.waterlossforum.org BU FUAR 5174 SAYILI
DetaylıWASTEWATER ATIK SU TOPRAK ALTI DAMLA SULAMA SİSTEMLERİ Yeterli Temiz Suyumuz Var Mı? GELECEK 70-75% Zirai 10% Endüstri 15-20% Evsel Atık Su Oluşuyor ~90-92% Kanalizasyon Sistemine Akıtılıyor!.. TOPRAK
DetaylıAVRUPA TİCARİ ARAÇ SEKTÖR ANALİZİ
AVRUPA TİCARİ ARAÇ SEKTÖR ANALİZİ 16 Ekim 2016 Pazar 2016 yılı Ağustos ayında AB ve EFTA ülkeleri toplamına göre ticari araç pazarı 2015 yılı aynı ayına göre yüzde 31,2 artış göstererek 157 bin adet seviyesinde
DetaylıBVKAE www.bornovavet.gov.tr
Bilgi ekonomilerinin giderek etkin olduğ olduğu günümüzde AB 7 Yenilikç ç ilik Yenilik Indeksi Indeksi ne göre ülkemiz.8 ile en sonda... Yenilik Gö Göstergeleri - Bilgi Ü retilmesi - 8 Inovasyon ve Giriş
DetaylıSU DAĞITIM ŞEBEKELERİNİN MODELLENMESİ
TMMOB İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI ANKARA ŞUBESİ SU DAĞITIM ŞEBEKELERİNİN MODELLENMESİ Gençer Gençoğlu 1 Giriş Su Dağıtım Şebekeleri, Su Temin Sistemleri nin bileşenlerinden biridir. Amacı ise istenilen miktarda
DetaylıANKARA SU VE KANALİZASYON İDARESİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ AYBİS Yenilikler
ANKARA SU VE KANALİZASYON İDARESİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ AYBİS Yenilikler VİZYON üaski yi son teknolojilerin kullanımı ile dünya standartlarına taşımak. ükaçak ve kayıpları en aza indirmek. üarıza müdahalelerini
Detaylı16.01.2015 CANPOLAT ÇAKAL ENERJİ YÖNETİCİSİ
16.01.2015 CANPOLAT ÇAKAL ENERJİ YÖNETİCİSİ BURSA ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ Türkiye deki ilk OSB YIL 1961 YIL 2014 BURSA ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ 1961 yılı: 1.8 milyon m 2 2015 yılı: 6.9 milyon m 2 Sanayi
DetaylıKENTLERDE SU YÖNETİMİ İLE UYUM POLİTİKALARI. Dr. Tuğba Ağaçayak
KENTLERDE SU YÖNETİMİ İLE UYUM POLİTİKALARI Dr. Tuğba Ağaçayak İÇERİK Türkiye Ortalama Sıcaklık, Yağış Değerleri İklim Değişikliği ve Su Sorunları Kentler ve İklim Değişikliği Türkiye de Su Kaynakları
DetaylıKONYA İLİ HAVA KALİTESİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ
KONYA İLİ HAVA KALİTESİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ Bu çalışma da 2000-2010 yıllarındaki yıllık, aylık, saatlik veriler kullanılarak kirleticilerin mevsimsel değişimi incelenmiş, sıcaklık, rüzgar hızı, nisbi
DetaylıII. MALİ SEKTÖRÜN GENEL YAPISI
II. MALİ SEKTÖRÜN GENEL YAPISI Türk mali sektörü 27 yılının ilk altı ayında büyümesini sürdürmüştür. Bu dönemde bankacılık sektörüne yabancı yatırımcı ilgisi de devam etmiştir. Grafik II.1. Mali Sektörün
DetaylıBAYINDIRLIK VE ĠSKAN BAKANLIĞI VE ENERJĠ VERĠMLĠLĠĞĠ. Sefer AKKAYA. Genel Müdür Yapı ĠĢleri Genel Müdürlüğü
BAYINDIRLIK ĠSKAN BAKANLIĞI Sefer AKKAYA Genel Müdür Yapı ĠĢleri Genel Müdürlüğü BAYINDIRLIK ĠSKAN BAKANLIĞI Ülkemizde tüketilen enerjinin yaklaşık %35 i binalarda kullanılmaktadır. Enerji Verimliliği
DetaylıHABER BÜLTENİ Sayı 22
HABER BÜLTENİ 04.08.2015 Sayı 22 Konya İnşaat Sektörü Güven Endeksi, Türkiye genelinden ve AB-28 den daha düşük: Konya İnşaat Sektörü Güven Endeksi, Temmuz 2015 te hem bir önceki aya hem de bir önceki
DetaylıTarım & gıda alanlarında küreselleşme düzeyi. Hareket planları / çözüm önerileri. Uluslararası yatırımlar ve Türkiye
Fırsatlar Ülkesi Türkiye Yatırımcılar için Güvenli bir Liman Tarım ve Gıda Sektöründe Uluslararası Yatırımlar Dr Mehmet AKTAŞ Yaşar Holding A.Ş. 11-12 Şubat 2009, İstanbul sunuş planı... I. Küresel gerçekler,
DetaylıKOBİ LERDE SEKTÖR ve ÖLÇEK BAZINDA İŞGÜCÜ VERİMLİLİĞİ: Türkiye - Avrupa Birliği Karşılaştırması
KOBİ LERDE SEKTÖR ve ÖLÇEK BAZINDA İŞGÜCÜ VERİMLİLİĞİ: Türkiye - Avrupa Birliği Karşılaştırması Müge ÜNAL Hasan Çağdaş KARAKAŞ Kalkınma Bakanlığı 5. Ulusal Verimlilik Kongresi 6 Ekim 2015 Sunum Akışı 1.
DetaylıAvrupa Birliği ve Türkiye Yerel Yönetimler Analizi
Büyükdere Cad. No. 106 34394 Esentepe - İstanbul AçıkDeniz Telefon Bankacılığı: 444 0 800 www.denizbank.com Avrupa Birliği ve Türkiye Yerel Yönetimler Analizi 2013 Mali Verileri DenizBank bir Sberbank
Detaylı