GÜRSÜT BESİCİLİK GIDA İNŞAAT NAKLİYE TURİZM SAN. VE TİC. A.Ş. SÜT ÜRÜNLERİ ÜRETİMİ TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI (500 TON/GÜN) PROJESİ ÇED RAPORU

Transkript

1 GÜRSÜT BESİCİLİK GIDA İNŞAAT NAKLİYE SÜT ÜRÜNLERİ ÜRETİMİ TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI (500 TON/GÜN) PROJESİ İZMİR İLİ, TİRE İLÇESİ, TİRE ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ, 1296 ADA, 13 PARSEL ATILIM ÇEVRE DANIŞMANLIK, İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ İNSAN KAYNAKLARI EĞİTİM MÜHENDİSLİK İNŞAAT SANAYİ VE TİCARET LİMİTED ŞİRKETİ ÇED Başvuru Dosyası ÇED Raporu Nihai ÇED Raporu İZMİR AĞUSTOS 2013

2 PROJE SAHİBİNİN ADI Gürsüt Besicilik Gıda İnşaat Nakliye Turizm San. ve Tic. A.Ş. ADRESİ TELEFON VE FAKS NUMARALARI PROJENİN ADI PROJE BEDELİ PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN AÇIK ADRESİ (İLİ, İLÇESİ, MEVKİİ) 1586/14 Sokak No:1/4 Başak Soğutma Hava Tesisleri Bayraklı/İzmir Tel: +90 (232) Faks: +90 (232) Süt Ürünleri Üretim Tesisi Kapasite Artışı (500 ton/gün) Projesi TL İzmir İli, Tire İlçesi, Tire Organize Sanayi Bölgesi, 1296 Ada, 13 Parsel PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN KOORDİNATLARI, ZONE ED-50 UTM WGS-84 Coğrafi Y X Y X PROJENİN ÇED YÖNETMELİĞİ KAPSAMINDAKİ YERİ (SEKTÖRÜ VE ALT SEKTÖRÜ) NU HAZIRLAYAN KURULUŞUN / ÇALIŞMA GRUBUNUN ADI NU HAZIRLAYAN KURULUŞUN / ÇALIŞMA GRUBUNUN ADRESİ, TELEFON VE FAKS NUMARALARI SUNUM TARİHİ tarih ve sayılı ÇED Yönetmeliği Ek I Çevresel Etki Değerlendirmesi Uygulanacak Projeler Listesi nde 23 üncü maddede belirtilen Entegre süt ürünleri üretim tesisleri (50 ton/gün ve üzeri sütten peynir, yağ, yoğurt gibi süt ürünlerinden en az ikisinin üretildiği tesisler) sınıfında yer almaktadır. Atılım Çevre Danışmanlık, İş Sağlığı ve Güvenliği İnsan Kaynakları Eğitim Mühendislik İnşaat Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi Halit Ziya Bulvarı No:72 Taner iş Merkezi D:413 Konak/İzmir Tel: +90 (232) Faks: +90 (232) / 08 / 2013

3 İ İ İĞİ İ Ç İŞ İ İ İ Ü İ ü ü ı ş Ş İ İ İ ç ö ğ ı ü Ü ü Ü ışı ü ı ş ı ı Ç İş ğ ü ğ ü ş Ş ğ ı ı ı ı ı ı Ç ış ı ı ı ı ğ ö ü ö ü ğ ı Ç ü Ö Ş Ç ü ü ü ü ı ü ö ü ü ı ı Ç Ğı Ü Ş ö ü ü ö ü İ çı ü ü Ç ü ü ı Ş ç Ç Ç ü ü ü ç İş ö ü Ş Ç ü ü Ç ü ü

4 İ İ İĞİ İ Ç İŞ İ İ ü ü ı ş Ş İ ç ö ğ ı ı ş ü Ü ü Ü ışı ı ı Ç İş ğ ü İ ğ ü İ ş Ş İğ ı ııı ı ı ı ı Ç ış ı ı ı ı ğ ö ü ö ü ğ ı ı ç ü Ş ü ü ö ü ü ö ü

5 İçindekiler BÖLÜM I... 1 I.1.Projenin Tanımı ve Amacı (Proje konusu, faaliyetin tanımı, hizmet amaçları, ülke ekonomisi içerisindeki yeri, önemi, gerekliliği, kapasitesi, tesisin kaplayacağı alan ve projenin ne kadarlık alanda gerçekleştirileceği, yöreye sağlayacağı faydalar, ekonomik ömrü gibi hususların ayrıntılı açıklanması)... 1 I.1.1. Proje Konusu, Faaliyetin Tanımı, Hizmet Amaçları, Kapasitesi ve Ekonomik Ömrü... 1 I.1.2. Projenin Ülke Ekonomisi İçerisindeki Yeri, Önemi, Gerekliliği, Yöreye Sağlayacağı Faydalar... 2 I.1.3. Tesisin Kaplayacağı Alan ve Ne Kadarlık Alanda Gerçekleştirileceği... 3 I.2. Projenin Fayda Maliyet Analizi... 5 I.3. Proje Kapsamındaki Faaliyet Ünitelerinin Konumu... 6 I.4. Yer Bulduru Haritası, Faaliyet Alanı Ve Çevresinin Fotoğrafları... 6 I.5. Varsa, Projeye Konu Olan Bölgenin En Son Onaylı 1/1.000, 1/5.000, 1/25.000, 1/ Ölçekli Planlar (Aslı Gibidir Onaylı), Plan Notları, Lejand Paftasından Bir Örnek Ve Bu Planlar Üzerinde Tesis Yerinin Gösterimi Ve Ayrıca Raporun İlgili Bölümünde Bu Hususlara Yer Verilmesi (Onaylı Bir Planının Olmaması Durumunda Da Faaliyet İçin Kullanılacak, Yeri Ölçekli Harita Üzerinde Açıkça Gösterilmeli Ve Ayrıca Faaliyet Alanının Mücavir Alan Sınırları İçerisinde Olup Olmadığı Belirtilmelidir.)... 8 I.6. Faaliyet Alanının Hâlihazır Harita Üzerinde İşaretlenerek Yakınında Bulunan Yerleşimlerin Belirtilmesi... 8 I.7. Faaliyet Alanını Merkez Alan 1 Km'lik Yarıçaplı Alanın İşaretlenmesi, Var İse 1/ Ve 1/5000'lik Hâlihazır Harita Üzerinde Faaliyet Alanı Merkezli 1 Km'lik Yarıçap Alanını Kapsayan Arazinin Gösterilmesi... 9 BÖLÜM II: PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN VE PROJEDEN ETKİLENECEK ALANIN BELİRLENMESİ VE BU ALANLAR İÇİNDEKİ MEVCUT ÇEVRESEL ÖZELLİKLERİN AÇIKLANMASI (*) (Proje için seçilen yerin ve projeden etkilenecek alanların ve ortamların, etkileyecek parametreler dikkate alınarak ayrı ayrı belirlenmesi) (Proje İçin Seçilen Yerin Ve Projeden Etkilenecek Alanların-Ortamların Fiziksel Ve Biyolojik Özellikleri Ve Doğal Kaynakların Kullanımı)...10 II.1. Türler Ve Ekosistemler (Proje için seçilen yer ve etki alanı içindeki ekosistemler ve ekosistemlerdeki türler) (Flora-fauna türleri, sınıflandırılması, yaşama ortamları (Beslenme veya üreme alanları), popülasyon yoğunlukları, (Uluslar arası sözleşmelerle endemik, nadir, nesli tehlikede,) tehlike dışı vb. kategorilerinin tablo halinde belirtilmesi (koruma altında olan türler varsa koruma taahhütleri ve alınacak önlemlerin belirtilmesi), Flora bilgilerinin TÜBİVES e göre verilmesi. Çalışmaların hangi tarihte kim tarafından yapıldığının belirtilmesi) (Mevcut flora ve fauna yapısını içeren bilgilerin faaliyet alanı ve yakın çevresinde, dar veya geniş yayılışlı endemik, nesli tehlike kategorilerinde (IUCN'e göre ve Türkiye Kırmızı Kitabına göre) olan türlerin olup olmadığı, uluslararası sözleşmeler (Bern sözleşmesi) ve fauna incelemelerinde Merkez Av Komisyonu kararları ve eklerine göre koruma altında olan tür olup olmadığının i

6 belirtilmesi) (Faaliyet alanının bugünkü durumu, faaliyetin kurulu olduğu dikkate alınarak, flora ve fauna bölümünde mevcut durumun değerlendirilmesinin yapılması, faaliyetin yakın çevresindeki flora ve fauna türlerine olabilecek olası etkilerinin olup olmadığının belirtilmesi varsa bu etkilerin azaltılmasına yönelik çözüm önerilerinin getirilmesi) (Uluslararası sözleşmeler ve MAK kararları eklerine göre korunması gereken türler olması durumunda koruma taahhütlerinin eklenmesi)...10 II.2. Jeolojik Özellikler...24 II.3. Hidrojeolojik Özellikler (Yer altı su kaynaklarının mevcut ve planlanan kullanımı, faaliyet alanına mesafeleri ve debileri. Bu kaynakların özellikleri, hangi kaynağı besledikleri vb. hakkında detaylı bilgi verilmesi ve bu kaynakların 1/ ölçekli topografik harita üzerine işaretlenmesi)...33 II.4. Hidrolojik Özellikler (Yüzeysel su kaynaklarının mevcut ve planlanan kullanımı, dere, akarsu, göl, baraj vb., özellikle içme ve kullanma suyu temin edilen yüzeysel su kaynaklarına olan mesafelerinin ayrı ayrı belirtilmesi ve debileri, bu kaynakların özellikleri, hangi kaynağı besledikleri vb. hakkında detaylı bilgi verilmesi ve faaliyetin bu ekosisteme etkilerinin değerlendirilmesi (Sulak Alanlar Yönetmeliği kapsamında) alınacak önlemlerin belirtilerek taahhütlerin rapora girmesi, kaynakların 1/25000 ölçekli topografik harita üzerinde gösterilmesi)...35 II.5. Doğal Afet Durumu...37 II.6. Toprak Özellikleri...40 II.7. Tesisin Kurulacağı Yöredeki Meteorolojik Veriler (Meteorolojik özelliklerinin açıklanması bölgenin genel ve lokal iklim koşulları, basınç, sıcaklık, yağış, nem, buharlaşma dağılımları, bölgenin sayılı günler (kar yağışlı günler, kar örtülü günler, sisli günler) dağılımı, bölgenin rüzgâr dağılımı (esme sayıları ve esme hızlarına göre aylık, mevsimlik ve yıllık rüzgâr diyagramları, hızlı rüzgârlar), belirtilen tüm bu başlıkların sözel ve grafiksel olarak desteklenmesi ve en yakın Meteoroloji İstasyonu uzun yıllar gözlem kayıtlarından faydalanılarak hazırlanması, yer altı ve yerüstü tesislerin standart zamanlarda gözlenen en yüksek yağış değerlerine göre planlanması)...42 II.8. Sosyo-Ekonomik Özellikler (Faaliyetin Sosyo-Ekonomik Etkilerinin Araştırılması (Yörenin Ekonomik Yapısını Oluşturan Başlıca Sektörler, Ekonomik Gelişim Trendi, İşsizlik vb.). Faaliyet Alanında ve Bölgedeki Nüfus Yoğunlukları, Yerleşim Bölgelerinin Faaliyet Alanından Uzaklıkları, Faaliyetin Kurulması ile Etkilenecek Alandaki, Ev, İşyeri ve Sanayi Tesislerinin Sayı ve Çeşitlerinin Belirtilmesi)...59 II.9. Faaliyet Alanı ve Yakın Çevresi ile İlgili Diğer Özellikler (Koruma Alanları, Yaban Hayatı Koruma Alanları, Yaban Hayvanı Yetiştirme Alanları, Kültür Varlıkları, Tabiat Varlıkları, Sit ve Koruma Alanları, Biyogenetik Rezerv Alanları, Biyosfer Rezervleri, Özel çevre Koruma Bölgeleri, Özel Koruma Alanları, Turizm Bölgeleri ve koruma altına alınmış diğer alanlar), Proje alanı ve yakın çevresinde (nehir, göl, sulak alan v.s.) ile koruma statüsüne haiz (Milli Park, Tabiat Parkı, V.S.) olup olmadığı, varsa faaliyet alanına uzaklıkları faaliyetin bu alanlara olası etkilerinin yorumlanması ve koruma tedbirlerinin belirtilmesi) (Devletin Yetkili Organlarının Hüküm ve Tasarrufu Altında Bulunan Alanlar (Askeri Yasak Bölgeler, kamu kurum ve kuruluşlarına belirli amaçlarla tahsis edilmiş alanlar, 7/16349 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile "Sınırlandırılmış Alanlar" vb.))...63 ii

7 BÖLÜM III: PROJENİN ÇEVRE ÜZERİNE ETKİLERİ VE ALINACAK ÖNLEMLER...67 III.A. Faaliyet Alanının Hazırlanması, İnşaat Aşamasındaki Faaliyetler, Fiziksel ve Biyolojik Çevre Üzerine Etkileri ve Alınacak Önlemler:...67 III.A.1. Her Bir Tesisin Özellikleri, Adetleri, Proje Alanının Hazırlanması ve İnşaat Aşamasında Yapılacak İşler; Nerelerde, Nasıl ve Ne Kadar Alanda Yapılacağı...67 III.A.2. Arazinin Hazırlanması ve Yapılacak İşler Kapsamında Nerelerde Ne Miktarda ve Ne Kadar Alanda Hafriyat Yapılacağı, Hafriyat Artığı Malzemenin Nerelere Taşınacağı, Nerelerde Depolanacağı veya Hangi Amaçlar İçin Kullanılacağı,...69 III.A.3. Taşkın Önleme ve Drenaj ile İlgili İşlemler...69 III.A.4. Proje Kapsamında Herhangi Bir Amaçla Kazı, Dolgu İşlemleri Nedeniyle Oluşacak Malzemelerin Miktarları ve Bertaraf Yöntemleri...70 III.A.5. Proje Alanının Hazırlanması ve İnşaat Aşamalarında Zarar Görebilecek Flora- Fauna Türleri (Endemik, Nesli Tehlikede Türler vb.) Proje İçin Seçilen Yer ve Etki Alanında Bulunan Tür Popülasyonlarının Etkilenmesi...70 III.A.6. Kültür Varlıkları, Tabiat Varlıkları, Sit ve Koruma Alanlarının Faaliyet Yeri ve Çevresinde Yer Alması Durumunda Yer Altı ve Yerüstünde Bulunan Kültür ve Tabiat Varlıklarına (Geleneksel Kentsel Dokuya, Arkeolojik Kalıntılara, Korunması Gerekli Doğal Değerlere) Materyal Üzerindeki Muhtemel Etkilerinin İrdelenmesi...71 III.A.7. Proje Alanının Hazırlanması ve Tesislerin İnşaatında Oluşacak Katı Atıkların Cins ve Miktarları, Bertaraf Yöntemleri...71 III.A.8. İnşaat İşlemleri Esnasında Su Temini Sistemi Planı, (Suyun Nereden Temin Edileceği, Kaynaklardan Alınacak Su Miktarı, Çalışanlar için İçme ve Kullanma Suyu v.b.) Oluşacak Atık Suların Cins ve Miktarları, Bertaraf Yöntemleri ve Deşarj Edileceği Ortamlar...74 III.A.9. Proje Alanının Hazırlanması ve Tesislerin İnşaatında Kullanılacak Alet ve Ekipmanlar ve Bu Ekipmanlarla Yapılacak İşlerden Dolayı Oluşacak Gürültünün Seviyesi ve Kontrolü için Alınacak Önlemler...74 III.A.10. Proje Alanının Hazırlanması Sırasında Oluşacak Toz, İş Makinelerinden Kaynaklı Gaz Emisyonları ve Alınacak Önlemler...77 III.B. Projenin İşletme Aşamasındaki Faaliyetler, Fiziksel ve Biyolojik Çevre Üzerine Etkileri ve Alınacak Önlemler...80 III.B.1. Proje Kapsamında Yer Alan Her Bir Tesisin Özelliği (Depolar, Fosseptikler, Personel Lojmanı, İdare Binası, Laboratuar, vb.), Adetleri, Kapasiteleri, Nerelerde, Nasıl ve Ne Kadar Alanda Yapıldığı, Üretim ve İşletme Yöntemleri ve Teknolojileri, (Ayrı Olarak Alt Başlıklar Halinde Verilmelidir), Proses Akım Şeması, Şema Üzerinde Kirletici Kaynakların Gösterimi...80 III.B.2. Proje Kapsamında Bulunan Tesislerde Kullanılacak Hammaddelerin Temini, Üretilen Ürünler, Kullanılan Yemler, İlaçlar ve Vitaminler (Bunların Fiziksel, Kimyasal Özellikleri, Miktarları ve Veriliş Yöntemleri.)...95 III.B.3. Her Bir Faaliyet Türü için Üretilecek Ürünleri Etkileyen Faktörler ve Alınacak Önlemler iii

8 III.B.4. Her Bir Faaliyetin İşletilmesi Sırasında Kullanılacak Olan Alet, Ekipmanlar ve Özellikleri III.B.5. Taşkın Önleme ve Drenaj ile İlgili İşlemler III.B.6. Proje Kapsamında Su Temini Sistemi Planı, (Suyun Nereden Temin Edileceği, Kaynaklardan Alınacak Su Miktarı ve Bu Suların Kullanım Amaçlarına Göre Miktarları, Çalışanlar için İçme ve Kullanma Suyu, Temizlik Amaçlı Kullanılan Su vb.) III.B.7. Oluşacak Atık Suların Cins ve Miktarları, Bertaraf Yöntemleri ve Deşarj Edileceği Ortamlar, (Gerekli İzinler Alınarak, İzin Belgeleri Rapora Eklenmelidir) III.B.8. Çalışacak Personel Sayısı Göz Önüne Alınarak Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği, Evsel Nitelikli Atıksular için Deşarj Standartları Göz Önüne Alınarak Faaliyetin Projelendirilmesi III.B.9. Proje Kapsamındaki Tesislerin İçme Suyu Amaçlı Kullanılan Yüzeysel Su Kaynaklarına ve Yeraltı Su Kaynaklarının Havzalarında Kalıp Kalmadığının ve Yerüstü ve Yer Altı Su Kaynaklarının Kalitesinde Faaliyetten Kaynaklanabilecek Olumsuz Etkilerin Giderilmesi ve Bundan Kaynaklanabilecek Zararların İrdelenmesi III.B.10. Her Bir Tesisin İşletilmesi Sırasında Oluşması Muhtemel Atıklar (Evsel Nitelikli Atıklar, Atık Yağlar, Ambalaj Atıkları, Tıbbi, Tehlikeli Atıklar, Hafriyat Atıkları, İnşaat ve Yıkıntı Atıkları vb.) Atık Cins ve Miktarları, Özellikleri, Ne Şekilde Bertaraf Edileceği. (Evsel Nitelikli Katı Atıkların İlgili Belediye Tarafından Alınacağına Dair Yazının Eklenmesi) III.B.11. İşletme Esnasında Oluşacak Gürültünün Seviyesi ve Kontrolü için Alınacak Önlemler (7 Mart 2008 Tarih ve Sayılı Resmi Gazetede Yayımlanarak Yürürlüğe Giren Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği'nde Belirtilen Hazırlama Kriterleri Çerçevesinde Akustik Rapor Hazırlanması Gerekmektedir.) III.B.12. Tesisin Bulunduğu Yöredeki Hava Kalitesi Durumu Hakkında Bilgiler (Hava Kalitesi Ölçüm Sonuçları, İnversiyon Durumu vb.) III.B.13. Tesisin Faaliyeti Esnasında Proses ve Yakma Sistemlerinde Kullanılan Yakıt ve Miktarı, Yakıt Kullanılan Ünitelerin Ayrı Ayrı Yakıt Isıl Gücü ve Toplam Yakıt Isıl Gücü, Üretim Kapasitesi III.B.14. Her Bir Faaliyet Türüne Ait Tesislerin İşletimi Sırasında Oluşacak Emisyon Miktarı, Özellikleri ve Bertaraf Yöntemleri, Tesiste Oluşabilecek Emisyonlarla İlgili Yapılacak Hesaplamalarda Kullanılacak Olan Emisyon Faktörlerinin Hangi Kaynaktan Alındığı (EPA, CORIN AİR vb... ), Tesiste Bulunacak Olan Emisyon Kaynaklarına Ait Oluşabilecek Emisyon Konsantrasyonlarının ve Kütlesel Debilerinin Hesaplamalarının Yapılması III.B.15. Tesisin Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliğindeki Yeri III.B.16. Tesiste Oluşabilecek Hesaplanan Emisyon Miktarları (kg/saat Olarak) SKHKKY' deki Sınır Değerleri Aşmışsa Modelleme Yapılması, Modelleme Sonucu Hesaplanan Değerlerin Yönetmelik Kapsamında Değerlendirilmesi iv

9 III.B.17. Tesiste Bulunacak Emisyon Kaynaklarından Oluşabilecek (Hesaplanan) Emisyonlar, Konsantrasyonları, Emisyon Kaynaklarının Yakma Isıl Güçleri, vb. Bilgiler, STKHKKY Dikkate Alınarak Yaklaşık Olarak Olması Gereken Baca Yüksekliği, Baca Gazı Hızının Hesabının Yapılması III.B.18. Tesis "Kirletici Vasfı Yüksek Tesisler İçin Özel Emisyon Sınırları" (STKHKKY)'de Yer Alıyorsa Burada Belirtilen Hususlarla İlgili Açıklamaların ve Değerlendirmelerin Yapılması, (Askeri Mesafe Eğrisi Hesabının Mevcut ve Planlanan Tesisler Göz Önüne Alınarak Yapılması) III.B.19. Her Bir Tesisin Sayı ve 4 Eylül 2010 Tarihinde Yayımlanan "Kokuya Sebep Olan Emisyonların Kontrolü Yönetmeliği"ndeki Yeri, Faaliyeti Sırasında Oluşacak Koku Problemine Karşı Alınacak Önlemler (Koku Giderme Ünitesinin Detaylandırılması, En Yakın Yerleşim Yerine Uzaklık ve Meteorolojik Veriler Dikkate Alınarak İrdelenmeli) III.B.20. Proje Kapsamında Hijyenin Sağlanması İçin Ne Gibi İşlemlerin Yapıldığı, Kullanılan Dezenfeksiyonlarla Birlikte Hijyen Planının Açıklanması III.B.21. Faaliyetler İçin Önerilen Koruma Bandı Mesafesi ve Bu Bandın Oluşturulması İçin Yapılacak Çalışmalar, Kullanımı Hususunda Bilgiler III.B.22. Ulaşımın Temini, Ulaşımın Mevcut Trafiğe Getirdiği Yük ve Alınacak Önlemler III.B.23. İşletme Aşamasında Yapılacak İşlerden Dolayı Zarar Görebilecek Flora- Fauna Türleri (Endemik Türler, Nesli Tehlikede vb.), Proje İçin Seçilen Yer ve Faaliyetin Etki Alanında Bulunan Tür Popülasyonlarının Etkilenmesi Açıklanmalıdır III.B.24. Projenin, Proje Alanının Yakınında Bulunan Tesislerle Olan Etkileşiminin Açıklanması III.B.25. Tesisin Yakın Çevresindeki Yerleşim Birimlerine Olası Etkileri III.B.26. Personel Temini, Çalışacak Personel Sayısı, Personel İçin Temin Edilecek Sosyal Hizmetler III.C. İşletme Faaliyete Kapandıktan Sonra Olabilecek ve Süren Etkiler ve Bu Etkilere Karşı Alınacak Önlemler; (Tesisin İşletilmesine Son Verilmesi Durumunda Yapılacak Rehabilitasyon Çalışmaları) III.D. Acil Müdahale Planı ve İzleme Programı130 (Faaliyetin inşaat, işletme ve işletme sonrası için önerilen izleme programı ve doğal afet ve kaza, sabotaj ve benzeri durumlarda uygulanacak müdahale planı. İşçi sağlığı ve iş güvenliği açısından alınacak önlemler) III.E. Proje Alternatifleri 133(Bu bölümde, yer, üretim tekniği, alınacak önlemlerin alternatiflerinin karşılaştırılması yapılacak ve proje kapsamındaki alternatifler arası seçimler ve bu seçimlerin nedenleri) belirtilecektir III.F. Sonuçlar (Yapılan tüm açıklamaların özeti, projenin önemli çevresel etkilerinin sıralandığı ve projenin gerçekleşmesi halinde ne ölçüde başarı sağlanabileceğinin belirtildiği genel bir değerlendirme ve taahhütler) III.F.1. Projenin Amacı ve Konusu v

10 III.F.2. Projenin Yeri ve Alanı III.F.3. Proje Etki Alanına İlişkin Mevcut Çevresel Özellikler III.F.4. Jeolojik, Hidrojeolojik ve Hidrolojik Özellikler III.F.5. Meteorolojik Veriler III.F.6. Sosyo-Ekonomik Özellikler III.F.7. Çevresel Etkiler ve Önlemler III.F.8. Tesisin Faaliyetlerinin Ardından Alınacak Önlemler III.F.9. Acil Müdahale Planları III.F.10. Proje Yer Seçimi TABLOLAR DİZİNİ Tablo 1. Projeye Ait Giderler Tablosu (TL)... 5 Tablo 2. Gürsüt'e Ait Her İki Tesisin Toplam Gelir - Gider ve Net Kar Miktarları (TL)... 6 Tablo 3. BERN Sözleşmesi Ek Listeleri ve Açıklamaları (Flora Türleri İçin)...14 Tablo 4. CITES Sözleşmesi Ek Listeleri ve Açıklamaları...14 Tablo 5. Proje Alanı ve Yakın Çevresinde Bulunan Flora Türleri...15 Tablo 6. BERN Sözleşmesi Ek Listeleri ve Açıklamaları (Fauna Türleri İçin)...20 Tablo 7. Demirsoy, A. (1996) a göre Red Data Book Kategorileri...20 Tablo 8. Merkez Av Komisyon Kararları ve Açıklamaları...21 Tablo 9. Proje Alanı ve Yakın Çevresinde Bulunan İnsecta (Böcek)Türleri...22 Tablo 10. Proje Alanı ve Yakın Çevresinde Bulunan Amphibia (Kurbağa) Türleri...22 Tablo 11. Proje Alanı ve Yakın Çevresinde Bulunan Reptilia (Sürüngenler) Türleri...22 Tablo 12. Proje Alanı ve Yakın Çevresinde Bulunan Aves (Kuşlar) Türleri...23 Tablo 13. Proje Alanı ve Yakın Çevresinde Bulunan Mammalia (Memeliler) Türleri...24 Tablo 14. İnceleme Alanının Zemin Profili...32 Tablo 15. İnceleme Alanının Etkin Yer İvme Katsayısı (Ao)...32 Tablo 16. Spektrum Katsayısı 1997 Afet Yönetmeliğindeki Tabloya Göre...32 Tablo 17. Şiddeti 5,5 ten Büyük Olan Depremler...39 Tablo 18. İzmir İli Toprak Sınıfları...41 Tablo 19. Ödemiş Meteoroloji İstasyonu Ortalama, Maksimum ve Minimum Basınç Değerleri...42 Tablo 20. Ödemiş Meteoroloji İstasyonu Ortalama Sıcaklık, Maksimum ve Minimum Sıcaklık Değerleri...44 Tablo 21. Ödemiş Meteoroloji İstasyonu Toplam Yağış Ortalaması ve Maksimum Yağış Miktarı Değerleri...44 Tablo 22. Ödemiş Meteoroloji İstasyonu Ortalama Nispi Nem Değerleri...45 Tablo 23. Ödemiş Meteoroloji İstasyonu Sayılı Günler Dağılımı...46 Tablo 24. Ödemiş Meteoroloji İstasyonu Maksimum Kar Kalınlığı (cm)...48 vi

11 Tablo 25. Ödemiş Meteoroloji İstasyonu Ortalama Açık Yüzey ve Maksimum Açık Yüzey Buharlaşması Değerleri...48 Tablo 26. Ödemiş Meteoroloji İstasyonu Yönlere Göre Rüzgar Esme Sayıları Toplamı...49 Tablo 27. Ödemiş Meteoroloji İstasyonu Yönlere Göre Mevsimlik Rüzgar Esme Sayıları Değerleri...50 Tablo 28. Ödemiş Meteoroloji İstasyonu Yönlere Göre Ortalama Rüzgâr Hızı Değerleri..55 Tablo 29. Ödemiş Meteoroloji İstasyonu Ortalama Rüzgâr Hızı Değerleri...56 Tablo 30. Ödemiş Meteoroloji İstasyonu Maksimum Rüzgar Hız Değerleri ve Yönü...56 Tablo 31. Ödemiş Meteoroloji istasyonu Fırtınalı Günler Sayısı Ortalaması...57 Tablo 32. Ödemiş Meteoroloji İstasyonu Kuvvetli Rüzgarlı Günler Sayısı Ortalaması...58 Tablo 33. İzmir İli ve Tire İlçesi'ne ait 2011 Yılı Nüfus Verileri...60 Tablo 34. Nüfusun Yaş Gruplarına ve Cinsiyetlere Göre Dağılımı...60 Tablo 35. TOSBİ İçerisinde Yer Alan Sanayi Parsellerinin Sektör Bazında Dağılımı...62 Tablo 36. İnşaat Dönemi zamanlama Tablosu...68 Tablo 37. Proje Alanında Muhtemel Gürültü Kaynakları ve Ses Gücü Düzeyleri...75 Tablo 38. Ekipmanlarından Kaynak-lanacak Gürültünün Mesafeye Bağlı Değişim Değerleri...76 Tablo 39. Toz Emisyonu Kütlesel Debi Hesaplamalarında Kullanılacak Emisyon Faktörleri...77 Tablo 40. İnşaat Aşamasında Oluşacak Toz Emisyon Debisi...78 Tablo 41. Araçlardan Kaynaklanan Emisyonlar (USEPA, 1977)...79 Tablo 42. İnşaat Ekipmanlarının Egzozlarından Kaynaklanan Emisyon Değerleri (kg/sa) 79 Tablo 43. Tesis Binası Bölümleri...80 Tablo 44. Günlük 500 ton Sütün Ürünlere Göre Kullanımı ve Oluşacak Ürün Miktarları...82 Tablo 45. Faaliyetin İşletilmesi Sırasında Kullanılacak Alet, Ekipmanlar ve Özellikleri Tablo 46. Tesiste Kullanılacak Su Miktarları, Suyun Kaynağı ve Kullanım Amaçları Tablo 47. Peynir Üretimi Sırasında Oluşacak Peynir Altı Suyu Miktarı Tablo 48. Arıtma Tesisinde Ünitelere Göre Arıtma Verimleri Tablo 49. Tire Süt Sanayicileri Arıtma Tesisine Atıksularını Veren Tesislerin Kapasite ve Atıksu Miktarları Tablo 50. Kara Taşıtı Türlerine Göre Yıllık Emisyonlar Tablo Yılı PM 10 ve SO 2 Sınır Değerler Tablo Yılı İzmir İli Hava Kalitesi Ölçüm Sonuçları Tablo Yılı PM 10 ve SO 2 Sınır Değerler Tablo Yılı İzmir İli Hava Kalitesi Ölçüm Sonuçları Tablo 55. Kömür Kullanılan Kazanlar için Emisyon Faktörleri Tablo 56. Tesiste Oluşması Beklenen Emisyonlara Ait Kütlesel Debiler ve SKHKKY ile Karşılaştırılması Tablo 57. Tesiste Kullanılacak Kazan Bacalarına İlişkin Değerler vii

12 ŞEKİLLER DİZİNİ Şekil 1. Proje Alanı Yer Bulduru Haritası... 6 Şekil 2. Proje Alanına Ait Fotoğraflar... 7 Şekil 3. Proje Alanı ve Çevresindeki Yerleşim Yerlerini Gösterir Harita... 8 Şekil 4. Faaliyet Alanının 1 km lik Etki Alanı... 9 Şekil 5. IUCN Risk Sınıfları...17 Şekil 6. Ava Açık ve Kapalı Alanlar Haritası...21 Şekil 7. Jeoloji haritası...26 Şekil 8. Stratigrafik Jeolojik Kesit...28 Şekil 9. Sondaj Noktaları Haritası...30 Şekil 10. AA Kesiti...31 Şekil 11. BB Kesiti...31 Şekil 12. Hidrolojik Harita...36 Şekil 13. Havza Haritası...37 Şekil 14. İzmir İli Deprem Haritası...38 Şekil 15. Büyük Toprak Grupları Haritası...41 Şekil 16. Ödemiş Meteoroloji İstasyonu Ortalama Basınç Değerleri...43 Şekil 17. Ödemiş Meteoroloji İstasyonu Maksimum ve Minimum Basınç Değerleri...43 Şekil 18. Ödemiş Meteoroloji İstasyonu Ortalama Sıcaklık, Maksimum ve Minimum Sıcaklık Değerleri...44 Şekil 19. Ödemiş Meteoroloji İstasyonu Toplam Yağış Ortalaması ve Maksimum Yağış Miktarı Değerleri...45 Şekil 20. Ödemiş Meteoroloji İstasyonu Ortalama Nispi Nem Değerleri...46 Şekil 21. Ödemiş Meteoroloji İstasyonu Kar Yağışlı ve Kar Örtülü Günler Sayısı Dağılımı...47 Şekil 22. Ödemiş Meteoroloji İstasyonu Sisli, Dolulu, Kırağılı, Toplam Orajlı Günler Sayısı Dağılımı...47 Şekil 23. Ödemiş Meteoroloji İstasyonu Maksimum Kar Kalınlığı Değerleri...48 Şekil 24. Ödemiş Meteoroloji İstasyonu Ortalama Açık Yüzey ve Maksimum Açık Yüzey Buharlaşması Değerleri...49 Şekil 25. Ödemiş Meteoroloji İstasyonu Yönlere Göre Esme Sayıları Toplamı Diyagramı 50 Şekil 26. Ödemiş Meteoroloji İstasyonu Yönlere Göre Mevsimlik Esme Sayıları Toplamı Diyagramları...51 Şekil 27. Ödemiş Meteoroloji İstasyonu Yönlere Göre Aylık Rüzgar Esme Sayıları Grafikleri...54 Şekil 28. Ödemiş Meteoroloji İstasyonu Yönlere Göre Ortalama Rüzgâr Hızı Diyagramı.55 Şekil 29. Ödemiş Meteoroloji İstasyonu Ortalama Rüzgar Hızı Diyagramı...56 Şekil 30. Ödemiş Meteoroloji İstasyonu Maksimum Rüzgar Hız Değerleri Diyagramı...57 Şekil 31. Ödemiş Meteoroloji İstasyonu Fırtınalı Günler Sayısı Ortalaması Diyagramı...57 Şekil 32. Ödemiş Meteoroloji İstasyonu Kuvvetli Rüzgarlı Günler Sayısı Ortalaması Diyagramı...58 Şekil 33. Fevk Rasatları...59 Şekil 34. Nüfusun Yaş Gruplarına ve Cinsiyetlere Göre Dağılımı...61 viii

13 Şekil 35. Ekipmanlardan Kaynaklanacak Gürültü Seviyesinin Mesafeye Bağlı Değişim Grafiği...76 Şekil 36. Beyaz Peynir Üretimi İş Akım Şeması...83 Şekil 37. Tulum Peyniri İş Akım Şeması...84 Şekil 38. Yörük Peyniri Üretimi İş Akım Şeması...85 Şekil 39. Kaşar Peyniri Üretimi İş Akım Şeması...86 Şekil 40. Yöresel Peynir Üretimi İş Akım Şeması...87 Şekil 41. Otlu Peynir Üretimi İş Akım Şeması...88 Şekil 42. Mozarella Üretimi İş Akım Şeması...89 Şekil 43. Lor Peyniri Üretimi İş Akım Şeması...90 Şekil 44. Krem Peyniri Üretimi İş Akım Şeması...90 Şekil 45. Antep, Çerkez, Urfa Peyniri Üretimi İş Akım Şeması...91 Şekil 46. Hellim Peyniri Üretimi İş Akım Şeması...92 Şekil 47. Süzme Yoğurt Üretimi İş Akım Şeması...93 Şekil 48.Kase Yoğurt Üretimi İş Akım Şeması...94 Şekil 49. Tereyağ Üretimi İş Akım Şeması...95 Şekil 50. Arıtma Tesisi Akış Şeması Şekil 51. İzmir İli Yıllara Göre Kış Sezonu Ortalama Kükürtdioksit Değerleri Şekil 52. İzmir İli Yıllara Göre Kış Sezonu Ortalama Tozluluk Değerleri Şekil 53. Abak Kullanarak Baca Yüksekliğinin Belirlenmesi Şekil 54. Proje Alanı ve Civarında Yer Alan Karayollarındaki Trafik Yükü Şekil 55. Tesisin Tire Organize Sanayi İçerisindeki Yeri ix

14 BÖLÜM-1 PROJENİN TANIMI VE AMACI

15 BÖLÜM I I.1.Projenin Tanımı ve Amacı: Proje konusu, faaliyetin tanımı, hizmet amaçları, ülke ekonomisi içerisindeki yeri, önemi, gerekliliği, kapasitesi, tesisin kaplayacağı alan ve projenin ne kadarlık alanda gerçekleştirileceği, yöreye sağlayacağı faydalar, ekonomik ömrü gibi hususların ayrıntılı açıklanması. I.1.1. Proje Konusu, Faaliyetin Tanımı, Hizmet Amaçları, Kapasitesi ve Ekonomik Ömrü Gürsüt Besicilik Gıda İnşaat Nakliye Turizm San. ve Tic. A.Ş. tarafından, İzmir ili, Tire ilçesi, Tire Organize Sanayi Bölgesi (TOSBİ), 1296 Ada, 13 Parsel adresinde Süt Üretim Tesisi Kapasite Artışı Projesi nin gerçekleştirilmesi planlanmaktadır. Gürsüt; 1982 yılında pazarlama alanında çalışmalarına başlayarak, 1992 yılında pazarlama alanındaki faaliyetine kurulan şirket bünyesinde devam etmiş, 2002 yılından itibaren de Gürsüt Mamülleri San. ve Tic. Ltd Şti. olarak, tarihinden itibaren de unvan değiştirerek Gürsüt Besicilik Gıda İnşaat Nakliye Turizm San. ve Tic. A.Ş. adı altında üretimini İzmir, Ödemiş teki tesislerinde sürdürmektedir. Firmaya ait unvan değişikliği yazısı Ek 1.1 de verilmektedir. Türkiye nin belirli büyük kentlerinde şube ve bölge müdürlükleri olan firmanın merkezi İzmir, Bayraklı da yer almaktadır. Firma, sürekli artan, süt ve süt ürünleri pazarındaki hacmi ve mevcut durumdaki eksiklikleri göz önünde bulundurarak, kaliteli ve dünya standartlarında ürün üretmek ve kendi markasını yaratıp, tüm Türkiye de hizmet vermek amacıyla üretime geçmiştir. Piyasadaki talep doğrultusunda Tire de yeni bir süt ürünleri imalat tesisi kurmak amacındadır. Bahse konu tesis için 2010 yılında bir Proje Tanıtım Dosyası hazırlanmış ve ÇED Gerekli Değildir kararı alınmıştır. Söz konusu karar Ek 1.2 de verilmektedir. ÇED Gerekli Değildir Kararının alınmasının ardından firma tarafından yatırımın artırılması kararı alınmış, bu nedenle tesis kurulmamıştır. Tesisin kapasitesinin ÇED Gerekli Değildir Kararının alındığı 48 ton/gün den, 500 ton/gün e çıkartılması istenmektedir. Süt ve süt ürünleri üretimi ile ilgili işletmelerin çoğunluğunun Ege ve Marmara Bölgesinde bulunduğu ve Türkiye'nin toplam tarım üretimi içerisinde belirli bir yere sahip olduğu görülmektedir. Süt ve süt ürünleri sektörü bileşiminde çok sayıda besin öğelerini bulundurması ile insan yaşamında temel bir besin maddesi olması ve ülke ekonomisine sağladığı değerler açısından da önemli bir sektördür. Ülkemizin, üretimde dünya sıralamasında da üst sıralarda yer aldığı sektör, ekonomi ve istihdam açısından da ülke ekonomisinde önemli bir paya sahiptir. Ülkemizde süt ve süt ürünleri, mandıralar ve modern fabrikalarda daha büyük yüzde paylarıyla üretilmektedir. Bu tesislerde, tüketim talepleri açısından, işlenmiş sütün (yoğurt, peynir vb.) daha çok üretildiği bilinmektedir. Gürsüt Besicilik Gıda İnşaat Nakliye Turizm San. ve Tic. A.Ş., deneyimli ve eğitimli kadro istihdam ederek, ürün geliştirme ve iyileştirme çalışmaları yaparak, gelişmekte olan dünya standartlarına hâkim olma amacını taşımaktadır. Gürsüt Besicilik Gıda İnşaat Nakliye Turizm San. ve Tic. A.Ş. nin Ödemiş te faaliyet gösteren tesisinde, gıda güvenliği konusunda alınan kalite belgeleri Ek 1.3 te verilmektedir. Ödemiş İşletmesinde olduğu gibi, Tire işletmesinde de tesisin çevre yerleşimlerinden temin edilen sütlerden, beyaz peynir, tulum peyniri, yoğurt, tereyağ vb. gibi ürünleri belirli gramajlarda ambalajlayarak piyasaya arz edecektir. Tesiste günlük 500 ton sütün işlenmesi planlanmaktadır. Tesisin ömrü 40 yıl olarak öngörülmektedir. 1

16 I.1.2. Projenin Ülke Ekonomisi İçerisindeki Yeri, Önemi, Gerekliliği, Yöreye Sağlayacağı Faydalar Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Devlet Planlama Teşkilatının Dokuzuncu Kalkınma Planı çalışmalarının Avrupa Birliği, hayvancılık ve gıda güvenliği konularındaki rapor özeti kendi ifadeleri ile aşağıya yazılmıştır: Dokuzuncu Kalkınma Planı Açısından Temel Yansımalar ve Dokuzuncu Kalkınma Planı çerçevesinde üzerinde durulması gereken gıda güvenliği konuları aşağıdaki şekilde özetlenebilir: Gıda işleme kuruluşlarında, AB hijyen ve insan sağlığı standartlarına uyum için çalışmalar yürütülmekte olup bunların genişletilmesi gerekmektedir. Özellikle, süt ve et tesislerinin AB standartları düzeyine getirilmesine yönelik düzenlemeler sonuçlandırılmalıdır. Üreticilerin katılımını ve sorumluluğunu esas alan Kırsal Kalkınma Projeleri çerçevesinde ise, Güneydoğu Anadolu Projesi de dâhil olmak üzere, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı bünyesinde yürütülen çalışmalar genişletilerek sürdürülmeli ve AB uygulamalarına paralel kırsal kalkınma önlemlerini içeren yeni stratejiler tespit edilmeli ve yapılanma tamamlanmalıdır. Ulusal Gıda Güvenliği Araştırma Programı nın başlatılması, belirlenecek öncelikli alanlarda Ar-Ge çalışmalarının yürütülmesi hem ülkemiz hem de uluslararası platformda bilimsel veri üretilmesi açısından önemli görülmektedir. Söz konusu Ar-Ge sonuçlarının uygulamaya aktarılması, bilimsel verilere dayalı gıda güvenlik sistemleri tesisinde baz oluşturacaktır. Ayrıca, belirli konularda (hayvan, bitki ve gen kaynakları, Türk gıda kompozisyon veri tabanı, toplumumuzun gıda tüketim durumlarının belirlenmesi, çeşitli zararlı maddelere maruz kalma durumlarının tespiti, gıda kaynaklı hastalıklar, kalıntılar vb.) bilimsel verilere dayalı ulusal veri tabanı oluşturulması ve geliştirilmesi ülkemiz için belirsizlik taşıyan pek çok konuda önemli bir ulusal bilgi kaynağı oluşturacaktır. Bu veriler gıda güvenliği politikaları oluşturma, AB uyum çalışmaları çerçevesinde kaynak arama açısından da faydalı olacak, ihracatta karşılaşılan teknik engellerin aşılmasında ve Türkiye orijinli gıdaların geri dönüşünü önleyecektir. Ulusal düzeyde gıda politikalarının belirlenmesi ve gıda güvenliği politikalarının bu kapsamda ele alınarak AB uyum sürecine göre gerekli önceliklerin ortaya konulması gerekmektedir. Öngörülecek politika uygulamalarının kamu kesimi ve özel kesim açısından maliyetinin analizi yapılmalıdır. Tarım ve gıda işletmelerinin teknik ve hijyenik şartlarının iyileştirilmesi AB ye ve uluslararası gereklere uyumda önemli bir maliyet kalemi olarak görülmektedir. Kırsal kalkınma politikaları çerçevesinde kullanılacak kaynaklar yanında diğer kaynaklardan da bu önemli kalemin belirli program ve öncelikler dâhilinde desteklenmesi gerekli görülmektedir. Biyoterörizm gibi uluslararası alanda da yeni ele alınmaya başlayan konularda ülkemizde politikalar oluşturulmalıdır. Günümüzde tüm dünyada olduğu gibi, Türkiye de de kaliteli ve güvenli gıda üretimi giderek önem kazanmaktadır. Aynı zamanda AB ye uyum süreci ve AB ile olan ilişkiler diğer gıdaların yanı sıra, süt ve süt ürünlerinde de gıda güvenliği en önemli kalite kriteri olarak ortaya çıkmaktadır. Gıdada kalite ve güvence sistemleri uluslar arası ticaretin de bir gereğidir. Türkiye de süt ve süt ürünleri imal eden firmalar ya da üreticiler, AB uyum süreci ile beraber Türk Gıda Kodeksi Yönetmeliğine uymak zorundadır. Türkiye de kalite güvence 2

17 sistemlerini uygulayan gıda güvenliği sürecine girmiştir. Türkiye de gıda imal eden, işleyen ve ticaretini yapan kişiler, firmalar bu süreçte belirli kurallara uyacaktır. Türkiye de üretilen çiğ sütün %20 si modern işletmelerde üretilmektedir. % 80 i küçük işletmelerde, küçük mandıralarda, geleneksel yöntemlerle ilkel koşullarda üretilip pazarlanmakta ve hatta açıkta satılmaktadır. Bu standart dışı geleneksel üretim her yönüyle israftır, ekonomik kayıptır ve aynı zamanda kayıt dışıdır. AB uyumluluk süreci ve buna paralel uygulamadaki Gıda Kodeksi Yönetmeliği, devletin teknik, sağlık ve mali kontrolü, hijyenik olmayan ortamda kalitesiz üretimi tasfiye süreci başlamıştır. Bu süreç ve hızlı nüfus artışı, şehirleşme, tüketicilerin eğitimleri ve satın alma gücü, tüketici taleplerinde de değişmelere neden olmaktadır. Gelecek yıllarda hijyenik, kaliteli doğal işlenmiş gıda ürünlerine ve özellikle hayvansal kaynaklı gıda ürünlerine olan ilginin artması beklenmektedir. Bu anlamda tüketimi artma eğilimi gösteren ürünler içerisinde süt ürünleri önemli bir yere sahiptir. Ayrıca süt ürünleri tüketim kültürü toplumumuzda vardır. Bu bilgiler ışığında, tüketiciler tarafından sürekli tercih edilen, güvenilir, sağlıklı ve doğal ürünleri hijyenik bir üretim ortamında üretmek amacıyla, İzmir İli, Tire İlçesi, Tire Organize Sanayi Bölgesi (TOSBİ) içerisinde Süt Ürünleri Üretim Tesisi Kapasite Artışı Projesi nin hayata geçirilmesine karar verilmiştir. I.1.3. Tesisin Kaplayacağı Alan ve Ne Kadarlık Alanda Gerçekleştirileceği Proje alanı, İzmir ili, Tire ilçesi, Tire Organize Sanayi Bölgesi (TOSBİ), 1296 Ada, 13 Parsel adresinde yer almaktadır. Tesis, firmaya ait toplam m 2 alanda inşa edilecektir. Tesis kapalı alan büyüklüğü 23300,74 m 2 olacaktır. Alana ait tapu Ek 1.4 de verilmektedir. Tesisin kaplayacağı alan ile ilgili ayrıntılı bilgiler aşağıda verilmektedir. Etap 1 İnşaat Alanı: Üretim Binası Zemin kat : 110,7 x 100,7 = 11147,49 m 2 Bodrum kat : 120,7 x 5,7 = 688 m 2 (Sığınak) Sosyal Tesis Zemin kat : 100,7 x 10 = 1007 m 2 1.Kat : 100,7 x 10 = 1007 m 2 Yardımcı Tesisler (Kazan Dairesi-Trafo): 1809,30 m 2 Zemin kat : 120,7 x 10,7 = 1291,49 m 2 Bodrum Kat : 10,7 x 48,4 = 517,89 m 2 Toplam İnşaat Alanı :15658,79 m 2 MINHA (Kazan Dairesi-Trafo): 1809,30 MIHA (Sığınak) 120,70 x 5,70= 688,00 m 2 KAKS a (Kat Alanı Kat Sayısı) esas inşaat alanı: 13162,49 m 2 KAKS Hesabı: Arsa Alanı : m 2 Emsal : 0,50 3

18 İnşaat Alanı Üst Sınırı: 0,50 x = m 2 1.Etap 13162,49 m 2 < m 2 Sığınak Hesabı: Kaks a Ait İnşaat Alanı Toplamı: 13162,49 m 2 Gerekli Sığınak Alanı: 13162,49 / 20 = 658 m 2 Projede Sağlanan: 688 m 2 > 658 m 2 Etap 2 İnşaat Alanı: İdari Bina Zemin kat : 14,9 x 47,5 = 707,75 m 2 1. Kat : 52 x 21,5 = 1118 m 2 Depo Binası: Bodrum kat : 130 x 147,5 = 6175 m 2 Zemin Kat : 110 x 47,5 = 5225 m 2 Toplam İnşaat Alanı :13225,75 m 2 Depo Binası Bodrum Kat Alanı = 6125 m 2 / 2 = 3087,50 m 2 KAKS a esas inşaat alanı: 10138,25 m 2 KAKS Hesabı: Arsa Alanı : m 2 Emsal : 0,50 İnşaat Alanı Üst Sınırı : 0,50 x = 27500,00 m 2 1.Etap 13162,49 m 2 2.Etap 10138,25 m 2 TOPLAM = 23300,74 < m 2 Sığınak Hesabı: Kaks a Ait İnşaat Alanı Toplamı: 13162,49 m 2 Projede Sağlanan: 688 m 2 (Tesiste aynı anda bulunacak kişi sayısı maksimum 600 dür.) Tesis Organize Sanayi Bölgesi (TOSBİ) içerisinde yer alacağından yakın çevresinde çeşitli alanlarda faaliyet gösteren sanayi tesisleri yer alacaktır. Proje alanına en yakın yerleşim alanı kuş uçuşu yaklaşık m kuzeybatısında yer alan Karateke Köyü dür. Proje alanının güneydoğusunda yaklaşık m mesafede Tire ye bağlı olan Yeni Mahalle, batısında yaklaşık m mesafede Akkoyunlu Köyü yer almaktadır. Proje alanı İzmir Tire karayolu üzerinde yer almakta olup, ulaşım bu yol ile sağlanacaktır. Proje alanının imar durumunu gösterir belge Ek 1.5 te, vaziyet planı Ek 1.6 da,tosbi deki yerini gösterir harita Ek 1.7 ve 1/ Ölçekli Topografik Harita Ek 1.8 de, verilmektedir. Ayrıca proje ile ilgili TOSBİ nin görüşü Ek 1.9 da verilmektedir. 4

19 I.2. Projenin Fayda Maliyet Analizi Gürsüt Süt Besicilik Gıda İnşaat Nak. Turizm San. ve Tic. A.Ş. Tire Organize Sanayi Bölgesinde ikinci fabrikasını kurmayı planlamış, fabrika arsası alınmış projeleri hazırlanmıştır. Yeni kurulacak tesiste toplam 372 kişilik istihdam yaratacaktır. Gürsüt Besicilik Gıda İnşaat Nakliye Turizm San. ve Tic. A.Ş. nin bilanço ve gelir tablosu incelendiği zaman mali verilerin pozitif olduğu, firmanın karlı ve verimli çalıştığı, ciddi bir pazar payı görülmektedir. Projeye ait giderler Tablo 1 de verilmektedir. Tablo 1. Projeye Ait Giderler Tablosu (TL) Kalemler Genel Giderler Ve Satış Pazarlama Giderleri Hammadde ve Yardımcı Madde Giderleri Enerji ve Su Giderleri İşletme Bakım ve Onarım Giderleri Personel ve İşçilik Giderleri Gürsüt Besicilik Gıda İnşaat Nakliye Turizm San. ve Tic. A.Ş. nin bilançosunda dönen değerleri, kısa vadeli borçlarını karşılayan firmanın cari oranı sektör ortalamalarına (Merkez Bankası 2009 yılı DA-155 Süt Ürünleri İmalatı Standart Oranlar Tablosu) yakındır. Ticari faaliyetlerin toplam faaliyetlerine oranı yıllar itibariyle %70 ve %60 ağırlıkta olup, faaliyet konusu nedeniyle stok ağırlıklı çalışılmaktadır. Bu nedenle mamül stok devir süresi 30 gün iken ticari stoklar 150 günde devir edilmektedir. Alacak tahsil süresi ise 60 gündür. Firmanın nakit çevrim süresi 2010 yılı için 62 gün, 2011 yılı 9 aylık dönem için 90 gündür. Firma aktifinin (2011 eylül) %89 u dönen varlıklardan oluşurken, aktifin % 21 i öz kaynaklar, %1 i uzun vadeli krediler ve %78 i kısa vadeli borçlarla finanse edilmiştir. (Nev i değişikliği sonrası sermayesi TL ye çıkarılmış olup, TL ortaklar cari hesabı nakit artırımda kullanılacağından öz kaynak olarak değerlendirilmiştir.) Kısa vadeli banka kredilerinin toplam borçlara oranı %44 olup aktifin ise%35 ini finanse etmektedir. Firma karlılık oranları sektör ortalamalarının üzerinde olup kar marjı %3, net kar/ öz sermaye oranı ise 2010 için %21 ve aylık dönem için %12 dir. Firma yarattığı fonlarla yabancı kaynak kullanım maliyetlerini karşıladığı gibi karlılığını da artırmaktadır. Bu nedenle yeni yatırım kararı almış olup yeni yatırıma yönelik yapılan proforma çalışmalarda borç ödeme gücü rasyosunun 1 in üzerinde olduğu ve yıllar itibariyle artış gösterdiği gözlenmiştir. 5

20 Firmaya ait Ödemiş te yer alan tesis ile birlikte bu ÇED Raporu na konu olan Tire Organize Sanayi Bölgesi nde kurulacak olan yeni tesisin gider toplamları, gelir toplamları ve vergi sonrası toplam net karı Tablo 2 de verilmektedir. Tablo 2. Gürsüt'e Ait Her İki Tesisin Toplam Gelir - Gider ve Net Kar Miktarları (TL) Toplam Giderler Toplam Gelirler Vergi Sonrası Net Kar I.3. Proje Kapsamındaki Faaliyet Ünitelerinin Konumu Kurulması planlanan tesisin bodrum, zemin ve birinci kattan oluşması planlanmaktadır. Tesise ait vaziyet planı Ek 1.6 da verilmektedir. I.4. Yer Bulduru Haritası, Faaliyet Alanı Ve Çevresinin Fotoğrafları Gürsüt Besicilik Gıda İnşaat Nakliye Turizm San. ve Tic. A.Ş. tarafından, İzmir İli, Tire İlçesi, Tire Organize Sanayi Bölgesi, 1296 Ada, 13 Parsel adresinde Süt Üretim Tesisi Kapasite Artışı Projesi nin gerçekleştirilmesi planlanmaktadır. Proje alanına ait yer bulduru haritası Şekil 1 de verilmektedir. Proje Alanı Şekil 1. Proje Alanı Yer Bulduru Haritası Proje alanına ait fotoğraflar Şekil 2 de verilmektedir. 6

21 Şekil 2. Proje Alanına Ait Fotoğraflar 7

22 I.5. Varsa, Projeye Konu Olan Bölgenin En Son Onaylı 1/1.000, 1/5.000, 1/25.000, 1/ Ölçekli Planlar (Aslı Gibidir Onaylı), Plan Notları, Lejand Paftasından Bir Örnek Ve Bu Planlar Üzerinde Tesis Yerinin Gösterimi Ve Ayrıca Raporun İlgili Bölümünde Bu Hususlara Yer Verilmesi. (Onaylı Bir Planının Olmaması Durumunda Da Faaliyet İçin Kullanılacak, Yeri Ölçekli Harita Üzerinde Açıkça Gösterilmeli Ve Ayrıca Faaliyet Alanının Mücavir Alan Sınırları İçerisinde Olup Olmadığı Belirtilmelidir.) Projeye ait 1/5.000 ölçekli Tire Organize Sanayi Bölgesi Plan, Plan Notları ve Lejantı Ek 2 de sunulmaktadır. I.6. Faaliyet Alanının Hâlihazır Harita Üzerinde İşaretlenerek Yakınında Bulunan Yerleşimlerin Belirtilmesi Organize Sanayi Bölgesi içerisinde yer alacak olan tesisin yakın çevresinde çeşitli alanlarda faaliyet gösteren sanayi tesisleri de yer alacaktır. Proje alanına en yakın yerleşim alanı, proje alanına kuş uçuşu yaklaşık m kuzeybatısında yer alan Karateke Köyü dür. Proje alanının güneydoğusunda yaklaşık m mesafede Tire ye bağlı olan Yeni Mahalle, batısında yaklaşık m mesafede Akkoyunlu Köyü yer almaktadır. Faaliyet alanını ve civarındaki yerleşim yerlerini gösterir hâlihazır harita Şekil 3 te verilmektedir. Şekil 3. Proje Alanı ve Çevresindeki Yerleşim Yerlerini Gösterir Harita 8

23 I.7. Faaliyet Alanını Merkez Alan 1 Km'lik Yarıçaplı Alanın İşaretlenmesi, Var İse 1/ Ve 1/5000'lik Hâlihazır Harita Üzerinde Faaliyet Alanı Merkezli 1 Km'lik Yarıçap Alanını Kapsayan Arazinin Gösterilmesi Faaliyet alanını merkez alan 1 km lik yarıçaplı alan Şekil 4 te sunulan harita üzerinde gösterilmektedir. Tesis Organize Sanayi Bölgesi (TOSBİ) içerisinde yer alacağından yakın çevresinde çeşitli alanlarda faaliyet gösteren sanayi tesisleri yer alacaktır. Proje alanına en yakın yerleşim alanı kuş uçuşu yaklaşık m kuzeybatısında yer alan Karateke Köyü dür. Proje alanının güneydoğusunda yaklaşık m mesafede Tire ye bağlı olan Yeni Mahalle, batısında yaklaşık m mesafede Akkoyunlu Köyü yer almaktadır. Şekil 4. Faaliyet Alanının 1 km lik Etki Alanı 9

24 BÖLÜM-2 PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN VE PROJEDEN ETKİLENECEK ALANIN BELİRLENMESİ VE BU ALANLAR İÇİNDEKİ MEVCUT ÇEVRESEL ÖZELLİKLERİN AÇIKLANMASI

25 BÖLÜM II: PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN VE PROJEDEN ETKİLENECEK ALANIN BELİRLENMESİ VE BU ALANLAR İÇİNDEKİ MEVCUT ÇEVRESEL ÖZELLİKLERİN AÇIKLANMASI (*) (Proje için seçilen yerin ve projeden etkilenecek alanların ve ortamların, etkileyecek parametreler dikkate alınarak ayrı ayrı belirlenmesi) Proje İçin Seçilen Yerin Ve Projeden Etkilenecek Alanların-Ortamların Fiziksel Ve Biyolojik Özellikleri Ve Doğal Kaynakların Kullanımı: II.1. Türler Ve Ekosistemler: Proje için seçilen yer ve etki alanı içindeki ekosistemler ve ekosistemlerdeki türler Flora-fauna türleri, sınıflandırılması, yaşama ortamları (Beslenme veya üreme alanları), popülasyon yoğunlukları, (Uluslar arası sözleşmelerle endemik, nadir, nesli tehlikede,) tehlike dışı vb. kategorilerinin tablo halinde belirtilmesi (koruma altında olan türler varsa koruma taahhütleri ve alınacak önlemlerin belirtilmesi), Flora bilgilerinin TÜBİVES e göre verilmesi. Çalışmaların hangi tarihte kim tarafından yapıldığının belirtilmesi) -Mevcut flora ve fauna yapısını içeren bilgilerin faaliyet alanı ve yakın çevresinde, dar veya geniş yayılışlı endemik, nesli tehlike kategorilerinde (IUCN'e göre ve Türkiye Kırmızı Kitabına göre) olan türlerin olup olmadığı, uluslararası sözleşmeler (Bern sözleşmesi) ve fauna incelemelerinde Merkez Av Komisyonu kararları ve eklerine göre koruma altında olan tür olup olmadığının belirtilmesi, -Faaliyet alanının bugünkü durumu, faaliyetin kurulu olduğu dikkate alınarak, flora ve fauna bölümünde mevcut durumun değerlendirilmesinin yapılması, faaliyetin yakın çevresindeki flora ve fauna türlerine olabilecek olası etkilerinin olup olmadığının belirtilmesi varsa bu etkilerin azaltılmasına yönelik çözüm önerilerinin getirilmesi, -Uluslararası sözleşmeler ve MAK kararları eklerine göre korunması gereken türler olması durumunda koruma taahhütlerinin eklenmesi, Proje alanı ve etki alanı içerisinin flora fauna analizi yapılırken literatür kaynakları incelenmiş olup, arazi çalışması yapılmıştır. Arazi çalışmaları tarihinde Uzman Biyolog A. Tutku KOÇYİĞİT tarafından yapılmıştır. Flora Öncelikle literatür çalışmalarında flora analizi için, TÜBİTAK Türkiye Bitkileri Veri Sistemi (TUBİVES) ve Flora Of Turkey and the East Aegean Islands, P. H Davis, endemik ve nadir bitki türleri IUCN kategorisi için TÜRKİYE BİTKİLERİ KIRMIZI KİTABI (Eğrelti ve Tohumlu Bitkiler) RED DATA BOOK OF TURKİSH PLANTS (Pteridophytaand Spermatophyta) EKİM, T., KOYUNCU, M., VURAL, M., DUMAN, H., AYTAÇ, Z., ADIGÜZEL, N. ANKARA 2000 isimli kaynaklardan yararlanılmıştır. Bitki türlerinin Türkçe isim karşılığını ise Türkçe Bitki Adları Sözlüğü/Turhan BAYTOP.-3. Bsk.-Ankara: Türk Dil Kurumu, 2007 isimli kitaptan yararlanılmıştır. 10

26 Ülkemiz bitki coğrafyası bakımından Holoarktik Kingdom içerisinde yer almaktadır. Holoarktik Kingdom a ait 3 fitocoğrafik bölge de (Region) ülkemizde birleşmektedir. Bu bölgeler; - Avrupa- Sibirya (Euro-Siberian) Fitocoğrafik Bölgesi - Akdeniz (Mediterranean) Fitocoğrafik Bölgesi - İran- Turan (İrano-Turanien) Fitocoğrafik Bölgesi Söz konusu arazi Akdeniz Fitocoğrafya (Asıl Akdeniz) Bölgesi ne dâhildir. Bu fitocoğrafya bölgesi, Gelibolu Yarımadası, Biga Yarımadası nın batı bölümü ve Marmara Denizi nin özellikle kuzey kıyıları, Ege Bölgesi nin Ege Bölümünü ve Akdeniz Bölgesi ni kapsamına almaktadır. Ege Bölgesi nin bitki örtüsü, zengin bir çeşitlilik göstermektedir. Belirgin olarak Kazdağı, Bozdağ, Muratdağı, Nif Dağı, Spil Dağı, Akdağ, Sandras Dağı, Honaz Dağı gibi yüksek dağların zirvelerindeki yarı-alpinik bitki topluluklarından yoğun, sık kızılçam ve karaçam ormanlarına, her dem yeşil, yaprak dökmeyen maki ve kuru friganaya kadar değişik grupları içermektedir. Bölgedeki vejetasyon yaz döneminin sıcak ve kurak geçmesine bağlı olarak çoğunlukla kurakçıl karakterdedir. Bu nedenle, bölgede ışık ve sıcaklık isteği oldukça yüksek olan kalın ve parlak yapraklı her zaman yeşil bitkilere ve iğne yapraklılara rastlanır. Bu bölgedeki bitkilerin en önemli özelliği, yazın kurak geçen döneme dayanıklı olmalarıdır. Ancak, Akdeniz Bölgesi nin bitkileri, kaktüsler gibi kuraklığı seven değil, kuraklığa dayanıklı olanlardır. Nitekim, taban suyunun yüksek olduğu sahalarda ağaç ve ağaççıklar, özellikle kızılçam (Pinusbrutia) lar çok hızlı gelişme göstermektedirler. Hatta, böyle ortamlarda kızılçamlardaki biyokütle artımı veya büyüme miktarı, ekvatoral ormanlardaki ağaçlara yaklaşmaktadır. Akdeniz Fitocağrafya Bölgesi ndeki maki formasyonu, Ege kıyılarından başlamakta ve özellikle tektonik kökenli depresyonlar aracılığı ile İçbatı Anadolu ya kadar sokulmaktadır. Bölgede kızılçam ormanlarının tahrip edildiği sahalar çoğunlukla makilerle kaplanmıştır. Ancak tür itibariyle önemli değişme görülmemektedir. Genel olarak, bölge şartlarına göre kurak ve toprak örtüsünün aşınarak, doğal dengenin bozulduğu metamorfik şistler üzerinde kermez meşeleri (Quercus coccifera) yaygındır. Buna karşılık nemli ortamlarda ve karstik alanlarda defne (Laurusnobilis), sandal (Arbutusandrachne), kocayemiş (Arbutusunedo), mersin (Mrytuscommunis), katır tırnağı (Spartiumjunceum) hakimdir. Frigana veya garig, maki vejetasyonunun tahrip edilmesi veya makilerin aşırı otlatmaya uğraması ile diz boyu yüksekliğinde çalılardan oluşan bir bitki topluluğudur. Frigana adı verilen örtü, küçük sert derimsi yapraklı çoğunlukla dikenli, kserofitik (kurakçıl) ve aromatik küçük çalılardan oluşmaktadır. Bu örtü deniz kıyısından m. yüksekliğe kadar yayılış göstermektedir. Gariglerin en önemli özelliği, yaz döneminde sararması ve ortamın sapsarı bir görünüme bürünmesidir. Esasen garigler, doğal ortam dengesinin son derece bozulduğu, toprakların tamamen aşınarak ana materyalin ortaya çıktığı alanlarda yaygınlaşmaktadır. Böyle alanlara ilk gelen vejetasyon, genellikle garig üyeleridir. İşte Akdeniz Bitki Coğrafyası Bölgesi nde doğal ortamın son derece bozulduğu sahalara garigler gelmekte ve buralarda adeta stabil bir vejetasyon olarak tutunmaktadır. Ayrıca garig üyeleri, hızlı yayılma yeteneğine sahip olduğu için, terk edilen tarlalara ve tahrip edilen kızılçam orman ve maki alanlarına öncü bitki olarak gelmektedir. Kuru dere yataklarında ve sel bölgelerinde Planatus orientelis, Nerium oleander gibi bitkiler yaygın olarak bulunmaktadır. Ege Bölgesi nin önemli kültür bitkileri tütün, pamuk, patates, pirinç, farklı sebze çeşitleri, üzüm, turunçgiller, kiraz, incir ve şeftalidir. Bölgede diğer karşılaşılacak meyve ağaçları nar, elma, armut, badem ve duttur. 11

27 Çalışma alanı bölgesel flora ve faunası, detaylı literatür taramaları, muhtemel tahminler sonucunda çıkartılmıştır. Coğrafik konumu ve biyotop özellikleri gereği bulunma olasılığı çok yüksek türler bu bilgiler içerisinde yer almaktadır. Alanın Vejetasyonu: Bölgede 900 metreye kadar olan yükseklikte Pinusbrutia (kızılçam) ormanları oldukça tahrip olmuştur. Floristik türlerin korunma durumları için kullanılan sözleşmeler, korunma statüleri ve açıklamaları; Endemizm ve IUCN Red Data Book Zengin bir floraya sahip olan ülkemizde bazı türler geniş yayılış gösterirken bazı türler de sadece belli bölgelerde gözlenebilmektedir. Geniş yayılışlı ve her bölgede gözlenebilen türler kozmopolit türler olarak adlandırılırken, dar yayılış gösteren ve sadece belli bölgelerde yaşayan türler de endemik türler olarak adlandırılır. Endemik türlerin arealinin (yayıldığı bölgenin) genişliği çok farklı olabilir. Sınırlı bir bölgede görülen endemik türler lokal endemik olarak isimlendirilirken, areali geniş olan endemik türlerde geniş yayılışlı endemik türler olarak isimlendirilir. TUBİVES ten yapılan literatür taraması sonucunda endemik bitki türüne rastlanılmamıştır. Avrupa ülkelerinde IUCN risk sınıflarına göre flora ve fauna türlerinin sınıflandırılması 1970 li yıllardan itibaren gerçekleştirilmeye başlanmıştır. Türkiye Bitkileri Kırmızı Kitabı içerisinde kullanılan IUCN Red Data Book Kategorileri ve açıklamaları aşağıdaki şekildedir. EX-Extinct (Tükenmiş): Şayet son ferdinin öldüğü konusunda hiçbir şüphe yoksa bu takson EX kategorisindedir. Türkiye Florası nda ülkemizde yetiştiğinden söz edilen ancak bazı meslektaşlarımızın özellikle aramalarına rağmen bulunamamış bazı taksonlar bu kategoriye konmuşlardır. EW-Extinct in The Wild (Doğada Tükenmiş): Takson bulunabileceği ortamlarda ve yılın farklı zamanlarında yapılan ayrıntılı araştırmalarda bulunamamış, yani doğada kaybolmuş ve yalnız kültüre alınmış bir şekilde yaşamaya devam ediyorsa, bu gruba konur. CR-Critically Endangered (Çok Tehlikede): Bir takson çok yakın bir gelecekte yok olma riski altında ise bu gruba konur. Yapılan floristik çalışmalarda, gelecekte popülasyonları zarar görebileceği düşünülen bitki taksonları bu kategoriye konmuştur. EN-Endangered (Tehlikede): Bir takson oldukça yüksek bir risk altında ve yakın gelecekte yok olma tehlikesi altında ancak, henüz CR grubunda değilse EN grubuna konur. 12

28 VU-Vulnerable (Zarar Görebilir): CR ve EN gruplarına konamamakla birlikte, doğada orta vadeli gelecekte yüksek tehdit altında olan taksonlar bu gruba konur. Ülkemizde orta vadede tehdit altında olabileceği düşünülen ve birden fazla lokaliteden bilinenler şimdilik durumlarında tehlike olmayan bazı türler, gelecekte korunmalarının sağlanması için bu kategoriye konulmuşlardır. LR-Lower Risk (Az Tehdit Altında): Yukarıdaki gruplardan herhangi birine konamayan, onlara göre popülasyonları daha iyi bitkiler bu kategoriye konur. Popülasyonları oldukça iyi ve en az 5 lokaliteden bilinenler bu kategoriye konmuştur. Gelecekteki durumlarına göre tehdit açısından sıralanabilecek 3 alt kategorisi vardır: a) (CD) ConservationDependent (Koruma Önlemi Gerektiren): 5 yıl içinde yukarıdaki kategorilerden birine girebilecek taksonlar. Hem tür, hem de habitat açısından özel bir koruma statüsü gerektirenler. b) (NT) NearThreatened (Tehdit Altına Girebilir): Bir evvelki gruba konamayan ancak VU kategorisine konmaya yakın adaylar. c) (LC) LeastConcern (En Az Endişe Verici): Herhangi bir korunma gerektirmeyen ve tehdit altında olmayanlar. DD-Data Deficient (Veri Yetersiz): Bir taksonun dağılım ve bolluğu hakkındaki bilgi yetersiz ise, takson bu gruba konur. Bu kategorideki bir taksonun biyolojisi çok iyi bilinse bile, onun yayılış ve bolluğu hakkındaki bilgiler yetersizdir. Bu nedenle bir taksonun DD kategorisine konması, onun tehdit altında olmasından çok, hakkında daha fazla bilgi toplanmasının gerekliliğini belirtir. Bilgiler elde edilince takson, durumuna uygun başka bir kategoriye konulmalıdır. NE-Not Evalueted (Değerlendirilemeyen): Yukarıdaki herhangi bir kriter ile değerlendirilemeyenler. Bazı Kriterler Hakkında Açıklayıcı Bilgiler CR, EN ve VU kategorilerine konmak için kabul edilen ek kriterler şunlardır: CR Kategorisi İçin- Doğada çok kısa bir sürede kaybolma tehlikesi altında olan bitkiler hakkında aşağıdaki kriterlere göre karar verilebilir. A) Popülasyon aşağıdaki tehditler sonucu azalıyor ise; 10 yıl içinde aşağıdaki nedenlerle popülasyonda %80 kaybolma olasılığı bulunması. a-habitat özelliğinin değişimi ve türün kapalılık derecesinin azalması; b-aktüel ve potansiyel bir toplama tehdidi altında olması; c-başka bir taksonun istila tehdidi, melezleme, hastalık, tohum bağlamama, kirlenme, rekabetçiler ve parazitlerin etkisi altında olması; B) Bitkinin toplam yayılış alanı 100 km 2 den ve tek yayılım alanı 10 km 2 den az, çok parçalanmış veya tek bir lokasyondan biliniyor ise. 13

29 EN Kategorisi İçin- Yukarıdaki belirtilen tehlikelerin yüksek riski altında, son 10 yıl içinde veya 3 nesilde popülasyonda %50 azalma olacağı düşünülüyor; yayılış alanı 5000 km 2 veya tek bir alanda 500 km 2 kadar, birey sayısı 2500 ün altında veya en çok 5 lokasyondan biliniyor ise. VU Kategorisi İçin- Yukarıda belirtilen tehditler karşısında son 10 yıl veya 3 nesil içinde popülasyonda %20 azalma olacağı düşünülen; yayılış alanı 10 lokasyondan fazla olmayan, yayılış alanı toplam km 2, olgun birey sayısı den az veya arazi çalışmaları sırasında 100 yıl içinde popülasyonunda %10 azalma olabileceği düşünülen türler. Flora türleri için Bern Sözleşmesi Ek listeleri ve açıklamaları Tablo 3 te verilmektedir. Tablo 3. BERN Sözleşmesi Ek Listeleri ve Açıklamaları (Flora Türleri İçin) Ek-I Kesin olarak koruma altına alınan flora türleri- Bu tür bitkileri bilinçli olarak toplamak, kesmek veya köklerini sökmek yasaklanmıştır. Nesli Tehlike Altında Olan Yabani Hayvan ve Bitki Türlerinin Uluslararası Ticaretine İlişkin Sözleşme (CITES) CITES Sözleşmesi, yabani hayvan ve bitki türlerinin sözleşmeye taraf olan ülkeler arasındaki ithalatını, ihracatını kısacası uluslararası ticaretini belirli izin ve belgelere bağlayan bir sözleşmedir. CITES Sözleşmesi Ek listeleri ve açıklamaları Tablo 4 te sunulmuştur. Tablo 4. CITES Sözleşmesi Ek Listeleri ve Açıklamaları Ek-I Ek-II Ek-III Ticaretten etkilenen veya etkilenebilecek ve nesli tükenme tehlikesiyle karşı karşıya bulunan bütün türleri kapsar. Nesillerinin devamını daha fazla tehlikeye maruz bırakmamak için bu türlerin örneklerinin ticaretinin özellikle sıkı mevzuatlara tabi tutulması ve bu ticarete sadece istisnai durumlarda izin verilmesi zorunludur. (a) Halen nesilleri mutlak olarak tükenme tehlikesiyle karşı karşıya olmamakla birlikte, nesillerinin devamıyla bağdaşmayan kullanımları önlemek amacıyla örneklerinin ticareti sıkı mevzuatlara tabi tutulmadığı takdirde soyu tükenebilecek olan türleri; ve (b) (a) bendinde bahis edilen belirli türlerin örneklerinin Ticaretinin etkili şekilde denetim altına alınabilmesi için mevzuata tabi tutulması gereken diğer türleri kapsar. Taraflardan herhangi birinin, kullanımını önlemek veya kısıtlamak amacıyla kendi yetki alanı içinde düzenlemeye tabi tutulduğunu ve ticaretinin denetime alınmasında diğer Taraflarla işbirliğine ihtiyaç duyduğunu belirttiği bütün türleri kapsar. Çalışma alanındaki bitki türlerinin hiçbiri Bern Ek-I ve CITES Ek listelerinde bulunmamaktadır. Proje alanı ve yakın çevresinde bulunan flora türleri Tablo 5 de verilmektedir. 14

30 Tür No Tablo 5. Proje Alanı ve Yakın Çevresinde Bulunan Flora Türleri Familya Ve Tür Adı RANUNCULACEAE Türkçe Adı DÜĞÜNÇİÇEĞİGİLLER Fitocoğrafik Bölge 1 Clamatis L. Akasya Akdeniz MORACEAE DUTGİLLER Yayılış Habitat Nisbi Bolluk IUCN Bern Endemizm Batı Anadolu 2 Morus alba Beyaz dut ağacı Akdeniz Geniş Makilik-çalılık Nadir Yol kenarları, Makilikçalılık Çok bol Ficus rcarica İncir Akdeniz Geniş Kültür alanları Nispeten bol CARYOPHYLLACEAE KARANFİLGİLLER 4 Silene vulgaris Gevişgenotu Akdeniz Geniş Makilik-çalılık Nispeten bol Silene behen Gıcıgıcı otu Akdeniz Geniş 6 Silene dichotoma Gıcıgıcı otu Akdeniz Geniş CRUCİFERA Kültür alanları, Yol kenarları Kuru çayı ve taşlık alanlar Nispeten bol Nispeten bol Alyssum strigosum Otsu çayır bitkisi Akdeniz Geniş Makilik-çalılık Çok bol Alyssum verna Otsu çayır bitkisi Akdeniz Geniş Kültür alanları Çok bol COMPOSİTEAE 9 Anthemis tinctoria Papatya Akdeniz Geniş Kültür alanları Çok bol Leontodon tuberosus Çayır bitkisi Akdeniz Geniş Yol kenarları Çok bol İnula viscola Yapışkan otu Akdeniz Geniş Yol kenarları Nispeten bol Taraxacum serotinum Kara hindiba Akdeniz Geniş Kültür alanları Çok bol URTİCACEAE ISIRGANGİLLER 13 Urtica dioica Isırgan Akdeniz Geniş LABIATE 14 Origanitum onites İzmir kekiği Batı Türkiye 15 Salvia fructicasa Adaçayı LEGUMINOSEAE Batı Akdeniz Doğu Akdeniz Yol kenarları, Makilik-çalılık Kültür alanları, Makilikçalılık Nispeten bol Çok bol Nadir Nt - -. Türkiye Makilik-çalılık Çok bol Trifolium globosum Tırfıl Akdeniz Geniş Kültür alanları Çok bol Medicago intertexta Kaba yonca Akdeniz Geniş Kültür alanları Çok bol MALVACEAE 15

31 Tür No Familya Ve Tür Adı Türkçe Adı Fitocoğrafik Bölge 18 Malva sylvestris Büyük ebegümeci Akdeniz Geniş 19 Alcea pallida Hatmi Batı Anadolu Geniş OLEACEAE ZEYTİNGİLLER 20 Olea europaea Zeytin Akdeniz PAPAVERACEAE GELİNCİKGİLLER 21 Papaver rhoeas Gelincik Akdeniz FABACEAE BAKLAGİLLER Yayılış Habitat Nisbi Bolluk IUCN Bern Endemizm Batı Anadolu Batı Anadolu 22 Phaceolus vulgaris Fasulye Akdeniz Batı Geniş 23 Metica gostiva Yonca Akdeniz Batı Türkiye GRAMINEAE Kültür alanları, Yol kenarları Kültür alanları, Yol kenarları Çok bol Nispeten bol Makilik-çalılık Çok bol Kültür alanları Çok bol Yol kenarları, Makilikçalılık Yol kenarları, Makilik-çalılık Nispeten bol, Çok bol Nispeten bol, Çok bol Lolium rigidum Çim bitkisi Akdeniz Geniş Kültür alanları Çok bol u Tritieum monococum Buğday Akdeniz Geniş Kültür alanları Çok bol PINACEAE 26 Pinus brutia Kızılçam Akdeniz Batı 27 Pinus pinea Çam Akdeniz Batı JUGLANDACEAE CEVİZGİLLER Batı Anadolu 28 Juglens regia Ceviz Orta Batı Geniş BORAGİNACEAE 29 Alkanna tinctoria Havacivaotu Akdeniz SOLANACEAE PATLICANGİLLER 30 Solanum tuberasum Patates Orta Batı Akdeniz Geniş, maki Makilik-çalılık, Ormanlık alanlar Makilik-çalılık, Ormanlık alanlar Yol kenarları, Makilik-çalılık Kültür alanları Çok bol Çok bol Nispeten bol LR - - Nispeten bol Geniş Kültür alanları Çok bol 16

32 Faunal türlerin korunma durumları için kullanılan sözleşmeler, korunma statüleri ve açıklamaları; IUCN Risk Sınıflar 2001 IUCN Kırmızı Liste (Red List) Sınıfları, tükenme riskleri yüksek olan türleri sınıflandırmak için oluşturulmuş bir sistemdir. IUCN Risk Sınıfları özet olarak Şekil 5 te açıklanmıştır. Şekil 5. IUCN Risk Sınıfları EX: TÜKENMİŞ Son bireyin de öldüğüne, hiçbir makul şüphe kalmadığında o takson Tükenmiş (Extinct) olur. EW: DOĞADA TÜKENMİŞ Sadece tarımda, tutsak olarak (örn. kafeste) veya geçmiş dağılımının çok dışına yerleştirilmiş popülasyon(lar) halinde yaşadığı bilinen bir takson Doğada Tükenmiştir (Extinct in the Wild). CR: KRİTİK Eldeki en iyi kanıtlar, taksonun A dan E ye kadar ölçütlerden herhangi birini kritik sınıfı için karşıladığını gösteriyorsa, takson Kritik (Critically Endangered) olarak sınıflanır ve bu nedenle neslinin doğada tükenme riskinin aşırı derecede yüksek olduğu kabul edilir. EN: TEHLİKEDE Eldeki en iyi kanıtlar, taksonun A dan E ye kadar ölçütlerden herhangi birini tehlikede sınıfı için karşıladığını gösteriyorsa, takson Tehlikede (Endangered) olarak sınıflanır ve bu nedenle neslinin doğada tükenme riskinin çok yüksek olduğu kabul edilir. VU: DUYARLI Eldeki en iyi kanıtlar, taksonun A dan E ye kadar ölçütlerden herhangi birini duyarlı sınıfı için karşıladığını gösteriyorsa, takson Duyarlı (Vulnerable) 17

33 olarak sınıflanır ve bu nedenle neslinin doğada tükenme riskinin yüksek olduğu kabul edilir. NT: TEHDİTE YAKIN Ölçütlere göre değerlendirildiğinde Kritik, Tehlikede veya Duyarlı sınıflarına girmeyen, fakat bu ölçütleri karşılamaya yakın olan veya yakın gelecekte tehdit altında olarak tanımlama olasılığı olan bir takson Tehdide Yakın (Near Threatened) olarak sınıflandırılır. LC: DÜŞÜK RİSKLİ Ölçütlere göre değerlendirildiğinde Kritik, Tehlikede veya Duyarlı sınıflarına girmeyen bir takson Düşük Riskli (Least Concern) olarak sınıflandırılır. Geniş yayılışlı ve nüfusu yüksek olan taksonlar bu sınıfa girerler. DD: YETERSİZ VERİLİ Yeterli bilgi bulunamadığı için yayılışına ve/veya nüfus durumuna bakarak tükenme riskine ilişkin bir değerlendirme yapmanın mümkün olmadığı taksonlar Yetersiz Verili (Data Deficient) sınıfına girerler. NE: DEĞERLENDİRİLMEMİŞ Henüz bu ölçütlere göre değerlendirilmemiş bir takson Değerlendirilmemiş (Not Evaluated) sınıfına girer. Ornitofauna İçin Kullanılan Red Data Book Kategorileri ve Açıklamaları Kuş türleri ile ilgili olarak Prof. Dr. İlhami Kiziroğlu tarafından belirlenen Red Data Book kategorileri aşağıda verilmiştir. Tablodaki kuş türlerinin korunma durumu ve statüleri ile ilgili olarak kullanılan sembollerin açıklaması şu şekildedir. A.1.0= Şüpheye yer bırakmayacak şekilde yok olan ve artık doğal yaşamında görülmeyen türlerdir. A.1.1= Doğal popülasyonları şu anda tükenmiş veya en az son on beş-yirmi beş yıllık süreçte doğal yaşamında artık görülmeyen, ancak volier, kafes diğer yapay koşullarda yaşamını sürdüren evcilleşmiş, domestik, türlerdir. A.1.2= Bu türlerin nüfusları Türkiye genelinde çok azalmıştır. İzlendikleri bölgelerde 1birey- 10 çift (=1-20 birey) ile temsil edilirler. A.2= Bu türlerin sayıları gözlendikleri bölgelerde çift (22-50 birey) arasında değişir. Bunlar önemli ölçüde tükenme tehdidi altındadır. A.3= Bu türlerin Türkiye genelindeki nüfusları, gözlendikleri bölgelerde genel olarak (52-500) birey arasında değişir. Bunlar da tükenebilecek duyarlılıkta olup, vahşi yaşamda soyu tükenme riski yüksek olan türlerdir. A.3.1= Bu türlerin popülasyonlarında, gözlendikleri bölgelerde azalma vardır. Bu türlerin nüfusu da çift ( birey) arasında değişir. A.4= Bu türlerin IUCN ve ATS ölçütlerine yoğunlukları, gözlendikleri bölgelerde henüz tükenme tehdidi altına girmemiş olmakla birlikte, popülasyonlarında lokal bir azalma olup, zamanla tükenme tehdidi altına girmeye adaydırlar. Bu türlerin popülasyonları gözlendikleri bölgelerde çift (= birey) arasında değişir. A.5= Bu türlerin gözlenen popülasyonlarında henüz azalma ve tükenme tehdidi gibi bir durum söz konusu değildir. 18

34 A.6= Yeterince araştırılmamış ve haklarında sağlıklı veri olmayan türleri içerir. Sadece rastlantısal türler= RT olarak bir veya en fazla iki gözleme dayandıkları için, güvenilir bir değerlendirme şansı şu anda yoktur ve araştırılması gerekir. A.7= Bu türlerle ilgili şu anda bir değerlendirme yapmak olanaklı değildir; çünkü bu türlerin Türkiye de elde edilen kayıtları tam sağlıklı ve güvenilir değildir. IUCN kriterlerine göre NE: (not evaluated) kategorisine giren türler bu gruba dahil edilmiştir. Bunlar şimdiye kadar yukarıdaki, kriterlere uygunluğu tam olarak değerlendirilememiş türleri içerir. İlgili tablolarda * la işaretlenmiştir. B - grubundaki türler ya kış ziyaretçisi, ya da transit göçlerdir. Bu türler de önemli ölçüde tükenme tehdidi altında bulunmakta olup, aynen A grubundaki değerlendirmeye tabi tutulacaktır. Bu nedenle B grubundaki türler için de B.1.0 B.7 basamaklarında ölçütler kullanılacaktır: B1.0= Bu statüye giren, daha önce Türkiye de kışladıklarına özgü kaydı bulunduğu halde, bugün tükenen türlere verebileceğimiz bir örnek bulunmamaktadır. B.1.1= Bu türler Türkiye yi kışlak veya geçit bölgesi olarak kullanır; ancak popülasyonları önemli ölçüde tükenme tehdidi altındadır. Bu guruba giren kuşların kışlak bölgelerindeki doğal popülasyonlarının soyu şu anda tükenmiş: ancak volier, kafes ve diğer yapay koşullarda yaşamını sürdüren evcilleşmiş, domestic, türlerdir. Bu türlerin vahşi yaşamda tutunma şansları kalmamıştır. Yabani yaşama salıverilmeleri halinde, doğal yaşam koşullarına uymaları artık olanaklı değildir. B.1.2= Bu türlerin nüfusları Türkiye genelinde çok azalmış olup, izlendikleri bölgelerde 1 birey- 10 çift (1-20 birey) ile temsil edilirler. Bu türlerin soyu büyük tükenme tehdidi altında olduğu için, mutlaka Türkiye genelinde korunmaları gerekir. B.2= Bu türlerin sayıları, gözlendikleri bölgelerde çift (22-50 birey) arasında değişir. Bu türler önemli ölçüde tükenme tehdidi altındadır. B.3= Bu türlerin Türkiye genelindeki nüfusları gözlendikleri bölgelerde genel olarak çift ( birey) arasında değişir. Vahşi yaşamda soyu tükenme tehlikesi büyük türler. Bu türler de tükenebilecek duyarlıkta olup vahşi yaşamda soyu tükenme tehlikesi büyük olan türlerdir. B.3.1= Bu türlerin popülasyonlarında gözlendikleri bölgelerde azalma vardır. Bunların nüfusu da çift ( birey) arasında değişir. Gözlendikleri bölgelerde, eski kayıtlara göre azalma eğiliminde olan türleri içerir. B.4= Bu türlerin popülasyon yoğunlukları, gözlendikleri bölgelerde henüz tükenme tehdidi altına girmemiş olmakla birlikte, popülasyonlarında mevzii bir azalma vardır. Bunlar zamanla tükenme tehdidi altına girmeye aday türlerdir. Bu türlerin popülasyonları gözlendikleri bölgelerde çift ( birey) arasında değişir. B.5= Bu türlerin gözlenen popülasyonlarında henüz bir azalma ve tükenme tehdidi gibi durum söz konusu değildir. B.6= Az araştırılmış ve yeterince kaydı olmayan türleri içermektedir. Sadece rastlantısal tür= RT olarak ikiden daha az gözleme dayandıkları için, güvenilir bir değerlendirme şansı şu anda yoktur ve araştırılması gerekir. 19

35 B.7= Bu türlerle ilgili, şu anda bir değerlendirme yapmak olanaklı değildir; çünkü kayıtları çok az, emin ve sağlıklı değildir. K: Kış ziyaretçileri Bu türler, daha çok ve batı kökenli olup kışı, sıcak olan Türkiye nin, başta Göller Bölgesi ve daha güneydeki sulak alanlar olmak üzere, sıcak bölgelerinde geçirmek üzere gelen türlerdir. T: Transit göçerler Bu türler ilkbahar ve sonbahar göçlerinde, göç yolu üzerindeki Anadolu yu kullanır. R: Rastlantısal türler Bunlara özgü düzensiz kayıtlar olup, birey sayıları da oldukça düşüktür. N: Nadir türler Yukarıdaki statülere girmeyen, hakkında emin, yeterli ve sağlıklı veri olmayan türlerdir. Avrupa nın Yaban Hayatı ve Yaşam Ortamlarını Koruması Sözleşmesi (BERN) Bern Sözleşmesi Ek listeleri ve açıklamaları Tablo 6 da verilmiştir. Tablo 6. BERN Sözleşmesi Ek Listeleri ve Açıklamaları (Fauna Türleri İçin) Ek-II Ek-III Kesin koruma altına alınan fauna türleri (SPFS- Strictly Protected Fauna Species) Korunan fauna türleri (PFS- Protected Fauna Species) Nesli Tehlike Altında Olan Yabani Hayvan ve Bitki Türlerinin Uluslararası Ticaretine İlişkin Sözleşme (CITES) CITES Sözleşmesi ve Ek listeleri, flora başlığı altında Tablo 4 te verilmiştir. Demirsoy, A. (1996) a göre Red Data Book Kategorileri Demirsoy, A. Göre Red Data Book kategorileri Tablo 7 de verilmiştir. Tablo 7. Demirsoy, A. (1996) a göre Red Data Book Kategorileri E Ex I K nt O R V Tehlikede (endangered): İlgili taksonun (tür ya da alttür) soyu tükenme tehlikesi ile karşı karşıya; soyun tükenmesine neden olan etkenler sürmektedir. Soyu tükenmiş (extinct): İlgili takson artık adı geçen bölgede yaşamamaktadır ya da yenilenebilecek sayının altına düşmüştür. Bilinmiyor (in determinate): Taksonun durumu bilinmiyor Yetersiz bilinenler (insufficientknown): İlgili taksonun durumu, bilgi yetersizliğinden dolayı hangi kategoriye gireceği bilinmemektedir. (not threatened): Yaygın, bol olan ve tehlikede olmayan Tehlike dışı (out of danger): Önceden tehlikede iken, alınan önlemlerle kurtarılan Nadir (rare): Küçük populasyonlar halinde bulunanlar; şu an tehlikede değil; tehlikeye kaydıklarına ilişkin (yani vulnerable kategorisine kaydıklarına) belirli bir gözlem yok; fakat risk altındadırlar. Tehdit altında; zarar görebilir (vulnerable): İlgili taksonun soyu hızla tehlikeye düşmektedir. Eğer neden olan etkenler sürerse, yakın bir gelecekte soyu tükenebilir. 20

36 Merkez Av Komisyonu Kararı (M.A.K.) Merkez Av Komisyonu 4915 sayılı Kara Avcılığı Kanunu ndan aldığı yetki çerçevesinde her yıl toplanarak o av dönemi içinde yurt çapında korunacak av hayvanlarını, avlanmasına izin verilecek av hayvanlarını ve bunların avlanma süreleri, zamanı ve günlerini, avlanma miktarlarını, yasaklanan avlanma araç ve gereçlerini, yasaklanacak avlanma sahalarını, mücadele maksatlı avlanma esas ve usullerini belirlemektedir ( Merkez Av Komisyon Kararları ve Açıklamaları Tablo 8 de verilmiştir. Tablo 8. Merkez Av Komisyon Kararları ve Açıklamaları Ek-1 Ek-2 Ek-3 Orman ve Su İşleri Bakanlığı nca Koruma Altına Alınan Yaban Hayvanları Merkez Av Komisyonunca Koruma Altına Alınan Av Hayvanları Merkez Av Komisyonu nca Avına Belli Edilen Sürelerde İzin Verilen Av Hayvanları İzmir İli Ava Açık ve Kapalı Alanlar Haritası Şekil 6 da verilmektedir. Şekil 6. Ava Açık ve Kapalı Alanlar Haritası Ava Açık ve Kapalı Alanlar haritasına göre proje alanı ava yasak sahalar içerisinde kalmamaktadır. İl genelinde çakal avlanması yasaktır. Proje alanı ve yakın çevresinde bulunan böcek türleri Tablo 9 da verilmiştir. 21

37 Tablo 9. Proje Alanı ve Yakın Çevresinde Bulunan İnsecta (Böcek)Türleri Familia Genius sp. Yaşama ortamı Mer. Av Kom. Ka. Red Data Book Bern Sözleşmesi Coccinellidae (Uğur Böcekleri) Coccinella septempunctata (Uğur Böceği) Çalılık arazi Diploptera (Eşek Arıları) Vespa crabro (Eşek Arısı) Çalılık arazi Apininae (Bal Arıları) Apis mellifera (Bal Arısı) Arazi Pieridae (Lahana Kelebekleri) Pieris brassicae (Lahana Kelebeği) Arazi Proje alanı ve yakın çevresinde bulunan Amphibia (Kurbağalar) Türleri Tablo 10 da verilmektedir. Tablo 10. Proje Alanı ve Yakın Çevresinde Bulunan Amphibia (Kurbağa) Türleri Ordo Familia Genius sp. Anura Bufonidae Bufo viridis (Gece Kurbağası) Rana ridibunda (Ova Kurbağası) Yaşama ortamı Mer. Av Kom. Ka. Red Data Book Bern Sözleşmesi Arazi, Sulu alan - - Ek.II Arazi - - Ek.III Proje alanı ve yakın çevresinde bulunan Reptilia (Sürüngenler) Türleri Tablo 11 de verilmektedir. Tablo 11. Proje Alanı ve Yakın Çevresinde Bulunan Reptilia (Sürüngenler) Türleri Ordo Familia Genius sp. Yaşama ortamı Agamidae Lacertidae Scincidae Agama stellio (Dikenli Keler) Lacerta trilineata (İri Yeşil Kertenkele) Ophisops elegans (Tarla Kertenkelesi) Ablepharus kitaibeli (ince Kertenkele) Mer. Av. Kom. Ka. Red Data Book Bern Sözleşme si Kayalık Ek-I - Ek Liste III Çalılık, orman Ek-I - Ek Liste III Tarla, bozkır Ek-I - Ek Liste III Tarla, kaya ve çalılık Ek-I - Ek Liste II Ophidia Testudines Colubridae Testudinidae Coluber jugularis (Karayılan) Eirenis modestus (Uysal Yılan) Testudo graeca (Adi Tosbağa) Çalılık, tarla Ek-I - Ek Liste III Çalılık, tarla Ek-I - Ek Liste III Tarla, yol kenarları Ek-I - Ek Liste III Proje alanı ve yakın çevresinde bulunan Aves (Kuşlar) Türleri Tablo 12 de verilmektedir. 22

38 Tablo 12. Proje Alanı ve Yakın Çevresinde Bulunan Aves (Kuşlar) Türleri Ordo Familia Genius sp. Yaşama Ortamları Red Data Book Bern Sözleşmesi Mer. Av Kom. Ka. Ciconiiformes Ciconiidae (Leylekler) Ciconia ciconia* (Akleylek) Yaz göçmeni, yalnızca geçit sırasında A4 Ek-II Ek-I Columbiformes Columbidae Columba palumbus* (Güvercinler) (Tahtalı Güvercin) Yaz göçmeni, civar bölgelerde ürüyor A4 Ek-II Ek-III Streptopelia decaocto (Kumru) Yerli, civar bölgelerde ürüyor A4 Ek II Ek-II Streptopelia turtur* (Üveyik) Yaz göçmeni, civar bölgelerde ürüyor A4 Ek II Ek-III Coraciiformes Coraciidae Coracias garrulus (Kuzgungiller) (Kuzgun) Yerli, civar bölgelerde ürüyor A4 Ek II Ek-I Upupidae Upupa epops (Çavuşkuşugiller) (Çavuşkuşu) Yerli, civar bölgelerde ürüyor A4 Ek II - Passeriformes Motacillidae Motacilla flava (Kuyruksallayangiller) (Sarı Kuyruksallayan) Yerli, civar bölgelerde ürüyor - Ek III Ek-I Troglodytidae Troglodytes troglodytes Yerli, civar bölgelerde ürüyor (Çiftkuşları) (Çiftkuşu) A4 Ek III Ek-ı Turdidae Luscinia megarhynchos Yerli, civar bölgelerde ürüyor (Ardıçkuşugiller) (Bülbül) A4 Ek II Ek-I Oenanthe oenanthe Yerli, civar bölgelerde ürüyor (Kuyrukkakan) A3 Ek II Ek-I Turdus merula Uygun dönemde Yerli, bölgede ürüyor - Ek III (Karatavuk) avlanır Ek-II Paridae Parus ater Yerli, civar bölgelerde ürüyor (Baştankaragiller) (Çam Baştankarası) - Ek II Ek-I Parus major Yerli, civar bölgelerde ürüyor (Büyük Baştankara) - Ek II Ek-I Pica pica Yerli, civar bölgelerde ürüyor (Saksağan) - - Ek III Sturnidae Sturnu svulgaris Yerli, civar bölgelerde ürüyor (Sığırcıkgiller) (Sığırcık) - - Ek-II Passeridae Passer domesticus (Serçegiller) (Ev Serçesi) Yerli, bölgede ürüyor - - Ek III *Olması muhtemel türler Fringillidae (İspinozgiller) Carduelis carduelis (Saka) Yerli, bölgede ürüyor A4 Ek II Ek-I 23

39 Proje alanı ve yakın çevresinde bulunan Mammalia (Memeliler) Türleri Tablo 13 de verilmektedir. Tablo 13. Proje Alanı ve Yakın Çevresinde Bulunan Mammalia (Memeliler) Türleri Ordo Familia Genius sp. Yaşama Ortamları Mer. Av. Kom. Ka. Demirsoy risk sınıfları Bern Sözleşmesi Rodentia (Kemiriciler) Soricidae (Sivri Farereler) Moridae (Uzun Kuyruklu Fareler) Crocidura russula (Ev Sivri Faresi) Çayır, kır, park, bataklık, ot ve çalılık Tarlalarda, bahçelerde, binalarda - Nt Ek III Mus musculus (Ev Sıçanı) - Nt - Tesis sahasına yakın bölgelerde Avrupa nın Yaban Hayat ve Yaşama Ortamlarını Koruma Sözleşmesi ne göre kesin koruma, koruma altına alınmış türleri bulunabilmektedir. Ayrıca Av Dönemi Merkez Av Komisyonu Kararı na göre koruma altına alınmış veya avlanması belirli dönemlerde sınırlandırılmış hayvan türleri de bölgede yaşayabilmektedir. Ancak, bu türler sadece bu bölgeye has olmayıp, çok geniş bir alanda yaşamını devam ettirebilirler tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Avrupa nın Yaban Hayatı ve Yaşama Ortamlarını Koruma Sözleşmesi (Bern) e göre bölgedeki türler korunacaktır. Merkez Av Komisyonu Kararları na uyulacaktır. II.2. Jeolojik Özellikler Tire Organize Sanayi Bölgesi nde yapılması planlanan Gürsüt Süt Ürünleri Tesisi nde Arson Sondaj-Sondaj Malzemeleri San. Tic. Ltd. Şirketi tarafından jeolojik etüt araştırması yapılmıştır. Aşağıda verilen bilgiler hazırlanan jeolojik etüt raporunun değerlendirilmesiyle ortaya konulmuş olup söz konusu Zemin Etüt Raporu Ek-3 te sunulmuştur. Hazırlanan etüt raporunun amacı, sanayi amaçlı yapının yerleşim jeolojisi açısından uygun temel tasarımına veri hazırlanılmasıdır. Etüt çalışmasında zeminin tanımlanması, indeks özelliklerinin belirlenmesi, jeolojik ve hidrojeolojik özelliklerinin ortaya çıkarılması, bu özelliklere etki eden süreksizliklerin tanımı ve mühendislik jeolojisi özellikleri ile temel projesine yönelik jeoteknik nitelikleri belirlenmiştir. Bu Zemin Etüt Raporu; etüt alanındaki jeolojik birimlerin tespit edilerek haritalanması, zemin koşullarının belirlenmesi, statik hesaplara esas olacak zemin parametrelerinin bulunarak zeminin taşıma gücü ve zemin emniyet gerilmesi değerlerinin hesaplanması amaçlanarak hazırlanmıştır. Bu amaçla temel alanında 1 adet 11 metre derinliğinde, 2 adet 13 metre derinliğinde, 4 adet 15 metre derinliğinde, 12 adet 12 metre derinliğinde, 19 adet temel sondaj kuyusu açılmıştır. Sondaj kuyusundan alınan örselenmiş zemin örnekleri üzerinde gerekli zemin mekaniği laboratuvar deneyleri yapılarak rapor çalışmaları tamamlanmıştır. 24

40 Bölgesel jeoloji Küçük Menderes Havzası nın güney kesimlerini oluşturan Tire Ovası geniş bir alüvyonel alan içerisinde kalmaktadır. Ovanın doğu ve batısını oluşturan yüksek kesimlerinde Mesozoik yaşlı metamorfik kayaçlar yer almaktadır. Metamorfik birimler orta sıcaklık ve düşük basınç metamorfizması sonucu oluşmuş ve genleşme tektoniği sonucu yükselmişlerdir. Masifin kalınlığı Ege Bölgesi nde yapılan çalışmalarda 1-5 km arasında değişmekte olduğu tespit edilmiştir. Sıkışma tektoniği ile Menderes Masifini oluşturan Metamorfik kayaçlar üzerine İzmir-Ankara Zonunda yer alan, flişfasiyesinde gelişmiş tortul kayaçlar (Bornova Karmaşığı) bindirme fayı ile yerleşmişlerdir. Kretase sonunda bölgede grabenleşme tektoniği hakim olmuş ve birimler yükselmişlerdir. Alanın jeoloji haritası Şekil 7 de ve stratigrafik jeolojik kesiti Şekil 8 de verilmektedir. Tüm bu birimlerin üzerine gölsel ortamda oluşmuş Neojen (Miyosen-Pliyosen) tortul serileri uyumsuzlukla gelmektedir. Neojen tortul seriler ise; çakıltaşı, kumtaşı, çamurtaşı, kiltaşları ve üst seviyelerde killi kireçtaşlarından oluşmaktadır. Pliyosen öncesi Menderes Masifinde sıkışma tektoniği etkin olmuş ve bunun sonucu olarak ters kırılmalar ve sünümler olmuştur. Bölgedeki kayaçlar Alpin ve Hersiniyen orojenezinden etkilenerek kıvrımlanmış ve kırılmışlardır. Bölgede oluşan özellikle Üst pliyosen de başlayan domsal yükselimler D-B yönlü graben çöküntü ortamlarının gelişmesine neden olmuştur. Üst Pliyosen de oluşan çöküntü alanları önceden oluşmuş kayaçların (Menderes Masifi ve Bornova Karmaşığı na ait tortullar) ayrışan, aşınan, taşınan malzemeleriyle dolmaya başlamıştır. Havzaya gelen tortullar, havza kenarında çakıltaşı-kumtaşı gibi kaba tanelerden, havza ortasına doğru nispeten daha ince taneli, siltli ve killi sedimanlardan oluşmaktadır. Neojen öncesinde ve sonrasında oluşmuş tüm kayaların aşınıp taşınması ve taşınan malzemelerin biriktirilmesi ile de bölgedeki alüvyonlar oluşmuştur. 25

41 GÜRSÜT BESİCİLİK GIDA İNŞAAT NAKLİYE Şekil 7. Jeoloji haritası 26

42 Bölgede yer alan metamorfikler ince şistoziteli ve bol mikalı gnays, masif yapılı gnays ve mermerlerden meydana gelmiştir. Bundan başka kuvarsit, granit, paleozoik ve mesozoyik kireçtaşlarından olduğu görülmektedir. Bölgedeki sedimenterler genellikle konglomera, kumtaşı ve miltaşından, az miktarda kireçtaşlarından meydana gelmiştir. Kireçtaşlarının alttan üste doğru sıra ile bordo renkli konglomeralar ve kumtaşları, pembe ve beyaz renkli konglomera ile kumtaşı, miltaşı, sarı renkli kaba klastikler gelmektedir. İnceleme alanının vadi ile dağlarının arasında çok sayıda eğim atımlı fay bulunmaktadır. Vadinin düşümü bu faylar ile açıklanmaktadır. Bu haliyle vadi grabendir. Neojen çökeller ile faylar vadiye doğru basamaklar yaparak birbirlerini takip ederler. Vadinin kuzeyinde ise metamorfikler geniş ölçüde K-D doğrultulu eğim atımlı faylarla kat edilir. Fay düzlemleri derece arasında vadiye doğru eğimlidirler. Fay düzlemleri mostra verdikleri kısımlarda genellikle düz olarak görülmekte, nadiren ovaya doğru hafif konkavlık göstermektedirler. Faylar arasında bulunan genç sedimenter bloklar, ender haller hariç hiç kıvrılmamıştır. Fakat genellikle çöken bloklar fay düzlemine doğru eğilmişlerdir. Metamorfikler ile genç sedimenterler arasındaki büyük faylarda yer yer sıcak su kaynakları görülmektedir. Çökme mekanizmasının aktif olduğu bölgelerde sık sık meydana gelen depremlerden anlaşılmaktadır. Çok genç olan volkanitlerin faylı bölgede bulunmaları bölgenin aktiviteliğine bir delildir. Son depremlerde ova bir miktar alçalmıştır. Depremler sonucu meydana gelen çatlaklar tansiyon çatlakları olarak adlandırılmaktadır. İnceleme alanı ve çevresinde Paleozoyik yaşlı metamorfik karmaşık seri bulunmaktadır. Gri-sarı renkli mikaca zengin şistozite gösteren şistler inceleme alanının tamamını kaplamıştır. En üstte güncel oluşumlar sonucu çok sığ bir bitkisel toprak örtüsü meydana gelmiştir. Denizin uzun zaman zarfında transgresif olarak ilerlemesi veya sığlaşması sonucu bu kayaçlar ardalanmalı oluşmuştur. Bu oluşumlar Alpin tektonizması sonucu yükselmiş, yükselen karanın alçak kesimlerinde iç göller oluşarak buralarda üçüncü zaman karasal neojen birimleri olan kil, marn ve kireçtaşları ardalanmalı olarak oluşmaktadır. İnceleme bölgesi halen devam eden Alpin tektonizması etkisinde bulunmakta olup, 1. Dereceden deprem kuşağı içinde yer almaktadır. İnceleme alanı çevresi değerlendirildiğinde; Paleozoik olarak kabul ettiğimiz birim içerisinde altta gnays, mikaşist, kloritşist ve şistli kuvarsitler, üstte de mermerler bulunmaktadır. Kretase tabakaları eski kristalin temel üzerine diskordan olarak gelmektedir. İnceleme sahasında Eosen yaşlı birimlere rastlanmamış olmakla beraber, Miosen konglomeralarında Nummulitli kalker çakıllarının varlığı, buralarda Eosen denizinin de hüküm sürdüğünü ifade etmektedir. Daha eski oluşumlar üzerine diskordan olarak gelen Miosende alt ve üst seriler ayırt edilebilmiştir. Alt seri konglomera, kumtaşı, marn, kil ve volkanik tüflerle kalker seviyelerini içerir. Üst seride hakim olan kalkerden başka marn, kil ve volkanik tüfler yer alır. Miyosenin özellikle üst seri tabakalarından topladığımız birçok fosillere göre, inceleme sahasında Neojen, Dasienveye Dasien civarında bir yaşa sahiptir. Pliyosen kırmızı renkli, killi, marnlı, kumlu ve çakıllıdır. Çapraz stratifikasyon gösterir. Miyosen üzerine diskordan olarak gelir. 27

43 Şekil 8. Stratigrafik Jeolojik Kesit 28

44 Çalışılan bölgede Hersinien ve Alpin orojeneze ait hareketler tespit edilmiştir. Paleozoik olarak belirlenen kristalin şistler Hesinienorojenezinde, Kretase ve Neojen formasyonları da Alpin orojenezinin etkisinde kalarak kıvrılmış ve kırılmıştır. Miosen ile Pliosen arasında gerçekleşen dönemin etkileri altında kalan inceleme alanı nihai jeolojik yapısını Pliosen sonu hareketlerle kazanmıştır. Volkanitlerden riyolit, riyodasit ve andezitlerle bunlara ait tüfler, miyosen esnasında, bazalt ve diabazlar da Miosende ve miyosen sonrasında meydana gelen volkanik faaliyetlerin ürünleridir. Menderes Metamorfitleri Ege bölgesi ve Tire çevresinde yaygın olarak gözlenen şist ve mermer birimleri Menderes Metamorfitleri adı altında çalışılmıştır. Çalışma sahasında temeli oluşturan birim şistlerdir. Şistlerin alandaki karakteristik özellikleri kahverengi, gri, beyaz, az-orta dayanımlı ve belirgin şistoziteye sahip olmasıdır. Temel kayasını oluşturan şiştlerin alt dokanağı çalışma alanında gözlenememektedir Şistlerin, 350m derinlikten itibaren devam ettiği belirtilmektedir. Şist biriminin üst dokanağı ise, mermerler ile geçişli ve uyumludur. Menderes Masifi metamorfık birimleri üzerinde yapılan çalışmalarda bu birimin yaşını rudist fosillerine dayanarak Alt Kretase olarak belirlenmiştir. Dolomitik özellikteki masif mermerlerin toplam 600 m kalınlık sunduğu belirtilmektedir. Tire ve yakın yöresinde İntepe, Özbey köyü, Kaplancık köyü civarındaki yüksek kesimlerde, kuzeyde Kuşcuburun Tepesi nde, doğuda Aslanlar Köyü ile Çamlıca Köyü arasındaki yüksek kesimlerde gözlenmektedir. Birim, gri-siyah ve gri-beyaz renklerde olup dolomitik bileşimlidir. Birim üzerinde, bol kırık ve çatlak sistemleri (çok çatlaklı kaya özelliği) mevcuttur. Bu kırık sistemlerinde bağlı olarak karstik yapılar gelişmiştir. Mermerlerin alt dokanağı şistler ile geçişli, mermer bant ve merceklerinden, üst seviyeler ise tamamen mermerlerden oluşmaktadır. Vişneli Formasyonu Tire - Kemalpaşa ve geniş çevresinde Vişneli Formasyonu olarak adlandırılan birim; çakıltaşı - kumtaşı - kiltaşı ve kireçtaşlarından oluştuğu belirlenmiştir. Çalışma alanının kuzeyinde ve Gurgur Dağı çevresinde, Çapak köyü ve Tire ovası ve Ayrancılar çevresinde çok geniş bir alanda gözlenir. Formasyonu oluşturan birimler; killi kireçtaşı, çakıltaşı ve kiltaşlarından meydana gelmektedir. Birimler genelde kahverengi, yeşil renklerde yumuşak topoğrafik yapısı ile kolayca tanımlanmaktadır. Kiltaşları kahverengi, yeşil renklerde laminalı bir yapı sunmaktadır. Kiltaşları çalışma alanının kuzey kesimlerinde ve Tire Ovasını oluşturan alüvyon biriminin tabanında yer almaktadır. Kiltaşlarının üst kesimlerinde kirli sarı renkli kireçtaşları görülmektedir. Kireçtaşları alanın doğu ve kuzey kesimlerinde topografyanın yüksek olduğu kesimlerde gözlenmektedir. Vişneli Formasyonu içerisinde Tire ovasında yaklaşık olarak m derinliklerde sert, geçirimsiz ve su alınamayan kalın bir çakıltaşı seviyesi yer almaktadır. Ancak alanın güney kesimlerinde bahsedilen çakıltaşlarına rastlanılmamaktadır. Alüvyon Çalışma alanında yaygın olarak gözlenen alüvyonlar, genelde bölgedeki kayaç parçalarından, mermer, kireçtaşı, şist, çört çakıl ve blokları ile kil ve kumlardan oluşmaktadır. Alüvyon kalınlığı, 15 adet su sondaj kuyusu verilerine göre yer yer 80 m' ye kadar ulaşmaktadır. Tire ovasını oluşturan alüvyonlar, Tire-Kemalpaşa yol ayrımından kuzeye doğru gidildikçe kalınlığı artmaktadır. Alanın kuzeyinde Karakuyu düzlüklerinde 29

45 25-30 m arasında değişen bir kalınlığa sahiptir. Tire ovasında güneye inildikçe alüvyon kalınlığı azalmaktadır. Alüvyon, Fetrek Çayı'nın kıyı şeridi boyunca ve Tire ovasının iç kesimlerini oluşturan Tire -İzmir-Aydın yol güzergâhına kadar olan kesimlerde geçirimli çakıl ve kumlardan oluşmaktadır. Otoyolun batı kesimlerindeki yükseltilere kadar ise iri tane içerikli kum çakıl boyutlu malzemeler azalmakta ve ince taneli malzemeler baskın hale gelmektedir. Bu kesim düşük geçirimliliğe sahip baskın olarak killi ve sitli malzemelerden oluşmaktadır. Alüvyon, bölgedeki tüm kaya birimlerini uyumsuz olarak üstlemektedir. Proje Alanı Jeolojisi İnceleme alanında Kuvaterner yaşlı alüvyon birim bulunmakta olup, sarımsı kahverengi renklidir. Birimin ilk 0.3 metresi bitkisel topraktan oluşmuştur. Bu alüvyon birim siltli kum ve killi kum bantlarından meydana gelmiştir. Temel kazımı sırasında bitkisel toprak hafriye edilmelidir. Eğimin % 10 dan az olması nedeniyle temel kazımı sırasında kazı şevi oluşmayacaktır. Proje alanında açılan sondaj noktalarının lokasyonları Şekil 9 sondaj noktaları haritasında verilmektedir. Sondajlara ait veriler kullanılarak elde edilen zemin özellikleri, derinlikleri ve değişimleri her birim için (kum, çakıl, şist) detaylı olarak hazırlanan ve Ek 3 te sunulan etüt raporunda verilmiştir. Açılmış olan sondaj noktalarının AA ve BB doğrultusunda hazırlanmış kesitleriyle sahanın zemin özellikleri belirlenmiştir. Şekil 10 ve 11 de jeolojik kesitler verilmektedir. Şekil 9. Sondaj Noktaları Haritası 30

46 İnceleme alanının temel koşullarını, jeolojik birimlerin dağılımı, jeoteknik parametrelerini ve yeraltı suyu koşullarını belirlemek amacıyla 19 adet temel sondajı yapılmıştır. Sondaj sırasında Auger ile ilerlenmiş, tek SPT tüpüyle numune alınmıştır. Zeminin mühendislik parametrelerinin belirlenmesi için laboratuara ulaştırılmıştır. Sondaj çalışmalarında, geçilen zeminlerin sıkılığını belirlemek amacıyla standart penetrasyon deneyi yapılmıştır. Şekil 10. AA Kesiti Şekil 11. BB Kesiti Sondajlardan elde edilen verilere göre inceleme alanı zeminleri orta Relatif sıkılıkta birleşik zemin sınıflamasına göre SM simgeli siltli kum SC simgeli killi kum birimlerinden oluşmaktadır. Jeolojik birimler, SPT darbe sayıları, laboratuar deney sonuçları ve temelde yer alan birimlerin kalınlıkları ve konumları dikkate alındığında; temelde yer alan zeminlerin mühendislik davranışları aşağıda verilmektedir. İnceleme alanında alüvyon karakterli kahverengi siyahımsı, koyu kurşuni renkli siltli kum içeren birim gözlenmiştir Bu kapsamda, doğal su içeriği, kıvam limitleri tespiti, elek analiz deneyleri yapılmıştır. Elek analizleri sonuçları Çevre ve Şehircilik Bakanlığı onaylı laboratuar sonuçlarında granülometri eğrisi üzerinde belirtilmiş olup, raporun Ek 3 ünde verilmiştir. Kıvam limitleri deney sonuçları: LL=53,5 PL=23,8 Pl=29,7 Wn: 31,7 Bu sonuçlara göre; Zeminlerin Kıvamlılık İndisi: İç = (LL-W)/PI = 1 Doğal Birim Hacim Ağırlığı: 1,8 gr/cm 7 31

47 İnşaat alanı düz bir topografyaya sahiptir. Bu nedenle şev ve kayma potansiyeli bulunmamaktadır. Yörede yapılan incelemelerde benzer bir sorun gözlenmemiştir. C grubu zemin ve Z3 yerel sınıf olarak tanımlanmaktadır. Z3 türü zeminlerin spektrum periyotları Ta=0,15 sn ve Tb=0,60 sn olarak alınması gerekmektedir. Etkin yer ivmesi katsayısı Ao = 0.40,Bina önem katsayısı =1.0 olarak belirlenmiştir. Sondaj kuyusundan alınan zemin örnekleri üzerinde yapılan testler sonucunda elde edilen değerler aşağıdaki Tablo 14,Tablo 15 ve Tablo 16 da verilmektedir. Tablo 14. İnceleme Alanının Zemin Profili Derinlik (m) Toprak Profili 0-0,50 Lateritik Toprak 0,50-10,00 Siltli Kum Tablo 15. İnceleme Alanının Etkin Yer İvme Katsayısı (Ao) Etkin Yer İvme Katsayısı (Ao) Deprem Bölgesi Ao 1 0,40 2 0,30 3 0,20 4 0,10 Tablo 16. Spektrum Katsayısı 1997 Afet Yönetmeliğindeki Tabloya Göre S(T)= 1+1.5T/TA S(T) = 2,5 S(T) = 2,5{TB/T)0,8 (0<T<TA) (TA<T<TB) (T>TB) Spektral ivme katsayısı A(T) = Ao / S(T) formülünden 1.00 bulunur. Bu değerlerden yola çıkarak spektrum kat sayısı S{T) = 2.5. Bina önem katsayısı = 1, etkin yer ivme katsayısı = 0.40 olarak belirlenmiştir. Taşıma Gücü Hesabı Taşıma gücü terimi ile temeli göçmeden taşıyabileceği maksimum taban basıncı kast olunacaktır. Birimi kg/cm 2 veya ton/m 1 olarak ifade edilir. İnceleme alanının taşıma gücü siltli kum ve killi kum için hesaplanacaktır. Yapılan laboratuar sonuçlarına göre zemin SM-SC olarak belirlenmiştir. Çalışma alanında yer alan zeminlerin güvenilir taşıma gücü değerinin qem = 1,6 kg/cm 2 olarak alınması uygun olacaktır. Zeminlerde Sıvılaşma Genel olarak Alüvyon birimlerinin yer aldığı ve yeraltı su seviyesinin yüksek olduğu bölgelerde sıvılaşma riski olasılığı bulunmaktadır. Alüvyon zeminlerde sıvılaşma ihtimalinin bulunup bulunmadığını saptayabilmek için arazı ve laboratuar deneylerinin bir 32

48 arada kullanıldığı çeşitli kriterler ve ampirik formüller oluşturulmuştur. İnceleme alanında yeraltı suyu 15 metreden daha derinlerde olduğundan ve spt değerlerinden zemin sıvılaşma riski yoktur. Oturma Hesabı Temel vasıtasıyla zemine aktarılan yapı yükleri altında, temel tabanında meydana gelen düşey deplasmanlar oturma olarak adlandırılır. Oturmaların bilinmesi, sığ temellerde zemin emniyet gerilmesinin bulunması açısından önem taşır. İnceleme alanında hesaplanan oturma miktarının zeminlerde baz alınacak oturma sınırı değerinin çok altında bir değer olduğu için herhangi bir oturma sorunu beklenmemektedir. Ayrıca SC ve SM laboratuar deneyleri sonucunda birbirine çok yakın değerler göstermektedir. Bu neden farklı bir birim olarak değerlendirilmemiştir. Bu nedenle de farklı oturmaların olması düşünülmemektedir. Yatak Katsayı Hesabı Çalışma kapsamında; Yatak katsayısı Ks: 180 x N - ÖNERİLEN KS: 2880 ton/m 3 (1 metrelik temel derinliği için), Yatak katsayısı Ks: 180 x N ÖNERİLEN KS: 3600 ton/m 3 (4 metrelik temel derinliği için) önerilmiştir. Bina Zemin İlişkisinin İrdelenmesi Sıvılaşma riski taşımamaktadır. Çalışma alanında oluşacak oturma, izin verilebilir oturmanın altında olacaktır. Uygulama esnasında bina temellerin iki ayrı birimde kalıp kalmadığı kontrol edilmeli, temellerin farklı birimlere oturmasından kaçınılmalıdır. Kazı ve İnşaat çalışmalarının kuruda ve emniyetli şekilde yapılabilmesi için, yapı temellerinin çevre drenajı ile sızıntı sulardan tecrit edilmesi gerekmektedir. Ayrıca, kil içinde genellikle karşılaşılan kum-çakıl merceklerinden gelmesi olası sular drene edilmelidir. Kum-çakıl merceklerinin taşıdığı tünek su merceğin geometrisi ile sınırlı olup, çalışmalar sırasında böyle bir durumla karşılaşıldığında, bu suyun pompajla alınması yoluna gidilmelidir. İnceleme alanı ve yakın çevresinde yapılan jeolojik incelemelerde aktif veya potansiyel yamaç duyarsızlığına rastlanmamakla birlikte, temel çukuru kazısı şevli yapılmalı, yeraltı suyu uygun drenaj yöntemleri ile alınmalı ve temel üzerine cm. kalınlığında granüller malzeme serilip, sıkıştırılması önerilmektedir. Ayrıca, temel kazılarından çıkacak malzeme kazı duraylılığını etkilememesi için temel çukur kenarında istif edilmemelidir. Proje kapsamında inşaat sırasında, yapılmış olan zemin etüt raporunda verilen bilgiler dikkate alınarak proje planlanmalıdır. Detaylı bilgiler Arson Sondaj Firması tarafından hazırlanan ve Ek 3 te verilen zemin etüt raporunda verilmektedir. II.3. Hidrojeolojik Özellikler: Yer altı su kaynaklarının mevcut ve planlanan kullanımı, faaliyet alanına mesafeleri ve debileri. Bu kaynakların özellikleri, hangi kaynağı besledikleri vb. hakkında detaylı bilgi verilmesi ve bu kaynakların 1/ ölçekli topografik harita üzerine işaretlenmesi Proje alanında yapılan jeolojik ve hidrojeolojik özeliklerinin ortaya çıkarılması için saha için zemin etüt raporu hazırlatılmıştır (Ek-3). Etüt çalışmaları kapsamında proje 33

49 alanında 19 adet farklı derinliklerde sondaj kuyuları açılmıştır. Arazide ve laboratuar ortamında zemin özelliklerini belirleyebilmek için testler yapılmıştır. Çalışma alanında yaygın olarak gözlenen alüvyonlar, genelde bölgedeki kayaç parçalarından, mermer, kireçtaşı, şist, çört çakıl ve blokları ile kıl ve kumlardan oluşmaktadır. Alüvyon kalınlığı 15 adet su sondaj kuyusu verilerine göre yer yer 80 m' ye kadar ulaşmaktadır. Tire ovasını oluşturan alüvyonlar, Tire -Kemalpaşa yol ayrımından kuzeye doğru gidildikçe kalınlığı artmaktadır. Alanın kuzeyinde Karakuyu düzlüklerinde m arasında değişen bir kalınlığa sahiptir. Tire ovasında güneye inildikçe alüvyon kalınlığı azalmaktadır Alüvyon, Fetrek Çayı'nın kıyı şeridi boyunca ve Tire ovasının iç kesimlerini oluşturan Tire -İzmir-Aydın yol güzergâhına kadar olan kesimlerde geçirimli çakıl ve kumlardan oluşmaktadır. Otoyolun batı kesimlerindeki yükseltilere kadar ise iri tane içerikli kum çakıl boyutlu malzemeler azalmakta ve ince taneli malzemeler baskın hale gelmektedir Bu kesim düşük geçirimliliğe sahip baskın olarak killi ve sitli malzemelerden oluşmaktadır. Alüvyon, bölgedeki tüm kaya birimlerini uyumsuz olarak üstlemektedir. Alanda belirlenen alüvyon kum, çakıl ve şistlerden oluşmaktadır. Sondajlardan elde edilen örneklere uygulanan elek analizleri ve permabilite deneyleri doğrultusunda zemin karakteristikleri belirlenmiştir. Kumlar; Kumlar homojen olmayıp elek analizlerinde %15-25 arasında kil ve silt içerdikleri belirlenmiştir. İri taneleri oluşturan siltli ve killi kumlar alanda x10-5 m/sn aralığında değişen permeabilite değerine sahiptir. Bu değer yarı geçirimli ve geçirimli zemin özelliğindedir. Çakıllar; Killi, kumlu ve homojen çakılların alandaki permeabilite değeri ortalama olarak 1-9x10-4 m/sn arasında değişmektedir. Bu değer iyi drenajlı, geçirimli zeminleri oluşturmaktadır. Temelini GC ve GM türü çakılların oluşturduğu Sanayi ve çöp depolama alanı -geçirimli' alan üzerindedir. Alanın orta kesimlerinde iri-ince taneli zeminlerin oranı yaklaşık aynı mertebededir. %50 Çakıl-Kum, %50 Silt ve Kil ağırlıklıdır. Şistler; Bu bölgede ince taneli zeminler henüz konsolide olmamış ve orta katı kıvamdaki malzemeleri oluşturmaktadır. Geçirgenlikleri düşük olup 2-9x10' 6 m/sn aralığında değişen değerler almaktadır. Bölgede şiltler ' yarı geçirimli, geçirimsiz'' zeminleri oluşturmaktadır. Bölgede alüvyonel killer üzerinde yapılan konsolidasyon yöntemi ile elde edilen permeabilite değerlerinde ortalama olarak 1.69x10-7 m/sn olarak elde edilmiştir. Arazi basınçsız su (sızdırma) deneyinde ise 6.7x10-7 m/sn'lik bir değer elde edilmiştir. Arazi basınçsız su deneyi ile konsolidasyon yönteminde elde edilen değer benzerlik taşımaktadır. Alüvyonel killer geçirimsiz killeri oluşturmaktadır. Kuzeyde Saibler Köyü eski kil ocaklarında yapılan yeşil renkli killerin permeabilite değerleri ise laboratuar düşen seviyeli permeabilite deneyinde 7.2x10-10 m/sn, arazi basınçsız su deneyinde ise 1-8x10-10 m/sn arasında değişen değerler elde edilmiştir. Bu değerlere göre yeşil renkli Neojen yaşlı altere olmuş yeşil killerin tamamen geçirimsiz olduğu belirlenmiştir. 34

50 Bölgede yeraltı suyu statik seviyesi 30 m olduğu tespit edilmiştir. Yapı temelini olumsuz etkilemesi beklenmemektedir. Yüzeysel yağışların drene edilmesi için drenaj kanalları açılacaktır. Böylece yapılması planlanan tesisin yeraltı sularına olumsuz bir etkisi olmayacaktır. Proje alanı ve yakınında yer alan su kaynakları Şekil 12 de verilen harita üzerinde gösterilmektedir. Proje kapsamında gerçekleştirilecek faaliyetler sırasında 2872 Sayılı Çevre Kanunu; 167 Sayılı Yeraltı Suları Hakkında Kanun; tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği; tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Yeraltı Sularının Kirlenmeye ve Bozulmaya Karşı Korunması Hakkında Yönetmelik hükümlerine uyulacaktır. Faaliyet kapsamında yüzey ve yeraltı sularına olumsuz etkide bulunabilecek tüm kirletici unsurlar ile ilgili gerekli tüm önlemler faaliyet sahibince alınacaktır. II.4. Hidrolojik Özellikler: Yüzeysel su kaynaklarının mevcut ve planlanan kullanımı, dere, akarsu, göl, baraj vb., özellikle içme ve kullanma suyu temin edilen yüzeysel su kaynaklarına olan mesafelerinin ayrı ayrı belirtilmesi ve debileri, bu kaynakların özellikleri, hangi kaynağı besledikleri vb. hakkında detaylı bilgi verilmesi ve faaliyetin bu ekosisteme etkilerinin değerlendirilmesi (Sulak Alanlar Yönetmeliği kapsamında) alınacak önlemlerin belirtilerek taahhütlerin rapora girmesi, kaynakların 1/25000 ölçekli topografik harita üzerinde gösterilmesi Proje alanı içerisinde ve yakın çevresinde herhangi bir akarsu ve dere yer almamaktadır. Alana en yakın dere sahanın yaklaşık 1000 m güneybatısından geçen mevsimsel akışlı Yuvalı Deresi ile yaklaşık 1250 m doğusundan geçen ve Küçük Menderes Nehrine bağlanan mevsimsel akışlı deredir. Küçük Menderes Nehri proje alanının yaklaşık 2500 m kuzeyinden geçmektedir. Sahada herhangi bir su kaynağına rastlanmamıştır. Proje alanının hidrolojik haritası Şekil 12 deki 1/25000 ölçekli harita verilmiştir. Proje alanı konum itibarıyla Küçük Menderes Havzası içerisinde kalmaktadır Havza haritası Şekil 13 te sunulmaktadır. Proje kapsamında inşaat faaliyetleri sırasında toz oluşacaktır. Yüzey suları proje alanına uzak olduğu için, tozdan etkilenmeleri beklenmemektedir. Yüzey ve yer altı sularını etkileyebilecek bir diğer hususta inşaat ve işletme aşamalarında oluşacak atıksu ve katı atıklardır. Tesiste oluşan evsel nitelikli atıksular ile ekipman temizliğinden kaynaklanan atıksular, Tire Süt Sanayicileri Arıtma Ltd. Şti.nin arıtma tesisine gönderilecektir. Katı atıklar da tesis içerisinde yer alan çöp bidonlarının içinde biriktirilerek, TOSBİ tarafından toplanarak belediyenin katı atık depolama alanına götürülüp bertaraf edilecektir. Bu nedenle, proje kapsamında oluşan katı atık ve atıksuların yüzey ve yeraltı sularını etkilemesi beklenmemektedir. Faaliyet alanı ve çevresindeki akarsuların ve mevsimsel akış gösteren kuru dere yataklarının faaliyet sırasında zarar görmemesi, dere yataklarına ve dere yataklarına ulaşması söz konusu olabilecek yerlere pasa malzeme, hafriyat atıkları katılmaması, dere yataklarının değiştirilmemesi ve oluşabilecek çevre kirliliğinin engellenmesi hususları yerine getirilecektir. Faaliyet alanı çevresinde bulunan çay, dere ve kuru dereler kirletilmeyecektir. Proje kapsamında tarih ve sayılı Dere Yatakları ve Taşkınlar adı ile yayınlanan 2006/27 no lu Başbakanlık Genelgesi ve ilgili diğer mevzuatların ilgili hükümlerine uyulacaktır. Proje sahası Sulak Alanların Korunması Yönetmeliği nde belirtilen alanlar içerisinde bulunmamaktadır. Proje kapsamında, tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Sulak Alanların Korunması Yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır. 35

51 Şekil 12. Hidrolojik Harita 36

52 Şekil 13. Havza Haritası II.5. Doğal Afet Durumu İzmir Körfezi ve çevresinin bugünkü jeolojik ve jeomorfolojik yapısı Ege Bölgesinde kuzey güney yönlü genişleme rejimiyle belirlenmiştir. İzmir Körfezi kuzey ve güneyindeki doğu-batı uzanımlı dağların arasında yer alan tektonik çöküntü alanı niteliğindedir. İzmir İli ve çevresinde deprem, sel baskını, heyelan, kaya düşmesi ve yangın gibi olası afetler söz konusudur. Depremler: İzmir İli 1. Derece deprem kuşağında kalmaktadır.1909 yılından günümüze kadar il genelinde 5 şiddetinde depremler gerçekleşmiş olup, yaralanma, maddi hasar ve kayıplar meydana gelmiştir. İzmir İli deprem haritası Şekil 14 te verilmektedir. 37

53 Proje Alanı Şekil 14. İzmir İli Deprem Haritası Anatolid-Torid Kıtası ile Sakarya Kıtası'nın çarpışması sonucunda oluşmuş İzmir- Ankara Kenet Kuşağı'nda yer alan İzmir ve çevresi, Batı Anadolu gerilmeli tektonik rejiminin en büyük ve önemli yapılarından biri olan Gediz Graben Sistemi'nin batı ucunda yer almaktadır. Tarihsel dönemden bu yana kayıtlanan deprem aktivitesine ilişkin veriler, İzmir ve çevresinin tektonik hareketliliğini kanıtlamaktadır. İzmir çevresinde neotektonik dönem yapılan üç ana doğrultuda yoğunlaşmaktadır. Morfolojik olarak en belirgin tektonik yapılar D-B doğrultuludur. Normal fay karakterindeki bu yapılar Gediz grabeninin batı ucunda ve İzmir körfezinde yer almaktadır. D-B yönlü bu normal faylara, KD-GB uzanımlı sağ yönlü ve KB-GD uzanımlı sol yönlü doğrultu atımlı faylar eşlik etmektedir. Gediz graben sistemi dışında kalan neotektonik dönem yapılan doğrultu atımlı faylardan oluşmaktadır (Barka, 1996). İzmir ve yakın çevresindeki diri faylar; Doğanbey-Tuzla Fayı, Seferihisar fayı, Gülbahçe Fayı ve İzmir Fayı'dır yılında Tire Belediyesi ne verilmek üzere hazırlanan Zemin Etüt Raporu na göre, etüt alanı 1. Derecede deprem kuşağı içerisinde yer almaktadır denilmektedir. Rapora göre, bölge sismik açıdan aktivitenin yoğun olduğu bir alanda kalmaktadır. Yapılaşmada deprem yönetmelikleri aynen uygulanmalıdır denilmektedir. Kandilli 38

54 Rasathanesi Deprem Araştırma Enstitüsü tarafından hazırlanan İzmir de gerçekleşen ve aletsel büyüklüğü (MS) 5,5 den büyük olan depremler Tablo 17 de verilmektedir. Tablo 17. Şiddeti 5,5 ten Büyük Olan Depremler Tarih Oluş Zamanı Yer Şiddet MAG (MS) Can Kaybı Hasarlı Bina :29 Tire IX 6, :36 Dikili IX 6, :03 Karaburun IX 6, :49 Karaburun VIII 5, :08 İzmir VII 6,0-55 M > 6 magnetitündeki depremlerin 20 yıl içerisinde olma olasılığı Poisson Modeli ile %82 dir. Bu depremlerin dönüş periyodu 14 yıldır. İzmir ve çevresinde Radius Projesi kapsamında öngörülen deprem büyüklüğü M = 6,5 dur. Heyelan ve Çığlar: İzmir İli nde, çığ olayı riski sadece Ödemiş, Bozdağ da bulunmaktadır. Bu nedenle; zararların azaltılması ve oluşabilecek olaylarda hızlı müdahale edilebilmesi için il genelinde Çığ Uyarı Birimi oluşturulmuş ve mülga Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Afet İşleri Genel Müdürlüğü ne gönderilmiştir. Zaman zaman meydana gelen heyelan ve kaya düşmesi olaylarının en önemlileri aşağıda yer almaktadır. Afet Türü: Heyelan Yılı: 1977 Yeri: Kadifekale 2200 adet konut etkilenmiş, 885 afetzede hak sahibi ilan edilmiş, hak sahibi afetzedeler B.Çiğli, Buca- Esentepe deki afet konutlarına yerleştirilmiştir. Bu ailelerin afet bölgesindeki evleri yıktırılmıştır. Afet Türü: Kaya Düşmesi Yılı:1971 Yeri: Asansör 80 adet konut etkilenmiş, 46 afetzede hak sahibi ilan edilmiş, afetzedelerin Esentepe-Üçkuyular semtindeki afet konutlarına 1972 yılında nakilleri sağlanmıştır. Bu ailelerden 33 ünün afet bölgesindeki evleri yıktırılmıştır. Afet Türü: Heyelan Yılı:1981 Yeri: Gürçeşme Sokaklar. Birkaç konut etkilenmiştir. Afet Türü: Çökme Yılı:1986 Yeri: Göztepe 119/1 sok. İstinat duvarı bina inşaatı temel hafriyat sırasında çökmüş olup, belediyesince istinat duvarı yeniden yapılmıştır. Afet Türü: Heyelan Yılı:1984 Yeri: Altındağ Çamkule Mah. 7 adet konut etkilenmiştir. Afet Türü: Heyelan Yılı:1984 Yeri: Gültepe Millet Mah. 6 adet konut etkilenmiştir. 39

55 Afet Türü: Heyelan Yılı:1984 Yeri: Narlıdere Ilıca-İnönü Mah. Afet mahalli sınırları Bayındırlık ve İskân Bakanlığı elemanlarınca kroki halinde tespit edilmiş olup belediye tarafından bu alana inşaat izni verilmemektedir. Afet Türü: Heyelan Yılı:1978 Yeri: Balçova. Oğlu Mevkii Bu alan boş olup, afet bölgesi ilan edildiğinden ilgili Belediyece inşaata kapatılmıştır. Afet Türü: Kaya Düşmesi Yılı:1981 Yeri: Bayraklı Çiçek Mah. Yapılan etüt çalışması neticesi hazırlanan rapor, gereği için ilgili Belediyeye gönderilmiştir. Seller: İl genelinde sağanak türü yağışlar sıklıkta olmakta, bunun sonucunda gerek altyapı eksikliğinden, gerek kanal tıkanmalarından veya diğer yapısal bozukluklardan zaman zaman sel baskını olayları meydana gelmektedir. Bu olaylardan kayıtlara giren ve genel hayatı etkileyenler aşağıda yer almaktadır. Kiraz Çatak Köyü: : Su Baskını. Binaların nakli kararlaştırılmıştır. Bergama-Sarıdere Köyü: : Su Baskını Ödemiş-Hamamköy: : Su Baskını. 2 konut hasar görmüştür. Bayraklı Çay Mah.: 1991 Sel Baskını. Gerekli önlemlerin alınması için ilgili belediye uyarılmıştır. İl Merkezi: : Sel Baskını. 265 Konut hasar görmüştür. Valilikçe Afet İşleri Genel Müdürlüğünden 200 milyon TL. ödenek temin edilerek selden zarar görenlere dağıtılmıştır. Karşıyaka-Çiğli: : Su baskını Orman Yangınları: Bitki örtüsü, arazi yapısı ve iklim koşullarının özelliklerinden dolayı orman yangınlarına karşı birinci derecede hassas bir bölgedir. İzmir genelinde yukarıda bahsedilen doğal afetlere rastlanılmakla birlikte, 2010 yılında Tire Belediyesi ne verilmek üzere hazırlanan Zemin Etüt Raporu na göre, etüt alanının düşük eğimli bir alanda yer aldığı, herhangi bir kaya düşmesi, heyelan ve su baskını gibi doğal olayların beklenmediği ve etüt alanının afet alanı sınırları içerisinde kalmadığı belirtilmektedir. II.6. Toprak Özellikleri İzmir in topraklarının büyük bölümü kalkersiz kahverengi topraklar sınıfına girmektedir. Alanı geniş olan diğer topraklar, kalkersiz kahverengi orman toprakları ile kırmızı Akdeniz topraklarıdır. Akarsu havzalarının düz bölümlerini oluşturan alüvyonel araziler geniş bir alanı kapsamaktadır. Geriye kalan topraklar ise kahverengi orman 40

56 toprakları, kırmızı Akdeniz toprakları, rendzina toprakları ve organik topraklarıdır. İzmir İli genelinde oluşumlarına göre, toprak sınıfları Tablo 18 de özetlenmektedir. Tablo 18. İzmir İli Toprak Sınıfları Toprak Sınıfları Alan (ha) Payı (%) Kalkerli Kahverengi Toprak ,3 Kalkerli Orman Toprağı ,4 Kırmızı Akdeniz Toprağı ,9 Alüvyonel Topraklar ,9 Kahverengi Orman Toprakları ,3 Rendizina Toprakları ,3 Kırmızı Akdeniz Toprakları ,5 Diğerleri ,3 Toplam ,0 Kaynak: İzmir İl Çevre Durum Raporu (2008) Proje alanı, İzmir İli, Tire İlçesi, Tire Organize Sanayi Bölgesi, 1296 Ada, 13 Parsel adresinde yer almaktadır. Tesis firmaya ait toplam m 2 alanda inşa edilecektir. Tesis kapalı alan büyüklüğü ,74 m 2 olacaktır. Proje alanını da gösteren Büyük Toprak Grupları Haritası Şekil 15 de verilmektedir. Haritadan da görülebileceği gibi proje alanının büyük çoğunluğu kireçsiz kahverengi topraklar üzerinde yer almaktadır. Proje alanın küçük bir kısmında ise kolüvyol topraklar yer almaktadır. Şekil 15. Büyük Toprak Grupları Haritası 41

57 II.7. Tesisin Kurulacağı Yöredeki Meteorolojik Veriler Meteorolojik özelliklerinin açıklanması bölgenin genel ve lokal iklim koşulları, basınç, sıcaklık, yağış, nem, buharlaşma dağılımları, bölgenin sayılı günler (kar yağışlı günler, kar örtülü günler, sisli günler) dağılımı, bölgenin rüzgâr dağılımı (esme sayıları ve esme hızlarına göre aylık, mevsimlik ve yıllık rüzgâr diyagramları, hızlı rüzgârlar), belirtilen tüm bu başlıkların sözel ve grafiksel olarak desteklenmesi ve en yakın Meteoroloji İstasyonu uzun yıllar gözlem kayıtlarından faydalanılarak hazırlanması, yer altı ve yerüstü tesislerin standart zamanlarda gözlenen en yüksek yağış değerlerine göre planlanması. Raporun meteorolojik ve iklimsel özellikleri hazırlanırken Ödemiş Meteoroloji İstasyonu yılları meteorolojik verilerinden faydalanılmıştır. Meteorolojik bülten ve standart zamanlarda gözlenen en yüksek yağış değerleri Ek 4 de verilmektedir. Bölgenin Genel İklim Koşulları: Bölgede Akdeniz iklimi görülmektedir. Akdeniz ikliminin etkili olduğu yerlerde yazlar sıcak ve kurak, kışlar ılık ve yağışlı geçer. Bölgenin bitki örtüsü makidir. Makiler sürekli yeşil kalabilen kısa boylu, sert yapraklı, kuraklığa dayanıklı bodur bitkilerdir. Bölgede verimli tarım alanları geniş alan kaplar. Ticari tarım ürünü çeşidi fazladır. Kar yağışı ve don olayı çok ender görülür. En fazla yağış kışın, en az yağış yazın düşer. Raporun meteorolojik özellikleri hazırlanırken Ödemiş Meteoroloji İstasyonu Uzun Yıllar Gözlem kayıtlarından yararlanılıp, aşağıda açıklanmıştır. Basınç: Ödemiş Meteoroloji İstasyonu uzun yıllar kayıtlarına göre, bölgede yıllık ortalama basınç 1000,5 hpa, yıllık maksimum basınç 1022,2 hpa ile Ocak ayında, yıllık minimum basınç 971,2 hpa ile yine Ocak ayında görülmüştür. Ödemiş Meteoroloji İstasyonu ortalama, maksimum ve minimum basınç değerleri Tablo 19 da, ortalama basınç değerlerinin grafiksel gösterimi ise Şekil 16 da, maksimum ve minimum basınç değerlerinin grafiksel gösterimi Şekil 17 de gösterilmektedir. Tablo 19. Ödemiş Meteoroloji İstasyonu Ortalama, Maksimum ve Minimum Basınç Değerleri Aylar Ort. Basınç (hpa) Maksimum Basınç (hpa) Minimum Basınç (hpa) Ocak 1003,8 1022,2 971,2 Şubat 1002,4 1019,2 976,3 Mart 1001,4 1019,3 976,7 Nisan 999,6 1014,3 983,0 Mayıs 999,5 1009,5 988,3 Haziran 998,0 1007,7 988,0 Temmuz 995,6 1003,7 987,9 Ağustos 996,1 1003,8 988,8 Eylül 999,8 1010,1 987,7 Ekim 1002,6 1012,9 991,6 Kasım 1003,9 1016,7 986,0 Aralık 1004,1 1019,9 980,3 Yıllık 1000,5 1022,2 971,2 42

58 Şekil16. Ödemiş Meteoroloji İstasyonu Ortalama Basınç Değerleri Şekil 17. Ödemiş Meteoroloji İstasyonu Maksimum ve Minimum Basınç Değerleri Sıcaklık, ( aylık sıcaklıkların maksimum, minimum ve ortalama değerleri) Ödemiş Meteoroloji İstasyonu uzun yıllar gözlem kayıtlarına göre, bölgede yıllık ortalama sıcaklık 16,5 0 C dir. Maksimum sıcaklık 44,6 0 C ile Temmuz ayında, minimum sıcaklık ise -10,0 0 C ile Ocak ayında görülmüştür. Ödemiş Meteoroloji İstasyonu ortalama sıcaklık, maksimum sıcaklık, minimum sıcaklık değerleri Tablo 20 de; ortalama sıcaklık, maksimum sıcaklık, minimum sıcaklık değerlerinin grafiksel gösterimi Şekil 18 de verilmektedir. 43